Wojtczak Bogusława, Prace domowe i średnia ocen – zmiany w przepisach dotyczących oceniania,

klasyfikowania i promowania uczniów

Opublikowano: LEX/el. 2024

Status: aktualne

Autor:

Wojtczak Bogusława
Rodzaj:
poradnik

1.04.2024 r. weszły w życie regulacje dotyczące ograniczeń w zadawaniu prac domowych uczniom szkół
podstawowych dla dzieci i młodzieży, które zostały wprowadzone przez rozporządzenie Ministra Edukacji
z 22.03.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i
słuchaczy w szkołach publicznych. Rozporządzenie zmienia także od 1.09.2024 r. zakres zajęć, które będą
wliczane do średniej rocznych ocen klasyfikacyjnych.

Poradnik przedstawia modyfikację powyższych przepisów, koncentrując się na zmianach w zakresie prac
domowych, a w szczególności na ich praktycznym aspekcie. Opracowanie zawiera także przykłady prac
domowych, które można i których nie można zadawać uczniom klas I–III.

1. Wprowadzenie

Podstawy prawne oceniania znajdują się w następujących aktach prawnych:

• ustawa z 7.09.1991 r. o systemie oświaty – dalej u.s.o.;
• ustawa z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe – dalej u.p.o.;
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22.02.2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i
promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych – dalej r.o.k.p.;
• rozporządzenie Ministra Edukacji z 22.03.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych – dalej z.r.o.k.p.

2. Prace domowe w przepisach prawa oświatowego

Od 1.04.2024 r. wprowadzono niewielką, ale istotną modyfikację rozporządzenia w sprawie oceniania,

klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. Zmiana dotyczy prac
domowych i została wprowadzona przez § 1 pkt 1 z.r.o.k.p.

Zgodnie z § 12a ust. 1 r.o.k.p. w ramach oceniania bieżącego z zajęć edukacyjnych w szkole podstawowej:
 1) w klasach I–III nauczyciel nie zadaje uczniowi:
a) pisemnych prac domowych, z wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą,
b) praktyczno-technicznych prac domowych

– do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych;

2) w klasach IV–VIII nauczyciel może zadać uczniowi pisemną lub praktyczno-techniczną pracę
domową do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, z tym że nie jest ona
obowiązkowa dla ucznia i nie ustala się z niej oceny.

Ćwiczenia usprawniające motorykę małą, o których mowa w § 12a ust. 1 pkt 1 lit. a r.o.k.p., są
obowiązkowe dla ucznia i nauczyciel może ustalić z nich ocenę (§ 12a ust. 2 r.o.k.p.).

W przypadku, o którym mowa w § 12a ust. 1 pkt 2 r.o.k.p., nauczyciel sprawdza wykonaną przez ucznia
pisemną lub praktyczno-techniczną pracę domową i przekazuje mu informację, o której mowa w § 12
r.o.k.p. (§ 12a ust. 3 r.o.k.p.).

Prawodawca używa terminu „praca domowa”, nie został on jednak w rozporządzeniu zdefiniowany. Prace
domowe należy więc rozumieć w powszechnie przyjętym, potocznym znaczeniu, jako zadania i czynności,
które nauczyciel zleca uczniowi do samodzielnego wykonania po zakończeniu zajęć w szkole, a uczeń
najczęściej wykonuje je w domu.

Podobnie w rozporządzeniu w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w

szkołach publicznych nie określono, co oznacza termin „praktyczno-techniczne prace domowe”.
Niedookreślenia w przepisach mogą wpływać negatywnie na pracę nauczycieli, ale także powodować
pewnego rodzaju nieporozumienia z rodzicami uczniów, szczególnie klas I–III.

Wprowadzone zmiany nie oznaczają jednak, że uczniowie w ogóle nie będą pracowali w domu nad
utrwaleniem treści i umiejętności nabytych w szkole. Takie jest również zamierzenie prawodawcy, co
napisano w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia: „Należy przy tym podkreślić, że proponowana
zmiana nie oznacza zniesienia obowiązku uczenia się w domu, tj. nauki czytania w przypadku
najmłodszych uczniów, czytania lektur, przyswojenia określonych treści, słówek itp. Zmiana ta ma na celu
jedynie ograniczenie zadawania pisemnych i praktycznych prac domowych. Miejscem, w którym
uczniowie, zwłaszcza młodsi, powinni zdobywać wiedzę i umiejętności jest przede wszystkim szkoła”.

