ODMIANA PRZEZ PRZYPADKI: W książce możesz spotkać takie symbole:

Tom piąty podręcznika Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz Ty! został skonstruowany zgodnie z konwen-
M. Mianownik
kto?
cją zastosowaną przez Zespół Autorski w poprzednich czterech częściach. Lekcje są różnorodne pod – oznacza ćwiczenia, do których
co?
względem tematycznym, leksykalnym, stylistycznym i metodycznym, a materiał dobrany właściwie trzeba posłuchać nagrania,

RAZ, DWA, TRZY I PO POLSKU MÓWISZ TY! Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci i młodzieży na Ukrainie Tom 5
do zadeklarowanego na karcie tytułowej poziomu językowego (B2-C1) oraz zgodny z zaleceniami
kogo?
D. Dopełniacz Programów Nauczania Języka Polskiego na poziomie piątym, opracowanych przez Ogólnoukraińskie
– oznacza ćwiczenia, do których
czego?
Centrum Nauczania Języka i Kultury Polskiej przy Zjednoczeniu Nauczycieli Polskich na Ukrainie. musisz najpierw przeczytać
Podręcznik zawiera rekomendowane w Programach części powtórzeniowe, sprawdzające wiedzę tekst,
komu?
C. Celownik oraz komentarze, teksty, zadania z zakresu komunikacji ustnej, wiedzy o języku i umiejętnościach
czemu?
językowych oraz ćwiczenia wdrażające i utrwalające z zakresu ortografii, gramatyki, leksyki, popraw- – oznacza ćwiczenia, w których
ności językowej, stylistyki (w podręczniku nie brak zróżnicowanych gatunkowo tekstów utrzymanych bawisz się słowami,
kogo?
B. Biernik w stylu potocznym, popularnonaukowym, publicystycznym, literackim). Położono również akcent na
co?
zagadnienia związane z rozwijaniem autonomii uczących się (jak: strategie efektywnego uczenia się,
– oznacza nowe wiadomości
sporządzania notatek). Na pochwałę zasługują przejrzyście opracowane wiadomości dotyczące użycia
kim? gramatyczne np. w postaci
N. Narzędnik polszczyzny, którym towarzyszą ćwiczenia językowe. Za wyjątkowo interesujące i przydatne uznaję
czym? tabeli,
ćwiczenia związane z homonimią językową, neologizmami, frazeologią czy lwowską gwarą miejską).
Pod względem metodycznym bardzo dobrze sprawdza się eklektyzm podręcznika polegający na łącze- – oznacza ćwiczenia gramatyczne,
o kim?
Msc. Miejscownik niu podejść: komunikacyjnego, interkulturowego, ludycznego, zadaniowego, projektowego z podej-
o czym?
ściem tradycyjnym (polegającym na akcentowaniu roli tekstu i świadomości językowej w nauczaniu).
W. Wołacz o! Przygody bohaterów, ich życie codzienne i rytuały świąteczne umiejscowione są w aktualnej prze-
strzeni społecznej Ukrainy i Polski, a także w świecie wirtualnym, gdyż media elektroniczne i ich rola – oznacza ćwiczenia, w których
porozmawiasz z kolegami /
w życiu bohaterów są też znaczącym elementem tego podręcznika. Współczesność przeplata się
koleżankami,
z historią obu państw, a życie wymyślonych bohaterów podręcznika z historią życia i osiągnięciami
WYBRANE CZĘŚCI MOWY: znanych Polaków i Ukraińców. Szczególną uwagę zwrócono na przedstawicieli obu krajów, którzy za- – oznacza ćwiczenia, w których
istnieli w przestrzeni obu krajów – Polski i Ukrainy. Owo przeplatanie się wątków współczesnych i hi- musisz coś napisać,
Rzeczownik: kto? co? storycznych, ukraińskich i polskich oraz umiejętne zastosowanie podejścia interkulturowego uważam
To może być człowiek, rzecz, zwierzę, roślina,
za najważniejszą wartość tego podręcznika. Bohaterami drugiego (trzeciego?) planu w tym podręczniku
ale też emocja, np.: mama, słońce, dom, burza, – to sygnał, że mówimy
są miasta, w szczególności Warszawa i Lwów. Treści podręcznika w znaczący sposób dowartościowują
inteligencja, sympatia, złość. o kulturze,
ilustracje Marty Zabłockiej.
Odmienia się przez przypadki i liczby (pojedynczą
dr hab. Grażyna Zarzycka, prof. UŁ, Katedra Lingwistyki Stosowanej i Kulturowej Uniwersytetu
i mnogą).
Łódzkiego
Rzeczowniki w liczbie pojedynczej możemy – daje znać, że mówimy
podzielić na trzy rodzaje: męski, żeński o historii,
i nijaki. W liczbie mnogiej na dwa: męsko- Otrzymują Państwo ostatni tom z serii podręczników do nauki języka polskiego dla dzieci i mło-dzie-
i niemęskoosobowy. ży na Ukrainie Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz Ty! Na prośbę Fundacji „Wolność i Demokra-cja”,
wspierającej oświatę polonijną na Ukrainie, przygotowaliśmy w sumie pięć podręczników do nauki – oznacza pracę domową,
Czasownik: co robi? co się z nim dzieje? polszczyzny. Towarzyszy im pięć tomów Materiałów uzupełniających. Mamy nadzieję, że te materiały
W języku polskim bezokolicznik / forma pozwolą Państwu na efektywną, satysfakcjonującą pracę.
podstawowa (słownikowa) najczęściej kończy się dr Piotr Kajak, adiunkt w Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum”,
– oznacza grę, zabawę,
na „ć”, np. robić, pisać, czytać, słuchać… Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego (redaktor serii)
Czasownik posiada dwie formy – osobową
i nieosobową. W osobowych możemy określić:
osobę, liczbę, rodzaj, czas, tryb i stronę. Odmiana – oznacza nowe, ważne słowa,
czasownika to koniugacja.

