NATUUR WETENSKAPPE: BEPLANNING & VOORBEREIDING
GRAAD 8 KWARTAAL
Doel / Onderwerp /
Inhoud / Konsepte /
Vaardighede
(WAT gaan ek
onderrig/begelei/ondersteun…)
Onderwerp:
Die Periodieke Tabel van
Elemente
ONDERWYSERS
Inhoud:
• Rangskikking die
elemente op die
Periodieke Tabel
• Sommige eienskappe
van metale, semi-
metale en niemetale
Konsepte en Vaardighede:
Aan die einde van hierdie
les moet leerders in staat
wees om:
• Metale, nie-metals en
semi-metale te identifiseer
• Identifiseer waar op die
periodieke tabel metale,
nie-metale en semi-
metale geleë is
• Verduidelik waarom semi-
metale tussen die metale
en nie-metale geleë is
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
2 KENNIS AFDELING MATERIE EN MATERIALE
DATUM: Kwartaal 2 Week 1_021
Onderrig Metodieke & Klaskamer Beheer vaardighede Hulpbronne/ LOOM
(WAT gaan ek gebruik om te
(HOE gaan ek onderrig/begelei/ondersteun…)
onderrig/begelei/ondersteun…)
INLEIDING VAN DIE LES:
Wat is metale, nie-metale en semi-metale/ metalloïede? * Voorbeelde van metaal-, nie-
metaal- en semi-metaalvoorwerpe
Gebruik eers die voorafkennis van die leerders om vas te stel wat hulle om te toets (bv. Yster, koper,
weet. Dit sal hulle help om kontak te maak met wat hulle sal leer.
aluminium, tin, jodium, houtskool,
In graad 5 het hulle geleer oor die eienskappe van metale en nie-metale, hout, plastiek, glas) drie elektriese
en die gebruike daarvan. Hulle is bekend gestel aan die Periodieke Tabel, drade, battery, gloeilampe,
'n 'kaart' van die elemente in die vorige les. plastieksakke, hammer, veiligheid
Gebruik byvoorbeeld verskillende prente om hul geheue te verfris; soos bril.
hieronder getoon: Aluminium
*Opsioneel is ‘n multimeter of
Gietyster
Bras spanningssensor
* Kleur penne of merkers, potlood
of pen, * Opsionele band,
indekskaarte.
*Sasol Inzalo/Siyavula Graad 7A
Onderwysersgids blasye 222 – 261fr
e-boek hoofstuk 9
Skakels na Natural Sciences
Brons Staal Siyavula & Natural Sciences
Koper
Workbooks
Bring voorbeelde van die items wat leerders tuis en op die skool gebruik,
sodat hulle dit kan aanraak, voel en beskryf en wat hulle sal help om die
Natural Sciences: Grade 7-9
konsepte vir hierdie les te verstaan.
Workbooks:
Om hulle voorafkennis te versterk, vra hulle hoe hulle die items sal
http://www.mstworkbooks.co.za/
groepeer en organiseer.
1|Page
 • Sommige eienskappe van
metale, nie-metale en
semi-metale te beskryf
(fisies en chemies)
• ‘n Gegewe element kan
kategoriseer as ‘n metaal,
nie-metaal of semi-metaal
• Eenvoudige elemente as
metale, nie-metale en
semi-metale kan
waarneem en benoem
• Die fase waarin meeste
nie-metale by kamer
temperatuur is, te kan
verduidelik
• Die gebruike van metale,
nie-metale en semi-
metale te kan verduidelik
• Ontwerp 'n ondersoek om
vas te stel of onbekende
monsters metale, nie-
metale en semi-metale is
• NEEM KENNIS ASSEBLIEF:
In Graad 7, word die
leerders bekend gestel
aan sommige eienskappe
van metale, nie-metale en
semi-metale. Hulle sal
vanaf graad 8 en hoër
meer inligting oor hierdie
eienskappe leer.
• Let ook op:
Gee aan die leerders
afskrifte van die leë
periodieke tabel. Hulle
moet dit voltooi en inkleur
volgens die metale, nie-
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
• Sodra die items georganiseer is, vra hulle waarom hulle die items Natural Sciences:
organiseer soos hulle gedoen het. http://www.mstworkbooks.co.za/n
• Gebruik die prente en/ of beskikbare artikels weer om die leerders te atural-sciences /natural-
herinner aan 'Die eienskappe en gebruike van metale en nie-metale' sciences.html
wat hulle in graad 5 geleer het, deur gebruik te maak van blink, dof,
hard, smeebaar, sterk, bros, seier, gelei elektrisiteit, lei warmte, ens. Natural Sciences:
• Kyk hoeveel leerders nog die betekenis van al die woorde kan onthou. https://www.siyavulaeducation.co
• Gebruik wetenskaplike woordeboeke en of die internet om die betekenis m/work-oer.html
van die bogenoemde woorde te vind. Leerders moet almal
aangemoedig word om dit hardop te lees, die betekenis daarvan te Natural Sciences: Grade 7
verduidelik en in sinne te gebruik (om die taal oor die hele leergang (https://www.siyavula.com/read/s
(LAC) aan te spreek) cience/grade-7
• Dinkskrum met die leerders 'n paar alledaagse artikels wat bestaan uit
metale, nie-metale en semi-metale Die Periodieke Tabel van
• Verduidelik aan die leerders hoe wetenskaplikes die elemente in hierdie elemente
