ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΉΣ

ΤΜΉΜΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΏΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

«ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ»

«Να δημιουργήσετε ένα υποθετικό τεστ στην εκπαίδευση με τη χρήση όλων των
βημάτων για τη δημιουργία ενός τεστ»

ΜΑΘΗΜΑ EDUG-523: Ψυχομετρικές Μέθοδοι στην Ειδική Εκπαίδευση

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κος Μάριος Κωνσταντίνου

Ιωάννης Αγγελής

U201N1631

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2020

1
 «ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΙ»

ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΔΙΑΓΩΓΗΣ

Εισαγωγή

Όσον αφορά στην διαταραχή διαγωγής αυτή εμπεριέχει ένα σύνολο από
συμπεριφορές που αναπτύσσονται καθώς περνάει ο χρόνος και έχει σαν βασικό
στοιχείο την επιθετικότητα και την παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων. (DSM-
American Psychiatric Association 2013). Πριν το παιδί δείξει τη διαταραχή διαγωγής,
έχει προλάβει τις περισσότερες φορές να δείξει την αποκαλούμενη εναντιωματική
προκλητική διαταραχή, (Τσόπελας Χ., Αρμενάκα Μ., 2012), σύμφωνα με την οποία
παρατηρείται θυμωμένο ευερέθιστο συναίσθημα, εκδικητικότητα και εναντιωματική
συμπεριφορά. Όσον αφορά στο συναίσθημα, η εμφάνιση της αδυναμίας στην
διαχείριση του εμφανίζεται συχνά στα παιδιά από την ηλικία της προσχολικής ηλικίας
έως την πρώιμη εφηβεία και αργότερα, πριν αρχίσει η ενηλικίωση. Το άτομο
δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει με ψυχραιμία τα γεγονότα και θυμώνει πολύ εύκολα.
Οπότε, είναι εύκολο να πρωταγωνιστήσει σε καυγάδες και να αρνηθεί την
συμμόρφωση με κανόνες. Συνήθως τα άτομα με προκλητική διαταραχή
δυσκολεύονται να αναλάβουν ευθύνη της συμπεριφοράς τους, κατηγορώντας
συνέχεια τους γύρω τους για τα αισθήματα και την συμπεριφορά τους. Η προμελέτη
εναντίωσης και η εκδικητικότητα χαρακτηρίζουν τις κινήσεις τους. (Κάκουρος Ε.,
Μανιαδάκη Κ., 2006) Η εναντιωματική προκλητική συμπεριφορά είναι τα πρόδρομα
στάδια πριν εκδηλωθεί η διαταραχή της διαγωγής, η οποία έχει μία συμπτωματολογία
η οποία επιβάλλει την παρέμβαση από την ηλικία της προσχολικής ακόμα ηλικίας.
Μελετητές έχουν καταδείξει την αναγκαιότητα της πρώιμης διάγνωσης και
παρέμβασης καθώς τα συμπτώματα δύσκολα θα εξαλειφθούν αν παγιωθούν και οι
συμπεριφορές επιθετικότητας και εναντίωσης συνεχίζουν και όταν το άτομο
ενηλικιωθεί. (Τσόπελας Χ., Αρμενάκα Μ., 2012)

Είναι απαραίτητο το σχολικό περιβάλλον και οι εκπαιδευτικοί λειτουργοί να έχουν

την δυνατότητα να εντοπίσουν τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μια φυσιολογική
αδυναμία διαχείρισης των συναισθημάτων εξαιτίας της ηλικίας τους, από εκείνα τα
παιδιά που παρουσιάζουν παρόμοιες συμπεριφορές ,ισχυρότερης έντασης και

