You are on page 1of 24

SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.

2019

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ


MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Geoteknik Çalışma Grubu

ZEMİN MEKANİĞİ
YANAL TOPRAK BASINÇLARI

Ertan BOL - Aşkın ÖZOCAK - Sedat SERT

ELASTİK DENGE:
SÜKUNETTEKİ TOPRAK BASINÇLARI

PLASTİK DENGE:
AKTİF-PASİF TOPRAK BASINÇLARI

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 1
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

ZEMİNDE DOĞAL DURUM

Doğal durumda zemin kendi ağırlığı altında dengededir. Zeminin hiçbir


noktasında yenilmenin (kırılma, akma) olmadığı bu duruma elastik
denge denir. Gerilme dairesi kırılma zarfının altındadır.

SÜKUNETTE TOPRAK BASINCI KATSAYISI


(K0)
sx
K0  ( zeminde K 0  3)
sz

K0 
1 

Etki Eden Faktörler:


Dane dağılımı (Dmax, Cu, Cr)
Kayma direnci açısı (f)
Kumda çimentolanma
Aşırı konsolidasyon (OCR)

Kilin aktivitesi  A  I %C 
c
P

Jeolojik koşullar (birikme, oluşma, tektonizma)


Drenaj koşulları (k)

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 2
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

K0 için Tipik Değerler



K0  = Poisson Oranı
1 
K0 for most soils ranges between 0.5 and 1.0

Zemin Cinsi  için Tipik Değerler K0


Doygun 0.40-0.50 0.67-1.00
Kil
Doygun Olmayan 0.10-0.30 0.11-0.42
Kumlu Kil 0.20-0.30 0.25-0.42

Silt 0.30-0.35 0.42-0.54


Sıkı 0.20-0.40 0.25-0.67
Kum İri (e=0.4-0.7) 0.15 0.18
İnce (e=0.4-0.7) 0.25 0.33
Kaya 0.10-0.40 0.11-0.67

SÜKUNETTE TOPRAK BASINCI KATSAYISI


(K0)
Zemin Cinsi K0 Referans
Temiz Kum (NL) 1-Sinf’ (Jaky, 1945)
Kum (OC) KoNL  OCRSinf’ (Mayne ve Kulhawy, 1982)

NL Kil 0.19+0.23log IP
OC Kil 0.7+0.1(OCR-1.2)

Kum sıkı K0=0.37, gevşek K0=0.46


Kil, yuğrulmuş K0=0.69→2.00
Şeker K0=0.50

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 3
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

ÖRNEK: rd = 19 kN/m3 ve f’ = 280 olan bir zeminin 5 m derinliğinde OCR=1


ve OCR=5 durumları için düşey ve yatay efektif gerilmeler ile maksimum
kayma gerilmelerini bulunuz (Su seviyesi yüzeyden 1 m aşağıda ve zemin
tüm kesitte doygundur).

s v  5  19  4  9.81  55.76 kPa


Normal Yüklenmiş Zemin (NL=NC) Aşırı Konsolide Zemin (OC)

K 0NC  1  Sinf  1  Sin 28  0.531 K 0OC  K 0NC  OCR Sinf  0.531  5Sin 28  1.13
s h  s z  K 0  55.76  0.531  29.61 kPa s h  s z  K 0  55.76  1.13  63.01 kPa

s 1  s 3 s 1  s 3
t t
2 2
55.76  29.61 55.76  63.01
t NC   13.08 kPa t OC   3.63 kPa
2 2

KUMDA ELASTİK DENGE

t KUM

kum sh sz s
Temiz Kum (f≥300)

K0 = ( 1 - Sin f )

K0<1  sz sağ tarafta

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 4
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

KİLDE ELASTİK DENGE

t KİL

KİL sh sz sh s
NL Kil OC Kil
K0<1 K0>1

NL Kil  (K0<1)  K0=0.19+0.23×log Ip

OC Kil  (K0>1)  K0=0.7+0.1×(OCR-1.2)

KIRILMA (yenilme veya akma)’ NIN TEMSİLİ


PLASTİK DENGE
• Malzemenin direnci uygulanan gerilmeden düşükse yenilme meydana gelir
ve PLASTİK DENGE olarak isimlendirilir.
• Bu durum gerilme dairelerinin kırılma zarfına teğet olmaları ile temsil edilir.
• Kırılma, gerilme dairelerinin kırılma zarfına teğet olması ile gerçekleştiğine
göre bu durumda gerilmeler arasında bir bağıntı olmalı.