drie groepe georganiseer het: metale, nie-metale en halfmetale in die Lees die inleiding, bladsye 232–
periodieke tabel, met die fokus op die gemeenskaplike eienskappe van 254 Siyavula leerder Werkboek.
die elemente wat saam gegroepeer is. Kyk die YouTube videos in die
Stel voor en verduidelik aan die hand van voorbeelde van enkele fisiese blokke “Visit” en lees die nuwe
en chemiese eienskappe van metale, nie-metale en semi-metale. Sorg woorde. Skryf al die nuwe woorde
dat u verskillende terme definieer. Byvoorbeeld: in jou boek neer.
Fisiese eienskap - 'n Kenmerk wat mens met sinorgane kan waarneem of
meet sonder om die stof in 'n ander stof te verander, bv. blink, hardheid, Eienskappe van metale, semi-
ens. metale en nie-metale
Let ook op: Of 'n element 'n vastestof, vloeistof of gas is, is ook onder Lees die instruksies en doen die
sekere omstandighede 'n fisiese eienskap. Byvoorbeeld, die temperatuur aktiwiteite op bladyse 239 tot 244
waarteen 'n vastestof smelt, is 'n fisiese eienskap oor eienskappe van metale en
Chemiese eienskap – 'n Eienskap wat slegs deur chemiese reaksie nie-metale.
waargeneem kan word. Die chemiese eienskappe van 'n element Doen die aktiwiteit op bladsye 244
bepaal hoe die element met ander elemente kombineer, bv. tydens roes tot 246 oor element X. Lees
(yster kombineer met lug/ suurstof en vog/ water om roes te vorm). bladsye 245 tot 246 oor semi-
Herinner die leerders om te identifiseer waar hierdie twee elemente in die metale.
periodieke tabel voorkom. Ander voorbeelde sluit in verkleuring, ens. Voltooi die aktiwiteit: die streke
Chemiese reaksie – 'n Proses waardeur een of meer stowwe chemies van die Periodieke Tabel op
verander om een of meer verskillende stowwe te produseer bladsy 247 en 248. U benodig 'n
Let op om te verduidelik: Chemiese veranderinge skep nuwe stowwe (bv. kopie van die Periodieke Tabel om
Roes), terwyl fisiese veranderinge nie (byvoorbeeld kook). hierdie aktiwiteit uit te voer.
Lees bladsy 248 en beantwoord
die vrae wat volg deur te lees en
navorsing te doen.
2|Page
 metale en semi-metale
OPMERKING: Vir Eienskappe van Nie-metale Eienskappe van Semi-
waarna hulle kan verwys metale Praktiese Taak/ Ondersoek
tydens die voltooiing van graad 7 leer hulle aktiwiteit:
die les. die basiese fisiese Voltooi soos aangedui op die
eienskappe van werkkaart.
metale, nie-metale Opsomming
en semi-metale. Lees die opsomming op bladsy
Hulle leer meer oor 251 en maak aantekeninge van
hierdie eienskappe belangrike inligting en woorde.
in die hoër grade. Voltooi die inhoudskaart op bladsy
Die volgende is die 252 en dan die
basiese beginsels hersieningsoefening op bladsy 253
wat hulle moet leer. tot 254.
Onthou: sorg dat Die woordelys op bladsy 255 tot
die leerders die 258 bevat belangrike woorde en
betekenis van elke die betekenis daarvan. Sorg dat u
term alle woorde verstaan sowel as die
verstaan:Eienskappe woorde wat u in u boek
van metale
neergeskryf het.
• Blink • Dowwe voorkoms • Soms smeebaar
*’n Speletjie om te leer oor die
• Glansend • Bros • Soms rekbaar
Periodieke Tabel
• Smeebaar • Swak geleiers van • Maak goeie
• Rekbaar elektrisiteit halfgeleiers (http://bit.ly/15QkMHn)
• Hard • Swak geleiers van hitte • Gewoonlik 'n vaste stof * Hierdie webwerwe van die
• Gelei elektrisiteit • Kan vaste stof / vloeistof / by kamertemperatuur Periodieke Tabel beklemtoon
• Gelei hitte
gas by kamertemperatuur • Dof of blink sommige van die gebruike van die
wees • Lei gewoonlik hitte en elemente:
• Vastestof (gewoonlik)
• Gewoonlik minder dig, in elektrisiteit, maar nie so (http://bit.ly/1euHmVi) and
• Vastestof by kamer vergelyking met metale goed soos metale nie
temperatuur (http://bit.ly/17zr35Q)
(gewoonlik) • Nie smeebaar of rekbaar
nie
* Periodieke tabelkaart (verkieslik
• Wys vir die leerders 'n metaalvoorwerp en 'n nie-metaalvoorwerp. Vra een vir hierdie vlak)
die leerders om die verskille tussen die twee voorwerpe op grond van
hul eienskappe te lys. * Leë periodieke tabel (om van te
• Toon die leerders twee metaalvoorwerpe. Vra die leerders om werk)
ooreenkomste tussen die twee voorwerpe te lys
• Verduidelik hoe om fisiese eienskappe te gevruik om stowwe soos
metale, nie-metale en semi-metale the klassifiseer en te vergelyk.
Aktiwiteit
Gebruik die Periodieke Tabel om die ligging van hierdie drie hoofgroepe
elemente aan te toon en te verduidelik, naamlik:

3|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 o Metale - elemente aan die linkerkant van die table, behalwe
Waterstof
o Nie-metale – elemente aan die regterkant van die tabel
o Semi-metale – elemente aan beide kante van die sig-sag lyn, langs
die grens van die metale en nie-metale
Metale
Nie-metale
Semi-metale

Voorsien die leerders van 'n leë kopie van die periodieke tabel om te
kleur en etikette soos hierbo genoem om elemente te klassifiseer as
metale, nie-metale en semi-metale.
Daarbenewens moet hulle die simbole van al die elemente wat as
metale, nie-metale en semi-metale geklassifiseer is, by hul leë kopie van
die periodieke tabel voeg.
Praktiese Taak/ Ondersoekaktiwiteit:
Ondersoek die fisiese eienskappe van metale, nie-metale en halfmetale.
Gebruik die werkblad wat voorsien word om hierdie eienskappe te
ondersoek, byvoorbeeld die geleidingsvermoë van die materiale deur
gebruik te maak van 'n elektriese toetser ('n elektriese stroombaan wat
gemaak word deur die gebruik van sel, gloeilamp en elektriese draad,
ens.)
Uitbreidingsaktiwiteite:
Identifiseer alledaagse gebruike van metale, nie-metale en semi-metale
bv. in TV-stelle, rekenaars, selfone, huishoudelike artikels, juweliersware,
voedselindustrie, landbou, medisyne, ens.

Ondersoek of enige van hierdie metale, nie-metale en semi-metale enige

gevare inhou deur die gebruik daarvan en hoe sulke gevare voorkom
kan word.

