Chuong 8 - Bao Ve HTCCD

EE3425 – CÁC HỆ THỐNG CUNG CẤP Bản 2021
ĐIỆN - Chương 8
EE-3425 Hệ Thống Cung Cấp Điện
Chương 8.
Bảo vệ HTCCĐ
PGS.TS. Bạch Quốc Khánh

Bộ môn Hệ thống điện
Đại học Bách Khoa Hà Nội
Nội dung Chương 8. Bảo vệ HTCCĐ

EE3425 - Hệ thống cung cấp điện
1. Giới thiệu chung

2. Bảo vệ quá dòng điện
3. Bảo vệ HTCCĐ
Bạch quốc Khánh
Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

điện/BKHN 1

Chương 8. Bảo vệ HTCCĐ
1.1. Các sự cố và làm việc không bình thường
 Ngắn mạch
 Xung lượng nhiệt: B = ∫ i t dt
 Xung lực điện động: ixk

 Quá tải
.
 Quá tải nhiệt: θ ≥ θ =
 Các chế độ không bình thường khác
 Quá tải/Sụt giảm áp
 Không đối xứng
 Hư hỏng thiết bị hoặc thiết bị làm việc sai
 Phải bảo vệ hệ thống cung cấp điện!

1.2. Các yêu cầu chung đối với hệ thống bảo vệ
 Tác động Thời gian phát hiện và loại trừ sự cố ngắn nhất và không gây
nhanh hư hỏng thiết bị được bảo vệ
 Tính Khả năng thiết bị bảo vệ phát hiện và loại trừ đúng phần HTĐ
chọn lọc bị sự cố mà không gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác của
HTĐ
 Tính nhậy Khả năng nhậy cảm với sự cố và các chế độ làm việc không
bình thường
 Độ tin cậy Khả năng thiết bị làm việc chắc chắn.
Độ tin cậy làm việc: Tính chắc chắn làm việc của bảo vệ khi có
sự cố trong nhiệm vụ bảo vệ
Độ tin cậy không làm việc: Khả năng không làm việc nhầm khi
không có sự cố hoặc khi có sự cố ngoài nhiệm vụ bảo vệ
 Tính kinh tế Chi phí cho hệ thống bảo vệ và thiệt hại do hưng hỏng thiết
bị do không được bảo vệ

điện/BKHN 2

1.2. Các yêu cầu chung đối với hệ thống bảo vệ
 Các nguyên lý đảm bảo tính chọn lọc của bảo vệ trong LPP
 Thời gian tác động
 Dòng điện
 Logic

1.3. Phân loại bảo vệ
 Công nghệ Rơ le điện từ, rơ le tĩnh, rơ le số, hợp bộ sơ le số
 Đại lượng Dòng điện, điện áp, tần số, tổng trở, nhiệt độ, áp suất…
đầu vào
 Nguyên lý Bảo vệ cực đại, bảo vệ cực tiểu, bảo vệ so lệch, bảo vệ có
hướng
 Chức năng Rơ le trung gian, rơ le
 Ký hiệu QD cắt nhanh QD thời gian

QD cắt nhanh QD thời gian
thứ tự không thứ tự không
IEC
I >> I> I0>> I0>
IEEE
50 51 50N 51N

điện/BKHN 3

 Rơ le điện cơ
 Kết cấu chung: Điện từ
 Chức năng: Một chức năng


 Rơ le số
 Kết cấu chung

điện/BKHN 4

 Các chức năng cơ bản

– Bảo vệ: Quá dòng điện 3 pha có và không có hướng, Quá dòng
điện thứ tự nghịch; hướng công suất; Quá kích thích, quá và
thiếu áp tần số thấp, cao, bảo vệ khoảng cách, mất từ trường,
bảo vệ so lệch, giám sát máy cắt hỏng, tự động đóng lại
– Đo lường: Điện áp, dòng điện, tần số, hệ số công suất, công suất
tác dụng, phản kháng
– Điều khiển: tại chỗ, từ xa.
– Cổng truyền thông tin
– Cảnh báo và báo cáo

1.4. Cấu trúc cơ bản
Sơ đồ nguyên lý một hệ thống

bảo vệ
CB CT
CT : Biến dòng điện
CBF VT : Biến điện áp

TC Ng CB : Máy cắt, RL : Rơ le
K
TC : Cuộn cắt
VT CBF : Tiếp điểm phụ của MC
Ro le Cảnh
b¸o Ng : Nguồn thao tác
DK tõ xa
K : Khóa thao tác bằng tai
+ K _
R¬ le TC CBF Sơ đồ bậc thang