t
s  tmax  f( s ) t t  c  s  tan f f

s c
s3 s1 s

s1  s3Nf  2c Nf

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 5
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

ZEMİNDE EK GERİLME DURUMU


Yayılı Yük Tekil Yük
Zemin çeşitli dış
Çizgi Yük yüklemeler
sonucunda
yenilebilir
(plastik denge)

z
KAZI
s
DEPREM
s sh s0

t
f

Sükunette
c
sz=r.z
s
sh=K0sz

t
f

45+f/2 Aktif

c
sh=Kasz sz=r.z
s

Pasif

45-f/2

c f
sz=r.z
45-f/2
s
sh=Kpsz

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 6
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

PLASTİK DENGE PROBLEMLERİ


A. YENİLME KAVRAMI

B. PLASTİK DENGE DENKLEMLERİ

Aktif
Sükunette Sükunette
Pasif
Aktif
Pasif
c f
sh=Kasz sz=r.z
45-f/2
s
sh=Kpsz
sh=K0sz

A) TAŞIMA
GÜCÜ

C.
PLASTİK B) TOPRAK
BASINCI
DENGE
PROBLEMLERİ

C) YAMAÇ
DURAYLILIĞI

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 7
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

AKTİF TOPRAK BASINCI

Pa  r .z.K a

AKTİF TOPRAK BASINCININ OLUŞUMU


0.001h gevşek kum
0.04 h yumuşak kil
s1
t

s3 s3
f
h
s1

s3=sa s3=so s1
s

s3=Kar’z s3=Kor’z s1=r’z

so= sükunetteki basınç


sa= aktif basınç
Ko= sükunetteki toprak basıncı katsayısı
Ka= aktif toprak basıncı katsayısı

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 8
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

PASİF TOPRAK BASINCI

Pp  r .z.K p

PASİF TOPRAK BASINCININ OLUŞUMU


0.01 h gevşek kum
0.05 h yumuşak kil

so= sükunetteki basınç


sP= pasif basınç
h Ko= sükunetteki toprak basıncı katsayısı
Kp= pasif toprak basıncı katsayısı

s1

t s3 s3

s1 f

s
s3so s1 s3sp

s3=Kor’z s1=r’z s3=Kpr’z

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 9
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

TOPRAK BASINCININ OLUŞUMU için


GEREKLİ HAREKET MİKTARI

Kp ye gelebilmek için yaklaşık Ka nın 4 katı bir hareket gerekiyor

KUMDA PLASTİK DENGE


t
t  s tan f
s 1  s 3  Nf
1  Sinf  f
Nf   tan 2  45  
1  Sinf  2

45  f / 2
45f /2
AKTİF PASİF s
s x  s z  Ka sx sz  Kp
1  f
Ka   tan 2  45    f
Nf  2 K p  Nf  tan 2  45  
 2
1
sx  r  z s x  r  z  Nf
Nf
 f  f
s x  r  z  tan 2  45   s x  r  z  tan 2  45  
 2  2 

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 10
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

KUMDA AKTİF DURUMDA BASINÇ DAĞILIMI


f
45 
2

KIRILMA
KAMASI

H H
r
Pa
Kum f
c0 H/3

K a .r .H

1 K .r . H 2
Pa  K a .r .H .H .  a
2 2

KUMDA PASİF DURUMDA BASINÇ DAĞILIMI


f
45 
2

Kırılma
Kaması

H r
H
Kum f
P
c0 p
H/3

K p .r .H

1 K p .r . H
2

Pp  K p .r .H .H . 
2 2

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 11
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

KUMDA AKTİF ve PASİF DURUMDA BASINÇ DAĞILIMLARI

Herhangi bir derinlikte zeminde efektif yatay gerilme  ph  r   z  K


H
1 1
AKTİF Pa   ph  dz   r  H 2 
0
2 Nf
H
1
PASİF Pp   ph  dz   r   H 2  Nf
0
2

Batık durumda toplam yatay kuvvet

Pxx  Pa , p  Pw
Aktif durum

1 1 1
Pa   H 2  r   K a   H 2  rw   H 2   r   K a  rw 
2 2 2

Pasif durum

1 1 1
Pp   H 2  r   K P   H 2  rw   H 2   r   K P  rw 
2 2 2

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 12
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

