Βλάχου Κωνσταντίνα / U204N2564

Στην παρούσα εργασία θα συζητηθεί η αξιοπιστία, η εγκυρότητα και η πρακτικότητα

τριών ψυχομετρικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα σε εκπαιδευτικό πλαίσιο:
του State-Trait Anxiety Inventory for Children, του Fairy Tale Test και του Wechsler
Intelligence Scale for Children – Third Edition.

State-Trait Anxiety Inventory for Children

Το Strait-Trait Anxiety Inventory for Children (STAIC) μεταφράστηκε στα ελληνικά και
σταθμίστηκε στον ελληνικό πληθυσμό από τους Μ. Ψυχουντάκη, Ι. Ζέρβα, Κ. Καρτερολιώτη
και C.D. Spielberger (Σταλίκας, Τριλίβα & Ρούσση, 2012). Για τον έλεγχο της αξιοπιστίας του
τεστ χρησιμοποιήθηκε ο τύπος αξιοπιστίας εσωτερικής συνέπειας και υπολογίστηκε με τον
συντελεστή Cronbach’s Alpha, καθώς οι απαντήσεις είναι διαβαθμισμένες σε κλίμακες
αξιολόγησης και το τεστ μετρά μια συγκεκριμένη έννοια. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν οι
επαναληπτικές μετρήσεις, δηλαδή το τεστ επαναχορηγήθηκε μετά από 15 ημέρες. Το τεστ
παρουσίασε υψηλή αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας Συγκεκριμένα, το τεστ ελέγχθηκε με βάση
τρεις παράγοντες: την απουσία άγχους κατάστασης και την παρουσία άγχους κατάστασης για
την Κλίμακα Άγχους Κατάστασης (A-State) και τον παράγοντα άγχος προδιάθεσης για την
Κλίμακα Αγχους Προδιάθεσης (Α-Trait). Σχετικά με τον πρώτο παράγοντα, η βαθμολογία
εσωτερικής συνέπεια βρέθηκε ότι ήταν α=0.85, ενώ η συνέπεια μεταξύ των ερωτημάτων 0.37. Ο
συντελεστής αξιοπιστίας των επαναληπτικών μετρήσεων κυμαινόταν στο 0.65. Στον δεύτερο
παράγοντα, η εσωτερική συνέπεια βρέθηκε α=0.83 και η συνέπεια μεταξύ των ερωτημάτων
0.33. Ο συντελεστής των επαναληπτικών μετρήσεων ήταν 0.67. Τέλος, αναφορικά με τον τρίτο
παράγοντα, η εσωτερική του συνέπεια ήταν α=0.80. Η συνέπεια μεταξύ των ερωτημάτων ήταν
0.17 και των επαναληπτικών μετρήσεων 0.81 (Psychountaki, Zervas, Karteroliotis &
Spielberger, 2003· Σταλίκας, Τριλίβα & Ρούσση, 2012).
Η εγκυρότητα του τεστ ελέγχθηκε με βάση παραγοντική ανάλυση. Συγκεκριμένα,
ακολουθήθηκε ένα μοντέλο 3 παραγόντων (απουσία άγχους κατάστασης, παρουσία άγχους
κατάστασης και άγχος προδιάθεσης). Ο δείκτης συσχέτισης του άγχους προδιάθεσης και της
απουσίας άγχους κατάστασης ήταν αρνητικός (r = -0.32), όπως και ο δείκτης απουσίας άγχους
κατάστασης και παρουσίας άγχους κατάστασης (r = -0.66). Ο δείκτης συσχέτισης μεταξύ άγχους
προδιάθεσης και παρουσίας άγχους κατάστασης ήταν θετικός (r = 0.51). Τα αποτελέσματα αυτά
υποδηλώνουν υψηλή εγκυρότητα εννοιολογικής δομής (Psychountaki, Zervas, Karteroliotis &
Spielberger, 2003).
To STAIC είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κλινικούς
και εκπαιδευτικούς σκοπούς, προκειμένου να δημιουργηθούν διάφορα προγράμματα
παρέμβασης για παιδιά όπου αυτό θεωρηθεί σκόπιμο. Ο χρόνος συμπλήρωσης κυμαίνεται από 8
έως 12 λεπτά για κάθε υποκλίμακα, ενώ ο συνολικός χρόνος συμπλήρωσης δεν ξεπερνά τα 20
λεπτά, κάτι που το καθιστά εύχρηστο και πρακτικό (Krikeli, Michailidis & Klavdianou, 2010).
Μάλιστα, το τεστ αυτό έχει χρησιμοποιηθεί σε αρκετές πρόσφατες μελέτες, ακόμη και σαν
μέτρο σύγκρισης για την επικύρωση της εγκυρότητας άλλων τεστ, κάτι που φανερώνει την
χρησιμότητά του (Vassiloudis, Yiannakouris, Panagiotakos, Apostolopoulos & Kostarelli, 2014·
Emmanouil, Pervanidou, Charmandari, Darviri & Chrousos, 2018· Kalogiratou et al., 2019·
Koukouriki & Soulis, 2020).

