ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
«ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΑΓΩΓΗΣ»

ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ:
«ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ»

Από την
Πατεράκη Θεανώ
(U181N0996 Α’ Εξάμηνο σπουδών)

EDUC 610- DL (03): ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Δρ. Παπαναστασίου Έλενα

Διδάσκουσα: Δρ. Δάρρα Μαρία

Εαρινό Εξάμηνο 2018

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3
1. ΟΔΗΓΙΕΣ 4
2. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5
3. ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗ 6
4. ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 11
5. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ 15
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 16

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 17
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία αποτελεί ένα δοκίμιο αξιολόγησης, προοριζόμενο για τους μαθητές της Α’
τάξης του Γυμνασίου, ηλικίας 13 ετών, στα διδακτικά πλαίσια του μαθήματος «Αρχαία
Ελληνικά (ΜΤΦΡ.) Ομηρικά Έπη- Οδύσσεια», του Οργανισμού Εκδόσεων Διδακτικών
Βιβλίων, Αθήνας. Συγκεκριμένα, θα μελετηθούν οι ενότητες 1 και 2 (σελ. 17-25) και για την
ακρίβεια οι στίχοι 1-108.
Στο δοκίμιο παρατίθενται αρχικά οι οδηγίες, το φύλλο απαντήσεων, τα κείμενα προς
εξέταση και οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής του δοκιμίου αξιολόγησης. Εν συνεχεία,
ακολουθεί παράρτημα στο οποίο εμπεριέχεται ο πίνακας προδιαγραφών βάσει του οποίου
χωρίστηκαν οι ερωτήσεις , καθώς επίσης και οι διδακτικοί στόχοι.
 1. ΟΔΗΓΙΕΣ
Το παρακάτω δοκίμιο κατασκευάστηκε με σκοπό να ελέγξει το βαθμό κατανόησης των
λογοτεχνικών φαινομένων και των διδακτικών στόχων της ενότητας Αθηναϊκή Σχολή, Ποίηση
και Δημοτικισμός και συγκεκριμένα των χαρακτηριστικών γραφής του Κ.Π. Καβάφη, σύμφωνα
με τη διδακτική ύλη της ενότητας, των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Α’ Γενικού
Λυκείου.

 Το σύνολο των ερωτήσεων, που καλείστε να απαντήσετε είναι 20 .

 Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με 1 μονάδα.
 Διαβάστε προσεκτικά τις ερωτήσεις και επιλέξτε την απάντηση που θεωρείτε σωστή
κυκλώνοντάς το γράμμα της σωστής απάντησης (Α, Β, Γ) στο ΦΥΛΛΟ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ και μόνο.
 Έχετε στην διάθεσή σας 45’
 Επεξηγήσεις και διευκρινήσεις θα δοθούν από τον διδάσκοντα, μόνο μια φορά
 Γράψτε το Ονοματεπώνυμό σας και στο ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ και στο
ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ.
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
 2. ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΜΤΦ.). ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ- ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:…………………………………………………………
ΤΜΗΜΑ:………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …../…./…….

1. Α Β Γ
2. Α Β Γ
3. Α Β Γ
4. Α Β Γ
5. Α Β Γ
6. Α Β Γ
7. Α Β Γ
8. Α Β Γ
9. Α Β Γ
10. Α Β Γ
11. Α Β Γ
12. Α Β Γ
13. Α Β Γ
14. Α Β Γ
15. Α Β Γ
16. Α Β Γ
17. Α Β Γ
18. Α Β Γ
19. Α Β Γ
20. Α Β Γ
 3. ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗ

