RESUMO TRISTES ARMAS

Año de edición: 2001. Escrito por: Marina Mayoral

PRIMEIRA PARTE

CAPITULO 1

Harmonía, de 12 anos e Rosa de 6 son irmás e os seus pais lévanas a un orfanato porque
non son das mesmas ideas políticas que eles. Van nun barco para ver aos seus pais pero
non ven á súa nai porque estaba a atender feridos na fronte de guerra e chega cando o
barco está a saír. Elas espéranse ata o último momento e vanse moi tristes.

CAPITULO 2

Harmonía quere escribirlle unha carta á súa nai para contarlle todo pero non lla escribe, só
pensa que lle ía a dicir. Vanse a un albergue onde as coida Mª del Mar, unha muller nova
que perdeu ao seu marido na guerra de España. Queríaas e consentía. Tiñan xoguetes e
roupa e empezaron a ir á escola. A Rosa tiveron que cambiala de clase coa súa irmá
porque non deixaba de chorar. León é un neno só e sen ninguén que se pon malo porque
se lle rompe un xoguete e estaba moi apenado por todo e lévanllo ao hospital.

CAPITULO 3

Na escola, mándalles a mestra escribir unha carta aos seus pais e explícalles como se fai.
Harmonía non sabe que poñer e cando ten que entregala, a mestra corríxea e dille que
está perfecta. Na carta cóntalle que non a viron no barco porque se ía, que os queren e
esperan estar xuntos e felices pronto. Rosa debuxoulle unha galiña vermella coas súas
poliñas e mándolles bicos.

CAPITULO 4

Estaba a nevar. A mestra explícalles onde van as cartas e que a resposta dos seus pais
podería tardar porque coa guerra non sabina cando chegarían. Harmonía está nerviosa e
non pode durmir porque a mestra díxolles que León se recuperou e volvía a clase. Ela
dicíalles a todos que era a súa amiga, pero en verdade, nin sequera falaran. Chegou León
e diante de todos saudáronse coma se coñecésense de toda a vida e sentíronse felices.
 SEGUNDA PARTE

CAPITULO 1

Aínda seguía a guerra e Miguel e Carmiña estaban a sufrir moito xa que se dan conta que
a guerra non soluciona nada e que por culpa dos seus ideais políticos estaban
involucrados. Pola noite, mentres estaban os combatentes, Miguel ve e recoñece que
levan esposado a un amigo seu chamado Enrique que estudou maxisterio con el, levábano
preso para fusilalo pola mañá. Ensínallas para poder ir onde o estaba e sácao de alí,
levándoo a recoller á súa filla para que poidan fuxir. Antes de despedirse, Enrique dálle
unha carta e dille que se non ven máis busque ao seu pai que era o coronel e désella.
Despedíronse coma se nunca máis se volvesen a ver.

CAPITULO 2

Miguel morre na batalla do Ebro e á súa muller lévanlle a medalla, o reloxo, o anel de
casados e unha carta. Ela pensou nas súas fillas e quería morrerse porque sen o a vida
non tenia sentido. Os franquistas invadiron os postos de socorro e fixeron prisioneiros aos
enfermeiros. Pensou que a ela tamén lla levaban pero onde ía era #ante o coronel que era
o pai de Chisco (Enrique) e dille que el e a súa filla morreron cando ían cruzar a fronteira
de España. Quería axudala a escapar porque o seu marido sacrificara a súa vida por
salvar ao seu fillo e á súa neta. Á noite, meteuna nun coche tapada cunha manta e
deixouna nun escampado preto da fronteira francesa onde estaría a salvo se conseguía
pasala. Deulle un bico e foise.

CAPITULO 3

Carmiña conseguiu cruzar a fronteira e como ía moi cansa, sentou nun enreixado, onde
veu unha muller chamada Irene. Era carteira e tomando café contáronse as súas penas.
Levouna a correos onde estaría segura porque só tiña chave para entrar ela. Deitouse
sobre os sacos sen saber que alí estaba a carta das súas fillas. Ao día seguinte, Irene
deixoulle roupa e levouna fóra de Perpiñán onde collería un barco a Marsella e, de alí outro
para Arxentina onde podería traballar dignamente e cando estivese a salvo e segura e ir
buscar ás súas fillas.

