Β΄ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

1. Η β΄ κλίση ουσιαστικών
Η β’ κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει όλα τα αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά που
στην ονομαστική ενικού λήγουν σε -ος και τα ουδέτερα που λήγουν σε -ον. Είναι η
κλίση που παρουσιάζει τις περισσότερες ομοιότητες με τη ν.ε.

Οι καταλήξεις των πτώσεων είναι οι εξής:

αρσενικό και θηλυκό Ουδέτερο

ενικός πληθυντικός ενικός πληθυντικός

αριθμός αριθμός αριθμός αριθμός

ονομαστική -ος -οι -ον -α

γενική -ου -ων -ου -ων

δοτική -ῳ -οις -ῳ -οις

αιτιατική -ον -ους -ον -α

κλητική -ε -οι -ον -α

Παραδείγματα κλίσης

[1]
 Ενικός αριθμός
ον. ὁ ἄνθρωπος ἀγρὸς ἡ νῆσος ὁδὸς
γεν. τοῦ ἀνθρώπου ἀγροῦ τῆς νήσου ὁδοῦ
δοτ. τῷ ἀνθρώπῳ ἀγρῷ τῇ νήσῳ ὁδῷ
αιτ. τὸν ἄνθρωπον ἀγρὸν τὴν νῆσον ὁδὸν
κλ. (ὦ) ἄνθρωπε ἀγρὲ (ὦ) νῆσε ὁδὲ

Πληθυντικός αριθμός
ον. οἱ ἄνθρωποι ἀγροὶ αἱ νῆσοι ὁδοὶ
γεν. τῶν ἀνθρώπων ἀγρῶν τῶν νήσων ὁδῶν
δοτ. τοῖς ἀνθρώποις ἀγροῖς ταῖς νήσοις ὁδοῖς
αιτ. τοὺς ἀνθρώπους ἀγροὺς τὰς νήσους ὁδοὺς
κλ. (ὦ) ἄνθρωποι ἀγροὶ (ὦ) νῆσοι ὁδοὶ

Ενικός αριθμός

ον. τὸ μυστήριον δῶρον φυτὸν

γεν. τοῦ μυστηρίου δώρου φυτοῦ
δοτ τῷ μυστηρίῳ δώρῳ φυτῷ
.
αιτ. τὸ μυστήριον δῶρον φυτὸν
κλ. (ὦ) μυστήριον δῶρον φυτὸν

Πληθυντικός αριθμός
ον. τὰ μυστήρια δῶρα φυτὰ
γεν. τῶν μυστηρίων δώρων φυτῶν
δοτ. τοῖς μυστηρίοις δώροις φυτοῖς
αιτ. τὰ μυστήρια δῶρα φυτὰ
κλ. (ὦ) μυστήρια δῶρα φυτὰ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
 Οι καταλήξεις των αρσενικών και των θηλυκών είναι ίδιες σε όλες τις
πτώσεις.

 Τα ουδέτερα δευτερόκλιτα έχουν όμοιες την ονομαστική, την αιτιατική και

την κλητική και των δύο αριθμών.

 Τα οξύτονα και παροξύτονα δευτερόκλιτα ουσιαστικά διατηρούν τον τόνο

τους στην ίδια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις τους π.χ. ὁ νομός- τοῦ νομοῦ-τῷ νομῷ-
τον νομόν.

[2]
 Γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού όταν τονίζονται στη λήγουσα
περισπώνται και στους δύο αριθμούς.

 Η κατάληξη -α στον πληθυντικό των ουδετέρων είναι πάντοτε βραχύ.

 Η δίφθογγος -οι στο τέλος των κλιτών λέξεων είναι βραχεία. Όταν όμως
ακολουθεί -ς, ξαναγίνεται μακρά.

 Τα προπαροξύτονα δευτερόκλιτα ουσιαστικά μετακινούν τον τόνο τους

ανάλογα με τη λήγουσα:
α) Αν αυτή είναι βραχεία, τονίζονται στην προπαραλήγουσα, π.χ. ἄνθρωπος.

β) Αν είναι μακρά, τονίζονται στην παραλήγουσα, π.χ. ἀνθρώπου

Α΄ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Αρσενικά: -ας, -ης

Θηλυκά: -α, -η

 Αρσενικά

[3]
 Θηλυκά

[4]
Παρατηρήσεις:

Στα πρωτόκλιτα ουσιαστικά:

1) οι καταλήξεις του πληθυντικού των αρσενικών και των θηλυκών είναι οι

ίδιες·

2) το α στην κατάληξη -ας (σε οποιαδήποτε πτώση) είναι πάντοτε μακρόχρονο: ὁ

Αἰνείᾱς, τῆς χώρᾱς, τοὺς στρατιώτᾱς

3) η γενική του πληθ. τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη: τῶν
νεανιῶν, τῶν θαλασσῶν.

Από τα πρωτόκλιτα αρσενικά σε -ης σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε -ᾱ

και όχι σε -η: α) τα εθνικά: ὦ Πέρσᾰ, ὦ Σκύθᾰ.

β) όσα λήγουν σε -της και τα σύνθετα (με β΄ συνθ. ρήμα) σε -άρχης, -μέτρης, -
πώλης, -τρίβης, -ώνης κτλ.: ὦ στρατιῶτα, ὦ γυμνασιάρχα, ὦ βιβλιοπῶλα, ὦ
παιδοτρίβα, ὦ τελῶνα.

Στα πρωτόκλιτα θηλυκά που λήγουν σε -α: 1) αν πριν από την κατάληξη α
υπάρχει σύμφωνο (εκτός από το ρ), τότε το α αυτό λέγεται μη καθαρό, είναι
κανονικά βραχύχρονο και στη γενική και δοτική του ενικού τρέπεται σε η: ἡ
μοῦσα, τῆς μούσης, τῇ μούσῃ κτλ. - ἡ μᾶζα, τῆς μάζης, τῇ μάζῃ κτλ.
[5]
2) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει φωνήεν ή ρ, τότε το α αυτό λέγεται
καθαρό, είναι κανονικά μακρόχρονο και φυλάγεται σε όλες τις πτώσεις του
ενικού: ἡ πολιτεία, τῆς πολιτείας, τῇ πολιτείᾳ κτλ. - ἡ ὥρα, τῆς ὥρας, τῇ ὥρᾳ κτλ.

3) το α της κατάληξης στην αιτιατική και την κλητική του ενικού είναι
μακρόχρονο ή βραχύχρονο, ανάλογα με το τι είναι στην ονομαστική: (ἡ πολιτείᾱ)
τὴν πολιτείᾱν, ὦ πολιτείᾱ - (ἡ μοῦσᾰ) τὴν μοῦσᾰν, ὦ μοῦσᾰ

Β΄ ΚΛΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

[6]
[7]