Οδύσσεια, Α’ Ραψωδία στ.1-108

Tον άντρα, Mούσα, τον πολύτροπο να μου ανιστορήσεις, που βρέθηκε
ως τα πέρατα του κόσμου να γυρνά, αφού της Tροίας
πάτησε το κάστρο το ιερό.
Γνώρισε πολιτείες πολλές, έμαθε πολλών ανθρώπων τις βουλές,
κι έζησε, καταμεσής στο πέλαγος, πάθη πολλά που τον σημάδεψαν,
σηκώνοντας το βάρος για τη δική του τη ζωή και των συντρόφων του
τον γυρισμό. Kι όμως δεν μπόρεσε, που τόσο επιθυμούσε,
να σώσει τους συντρόφους.
Γιατί εκείνοι χάθηκαν απ' τα δικά τους τα μεγάλα σφάλματα
νήπιοι* και μωροί, που πήγαν κι έφαγαν τα βόδια
του υπέρλαμπρου Ήλιου· κι αυτός τους άρπαξε του γυρισμού τη μέρα.
Aπό όπου θες, θεά, ξεκίνα την αυτή την ιστορία, κόρη του Δία,
και πες την και σ' εμάς.
Tότε λοιπόν οι άλλοι, όσοι ξέφυγαν τον άθλιον όλεθρο*, όλοι τους ήσαν
σπίτι τους, γλιτώνοντας κι απ' του πολέμου κι απ' της θάλασσας τη μάχη.
Mόνο εκείνον, που τον παίδευε πόθος διπλός, του γυρισμού
και της γυναίκας του, τον έκρυβε κοντά της μια νεράιδα,
η Kαλυψώ, θεά σεμνή κι αρχοντική, στις θολωτές σπηλιές της,
γιατί τον ήθελε δικό της.
Kι όταν, με του καιρού τ' αλλάγματα, ο χρόνος ήλθε που του ορίσαν οι θεοί
να δει κι αυτός το σπίτι του, να φτάσει στην Iθάκη,
ούτε κι εκεί δεν έλειψαν οι αγώνες, κι ας ήταν πια με τους δικούς του.
Ωστόσο οι θεοί τώρα τον συμπαθούσαν, όλοι εκτός του Ποσειδώνα·
αυτός σφοδρό κρεμούσε τον θυμό του πάνω στον θεϊκό Oδυσσέα,
προτού πατήσει της πατρίδας του το χώμα.
 Eκείνον όμως τον καιρό ο Ποσειδώνας είχε ταξιδέψει στους μακρινούς
Aιθίοπες [...].
Πήγε να πάρει μέρος στη θυσία, μιαν εκατόμβη με ταύρους και κριάρια,
και τώρα ευφραίνονταν στις τάβλες καθισμένος.
Tότε συνάχτηκαν οι υπόλοιποι θεοί στου ολύμπιου Δία το παλάτι,
όπου εκείνος πρώτος πήρε τον λόγο, πατέρας ανθρώπων και θεών.
Στον νου του φέρνοντας, θυμήθηκε τον φημισμένο Aίγισθο4,
που τον θανάτωσε ο ξακουστός Oρέστης, γιος του Aγαμέμνονα·
αυτόν θυμήθηκε μιλώντας ο θεός στους αθανάτους:
«Aλίμονο, είναι αλήθεια ν' απορείς που θέλουν οι θνητοί να ρίχνουν
στους θεούς τα βάρη τους· έρχεται λένε το κακό από μας –
κι όμως οι ίδιοι, κι από φταίξιμο δικό τους, πάσχουν και βασανίζονται,
και πάνω απ' το γραφτό τους.
Έτσι και τώρα ο Aίγισθος, την ορισμένη μοίρα παραβαίνοντας,
πήγε να σμίξει με τη νόμιμη γυναίκα ενός Aτρείδη,
κι αυτόν τον σκότωσε στου γυρισμού την ώρα,
γνωρίζοντας τι τιμωρία σκληρή τον περιμένει·
αφού εμείς του στείλαμε τον άγρυπνον αργοφονιά Eρμή με μήνυμα,
μήτε εκείνον να σκοτώσει μήτε και τη γυναίκα του να μπλέξει
σε παράνομο κρεβάτι· αλλιώς θα πέσει στο κεφάλι του η εκδίκηση
του γιου για τον πατέρα, όταν ο Oρέστης, παλικάρι πια,
θελήσει να γυρίσει στην πατρίδα.
Aυτά, με τόση φρόνηση ο Eρμής μιλώντας, του μηνούσε,
κι όμως τον νου του Aιγίσθου δεν κατόρθωσε ν' αλλάξει.
Tώρα, ακέριο και μεμιάς, το άνομο κρίμα του ξεπλήρωσε.»
Aμέσως ανταπάντησε, τα μάτια λάμποντας, η Aθηνά:
«Πατέρα μας των αθανάτων, Kρονίδη, των δυνατών ο παντοδύναμος,
καλά κι όπως του ταίριαζε, εκείνος αφανίστηκε και πάει –
την ίδια μοίρα να 'χει κι όποιος ανάλογα κριματιστεί.
Eμένα όμως για τον Oδυσσέα φλέγεται η καρδιά μου·
γενναίος αλλά δύσμοιρος, να βασανίζεται με τόσα πάθη,
