Chuong 10 - An Toan Dien Trong CCD

EE3425 – CÁC HỆ THỐNG CUNG CẤP Bản 2021
ĐIỆN - Chương 10
EE-3425 Hệ Thống Cung Cấp Điện
Chương 10.
An toàn điện trong
HTCCĐ
PGS.TS. Bạch Quốc Khánh

Bộ môn Hệ thống điện
Đại học Bách Khoa Hà Nội
Nội dung
Chương 10. An toàn điện
1. Hiện tượng điện giật

EE3425 - Hệ thống cung cấp điện
2. Các khái niệm cơ bản

3. Tiếp xúc trực tiếp
4. Tiếp xúc gián tiếp
5. Các biện pháp bảo vệ
Bạch quốc Khánh
Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

điện/BKHN 1

 Tác động sinh lý của

dòng điện chạy qua cơ
thể người có thể do tiếp
xúc trực tiếp hoặc tiếp

xúc gián tiếp.
 Sự nguy hiểm do điện giật phụ thuộc các yếu tố sau:
 Trị số của dòng điện qua người
 Thời gian tác dụng của dòng điện
 Đường đi của dòng điện qua người
 Tần số dòng điện

 Tình trạng sức khoẻ và thể trạng lúc bị điện giật

 Tác dụng của dòng điện

đối với cơ thể người
 Co cơ
 Ngừng thở
 Rung tim
 Bỏng U 30mA
Vùng Giới hạn Tác động sinh lý

AC-1 0-0,5mA (Đường A) Không có cảm giác
AC-2 Từ 0,5mA đến đường B Có cảm giác, không gây phản ứng co cơ
Có phản ứng co cơ, rối loại nhịp tim, chưa gây nguy hiểm nếu
AC-3 Từ đường B đến đường C1
thời gian dưới 2s
AC-4 Bên phải Vùng AC-4.3 Có khả năng gây nguy hiểm, ngừng tim, ngừng thở, bỏng
AC-4.1 Giữa đường C1 và C2 Xác suất rung tim đến 5%
AC-4.2 Giữa đường C2 và C3 Xác suất rung tim đến 50%
AC-4.3 Dọc theo bên phải đường C3 Xác suất rung tim trên 50%

điện/BKHN 2

 Ảnh hưởng của thời gian tác dụng của dòng điện giật:
Giá trị giới hạn tạo nên sự rung tim đối với một người khoẻ mạnh
Dòng điện, mA 10 60 90 110 160 250 350 600

Thời gian điện giật, s 30 10-30 3 2 1 0,4 0.2 0,1
 Tỷ lệ tai nạn xảy ra theo đường đi của dòng điện:


 Điện trở cơ thể người

Ing
Điện áp Điện trở cơ thể người () Điện trở và điện

dung của da phía R1
tiếp C1
xúc (V) Da khô Da ẩm Da ướt Da ngâm dòng điện đi vào
10 6500 3200 1200 500 Điện trở và điện

dung bên trong cơ C3 R3
25 5000 2500 1000 400
thể người
50 4000 2000 875 300
Điện trở và điện
100 2200 1500 730 260
dung của da phía C2 R2
250 1000 1000 650 200 dòng điện đi ra
Trong kỹ thuật an toàn để tính mức độ an toàn và các trang bị bảo hộ

lao động, điện trở của cơ thể người lấy giá trị thấp nhất bằng 1000

điện/BKHN 3

 Hiện tượng dòng điện đi trong đất U

Uđ
ρ. dr ρ
Rđ = =
2πr 2πr
Ur = f(r)
Utx
I. ρ
Uđ = I. R đ = rch
2πr Uch Ub
0
 Điện áp tiếp xúc/bước Thiết bị hư
r
hỏng cách
điện
U = Uđ − U = α. Uđ
r0 dr
I r
I. ρ r
= dR = 1− b
2πr r
I. ρ 1 1
U = dR = −
2π 𝑟 𝑟 + b

