ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

Κείμενο από το Πρωτότυπο

Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι ἡσυχάσαντες τὴν νύκτα ἐν

φυλακῇ ἦσαν· καὶ ἡ Κορινθία ναῦς τοῦ δήμου κεκρατηκότος ὑπεξανήγετο, καὶ
τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν. Tῇ δὲ
ἐπιγιγνομένῃ ἡμέρᾳ Νικόστρατος ὁ Διειτρέφους Ἀθηναίων στρατηγὸς
παραγίγνεται βοηθῶν ἐκ Ναυπάκτου δώδεκα ναυσὶ καὶ Μεσσηνίων
πεντακοσίοις ὁπλίταις· ξύμβασίν τε ἔπρασσε καὶ πείθει ὥστε ξυγχωρῆσαι
ἀλλήλοις δέκα μὲν ἄνδρας τοὺς αἰτιωτάτους κρῖναι, οἳ οὐκέτι ἔμειναν, τοὺς δ᾽
ἄλλους οἰκεῖν σπονδὰς πρὸς ἀλλήλους ποιησαμένους καὶ πρὸς Ἀθηναίους,
ὥστε τοὺς αὐτοὺς ἐχθροὺς καὶ φίλους νομίζειν. Kαὶ ὁ μὲν ταῦτα πράξας
ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι· οἱ δὲ τοῦ δήμου προστάται πείθουσιν αὐτὸν πέντε
μὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν, ὅπως ἧσσόν τι ἐν κινήσει ὦσιν οἱ
ἐναντίοι, ἴσας δὲ αὐτοὶ πληρώσαντες ἐκ σφῶν αὐτῶν ξυμπέμψειν. Kαὶ ὁ μὲν
ξυνεχώρησεν, οἱ δὲ τοὺς ἐχθροὺς κατέλεγον ἐς τὰς ναῦς. Δείσαντες δὲ ἐκεῖνοι
μὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν Διοσκόρων ἱερόν.
Νικόστρατος δὲ αὐτοὺς ἀνίστη τε καὶ παρεμυθεῖτο.

Κείμενο από Μετάφραση

Θουκυδίδου, Ἱστορίαι, 3. 78, § 2-4

Επειδή, όμως, το κατάλαβαν οι Πελοποννήσιοι που ήταν κοντά στους
Κερκυραίους και επειδή φοβήθηκαν μη γίνει αυτό ακριβώς που είχε γίνει στην
Ναύπακτο, έσπευσαν να τους βοηθήσουν και, αφού συγκεντρώθηκαν όλα μαζί
τα πλοία, επιτέθηκαν ταυτόχρονα εναντίον των Αθηναίων. Οι δε (Αθηναίοι)
υποχωρούσαν πλέοντες προς τα πίσω και ταυτόχρονα ήθελαν να προλάβουν τα
κερκυραϊκά πλοία να καταφύγουν (στο λιμάνι) στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό,
καθώς αυτοί υποχωρούσαν αργά και οι εχθροί είχαν παραταχθεί εναντίον τους.
Η ναυμαχία, αφού εξελίχθηκε έτσι, τελείωσε με τη δύση του ήλιου.
Παρατηρήσεις

1. Να αποδώσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Tῇ δὲ ἐπιγιγνομένῃ ἡμέρᾳ

… ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι»

Μονάδες 30

2. Σε ποιες ενέργειες προέβη ο Νικόστρατος; Να καταγράψετε τις ενέργειές

του έτσι όπως καταγράφονται στο κείμενο στα αρχαία ελληνικά. Πώς θα
χαρακτηρίζατε τον Νικόστρατο ως στρατηγό με βάση τις πράξεις του;
Μονάδες 10

3. «οἱ δὲ τοῦ δήμου προστάται πείθουσιν αὐτὸν πέντε μὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι
καταλιπεῖν, …….Kαὶ ὁ μὲν ξυνεχώρησεν, οἱ δὲ τοὺς ἐχθροὺς κατέλεγον ἐς τὰς
ναῦς». Ποια σκοπιμότητα πιστεύετε ότι είχε η πρόταση των δημοκρατικών
Κερκυραίων;
Μονάδες 10

4. Να συνδέσετε καθεμία από τις φράσεις της στήλης Α με μία φράση της
στήλης Β ώστε να συμπληρώνεται ορθά το νόημά της. Τρεις φράσεις της
στήλης Β περισσεύουν.
 Α Β

1. Βαθύτερη αιτία του Πελοποννησιακού πολέμου είναι κατά τον α. η πλεονεξία και η

Θουκυδίδη φιλοτιμία των

δημαγωγών.
2. Το πρότυπο του ηγέτη που ενσαρκώνει ο Περικλής
β. η οικονομική και
χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων
στρατιωτική
3. Ο υπεύθυνος πολίτης χαρακτηρίζεται και
ανάπτυξη της Αθήνας.

4. Η μόνη αξία στην οποία μπορεί να στηριχθεί ο άνθρωπος είναι γ. από πολιτική οξυδέρκεια

κατά τον Θουκυδίδη και

πολιτικό θάρρος.

δ. η δύναμη.

ε. η λογική.

ζ. από τη χρήση της σύνεσης

και της

5. Το ιστορικό έργο του Θουκυδίδη χαρακτηρίζεται λογικής.

η. από αμεροληψία στην

έκθεση των

γεγονότων.

θ. από την απλότητα του

ύφους.

Μονάδες 10

5. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε δύο ομόρριζες
λέξεις της νέας ελληνικής : φυλακῇ, δήμου, προστάται, κινήσει, ξυνεχώρησεν.
Μονάδες 10
6. Λαμβάνοντας υπόψη το χωρίο «Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι
ἡσυχάσαντες …. ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν.» και το παρακάτω
μεταφρασμένο απόσπασμα να συγκρίνετε την συμπεριφορά των συμμάχων στα δύο
αντίπαλα στρατόπεδα.
Μονάδες 10

7. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις επιτονισμένες λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 5
8. α) ἔπρασσε καὶ πείθει: να γίνει χρονική αντικατάσταση
β) να κλιθούν: ἡ ναῦς, την νύκτα
Μονάδες 5