CAPITULO 4

Os nacionais gañan a guerra e as cartas de Rusia pasan a fronteira aínda que os censores
revisábanas todas por se era de espías ou contrasinais ou algo que puidese volver á
guerra. Un carteiro chamado Boni colle a carta de Harmonía e sabe que é dalgún familiar,
ábrea e se compadece por todo o que se sofre na guerra. Ponlle o selo de revisado para
que así poida chegar ao seu destino sen ningún problema.

CAPITULO 5

A carta chega ao pobo. O carteiro que levaba moitos anos, coñece á súa tía e vai á súa
casa para dicirlle que hai unha carta das súas sobriñas (que o leu abríndoa). Ela dille que
non sabe nada sobre a súa irmá e que pobres nenas, que ela quería coidalas e educalas.
O seu marido díxolle que non sabía nin quería saber nada, que se fose. Logo díxolle á súa
muller que podía ser unha trampa e meterse en problemas de política e guerra. Ao día
seguinte, Nieves, a súa tía, fixo como ir á igrexa porque era moi relixiosa pero non entrou e
foise a correos porque estaba preocupada e quería saber sobre as súas sobriñas aínda
que fose só responder á súa carta para decatarse de como e onde estaban e as condicións
nas que se atopaban.

CAPITULO 6

Alfredo era o xefe de correos e o que quixo á súa irmá pero rexeitouno para casar con
Miguel. Nada mais ver a Nieves entrar, fíxoa pasar ao seu despacho. Falan e cóntalle que
a súa muller morreu no levantamento de Madrid (bombardeo). Nieves pídelle que non lle
diga nada ao seu marido. O deulle confianza porque pensou que se algún día regresaba
Carmiña, podería agradecerllo xa que o aínda sentía algo por ela. Deulle a carta e púxose
a chorar e a acariñala. Pensou non levarlla por se o seu marido víalla pero non a leu
porque o carteiro non a deixou xa que poñía cousas dela. Apuntou a dirección da carta por
se se decidía a escribirlles. Alfredo gardou a carta por se había noticias de Carmiña para
mandarlla para ver se así tiña algunha oportunidade con ela.

CAPITULO 7

Pasaban os anos. Produciuse a Segunda Guerra Mundial. Arxentina non participou

directamente pero estaba pobre e o traballo era escaso. Carmiña estivo de criada e
limpadora e botábana porque losqueaba aos donos que querían aproveitarse dela.
Pasaron 2 anos de pobreza e tiña moi poucas noticias das súas fillas que llas daban os da
Cruz Vermella Internacional. Só sabía que estaban ben e que as trasladaban a Rusia por
culpa da guerra. Mandoulles unha carta contándolle que o seu pai morreu e ela estaba a
tentar aforrar para poder sobrevivir e traerllas con ela. Limpando unha oficina americana
atopouse, ao baleirar a papeleira, un sobre con 2000 dólares. Gardouno no seu peto para
devolverllo o luns a ese home que os tirou. Foi á oficina aínda que antes tivo dúbidas de
quedarllo ou non. O empresario era Míster Butwin. A secretaria non quería deixala pasar
aínda que creu que seria mellor preguntarlle ao seu xefe por se era algún ligue ou algo raro
del. Estrañado de quen e para que quería velo, fíxoa pasar. quedou impresionado porque
era moi guapa e ela díxolle que limpando atopouse un sobre. El agradecido díxolle que
creu perdelo no club de tenis e que se podía axudala en algo. Carmiña pediulle que non a
despedisen por defenderse dalgúns homes que tentaban excederse. O prometido,
mandoulle un ramo de flores e pediulle os estudos que tenia. Púxoa como mecanógrafa e
ao pouco tempo sería secretaria. Convidouna a cear moitas veces. Aos 6 meses, o tiña
que volver a E.E.U.U. e pediulle que casase con el. Os amigos chamábanlle Dick.
Preguntoulle se a alianza que levaba Carmiña e a medalla eran do seu marido e díxolle
que si e que nunca lla quitaría. Aceptou casar con el e fóronse a Estados Unidos. Esta
entrou na guerra e Rusia rompeu a alianza con Alemaña. Ao terminar a guerra, dividiuse
en dous grandes bloques enfrontados quedándose ela ao carón e as súas fillas no outro.