 Tiêu chuẩn an toàn đối với điện áp và thời gian tiếp xúc
cho phép

điện/BKHN 4

 Các tiêu chuẩn IEC liên quan:
IEC 60479-1: Effects of current on human beings and livestock

IEC 60364-4-41 Electrical installations of buildings - Protection for safety -

Protection against electric shock
Protection against thermal effects
Protection against overcurrent
Protection against electromagnetic and voltage disrurbance

3.1. Mạng điện một pha
 Các trường hợp tiếp xúc trực tiếp nguy hiểm:
 Mạng điện cách điện 1. Mạng điện hai dây cách điện với nối đất
với đất
 Mạng điện có một cực 2. Mạng điện một dây
hay một pha nối đất 3. Mạng điện hai dây có một dây nối đất
 Mạng điện cách điện 4. Điện dung tàn dư sau khi cắt điện đường dây
với đất có điện dung 5. Điện dung của mạng điện một chiều đang vận hành
lớn 6. Điện dung trong mạng điện xoay chiều đang vận hành
10

điện/BKHN 5

3.1. Mạng 1P - Mạng điện cách điện với đất
 Mạng điện hai dây cách điện với đất

 Dòng điện qua người
U. r
I =
R r + r + r .r
U: Điện áp giữa 2 cực 1&2

 Nếu r1 = r2 = Rcđ Sơ đồ thay thế
U
I = Chạm vào một cực của mạng điện hai dây
2R + R đ
Ví dụ 10.1. Ngưỡng an toàn: Ing  10mA  R đ = 100. U − 2R

Rng = 1000 và U = 220V  Rcđ  20 k.
11

3.1. Mạng 1P - Mạng điện cách điện với đất
 Mạng điện hai dây cách điện với đất

 Nếu r2 = 0
U
I =
R
 Nếu có xét nền rn

Sơ đồ thay thế
U. r
I =
R +𝑟 . r +r + r .r
U
Với r2 = 0  I =
R +𝑟
Nếu Ing = 10mA và rn > 50 k  U  500V
10
12

điện/BKHN 6

3.1. Mạng 1P - Mạng điện có một cực đất
 Mạng điện một dây

 Dòng điện qua người
U. r
I =
R +𝑟 . r +r + r .r
ro: Điện trở của nối đất làm việc Sơ đồ thay thế
r1: Điện trở cách điện của dây điện
rn: Điện trở cách điện của nền, đế
Chạm vào một cực của mạng điện một dây
U
Trường hợp ro nhỏ: I =
R +𝑟
U
Nếu rn = 0 (Nền ướt, thanh ray…)  I =
R
11
13

3.1. Mạng 1P - Mạng điện có một cực đất
 Mạng điện hai dây có một

dây nối đất
 Nếu chạm vào dây dẫn có nối
đất thì không nguy hiểm

U =U = I .𝑟
Ilv: Dòng điện làm việc của mạng điện
rab: Điện trở của đoạn dây dẫn ab
 Nếu chạm vào dây dẫn có nối đất

khi có ngắn mạch
1 1
U . = ∆U = U
2 2
12
14

điện/BKHN 7

3.1. Mạng 1P - Mạng điện cách đất có điện dung lớn
 Nguy hiểm của điện tích tàn dư:

 Điện tích tàn dư: Trên điện dung của dây dẫn với đất sau khi cắt điện.
 Dòng điện phóng qua người
U
I = e =I .e
R
: Hằng số thời gian,  = Rng.C12

C12: Điện dung giữa các dây dẫn của
đường dây bị cắt.
𝑈
Imax: Trị số dòng điện phóng quá người lớn nhất. I =
R
Điện dung càng lớn, trị số điện tích dư Q = C.Uo càng cao
làm dòng điện duy trì càng lâu.
13
15

3.1. Mạng 1P - Mạng điện cách đất có C lớn
 Điện dung mạng điện một chiều đang vận hành

 Trường hợp bỏ qua điện dẫn của cách điện:
Bình thường: Q11 = Q22 = Q  C11.U1 = C22.U2. Nếu C11 = C22  U1 = U2 = 0,5U
Khi người chạm vào một dây C11 phóng qua người, U1 giảm từ 0,5U 0
sẽ có phân bố lại điện áp C22 nạp qua người, U2 tăng từ 0,5U  U
U ( ) U
⇒I = e = e
2. R 2. R
14
16