Przykład:

Uczniowie w Finlandii mają zadawane prace domowe już od pierwszego dnia w szkole. Jednak są to
prace, które np. uczniom klasy I szkoły podstawowej powinny zająć około 15 minut czasu. Nauczyciel
prosi rodziców, aby go informowali, jeśli uczeń poświęca pracy więcej lub mniej niż 15 minut. Praca
domowa zawsze jest związana z treściami omawianymi na lekcji i jest z reguły łatwiejsza niż zadania
wykonywane w szkole. Nie zadaje się prac domowych na święta, ferie i weekendy.
3. Prace domowe w klasach I–III

Uczniowie pierwszego etapu edukacyjnego nie powinni w domu przygotowywać prac pisemnych, z
wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą. Warto więc, aby nauczyciele wyjaśnili rodzicom, co
to jest motoryka mała i jakie ma znaczenie dla rozwoju dziecka, w szczególności nabywania i doskonalenia
umiejętności pisania. Jest to także ważne, gdyż ćwiczenia usprawniające motorykę małą zadane jako praca
domowa są dla ucznia obowiązkowe, a często mogą wyglądać jak wykonywanie prac pisemnych lub
praktyczno-technicznych. Na przykład robienie wycinanek, lepienie z plasteliny lub modeliny, malowanie
czy kolorowanie można uznać za prace praktyczno-techniczne, czyli nauczyciel nie powinien zadawać
takich prac do wykonania w domu. Jednocześnie są to czynności, których wykonywanie służy rozwojowi
motoryki małej u dzieci.

Ważne!

Motoryka mała ma znaczenie w umiejętności koncentracji, orientacji przestrzennej, koordynacji

wzrokowo-ruchowej, jest niezbędna przy pisaniu, rysowaniu malowaniu, wycinaniu nożyczkami,
zapinaniu guzików, wiązaniu butów, majsterkowaniu itp. Rozwój motoryki małej jest istotny dla
prawidłowej sprawności fizycznej dziecka, jego ogólnego funkcjonowania, samodzielności.

Nowe przepisy nie oznaczają całkowitego braku prac domowych. Prace domowe są elementem rozwijania
u uczniów samodzielności, odpowiedzialności i wdrażają do samokształcenia. Jednak przeciążenie ucznia
ilością prac domowych powoduje efekt odwrotny, uczeń jest zmęczony, a często traci również motywację.
Przede wszystkim ważna jest więc celowość zadanej pracy domowej. Nauczyciel powinien jasno określić,
po co zadaje właśnie taką pracę domową, a także przemyśleć, ile czasu potrzeba uczniowi na wykonanie tej
pracy, biorąc pod uwagę możliwości różnych uczniów. Na przykład jeśli na lekcji (45 minut) w obecności
nauczyciela matematyki uczniowie rozwiążą 3–4 zdania, to do domu można zadać jedno zadanie. Równie
ważne jest sprawdzenie wykonania pracy domowej.

Przykład 1:

Uczeń klasy I otrzymuje do pokolorowania obrazek. Obrazek jest podzielony na części i części te są
ponumerowane. Każdemu numerowi jest przyporządkowany określony kolor.

Przykład 2:

Fińscy uczniowie w klasie I mają przede wszystkim ćwiczyć umiejętność czytania, na to poświęca się
najwięcej czasu w szkole i tego także dotyczy większość zadań domowych. Na pierwszej stronie
podręcznika do czytania jest wklejona kartka, napisana jest data i numer strony, z której dziecko ma
 zadany tekst do czytania. Często nauczyciel wskazuje uczniom różne teksty w zależności od
możliwości danego ucznia. Rodzic ma obowiązek każdego dnia umieścić tam swój podpis
potwierdzający, że słuchał, jak dziecko czyta.

Przykład 3:

Uczeń klasy I ma wykonać w domu szlaczki. Można doprecyzować, ile szlaczków, jakimi kolorami,
czy np. są one wykonane w zeszycie w kratkę itd.

Przykład prac domowych, które można i których nie można zadawać uczniom klas I–III

Można Nie można

Nauczenie się tabliczki mnożenia. Działania do rozwiązania na piśmie, w których

stosuje się tabliczkę mnożenia.

