Οι ΔΑΦ είναι ένα σύνολο νευροψυχιατρικών διαταραχών με αποκλίσεις στην

κοινωνική αλληλεπίδραση, στην επικοινωνία αλλά και ένα ρεπερτόριο που

περιλαμβάνει περιορισμένα, στερεοτυπικά, επαναλαμβανόμενα ενδιαφέροντα και
δραστηριότητες στα πρώτα χρόνια της ζωής (Παπαδάτος, 2010).
Ο Γιάννης είναι ένα παιδί 12 χρονών που φοιτά στην έκτη τάξη (γενικού)
δημοτικού και η διάγνωσή του αφορά αυτισμό με υψηλή λειτουργικότητα με το
επίπεδο του δείκτη νοημοσύνης του να βρίσκεται στο μέσο φυσιολογικό. Συμμετέχει
σε εξωσχολικές δραστηριότητες π.χ εκμάθηση κιθάρας, ζωγραφική και το ενδιαφέρον
του είναι αυξημένο για αυτούς τους τομείς.
Δυσκολίες παρουσιάζει σε επίπεδο κοινωνικής αλληλεπίδρασης καθώς είναι
μοναχικός, συναισθηματικά απόμακρος ενώ δεν αντιλαμβάνεται τα αστεία ή τα
πειράγματα. Τα παιδιά με ΔΑΦ αδυνατούν να κατανοήσουν τα αστεία και την
προσποίηση ενώ διαθέτουν περιορισμένη ενσυναίσθηση (Γενά & Τσιρέπογλου).
Ακόμα, αδυνατεί να κατανοήσει τις συμπεριφορικές εναλλαγές όπως παραδείγματος
χάριν όταν οι συμμαθητές υποστηρίζοντας διαφορετικές ποδοσφαιρικές ομάδες
μπορεί να αψιμαχούν έντονα εκείνη τη στιγμή όμως στη συνέχεια συμπεριφέρονται
σαν να μην έγινε τίποτα. Η αποκωδικοποίηση των «κοινωνικών σημαδιών» και των
«άγραφων» κανόνων συμπεριφοράς τον δυσχεραίνει αρκετά (Λουκρέζη, 2013 σελ.
45). Αυτό επηρεάζει και τη συμμετοχή του στα ομαδικά παιχνίδια τα οποία διέπονται
από κανόνες ενώ σε συνδυασμό με τον θόρυβο που επικρατεί δρουν ανασταλτικά για
την ένταξή του σε αυτά. Τα παιδιά με ΔΑΦ δεν αντιλαμβάνονται του κανόνες για την
κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά (Williams, Koning & Scahill, 2007).
Όσον αφορά τη σχολική του επίδοση, ο προφορικός του λόγος είναι
ικανοποιητικός ενώ η αδυναμία του εντοπίζεται στην αντίληψη της μεταφορικής
λειτουργίας της γλώσσας. Επίσης, εμφανίζει ηχολαλία, στερεοτυπική μίμηση
κινήσεων και αποσυντονίζεται εύκολα από εξωτερικούς θορύβους. Είναι πολύ καλός
στην ορθογραφία, στις ασκήσεις γραμματικής και στην κατανόηση των
αναγνωστικών κειμένων χωρίς να χρειάζεται να δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις.
Δυσκολεύεται, στη σύνταξη γραπτών κειμένων καθώς απουσιάζουν τα σημεία στίξης,
οι παράγραφοι και επαναλαμβάνεται συχνά. Στα μαθηματικά, ανταποκρίνεται στην
εκτέλεση πράξεων αλλά όχι στην επίλυση προβλημάτων.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα των παιδιών με ΔΑΦ είναι η δυσκολία στη
σύναψη κοινωνικών επαφών. Οι κοινωνικές ιστορίες είναι μια στρατηγική που
στηρίζεται στην επιτυχή ανταπόκριση και αλληλεπίδραση των παιδιών με ΔΑΦ σε
διάφορες καταστάσεις (Gray & Garand, 1993). Ο Γιάννης χαρακτηρίζεται από
ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στη σχολική επίδοση.
Συνεργαζόμενη με τη δασκάλα της τάξης δημιουργήσαμε ένα μικρό βιβλιαράκι με
εικόνες με τίτλο «Πώς μπορώ να εκφράσω τα συναισθήματά μου;». Σε αυτό
παρουσιάζονταν διάφορες συναισθηματικές εκδηλώσεις και στη συνέχεια
ακολουθούσαν παραδείγματα για τη θετική αντιμετώπιση των αρνητικών. Αυτό
εφαρμόστηκε για έναν μήνα δύο φορές την εβδομάδα. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζονταν
όταν το παιδί ήταν ήρεμο. Ο τόνος της φωνής μου ήταν παραστατικός κατά την
ανάγνωση της ιστορίας και έπειτα τη διάβαζε και ο Γιάννης. Ακολουθούσε η
εφαρμογή της δραματοποίησης όπου συμμετείχαν και οι συμμαθητές του κατά την
οποίο ο καθένας μέσω μαριονετών για να κατανοήσει το παιδί ποια συμπεριφορά δεν
είναι αποδεκτή. Στο τέλος, πραγματοποιούνταν συζήτηση, το παιδί δεχόταν
ερωτήσεις για να ανακαλέσει την ιστορία και η ανταπόκρισή του ήταν θετική .
Ωστόσο, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, γι’ αυτό κρίνεται σκόπιμος ο
συνδυασμός διαφόρων πρακτικών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γενά Α. & Τσιρέπογλου Ε. Θεωρία του Νου και Αυτισμός: Ανασκόπηση Θεωρητικών
Προσεγγίσεων και Κλινικών Εφαρμογών, Εθνικό και Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ανακτήθηκε από:
http://www.zoodohos.com/images/e-bibliothhkh-
efarmosmenhanalytikhsymperiforikhproseggish/thewriatoynoykaiautism-
anaskophshthewrhtikwnproseggisewnkaiklinikwnefarmogwn.pdf

Gray, C.A., & Garand, J.D. (1993). Social stories: Improving responses of students
with autism with accurate social information. Focus on Autistic Behavior, 8, 1-
10.

Λουκρέζη, Σ. (2013). Ανάπτυξη δεξιοτήτων συμβολικού παιχνιδιού σε παιδιά με

αυτισμό ( Doctoral dissertation, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και
Ψυχολογίας. Ανακτήθηκε από:
http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/28986#page/44/mode/2up
Παπαδάτος, Ι. (2010). Ψυχικές διαταραχές και μαθησιακές δυσκολίες παιδιών και
εφήβων, Gutenberg.

Williams, W. S., Koning K., & Scahill, L. (2007). Social skills development
inchildren with autism spectrum disorders: a review of the intervention research.
Journal of Autism and Developmental Disorders, vol. 37(10), pp. 1858-1868.