điện/BKHN 8
 Trường hơp có xét điện dẫn của cách điện (cáp khoảng cách lớn)
 Dòng điện qua người do điện dung phóng, nạp khi có phân bố lại điện áp
Bình thường: U1 = Iro.r1 ; U2 = Iro.r2 ; U = U1 + U2
R .r
Khi người chạm vào dây 1, Rng //r1  r = I I (tăng)
R +r
Phân bố điện áp thay đổi lại:
∆U U −U
U = I .r ∆U = U − U  I . = e = e
R R
U = I .r =U −U
U. r
 Dòng điện qua điện trở cách điện của dây: I . =
R r + r + r .r
 Dòng điện qua người: Ing = Ing.C + Ing.r
15
17

3.1. Mạng 1P - Mạng điện cách đất có C lớn
 Điện dung mạng điện xoay chiều đang vận hành

1 1
Z = Z =
jωC jωC
R .Z
Z =
R +Z
Z = Z′ + Z
Z R .Z ! Nếu r1 và r2 không
U̇ = U̇ = U̇ lớn, phải xét thêm
Z R .Z + R .Z + Z .Z
U̇ U. Z
I = = Nếu Z = Z =
R R .Z + R .Z + Z .Z
U̇ U̇. jωC
UωC ⇒ İ = =
I = 2R +Z 2jωCR + 1
4ω C R +1
16
18

điện/BKHN 9

3.2. Mạng điện ba pha
 Vấn đề nối đất trung tính mạng điện:

a) Trung tính nối đất trực tiếp

b) Trung tính nối đất qua tổng trở
c) Trung tính cách điện với đất

d) Trung tính nối đất qua cuôn dập hồ quang
17
19

 Vấn đề nối đất trung tính mạng điện:

TT nối đất qua tổng trở TT nối đất
Loại nối TT nối đất TT cách điện
qua cuộn
đất trực tiếp với đất

Z nhỏ Z lớn Petersen
( )
𝐼 Rất lớn 200-1200A ~10A < 20A ~0A
𝑈 Uph 1,1-1,2Uph 1,5Uph 3.Uph 3.Uph

• Dễ phát hiện • Dễ phát • HQ nhỏ • HQ nhỏ • Tương tự TT
Ưu N(1) hiện N(1) • Tiếp tục CCĐ cách đất
điểm • Không QĐA • Ít QĐA • Loại trừ HQ
• Hạn chế HQ • Chi phí cuộn
• Gián đoạn • Gián đoạn • Khó phát • Khó phát dập HQ
CCĐ CCĐ hiện N(1) hiện N(1)
Nhược
• Ub; Utx lớn • Giảm Ub, Utx • Tăng QĐA • QĐA lớn
điểm
• Dễ cháy • R T/hao
• X  DĐĐA
18
20

điện/BKHN 10

 Các trường hợp tiếp xúc trực tiếp nguy hiểm:
 Mạng điện có trung tính 1. Mạng điện dưới 1kV có điện dung bé
cách điện với đất 2. Mạng điện dưới 1kV có điện dung lớn
3. Mạng điện trên 1kV
 Mạng điện có trung tính 4. Mạng điện dưới 1kV
nối đất 5. Mạng điện trên 1kV
19
21

3.2. Mạng điện ba pha – Trung tính cách đất
Khi tiếp xúc với dây pha (pha A), theo Kirchoff 1:
g +g . U̇ + g . U̇ + g . U̇ + jω. C . U̇ + jω. C . U̇ + jω. C . U̇ = 0
UA, UB, UC: Điện áp giữa các dây pha A, B, C với đất.
1
gA, gB, gC: Điện dẫn của cách điện dây pha A, B, C với đất. g =
, ,
r , ,
gng : Điện dẫn của người, gng = 1/Rng
CA, CB, CC: Điện dung của dây pha A, B, C với đất.
20
22