10

điện/BKHN 5

2.1. Nguyên lý làm việc
 Bảo vệ cực đại/cực tiểu

 Hệ số trở về:
X BV cực đại: Ktv < 1

X Y K =
RL X đ BV cực tiểu: Ktv > 1
Y Y=1 Y Y=1
Trở về
Trở về
Khởi động
Khởi động
Y=0 Y=0
Xv Xkđ X Xkđ Xv X
BV cực đại BV cực tiểu
11

2.2. BV quá dòng cắt nhanh
 Thời gian tác đông:

tBV = 0
 Dòng khởi động

I đ >I . .
I đ = 𝐾. I . .
K > 1, thường lấy K= 1.25
 Nhược điểm:
 Tồn tại vùng chết của bảo vệ
 Vùng chết của bảo vệ mở rộng khi ngắn mạch xảy ra ở thời điểm
công suât ngắn mạch min.
 Áp dụng: Bảo vệ dự phòng

9
12

điện/BKHN 6

EE3425 - Hệ thống cung cấp điện 2.3. BV quá dòng có thời gian
Ikđ1, t1 = ? Kmm = 1÷5

Kmm  5: Đ gần B
 Dòng khởi động: I <I đ <I . Kmm  1: Đ xa B
I >I . =K .I
I =K .K .I
𝐾 .𝐾
I đ = .𝐼
𝐾
I đ = K. I
10
13
 Thời gian tác động: t

 Đặc tính thời gian độc lập (1)
 Đặc tính thời gian phụ thuộc (2) (2)
A (1)
t= ×T +L
I I
−1
I đ
Ikđ
A, m, L: Các hằng số được lựa chọn trước
Tp: Hằng số thời gian, được tính toán để phối hợp thời gian bảo vệ
Mô tả đặc tính Tiêu chuẩn m A L

Moderately inverse IEEE 0.02 0.0515 0.114
Very inverse IEEE 2 19.61 0.491
Extremely inverse IEEE 2 28.2 0.1217
Standard inverse IEC 0.02 0.14 0
Very inverse IEC 1 13.5 0

Extremely inverse IEC 2 80 0
Long-time inverse UK 1 120 0
11
14

điện/BKHN 7
A B t2 C t3 D tD
Nguồn Phụ tải D
t1 Phụ tải B Phụ tải C
t tB tC
t1
∆t t2
t3
∆t
∆t
tB tC tD
L
A B C D
Dự phòng bởi t3 Dự phòng bởi t2 Dự phòng bởi t1
 Nguyên tắc phối hợp thời gian tác động

t = t + ∆t Trong đó:
t = Max t , t + ∆t ∆t: Cấp thời gian

(0,3s: RL số; 0,5s RL cơ)
t = Max t , t + ∆t
tB, tC, tD: Thời gian tác động của BV phía
phụ tải B, C và D.
12
15
A B t2 C t3 D tD
Nguồn Phụ tải D
t1 Phụ tải B Phụ tải C
t tB tC
T/g độc lập Lượng giảm thời gian
t1
tác động
t2
T/g phụ thuộc t3
∆t ∆t ∆t
t1(L) tB t2(L) tC t3(L) tD
L
A N1 N2 N3
 Nguyên tắc phối hợp thời gian tác động
– Chọn tham số A và m. Tính toán hằng số thời gian TMS của các BV
A
t (N ) = t + ∆t và t (N ) = ×T
I (N )
−1
I đ
∆ ( )
⟹T = × −1 ⟹t =f I = t (L)
đ
13
16

điện/BKHN 8
Đối với BV2:

A
t (N ) = Max t (N ), t + ∆t và t (N ) = ×T
I (N )
−1
I đ
( ), ∆ ( )
⟹T = × −1 ⟹t =f I = t (L)
đ
Đối với BV1:

A
t (N ) = Max t (N ), t + ∆t và t (N ) = ×T
I (N )
−1
I đ
( ), ∆ ( )
⟹T = × −1 ⟹t =f I = t (L)
đ
 Áp dụng:
 Bảo vệ chính, Bảo vệ dự phòng
14
17

2.3. BV quá dòng thứ tự không
 Dòng điện vào rơ le

 Sơ đồ a):
İ İ İ
İ = + +
n . n . n .
Nếu bỏ qua sai số BI

İ İ İ 3İ
İ = + + =
n . n . n . n
İ + İ + İ 3İ
 Sơ đồ b): İ = =
n n
 Áp dụng:
 Bảo vệ chống chạm đất 1 pha, 2 pha
15
18