TERCEIRA PARTE

CAPITULO 1

Rusia non sufriu moitos cambios. León fíxose amiguísimo de Rosa e Harmonía aínda que
conseguiu ter máis amigos. Rosa preguntoulle á súa irmá se lle gustaba León e ela por tal
de non oíla máis lle dixo que non. Rosa contestoulle que entón sería ela a súa noiva e foise
a preguntarlle a León se quería a Harmonía e díxolle que era a súa amiga. Entón díxolle
que a esperase ata que crecese. Rosa contoulle o seu noivado con León a Maria do Mar e
xa non volveu sacar o tema.

Aceptou cambiarse ao seu curso e deixas a Harmonía aínda que os seus compañeiros
parecíanlle pequenos e inmaturos. Rosa crecía rápido e moi guapa, todos a admiraban.

León creu sentir amor por ela pero deuse conta que era Harmonía a que sempre aparecía
nos seus soños como salvadora e solidaria e cada vez que pensaba no seu corpo ou en
abrazala, tremíalle todo.
CAPITULO 2

O final de curso lles entristecía porque cada un tiraría para un lado para estudar e traballar
no que lles gustase e as relacións entre eles non serían igual. A súa nai cóntalles nunha
carta que estuden en Rusia porque tiñan máis posibilidades. A guerra durou seis anos.
Maria do Mar, Rosa, Harmonía e León van ver o ballet de Bolshoi e ao saír, Rosa está
triste. Cóntalle á súa irmá que é porque quere ser bailarina. As condicións para entrar nesa
compañía de baile eran moi estritas pero Mª del Mar téntao e acéptana pero nunha
academia local, consolando así a Rosa. A Harmonía preocupáballe o que podía pasar.
Ademais ela e León tiñan que elixir unha profesión para marcharse a un sitio ou outro, o
que cambiaría o seu futuro.

CAPITULO 3

A DIRECTORA DE Bolshoi Contéstalle á carta de Mª del Mar dicíndolle que leve a Rosa
para unha entrevista. Foron e era inflexible, creron que non terían posibilidades. Ela
esperou fóra mentres ela e Rosa falaban. Caeu ben e deuse conta que era como ela de
pequena, unha gran bailarina, mesmo mellor, máis dotada e que nacera con ese don.
Díxolle que non podía entrar na compañía porque era maior pero ela encargaríase de
facela unha artista, unha estrela famosa. Mª del Mar e Rosa márchanse para Kirov.

A directora dille que debe quedar interna para empezar a preparala porque era un traballo
moi duro e necesitaba moitas horas de práctica e especialización.

CAPITULO 4

Mentres a directora dicíallo, Rosa choraba porque tiña que elixir deixar á súa familia e ser
artista ou non volver nunca máis. Deulle dez días de prazo.

Rosa volveu e viu que o agarimo e os recordos que tiña de alí non debía abandonalos para
irse a bailar. León tiña a posibilidade de facer a carreira de ciencias e traballar en Rusia
pero pensou en Harmonía porque sempre dicía que algún día volvería a Galicia coa súa
nai e na súa casiña.

Ela decidiu por todos. Falou con Rosa e contoulle unha historia que lles contaba o seu pai
sobre tres criados e díxolle que non tivese medo e tentáseo que nunca a ía a perder.
CAPITULO 5

Empezaron a preparar para que Rosa fósese a Moscova a bailar. Rosa díxolle a Harmonía
que como ela íase, tería que ser a noiva de León e, ao final, confésalle que lle gustaba
desde que lle viu. Despois, foi falar con León e preguntoulle se quería a Harmonía que llo
dixese porque senón perderíaa e merecíase o mellor, que se fose a estudar e coidase á
súa irmá para que mentres estaban separados estudando non o esquecese.

