Να συζητήσεις με τους/τις συμφοιτητές/τριές σου στο forum της πλατφόρμας

το ενδιαφέρον θέμα των τρόπων μάθησης (learning styles) του παιδιού σε

συνάρτηση με τη θεωρία του Vygotsky, για τη «Ζώνη Επικείμενης
Ανάπτυξης» (Ζ.Ε.Α.). Σύμφωνα με τον ίδιο, το γνωστικό επίπεδο του παιδιού
ορίζει και το σημείο διδακτικής εκκίνησης του εκπαιδευτικού της τάξης στο
συμπεριληπτικό σχολείο που συνυφαίνεται με τη δυνάμει νοητική του
ικανότητα.

Μπορείτε να διαχωριστείτε σε δυο ομάδες κατ΄ αλφαβητική σειρά (Α-Μ, Ν-Ω)

Η πρώτη ομάδα να επεξεργαστεί το θέμα των τρόπων μάθησης του παιδιού

σε συνάρτηση με τη συμπεριληπτική εκπαίδευση

Η δεύτερη ομάδα θα επεξεργαστεί τη Ζ.Ε.Α. του Vygotsky σε συνάρτηση με

την παρεχόμενη συμπεριληπτική εκπαίδευση και τους τρόπους μάθησης του
παιδιού.

΄Ένα ενδιαφέρον χρηστικό σύγγραμμα τελευταίας έκδοσης στην ελληνική για

τους τρόπους μάθησης του παιδιού είναι το ακόλουθο: G. Reid (2019) (Επιμ.,
μτφρ.: Δ Στασινός). Τρόποι Μάθησης και Συμπερίληψη. Αθήνα:
Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου.

Ο διδάσκων/ουσα του ακροατηρίου σου θα εποπτεύσει και θα βαθμολογήσει

τη συμμετοχή σου στη συζήτηση αυτή, στο πλαίσιο ολοκλήρωσης της
εβδομαδιαίας δραστηριότητας.

Με την Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (ΖΕΑ) ο Vigotksy (1978) αναφέρεται

ουσιαστικά στο διάστημα εκείνο που καταλαμβάνει η γνώση που μπορεί να
κατακτήσει ένας μαθητής με την καθοδήγηση του δασκάλου και την επιρροή
και διάδραση του με το σχολικό συγκείμενο εν γένει. Στο παιδί προϋπάρχει
δηλαδή το γνωστικό επίπεδο, που διαφέρει στο κάθε άτομο και η ΖΕΑ έρχεται
να οριοθετήσει την περιοχή των δυνάμει γνωστικών του κατακτήσεων εφόσον
αλληλεπιδρά με την ώριμη σκέψη και το ανάλογο μαθησιακό περιβάλλον.
Το κάθε άτομο έχει την δική του αναπτυξιακή πορεία, ακόμη και όταν εκκινεί
από κοινό γνωστικό επίπεδο. Μέσω της ΖΕΑ ο εκπαιδευτικός καλείται να
αναδείξει τις δυνατότητες του παιδιού που καλύπτει θεωρητικά η εν λόγω
περιοχή και τα όρια των δυνατοτήτων του. Η διαδικασία σύμφωνα με την
αρχή της θεωρίας του, πηγάζει από την αρχή πως η γνώση συντελείται μέσω
της κοινωνικο-πολιτισμικής αλληλεπίδρασης. Καθοδηγείται από την
υποβοηθούμενη μάθηση με εργαλείο της την γλώσσα, μέσα σε περιβάλλοντα
ομαδο-συνεργατικής αλληλεπίδρασης.

Ο εκπαιδευτικός σύμφωνα με τα παραπάνω, καλείται να αξιοποιήσει τη ΖΕΑ,

δομώντας την μάθηση μέσα σε ένα περιβάλλον που υποβοηθά την πρόοδο
της δυνάμει γνώσης του μαθητή, με την δημιουργία μιας κοινότητας μάθησης
όπου τα παιδιά συνεργαζόμενα από κοινού και με την καθοδήγηση του
φτάνουν στην επίλυση γνωστικών προβλημάτων. Σε τέτοιο πλαίσιο
αλληλεπίδρασης, όπου υπάρχει συλλογική συμμετοχή αλλά και ενθάρρυνση
του ατομικού λόγου, μπορεί το παιδί να εξελίσσει την αυθόρμητη γνωστική
του κατάσταση αξιοποιώντας συστηματοποιημένη και καθοδηγούμενη γνώση.