2
διάρκειας, πράγμα που τα κατηγοριοποιεί στα ψυχοπαθολογικά περιστατικά με
σοβαρά ελλείμματα στην αναπτυξιακή τους ατραπό. Είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα
εργαλείο εύχρηστο και εύκολα χορηγούμενο, ώστε να διαχωρίζει την παρόρμηση
από την επιθετικότητα, προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να διακρίνουν τα
παιδιά με προκλητική εναντιωματική διαταραχή η οποία στη συνεχεία πρόκειται να
μετεξελιχθεί σε διαταραχή διαγωγής. Αυτό συμβαίνει γιατί η συμπτωματολογία που
εμφανίζει η διαταραχή αυτή διακρίνεται από ισχυρά αρνητικά συναισθήματα και από
καταστροφικές συμπεριφορές με συνέπειες για όλους. Τα παιδιά αυτά πρέπει να
εντοπιστούν από τους εκπαιδευτικούς στα πλαίσια της σχολικής τάξης ώστε άμεσα
να ξεκινήσει η πρόληψη, αφού οι ειδικοί την θεωρούν ως την ιδανικότερη
θεραπεία, αφού συμπεριφορές που εδραιώνονται κατά τα αναπτυξιακά στάδια του
ατόμου είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν μεταγενέστερα στην ενήλικη ζωή του
ατόμου. (Γιανοππούλου Ι., Τσομπανόγλου Γ, 2006)

Σκοπός του Τεστ «Μοιράζομαι»

Το τεστ «Μοιράζομαι», είναι μια προσπάθεια να εδραιωθεί μία μέθοδος έγκαιρης

ανίχνευσης, με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια, των παιδιών με εναντιωματική προκλητική
διαταραχή και διαταραχή διαγωγής μεταγενέστερα, εντός μιας διαδικασίας σοβαρής
επαφής με τον εκπαιδευτικό τους και αληθινής κατάθεσης, όπου θα μπορούσαν να
μοιραστούν τα συναισθήματα τους. Η έγκαιρη αυτή κίνηση θα μπορούσε να
επισπεύσει την βοήθεια από τα ειδικά κέντρα διάγνωσης, βοηθώντας σε πρώτη φάση
τα ίδια τα παιδιά σε θεραπευτικά, και στην συνεχεία όλους τους φορείς στην
διαπαιδαγώγηση τους, γονείς και εκπαιδευτικούς, ενώ θα βοηθούσε πολύ την
οργάνωση και διαμόρφωση εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων
εξαλείφοντας τις επιθετικές συμπεριφορές. Ειδικότερα το εργαλείο αυτό θα
προσπαθήσει να δώσει στον εκπαιδευτικό εργαλεία αλλά και εξηγήσεις για την
σοβαρότητσα της κατάστασης ενός παιδιού, οπότε να οδηγηθεί σε αξιολόγηση αλλά
και για να μπορέσει όπου υπάρχει δυνατότητα να προσαρμόσει τη διδασκαλία των
παιδιών αυτών.

3
Το περιεχόμενο του τεστ «Μοιράζομαι»

Το τεστ «Μοιράζομαι», εμπεριέχει μια μικρή συνέντευξη εντός μιας ενημερωτικής

συζήτησης των εκπαιδευτικών με τα παιδιά . Κάθε παιδί καλείται να απαντήσει 15
ερωτήσεις με ένα «Ναι» ή ένα «Όχι», σχετικά με την ερώτηση που θα του έχει
προηγουμένως τεθεί. Οι ερωτήσεις είναι κατανοητές και απλές, ενώ η επιλογή του
«Ναι» ή του «Όχι» κάνει ακόμα πιο εύκολη τη χορήγηση του, την αξιολόγηση και
την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

Ομάδα στόχου του τεστ «Μοιράζομαι»

