Η συμπεριληπτική εκπαίδευση αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη πρακτική προώθησης

της «εκπαίδευσης για όλους». Κάτι το οποίο προκειμένου να υλοποιηθεί απαιτεί την
παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές (Αγγελίδης & Αβρααμίδου,
2011). Το ανθρώπινο δυναμικό του σχολείου αποτελεί το μέσο παροχής ίσων ευκαιριών
σε όλους του μαθητές, το οποίο υιοθετεί και εφαρμόζει πρακτικές ενίσχυσης της
συμπεριληπτικότητας προκειμένου να επιτύχει την εκπαίδευση και συμμετοχή όλων των
μαθητών .

Μια πολύ σημαντική συμπεριληπτική πρακτική είναι η συμμετοχή των μαθητών στη
λήψη αποφάσεων σε θέματα που αφορούν το σχολείο (Σαλβαράς, 2013) . Οι απόψεις
των μαθητών αποτελούν μια από τις βασικότερες πηγές πληροφοριών με σκοπό την
βελτίωση της εκπαίδευσης αλλά και της σχολικής μονάδας . Η δημιουργία
επικοινωνιακών δικτύων ενισχύει τον διάλογο μέσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό και
την ανταλλαγή απόψεων και επιφέρει τις καλύτερες δυνατές αλλαγές (Σάββα &
Αγγελίδης, 2011). Η ενεργή συμμετοχή των μαθητών σε θέματα του σχολείου που τους
ενδιαφέρουν τονώνει την αυτοπεποίθησή τους, βελτιώνουν την επιχειρηματολογία τους
και αποκτούν αισθήματα ευθύνης και αποδοχής (Σοφού και Μαρτίδου, 2011). . Έτσι,
τους δίνεται η δυνατότητα να ακουστεί η φωνή τους και να εξαλειφθούν φαινόμενα
περιθωριοποίησης.

Μια ακόμη συμπεριληπτική πρακτική είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και των
διευθυντών της σχολικής μονάδας. Οι διευθυντές που προωθούν την συμπεριληπτική
εκπαίδευση, δίνουν στους εκπαιδευτικούς τη δυνατότητα να δράσουν ελεύθερα
σχεδιάζοντας και τροποποιώντας τη διδασκαλία τους με βάση τις ανάγκες των μαθητών
τους και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες με σκοπό την βελτίωση του σχολείου. Αυτή
την ελευθερία την εισπράττουν και οι μαθητές οι οποίοι νιώθουν ότι μπορούν να
εκφραστούν και να υποστηρίξουν τις απόψεις τους. Οι διευθυντές ενθαρρύνουν τους
εκπαιδευτικούς να επιμορφώνονται διαρκώς και να ανακαλύπτουν νέους πιο
συμπεριληπτικούς τρόπους διδασκαλίας.

Η διδασκαλία σε άτυπα περιβάλλοντα μάθησης αποτελεί μια ακόμη πρακτική

προώθησης της συμπεριληπτικότητας. Οι εκπαιδευτικοί επιλέγοντας την διδασκαλία έξω
από τα όρια του σχολείου συντελούν στην ενίσχυση της συνεργατικής κουλτούρας του
σχολείου και παρέχουν ίσες ευκαιρίες συμμετοχής των μαθητών στην εκπαιδευτική
διαδικασία. Η μάθηση ξεπερνά τα όρια του σχολείου δημιουργώντας κατάλληλες
συνθήκες για συνεργασία. Έτσι, οι μαθητές συμμετέχουν σε δραστηριότητες που
βρίσκονται κοντά στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους με αποτέλεσμα την ενίσχυση
της συμμετοχής τους σε αυτά (Αγγελίδης & Αβρααμίδου, 2011).

Βιβλιογραφία

Αγγελίδης, Π. & Αβρααμίδου, Λ. (2011). Ανάπτυξη συμπεριληπτικής εκπαίδευσης μέσα

από άτυπα περιβάλλοντα μάθησης (17- 42). Στο: Π. Αγγελίδης (επιμ.) Παιδαγωγικές της
Συμπερίληψης. Αθήνα: Διάδραση.

Σάββα, Κ. & Αγγελίδης, Π. (2011). Οι «ειδικοί» εκπαιδευτικοί ως ηγέτες στην ανάπτυξη

συμπεριληπτικής εκπαίδευσης. Στο: Π. Αγγελίδης (Επιμ.) Παιδαγωγικές της
Συμπερίληψης. Αθήνα: Διάδραση.

Σαλβαράς, Ι. Κ. (2013). Διδασκαλία παιδιών με ειδικές ανάγκες στο συνηθισμένο

σχολείο. Αθήνα: Γρηγόρης.

Σοφού, Ε. & Μαρτίδου, Ρ. (2011). Ας ακούσουμε τα μικρά παιδιά: Πώς αντιλαμβάνονται

τη ζωή τους στο Νηπιαγωγείο; Πρακτικά Ευρωπαϊκού Συνεδρίου OMEP,
Δημιουργικότητα και Μάθηση στην πρώτη σχολική ηλικία, 6-8 Μαΐου. Λευκωσία.