Η φιλοσοφία της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης αναδεικνύει πρώτιστα την

ισότιμη σχέση του παιδιού με τους συνομήλικους του και το δικαίωμα στη
μάθηση, ανεξάρτητα από αν εντάσσεται στο φάσμα των τυπικά
αναπτυσσόμενων. Για την επίτευξη της, καλείται ο παιδαγωγός να αναπτύξει
σχέδια δράσης και μαθητικά πλάνα που αξιοποιούν τις δυνατότητες όλων των
παιδιών, μελετώντας τα ατομικά χαρακτηριστικά τους. Καλείται να μην
αποκλείει λόγω ελλειμάτων, αλλά να προάγει τη μάθηση μέσα από την
συνεργασία και την αλληλεπίδραση, με στόχο ένα ανώτερο εξελικτικά
γνωστικό επίπεδο και τον ίδιο ευαισθητοποιημένο καθοδηγητή, ως κάτοχο της
ώριμης ακαδημαϊκής κατάστασης (Στασινός, 2020).
Επομένως η συμπεριληπτική προσέγγιση, έρχεται να εναρμονίσει πλήρως θα
έλεγε κανείς τις επιταγές της με την θεωρία του Vigotsky. Διότι
αναγνωρίζοντας ο εκπαιδευτικός την ΖΕΑ και την σημασία της μπορεί να
καθοδηγήσει το κάθε παιδί σύμφωνα με τα προσωπικά του όρια και
χαρακτηριστικά. Επίσης να αξιοποιήσει το μαθητικό γίγνεσθαι με την
ενεργοποίηση και προώθηση της αλληλεπίδρασης στο μάθημα του. Έτσι δεν
αποκλείει αλλά συμπεριλαμβάνει το παιδί, σε ένα σχολείο της γειτονιάς για
όλους.

Vygotksy, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher

Psychological Processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Στασινός, Δ. (2020). Η ειδική συμπεριληπτική εκπαίδευση 2027. Η ελκυστική

εκδίπλωσή της στο νέο ψηφιακό σχολείο με ψηφιακούς πρωταθλητές. Αθήνα:
Παπαζήση.

Άλλοι

y Foteini Sourla - Friday, 1 October 2021, 10:17 PM

Number of replies: 0

Σύμφωνα με τη θεωρία του Vygotksy το γνωστικό μαθησιακό δυναμικό του

κάθε παιδιού μπορεί να ενισχυθεί με περιβαλλοντική συνδρομή. Ο Vygotksy
μέσω της Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης (ΖΕΑ) αναφέρεται στη διαφορά
ανάμεσα στο προϋπάρχον γνωστικό επίπεδο, αλλά και σε αυτό που μπορεί
να αποκτήσει ο μαθητής μέσω της καθοδήγησης. Η ΖΕΑ είναι το σημείο στο
οποίο μπορεί να φτάσει το παιδί και αποτελεί το άκρο των δυνατοτήτων του.
Σύμφωνα με τον Vygotksy η ανάπτυξη μιας συμπεριφοράς υλοποιείται σε δύο
επίπεδα και συγκριμένα στο κατώτερο επίπεδο, δηλαδή στις επιδόσεις του
παιδιού χωρίς να λαμβάνει κάποια ενίσχυση και στο ανώτερο επίπεδο,
δηλαδή στις επιδόσεις του παιδιού όταν λαμβάνει κάποια βοήθεια από τα
μέλη που απαρτίζουν τη σχολική κοινότητα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι
η ΖΕΑ διαφέρει από παιδί σε παιδί ακόμη και στην περίπτωση που βρίσκονται
στο ίδιο γνωστικό επίπεδο, διότι μπορεί να παρουσιάζουν διαφορετικά
αναπτυξιακά χαρακτηριστικά. Σύμφωνα λοιπόν με τον Vygotksy οι
εκπαιδευτικοί θα πρέπει να υλοποιούν μία εκπαιδευτική διαδικασία και θα
πρέπει να θέτουν στόχους, ώστε όλα τα παιδιά να φτάνουν στα ανώτερα
επίπεδα των ικανοτήτων τους ( Vygotksy, 1978).