điện/BKHN 9
3.1. Bảo vệ lưới trung áp
 Bảo vệ cho xuất tuyến đường dây trung áp
1 Đường dây 35kV 2

Máy cắt 35/10kV 3
35/10kV
TBATG 4
35/10kV 5
Đường dây 10kV
Fuse
10/0.38kV
10/0,38kV
TBAPP
16
19
 Bảo vệ quá dòng cắt nhanh: Ikđ=K.IN.ng.max

 Đối với đường dây giữa 2 TBATG (1,2): K=1,25.
IN.ng.max được tính tại vị trí thanh cái cuối đường dây.
 Đối với phía cao áp các TBATG(3): Ikđ = (1,21,5).IN.ng.max với IN.ng.max
được tính tại phía thứ cấp TBATG.
 Đối với xuất tuyến chỉ cấp điện cho các TBAPP(5),
Ikđ = 0,5.IN.max với IN.max được tính tại vị trí đặt BI nối với rơ le.
 Bảo vệ quá dòng có thời gian:
 BVQD pha: Ikđ=K.Iđm với Iđm: Dòng điện định mức của tải. K: Hệ số
quá tải. K = 1,05 (Động cơ), K = 1,25-1,5 (đường dây và TBAPP), K =2
(đường dây khẩn cấp) [3].

 BVQD thứ tự không, Ikđ=0,2.Iđm.
17
20

điện/BKHN 10
 Tự đóng lại (Recloser)

 Phát hiện sự cố
 Cắt dòng ngắn mạch

 Tự động đóng lại mạch một số
lần (điển hình 3 lần)
Trình tự đóng cắt điển hình của TĐL Các đặc tính bảo vệ của TĐL
(1 cắt nhanh – 3 cắt có thời gian)
18
21
 Thiết bị phân đoạn (Sectionalizer)

 Phân đoạn các mạch điện (tia dài, mạch vòng).
 Không cắt được dòng điện ngắn mạch.

 Tự động cô lập sự cố sau khi bảo vệ đầu nguồn (máy cắt hoặc
TĐL) tác động cắt mạch sự cố.
 Không có đặc tính thời gian tác động.
Ví dụ: TĐL 4 lần cắt (2A-2C), sau lần TĐL cắt thứ 3, thiết bị phân
đoạn sẽ cắt (không có dòng) để cô lập sự cố.
Nguồn TĐL
Phân
4 lần cắt
đoạn
19
22

điện/BKHN 11
 Cầu chì trung áp

 Tiêu chuẩn: IEC60282-1
Quá tải
 Bảo vệ: Quá tải và ngắn mạch

 Các thông số cơ bản:
Dòng điện định mức cầu chì (Iđm.CC): Dòng điện

lớn nhất mà cầu chì có thể làm việc lâu dài mà Ngắn mạch
không bị phát nhiệt (tiếp xúc 65oC)
Dòng điện cắt nhỏ nhất (Icắt.min): Dòng điện
nhỏ nhất mà cầu chì cắt được dòng điện.
Icắt.min = (26)Iđm.CC.
Dòng điện cắt lớn nhất (Icắt.max): Dòng điện

lớn nhất mà cấu chì cắt được. Icắt.max  20kA
20
23
i isc
 Cầu chì trung áp
 Tổng thời gian cắt: t = t +t t
 Thời gian chảy (pre-arcing/fusing): tch tch thq

 Thời gian hồ quang: thq (5-50ms) tcc
 Dung sai thời gian làm việc của cầu t

chì: Từ tch.min đến tcc.max. tcc.max
 Dây chảy loại K và T cho cắt nhanh và
cắt chậm. tch.min I
( , ) Loại K Loại T
Tỷ số tốc độ chảy = .
. ( ) 6-8 10-13
21
24

điện/BKHN 12
 Cầu chì hạn chế dòng điện ngắn mạch

ixk Không có
cầu chì
Có cầu chì
IN
Khi cắt dòng ngắn mạch, tổng trở cầu chì

tăng cao để hạn chế dòng ngắn mạch.
Thời gian cắt thường nhỏ hơn ½ chu kỳ
(cắt nhanh)
22
25
 Phối hợp bảo vệ giữa 2 cầu chì

Nguồn
Dự phòng
Chính
IN.max
Phụ tải
23
26

điện/BKHN 13
 Phối hợp bảo vệ giữa cầu chì và máy cắt [4]