Nauczenie się na pamięć wiersza. Przepisać wiersz lub jego fragment do zeszytu,
chyba że jest to zadanie usprawniające motorykę
małą.

Ćwiczenie pamięciowego dodawania i Pisemne rozwiązywanie działań z zastosowaniem

odejmowania. dodawania i odejmowania, chyba że jest to
zadanie usprawniające motorykę małą.

Uczeń czyta w domu zadany tekst i ustnie Uczeń czyta w domu zadany tekst i pisemnie
przygotowuje odpowiedzi na pytania podane na przygotowuje odpowiedzi na pytania podane na
lekcji przez nauczyciela, potwierdzające lekcji przez nauczyciela, potwierdzające
rozumienie tekstu. rozumienie tekstu.

4. Prace domowe w klasach IV–VIII

Nauczyciele pracujący w klasach IV–VIII mogą zadawać uczniom pisemne lub praktyczno-techniczne
prace domowe, ale ich wykonanie jest dla uczniów dobrowolne, a także nie ustala się z tych prac ocen,
natomiast nauczyciel ma obowiązek udzielić informacji zwrotnej (§ 12a ust. 1 pkt 2 r.o.k.p.). Z
przywołanego przepisu wynika, że inne prace domowe oprócz wymienionych są dla uczniów obowiązkowe
i nauczyciel może ustalić z nich ocenę.

W klasach IV–VIII można np. zadawać jako obowiązkową pracę domową:

• naukę wiersza,
• przeczytanie lektury,
 • przeczytanie i przeanalizowanie określonego tekstu według załączonych pytań (według podanego
klucza),
• wyszukanie odpowiednich informacji np. w Internecie, książce, słowniku,
• naukę słówek z języka obcego,
• naukę wzorów, definicji, twierdzeń, zasad pisowni,
• prowadzenie obserwacji np. przyrody, zjawisk atmosferycznych itp.

Wprowadzenie braku obowiązku wykonywania prac domowych miało zapewne na celu wykształcenie u
uczniów obowiązkowości, wdrożenia do samokształcenia, umiejętności uczenia się. Jednak przepis dotyczy
uczniów drugiego etapu edukacyjnego, czyli dość młodych, u których w zasadzie dopiero kształtuje się te
cechy, w szczególności odpowiedzialność za własne uczenie się. Ponadto umiejętność prawidłowego
napisania wypracowania jest jednym z zadań sprawdzanych na egzaminie ósmoklasisty. W mojej ocenie
nie jest możliwe wykształcenie tej umiejętności tylko w czasie lekcji w szkole. Dobrowolność w
wykonaniu pisemnej pracy domowej może spowodować, że tylko część uczniów będzie to zadanie
wykonywała. Nauczyciel może zachęcać, jednak nie ma żadnego wpływu na to, czy uczeń skorzysta z
takiej możliwości. W pewien sposób zmienia się więc sposób nauczania i uczenia się uczniów w szkole –
należy większą uwagę skoncentrować na wdrażaniu umiejętności uczenia się, organizowania własnego
procesu uczenia się, rozwijaniu motywacji i wiary we własne możliwości uczniów. Dobrym pomysłem,
zachęcającym uczniów do wykonywania prac domowych, może być praktykowane w ocenianiu
kształtującym zadawanie pracy domowej do wyboru, czyli nauczyciel przygotowuje np. trzy zadania do
wykonania, z których uczeń wybiera jedno. Zadania są o różnym stopniu trudności, co może zachęcić także
do ich wykonania nie tylko uczniów najlepszych. Taka forma zadawania prac domowych sprzyja także
indywidualizacji, dostosowaniu zadań do możliwości uczniów.