Fairy Tale Test

Το Fairy Tale Test (FTT) κατασκευάστηκε στην Ελλάδα το 1993 από την Κ.
Κουλάκογλου (Κουλάκογλου, 2020). Η αξιοπιστία του ελέγχθηκε με τη μέθοδο των
επαναληπτικών μετρήσεων. Η επαναληπτική χορήγηση του τεστ έγινε μετά από το διάστημα
των 2 μηνών. Η αξιοπιστία για τις περισσότερες από τις 30 μεταβλητές κυμάνθηκε από μέτρια
έως ικανοποιητικά επίπεδα. Μερικά από τα χαρακτηριστικά τα οποία παρουσίασαν την
υψηλότερη σταθερότητα ήταν τα Επιθυμία για Ανωτερότητα (0.87), Επιθετικότητα με Κίνητρο
την Κυριαρχία (0.72), Στοματικές Ανάγκες (0.72), Επιθετικότητα με Κίνητρο τον Φθόνο (0.76),
Επιθυμία Παροχής Βοήθειας (0.71) (Coulacoglou, 2014).
Για την επικύρωση της εγκυρότητας εννοιολογικής δομής του τεστ χρησιμοποιήθηκε η
παραγοντική ανάλυση και έγινε σύγκριση των τιμών των παραγόντων του τεστ. Ακόμη,
ελέγχθηκε η συγκλίνουσα εγκυρότητα εγκυρότητα σε σχέση με άλλα ψυχομετρικά τεστ. Πιο
συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν 3 ψυχομετρικά εργαλεία που διερευνούν πτυχές της
προσωπικότητας και διαταραχών της: το Child Behavior Checklist for parents (CBCL), το Beck
Youth Inventories (BYI) και το Aggression Questionnaire (AQ). Μετά από σύγκριση των τιμών
βρέθηκε θετική συσχέτιση συναφών παραγόντων μεταξύ του FTT και των τριών αυτών τεστ
(Coulacoglou, 2014).
To FTT είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, καθώς εξετάζει έναν μεγάλο αριθμό πτυχών της
προσωπικότητας, ακόμη και σε συσχέτιση μεταξύ τους και μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση
κλινικών περιπτώσεων. Ακόμη, το τεστ έχει μεταφραστεί και σταθμιστεί σε διάφορες χώρες,
όπως στην Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Ρωσία, Ιταλία, Σλοβενία, Πολωνία. Ένα
μειονέκτημα του τεστ είναι η διάρκεια χορήγησης του τεστ, η οποία είναι περίπου 1 ώρα, κάτι
που θέτει υπό αμφισβήτηση την την πρακτικότητά του έως έναν βαθμό
(http://www.fairytaletest.com/index.php).

