PHẦN 1: CƠ SỞ

LÝ THUYẾT KHÍ
CỤ ĐIỆN
 Mục tiêu môn học

Cung cấp cho người học các kiến thức chung về nguyên lý hoạt động, cấu tạo, bản
chất vật lý của các hiện tượng Cơ- Nhiệt – Điện – Từ xảy ra trong các thiết bị đóng
cắt, bảo vệ điều khiển.
Tính toán thiết kế, lựa chọn các thiết bị đóng cắt, bảo vệ, tự động hóa.

 - Hệ thống sản xuất, truyền tải và phân phối điện năng

 - Các phương pháp xác định phụ tải tính toán và phạm vi ứng dụng.
 - Sơ đồ cung cấp điện.
 - Tính toán, lựa chọn và kiểm tra các thiết bị điện: máy biến áp, đường dây,
máy cắt, aptomat…
 - Tính toán hệ thống nối đất an toàn, nối đất chống sét, hệ thống bảo vệ rơ le.
 - Các biện pháp nâng cao chất lượng điện năng.
 - Hệ thống chiếu sáng công nghiệp.

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 2
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Khí cụ điện - Phạm Văn Chới, Bùi Tín Hữu, Nguyễn Tiến Tôn - NXBKHKT 2008

[2] Khí cụ điện cao áp - NXB ĐHBKHN.

[3] Giáo trình Khí cụ điện - Phạm Văn Chới - NXBGD 2008.

[4] Cẩm nang Thiết bị đóng cắt ABB – Lê Văn Doanh (dịch) – NXBKHKT 1998.

[5] High Voltage Engineering – E.Kuffel, W.S.Zaengl, J.Kuffel Newnes 2000.

[6] High Voltage Circuit Breaker - Ruben D. Garzon NewYork 2002.

[7] Switching Phenomena in High Voltage Circuit Breakers - Tokyo University 1998.

[8] The Vacuum Interrupter – Theory, Design and Application - Paul G.Slade – CRC Press
2008.

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 3
 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN (tổng quan)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 4
 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN (Phát điện)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 5
 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN (truyền tải)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 6
 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN (phân phối)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 7
 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN (Phụ tải Công sở)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 8
 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN (Phụ tải Công
nghiệp)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 9
ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 10
 $1. Khái niệm chung về Khí cụ điện. Phân loại.

 Khái niệm chung

 Đóng cắt (dao cách ly, cầu dao, máy cắt , …)
 Điều khiển (điện trở mở máy, khởi động từ, …)
 Khống chế, theo dõi (ổn áp, ổn dòng, ổn định tốc độ, …)
 Đo đạc, kiểm tra (BU,BI)
 Bảo vệ trong trường hợp sự cố (rơ le, cầu chì, cảm biến, …)
 Phân loại theo chức năng
 Nhóm KCĐ khống chế : dùng để đóng cắt, điều chỉnh chiều quay của các máy phát điện,
động cơ điện (cầu dao, áp tô mát, công tắc tơ)
 Nhóm KCĐ bảo vệ : làm nhiệm vụ bảo vệ các động cơ, máy phát điện, lưới điện khi có
quá tải, ngắn mạch, sụt áp, …(rơle, cầu chì, máy cắt, …)
 Nhóm KCĐ tự động điều khiển từ xa : làm nhiệm vụ thu nhận phân tích và khống chế sự
hoạt động của các mạch điện (khởi động từ,..)

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 11
 $1. Khái niệm chung về Khí cụ điện. Phân loại.

 Phân loại theo chức năng

 Nhóm KCĐ hạn chế dòng điện ngắn mạch (điện trở phụ, cuộn kháng,…)
 Nhóm KCĐ làm nhiệm vụ duy trì ổn định các tham số điện (ổn áp ATS, bộ tự động điều
chỉnh điện áp máy phát AVR…)
 Nhóm KCĐ làm nhiệm vụ đo lường (máy biến dòng điện, biến áp đo lường,…)
 Phân loại theo nguyên lý
 Nguyên lý điện cơ
 Nguyên lý điện từ
 Nguyên lý từ điện
 Nguyên lý điện động
 Theo loại có và không tiếp xúc
– Rơle có tiếp điểm, rơle không tiếp điểm

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 12
 $1. Khái niệm chung về Khí cụ điện. Phân loại.

 Phân loại theo điện áp

 Một chiều
 Xoay chiều
 Khí cụ điện hạ áp
– Khí cụ điện làm việc ở điện áp dưới 1 kV
 Khí cụ điện cao áp
– làm việc ở điện áp trên 1 kV
 Phân loại theo môi trường
 Trong nhà
 Ngoài trời
– Mưa
– Côn trùng xâm nhập
 Trong môi trường dễ cháy nổ
 Trong môi trường khắc nghiệt
– Ăn mòn mạnh
– Nóng, ẩm, ồn

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 13
 $1. Khái niệm chung về Khí cụ điện. Phân loại.

 Các yêu cầu cơ bản của khí cụ điện

 Đảm bảo sử dụng được lâu dài đúng tuổi thọ thiết kế khi làm việc với các thông số kỹ
thuật định mức.
 Thiết bị điện phải đảm bảo ổn định lực điện động và ổn định động khi làm việc bình
thường
 Đặc biệt khi sự cố trong giới hạn cho phép của dòng điện và điện áp, khí cụ điện vẫn phải
làm việc được.
 Vật liệu cách điện chịu được quá điện áp cho phép.
 Thiết bị điện phải đảm bảo làm việc tin cậy, chính xác an toàn, gọn nhẹ, dễ lắp ráp, dễ
kiểm tra thử nghiệm, sửa chữa, bảo dưỡng.
 Ngoài ra còn yêu cầu phải làm việc ổn định ở điều kiện khí hậu môi trường mà khi thiết kế
cho phép.
 Giá cả hợp lý

ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI – VIỆN ĐIỆN - BÀI GIẢNG– TS. PHÙNG ANH TUẤN – 2011 -VI 14