YAYILI YÜKÜN YANAL BASINCA ETKİSİ


(q)

r.  H  h ' .Ka q.K r .H .K


r .  H  h ' .Kp
r.  H  h ' .Ko

KİLDE AKTİF BASINÇ


Zeminde c (kohezyon) varsa bundan dolayı
teorik olarak bir çekme gerilmesi alabilir
denilebilir. Yani belli bir yere kadar bu zemin
kendini desteksiz tutabilir. Kil z0 derinliğe
kadar çekme gerilmesi alıyor dolayısı ile
2z0 derinliğe kadar teorik olarak kazılabilir.

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 13
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

s1  0
KİLDE AKTİF BASINÇ 2c 2c

Nf Nf
s3
X
(-)
KİL rn z0

(+) (-)

(+)
X’ r n zK

s 1  s 3  N f  2  c  Nf

yüzeyde  s 1  r n .z  0 çekme bö lg esi  s 3  0


0  s 3  Nf  2  c  Nf r  z0  0  2  c  N f
2c 2c
s3   z0   Nf
Nf rn

4c
Kritik kazı derinliği  H c  2  z0  Nf
rn

KİLİN PASİF BASINCI


YAYILI YÜK KOHEZYON ÖZ AĞIRLIK

r (kN/m3 )
c (kPa = kN/m 2 )
f (o )

f
45 
2

q.Nf 2c. Nf r .H . Nf

ph  q Nf  2 c Nf  r  H  Nf  Nf  Kp 
1
Pp  q  Nf  H  2  c  Nf  H   r  H 2  Nf
2

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 14
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

Örnek:
Şekildeki sürtünmesiz duvarda oluşan aktif toprak basınçlarını ve toplam
yanal yükü hesaplayıp, yanal yükün etkime noktasını belirleyiniz (su seviyesi
yüzeyde).

1) Ka

r d  20 kN / m3 1  Sinf 1  Sin(30o ) 1
H=5 m
f   30
Ka    veya
1  Sinf 1  Sin(30o ) 3
o

c0
f 30 1
K a  tan 2 (45  )  t an 2 (45  ) 
2 2 3

2) Düşey efektif gerilmeler (s’z) ve su basınçları (Uw)


Yüzeyde: s z  0 uw  0
Tabanda: s z  r .H o  (20  9.81)  5  51 kPa
uw  r w .H o  9.81  5  49 kPa

1
3) Tabanda yanal efektif gerilme (s’x)a (s x ) a  K a .s z   51  17 kPa
3

4) Yanal toprak basıncının dağılımı


Yanal Toprak Su Basıncı
Basıncı

H=5 m

17 kPa 49 kPa

5) Yanal kuvvetlerin toplamı


Pa  Psu basıncı  Ptoprak basıncı
1 1 1 1
Pa   (s x ) a  H o   u  H o  (  17  5)  (  49  5)  165 kN
2 2 2 2
6) Yanal kuvvetin etkime yeri
Hem yanal toprak basıncı hem de su basıncı diyagramları üçgen dağılım gösterdiği için toplam
yanal kuvvetin etkime yeri üçgenin ağırlık merkezinden olacaktır.

z  H o / 3  5/ 3  1.67 m (Tabandan 1.67 m yukarıda)

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 15
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

Örnek:
Sürtünmesiz duvarda oluşan aktif toprak basıncını hesaplayınız.

15 kPa GWT

1) Ka, Kp
f 1  sin f 1  sin 26
K a  tan 2 (45  )    0.39
r d  19 kN/m 3 2 1  sin f 1  sin 26
H=4 m
f   26o f 1  sin f 1  sin 26
K p  tan 2 (45  )    2.56
c  8 kPa 2 1  sin f 1  sin 26
2) Düşey efektif gerilme (s’z)
Yüzeyde: s z  0 u w  0
Tabanda: s z  r .H o  (19  9.81)  4  36.76 kPa
uw  r w .H o  9.81  4  39.24 kPa
3) Tabanda yanal efektif gerilme (s’x)a
(s x ) a  K a .s z  0.39  36.76  14.34 kPa
4) Yüzeyde ve tabanda yayılı yükün etkisiyle oluşan yanal efektif gerilme (s’q)a
(s q ) a  K a .q  0.39  15  5.85 kPa
5) Kilin kohezyonunun oluşturduğu çekme etkisi (s’c)a
2c 28
(s c ) a     10 kPa
Nf 26
tan (45  )
2