 Trường hợp máy cắt nằm phía nguồn Nguồn
tcc cầu chì Máy cắt

Quá dòng
t t phụ thuộc
Quá dòng
độc lập min(Icc /Imc)  0,8
Icc
tmc
Imc Cầu chì
t  0,2s
tmin  0,2s
IN.max
I I
Ikđ Ikđ IN.max
Icc  0,8Ikđ Từ Ikđ đến IN.max : Phụ tải

khi min(Icc  Imc)  0,8
khi t=min  tmin  0,2s
24
27
 Phối hợp bảo vệ giữa cầu chì và máy cắt [4]

 Trường hợp máy cắt nằm phía tải: Bảo vệ TBAPP. Nguồn
Cầu chì
t
Thời gian cắt
áp-tô-mát
TBAPP
tch tch cầu chì
tA Áp tô mát
IN.max
I IN.max
Phụ tải
Điều kiện phối hợp: tch(IN.max)  3tA
25
28

điện/BKHN 14
 Phối hợp TĐL với cầu chì Nguồn

 Trường hợp cầu chì nằm phía nguồn Cầu chì
– Tất cả thời gian tác động của TĐL ứng với mọi đặc
tính đều phải ngắn hơn tch.min của cầu chì.
MBA
– Hằng số k để tính toán phối
hợp giữa đặc tính có thời gian C

và thời gian tcc.max của cầu chì. TĐL
tC.TĐL Chọn hệ số k IN.max

(C.K.) 2A-2C 1A-3C 4C
25 2,7 3,2 3,7
Phụ tải
30 2,6 3,1 3,5
50 2,1 2,5 2,7
90 1,85 2,1 2,2
120 1,7 1,8 1,9

240 1,4 1,4 1,45 Nguồn:
26
29
 Phối hợp TĐL với cầu chì

Nguồn:
 Trường hợp cầu chì nằm phía phụ tải
tA.TĐL Hệ số k
(C.K.) 1A 2A
IN.max 25-30 1.25 1.80
Nguồn TĐL 60 1.25 1.35
Phụ tải 90 1.25 1.35

120 1.25 1.35
– tch.min lớn hơn tA.TĐL của đặc tính
cắt nhanh A của TĐL.
 tránh cầu chì cắt do sự cố
thoảng qua.
tA’.TĐL = k.tA.TĐL= tch.min
– Thời gian loại trừ sự cố dài nhất

tcc.max của cầu chì phải nhỏ hơn
đặc tính có thời gian C của TĐL
27
30

điện/BKHN 15
3.2. Bảo vệ lưới hạ áp
 Áp tô mát
 Tiêu chuẩn:
– IEC60947 (Industrial),
– IEC60898 (Domestic)
 Các thông số cơ bản:
Điện áp định mức (Uđm, Ue)
Áp tô mát CN
Dòng điện định mức (Iđm, In)
Áp tô mát SH
Dòng khởi động BV quá tải (Ikđn, Ir) của rơ le nhiệt
Dòng khởi động BV ngắn mạch (Ikđđt, Im) của rơ le điện từ
Dòng cắt ngắn mạch định mức (Icắt.đm, Ics). Đóng cắt nhiều lần. Thử
nghiệm theo IEC: O-3min-CO-3min-CO (Ics = 25-100%.Icu).

Dòng cắt ngắn mạch lớn nhất ứng với điện áp nhất định (Icắt.max, Icu).
Sau khi cắt dòng này áp tô mát có thể không sử dụng nữa
28
31
 Áp tô mát
 Đặc tính bảo vệ t=f(I)
MCCB
ACB
MCB
Áp tô mát điện tử (điều chỉnh được)
Áp tô mát nhiệt – từ (cố định)

29
32

điện/BKHN 16
 Thông số của đặc tính bảo vệ t = f(I)

Áp dụng Loại BV quá tải Bảo vệ ngắn mạch
Gia dụng Nhiệt – Thấp (B) Tiêu chuẩn (C) Cao (D)
Ikđn = Iđm
(IEC60898) điện từ Ikđđt = (35)Iđm Ikđđt = (510)Iđm Ikđđt = (1020)Iđm
Công nghiệp Nhiệt – Ikđn = Iđm Thấp (B hoặc Z) Tiêu chuẩn (C) Cao (D hoặc K)
(thông dụng) điện từ (Cố định) Ikđđt = (2,34,8)Iđm Ikđđt = (710)Iđm Ikđđt = (1014)Iđm
Nhiệt – Ikđn = Iđm