Το τεστ «Μοιράζομαι» απευθύνεται σε μια μεγάλη ηλικιακή κλίμακα παιδιών, 5 ετών

έως και 17 ετών, καθώς έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει όχι μόνο την ύπαρξη
διαταραχής διαγωγής αλλά και την προκλητική εναντιωματική διαταραχή, η οποία
έχει παρόμοια συμπτώματα σε ηπιότερη μορφή, παρουσιάζεται σε παιδιά και
προσχολικής ηλικίας, από 5 ετών, προδεικνύοντας την πιθανή εκδήλωση της
διαταραχής διαγωγής, η οποία εκτός από την εναντιωματική και εκδικητική
συμπεριφορά, περιλαμβάνει παραβιάσεις βασικών κανόνων και δικαιωμάτων των
άλλων. (Κάκουρος Ε., Μανιαδάκη Κ., 2006)

Χορήγηση του του τεστ «Μοιράζομαι»

Το τεστ «Μοιράζομαι» είναι ένα τεστ το οποίο το χορηγεί ο εκπαιδευτικός

αποκλειστικά ατομικά σε κάθε παιδί. Καθώς το τεστ αυτό χορηγείται σε μια ευρεία
ηλικιακή κλίμακα παιδιών (5 ετών έως και 17 ετών), οι ερωτήσεις εκφωνούνται και
συμπληρώνονται από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος στη
χορήγηση του συγκεκριμένου τεστ, ώστε να χρησιμοποιεί συνεχή λόγο και να
προσαρμόζει τις ερωτήσεις στις ηλικία του κάθε παιδιού ώστε να γίνονται
κατανοητές, χωρίς όμως να κινδυνεύει η αξιοπιστία και η εγκυρότητα του τεστ. Ο
χώρος που θα πραγματοποιηθεί η χορήγηση του τεστ «Μοιράζομαι», πρέπει να είναι
ένας γνώριμος χώρος για το παιδί και για αυτό το λόγο συνήθως επιλέγεται η σχολική
του τάξη. Στόχος είναι να βοηθηθεί το παιδί και με τη συζήτηση που προηγείται των
ερωτήσεων, να χαλαρώσει, ώστε να μπορέσουμε να αποκομίσουμε όσο το δυνατό τις
ειλικρινείς απαντήσεις του. Η καταλληλότερη ώρα χορήγησης είναι κάποια πρωινή
ώρα, με την άφιξη του παιδιού στο σχολείο, ενώ έχει προηγηθεί ενημέρωση για τη

4
διαδικασία κάποιες μέρες νωρίτερα. Η διαδικασία της χορήγησης του τεστ
«Μοιράζομαι» διαρκεί συνολικά, περίπου 45 λεπτά, μαζί με την συζήτηση-
συνέντευξη και των 15 ερωτήσεων, και ένας από τους βασικούς στόχους είναι να
αισθανθεί το παιδί ασφαλές, ώστε να εκφράσει μέρος της συναισθηματικής του
κατάστασης και διάθεσης.

Τρόπος αξιολόγησης του τεστ «Μοιράζομαι»

Σε ότι αφορά τον τρόπο αξιολόγησης του τεστ «Μοιράζομαι», αυτός υλοποιείται
από τον εκπαιδευτικό. Η συλλογή των δεδομένων που προκύπτουν από τις
απαντήσεις, καταχωρούνται στην αντίστοιχη κλίμακα αξιολόγησης, από την οποία
βγαίνει ένα σχετικό αποτέλεσμα σε ποσοστά, (Παπαναστασίου Ε., Παπαναστασίου
Κ., 2014), ικανό να μας δείξει κατά πόσο το εκάστοτε παιδί εκδηλώνει συμπεριφορές
που αντιστοιχούν στη συμπτωματολογία της προκλητικής εναντιωματικής
συμπεριφοράς ή της διαταραχής διαγωγής. Από εκεί και πέρα ή παραπομπή είναι
ευκολότερο να αποφασιστεί η παραπομπή στον ανάλογο δημόσιο φορέα προκειμένου
να εκδοθεί για μια επίσημη διάγνωση.

5
 ΤΕΣΤ ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΙ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Προφίλ Συμμετεχόντων

Είμαι αγόρι ή κορίτσι ; (Βάλε Χ στο κουτάκι που αποτελεί την απάντησή σου.)