Przykład:

Każdy uczeń ma przedstawić przed wszystkimi uczniami w klasie wybraną przez siebie i przeczytaną
dowolną książkę. Prezentacja trwa od 5 do 10 minut i jest przygotowana według przygotowanego przez
nauczyciela klucza – polecenia uczniowie wklejają do zeszytu. Uczniowie podają: tytuł, autora,
przedstawiają głównych bohaterów, opisują „charakter” książki (smutna, wesoła itp.), co myślą o
książce, jakie wywołała u nich emocje. Następnie uczeń czyta wybrany przez siebie krótki fragment
książki, podaje morał, jeśli taki był, mówi, czy poleca tę książkę i komu najbardziej. Następnie dzieci w
klasie zadają pytania uczniowi prezentującemu książkę.
Na jednej lekcji książkę omawia dwóch-trzech uczniów – wcześniej ustalono daty omówienia dla
wszystkich uczniów w klasie. Prezentacji nie dokonuje się na każdej lekcji, jest rozłożona w czasie na
około 2 miesiące. Zadanie dotyczy uczniów klasy IV fińskiej szkoły podstawowej, w fińskich szkołach
nie ma obowiązkowych lektur. Uczniowie przygotowując się w domu, kontrolują także czas swojej
wypowiedzi.
5. Ocenianie prac domowych

Przepisy ustawy o systemie oświaty oraz rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i

promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych nie zawierają formalnej definicji ocen szkolnych
oraz oceniania, mimo że obydwa terminy pojawiają się często. Wskazano, na czym polega ocenianie, jaki
jest cel oraz zakres oceniania wewnątrzszkolnego (art. 44b u.s.o.), a także określono, że uczeń w trakcie
nauki w szkole otrzymuje oceny bieżące oraz klasyfikacyjne oceny śródroczne i roczne (art. 44e ust. 1
u.s.o.) – nie są to jednak definicje.

W klasach I–III nauczyciel może ustalić ocenę z pisemnej pracy domowej usprawniającej motorykę małą.
Nie jest to natomiast obligatoryjne – decyzja należy do nauczyciela. Klasyfikacyjne oceny śródroczne i
roczne w klasach I–III są ocenami opisowymi (art. 44i ust. 1 pkt 2 u.s.o.). Natomiast oceny bieżące są
ustalane w sposób określony w statucie szkoły (art. 44i ust. 1 pkt 1 u.s.o.). Z przepisu tego wynika, że
ocena bieżąca może być opisowa, określona symbolem, a także przedstawiona w skali stopniowej. Mimo że
niektóre szkoły ustalają w statucie, że oceny bieżące w klasach I–III są ocenami w skali stopniowej, to jest
to najmniej korzystany sposób, w szczególności dla ucznia. Przede wszystkim nie spełnia celu oceniania
bieżącego określonego w § 12 r.o.k.p., zgodnie z którym ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na
celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach
edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga
poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć.

W § 12a ust. 3 r.o.k.p. wskazano jednoznacznie, że nauczyciel sprawdzając pracę domową uczniów klas
IV–VIII, powinien przekazać uczniom informację zwrotną, o której mowa w § 12 r.o.k.p. Należy jednak
zauważyć, że przepis § 12 r.o.k.p. dotyczy oceniania bieżącego we wszystkich typach szkół i na wszystkich
etapach edukacyjnych, a więc także klas I–III szkoły podstawowej. Korzystniejsze dla uczniów klas I–III
jest więc stosowanie oceny bieżącej jako oceny opisowej. Mówiąc o celowości zadawanej pracy domowej,
należy wziąć także pod uwagę konieczność sprawdzenia tej pracy, a także funkcję oceniania bieżącego,
gdyż tylko wówczas uczeń będzie miał korzyści z wykonanego zadania.

„Przepisy ustawy [o systemie oświaty] w widoczny sposób nawiązują do koncepcji «oceniania

kształtującego», tzn. traktują ocenianie jako proces dwustronnie ukierunkowany: po pierwsze na to, aby
udzielić uczniowi informacji o jego mocnych i słabych stronach, co pozwala mu poprawić proces uczenia
się, po drugie zaś na to, aby nauczyciel dzięki rozpoznaniu poziomu i postępów ucznia dowiedział się, jak
zmodyfikować proces nauczania” (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2015,
komentarz do art. 44b).

Do oceniania kształtującego, a w szczególności do udzielania informacji zwrotnej, która jest najważniejszą

częścią oceniania wspierającego rozwój ucznia, nawiązuje także przepis § 12 r.o.k.p. Klasyczna informacja
zawrotna w ocenianiu kształtującym zawiera:
 • wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia,
• odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia,
• wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę,
• wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej.