(Cố định) Ikđđt = (710)Iđm
Công nghiệp điện từ
(IEC60947)
Ikđn =
Điện tử Ikđđt = (1,510)Inh; Ikđcn = (1215)Iđm
(0,41)Iđm
 Ứng dụng: Loại B dùng đối với lưới có dòng ngắn mạch bé, đường dây
dài. Loại C là loại thông dụng. Loại D dùng cho mạch có dòng điện quá
độ ban đầu tăng cao: Động cơ, máy biến áp.
30
33
 Áp tô mát hạn chế dòng điện ngắn mạch:

– Mở tiếp điểm trước khi dòng điện ngắn
mạch đạt đến trị số cực đại và nhanh chóng

dập hồ quang.
– Hạn chế dòng điện ngắn mạch đi trên HTCCĐ

31
34

điện/BKHN 17
 Phối hợp bảo vệ giữa các áp tô mát

– Bảo vệ quá tải (a): Tính chọn lọc (a)
được đảm bảo bởi nguyên tắc
dòng điện: Ikđn.A > 2.Ikđn.B
– Bảo vệ ngắn mạch dòng bé (b): Nếu IN.B > Ikđđt.A,

tính chọn lọc được đảm bảo bởi nguyên tắc thời (b)
gian với A có cấp thời gian: tA = tB + t
Nếu A có cấp Ikđcn (c) thì Ikđcn.A > IN.B
– Bảo vệ ngắn mạch dòng điện lớn: Tính chọn lọc

đảm bảo bằng cách sử dụng áp tô mát hạn chế
(c)
dòng ngắn mạch ở vị trí B. A dùng áp tô mát
thường. Khi ngắn mạch xảy ra, B sẽ tác động với
đặc tính cắt nhanh và hạn chế dòng ngắn mạch
qua A nên A sẽ không thể thực hiện cắt nhanh.
32
35
 Cầu chì
– g: Bảo vệ cả quá tải và ngắn mạch
 Phân loại:
– a: Chỉ bảo vệ ngắn mạch
 Đặc tính bảo vệ t=f(I) Theo IEC60269-1,2

Iđm (A) Inf I2 t(giờ)
Iđm  4A 1,5.Iđm 2,1.Iđm 1
4 < Iđm  16A 1,5.Iđm 1,9.Iđm 1
16 < Iđm  63A 1,25.Iđm 1,6.Iđm 1
63 < Iđm  160A 1,25.Iđm 1,6.Iđm 2
160 < Iđm  400A 1,25.Iđm 1,6.Iđm 3
400 < Iđm 1,25.Iđm 1,6.Iđm 4
33
36

điện/BKHN 18
 Phối hợp cầu chì – cầu chi: t . ự ò =t ắ . í + ∆t

t  1 giây
Nguồn
t
tcắt chính Dự phòng
tch dự phòng
t  1s Chính
IN.max
I
IN.max
Phụ tải
34
37
 Phối hợp cầu chì với áp tô mát với cầu chì phía nguồn
Thời gian cắt CC

t áp-tô-mát
t  1s  BV quá tải
tch cầu chì
Atm
t  0,7s  BV ngắn
tA IN.max
mạch
I
Ikđđt.A IN.max
35
38

điện/BKHN 19
 Phối hợp cầu chì với áp tô mát với cầu chì phía nguồn
tch cầu chì

Atm
t
t  1s  BV quá tải
Thời gian cắt

áp-tô-mát
CC
tA
t  0,1s  BV ngắn mạch IN.max
I
Inf Ikđđt.A
36
39
3.3. Bảo vệ động cơ điện
 Các sự cố đối với động cơ điện (động cơ không đồng bộ)

Quá tải nhiệt Tải trên trục động cơ lớn hơn tải định mức

 Khởi động kéo dài và rotor không quay
 Nhiệt độ môi trường tăng cao
Ngắn mạch  Pha - pha
 Pha – đất
 Chập các vòng dây
Làm việc không  Quá điện áp, sụt giảm điện áp
bình thường  Mất tải
37
40

điện/BKHN 20
27
BU
47
 Bảo vệ động cơ (trung áp)
BI0
Quá tải (49)
BI
Động
cơ
t
QD phụ thuộc (51)
49 50N
50
50: QD cắt nhanh
tmm.Đ 51 50N: Chống chạm
đất cắt nhanh
46 51: QD có t/gian
Động cơ
mở máy 49: BV quá tải
47: BV ngược thứ
tcn QD cắt nhanh (50) tự pha