Κορίτσι Αγόρι

Πόσο χρονών είμαι; Συμπληρώνω

Σε ποια τάξη είμαι; Συμπληρώνω

Ερωτήσεις

1. Όταν θυμώνω αδυνατώ να σκεφτώ καθαρά και να κρατήσω την ψυχραιμία μου.
o Ναι
o Όχι
2. Όταν θυμώνω φταίει σίγουρα κάποιος άλλος.
o Ναι
o Όχι
3. Αισθάνομαι ευχαρίστηση όταν προκαλώ πόνο στους άλλους.
o Ναι
o Όχι
4. Νιώθω συχνά ότι με κοροϊδεύουν.
o Ναι
o Όχι
5. Δεν με ενδιαφέρει να έχω φίλους.
o Ναι
o Όχι
6. Κάποιες φορές όταν νευριάζω θέλω να καταστρέφω πράγματα άλλων ανθρώπων
o Ναι

6
 o Όχι
7. Όταν δεν παίρνω αυτό που θέλω αντιδρώ άσχημα.
o Ναι
o Όχι
8. Δεν με ενδιαφέρει να υπακούω τους κανόνες που μου επιβάλλουν.
o Ναι
o Όχι
9. Όταν έχω αρνητικά συναισθήματα έχω ανάγκη να εκτονωθώ χωρίς να σκέφτομαι
τις συνέπειες των πράξεων μου.
o Ναι
o Όχι
10. Τις περισσότερες φορές έχω σκεφτεί από πριν πως θα βλάψω κάποιον άλλον.
o Ναι
o Όχι
11. Δεν με ενδιαφέρει πως νιώθει κάποιος όταν του επιτίθεμαι.
o Ναι
o Όχι
12. Νιώθω τύψεις κι ενοχές όταν η συμπεριφορά μου προκαλεί ζημιά σε κάποιον
άλλον.
o Ναι
o Όχι
13. Τις περισσότερες φορές ξεσπάω βίαια γιατί αδυνατώ να ελέγξω το θυμό και την
επιθετικότητά μου.
o Ναι
o Όχι
14. Όταν δεν εκφράσω τα αρνητικά μου συναισθήματα νιώθω ανεξέλεγκτο άγχος.
o Ναι
o Όχι
15. Μου είναι πολύ δύσκολο να εμπιστευτώ κάποιον άλλον.
o Ναι
o Όχι

7
Βιβλιογραφία

 Γιανοππούλου Ι., Τσομπανόγλου Γ, (2006), Προγράμματα εκπαίδευσης γονέων

παιδιών προσχολικής ηλικίας ως μέτρο πρόληψης διαταραχών της διαγωγής,
Ψυχιατρική, 17(3), 224-236, 2006
 Κάκουρος Ε., Μανιαδάκη Κ., (2006), Ψυχοπαθολογία παιδιών και Εφήβων,
Εκδ: Τυπωθητώ, Αθήνα
 Κουλάκογλου Κ. (1998), Ψυχομετρία και ψυχολογική αξιολόγηση, Εκδ:
Πατάκη, Αθήνα
 Παπαναστασίου Ε., Παπαναστασίου Κ., (2014), Μεθοδολογία εκπαιδευτικής
έρευνας, Printco Ltd, Λευκωσία
 Σταλίκας, Α., Τριλίβα, Σ. & Ρούσση, Π. (2012), Τα ψυχομετρικά εργαλεία
στην Ελλάδα, Εκδ: Πεδίο, Αθήνα
 Τσόπελας Χ., Αρμενάκα Μ., (2012), Από τη διαταραχή διαγωγής της παιδικής
ηλικίας στην ψυχοπαθητικότητα στην ενήλικη ζωή, ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ 23
 American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and statistical manual
of mental disorders (5th ed), rev, Washington DC, American Psychiatric
Association