WISC-III
Το Wechsler Intelligence Scale for Children – Third Edition (WISC-III) μεταφράστηκε
και σταθμίστηκε στον ελληνικό πληθυσμό το 1997 από τους Δ. Γεώργα, Ι. Παρασκευόπουλο, Η.
Μπεζεβέγκη και Ν. Γιαννίτσα. Ελέγχθηκε η αξιοπιστία με τη μέθοδο των δύο ημίσεων και για
την μέτρησή της χρησιμοποιήθηκε ο τύπος Pearson. Η αξιοπιστία βρέθηκε να είναι r = 0.96 για
την Λεκτική κλίμακα, r = 0.95 για την Πρακτική κλίμακα και r = 0.91 για την Γενική κλίμακα
νοημοσύνης, δηλαδή παρουσίασε υψηλή αξιοπιστία. Οι δείκτες αυτοί συνάδουν με τους δείκτες
την αμερικάνικης και αγγλικής έκδοσης του τεστ. Ακόμη, έγινε επαναχορήγηση του τεστ μετά
από 8-16 εβδομάδες και οι δείκτες για την Λεκτική, Πρακτική και Γενική κλίμακα νοημοσύνης
βρέθηκαν r = 0.92, r = 0.87 και r = 0.91 αντίστοιχα (Georgas, Paraskevopoulos, Besevegis,
Giannitsas & Mylonas, 2003).
Η εγκυρότητα του τεστ ελέγχθηκε με παραγοντική ανάλυση, κατά αναλογία με τις
μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για την αμερικανική και την αγγλική έκδοση του τεστ.
Ωστόσο, στην ελληνική έκδοση κρίθηκε ως καταλληλότερο το μοντέλο των 3 παραγόντων. Η
συσχέτιση μεταξύ των υποδοκιμασιών κινήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα, με δείκτη
συσχέτισης που κυμάνθηκε από r = 0.33 μεταξύ της Αριθμητικής και της Κατανόησης και r =
0.60 μεταξύ των Πληροφοριών και του Λεξιλογίου. Επιπλέον, ελέγχθηκε η εξωτερική
εγκυρότητα με την συσχέτιση του μορφωτικού επιπέδου των γονέων με τις επιδόσεις στις
διάφορες κλίμακες του τεστ. Βρέθηκε χαμηλή συσχέτιση μεταξύ τους, με μέσο όρο r = 0.20 στις
λεκτικές υποδοκιμασίες και λίγο χαμηλότερη στις πρακτικές υποδοκιμασίες. Μία ακόμα
μέθοδος εξωτερικής εγκυρότητας που χρησιμοποιήθηκε ήταν η συσχέτιση μεταξύ της επίδοσης
στο τεστ και των σχολικών βαθμών. Η συσχέτιση κατά μέσο όρο για όλες τις ηλικίες ήταν r =
0.31 για την λεκτική, r = 0.22 για την πρακτική και r = 0.30 για την γενική κλίμακα νοημοσύνης
(Georgas, Paraskevopoulos, Besevegis, Giannitsas & Mylonas, 2003).
Ένα μειονέκτημα του WISC-III μπορεί να θεωρηθεί η μεγάλη διάρκεια του τεστ, καθώς
περιέχει πολλές υποδοκιμασίες. Ωστόσο, αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο καθώς διερευνά τις
ικανότητες του παιδιού σε διάφορους τομείς και μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό
ελλειμμάτων σε εκπαιδευτικά πλαίσια για την δημιουργία στοχευμένων προγραμμάτων
παρέμβασης. Μάλιστα, αποτελεί ένα ευρέως διαδεδομένο εργαλείο για την μέτρηση της
νοημοσύνης και χρησιμοποιείται από διάφορους οργανισμούς στην Ελλάδα, όπως από την
MENSA. Ακόμη, έχει χρησιμοποιηθεί και συνεχίζει να χρησιμοποιείται σε διάφορες μελέτες,
κυρίως σχετικές με τις μαθησιακές δυσκολίες (Adam, Kiosseoglou, Abatzoglou & Papaligoura,
2018· Simos, Sideridis, Protopapas & Mouzaki, 2011).

