T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü

SOSYAL HİZMETLER VE DANIŞMANLIK ALANI

AFET VE ACİL DURUMLAR SONRASI
YETİŞKİNLERDE KAYIP VE YAS SÜRECİ
KURS PROGRAMI

Ankara, 2023
 İÇİNDEKİLER

PROGRAMIN ADI

PROGRAMIN DAYANAĞI

PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI

EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ

PROGRAMIN AMAÇLARI

PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR

PROGRAMIN KREDİSİ

PROGRAMIN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR

PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ VE GEREÇLERİ

BELGELENDİRME
PROGRAMIN ADI

Afet ve Acil Durumlar Sonrası Yetişkinlerde Kayıp ve Yas Süreci

PROGRAMIN DAYANAĞI

1. 10.07.2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı

Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası:1),
2. 24.06.1973 tarihli ve 14574 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1739 sayılı Millî Eğitim
Temel Kanunu,
3. 11.04.2018 tarihli ve 30388 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı
Hayat Boyu Öğrenme Kurumları Yönetmeliği,
4. Talim ve Terbiye Kurulunun 20.04.2016 tarihli ve 19 sayılı kararı ile kabul edilen Yaygın
Eğitim Kurumları Çerçeve Kurs Programı
5. Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği (Karar Sayısı: 2022/3195)
6. Türkiye Afet Müdahale Planı (Karar Sayısı: 2022 / 31954)

PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI

1. Okuryazar olmak.
2. 18 yaşını tamamlamış olmak.

EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ

Kurs programının uygulanmasında eğiticiler aşağıdaki öncelik sırasına göre

görevlendirilirler:

1. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı personelinden Psikoloji, Sosyal Hizmetler, Çocuk

Gelişimi ve Eğitimi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Sosyoloji bölümleri mezunları,
2. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının belirlediği afet ve acil durumlarda psikososyal
destek eğitim programlarına katılmış ve tamamlamış olanlar,
3. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı personelinden Psikoloji, Sosyal Hizmetler, Çocuk
Gelişimi ve Eğitimi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Sosyoloji bölümlerinde yüksek
lisans/doktora yapmış veya devam edenler.
PROGRAMIN AMAÇLARI

Yetişkinlerde Kayıp ve Yas Süreci kursunu tamamlayan bireyin;

1. Kayıp ve yas sürecinin doğasını ve etkilerini anlaması,

2. Kayıp sonrası yas sürecindeki tepkileri öğrenmesi, bu tepkilere yönelik farkındalık
kazanması,
3. Bireylerin duygusal destek almalarını ve yas süreçlerini daha sağlıklı bir şekilde
yönetmelerini kolaylaştırıcı bilgi ve becerileri kazanması,
4. Bu süreçte kendini ifade etme ve paylaşma konusuna dair farkındalık kazanması
amaçlanmaktadır.

PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR

1. Yas, bireyin sevdiği bir kimsenin veya bir nesnenin kaybından sonra yaşadığı duygusal
ve davranışsal süreçlerin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Yas, yaşam boyu geri
döndürülemeyen, derinden etkileyen bir kayıp karşısında verilebilecek en doğal
tepkidir. Yas süreci, kişinin yaşamına sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için
yaşaması gereken bir süreç olup bu süreçte kişiler olumsuz duygu ve düşüncelerle
başa çıkmaya, ölümü ve kaybı kabullenmeye ve yaşama tekrar uyum sağlamaya
çalışır. Uyku düzeninde ve iştahta değişiklikler, vücutta gerginlik ve ağrı, kalpte çarpıntı
hissi gibi fiziksel belirtiler, üzüntü, öfke, korku gibi duyguları yoğun yaşama ya da
hissizleşme, suçluluk, pişmanlık gibi duygusal tepkiler, hafıza ve dikkat,
yoğunlaştırmada güçlükler, kayba dair yoğun düşünceler gibi zihinsel tepkiler,
ağlayamama/çok ağlama, çabuk sinirlenme, kişiler arası ilişkilerde zorluklar yaşama
gibi davranışsal tepkiler ani ve beklenmedik şekilde kayba karşı verilen olağan
tepkilerdir. Zaman zaman kişiler, bu belirtilerle başa çıkmakta zorlanabilir ve destek
alma ihtiyacı duyabilirler.
2. Bu kurs programı ile yetişkinlere; yas süreci hakkında farkındalık kazanmaları ve yas
sürecini sağlıklı bir şekilde geçirebilmeleri için gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması
amaçlanmaktadır.
3. Bu program, afet ve acil durumlarda hem saha hem akademik çalışmalar yürüten
uzman ve akademisyenler ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında görevli uzman ve
meslek elemanları (sosyal çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimci) ve Millî Eğitim
Bakanlığında görevliler ile iş birliği içinde hazırlanmıştır.
4. Program, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında, Aile ve
Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı sosyal hizmet kuruluşlarında veya toplu barınma
 alanlarında (çadır kent, konteyner kent, Kredi Yurtlar Kurumuna ait öğrenci yurtları,
misafirhane vb.) açılan ortamlarda uygulanır.
5. Konuların sıralanması ve işlenmesi; basitten karmaşığa, kolaydan zora öğretim
ilkesiyle yürütülmelidir.
6. Önerilen bu süreler öğrenme faaliyetlerindeki teorik ve uygulamalı tüm içeriği kapsar.
7. Programın uygulanmasında buluş, sunuş ve araştırma yoluyla öğretim
yaklaşımlarından uygun olanları ve grupla öğretim yöntem ve teknikleri/ bireysel
öğretim yöntem ve teknikleri uygulanmalıdır.
8. Program süresince kursiyerlere program içeriğinin öğretilmesi için ihtiyaç duyduğu
araç, gereç ve malzemeler temin edilmeli, donanımlar sağlanmalı ve gerektiğinde
bilgisayar destekli öğretim faaliyetlerinden faydalanılmalıdır.
9. Program uygulanırken öğretmen/eğitimci tarafından hazırlanan video sunum ve ders
notları gibi eğitim materyallerinden yararlanılabilir.

PROGRAMIN KREDİSİ

Genel kurs programlarında kredilendirme yapılmamaktadır.

PROGRAMIN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Kurs programının süresi; toplam (4) saattir.

Süre (Ders
Konular
Saati)
YETİŞKİNLERDE KAYIP VE YAS SÜRECİ KAVRAMLAR VE TEMEL
1
BİLGİLER
KAYIPLA YAŞAMAYI KOLAYLAŞTIRACAK ÖNERİLER 1
YAS TUTAN KİŞİLERE YARDIM İÇİN ÖNERİLER 2
TOPLAM 4
İÇERİK

1.YETİŞKİNLERDE KAYIP VE YAS SÜRECİ KAVRAMLAR VE TEMEL BİLGİLER

1.1. Yas Kavramı

1.1.1. Yas Süreçleri
1.2. Kayıplara Verilen Tepkiler
1.2.1 Fiziksel Tepkiler
1.2.2 Duygusal Tepkiler
1.2.3 Zihinsel Tepkiler
1.2.4 Davranışsal Tepkiler

2.KAYIPLA YAŞAMAYI KOLAYLAŞTIRACAK ÖNERİLER

3.YAS TUTAN KİŞİLERE YARDIM İÇİN ÖNERİLER

3.1.1. Yapılmaması Gerekenler

3.1.2. Kayıp Haberi Verilirken Dikkat Edilecekler
3.1.3. Yapılması Gerekenler
3.1.4. Ne Zaman Bir Ruh Sağlığı Uzmanına Başvurulmalıdır?

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR

Kursun amaçlarına ulaşılıp ulaşılmadığını ölçmek için, bireyin süreç içerisinde yaptığı tüm
öğrenim faaliyetleri değerlendirilmeli; ancak bu çalışmalarla ilgili not değerlendirmesi
yapılmamalıdır.

PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ VE GEREÇLERİ

Programın uygulama sürecinde;

1. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan sunum ve broşürler

kullanılmalıdır.
2. Programın uygulama sürecinde; kaynak kitaplar, bireysel öğrenme materyalleri ve
bunların bulunmaması durumunda öğretmen/öğretici tarafından hazırlanan ders
notlarından yararlanılabilir.
 3. Yararlanılacak kaynak araç-gereçler:

 Bilgisayar
 Projektör
 Tercihen afiş, broşür gibi görsel materyaller

BELGELENDİRME

Kursu tamamlayanlara "Katılım Belgesi" düzenlenir.