Przymiotnik: jaki? jaka? jakie?

Opisuje ludzi i rzeczy, ich cechy: – oznacza, że ćwiczenie znajduje
wygląd, charakter. się w podręczniku
Odmienia się tak jak rzeczownik przez ISBN 978-83-235-3789-2 metodycznym dla nauczyciela
przypadki i liczby, ale także rodzaje: w liczbie ISBN 978-83-947079-4-1 lub że musisz wykonać je na
pojedynczej – męski, żeński i nijaki, a w mnogiej ISBN 978-83-939781-9-9 karcie pracy (przygotowanej
– męskoosobowy i niemęskoosobowy. przez nauczyciela).
 RAZ, DWA, TRZY I PO POLSKU MÓWISZ TY!

Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci i młodzieży na Ukrainie

Tom V
(Poziom B2+/C1)

Agnieszka Jastrzębska, Katarzyna Kołak-Danyi, Małgorzata Malinowska, Dorota Zackiewicz

Redakcja metodyczna i programowa

Piotr Kajak

Ilustracje i okładka
Marta Zabłocka

Lwów 2018
 Раз, два, три і польською розмовляєш Ти!

Підручник з польської мови для дітей та молоді в Укрaїні

Tom V
(Poziom B2+/C1)

Агнэшка Ястшембська, Катажина Колак-Даниі, Малгожата Маліновська, Дорота Зацкевич

Методична та програмна редакція

Пьотр Каяк

Ілюстрації та обкладинка
Марта Заблоцька

Львів 2018
Tytuł oryginału: Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz Ty! Podręcznik do nauki języka polskiego dla
dzieci i młodzieży na Ukrainie. Tom V

Redakcja językowa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Oprawa graficzna i skład: Marta Zabłocka

Recenzenci:
dr hab. Iwona Janowska, Uniwersytet Jagielloński
dr hab. Grażyna Zarzycka, prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki

Copyright © by Fundacja „Wolność i Demokracja”, Warszawa 2018

Copyright © by Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2018

ISBN 978-83-235-3789-2 (WUW)

ISBN 978-83-947079-4-1 („Polonicum”)
ISBN 978-83-939781-9-9 (Fundacja „Wolność i Demokracja”)

Fundacja „Wolność i Demokracja”: wid.org.pl

Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum”,
Uniwersytet Warszawski: polonicum.uw.edu.pl
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: wuw.pl
Marta Zabłocka / życie-na-kreskę

Podręcznik „Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz ty!” jest dostępny na licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0. Polska. Pewne prawa zastrzeżone
na rzecz Fundacji „Wolność i Demokracja” i Uniwersytetu Warszawskiego.