Με τον όρο συμπεριληπτική εκπαίδευση εννοούμε μία διαδικασία η οποία

λαμβάνει υπόψιν τις ανάγκες του κάθε παιδιού και δίνει τη δυνατότητα σε όλα
τα παιδιά να φοιτούν στο Γενικό σχολείο της γειτονιάς τους. Για την
υλοποίηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης είναι αναγκαίος ο σωστός
προγραμματισμός της διδασκαλίας και η ανάπτυξη μεθόδων και ποικίλων
τρόπων μάθησης, ώστε να μην αποκλείεται κανένας μαθητής και να δίνεται η
δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να οδηγηθούν σε ένα ανώτερο γνωστικό
επίπεδο σε σχέση με αυτό που κατέχουν( Στασινός, 2020).

Συνεπώς, με βάση τη θεωρία της ΖΕΑ του Vygotksy αλλά και την
συμπεριληπτική φιλοσοφία καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι και οι δύο
εστιάζουν στο γνωστικό επίπεδο των παιδιών και στη σημασία της
διαμεσολάβησης όλων των μελών που απαρτίζουν τη σχολική κοινότητα,
ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να αλληλεπιδράσουν και να
αναπτυχτούν σε όλους τους τομείς στο βαθμό που οι ίδιοι μπορούν μέσα στο
γενικό σχολείο.

Βιβλιογραφικές αναφορές
Vygotksy, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher
Psychological Processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Στασινός, Δ. (2020). Η ειδική συμπεριληπτική εκπαίδευση 2027. Η ελκυστική

εκδίπλωσή της στο νέο ψηφιακό σχολείο με ψηφιακούς πρωταθλητές. Αθήνα:
Παπαζήση.

Δική μου Β’

Γεια σου Κωνσταντίνε,

Θα συμφωνήσω με την τοποθέτηση σου. Ιδιαίτερα όσον αφορά στο σημείο

της διαμεσολάβησης όλων των μελών που ενυπάρχουν εντός μίας σχολικής
κοινότητας.

Η ΖΕΑ επιτάσσει την ενεργοποίηση του εκπαιδευτικού σύμφωνα με τα

προσωπικά σημεία εκκίνησης του κάθε παιδιού άλλα και την γνώση των
περιορισμών του, ώστε η στοχοθέτηση του παιδαγωγικού πλάνου, να μην
υπερβαίνει τις δυνάμει δυνατότητες του. Ένα εκπαιδευτικό πλάνο πέρα από
τα όρια της εν λόγω ζώνης άλλωστε, θα λειτουργούσε ίσως ανασταλτικά για
την μαθησιακή του εξέλιξη . Η συμπεριληπτική φιλοσοφία, μέσω της
ανάδειξης της σημασίας του να εκτιμώνται τα προσωπικά γνωρίσματα και
δυνατότητες του κάθε παιδιού, συμφωνεί με τα προαναφερθέντα. Όμως η
συνολική συμμετοχή και δράση μιας σχολικής μονάδας, με αξιοποίηση των
μετεχόντων σε αυτήν ααπότην κάθε θέση, είναι σημείο κλειδί στη
συμπεριληπτική εφαρμογή. Έτσι η δημιουργία δικτύων ανάμεσα σε
εκπαιδευτικούς, μαθητές, κηδεμόνες των παιδιών , ειδικούς επιστήμονες άλλα
και εκπροσώπους της ευρύτερης κοινότητας που φιλοξενεί το σχολείο κάθε
γειτονιάς, μπορεί μέσα απο αλληλεπίδραση και κοινού δράση να πλαισιώσει
με τον καλύτερο τρόπο την δουλειά του παιδαγωγού. Έτσι η γνώση και η
ανάπτυξη της, συνδέεται με την καθημερινή ζωή και την κοινωνική διαβίωση
της αλληλεπίδρασης. Άλλωστε παρόμοια συμβαίνει και με τη ΖΕΑ, όπου η
αυθόρμητη γνώση της καθημερινότητας έρχεται να μεταλαμπαδευτεί με την
υποβοηθούμενη καθοδήγηση και διάδραση σε συστηματοποιημένη
ακαδημαϊκού χαρακτήρα γνωστική κατάκτηση.