León díxolle a Rosa todo o que sentía pero fíxolle prometer que non llo diría a Harmonía.

CAPITULO 6

Rosa vaise e acompáñaa a súa parella de baile porque Mª del Mar non podía despedirse
dela. Todos a acompañan ao tren con pancartas de ánimo e choraban. Ela saudábaos
desde o portelo. Mª del Mar empezou a chorar como tola. Harmonía non chorou para así
axudar á súa irmá e que non se fose triste.

León colleu a Harmonía polo ombreiro para que Rosa vise que a coidaría. O tren foise e
Harmonía botouse chorando en brazos de León. Este díxolle que nunca a deixaría soa e
deulle un bico na fronte. Todos se foron tristes ao colexio.

CAPITULO 7

León ten celos de Pablo porque sempre está con Harmonía e é moi listo pero non sabe
como preguntarlle se lle quere como noivo. Ao fin decídese a dicirllo e Harmonía
contéstalle que se o quere pero que de momento non podía ser porque o tiña que irse a
estudar para enxeñeiro e que se a quería, ela esperaríao. Abrazáronse e bicáronse.

Mª del Mar viunos pola xanela e aínda que a súa obrigación era evitar que ocorrese iso, o
que fixo foi falar con eles para que non fixesen unha tolemia e fosen felices e con estudos
porque xa sufriran moito.

EPÍLOGO

Rosa foi famosa e recoñecida e cando se retirou do baile seguiu na academia ensinando á
xente.
Harmonía dedicouse a coidar e ensinar a nenos orfos e refuxiados, como Mª del Mar, ata
que casou con León que se fixo un físico prestixioso.

Nunca puideron reunirse coa súa nai porque era americana e os rusos temían que León
contactase con eles e revelase os proxectos e segredos de alto risco. Rosa se vía á súa
nai porque cara a xiras no estranxeiro. Contoulle que quedaría en Rusia co seu irmán,
León, os seus sobriños e os nenos que adoptou. Carmiña tamén fixo a súa vida en
América con Mr. Butwin e tivo dous fillos máis.
A León dáballe igual non poder saír de Rusia só parentes afastados aos que apenas
coñecía.

Harmonía tiña pena porque só falaba por teléfono e escribíase coa súa nai e León sentía
culpable e quería que Harmonía fose totalmente feliz. Así que cando o muro de Berlín
caeu, decidiu xuntar, o día en que Harmonía cumpría 60 anos, a Rosa e os seus dous
fillos, Harmonía, el e os seus tres fillos dos cales dous xa estaban casados. Contoulles que
estaba disposto a irse a Galicia a esa casiña que tanto estrañaban Rosa e ela. Ese foi o
seu agasallo de aniversarios.

As condicións en Rusia empeoraban e aínda que os fillos casados puxeron reparo en irse,
decidiron marcharse todos xuntos. Colleron un avión para Madrid e logo outro para
Santiago de Compostela onde lles esperaban todos.

Estando na casa, chegou o neto do xefe de correos que morreu e fíxolle o encargo de
entregar a carta que mandou Carmiña ás súas fillas se algún día regresaba ao pobo e
contoulle toda a historia da carta. Rosa e Harmonía acordáronse que foi a primeira carta
que escribiron á súa nai. Rosa quixo queimala sen lela pero Harmonía dixo que a
enmarcarían sen abrila para que non se esquecesen da dor e o mala que é a guerra.

Alí xuntábanse os netos e pedíanlle que lles contase historias sobre antes e contos.
Harmonía deixaba todo o que estaba a facer e sentaba con eles para contarllo.

PREGUNTAS.-

Que che pareceu o libro?

Gustoume aínda que ao principio crin que ía ser diferente

Que é o que máis che gustou?

Rosa e Harmonía conseguen os seus soños e o final porque termina ben.

