TEMAT: Co zostało ośmieszone w „Artyście” Sławomira Mrożka?

Przeczytaj:
Satyra i bajka, gatunki, o których przypomnieliśmy sobie na poprzednich zajęciach, należą
do gatunków, po które nadal sięgają twórcy, aby wypowiedzieć się krytycznie na temat
rzeczywistości.

Bajka, gatunek popularny w epoce oświecenia (XVIIIwiek) za sprawą Ignacego Krasickiego,

służył nauce poprzez zabawę. Często sięgano w nim po alegorię zwierzęcą, czyli obrazowanie
pewnych ludzkich cech pod postacią zwierzęcą. Satyra ośmieszała ludzkie zachowania, tak
jak np. w przypadku „Żony modnej” – bezmyślne naśladowanie obcej mody, pogardę dla
tradycji, brak szacunku wobec uznanych od wieków wartości.

Zwierzęta często występują w kulturze jako ucieleśnienie pewnych ludzkich cech, mają
znaczenie alegoryczne (alegoria – obraz, symbol o stałym, utrwalonym w kulturze
znaczeniu, np. klepsydra – przemijanie, czaszka – śmierć, serce przebite strzałą- miłość). Są
również obecne w związkach frazeologicznych.

ZWIERZĘ PRZYPISYWANA ZWIĄZEK

ALEGORYCZNIE FRAZEOLOGICZNY
CECHA
pies wierność wierny jak pies
lew siła, władza ryczeć jak lew
paw duma dumny jak paw
kot spryt spaść jak kot na cztery łapy
lis podstęp, spryt lisie zamiary
osioł upór uparty jak osioł
byk zdrowie, siła silny,zdrowy jak byk
żmija podstęp, nieżyczliwość Postapić jak żmija
wąż zwinność, ale też i wężowe ruchy, mieć węża w
nieżyczliwość kieszeni

Przeczytaj teraz „Artystę” Sławomira Mrożka oraz omówienie

lektury.
Sławomir Mrożek
ARTYSTA

Kogut przeczytał ogłoszenie: „Potrzebujemy zwierząt – Cyrk”.

– Zgłoszę się – powiedział, składając gazetę. – Zawsze chciałem być artystą. Po drodze snuł
wielkie plany: – Sława i pieniądze. A może nawet wyjazdy za granicę.

– I z powrotem – dodał Lis.

– Dlaczego z powrotem? Za granicą podpiszę kontrakt z Metro Goldwyn Meyer .
Dyrektor przyjął go na świeżym powietrzu, gdzie urzędował. Właśnie rozwijano namiot
cyrkowy. Ja i Lis zatrzymaliśmy się opodal.

– Bardzo mi miło, że pan się do nas zgłasza. Można poznać godność?

– Lew – przedstawił się Kogut krótko.

– Lew? – zdziwił się dyrektor. – Czy jest pan tego pewny?

– Ewentualnie tygrys.

– No dobrze. Niech pan zaryczy.

Kogut zaryczał, jak umiał.

– Owszem, nieźle, ale są lepsze lwy od pana. Gdyby się pan zgodził na koguta, to co innego.
Wtedy mógłbym pana zaangażować.

– Ja dla pana przyjemności nie będę udawał ptaka – obraził się Kogut.

– Żegnam wobec tego.

W drodze powrotnej Kogut milczał ponuro. Wreszcie nie wytrzymałem:

– Co ci strzeliło do głowy, dlaczego chciałeś grać lwa?

– Jak to, dlaczego... – odpowiedział za niego Lis. – Czy widziałeś kiedy artystę bez ambicji?

1Metro Goldwyn Meyer – znana amerykańska wytwórnia filmowa.

Omówienie lektury

W „Artyście” S.Mrożka, podobnie jak w oświeceniowych bajkach mamy do czynienia z

zabiegiem personifikacji zwierząt. Należy jednak zauważyć, że kogut i lis z tego
opowiadania nie są tradycyjnymi alegoriami, że posiadają inne cechy niż zwyczajowo
przypisywane tym zwierzętom. „Artysta” jest opowiadaniem satyrycznym, ukazującym
mylne pojmowanie ambicji.

Zadania do wykonania i przesłania w

dniu 35 marca (poniżej).
Zadanie 1.

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo
F – jeśli jest fałszywe.

