Ο όρος "μη λεκτική νοημοσύνη" αναφέρεται σε δεξιότητες σκέψης και

επίλυσης προβλημάτων ανεξάρτητα από τη γλωσσική παραγωγή και κατανόηση.

Συμπεριλαμβάνει τον χειρισμό οπτικών πληροφοριών, με διάφορους εσωτερικούς ή

αφηρημένους συλλογισμούς και κινητικές δεξιότητες (Brown, 2003).

Σύμφωνα με μελέτη, τα προβλήματα προσοχής αναφέρονται σε παιδιά με

σύνδρομο Williams και σύνδρομο Down (Breckenridge et al., 2013). Μια μελέτη

επισημαίνει δυνατότητες αλλά και αδυναμίες στον τομέα προσοχής μεταξύ παιδιών

με σύνδρομο Williams και παιδιών με σύνδρομο Down, με αδυναμίες σε επιλεκτική

προσοχή και καλά αποτελέσματα σε δοκιμασίες διαρκούς προσοχής αλλά τα παιδιά

με Williams αντιμετωπίζουν προβλήματα ελέγχου οπτικοχωρικής απόκρισης

(Breckenridge et al., 2013). Παρόμοια αποτελέσματα βρέθηκαν και στη μελέτη των

Brown et al., (2003) όπου αποκάλυψαν ότι τα παιδιά με σύνδρομο Williams

παρουσιάζουν ελλείμματα στις χωρικές αναπαραστάσεις σε σύγκριση με τα τυπικά

αναπτυσσόμενα. Αντίθετα, στα παιδιά με σύνδρομο Down παρουσιάζουν σημαντικές

δυσκολίες στην ακουστική/λεκτική μνήμη σε σχέση με την οπτική και δε συμβαδίζει

με τη μη λεκτική νοητική ηλικία (Chapman et al., 1991; Jarrold & Baddeley, 2001;

Jarrold, Baddeley & Phillips, 2002; Jarrold, Nadel & Vicari, 2009, όπως αναφέρεται

στο Ανδρέου, 2022).

Σύμφωνα με την έρευνα των Karmiloff-Smith et al. (2006), το σύνδρομο

Williams χαρακτηρίζεται από σοβαρά νοητικά ελλείμματα, ενώ η γλώσσα παραμένει

ανέπαφη. Υποστηρίζεται ότι υπάρχει ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ των γλωσσικών

ικανοτήτων και των γνωστικών ελλειμμάτων, αποδεικνύοντας την ανεξαρτησία της

γλώσσας από το γνωστικό πεδίο (Mervis, 2003 όπως αναφέρεται στον Κραγιόπουλο,

2011). Οι Mervis & Berreca (2007) διαφωνούν με την άποψη περί "άθικτης" γλώσσας

στα παιδιά με σύνδρομο. Καταργούν την ανεξαρτησία της γλώσσας από τις
γνωστικές πτυχές, θεωρώντας ότι οι γλωσσικές και γνωστικές ικανότητες είναι στενά

συνδεδεμένες.

Βάσει ερευνών αναφορικά με τη δυσκολίες στην ακουστική βραχύχρονη

μνήμη διαπιστώνουν ότι επηρεάζει σημαντικά την παραγωγή της γλώσσας στα άτομα

με σύνδρομο Down συγκριτικά με άτομα με σύνδρομο Williams (Ypsilanti &

Grouios, 2008, όπως αναφέρεται στο Ανδρέου, 2022). Αντίστοιχα, η μελέτη του

Abbeduto et. al., (2003) υποστηρίζει ότι παρά τον υψηλό μη λεκτικό δείκτη που

σχετίζεται με το Σύνδρομο Down, οι γλωσσικές ικανότητες είναι συχνά χαμηλότερες

από αυτό που θα αναμενόταν βάσει αυτού του δείκτη.

Ενδεχομένως, η συνδυασμένη χρήση δεικτών μη λεκτικής νοημοσύνης και

γενετικών δεδομένων μπορεί να παρέχει πιο ακριβείς προβλέψεις. Παραδείγματος

χάρη, μελέτες όπως αυτές του Alldred et al. (2021) για το Σύνδρομο Down και του

Mervis et al. (2010) για το Σύνδρομο Williams μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να

αναπτυχθούν προβλεπτικά μοντέλα. Παρ' όλα αυτά, η πρόβλεψη γλωσσικών

ικανοτήτων εξακολουθεί να είναι πολύπλοκη και προκαλεί πολλά ερωτήματα,

απαιτώντας περαιτέρω έρευνα για την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας των

γλωσσικών διαταραχών σε περιπτώσεις γενετικών συνδρομών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Abbeduto, L., Murphy, M. M., Cawthon, S. W., Richmond, E. K., Weissman, M. D.,

Karadottir, S., & O'Brien, A. (2003). Receptive language skills of adolescents

and young adults with Down or fragile X syndrome. American Journal on

Mental Retardation, 108(3), 149-160.

Alldred, M. J., Martini, A. C., Patterson, D., Hendrix, J., & Granholm, A. C. (2021).

Aging with Down syndrome—where are we now and where are we

going?. Journal of Clinical Medicine, 10(20), 4687.

Ανδρέου, Γ. (2022). Γλώσσα και Ειδική Αγωγή: Ψυχογλωσσική Προσέγγιση.

Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Γιαχούδη

Breckenridge, K., Braddick, O., Anker, S., Woodhouse, M. & Atkinson, J. Attentionin

Williams syndrome and Down's syndrome: performance on the new early

childhood attention battery. The British Journal of developmental psychology,

31, pp.257-269.

Brown, L. (2003). Test of Nonverbal Intelligence. In: McCallum R.S. (Εd), Handbook

of Nonverbal Assessment. Boston, MA: Springer.

Brown, J. ,Johnson, M., Paterson, S., Gilmored, R., Longhic, E. & Karmiloff-

Smith,A. (2003). Spatial representation and attention in toddlerswith

Williams syndrome and Down syndrome. Neuropsychologia ,41 (8), pp 1037-

1046.

Karmiloff‐Smith, Α., Grant, J. , Berthoud, I. , Davies, M., Howlin, P., Udwin, O.

(2006). Language and Williams Syndrome: How Intact Is “Intact”? Child

Development, 68, 246-262.

Κραγιόπουλος, Γ. (2011). «Διερεύνηση παραγόντων που συνδέονται με την ανάπτυξη

της γλώσσας σε άτομα με Νοητική Καθυστέρηση». Διπλωματική εργασία.

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας :Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής.

Mervis, C. B. & Berecca, A.M. (2007). Language and communicative development

inWilliams Syndrome. Mental Retardation and Developmental Disabilities

Research Reviews, 13, pp.3-15

Mervis, C. B., & John, A. E. (2010, May). Cognitive and behavioral characteristics of

children with Williams syndrome: implications for intervention approaches.

In American Journal of Medical Genetics Part C: Seminars in Medical

Genetics (Vol. 154, No. 2, pp. 229-248). Hoboken: Wiley Subscription

Services, Inc., A Wiley Company.

Στασινός, Δ. (2016). Η ειδική εκπαίδευση 2020. Αθήνα : Εκδόσεις Παπαζήση.