46: BVQD I2
Iđm.Đ Ikđcn IN I 27: Bảo vệ thấp áp
Imm.Đ
38
41
 Bảo vệ chống khởi động kéo dài và rotor ngừng quay (khóa)
Dòng mở máy
 Bảo vệ quá tải do mở máy kéo dài I
kéo dài
Imm
dùng rơ le quá tải. Dòng mở
máy bình
Ikđ
thưởng
I đ = và I đ > 1,3Iđ .Đ
Iđm
tBV > tmm vài giây. t
tmm tBV
 Bảo vệ chống rotor không quay
I
dùng bảo vệ quá dòng điện. Imm
Ikđ Rotor
I đ = và I đ > 1,3Iđ .Đ Iđm
không
quay
tBV
tBV =0,51s.
t
39
42

điện/BKHN 21
 Bảo vệ chống mất đối xứng điện áp (27, 47)

 Điện áp thứ tự thuận được tính như sau:
U̇ = U̇ + 𝑎. U̇ + a . U̇ với a = 1∠120 = − + j
 Bảo vệ điện áp cực tiểu để bảo vệ giảm điện áp thứ tự thuận và
động cơ đảo chiều quay
₋ Bảo vệ giảm điện áp thứ tự thuận

U1kđ = (0,750,8).Uđm.Đ và t = 1 giây.
₋ Bảo vệ chống đảo chiều quay động cơ
U1kđ = (0,20,25).Uđm.Đ và t = 0,1 giây.
40
43
 Bảo vệ quá dòng thứ tự nghịch do mất đối xứng điện áp (46)
 Dòng điện thứ tự nghịch được tính như sau:
İ = İ + a . İ + a. İ với a = 1∠120 = − + j
 Đối với động cơ: = 1% ⟹ = 7%
 Dòng khởi động: Do trong lúc mở máy, động cơ có thể tiêu thụ
I2 = (0,20,3).Iđm.Đ nên để tránh mất chọn lọc, đặt I2kđ như sau
- BVQD độc lập:
t
I2kđ1 = 0,2.Iđm.Đ và t21 = tmm + vài giây t21 Vài giây
I2kđ2 = 0,4.Iđm.Đ và t22 = 0,5 giây tmm
- BVQD phụ thuộc: t2=f(I2) nằm trên

0,5s
I
điểm (I2kđ = 0,3.Iđm.Đ ; t2 = tmm.Đ )
I2kđ2 Iđm.Đ Imm.Đ
I2kđ1
41
44

điện/BKHN 22
 Bảo vệ động cơ công suất nhỏ (hạ áp)

Mạch 3
BV quá tải (rơ le nhiệt) pha 4 dây

Cầu chì/
BV mở máy áp-tô-mát
t kéo dài
BV rotor Contactor Nút đóng

không quay
tmm.Đ Rơ le
nhiệt RLQT Nút cắt
Động cơ Đ
mở máy
tcn Áp-tô-mát
Iđm.Đ Imm.Đ IN I
42
45
 Bảo vệ quá tải động cơ

 Bảo vệ quá tải dùng rơ le nhiệt
(lưỡng kim) hoặc điện tử.

 Dòng khởi động nhiệt:
Rơ le nhiệt dùng
- Ikđn = 1,1.Iđm.Đ (Service Factor, SF = 1) thanh lưỡng kim
- Ikđn = 1,25.Iđm.Đ (SF = 1.15)
Tripping time from

CLass
Cold to Warm to Warm to Cold to

1.05xIkđn 1.2xIkđn 1.5xIkđn 7.2xIkđn
10 A < 2min 2s10s
10 < 4min 4s10s

> 2h < 2h
20 < 8min 6s20s
30 < 12min 9s30s
Theo IEC 60947-4-1
43
46

điện/BKHN 23
3.4. Bảo vệ tụ điện
 Giới thiệu chung

 Một số sơ đồ đấu tụ và bảo vệ thông dụng
44
47
 Giới thiệu chung

 Các kết cấu tụ điện với cầu chì bảo vệ
45
48

điện/BKHN 24
 Bảo vệ tụ điện hạ áp [4]
 Lựa chọn dòng điện định mức cho thiết bị bảo vệ
Iđ ≥k × ε × Iđ
. . .
: Sai số dung lượng của tụ điện (5%. IEC60831-1 cho phép đến 15%)
kqt.C: Hệ số quá tải cho phép của tụ điện. kqt.C = 1,3.
⟹ Iđ . ≥ 1,05 × 1,3 × Iđ . = 1,37. Iđ .
 Ảnh hưởng của sóng hài thì phải đo và tính các thành phần sóng
hài để xác định hệ số chỉnh định kH. Từ đó chọn Iđm.BV.
I = I + I = k .I
46
49
 Bảo vệ tụ điện hạ áp R
 Hạn chế dòng điện xung kích khi đóng tụ: PP
PA
- Contactor: Tiếp điểm chính (MC), tiếp điểm

