Professional Documents
Culture Documents
Aristoteles - Metafizik Lambda Kitabı, 1-2
Aristoteles - Metafizik Lambda Kitabı, 1-2
_____________________________________________________
Metafizik: Lambda Kitabı, 1-2*
ARISTOTELES
Çeviren
İLYAS ALTUNER
Arş. Gör.Iğdır Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü
*
Bu çeviri, ‘Entelekya Mantık-Metafizik Okulu’ adı altında yürütülen çalışmalar-
dan bir kesittir. Çevirinin yapıldğı kaynak için bkz. Aristoteles, “El-Makâletu’l-
Mersûm Aleyhâ Harfu’l-Lâm min Makâlât Mâ Ba’de’t-Tabîa”, (Ar. çev. Ebû Bişr
Mattâ ibn Yûnus), İbn Rüşd, Tefsîr Mâ Ba’de’t-Tabîa: Grand Commentaire de la
Métaphysique, ed. Maurice Bouyges, Beyrut: Dâru’l-Maşrık, 1986, Bibliotheca
Arabica Scholasticorum (Série Arabe, Tome VII), III, 1406-52, T.1-10, Λ.1-2,
1069a18-b26.
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
1
Aristoteles
_____________________________________________________
ARISTOTLE
Translated by
İLYAS ALTUNER
Iğdır University, Faculty of Divinity, Department of Philosophy and Religious Sciences
*
This translation is a section of studies which were performed under the title of
‘Entelekya School of Logico-Metaphysics’.
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
2
Metafizik: Lambda Kitabı, Bölüm 1-2
ENTELEKYA
ARISTOTELES
LAMBDA KİTABI
© entelekya
أرسطوطاليس
انتلخيا
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
3
Aristoteles
T.2 [1069a19-21] Çünkü eğer her şey bir bütün gibiyse, töz, bu bütünün
ilk kısmıdır ve ardıllık bakımındansa, bu şekilde yine töz öncedir,
ardından da nitelik ve nicelik gelir.
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
4
Metafizik: Lambda Kitabı, Bölüm 1-2
إن النظر إمنا هو اجلوهر ،وذلك أن املطلوب هي علل اجلوهر ومبادئه. T.1
وذلك أنه إن كان هذا الكل كجملة ما فإن اجلوهر هو جزءه األول ،وإن كان من T.2
حيث يتلو شيء بعد شيء فإن اجلوهر أيضا هبذا النحو هو األول وبعد هذا الكيف
والكم.
ومع ذلك ،فإنه وال هي موجودة على اإلطالق ،مثال تلك الباقية ،لكن كيفيات T.3
وحركات .من قبل أن ال أبيض وال مستقيما هبا ،حنن نقول إن هذين موجودان
أيضا ،مثال ذالك يوجد ال أبيض؛ وأيضا وال شيء من تلك األخر هو مفارق.
ويشهد القدماء أيضا ابلفعل وذلك أهنم إمنا طلبوا األسطقسات وعلل اجلوهر.
فأما من كان منهم اآلن ،فإهنم يضعون اجلوهر هي الكلية .وذلك أن الكلية وهي T.4
اليت يقولون إهنا هي خاصة مبادئ اجلوهر هي األجناس ،وهذا من قبل أن طلبهم
كان على طريق املنطق .فأما القدماء فاجلزئية مبنزلة انر وأرض ،ولكن ال اجلسم.
واجلواهر ثالثة .أحدها حمسوس؛ وهذا منه ما هو شيء سرمدي ومنه ما هو فاسد T.5
وهو الذي يقر به مجيعهم مبنزلة النبات واحليواانت ،وهو الذي جيب ضرورة أن
أنخذ أسطقساته إن كان واحدا أو كثريا .واآلخر غري متحرك ،وهلذا يقول أانس إنه
مفارق؛ إذ قسمه بعضهم إىل قسمني ،وبعضهم وضع الصور والتعاليمية يف طبيعة
واحدة وبعضهم التعاليمية فقط من هذه.