απ' τους δικούς του χωρισμένος, σ' ένα περίβρεχτο νησί,
στον ομφαλό, όπως λένε, της θαλάσσης
Nησί κατάφυτο με δέντρα, και μια θεά το κατοικεί στα δώματά της·
η θυγατέρα του Άτλαντα9, που η γνώμη του γυρίζει μόνο στο κακό –
ξέρει καλά αυτός των θαλασσών τα βάθη, και πάνω του σηκώνει
ψηλές κολόνες, να κρατούν τον ουρανό χώρια απ' τη γη.
H θυγατέρα του λοιπόν τον Oδυσσέα κατακρατεί, δύστυχο κι οδυρόμενο·
λόγια γλυκά προφέροντας και μαλακά σαν χάδια,
τον θέλγει ακατάπαυστα, για να ξεχάσει την Iθάκη. Eκείνος όμως,
βυθισμένος στον καημό του, να δει καπνό της πατρικής του γης ψηλά
να ανηφορίζει, απελπισμένος εύχεται τον θάνατο. Eσένα ωστόσο,
Δία Oλύμπιε, ως πότε αλύγιστη θα μείνει η βουλή σου; O Oδυσσέας
δεν ήταν που θυσίες σού πρόσφερε στην ευρύχωρη Tροία,
πλάι στ' αργίτικα καράβια;
Πώς και γιατί τόσος θυμός γι' αυτόν, ω Δία;»
Tης αντιμίλησε ευθύς ο Δίας, που τα σύννεφα συνάζει:
«Kόρη μου εσύ, τι λόγος βγήκε από το στόμα σου ανεμπόδιστος!
Δεύτερος λόγος του Δία
τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεὺς
Πώς θα μπορούσα εγώ να λησμονήσω τον θεϊκό Oδυσσέα,
που ξεχωρίζει η γνώση του απ' τους υπόλοιπους θνητούς,
και στις θυσίες όλους τους άλλους τούς ξεπέρασε, όσες προσφέρονται
στους αθανάτους που κατέχουν τον πλατύ ουρανό;
Όχι εγώ, ο Ποσειδών, της γης κυρίαρχος, αυτός οργίστηκε εναντίον του
και στον θυμό του επιμένει για τον Kύκλωπα, γιατί του τύφλωσε
εκείνος το μοναδικό του μάτι.
Για τον ισόθεο μιλώ Πολύφημο , που η δύναμή του επιβάλλεται μεγάλη
σ' όλους τους Κύκλωπες· [...].
Γι' αυτόν λοιπόν ο κοσμοσείστης Ποσειδών, τον Oδυσσέα,
αν δεν τον εξαφάνισε, περιπλανώμενο τον θέλει
από την πατρική του γη μακριά.
Tώρα ωστόσο όλοι εμείς είναι καιρός τον νόστο του να στοχαστούμε,
το πώς θα επιστρέψει. Tότε κι ο Ποσειδών θα σταματήσει την οργή του·
δεν γίνεται να αντιταχθεί στους άλλους αθανάτους,
παρά τη θέληση όλων των θεών, μόνος εκείνος να αντιμάχεται.»
Tα μάτια λάμποντας, ανταποκρίθηκε η θεά Aθηνά :
«Πατέρα μας Kρονίδη, των δυνατών ο παντοδύναμος,
αν, όπως λες, συγκλίνει16 πράγματι των μακαρίων η γνώμη, να επιστρέψει
στο δικό του σπίτι ο Oδυσσεύς, με τόση γνώση που κατέχει,
ας στείλουμε αμέσως τον Eρμή, ψυχοπομπό κι αργοφονιά,
στης Ωγυγίας το νησί με δίχως καθυστέρηση να βρει την καλλιπλόκαμη
νεράιδα και να της πει την απαράβατη εντολή μας,
τον νόστο του καρτερικού Oδυσσέα, πως πρέπει να επιστρέψει.
Όσο για μένα, κατεβαίνω τώρα στην Iθάκη, τον γιο του
να ερεθίσω, τόλμη θα βάλω στην καρδιά του, να συγκαλέσει σε συνέλευση
τους Aχαιούς, που τρέφουν πλούσια κόμη·
να απαγορεύσει τους μνηστήρες όλους, όσοι κοπαδιαστά του σφάζουν
πρόβατα και βόδια, με κέρατα στριφτά, πόδια λοξά στο βάδισμα.
Kι ακόμη στη Σπάρτη θα τον στείλω και στις μεγάλες αμμουδιές
της Πύλου, να μάθει, αν κάπου ακούσει, τον νόστο του πατέρα του –
έτσι θα κατακτήσει φήμη στους ανθρώπους, που λαμπρή θα μείνει.»
 ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1. Aπόσπασμα από το προοίμιο του ασσυροβαβυλωνιακού έπους του Γκιλγκαμές, που
δημιουργήθηκε γύρω στο 2200 π.X. και αναφέρεται στον ομώνυμο βασιλιά της πόλης
Oυρούκ της Mεσοποταμίας.