phụ (AC) nối mạch điện trở hạn chế R sao cho
I ≤ Min 100. Iđ . ; I . R
- Hành trình đóng mạch R và tiếp điểm chính:
Contactor đóng
cắt tụ điện
47
50

điện/BKHN 25
 Bảo vệ tụ điện hạ áp
 Bảo vệ ngắn mạch bằng áp tô mát: Iđ . ≥ 1,37. Iđ .
 Bảo vệ ngắn mạch bằng cầu chì:

- Đối với một tụ cố định: Để

tránh cầu chì tác động nhầm
sau nhiều lần đóng cắt mạch
Iđ . ≥ 1,6. Iđ .
- Đối với bộ tụ đóng theo cấp
(switched steps bank)
Iđ . ≥ 1,4. Iđ .
(1,4 thay vì 1,6 vì xét đến tính

đồng thời của các tụ).
48
51
 Bảo vệ tụ điện trung áp [4]
 Lựa chọn dòng điện định mức cho thiết bị bảo vệ:
Iđ . ≥ 1,43. Iđ .
 Hạn chế dòng điện xung kích khi đóng tụ điện:

Nếu I ≥ Min 100. Iđ . ;I . =I . với Imake.Nmax: Dòng
đóng mạch của thiết bị đóng cắt (contactor, cầu dao, máy cắt) ứng
với số lần đóng cắt lớn nhất  Đặt thêm điện cảm hạn chế L.
Ví dụ thiết bị Schneider Theo số lần đóng lớn nhất Theo Imake lớn nhất
Thiết bị Mã hiệu Nmax Imake.Nmax Imake.max Nmake.max
Máy cắt SF1 10.000 lần 10kA 15kA 3.500 lần
Contactor Rollarc 80.000 lần 2kA 4kA 15.000 lần

Cầu dao ISF1 10.000 lần 10kA 15kA 3.500 lần
49
52

điện/BKHN 26
 Tính toán trị số L của điện kháng:

- Đối với một tụ:
Uđ C
Chương 8  I = 2 × ×
3 L +L
Q Uđ
trong đó: C = và L =
ω. Uđ
ω. S
Từ yêu cầu Im  Im.cp
10 2Q Uđ
⟹ L(μH) ≥ −
ω 3I . S
- Đối với bộ n+1 tụ và đóng tụ thứ n+1:

𝑛 2 × 10 Q
⟹ L(μH) ≥ × ×
𝑛+1 3ω I .
Iđm.K  1,43.Iđm.C
- Các điều kiện khác: Iqt.K = (3050).Iđm.C trong 1s
Iôđđ.K = Im.cp  ixk
50
53
Ví dụ: Từ Chương 8, đóng bộ tụ thứ 3 của một tủ gồm 3 bộ tụ bù 350kVAr

mỗi bộ vào lưới 6kV. Với dây dẫn từng bộ dài 5m, Lo = 0,5H/m.
Q 1
C= = 30,9(μF) f = = 18117 Hz
ω. Uđ 2π L. C
I 2 18117
L = 𝑙. 𝐿 = 2,5 (μH) ⟹ = 2× × = 342(lần)
Iđ . 3 50
Q 350
Vì Iđ . = = = 33,68(A) ⟹ I = 342 × 33,68 = 11518,56(A)
3. Uđ 3. 6
Trong khi 100.Iđm.C = 3368(A) và ta giả thiết Imake.Nmax = 10(kA)

⟹I ≥ Min 100. Iđ . ;I . =I . ⟹ phải đặt điện cảm L
n 2 × 10 Q 2 2. 10 350. 10
L μH ≥ × × = × × = 29,11 μH
n+1 3ω I . 3 3.314 3368
Chọn điện cảm L=50H.
51
54