Porównując elementy informacji zwrotnej z celem oceniania bieżącego określonym w § 12 r.o.k.p.,

wniosek jest jednoznaczny. W przypadku prac domowych zadawanych uczniom klas IV–VIII wskazano, że
jeśli uczeń odrobił pracę domową, to nauczyciel ma obowiązek ją sprawdzić i udzielić informacji zwrotnej,
o której mowa w § 12 r.o.k.p. Nauczyciel może przekazać informację zwrotną pisemnie, ale także ustnie.
Przepisy nie obligują do przekazywania tej informacji wyłącznie w formie pisemnej. Warto pamiętać, że
informacja zwrotna jest konstruktywna, jeśli:
– zawiera pozytywne aspekty pracy – docenienie (więcej pozytywów niż negatywów),
– wyszczególnia to, co wymaga poprawy,
– daje zrozumiałe wskazówki, jak uczeń może poprawić pracę,
– dotyczy pracy ucznia, a nie samego ucznia,
– jest przedstawiona w przystępnej i przyjaznej formie (np. nauczyciel zwraca się do ucznia po imieniu,
język jest dla ucznia zrozumiały, zawiera propozycję pomocy i wyjaśnień ze strony nauczyciela),
– podaje kierunki rozwoju dla ucznia,
– zachęca ucznia do pracy.

Szczególnie w przypadku uczniów klas I–III ocena bieżąca przedstawiona jako ocena opisowa powinna być
krótka, prosta, sformułowana w sposób dostosowany do wieku uczniów. Niesprawdzona praca domowa
traci sens, uczeń traci motywację, ale także może powielać i utrwalać błędy, jeśli wykonana praca domowa
takie zawierała.

6. Statut szkoły publicznej

Warto się zastanowić, czy wprowadzenie nowego przepisu (§ 12a r.o.k.p.) wymaga zmian w statucie
publicznej szkoły podstawowej. Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 8 u.p.o. statut szkoły publicznej zawiera
między innymi szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów.

W mojej opinii wprowadzenie zmian w rozporządzeniu w sprawie oceniania, klasyfikowania i

promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych w zakresie prac domowych nie wymaga
modyfikacji statutów – do statutu nie wpisuje się regulacji zawartych w aktach wyższego rzędu. Istotne
jest jednak, co dana szkoła wcześniej zawarła w statucie w ramach szczegółowych warunków i
sposobu oceniania wewnątrzszkolnego uczniów. Zgodnie z art. 44b ust. 8 pkt 2 u.s.o. nauczyciele na
początku roku szkolnego informują uczniów i ich rodziców między innymi o sposobach sprawdzania
osiągnięć edukacyjnych uczniów. Jeśli w statucie wpisano np., że jednym ze sposobów sprawdzania
osiągnięć edukacyjnych uczniów są prace domowe, to należy doprecyzować charakter tych prac zgodnie z
§ 12a r.o.k.p. Ponadto w części statutu dotyczącego oceniania bieżącego można opisać sposób
postępowania nauczyciela w przypadku wykonania pisemnych i praktyczno-technicznych prac domowych
przez uczniów klas IV–VIII. Zgodnie z art. 44i ust. 3 pkt 1 u.s.o. począwszy od klasy IV szkoły
podstawowej oceny bieżące (także śródroczne oceny klasyfikacyjne) z obowiązkowych i dodatkowych
zajęć edukacyjnych oraz zajęć, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 13 ust. 3 u.s.o., a
także śródroczna ocena klasyfikacyjna zachowania są ustalane w sposób określony w statucie szkoły.

Przykład zapisu w statucie:

Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić wykonaną przez ucznia klasy IV–VIII pisemną lub praktyczno-
techniczną pracę domową oraz przekazać uczniowi w formie pisemnej lub ustnej informację zwrotną
dotyczącą tej pracy. Informacja zwrotna zawiera:
– wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy,
– wskazanie tego, co wymaga poprawienia,
– wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę,
– wskazówki, w jak uczeń powinien dalej się uczyć.