Γι' αυτόν που όλα τ' αγνάντεψε στον κόσμο θα μιλήσω,

γι' αυτόν που κάθε τι δοκίμασε, τον κόσμο θα διδάξω.

Aυτός που όλα τα γεύτηκε και γνώσην απόχτησε πολλή

χώρες πολλές ερεύνησε, [...]

σε τόπους μακρινούς ταξίδεψε [...].

(Tο έπος του Γκιλγκαμές, Eισαγωγή – Aπόδοση Aύρας Ward, Aθήνα2 2001)

2. Oι Mοίρες
«Πολλοί λεν πως οι Mοίρες που παν να μοιράνουν το παιδί κρατούν η μεγάλη ψαλίδι, η άλλη
αδράχτι και η τρίτη ρόκα με λινάρι, και μ' αυτά προσδιορίζουν πόσο θα ζήσει. Στο μοίραμα
απάνου η μια με τη ρόκα γνέθει, η άλλη με τ' αδράχτι τυλίγει την κλωστή, και κάθε τυλιξιά
είναι κι ένας χρόνος· όταν τελειώσει το μοίραμα, η μεγάλη με το ψαλίδι κόβει την κλωστή. Aν
σπάσει η κλωστή προτού να τελειώσει το μοίραμα, παύουν κι οι Mοίρες και φεύγουν· και το
παιδί θα ζήσει τόσα χρόνια, όσες τυλιξιές έχει τ' αδράχτι, και θα γίνουν όσα επροφτάσανε να
τον μοιράνουν οι Mοίρες.»
(N. Πολίτης, Παραδόσεις A΄, σ. 561, εκδ. Eργάνη, Aθήναι 1965)
 ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:…………………………………………………………
ΤΜΗΜΑ:………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …../…./…….