điện/BKHN 27
 Bảo vệ tụ điện trung áp
 Bảo vệ chống ngắn mạch tụ điện trên một pha
– Bảo vệ bằng cầu chì: Dòng Iđm.CC được lựa chọn tùy thuộc Im và
thời gian tắt dần τ = . Thường chọn: Iđ . ≥ (1,8 ÷ 2,5). Iđ .
– Bảo vệ bằng máy cắt: Hai cấp bảo vệ quá dòng độc lập
• Bảo vệ quá tải: Ikđ.qt = 1,43.Iđm.C; tqt = vài giây.
Nếu xét sóng hài: I = I + I = k .I
I1: Dòng điện ở tần số 50Hz; Ii (i2): Dòng điện sóng hài bậc i
Hệ số tăng Irms có xét sóng hài: kH = 1,18 (Y0); 1,075 (Y)
• Bảo vệ ngắn mạch: Ikđ.nm  0,8.IN.min; tN = 0,2s
52
55
 Bảo vệ tụ điện trung áp
 Bảo vệ ngắn mạch phần tử tụ điện
53
56

điện/BKHN 28
Tài liệu tham khảo

[1] A.A.Fedorov, G.V.Xerbinoxki, Sách tra cứu về cung cấp điện xí nghiệp
công nghiệp – Mạng lưới điện công nghiệp, Bản dịch của Bộ môn Hệ
thống điện, Trường ĐHBK hà Nội, 1988.
[2] Ismail Kasikci, Analysis and Design of Low-Power System, An Engineer’s
Field Guide, Wiley-VCH Verlag GmhB & Co. KGaA, 2004

[3] Juan M. Gers and Edward J. Holmes, Protection of Electricity Distribution
Networks, 2nd Edition, The Institution of Electrical Engineers, London,
UK, 2004.
[4] Christophe Prévé, Protection of Electrical Networks, ISTE Ltd, 2006.
[5] Electric Installation Guide according to IEC international standards,
Schneider Electric, Edition 2016.
54
57
58

điện/BKHN 29

Chuong 8 - Bao Ve HTCCD

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 8 - Bao Ve HTCCD

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EE3425 – CÁC HỆ THỐNG CUNG CẤP Bản 2021

EE-3425 Hệ Thống Cung Cấp Điện

PGS.TS. Bạch Quốc Khánh

Nội dung Chương 8. Bảo vệ HTCCĐ

1. Giới thiệu chung

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

1. Giới thiệu chung

 Xung lực điện động: ixk

 Phải bảo vệ hệ thống cung cấp điện!

1. Giới thiệu chung

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

1. Giới thiệu chung

1. Giới thiệu chung

 Công nghệ Rơ le điện từ, rơ le tĩnh, rơ le số, hợp bộ sơ le số

 Chức năng Rơ le trung gian, rơ le

 Ký hiệu QD cắt nhanh QD thời gian

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

1. Giới thiệu chung

 Chức năng: Một chức năng

1. Giới thiệu chung

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

1. Giới thiệu chung

 Các chức năng cơ bản

1. Giới thiệu chung

Sơ đồ nguyên lý một hệ thống

CBF VT : Biến điện áp

R¬ le TC CBF Sơ đồ bậc thang

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

2. Bảo vệ quá dòng điện

 Bảo vệ cực đại/cực tiểu

X BV cực đại: Ktv < 1

BV cực đại BV cực tiểu

2. Bảo vệ quá dòng điện

 Thời gian tác đông:

 Dòng khởi động

công suât ngắn mạch min.

 Áp dụng: Bảo vệ dự phòng

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

2. Bảo vệ quá dòng điện

Ikđ1, t1 = ? Kmm = 1÷5

 Thời gian tác động: t

Mô tả đặc tính Tiêu chuẩn m A L

Very inverse IEC 1 13.5 0

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

 Nguyên tắc phối hợp thời gian tác động

t = Max t , t + ∆t ∆t: Cấp thời gian

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

Đối với BV2:

Đối với BV1:

2. Bảo vệ quá dòng điện

 Dòng điện vào rơ le

Nếu bỏ qua sai số BI

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

 Bảo vệ cho xuất tuyến đường dây trung áp

1 Đường dây 35kV 2

Máy cắt 35/10kV 3

 Bảo vệ quá dòng cắt nhanh: Ikđ=K.IN.ng.max

(đường dây khẩn cấp) [3].

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

 Tự đóng lại (Recloser)

 Cắt dòng ngắn mạch

 Thiết bị phân đoạn (Sectionalizer)

 Không cắt được dòng điện ngắn mạch.