điện/BKHN 11

g +g . U̇ + g . U̇ + g . U̇ + jω. C . U̇ + jω. C . U̇ + jω. C . U̇ = 0
U̇ = U̇ − U̇ (g +jωC ). U̇ − (g +jωC ). U̇
Với ⇒ U̇ =
U̇ = U̇ − U̇ g + jω. C
U̇ = U̇ − U̇ = U̇ (1 − a )
Với 1 3
U̇ = U̇ − U̇ = U̇ (a − 1) a=e =− +j
2 2
U̇ 3 g +g + 3ω. (C − C ) + j 3 g − g + 3ω. (C + C )
U̇ =
2 g + jω. C
U 3 g +g + 3ω. (C − C ) + 3 g − g + 3ω. (C + C )
U =
2 g + ω .C
U
⇒I =
R
21
23

 Đối với lưới điện hạ áp, có thể bỏ qua điện dung đường dây
(CA = CB = CC = 0)
3U. r r +r .r + r
⇒I =
R r .r + r .r + r .r + r .r .r
3U
Nếu r = r = r = r đ ⇒ I =
3R +r đ
 Đối với lưới điện hạ áp, không thể bỏ qua điện dung đường
dây (CA = CB = CC = C  0)
U 1
Nếu r = r = r = r đ ⇒ I =
R r đ . (r đ + 6R )
1+
9R (1 + r đ . ω . C )
22
24

điện/BKHN 12

 Mạng trên 1kV, coi rA = rB = rC =  hay là gA = gB = gC = 0.

3U
Nếu C = C = C = C ⇒ I =
1
9R +
ω .C
 Điện áp đặt lên người

nếu chạm vào các pha
không bị sự cố là điện
áp dây.
23
25

3.2. Mạng điện ba pha – Trung tính nối đất
 Phân bố điện áp
U = Iđ . r
U = 𝑈̇ = U̇ − U̇
U = U + U + U. U
 Dòng điện chạm đất (Pha A)

U
Iđ =
r +r
Lưới hạ áp, Iđ nhỏ, bảo vệ khó tác động
 Ngắn mạch có thể kéo dài.
U
 Dòng qua người chạm Pha B: I =
R +r +r
24
26

điện/BKHN 13

4.1. Giới thiệu chung
 Tiếp xúc gián tiếp: Người chạm vào vỏ (có tính dẫn điện) của các
thiết bị điện mà bình thường không mang điện.
 Các biện pháp bảo vệ:

 Bảo vệ nối đất: Bằng cách nối vỏ thiết bị điện đến hệ thống nối đất.
 Bảo vệ nối dây trung tính: Bằng cách nối vỏ các thiết bị điện vào dây
trung tính ( biến chạm vỏ khi cách điện bị hư hỏng thành ngắn
mạch chạm đất một pha).
 Các sơ đồ bảo vệ:
25
27

4.1. Giới thiệu chung
Chữ thứ nhất:

Nối đất trung tính
nguồn
T (Terre tiếng Pháp -

đất) trung tính nối đất
I (Isolated) trung tính
cách ly Sơ đồ TT Sơ đồ IT
Chữ thứ hai:
Nối đất dây bảo vệ PE
Chữ thứ ba:

Cách nối dây bảo vệ PE
với dây trung tính N
C: Nối chung
S: Tách biệt Sơ đồ TN-C Sơ đồ TN-C-S và TN-S
26
28

điện/BKHN 14

4.2. Phân tích các sơ đồ an toàn - Sơ đồ TT
 Dòng điện ngắn mạch

U
I =
R .R đ
r đ +R +
R +R đ
Uph: Điện áp pha nguồn

rcđ: Điện trở cách điện thiết bị
Ro: Điện trở nối đất trung tính nguồn
Rnđ: Điện trở nối đất vỏ thiết bị
 Dòng điện qua hệ thống nối đất Rnđ