1. Σε ποια εποχή υπολογίζεται ότι έχει συντεθεί η Οδύσσεια;

(ανάκληση)
Α. Κατά τη Μυκηναϊκή εποχή, τον 12ο αι. π.Χ, οπότε και μάλλον έγινε ο Τρωικός
πόλεμος.
Β. Κατά τη Μυκηναϊκή εποχή, τον 11ο αι. π. Χ. όταν ίδρυσαν οι Αχαιοί τις πρώτες
τους αποικίες στη Μ. Ασία.
Γ. Κατά τη Γεωμετρική εποχή, στο τέλος του 8ου-αρχές 7ου αι. π.Χ., δηλαδή
σχεδόν τέσσερις αιώνες μετά τον Τρωικό πόλεμο.

2. «Ομηρικό ζήτημα» είναι ο όρος που χρησιμοποιείται:

(ανάκληση)
Α. Για να περιγράψει, μεταξύ άλλων, την διαφωνία των μελετητών για το αν ο
Όμηρος υπήρξε στ’αλήθεια ή είναι πλαστό πρόσωπο.
Β. Για να εκφράσει τον προβληματισμό που προέκυψε ως προς το αν τα γεγονότα που
αφηγείται ο ποιητής θα πρέπει να θεωρούνται αληθινά από ιστορικής απόψεως.
Γ. Για να τεθεί το ερώτημα ως προς το αν τα ομηρικά έπη συντέθηκαν κατά την
Γεωμετρική ή Μυκηναϊκή εποχή.

3. Θέμα της Οδύσσειας αποτελεί:

(ανάκληση)
Α. Οι αγώνες του Οδυσσέα κατά την διάρκεια του Τρωικού πολέμου.
Β. Οι περιπέτειες του Οδυσσέα στην προσπάθειά του να επιστρέψει στην πατρίδα
του, μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου.
Γ. Η ζωή του Οδυσσέα μετά τη λήξη του Τρωικού πολέμου και την επιστροφή στην
πατρίδα του.

4. In media res είναι η τεχνική με την οποία:

(ανάκληση)
Α. Η αφήγηση των γεγονότων δεν γίνεται με χρονολογική σειρά, αλλά ξεκινά από
το πιο κρίσιμο σημείο της ιστορίας.
Β. Η αφήγηση των γεγονότων στο πρώτο μισό αφορά γεγονότα του παρελθόντος και
στο δεύτερο μισό γεγονότα του παρόντος.
Γ. Στο μέσο της αφήγησης τοποθετείται το πιο σημαντικό γεγονός της ιστορίας.

5. Προϊδεασμός είναι η αφηγηματική τεχνική με την οποία:

(ανάκληση)
Α. Γίνεται η αναφορά σε γεγονότα ή καταστάσεις που θα συμβούν αργότερα μέσα
στο έπος.
 Β. Η πλοκή έργου παρουσιάζεται με τέτοιο τρόπο, ώστε τα γεγονότα που θα
ακολουθήσουν να προετοιμαστούν κατάλληλα και να έρθουν με φυσικό τρόπο.
Γ. Είναι η αφήγηση γεγονότων που συνέβησαν στο παρελθόν.

6. Σε ποια από τις παρακάτω φράσεις το επίθετο που προσδιορίζει το ουσιαστικό έχει
περιγραφική σημασία;
(εφαρμογή)
Α. φημισμένο Αίγισθο.
Β. ξακουστό Ορέστη
Γ. περίβρεχτο νησί.

7. Ποια από τις παρακάτω φράσεις έχει μεταφορική σημασία;

(εφαρμογή)
Α. πάτησε το κάστρο το ιερό
Β. νησί κατάφυτο με δέντρα
Γ. απελπισμένος εύχεται τον θάνατο.

8. Στην αρχή του πρώτου προοιμίου (στ. 1) και στο τέλος (στ. 12-13) ο ποιητής
επικαλείται τη Μούσα. Η τεχνική αυτή ονομάζεται:
(εφαρμογή)
Α. αναδρομική αφήγηση.
Β. κυκλικό σχήμα.
Γ. αναχρονισμός

9. Η φράση «να φτάσει στην Iθάκη, ούτε κι εκεί δεν έλειψαν οι αγώνες,» αποτελεί:
(εφαρμογή)
Α. προϊδεασμό.
Β. ειρωνεία.
Γ. επιβράδυνση.