والكالم يف ذينك من شأن النظر الطبيعي وذلك أن هذه مع حركة وهذه ألخرى ،إذ T.61
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
5
Aristoteles
T.8 [1069b15-20] Madem iki tür varlık bulunmaktadır, o hâlde her bir
değişim bilkuvve var olandan bilfiil var olana doğrudur. Örneğin,
bilkuvve olan beyazdan bilfiil olan beyaza doğru değişme; oluş ve
bozuluş hakkında da [değişme] böyledir. Öyleyse [varlığın] yalnızca
ilineksel olarak var olmayandan meydana gelmesi değil, aynı za-
manda [tözsel olarak] var olandan meydana gelmesi de mümkün-
dür, yani varlığa gelen şeylerin hepsi bilkuvve var olandan ve bilfiil
var olmayandan oluşur.
T.9 [1069b20-4] Bu, Anaksagoras’ın bir dediği, ki her şeyin bir arada
olduğunu söylemesinden iyidir; yine Empedokles ve Anaksimand-
ros’un karışım dedikleri şeydir ve Demokritos’un dediği gibi [bir
şeydir].Bizim için bunların hepsi bilkuvvedir, bilfiil değildir. Hatta
bu filozoflar [bir şekilde] madde konusuna değinmiş oldular.
T.10 [1069b24-6] Değişen her şey farklı durumlarda da olsa bir maddeye
sahiptir. Ezelî şeylerden olup da oluşa tabi olmayan ama yer değiş-
tirmek suretiyle hareket eden şeylerin hepsinin maddesi vardır, [bu
madde] oluşa tabi olmayan şeyin değil, bir yerden bir yere [taşın-
manın] maddesidir.
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
6
Metafizik: Lambda Kitabı, Bölüm 1-2
وأما اجلوهر احملسوس فمتغري ،فإن كان التغيري من املتقابلة ابلوضع أو من املتوسط T.62
فإن كانت التغريات أربعة ،إما يف ابب ما هو وإما يف ابب الكيفية وإما يف ابب الكم T.7
وإما يف ابب األين ،وكان أما الكون املطلق ففي هذا الشيء والنمو يف الكم
واإلستحالة يف التأثريات والنقلة يف املكان .فالتغريات إمنا توجد يف املضادة اليت يف
كل واحد ،وإمنا جيب ضرورة أن تتغري املادة من قبل أنه ميكنها كالمها.
وملا كان املوجود على ضربني ،فقد يتغري كل متغري مما هو موجود ابلقوة إىل ما هو T.8
ابلفعل؛ مثال ذلك ،من األبيض الذي ابلقوة إىل األبيض الذي ابلفعل ،وكذلك يف
الكون والفساد .فإذا ليس إمنا ميكن أن يكون على طريق العرض فقط مما ليس،
لكن مما هو موجود ،أي تكون مجيع األشياء اليت تكون مما هو موجود ابلقوة وغري
موجود ابلفعل.
وهذا هو الواحد الذي ألنكساغورس ،وهو خري من أن تكون كلها معا ،وهو أيضا T.9
خليط إبن دقليس ،وذلك الذي ألنقسمندورس ،وكما قال دميقراطيس .كانت لنا
كلها ابلقوة وما ابلفعل ،فال حىت يوجدوا قد ابشروا املادة.
ومجيع األشياء اليت تتغري هلا مادة إال أهنا خمتلفة .فما كان من األشياء السرمدية T.10
مجيع اليت هي غري كائنة وهي متحركة ابلنقلة هلا مادة غري أهنا غري كائنة لكن من أين
إىل أين.
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
7
Aristoteles
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
8
Metafizik: Lambda Kitabı, Bölüm 1-2
ولإلنسان أن يتشكك ويقول من أي غري موجود يكون الكون ،وذلك أن غري T.11
املوجود يقال على ثالثة أحناء .فإن كان ابلقوة لكنه ليس من أي قوة اتفقت ،لكن
آخر من آخر ،وليس يكفي أيضا أن مجيع األمور معا .وذلك أهنا خمتلفة ابهليوىل
وإال فألي شيء صارت غري متناهية ال واحد؟ وذلك أن العقل هو واحد؛ فأما إن
كانت املادة أيضا واحدة ،وذلك الشيء يكون ابلفعل ما قد كانت املادة ابلقوة.
فالعلل ثالث واملبادئ ثالثة :إثنان منها ضدان ،واحد هذين شيء هو القول T.12
Iğdır Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi
Sayı: 5, Nisan 2014
9