R
I đ =I  Trong thực tế vì Rnđ << Rng nên Inđ  IN.
R +R đ
27
29

4.2. Phân tích các sơ đồ an toàn - Sơ đồ TT
 Dòng điện ngắn mạch nguy

hiểm nhất (khi rcđ  0)
U
I đ =I . =
R +R đ
 Điện áp tiếp xúc khi người chạm

vào vỏ của thiết bị (Utx1) và
chạm vào dây trung tính (Utx2)
R đ R
U = I đ. R đ = U U = I .R = U
R +R đ R +R đ
và Utx1 + Utx1 = Uph

Thực tế Rnđ > Ro nên Utx1  Uph: Nguy hiểm
28
30

điện/BKHN 15

4.2. Phân tích các sơ đồ an toàn - Sơ đồ TN
 Sơ đồ TN không có nối đất lặp lại dây trung tính
 Dòng điện ngắn mạch:

U
I =
(R + R ) +x
Rtt và Rph: Điện trở của dây trung tính

và của dây pha.
x: Điện kháng của đường dây
 Dòng điện ngắn mạch lớn

29
31
 Điện áp tiếp xúc: Utx = IN.Ztt

Ztt: Tổng trở của dây trung tính từ trạm
biến áp đến thiết bị cần bảo vệ
Muốn Utx  Utxcp thì có thể chọn

thiết diện dây trung tính như sau
Z F U
= =
Z F U −U
U −U
⟹F =F
U
110 − 40
F =F ≈ 1,7F (Lưới 220/127 V)
40
Nếu Utxcp = 40 V 
220 − 40
F =F ≈ 4,5F (Lưới 380/220 V)

40
 Điều kiện U ≤U khó thực hiện
30
32

điện/BKHN 16

 Sơ đồ TN có nối đất lặp lại dây trung tính (nối đất tập trung)
 Giảm điện áp tiếp xúc so với khi không có nối đất lặp lại
I .Z I .Z R
I đ = ≈ ⇒U = I đ. R = I Z
R +R R +R R +R
Utx giảm  điều kiện U ≤U dễ thực hiện hơn
31
33

 Sơ đồ TN có nối đất lặp lại dây trung tính (nối đất tập trung)
 Giảm nhẹ được chế độ sự

cố nếu đứt dây trung tính

Xét việc tiếp xúc vỏ thiết
bị M2:
– Nếu không có nối đất
lặp lại: Utx = Uph
– Nếu có nối đất lặp lại (R1):

R
U =U ≤U (tương tự sơ đồ TT)
R +R
32
34

điện/BKHN 17

 Sơ đồ TN có nhiều mạch nối đất lặp lại dây trung tính

R
U =I Z
R .đ+R
Ro.tđ = Ro//R2//R3 < Ro  Utx tăng

 Tăng nối đất lặp lại dọc theo tia và nối đất mạch vòng
33
35

4.2. Phân tích các sơ đồ an toàn - Sơ đồ IT
 Khi sự cố hư hỏng cách điện của một thiết bị

R đ. R
Điện trở tương đương của mạch: r đ = r +
đ.
R đ+R
Trường hợp bị hư hỏng cách điện rcđ.M = 0 và vì Rng >> Rnđ nên rtđ  Rnđ
34
36

điện/BKHN 18

 Khi sự cố hư hỏng cách điện của một thiết bị

 Dòng điện sự cố chạm đất Icđ
U 3 g +g + 3ω. (C − C ) + 3 g − g + 3ω. (C + C )
I đ =
2r đ g + ω .C
Trường hợp mạng điện có cách điện đối xứng và điện dung bé
U
I đ = ⇒ bé
3R đ+r đ
 Điện áp trên vật nối đất

U. R đ U R đ
U =U đ = I đ. r đ = ⇒I = =I đ ⇒ bé
3R đ + r đ R R
35
37

 Khi sự cố hư hỏng cách điện đồng thời tại hai thiết bị (sự cố kép)
 Dòng điện sự cố U: Điện áp dây