10. Στους στίχους 26-30 βλέπουμε τον Ποσειδώνα να συμπεριφέρεται ως άνθρωπος και
να ταξιδεύει στη χώρα των Αιθιόπων για να να πάρει μέρος στις θυσίες προς τιμήν του.
Η αντίληψη που εντοπίζεται στο συγκεκριμένο σημείο ονομάζεται:
(εφαρμογή)
Α. Ενανθρώπιση.
Β. Ανθρωπομορφισμός.
Γ. Επιφάνεια

11. Ποια από τις παρακάτω φράσεις μπορεί να χαρακτηριστεί «λογοτυπική»;

(εφαρμογή)
Α. Ούτε κι εκεί δεν έλειψαν οι αγώνες.
Β. Προτού πατήσει της πατρίδας του το χώμα.
Γ. Θεϊκό Οδυσσέα.

12. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της επικής παραδοσιακής ποίησης όπως διαφαίνεται
μέσα από την Οδύσσεια είναι:
 (εφαρμογή)
Α. Οι μεταφορές.
Β. Οι παρομοίωσεις.
Γ. Τα τυπικά επίθετα.

13. Η φράση «φλέγεται η καρδιά μου» στο κείμενο αποτελεί:

(εφαρμογή)
Α. Παρομοίωση.
Β. Μεταφορά.
Γ. Αντίθεση.

14. Το προοίμιο (στ.1-25) μπορεί να χωριστεί σε τρεις ενότητες. Η Τρίτη ενότητα μπορεί
να έχει τον τίτλο:
(λύση προβλήματος: γιατί ο μαθητής καλείται να αναλύσει τη νοηματική δομή του
ποιήματος και βάσει αυτού να κρίνει ποια από τις επιλογές είναι νοηματικά πιο σωστή,
για την τέταρτη παράγραφο)
Α. Η επιστροφή του ήρωα στην πατρίδα του. Ο ρόλος των θεών.
Β. Η παραμονή του Οδυσσέα στο νησί της Καλυψώς.
Γ. Τα βάσανα του Οδυσσέα.

15. Το πρώτο προοίμιο (στ. 1-15) έχει ως περιεχόμενο:

(λύση προβλήματος: γιατί ο μαθητής καλείται να κατανοήσει το περιεχόμενο του
πρώτου προιμίου και με βάση αυτό να δώσει την απάντηση)
Α. Το αφηγηματικό παρελθόν του ήρωα.
Β. Το αφηγηματικό παρόν.
Γ. Όσα πρόκειται να συμβούν στο μέλλον.

16. Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό ανάμεσα στον Οδυσσέα και στον ήρωα του έπους
του Γκιλγκαμές, απόσπασμα του οποίου δίνεται στο πρώτο παράλληλο κείμενο;
(λύση προβλήματος: γιατί ο μαθητής καλείται να αναλύσει συγκριτικά το
περιεχόμενο των δύο κειμένων και να εντοπίσει την ομοιότητα ανάμεσα στους δύο
ήρωες)
Α. Και οι δύο είναι πολυταξιδεμένοι και με πολλές εμπειρίες.
Β. Τόσο ο Οδυσσέας όσο και ο Γκιλγκαμές συνάντησαν πολλές δυσκολίες που
συνάντησαν κατά την επιστροφή στην πατρίδα.
Γ. Είναι και οι δύο αθάνατοι.