7. Szkoły niepubliczne

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3 u.p.o. szkołą niepubliczną niebędącą szkołą artystyczną jest szkoła, która
stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów określone dla
szkół publicznych, czyli zasady, o których mowa w rozdziale 3a i 3b u.s.o. Oznacza to, że w szkołach
niepublicznych stosuje się tylko te przepisy rozdziału 3a ustawy o systemie oświaty i rozporządzenia
w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych,
które dotyczą klasyfikowania i promowania uczniów. Ocenianie, w tym ocenianie bieżące w szkołach
niepublicznych, nie musi przebiegać tak jak w szkołach publicznych. Przepisy § 12a r.o.k.p. nie mają
więc zastosowania w niepublicznych szkołach podstawowych, szkoły te mogą podejmować własne
decyzje w sprawie zadawania lub niezadawania prac domowych. Zgodnie z art. 172 ust. 2 pkt 4c u.p.o.
statut szkoły niepublicznej powinien określać szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego.
Szkoła niepubliczna działa na podstawie statutu nadanego przez osobę prowadzącą szkołę. Jeśli więc osoba
prowadząca podstawową szkołę niepubliczną uzna za zasadne uregulowanie przepisami niezadawania prac
domowych w podobny sposób jak w szkołach publicznych, to powinna umieścić taki zapis w statucie. Jeśli
jednak zadawanie lub niezadawanie prac domowych pozostaje tak jak dotychczas w gestii nauczyciela
prowadzącego dane zajęcia, to nie jest wymagana żadna zmiana statutu.

8. Obliczanie średniej ocen

Nowe przepisy dotyczące obliczania średniej ocen wchodzą w życie od 1.09.2024 r., czyli będą
obowiązywały dopiero od roku szkolnego 2024/2025.

Na podstawie § 18 ust. 1 r.o.k.p. począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku
klasyfikacji rocznej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią rocznych ocen klasyfikacyjnych
co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania, otrzymuje
promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem. Zgodnie z § 1 pkt 2 z.r.o.k.p. § 18 ust. 2 r.o.k.p.
otrzymuje brzmienie: „Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, do średniej ocen, o
której mowa w ust. 1, wlicza się także roczne oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć”. Podobnie w
przypadku ukończenia szkoły z wyróżnieniem uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia
edukacyjne, do średniej ocen wlicza się także końcowe oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć (§ 19
ust. 2 r.o.k.p.). Na podstawie art. 44a u.s.o. przez dodatkowe zajęcia edukacyjne należy rozumieć zajęcia, o
których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 2 u.p.o., czyli
a) zajęcia z języka obcego nowożytnego innego niż język obcy nowożytny nauczany w ramach
obowiązkowych zajęć edukacyjnych,
b) zajęcia, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć
został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania.

Z przywołanych przepisów wynika, że od przyszłego roku szkolnego do średniej ocen (rocznych i

końcowych) nie wlicza się ocen z religii i etyki, mimo że zajęcia te również podlegają ocenianiu – wlicza
się jedynie oceny z zajęć dodatkowych.

9. Podsumowanie

Praktyka pokaże, czy zasadne jest wprowadzenie regulacji prawnych dotyczących prac domowych. W
wielu krajach prace domowe są zadawane od klasy pierwszej szkoły podstawowej, z tym że nauczyciele
biorą pod uwagę między innymi, ile czasu zajmie uczniowi wykonanie danej pracy domowej. W Finlandii
nauczyciel natychmiast informuje rodzica, jeśli uczeń nie odrobi pracy domowej, brak pracy domowej jest
także odnotywany w dzienniku.

W mojej ocenie „odrabianie” prac domowych uczy dziecko systematyczności i odpowiedzialności. Jednak
rodzaj pracy domowej powinien być dobrze przemyślany, praca zadawana tylko w niektórych przypadkach,
a ich ilość ograniczona. W wielu szkołach wadą było ustalanie oceny niedostatecznej za brak pracy
domowej – co jest sprzeczne między innymi z art. 44b ust. 3 u.s.o. Zgodnie z art. 44b ust. 3 u.s.o. ocenianie
osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w
opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności między innymi w stosunku do wymagań określonych
w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub efektów kształcenia i kryteriów weryfikacji w
podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego oraz wymagań edukacyjnych
wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania. Brak pracy domowej nie jest częścią
podstawy programowej, nie powinien więc podlegać ocenianiu z danego przedmiotu, może być natomiast
brany pod uwagę przy ustalaniu oceny zachowania. Przepis § 12a r.o.k.p. wszedł w życie bardzo szybko, w
trakcie roku szkolnego. Moim zdaniem najistotniejsze jest przygotowanie nauczycieli i doskonalenie
umiejętności udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej uczniom, którzy wykonali pracę domową.