U rcđ.M1 và rcđ.M2: Điện trở cách điện của
I =
R . (R đ + R đ ) các pha bị hư hỏng của thiết bị 1 và 2.
r đ. +r đ. +
R + R đ + R đ Rlk: Điện trở của dây dẫn liên kết giữa
hai vỏ thiết bị.
36
38

điện/BKHN 19

 Khi sự cố hư hỏng cách điện đồng thời tại hai thiết bị (sự cố kép)
Trường hợp khi cả hai sự cố chạm đất đều trực tiếp rcđ.M1 = rcđ.M2 = 0
R +R đ +R đ
I =U R ×R đ
R . (R đ + R đ ) U =I đ .R đ =I
R đ +R đ
Điện áp tiếp xúc cực đại trên mỗi thiết
R ×R đ
U =I đ .R đ =I
R đ +R đ
Khi không có dây liên kết hai vỏ thiết bị M1 và M2 tức là Rlk = :

𝑈
I đ =I đ =I =  Giảm
R đ +R đ
U = I .R
đ
Điện áp tiếp xúc cực đại trên mỗi thiết bị U = I .R đ
 Thường vượt quá Utxcp U +U =U â
37
39

 Tổng quan các biện pháp bảo vệ an toàn chống tiếp xúc trực
tiếp và gián tiếp
Chống tiếp xúc Chống tiếp xúc Chống tiếp xúc trực tiếp
trực tiếp gián tiếp và gián tiếp
 Bao bọc bằng cách  Nối đất vỏ kim loại  Điện áp siêu thấp
điện thiết bị (ELV)
 Rào chắn hoặc tấm  Nối liên kết đẳng thế  Bảo vệ bổ sung bằng
chắn  Dùng cách điện cấp II RCD với dòng điện
 Sử dụng vật cản hoặc cách điện tương dư tác động không
đương quá 30mA.
 Đặt ngoài vùng tay
với  Mạch điện tách biệt
 Bảo vệ tự động cắt
mạch điện khi có sự cố
38
40

điện/BKHN 20

5.1. Bảo vệ chống tiếp xúc trực tiếp
 Bao bọc hoàn toàn các bộ phận mang điện bằng vật liệu cách điện đạt
tiêu chuẩn sao cho chỉ tháo gỡ ra được bằng cách phá hủy chẳng hạn
như vỏ cáp, vỏ thiết bị đóng cắt..., hộp cách điện chứa các vật mang
điện với khóa.

 Đặt các vật cản, rào
chắn, hộp có khóa hoặc
dụng cụ chuyên dụng
để mở nhằm ngăn cách
người tiếp xúc với các
bộ phận mang điện.
 Đặt vật mang điện ngoài tầm với của con người.
 Sử dụng cảnh báo: biển báo, đèn.
39
41

5.2. Bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp
 Nối đất vỏ thiết bị

 Liên kết đẳng thế
Nối điện tất cả các phần dẫn điện để

trần bình thường không mang điện
 tránh gây điện áp tiếp xúc
 Sử dụng cách điện cấp II
hay còn gọi là cách điện kép
 Mạch điện tách biệt
Mạch điện được tạo nên bởi hai dây
dẫn từ thứ cấp máy biến áp cách ly

một pha không nối đất.
40
42

điện/BKHN 21

5.2. Bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp
 Sử dụng nguồn điện áp siêu thấp

Giới hạn điện áp siêu thấp (IEC 60364-4)
  50V xoay chiều
  120V một chiều

41
43

5.3. Bảo vệ tự động cắt mạch khi có sự cố
 Thiết bị bảo vệ theo dòng điện dư (Residual current device - RCD)

 Nguyên lý làm việc Phía nguồn
Bình thường: İ∆ = İ + İ = 0

 Không có từ thông
trong mạch từ.
Khi có sự cố chạm vỏ (đất)
phía mạch được bảo vệ,
dây N không có dòng về
İ∆ = İ + İ ≠ 0
 Có từ thông trong mạch từ, W2 có