Hai algo que che chamou a atención?

Si, a historia que Miguel contoulles ás súas fillas sobre os tres criados e o significado na
vida real, ao que se refire. Tamén a personalidade de Rosa co seu soño de ser bailarina e
a de Harmonía porque se preocupaba por todos e tentaba axudalas aínda que se
prexudicase ela mesma.

Crees que é unha novela realista? Explica por que.

Si porque trata sobre feitos da guerra e o sufrimento que se pasa. Antigamente tamén
ocorreu iso.

Describe algúns personaxes do pobo das nenas, describe tamén como é devandito
pobo e dei se crees que lugares así existen aínda.

É Galicia e descríbeo como un pobo pequeno onde toda a xente coñécese e leva ben.
Describe a súa casa como unha casa grande con xardín e enreixado nos arredores do
pobo.

Algúns personaxes do pobo son a súa tía Nieves que era irmá de Carmiña, relixiosa e
crente, estaba casada e as súas ideas políticas eran en contra da guerra.

O xefe de correos, Alfredo, tiña bigote, era viúvo, estaba un pouco gordo e era fisgón xa
que lía todas as cartas. Era cortés e fumaba. Estaba namorado de Carmiña.

Explica en que outros lugares desenvólvese a obra e fai unha descrición o mais
minuciosa posible deles.

Rusia era onde estaban Rosa e Harmonía, era grande e estaba a guerra, non era un lugar
seguro. Había escolas de baile moi famosas.
Arxentina é a onde vai Carmiña a traballar. A xente era unha aproveitada e cando entrou
en crise, había fame e pouco diñeiro.

Estados Unidos era a que tiña mais poder e a que se viu menos afectada na guerra. Alí
foi onde Carmiña e Míster Butwin casaron, tiveron dous fillos e viviron.

En que época histórica crees que se desenvolve o relato? Explica que datos che
levaron a esa conclusión.

Desenvólvese durante a Guerra Mundial porque dá datas concretas como 1936 e algunhas
batallas como a do Ebro que é onde morre Miguel, o pai de Rosa e Harmonía.

Por que os principais personaxes volven a España? A que lugar de España?

Volven a España, a Galicia porque en Rusia estaban a complicarse as cousas e por que
Harmonía e Rosa de sempre quixeran regresar á casiña onde naceron e estar toda a
familia xunta.

Fai unha descrición minuciosa dos principais personaxes da obra.

Rosa: tenia 6 anos, era inquieta, alegre e bailarina. Creceu moi rápido, era madura e sabia
o que quería. Era cariñosa e amigable. Conseguiu converterse nunha artista famosa, non
se separo da súa irmá, era moi guapa e adopto a dous nenos.

Harmonía: tenia 12 anos, era guapa, co pelo ondulado, solidaria, comprensiva, educada,
reservada cos seus sentimentos, calada, fixo de nai coa súa irmá, caso con León, tivo 3
fillos e estudo para educar e coidar a outros nenos huerfanos e refuxiados.

León: era tímido, orfo e guapo. Fíxose moi amigo de Rosa e Harmonia. caso con
Harmonía, e estudo a carreira de física facéndose un físico moi prestixioso. Era nobre e de
boas intencións.

Miguel: era alto, educado, culto e estaba ao favor dos vermellos (política e guerra) .era
estrito e axudo ao seu amigo para escapar. Arrepentiuse de participar na guerra e morreu
na batalla do Ebro.
Carmiña: era guapa e de ideas fixas. Foi enfermeira durante a guerra. Estaba triste polas
súas fillas e cando o seu marido morreu intento fuxir porque sen o a vida non tenia sentido.
En Arxentina foi criada e limpadora. Grazas a Mr Butwin melloro a súa situación e paso a
ser secretaria e a súa esposa. Foise a estados unidos e tivo 2 fillos.

Mr Butwin: era poderoso, adiñeirado, culto, despistado por que perdeu o diñeiro que
Carmiña devolveulle, honrado, solidario e americano.