1. „Artysta” Sławomira Mrożka to utwór, w którym pod postaciami zwierząt P F

kryją się cechy ludzkie.
2. Z utworu Sławomira Mrożka wynika, że warto być sobą. P F

Zadanie 2.

Wyjaśnij, dlaczego Kogut nie został przyjęty do pracy w cyrku. ………

KGUT NIE ZOSTAŁ PRZYJĘTY DO pracy, ponieważ kogut nie był prawdziwym lwem,
więc nie zaryczał tak dobrze jak prawdziwe lwy, a dyrektor cyrku powiedział, że mają lwy,
które ryczą lepiej od niego.
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Zadanie 3.

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Na podstawie tekstu można wnioskować, że cechą, która najbardziej charakteryzuje Koguta,
jest
A. uczciwość.
B. skromność.
C. próżność.
D. przebiegłość.

Zadanie 4. Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W drodze powrotnej Kogut milczał ponuro, ponieważ :

A. nie podpisał kontraktu z Metro Goldwyn Meyer.
B. przyjaciele przeszkadzali mu w trakcie rozmowy z dyrektorem cyrku.
C. została mu zaproponowana do odegrania rola tygrysa.
D. przyjęty przez niego sposób otrzymania pracy się nie sprawdził.

Zadanie 5.

a) Wyjaśnij, jaki związek z treścią utworu Sławomira Mrożka ma jego tytuł. ……………
Tytuł utworu wiążę się z tym, że głowny bohater utworu, czyli kogut chciał zostać artystą.
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
b) Jak sądzisz, czy Kogut był prawdziwym artystą? Odpowiedź uzasadnij. ………kogut nie
był prawdziwym artystą , ponieważ nie został przyjęty do
cyrku…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6.

Czy treść poniższego mema jest zgodna z wymową utworu Sławomira Mrożka? W
uzasadnieniu sformułuj dwa argumenty odnoszące się zarówno do utworu, jak i do mema.

……………… Uważam ,że treść powyższego mema jest zgodna z wymową utworu,
ponieważ tak jak jest napisane w memie, ambicje przerosły Koguta. Chciał podpisać kontrakt
z Metro Goldwyn Meyer a nie przyjęli go nawet do zwykłego cyrku.

Na meme jest pokazany słoń stojący na kamieniu na jednej nodze i łapiący

motyle…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Zadanie 7

a) Wyjaśnij znaczenie sformułowania ryczeć jak lew. .............................powyższe

sformułowanie oznacza bycie bardzo
głośnym....................................................................................................................... .................
......................................................................................................................................

b) Podaj dowolny związek frazeologiczny, w którym występuje nazwa zwierzęcia, i wyjaśnij

znaczenie tego związku. ...........................................................................głodny jak wilk-być
bardzo
głodnym............................................................................ ...........................................................
............................................................................................

Zadanie 8.

W opowiadaniu Sławomira Mrożka zostało użyte sformułowanie „coś strzeliło komuś do

głowy”, które oznacza, że ktoś wpadł na dziwny, szalony pomysł. Zbuduj zdanie, w którym
wykorzystasz to sformułowanie w sposób świadczący o jego rozumieniu.
………………………………Co wam strzeliło do głowy, że spróbowaliście alkoholu.
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Zadanie 9.

Uzupełnij zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród C i D. W zdaniu

Za granicą podpiszę kontrakt z Metro Goldwyn Meyer podkreślony wyraz pełni funkcję A/B,
ponieważ C/D.

A. Okolicznika C. wskazuje na miejsce odbywania się czynności

B .Dopełnienia D. określa cechę podmiotu czynnośc

Zadanie 10.
Wymień bohatera lektury obowiązkowej ( z wyjątkiem „Artysty”), na którego działania miała
wpływ ambicja. Podaj nazwisko autora i tytuł utworu, wskaż bohatera i wyjaśnij, na czym ten
wpływ polegał.

Autor: Juliusz Słowacki Tytuł: ......Balladyna...................................................................

Bohater: .................... Ballladyna..................................

Wpływ ambicji na bohatera: .Balladyna postawiłą sobie za cel dojście do włądzy..i ataktego
dokonała...................................................................................................... .................................
......................................................................................................................

Zadanie 11. Podane poniżej zdanie uzupełnij brakującymi znakami interpunkcyjnymi.

Zwierzęta w naszym życiu nie zjawiają się bez powodu udzielają nam
nauk o tym jak zostać lepszym człowiekiem.