17. Ποια βασική διαφορά εντοπίζεται ανάμεσα στα όσα λέγονται για τη μοίρα στην
Οδύσσεια και στη λαϊκή παράδοση που παρατίθεται στο δεύτερο παράλληλο κείμενο;
(λύση προβλήματος: γιατι ο μαθητής καλείται να αναλύσει το περιεχόμενο των δύο
κειμένων, να συνθέσει όλα τα στοιχεία και να εντοπίσει την βασική διαφορά τους)
Α. Η μοίρα στην Οδύσσεια είναι μόνο μία, ενώ στη λαϊκή παράδοση τρεις.
Β. Η μοίρα στην Οδύσσεια φαίνεται να έχει πολύ πιο σπουδαίο ρόλο στη ζωή του
ανθρώπου σε σχέση με τη λαϊκή παράδοση.
 Γ. Στη λαϊκή παράδοση απουσιάζει εντελώς το στοιχείο της ελεύθερης βούλησης
σε ό,τι αφορά τη μοίρα του ανθρώπου, πράγμα που δεν ισχύει στην περίπτωση
της Οδύσσειας.

18. Γιατι ο ποιητής βάζει τον Δία να αναφερθεί στο παράδειγμα του Αιγίσθου και στη
μεγάλη τιμωρία του;
(λύση προβλήματος: γιατί ο μαθητής καλείται να αναλύσει το περιεχόμενο των εν
λόγω στίχων, να κατανοήσει το νόημα και τη λειτουργία τους και βάσει αυτών να
επιλέξει τη σωστή απάντηση)
Α. Γιατί κι ο Οδυσσέας έχει διαπράξει σφάλματα παρόμοια με αυτά του Αιγίσθου,
οπότε θέλει να πει ότι δικαίως βασανίζεται.
Β. Γιατί και ο Αίγισθος βασανίστηκε άδικα, οπότε θέλει να τονίσει τις δυσκολίες που
έχει περάσει ο Οδυσσέας.
Γ. Για να προβάλλει τη μεγάλη αντίθεσή του Αιγίσθου με τον Οδυσσέα, που
βασανίζεται άδικα χωρίς να έχει διαπράξει κάποιο σφάλμα.

19. Γιατί οι σύντροφοι του Οδυσσέα χαρακτηρίζονται «νήπιοι και μωροί».

(λύση προβλήματος: γιατί ο μαθητής καλείται να κατανοήσει το νόημα των σχετικών
στίχων και στη συνέχεια να επιλέξει τη σωστή απάντηση)
Α. Γιατί λειτούργησαν παρορμητικά και έφαγαν τα βόδια του θεού Ήλιου,
διαπράττοντας έτσι ένα σφάλμα που θα μπορούσαν να είχαν αποφύγει.
Β. Επειδή δεν ήθελαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Γ. Επειδή δεν απέδιδαν τις τιμές που έπρεπε στους θεούς

20. Σε ποια περίοδο της ζωή του μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Όμηρος συνέθεσε την
Οδύσσεια με βάση τη θεματολογία της;»;
(λύση προβλήματος: γιατί ο μαθητής καλείται να αναλύσει το περιεχόμενο του έπους,
να συνθέσει όλα τα δεδομένα και να καταλήξει στην απάντηση που του φαίνεται πιο
πιθανή).
Α. Δεν υπάρχει στοιχείο που να υποδεικνύει μία συγκεκριμένη ηλικιακή περίοδο.
B. Σε νεαρή ηλικία, οπότε και είχε διάθεση για περισσότερη μαχητικότητα και δράση.
Γ. Σε μια ώριμη ηλικιακή φάση, κατά την οποία επικρατεί η ειρηνική διάθεση
και η επιθυμία επιστροφής στην πατρίδα.
 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΙΑ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ BLOOM

ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΛΥΣΗ ΣΥΝΟΛΟ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
ΕΠΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ 1, 2, 10 3: 15% 12: 5% 20: 5% 5: 25%
ΚΑΙ
ΟΜΗΡΟΣ (1, 2, 3)
ΠΡΟΟΙΜΙΟ, ΣΤ.1-25 3, 4, 5, 8, 9, 2: 10% 2: 10% 3: 15% 7: 35%
10
(4, 5) (7, 8) (14, 15, 16)
ΣΤ. 26-108 6, 7, 8, 10 6: 30% 3: 15% 9: 45%

(6, 9, 10, 11, 12, 13) (17, 18, 19)