Maria do Mar: era viúva, tenia 36 anos e coidaba e educaba aos nenos orfos. Foi como
unha nai que lle deu todo canto puido a Rosa e Harmonía.

NOTA: hai outros personaxes como a profesora de baile de Rosa, os traballadores de

correos, o marido de Nieves que era un señor reservado e medorento #ante o tema da
guerra, os compañeiros de clase das nenas, o coronel e Chisco entre outros.

Ao ver o sufrimento dos protagonistas, pensas que na sociedade actual tivérono

máis fácil. Prodúceche algún tipo de sentimento ese sufrimento? Crees que nese
sufrir ten que ver algo a política?

Se por que hoxe día tamén hai nenos orfos e aínda que non haxa guerra, todo o que
queremos costa traballo conseguilo.

Se, á parte dos seus obxectivos a política inflúe moito porque lles impedía moitas cousas
como estar separados da familia.

Tristes armas:

Persoaxes:

Harmonía: é unha rapaza de ollos marróns, é intelixente Madura moi rápido para afrontar
o sufrimento de deixar a súa terra natal.

Rosa: ten un rostro bonito e expresivo, con ollos claros e pelo louro. Tamén ten un
personaxe alegre e desenfadado. É moi madura pola súa idade.

León: é un rapaz delgado, non parece feroz como di o seu nome. Os seus ollos son tristes,
brillantes e negros. Tamén é tímido.

Carmiña: é unha muller cun carácter forte e moi guapa. É a nai de Harmonía e Rosa, e a
muller de Miguel.
Miguel: A guerra cambiou de aspecto porque se facía moi escuro, moi delgado e facía
barba. Mostrou un carácter moi forte na guerra.

Tempo: Neste libro, o tempo é moi grande, xa que inclúe cando Harmonía tiña 12 anos ata
os 60, en total 48 anos. Isto significa que a novela nos di un longo período de tempo.

Lugares: Leningrado: é unha cidade rusa, grande, fermosa e cuberta de neve.

Kirov: cidade rusa lonxe do campo de batalla da Segunda Guerra Mundial.

Casa de Galicia: ten coellos e galiñas.

Arxentina: Carmiña foi alí para refuxiarse da Guerra Civil, tivo posibilidades económicas,
pero a medida que xurdiu a Segunda Guerra Mundial, este país empobreceuse.

Narrador: O narrador que nos conta esta historia é externo e en terceira persoa.

Resumo do argumento:

Todo comeza un día de outono, Rosa e Harmonía abandonan o orfanato para coller un
barco en dirección a Rusia, polo perigo que corrían da Guerra Civil. No porto despedíronse
do seu pai, Miguel, pero a súa nai, Carmiña, chegou tarde e non se puido despedir de
Rosa e Harmonía porque xa estaban dentro do barco e non podían saír. A viaxe foi longa
pero déronlles moitas cousas. Harmonía prestou moita atención ao único rapaz que non
choraba, chamábase León. Chegaron a Leningrado, o seu destino, alí tiñan unha casa,
unha escola, unha coidadora chamada María del Mar. No colexio escribíronlles unha carta
aos seus pais para contarlles todo o que lles pasaba, pero esta carta non puido chegar a
tempo para o seu destino xa que non puido cruzar a fronteira. Pasaron os anos e Miguel
caeu na batalla do Ebro. Carmiña viu que perdían a guerra e decidiu ir a Francia, alí non se
sentía ben e conseguiu ir a Arxentina onde finalmente casou cun empresario, pero nunca
esqueceu a Miguel. Por outra banda, Rosa mostrou o seu talento como bailarina e entrou
no Bolshoi, que é a escola de danza máis famosa de Rusia, e Harmonía e León casáronse.
Leon continuou a súa carreira e foi un gran enxeñeiro recoñecido en toda Rusia. Cando
rematou a Segunda Guerra Mundial, todos regresaron a España e Harmonía, León, Rosa e
os seus fillos viviron en Galicia. Un día a carta chegou ao seu destino, gardárona como
recordo do mal que pode causar unha guerra.