4|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 • Volg al die instruksies met u kind in die afdeling LEERDERS SE AKTIWITEITE. • Periodieke Tabel (bladsye 3 of
OUERS • Help hom/haar om die Sasol/Siyavula e-boek oop te maak, hoofstuk 9 en laat haar/hom die 233 Siyavula leerder
aktiwiteite doen. Werkboek) of
• Alle videos en vrae is aanlyn sowel as die antwoorde. https://sciencenotes.org/kids-
• Aan die einde van die twee-weke les, behoort u kind die vrae in wat in die ONDERWYSERS afdeling, te periodic-table
kan beantwoord. Toegang tot:
• Verseker dat u kind voltooi: • Wetenskapsjoernaal / werkboek
o Al die hersieningsoefeninge aan die einde van die sub-afdeling. Die antwoorde kan gekontroleer / skryfblok, potlode,
word deur op die blou “toon-antwoord” blokkie te klik, maar laat eers u kind toe om self die skootrekenaars / tablette /
antwoorde te voltooi. slimfone
o Die Werkkaat Aktiwiteite • Data
o Die Opdrag
• Ondersteun u kind om ‘n lys van voorbeelde van huishoudelike items te identifiseer wat metale, nie-
metale en semi-metale bevat.
LEERDERS SE
AKTIWITEITE OPDRAG VRAE
Identifiseer die huishoudelike en ander items wat ons in die alledaagse lewe gebruik, wat 'n metaal, nie-metaal en halfmetaal uit u
omgewing bevat.

1. Noem vyf metale en vyf nie-metale wat ons in ons alledaagse lewe gebruik.
2. Gebruik ‘n leë kopie van die periodieke tabel om die elemente as metale, nie-metale en semi-metale in te kleur, klassifiseer en
benoem as gevolg van hul posisie op die Periodieke Tabel.
3. Verduidelik watter kategorie die meeste (grootste getal van) elemente: metale, nie-metale of semi-metale bevat.
4. Gee vier fisiese eienskappe van elke kategorie – metale, nie-metale en semi-metale.
o Hersienings oefeninge aan die einde van elke sub-afdeling van die Siyavula Leerder Werkboek
Informele o Werkbladaktiwiteite hieronder verskaf.
Assessering o Die Opdrag
o Voer 'n ondersoek/ praktiese taak uit, versamel geldige gegewens, ontleed en maak gevolgtrekkings

5|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 Werkkaart - Metale, nie-metale en semi-metale
Vraag 1
Lees elke vraag en maak 'n sirkel om die letter A, B, C of D wat die korrekte antwoord
aandui.
1.1 Watter een is NIE 'n groep elemente nie?
A. Nie-metale
B. Swaar metale
C. Metale
D. Semi-metale
1.2 Watter groep elemente is aan die regterkant van die sigsaglyn op die periodieke
tabel van elemente?
A. Nie-metale
B. Metale
C. Semi-metale
D. Nie een van die bogenoemde nie
1.3 Watter van die volgende is NIE 'n kenmerk van 'n metaal nie?

A. Swak geleier
B. Smeebaar
C. Meestal vastestof
D. Rekbaar

1.4 'n Wetenskaplike is op soek na 'n nuwe materiaal om te gebruik vir die nuwe robotskyf
wat sy bou. Sy het dit nodig om elektrisiteit te gelei, maar om NIE dieselfde
eienskappe as silwer te hê nie. Wat is die beste element vir haar om te gebruik?
A. C
B. Si
C. O
D. Au

1.5 Watter van die volgende is NIE 'n fisiese eienskap nie?
A. blink
B. roes
C. kleur
D. smeebaarheid
1.6 Watter fisiese eienskap verwys na 'n stof wat in dun drade getrek kan word?
A. Glans
B. Geleiding
C. Smeebaarheid
D. Rekbaarheid
1.7 U kry 'n stof, maar weet nie wat dit is nie. U doen enkele waarnemings en kom agter
dat die stof geleidend, solied en magneties is. Aan watter groep behoort dit
waarskynlik?
A. Semi-metale
B. Nie-metale
C. Metale
D. Nie een van die bogenoemde nie
1.8 Die tabel hieronder toon verskillende eienskappe van elemente. Watter elemente sal
as metale beskou word?