Mạch được
dòng đến cuộn cắt  Cắt nguồn bảo vệ
42
44

điện/BKHN 22
 Các yếu tố ảnh hưởng đến RCD

– Dòng điện rò do điện dung của cách điện dây dẫn với đất trong chế độ
làm việc bình thường (1,5mA/m) hoặc do các mạch tụ lọc của các thiết
bị điện tử (cỡ 1-2mA/thiết bị).
– Sóng hài, quá độ xung kích hoặc dao động gần vị trí RCD chạy qua các
mạch lọc, điện dung đường dây  làm cho RCD làm việc nhầm
 Phân loại RCD theo IEC 60755:

– Loại AC tác động với dòng điện
xoay chiều hình SIN
– Loại A tác động với dòng xoay
chiều hình SIN và xung dòng
một chiều
– Loại B tác động như loại A và

một chiều duy trì
43
45

 Trong sơ đồ TT
 Do dòng ngắn mạch không lớn
 bảo vệ nên sử dụng RCD

 Dòng khởi động của RCD chọn theo
điều kiện an toàn (IEC 60364)
50 50 50
I đ.∆ ≤ = ≈
R R +R đ R đ
R đ
Vì U = I đ. R đ =U khá lớn  Thời gian cắt RCD phải nhỏ
R +R đ
Thời gian cắt RCD đối với mạch cuối có Iđm  32A (IEC 60364-4-41)
Đ/áp pha Uo (V) 50 < Uo  120 120 < Uo  230 230 < Uo  400 Uo > 400
Thời gian (s) 0,3 0,2 0,07 0,04
Thời gian cắt RCD không quá 1 giây đối với mạch khác
44
46

điện/BKHN 23

 Trong sơ đồ TN
 Dòng điện ngắn mạch lớn nên bảo Rph
vệ có thể dùng cả bảo vệ quá dòng

hoặc hoặc RCD. Rv
IN
 Sử dụng bảo vệ quá dòng điên:
U U
I đ. ≤I = =
R R +R
Rph: Điện trở dây pha

Rv: Điện trở dây trở về.
Rv = Rtt: Dây trung tính với sơ đồ TN-C

Rv = RPE: Dây bảo vệ PE với sơ đồ TN-S
45
47
 Điều kiện an toàn (IEC60364)

R
U = I .R = U lớn  Thời gian tác động của bảo vệ
R +R
phải nhỏ
Thời gian cắt của bảo vệ tBV.max đối với mạch cuối có Iđm  32A (IEC 60364-4-41)
Đ/áp pha Uo (V) 50 < Uo  120 120 < Uo  230 230 < Uo  400 Uo > 400
Thời gian (s) 0,8 0,4 0,2 0,1

Thời gian cắt của bảo vệ tBV.max = 5 giây đối với mạch khác
 Với BVQD thời gian độc lập,

chọ tBV < tBV.max. Sau đó kiểm
tra điều kiện
U
I đ. ≤
R +R
 Với BVQD thời gian phụ thuộc, từ Uo(Uph) chọn tBV.max theo IEC60364
và tính IN =Uo/RN . Chọn bảo vệ có đặc tính: IBV(tBV.max) < IN
46
48

điện/BKHN 24

 Sử dụng RCD đối với sơ đồ TN-S và TN-C-S chỉ khi

– Không thể xác định chính xác được điện trở mạch với RN hoặc
– Trị số IN quá bé khiến BVQD không dùng được.

 Với sơ đồ TN-C-S, phải đưa dây PE tách từ dây PEN ra ngoài vòng
xuyến của RCD đối với mạch bảo vệ cuối
47
49

 Trong sơ đồ IT
 Khi chạm đất điểm thứ nhất, Icđ và Ung đều bé (Mục 2.2.b)
 Không nguy hiểm.