Βιβλιογραφία

Adam, A., Kiosseoglou, G., Abatzoglou, G. & Papaligoura, Z. (2018). A comparison of three-
factor structure models using WISC-III in Greek children with learning disabilities. Ann Gen
Psychiatry, 17(40). DOI: https://doi.org/10.1186/s12991-018-0211-5
Coulacoglou, C., (2014). A Study on the Psychometric Properties of the Fairy Tale Test (FTT).
Rorschachiana, 35, 176–213. DOI: 10.1027/1192-5604/a000060
Emmanouil,C.C., Pervanidou, P., Charmandari, E., Darviri, C. & Chrousos, G.P., (2018). The
effectiveness of a health promotion and stress-management intervention program in a sample of
obese children and adolescents. Hormones, 17, 405-413. DOI: https://doi.org/10.1007/s42000-
018-0052-2
Georgas, J., Paraskevopoulos, I.N., Besevegis, E., Giannitsas, N. & Mylonas, K., (2003). Greece.
In J. Georgas, J.R. Vijver, L.G., Weiss & D.H. Saklofske (Eds.), Culture and Children's
Intelligence: Cross-Cultural Analysis of the WISC-III, (pp.199-214). Academic Press. DOI:
https://doi.org/10.1016/B978-0-12-280055-9.X5000-0
Kalogiratou, D.S., Bacopoulou, F., Kanaka-Gantenbein, C., Vlachakis, D., Gerakini,O.,
Chrousos, G.P. et al., (2018). Greek Validation of Emotional Eating Scale for Children and
Adolescents. J Mol Biochem, 8(1), 26-32. Retrieved from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6688756/
Koukouriki, E. & Soulis, S.G. (2020). Self-reported Health-Related Quality of Life (HRQOL)
and Anxiety Among Greek School-Age Siblings of Individuals with Autism Spectrum Disorders
(ASD) in Relation to Parental Mental Health and Social Support. Journal of Autism and
Developmental Disorders, 50, 2913-2930. DOI: https://doi.org/10.1007/s10803-020-04395-6
Κουλάκογλου, Κ. (2020). Ψυχομετρία και Ψυχολογική Αξιολόγηση (3η έκδοση). Αθήνα: Πατάκη
Krikeli, V., Michailidis, A. & Klavdianou, N.D., (2010). Communication Improvement through
Music: The Case of Children with Developmental Disabilities. International Journal of Special
Education, 25(1), 1-9. Retrieved form: https://eric.ed.gov/?id=EJ890560
Psychountaki, M., Zervas, Y., Karteroliotis, K. & Spielberger, C., (2003). Reliability and
Validity of the Greek Version of the STAIC. European Journal of Psychological Assessment,
19(2), 124-130. DOI: 10.1027//1015-5759.19.2.124
Simos, P.G., Sideridis, G.D., Protopapas, A. & Mouzaki, A. (2011). Psychometric Evaluation of
a Receptive Vocabulary Test for Greek Elementary Students. Assessment for Effective
Intervention, 37(1), 34–49. DOI: 10.1177/1534508411413254
Σταλίκας, Α., Τριλίβα, Σ. & Ρούσση, Π., (2012). Τα Ψυχομετρικά Εργαλεία στην Ελλάδα. Αθήνα:
Πεδίο
Vassiloudis, I., Yiannakouris, N., Panagiotakos, D.B., Apostolopoulos, K. & Kostarelli, V.,
(2014). Academic Performance in Relation to Adherence to the Mediterranean Diet and Energy
Balance Behaviors in Greek Primary Schoolchildren. Journal of Nutrition Education and
Behavior, 46(3), 164-170. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jneb.2013.11.001