Element Glans Geleiding Smeebaarheid

Kalium Silwerig, en Geleier van hitte en Kan in dun skuiwe gevorm
blink elektrisiteit word
Polonium Metaal Halfgelei hitte en Kan ietwat in skuiwe
elektrisiteit gevorm word
Selenium Dof Swak geleiers van hiite Bros, breek maklik
en elektrisiteit

6|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 Titanium Blink, wit Geleier van hitte en Kan maklik in plat dun
elektrisiteit skuiwe gerol word

A. Kalium en Polonium
B. Polonium en Titanium
C. Selenium en Kalium
D. Kalium en Titanium
1.9 Wat is die definisie van geleidingsvermoë?
A. Die stof se oppervlak blink.
B. Laat hitte en elektrisiteit deur.
C. Kan in dun skuiwe gehamer word.
D. Dit breek wanneer met ‘n hamer geslaan word.

Vraag 2: Periodieke Tabel Taak

Bestudeer die Periodieke Tabel en antwoord die vrae wat volg.

2.1 Deel die metale en die nie-metale elemente deur 'n dik sigsaglyn in die bostaande
periodieke table.
2.2 Gebruik verskillende kleure om die elemente as metale, nie-metale en semi-metale in
te kleur, om hulle te benoem as gevolg van hul posisie op die Periodieke Tabel.
2.8 Vergelyk metale, nie-metale en semi-metale volgens hul fisiese eienskappe deur die
onderstaande Venn-diagram in te vul deur die onderstaande terme te gebruik.

dof, vastestof, gas, hard, bros, rekbaar, goeie geleier, blink, swak geleier, vloeistof,
geleidingsvermoë wissel, smeebaar

Semi-
metale

7|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 Praktiese Taak/ Ondersoekaktiwitieit:
Ondersoek Metale, Nie-metale, en Semi-metale

Materiale
*yster, *koper, *aluminium, *tin, *jodium, *houtskool, *hout, *plastiek, *glas, *drie
elektriese drade, *batterye, *gloeilampe, *plastiek sakke, *hamer, *veiligheidsbrille
.
*Opsioneel is ‘n multimeter
Instruksies:
Ondersoek of 'n onbekende monster 'n metaal, nie-metaal of semi-metaal is deur die
volgende prosedure te gebruik.
1. Beskryf ‘n monster/ voorbeeld.
2. Maak voorspellings.
3. Formuleer 'n hipotese.
4. Ontwerp 'n eksperiment om jou hipotese te toets.
5. Skryf stap vir stap neer hoe jy die eksperiment gaan uitvoer.
6. Toets die monsters en teken jou waarnemings in tabelle aan.
7. Teken 'n tabel soos hieronder getoon om jou resultate/ bevindinge aan te teken.
Monster Kleur Glans Smeebaarheid Brosheid Geleidingsvermoë

8. Ontleed jou resultate/ bevindinge.

9. Aanvaar of verwerp jou hipotese.
10 Maak gevolgtrekkings.
11 Stel voor hoe jy die ondersoek/ eksperiment kan verbeter.
Aktiwiteit 1: Geleibaarheidstoets

1.1 Berei 'n eenvoudige stroombaan voor soos in Graad 4, 5 en 6 geleer is.
1.2 Verbind verskillende monsters aan die stroombaan om te identifiseer of die
gloeilamp gloei.

Aktiwiteit 2: Brosheidstoets
2.1 Ontwerp 'n ondersoek om vir die brosheid van die monster te toets.
Aktiwiteit 3: Smeebaarheidstoets
3.1 Ontwerp 'n ondersoek om vir die smeebaarheid van die monster te toets.
Lys die voorbeelde wat jy getoets het, en die resultate in die toepaslike
kolom in die onderstaande tabel.

Naam van Metale Nie-metale Semi-metale

monster

Skryf jou gevolgtrekkings neer.

8|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 9|Page
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 10 | P a g e
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 11 | P a g e
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 12 | P a g e
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -
 13 | P a g e
GET GRADE 8 DRAFT LESSON PLAN: THE PERIODIC TABLE SOME PROPERTIES OF METALS, NONMETALS AND SEMI-METALS -