6) Yanal toprak basıncı dağılımı diyagramları


15 kPa GWT Yanal Toprak Yayılı
Basıncı Yük Su Basıncı Kohezyon

H=4 m

(+) (+) (+) (-)

14.34 kPa 5.85 kPa 39.24 kPa -10 kPa

7) Toplam yatay kuvvet

Pa  Pzemin  Pyayılı yük  Psu  Pkohezyon


1 1
Pa   (s x ) a  H o  (s q ) a  H o   u  H o  (s c ) a  H o
2 2
1 1
Pa  (  14.34  4)  5.85  4  (  39.24  4)  10  4
2 2
Pa  28.68  23.4  78.48  40  90.56 kN

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 16
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

Örnek:
Şekildeki sürtünmesiz duvarda aktif toprak basınçlarını hesaplayınız.

10 kPa

SW
r n  17 kN/m3
H=3
GWT   32o
fSW

SP
r n  19.31 kN/m3
H=3
  30o
fSP

1) Kesitteki tüm zeminlerin Ka’ları

f 1  sin f 1  sin 32
( K a ) SW  tan 2 (45  )    0.307
2 1  sin f 1  sin 32
f 1  sin f 1  sin 30
( K a ) SP  tan 2 (45  )    0.333
2 1  sin f 1  sin 30

Yanal Toprak Yanal Toprak


10 kPa Yayılı Basıncı Basıncı Su Basıncı
Yük SW SP

SW
H=3 r n  17 kN/m3 GWT
I
  32 o
fSW 1 III 3
SP
H=3 r n  19.31 kN/m3
II IV
V VI
  30o
fSP
2 4 5 6

BASINÇLAR KUVVETLER
PaI  3.07  3  9.21 kN / m
p1  q  K aSW  10  0.307  3.07 kPa
PaII  3.33  3  9.99 kN / m
p2  q  K aSP  10  0.333  3.33 kPa
1
p3  K aSW  r nSW  H SW  0.307  17  3  15.66 kPa PaIII  15.66  3   23.49 kN / m
2
p4  r nSW H SW  K aSP  17  3  0.333  16.98 kPa
PaIV  16.98  3  50.94 kN / m
  H SP  K aSP  (19.31  9.81)  3  0.333  9.50 kPa
p5  r SP
1
p6  rW  HW  9.81  3  29.43 kPa PaV  9.50  3   14.25 kN / m
2
1
PaVI  29.43  3   44.15 kN / m
2

 P  152.05 kN / m

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 17
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

Örnek:
Bir SW kumda yapılan kesme kutusu deneyinde aşağıdaki sonuçlar alınmış. Kum 5 m
derinlikte büyük bir kutuya ( B=10 m, L=30 m ) dolduruluyor. Kapağın a) kuru
durumda sükunette, b) kuru durumda aktif, c) kuru durumda pasif, d) kutu su ile
dolu iken sükunette, e) kutu su ile dolu iken aktif ve f) kutu su ile dolu iken pasif
durumda alacağı toplam itkiyi bulunuz.
( r k  19 kN / m3 , rd  22.5 kN / m3 )

X
s
Kesme Kutusu Deney Sonuçları
H=5m tmax Test No 1 2
s 150 300
m
10 t 113 229
B=
L=30m

113 229
Kumun kayma direnci açısı: tanf   f  37 s tmax s  tanf s  tan37
150 300

a) Kapağın kuru durumda sükunette alacağı toplam itkiyi bulunuz.

K 0  1  Sinf  1  sin 37  0.398

p0  K 0  H  r k  0.398  5 19  37.81 kPa  tabanda 


1  1
P0    r k  H 2  K 0   B  19  52  0.398 10  945.3 kN
 2  2

b) Kapağın kuru durumda aktif durumda alacağı toplam itkiyi bulunuz.


 f  1  Sinf 1
K a  tan 2  45      tan 2 26.5  0.249
 2  1  Sinf Nf

pa  K a  H  r k  0.249  5 19  23.66 kPa  tabanda 


1  1
Pa    rk  H 2  K a   B  19  52  0.249 10  591.4 kN
2  2
sw Aktif
Durum
(Kuru
5m

Kum)

63.5
23.66 kPa

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 18
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

c) Kapağın kuru durumda pasif durumda alacağı toplam itkiyi bulunuz.

 f  1  Sinf
K p  tan 2  45     Nf  tan 2 63.5  4.023
 2  1  Sinf
p p  K p  H  r  4.023  5 19  382.19 kPa  taban 
1  1
Pp    r  H 2  K p   B  19  52  4.023 10  9554.63 kN
2  2

d) Kapağın kutu su ile dolu iken sükunette alacağı toplam itkiyi bulunuz.