 Khi chạm đất điểm thứ hai:
– Nếu vỏ các thiết bị có nối
đất bảo vệ riêng
 Bảo vệ được thực hiện
tương tự sơ đồ TT
48
50

điện/BKHN 25

 Khi chạm đất điểm thứ hai:

– Nếu vỏ các thiết bị có liên
kết chung với một hệ

thống nối đất bảo vệ
 Dòng điện ngắn mạch sẽ
rất lớn,
 Bảo vệ được thực hiện
tương tự sơ đồ TN
– Điện áp kiểm tra các điều kiện tượng tự với sơ đồ TN

+ Với điểm chạm đất thứ hai là dây pha: Uo = Udây

+ Với điểm chạm đất thứ hai là dây trung tính: Uo = Uph
49
51

 Sử dụng RCD có độ nhậy cao

 RCD có độ nhậy cao: có Ikđ.I  30mA
 Bên cạnh các biện pháp bảo vệ trên đây, RCD có độ nhạy cao còn
được dùng làm biện pháp bảo vệ bổ sung cho các trường hợp có
nguy cơ tiếp xúc cao như sau
– Các mạch ổ cắm tại những nơi ẩm ướt,
– Các mạch ổ cắm sử dụng tạm thời
– Các mạch cấp nguồn cho phòng xông hơi, bể bơi
– Các mạch cấp nguồn tại hiện trường công tác, xe lưu động,
thuyền, sự kiện ngoài trời…
50
52

điện/BKHN 26
Tài liệu tham khảo

[1] Nguyễn Đình Thắng, Giáo trình an toàn điện, NXB Giáo dục Việt Nam,
2013.
[2] Electric Installation Guide according to IEC international standards,
Schneider Electric, Edition 2016.
[3] Electrical installation handbook, Protection, control and electrical

devices, Technical guide – ABB SACE, 6th edition 2010
[4] IEC 60364
54
53
54

điện/BKHN 27

Chuong 10 - An Toan Dien Trong CCD

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 10 - An Toan Dien Trong CCD

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EE3425 – CÁC HỆ THỐNG CUNG CẤP Bản 2021

EE-3425 Hệ Thống Cung Cấp Điện

PGS.TS. Bạch Quốc Khánh

1. Hiện tượng điện giật

2. Các khái niệm cơ bản

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

1. Hiện tượng điện giật

 Tác động sinh lý của

xúc trực tiếp hoặc tiếp

 Tần số dòng điện

1. Hiện tượng điện giật

 Tác dụng của dòng điện

Vùng Giới hạn Tác động sinh lý

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

1. Hiện tượng điện giật

Dòng điện, mA 10 60 90 110 160 250 350 600

 Tỷ lệ tai nạn xảy ra theo đường đi của dòng điện:

1. Hiện tượng điện giật

 Điện trở cơ thể người

Điện áp Điện trở cơ thể người () Điện trở và điện

10 6500 3200 1200 500 Điện trở và điện

Trong kỹ thuật an toàn để tính mức độ an toàn và các trang bị bảo hộ

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

2. Các khái niệm cơ bản

 Hiện tượng dòng điện đi trong đất U

2. Các khái niệm cơ bản

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

2. Các khái niệm cơ bản

 Các tiêu chuẩn IEC liên quan:

IEC 60479-1: Effects of current on human beings and livestock

IEC 60364-4-41 Electrical installations of buildings - Protection for safety -

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Các trường hợp tiếp xúc trực tiếp nguy hiểm:

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Mạng điện hai dây cách điện với đất

U: Điện áp giữa 2 cực 1&2

Ví dụ 10.1. Ngưỡng an toàn: Ing  10mA  R đ = 100. U − 2R

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Mạng điện hai dây cách điện với đất

 Nếu có xét nền rn

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Mạng điện một dây

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Mạng điện hai dây có một

đất thì không nguy hiểm

 Nếu chạm vào dây dẫn có nối đất

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Nguy hiểm của điện tích tàn dư:

: Hằng số thời gian,  = Rng.C12

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Điện dung mạng điện một chiều đang vận hành

sẽ có phân bố lại điện áp C22 nạp qua người, U2 tăng từ 0,5U  U

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Điện dung mạng điện xoay chiều đang vận hành

Bạch Quốc Khánh/Bộ môn Hệ thống

3. Tiếp xúc trực tiếp

 Vấn đề nối đất trung tính mạng điện:

a) Trung tính nối đất trực tiếp

c) Trung tính cách điện với đất