Środowisko przyrodnicze Polski

Polska leży w centrum Europy Środkowej, na obszarze o powierzchni około 312,7 tysiąca
km². Graniczy z siedmioma krajami i posiada zróżnicowany krajobraz. Dzieli się na liczne
regiony fizycznogeograficzne, takie jak: Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie,
Pobrzeże Gdańskie, Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze
Wielkopolskie, Nizina Śląska, Nizina Południowowielkopolska, Nizina Mazowiecka,
Nizina Północnopodlaska, Wyżyna Śląska, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Wyżyna
Kielecka, Wyżyna Lubelska, Roztocze, Kotlina Oświęcimska, Brama Krakowska, Kotlina
Sandomierska, Karpaty, Sudety. Te regiony stanowią bogactwo różnorodności
krajobrazowej. Pobrzeża, prezentują piękne wybrzeża i związane z nimi ekosystemy.
Pojezierza, charakteryzują się licznymi jeziorami, urozmaiconą rzeźbą terenu i
roślinnością. Niziny, są obszarami o urodzajnych glebach, gdzie rolnictwo odgrywa
istotną rolę. Wyżyny, to tereny pagórkowate, często porośnięte lasami i użytkowane
rolniczo. Roztocze, Kotlina Oświęcimska, Brama Krakowska, Kotlina Sandomierska oraz
masywy górskie, tj. Karpaty i Sudety, oferują odmienny krajobraz: górskie szczyty, kotliny
i malownicze doliny. To tutaj można odnaleźć unikalne gatunki flory i fauny, a także cenne
złoża naturalne.

Każdy z tych obszarów charakteryzuje się unikalnymi cechami przyrodniczymi,

krajobrazowymi i geologicznymi. Geologicznie, Polska ma zróżnicowaną budowę. Składa
się z różnorodnych skał, w tym z głównie starszych utworów na obszarze platformy
wschodnioeuropejskiej oraz młodszych formacji w Karpatach i Sudetach. Te
zróżnicowane formacje geologiczne są źródłem różnorodności krajobrazowej i
surowców naturalnych. Polska leży na styku trzech wielkich jednostek tektonicznych
Europy: prekambryskiej platformy wschodnioeuropejskiej, platformy paleozoicznej
Europy Zachodniej i Europy Środkowej, a także obszaru fałdowań alpejskich Europy
Południowej. Na naszym obszarze możemy obserwować struktury uformowane podczas
trzech orogenez: kaledońskiej, hercyńskiej oraz alpejskiej. Na obecną rzeźbę terenu miał
wpływ lądolód skandynawski. Posiadamy bogate złoża surowców mineralnych, w tym:
w.kamiennego, w. brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego, rudy miedzi, rudy żelaza,
rudy cynku i ołowiu, srebra, złota, soli kamiennej, soli potasowej, siarki, fosforyty,
piasków, żwirków, gliny, iły, wapienia, dolomitu, gipsu, kredy, marmuru, granitu.
Wydobycie tych surowców odgrywa istotną rolę w gospodarce kraju, a ich racjonalne
wykorzystanie ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju.

Klimat Polski jest uwarunkowany przez wiele czynników geograficznych, takich jak
położenie geograficzne, ukształtowanie terenu czy oddziaływanie mas powietrza. Ten
zróżnicowany klimat można podzielić na kilka głównych typów:
Umiarkowany: Polska znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego, co
oznacza znaczne różnice temperatur między poszczególnymi porami roku. Zimy są
zazwyczaj chłodne, a lata umiarkowanie ciepłe. Sezonowe zmiany są wyraźne, z
charakterystycznym występowaniem wszystkich czterech pór roku.
Zróżnicowanie: Klimat w Polsce ma swoje lokalne odmiany. Północne obszary kraju, jak
Pobrzeże Bałtyckie, charakteryzują się klimatem morskim, co sprawia, że zimy są
łagodniejsze i lata chłodniejsze niż w głębi kraju. Natomiast południowa część Polski,
szczególnie region Karpat, doświadcza bardziej kontynentalnego klimatu, z większymi
amplitudami temperatur między zimą a latem.
Opady: Opady atmosferyczne w Polsce są dość równomiernie rozłożone przez cały rok,
choć mogą występować pewne różnice regionalne. Najwięcej deszczu zazwyczaj spada
latem, zwłaszcza w lipcu i sierpniu. Zimą opady często przybierają postać śniegu,
szczególnie w centralnych i wschodnich regionach kraju.
Ekstremalne zjawiska: Polska doświadcza czasem ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Burze, intensywne opady deszczu czy fale upałów są zjawiskami, które mogą
występować, jednak nie są one typowe dla wszystkich regionów Polski.
Znaczenie klimatu: Klimat ma ogromne znaczenie dla różnorodności ekosystemów w
Polsce. Warunkuje rodzaj roślinności, gatunki zwierząt i ogólnie strukturę środowiska
naturalnego. Również dla ludzi jest istotny, wpływając na ich styl życia, działalność
rolniczą czy wybór ubioru. Zrozumienie klimatu Polski jest kluczowe dla wielu dziedzin,
od rolnictwa przez turystykę po planowanie infrastruktury. Przystosowanie się do
zmieniających się warunków klimatycznych staje się coraz bardziej istotne w kontekście
globalnych zmian klimatycznych, co wymaga podejmowania działań zarówno na
poziomie lokalnym, jak i globalnym.

Rzeki, jeziora i inne zbiorniki wodne również stanowią ważny element środowiska
naturalnego Polski. Występuje ich ponad 7100 o powierzchni większej niż 1ha.
Największe jeziora w Polsce to: Śniardwy (113,4 km2), Marnry (102,8 km2), Łebsko (71,4
km2). Natomiast najgłębsze jeziora to: Hańcza (108,5 m), Drawsko (79,7 m), Wielki Staw
(79,3 m). Typy genetyczne jezior dokonuje się ze względu na sposób powstania misy
jeziornej. W Polsce zaliczamy takie typy jak: Jeziora morenowe, Jeziora przybrzeżne
(przymorskie), Jeziora rynnowe, Jeziora cyrkowe (karowe) oraz Jeziora deltowe. To
najważniejsze rzeki i jeziora, które odgrywają kluczową rolę w gospodarce, transporcie i
życiu mieszkańców. Polska ma również bogactwo wód, które są istotnym elementem
krajobrazu i turystyki. Morze Bałtyckie jest jednym z najważniejszych akwenów dla
Polski. Jego środowisko jest narażone na różne wyzwania związane z zanieczyszczeniem,
zmianami klimatycznymi i intensywnym wykorzystaniem przez człowieka. Ochrona i
zrównoważone zarządzanie tym ekosystemem jest kluczowe dla zachowania jego
różnorodności biologicznej i ekologicznej.