De schreeuw Edvard Munch

Kunstanalyse door Montello Heldring

De Schreeuw is de naam van een viertal van figuratieve schilderijen gemaakt door Edvard Munch in 1893. Op het schilderij staat een soort van spookachtig geslachtsloos figuur met een grijs-groene huidskleur op een weg. Achter het figuur zie je de zee en een rode lucht daar achter. Het figuur lijkt te schrikken en het uit te schreeuwen van angst. Het spookachtige figuur kijkt de kijker recht in de ogen aan Het schilderij heeft de afmetingen van 91x73,5cm. Op het doek staat een soort van contrast tussen licht en donker, rood en blauw. Ook is er veel dynamiek aanwezig door de golvende lijnen die de schilder heeft gebruikt die geluidsgolven voorstellen waardoor het landschap gekronkeld lijkt en er een soort van schreeuweffect ontstaat. In het schilderij is wel het perspectief aanwezig van de weg maar de achtergrond lijkt vooral plat doordat er weinig verschillende tonen gebruikt zijn. Ook het lichaam van de figuur op de voorgrond kronkelt mee met het landschap waardoor het effect van de schreeuw en het angstgevoelversterkt wordt. Edvard Munch heeft rechts een verticale balk geschilderd om het schilderij smaller te doen lijken. De compositie bestaat uit het spookachtige figuurtje die centraal staat met op de achtergrond de natuur en twee mannen. Het schilderij is een centrale compositie. Het spookachtige figuurtje kijkt de kijker recht aan waardoor hij nog meer centraal staat in dit schilderij. De Schreeuw is een psychisch zelfportret van Edvard Munch. Dit schilderij is dus niet gebaseerd op hoe hij er op dat moment uitzag maar hoe hij zich op dat moment voelde. Het schilderij is gebaseerd op een traumatische ervaring op een brug in de buurt van Oslo. Edvard liep met twee vrienden terug naar de stad. Ze bleven even op de brug staan en zijn vrienden liepen door terwijl Edvard bleef staan, aangegrepen door het landschap, de rode lucht en de ondergaande zon. Op dat moment hoorde hij het landschap om hem heen schreeuwen en angst omvatte hem. Deze ervaring heeft zo veel indruk gemaakt op Munch dat hij deze gebeurtenis later vastlegde op doek. I was walking along a path with two friends the sun was setting suddenly the sky turned blood red I paused, feeling exhausted, and leaned on the fence there was blood and tongues of fire above the blueblack fjord and the city my friends walked on, and I stood there trembling with anxiety and I sensed an infinite scream passing through nature.- Edvard Munch, 22-01-1892 Ook had Munch net een moeilijke periode van zijn leven doorlopen voordat hij did schilderij schilderde. Hij had een bijzonder pijnlijke liefdesrelatie met een al getrouwde vrouw genaamd Millie Thaulow. Hun relatie was vooral getekend door pijn, jaloezie en achterdochtigheid. Munch probeerde zijn gevoelens te uiten door middel van het schilderen van werken die deze emoties weergeven. De schreeuw is een van deze werken. Het is een algemene misvatting dat het spookachtige figuur schreeuwt, in plaats van de natuur. Dit is natuurlijk begrijpelijk, want de titel van het schilderij is De Schreeuw en het lijkt ook alsof het spookachtige figuur schreeuwt, maar eigenlijk is het Munch die zo erg is aangedaan door de schreeuw van de natuur die hij op dat moment hoorde.

Na Munchs dood werd het schilderij erg populair. Het schilderij komt nog vaak terug in de hedendaagse cultuur in het werk van kunstenaars, maar ook in gadgets en in films; het masker dat wordt gebruikt in de film Scream is gebaseerd op het figuur. Het werk is bedoeld als illustratie van de traumatische ervaring die Munch heeft meegemaakt. Als je naar het werk kijkt roept dit vooral angst op door het enge figuur dat je aankijkt, de golvende lijnen en het contrast van kleuren. Als je bij jezelf het moment wat geschilderd is voorstelt krijg ik vooral het idee van een landschap waar de koude zeewind zo hard waait dat je bijna moet schreeuwen om elkaar te kunnen verstaan. Het is duidelijk dat Munch zelf veel van zijn eigen emotie in dit schilderij heeft gestopt met de bedoeling zijn pijn te verzachten. Dit schilderij behoort bij het Expressionisme omdat het vooral de bedoeling was van Munch om emoties op te roepen bij de kijker. Bronnen:

http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Schreeuw_(schilderij) http://en.wikipedia.org/wiki/The_Scream