Άλλοι

by Βασιλική Πάντζιου - Friday, 1 October 2021, 3:14 PM

Number of replies: 1

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στις σύγχρονες κοινωνίες στο σεβασμό των

ανθρώπινων δικαιωμάτων και της διαφορετικότητας, αλλά και στο δικαίωμα
όλων στη μάθηση. Το δικαίωμα αυτό, δεν αναγνωρίζει ταυτόχρονα έναν
συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο επιβάλλεται να κατακτήσουν τη γνώση όλοι
οι μαθητές. Αντιθέτως, γίνεται μια μεγάλη επιστημονική συζήτηση για τους
τρόπους που μπορεί να μάθει κανείς, οι οποίοι έχουν άμεση σχέση με τις
ανάγκες, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα του καθενός (Στασινός, 2020).
Η κατάκτηση της γνώσης, δηλαδή, έρχεται μετά την επεξεργασία των
πληροφοριών που προσλαμβάνει ο άνθρωπος με τις αισθήσεις του
(Στασινός, 2020). Ο τρόπος που επεξεργάζεται το κάθε άτομο τις
πληροφορίες αυτές είναι μοναδικός («ατομικός τρόπος μάθησης») (Στασινός,
2020).

Ο Vygotsky το 1933, εισήγαγε το όρο της «Ζώνης Επικείμενης Ανάπτυξης»

(ΖΕΑ), όπου εννοείται η απόσταση ανάμεσα στο ατομικό αναπτυξιακό
επίπεδο ενός παιδιού και στο επίπεδο ανάπτυξης που μπορεί το ίδιο να
φτάσει μέσα από μια διαδικασία επίλυσης προβλημάτων με την καθοδήγηση
κάποιου ενήλικα ή κάποιου συνομήλικου (Zaretsky, 2021). Ο συλλογισμός
αυτός είναι εξαιρετικά σημαντικός για την εξέλιξη της θεωρίας της νοητικής
ανάπτυξης, καθώς τονίζεται πως όλα είναι θέμα μιας συνεχούς διαδικασίας
μάθησης αφού η υπέρβαση κάθε δυσκολίας αποτελεί ακόμη ένα βήμα προς
τη μάθηση (Zaretsky, 2021).
 Η ΖΕΑ, έβαλε τη βάση στη σκέψη πως το κάθε παιδί, ξεκινά την πορεία της
μάθησης, από διαφορετική αφετηρία, κάτι το οποίο πρέπει να αναγνωρίζεται
από τον εκάστοτε εκπαιδευτικό. Αντίστοιχα, η συμπεριληπτική εκπαίδευση
αναγνωρίζει τις διαφορετικές προτιμήσεις, δυνατότητες ή ελλείψεις του κάθε
μαθητή και ζητά από τους εκπαιδευτικούς να στηρίζονται πάνω σε αυτές για
να φτιάξουν ένα ατομικό εξατομικευμένο πρόγραμμα, το οποίο θα
ανταποκρίνεται στις παραπάνω ανάγκες (Στασινός, 2020)

Βιβλιογραφία

Στασινός, Δ. (2020). Η ειδική συμπεριληπτική εκπαίδευση 2027. Η ελκυστική

εκδίπλωση της στο νέο ψηφιακό σχολείο με ψηφιακούς πρωταθλητές. Αθήνα:
Παπαζήση.

Στασινός, Δ. (2020). Ψυχοπαθολογία του Λόγου και της Γλώσσας. Δυσλεξία,

Πολυγλωσσία, Λογοθεραπεία & Συμπερίληψη. Αθήνα: Gutenberg.

Zaretsky, V. (2021). One More Time on the Zone of Proximal Development.

Cultural-Historical Psychology. 17. 37-49. 10.17759/chp.2021170204.

Picture of Christina Niti

In reply to Βασιλική Πάντζιου

Re: Δραστηριότητα 1, ομάδα β

by Christina Niti - Sunday, 3 October 2021, 10:46 PM

Καλησπέρα Βασιλική.

Τα όσα αναφέρεις με βρίσκουν σύμφωνη. Πράγματι η βέλτιστη εκπαίδευση

όλων των ατόμων αποτελεί ένα πολυσυζητημένο θέμα που απασχολεί την
επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη εδώ και αιώνες. Είναι επιτακτικό όλοι οι
μαθητές να λαμβάνουν μια εξειδικευμένη εκπαιδευτική παρέμβαση, με τα
διδακτικά μέσα και τη διδασκαλία να διαφοροποιείται προκειμένου να
προωθηθούν οι συγκεκριμένες τους ανάγκες και να αναπτύξουν στο έπακρο
τις δυνατότητές τους. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να προσφέρουν μια
πολυεπίπεδη υποστήριξη, η οποία θα βοηθήσει όλα τα παιδιά ανεξάρτητα
από το γνωστικό τους επίπεδο να έχουν τα καλύτερα δυνατά μαθησιακά
αποτελέσματα.

Καλή συνέχεια!