Σύνολο 10 5: 25% 9: 45% 7: 35%

Παρατηρήσεις:
1. Οι ενότητες έχουν χωρισθεί με βάση τη σειρά διδασκαλίας τους στο σχολείο.
2. Στη δεύτερη στήλη δίνονται μόνο οι αριθμοί των στόχων για λόγους συντομίας, καθώς
παρατίθενται αναλυτικά παρακάτω.
3. Στις τρεις επόμενες στήλες γίνεται ένας διαχωρισμός των ερωτήσεων του δοκιμίου
βάσει της ταξινομίας Bloom, οπότε με τους υπογραμμισμένους αριθμούς βλέπουμε
πόσες ερωτήσεις από κάθε κατηγορία αντιστοιχούν στην εκάστοτε θεματική ενότητα
και δίπλα ακριβώς το ποσοστό επί τοις εκατό. Εντός της παρένθεσης δίνονται οι αριθμοί
των ερωτήσεων όπως εμφανίζονται στο δοκίμιο.
4. Στη τελευταία οριζόντια στήλη του πίνακα βλέπουμε αρχικά το σύνολο των στόχων της
πρώτης στήλης κι έπειτα τα σύνολα των ερωτήσεων της κάθε κατηγορίας του
γνωσιολογικού τομέα Bloom, με το αντίστοιχο ποσοστό από δίπλα.
5. Στην τελευταία κάθετη στήλη δίνονται τα σύνολα που προκύπτουν από την οριζόντια
καταμέτρηση των ερωτήσεων που αντιστοιχούν στην κάθε θεματική ενότητα και ξανά
δίπλα τα ποσοστά τους.
 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

1. Ο μαθητής να γνωρίζει βασικά χαρακτηριστικά της Οδύσσειας (θέμα, χρόνο

συγγραφής) (ανάκληση).
2. Να έχει υπόψιν το σύνολο των φιλολογικών προβλημάτων που προέκυψαν κατά τη
μελέτη των ομηρικών επών αναφορικά με τον τρόπο και χρόνο σύνθεσης, καθώς και
τον δημιουργό τους (ανάκληση)
3. Να γνωρίζει τη σημασία των βασικών αφηγηματικών τεχνικών της Οδύσσειας
(ανάκληση).
4. Να μπορεί να αναγνωρίζει τις αφηγηματικές τεχνικές στο κείμενο (εφαρμογή).
5. Να μπορεί να εντοπίζει τα εκφραστικά μέσα που υπάρχουν στο κείμενο (εφαρμογή)
6. Να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα λογοτυπικά επίθετα ως βασικό χαρακτηριστικό της
ομηρικής ποίησης, και να διακρίνει την διαφορά μεταξύ χαρακτηριστικών και
περιγραφικών επιθέτων (εφαρμογή).
7. Να έχει κατανοήσει και να μπορεί να εντοπίζει βασικές ιδεολογικές αντιλήψεις που
προβάλλονται μέσα από το έπος, με κυριάρχη αυτή της σχέσης του ανθρώπου με το θείο
(εφαρμογή)
8. Να μπορεί να συγκρίνει το νόημα του κειμένου με άλλα παράλληλα (λύση
προβλήματος).
9. Να μπορεί να χωρίσει το κείμενο σε ενότητες με βάση το νόημα τους και να τις
τιτλοφορεί (λύση προβλήματος).
10. Να έχει κατανοήσει πλήρως το νόημα του κειμένου και να μπορεί να απαντήσει σε
σχετικές ερωτήσεις
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Παπαναστασίου, Κ. (2013). Μέτρηση και αξιολόγηση στην εκπαίδευση. Λευκωσία:

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου.
Σαμαρά, Μ. & Τοπούζης, Κ. Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦ): Ομηρικά Έπη, Οδύσσεια.
Αθήνα: Οργανισμός εκδόσεως διδακτικών βιβλίων.
Σπυρογιάννη, Μ. Ομήρου Οδύσσεια. Αθήνα: Εκδόσεις Βολονάκη.