K 0  1  Sinf  1  sin 37  0.398


p0  K 0  H  r   H  r w  0.398  5 12.69  5  9.81  25.25  49.05  74.3 kPa  taban 
1  1 
Pp    r   H 2  K 0   B    r w  H 2   B
2  2 
1  1 
Pp   12.69  5  0.398 10    9.81  52  10
2

2  2 
Pp  631.33  1226.25  1857.58 kN

e) Kapağın kutu su ile dolu iken aktif durumda alacağı toplam itkiyi bulunuz.
 f  1  Sinf 1
K a  tan 2  45      tan 2 26.5  0.249
 2  1  Sinf Nf
pa  K a  H  r   H  r w  0.249  5 12.69  5  9.81  15.80  49.05  64.85 kPa  taban 
1  1 
Pa    r   H 2  K a   B    r w  H 2   B
2  2 
1 1
Pa  12.69  52  0.249 10   9.81  52 10
2 2
Pa  394.98 1226.25  1621.23 kN

f) Kapağın kutu su ile dolu iken pasif durumda alacağı toplam itkiyi
bulunuz.
 f  1  Sinf
K p  tan 2  45     Nf  tan 2 63.5  4.023
 2  1  Sinf
p p  K p  H  r   H  r w  4.023  5 12.69  5  9.81  255.26  49.05  304.31 kPa  taban 
1  1  Pasif
Pp    r   H 2  K p   B    r w  H 2   B sw Durum
2  2 
(Batık
1  1  Kum)
Pp   12.69  5  4.023 10    9.81  52  10
5m

2  2 
Pp  6381.48  1226.25  7607.73 kN
26.5
255.26 kPa49.05 kPa

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 19
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

Örnek:
XX düzleminde aktif toprak basıncı diyagramlarını çizip toplam aktif kuvveti
(Pa) hesaplayınız. Batık Batık
X Kuru kum CH GW Su
 30  1
rk=19 kN/m3 SP K a SP  tan 2  45   
3  2  3
f=300 kohezyon
YASS I CH  45 
1 K aGW  tan 2  45    0.171
 2 
rd=18 kN/m3
3 f=100 II VI  10 
CH K aCH  tan 2  45    0.704
c=10 kPa 2 4 IV (-)  2
6
 10 
rd=22 kN/m3 III V Nf  tan  45    1.192
2 GW VIII CH
 2
f=450 5 7 VII
3
X
8

Basınçlar Kuvvetler
1
1 PaI   3  18.98  28.47 kN / m
p1  19  3   18.98 kPa 2
3
p2  19  3  0.704  40.13 kPa PaII  3  40.13  120.39 kN / m

p3  19  3  0.171  9.75 kPa Pa III  2  9.75  19.5 kN / m


1
p4  18  9.81  3  0.704  17.30 kPa PaIV   3  17.30  25.95 kN / m
2  P  279.17 kN / m
p5  18  9.81  3  0.171  4.20 kPa
PaV  2  4.20  8.40 kN / m
2c 2  10
p6     16.78 kPa PaVI  3  16.78  50.34 kN / m
Nf 1.192
1
p7   22  9.81  2  0.171  4.17 kPa PaVII   2  4.17  4.17 kN / m
2
p8  9.81  5  49.05 kPa 1
PaVIII   5  49.05  122.63 kN / m
2

Örnek:
Şekildeki duvarı aktif durumda dengede tutmak için gerekli F kuvvetini hesaplayınız.

 30  1
K a SP  tan 2  45   
 2  3

 35 
K a SW  tan 2  45    0.271
 2 

Basınçlar Kuvvetler
1
1 Pa1   2  12  12 kN / m
p1  18  2   12 kPa 2
3 1
1 Pa 2   12  15.4   1  13.7 kN / m
p2  18  2   20  9.81  1  15.4 kPa 2
3 Pa 3  12.5  3  37.5 kN / m
p3  p4  18  2  10.19  1  0.271  12.5 kPa
1
p5  0 Pa 4   3  9.91  14.9 kN / m
2
p6   22  9.81  3  0.271  9.91 kPa 1
Pa 5   39.2  4  78.4 kN / m
p7  0 2
p8  9.81  4  39.24 kPa  P  156.5 kN / m

Momentler ve Gerekli Kuvvetin Değeri  M0  0


 2 3 1
6  F  12   3  1    13.7  3.4  37.5  1.5  14.9   78.4  4 
 3 3 3
  F  46 kN / m

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 20
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

DUVAR ARKASINDA TEKİL VE ÇİZGİ YÜK

b
z

s hb  s ha  cos 2 1.1  1 
s hc  s ha  cos 2 1.1  2 
b a c

1  2

TEKİL ve ÇİZGİ YÜKLERDEN YANAL BASINÇ


q: Çizgi Yük
x
x  m H  m 
q: çizgi yük H
Q: nokta yük z
z  nH  n 
H
x
a q m2  n
s h  ph  1.27   m  0.4
H  m 2  n 2 2
z
q n
s h  ph  0.203   m  0.4
H H  0.16  n 2 2

sh Q: Nokta Yük

Q m2  n 2
s h  ph  1.77   m  0.4
H 2  m 2  n 2 3

Q n2
s h  ph  0.28   m  0.4
H  0.16  n 2 3
2

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 21
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

TEKİL YÜK ETKİSİNİN UZUNLAMASINA DEĞİŞİMİ

s b  s h  cos 2 1.1  

DUVAR ARKASINDA YÜKTEN


GERİLME DAĞILIMI

PROBLEM:
Yüzeydeki 1000 kN’luk Q (tekil) yükünden dolayı AA, BB (y=2m) ve CC (y=5m) düşey eksenlerinde oluşan yatay
gerilme artışını derinliğe bağlı olarak hesaplayınız.

Q
x x
x  mH  m 
H
z z
z  n H  n 
H
H

sh
Q n2
s h  ph  0.28   m  0.4
H 2  0.16  n 2 3

sh (kPa)
a) AA ekseni boyunca gerilme dağılışı 0 10 20 30 40
x 2 ( ikinci formül kullanılacak ) 0
m   0.286  0.4
H 7 zemin özellikleri ve yer altı su seviyesi hesaplarda etkili değil!!!
1

z (m) n n2 0.16+n2 (0.16+n2)3 n2/(0.16+n2)3 0.28Q/H2 sh (kPa)


A
2
0 0 0 0.160 0.0041 0 5.714 0

1 0.143 0.020 0.180 0.0058 3.448 5.714 19.7


3
Derinlik (m)

2 0.286 0.082 0.242 0.0142 5.775 5.714 33.0

3 0.429 0.184 0.344 0.0407 4.521 5.714 25.8 4

4 0.571 0.327 0.487 0.1155 2.831 5.714 16.2


5
5 0.714 0.510 0.670 0.3008 1.696 5.714 9.7

6 0.857 0.735 0.895 0.7169 1.025 5.714 5.9 6

7 1 1 1.160 1.5609 0.641 5.714 3.7


7

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 22
SAÜ Geoteknik İNM302 Temeller 29.09.2019

b) y=2 m (BB), y=5 m (CC) yatay uzaklıkta yatay gerilme artışları sQ

s Q  s h  Cos 2 1.1  

5
y=5 m  tan 2   2.5   2  68.199  Cos 2 1.1  68.199   0.067
2 sh (kPa)

2 0 5 10 15

y=2 m  tan 1   1   1  45  Cos 2 1.1  45   0.422 0

2
1
B

2
C

z (m) 0 1 2 3 4 5 6 7 3

Derinlik (m)
s ha y=0 0 19.7 33.0 25.8 16.2 9.7 5.9 3.7
s hb (y=2 m) 4
0 8.3 13.9 10.9 6.8 4.1 2.5 1.6
s hc (kPa)
5
(y=5 m)
0 1.3 2.2 1.7 1.1 0.7 0.4 0.3
(kPa)
6

Aşkın ÖZOCAK-Ertan BOL-Sedat


SERT 23

You might also like