Podręcznik powstał w ramach zlecenia przez Kancelarię Senatu zadań

w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2018 r. Zezwala się na
dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji,
w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaniu praw oraz o zleceniu
zadania publicznego przez Kancelarię Senatu oraz o przyznaniu dotacji na
jego wykonanie w 2018 r.
Підручник з польської мови для дітей та молоді в Укрaїні
Том V

Рецензенти:
Яновська І. – доктор габілітований, Ягелонський Університет
Зажицка Г. – доктор габілітований, професор Лодзького Університету

Copyright © by Fundacja „Wolność i Demokracja”, Warszawa 2018

Copyright © by Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2018

ISBN 978-83-235-3789-2 (WUW)

ISBN 978-83-947079-4-1 („Polonicum”)
ISBN 978-83-939781-9-9 (Fundacja „Wolność i Demokracja”)

Fundacja „Wolność i Demokracja”: wid.org.pl

Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum”,
Uniwersytet Warszawski: polonicum.uw.edu.pl
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: wuw.pl
Marta Zabłocka / życie-na-kreskę

Podręcznik „Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz ty!” jest dostępny na licencji
Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0. Polska. Pewne prawa zastrzeżone
na rzecz Fundacji „Wolność i Demokracja” i Uniwersytetu Warszawskiego.

Podręcznik powstał w ramach zlecenia przez Kancelarię Senatu zadań

w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2018 r. Zezwala się na
dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji,
w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaniu praw oraz o zleceniu
zadania publicznego przez Kancelarię Senatu oraz o przyznaniu dotacji na
jego wykonanie w 2018 r.
 Umiejętności /
Lekcja Tytuł Gramatyka Strona
działania językowe
Znamy się (nie)tylko
0 Opowiadanie. 10
z widzenia
1 Sprawy sąsiedzkie Przyimki. Ogłoszenie. 11
Szukanie polskich
Zapożyczenia odpowiedników
2 Domowa Wieża Babel 15
i internacjonalizmy. dla zapożyczeń
i internacjonalizmów.
Skróty i skrótowce –
Zanotuj, bo Techniki sporządzania
3 ortografia i zasady 21
zapomnisz! notatek.
użycia.
Zasady pisowni
Wypowiedź
partykuły nie
argumentacyjna,
4 Zdobywanie wiedzy z liczebnikami, 26
projektowanie idealnej
zaimkami
biblioteki.
i przymiotnikami.
Znani Polacy i miejsca
5 Śladami Polaków Nazwy mieszkańców. 33
związane z Polakami.
Ilu Polaków mieszka Pisownia cząstek -by, Metoda projektu, Polacy na
6 38
na Ukrainie? bym, -byś. Ukrainie.
Mniej popularne
Nie tylko Warszawa Przymiotniki
7 turystyczne miasta 43
i Kraków… odczasownikowe.
w Polsce.
„Niepodległość
jest dobrem nie Odmiana liczebników,
Święto Odzyskania
8 tylko cennym, ale powtórzenie 50
Niepodległości.
i kosztownym” – przyimków.
Józef Piłsudski
Naprzód, naprzód, Rzeczowniki Polscy sportowcy w okresie
9 54
lwowska drużyno!!! odliczebnikowe. międzywojennym.
Imiesłów Przeprowadzanie ankiety
10 Wielka gra przymiotnikowy i konkursu. Pisemne 60
bierny. wyrażanie poglądów.
Wyrażanie przypuszczeń
Nazwy wykonawców nt. przyszłości.
11 Polscy himalaiści 63
czynności. Tworzenie i wygłaszanie
prezentacji.
Tryb rozkazujący –
powtórzenie.
Śpiewać każdy Wyrażanie pozytywnej 68
12 Imiesłów
może… opinii, komplementowanie.
przysłówkowy
współczesny.
Jak Polacy Imiesłów Szkoła ukraińska polskiego
13 zachwycali się przysłówkowy romantyzmu, literatura 72
Ukrainą uprzedni. polska.

SPIS TREŚCI
 Olga
w „Warszawiance”
14 Homonimy. Polska moda ludowa. 76
tańczy polkę
i krakowiaka
Techniki efektywnego
Zapamiętaj, nie Powtórzenie odmiany uczenia się
15 86
zapomnij! rzeczowników. i zapamiętywania
informacji.
Wszystkiego
Powtórzenie Planowanie imprezy
16 najlepszego z okazji 91
materiału. urodzinowej.
urodzin! Powtarzamy
Aeromobilem Twórczość Stanisława
17 Neologizmy. 97
w cyberprzestrzeń Lema.
Przymiotnik
18 Ciepło – zimno Opisywanie pogody. 101
i przysłówek.
Medycyna
Konstrukcja [lek] na
Lepiej zapobiegać niż niekonwencjonalna.
19 coś / od czegoś / przeciw 105
leczyć Klasztor oo. bonifratrów we
czemuś.
Lwowie.
Odmiana nietypowych
20 U rehabilitanta rzeczowników, typu Dyskusja, esej. 110
mięsień, kość.
Odmiana zaimków
21 Nie duś tego w sobie! Udzielanie rad. 114
osobowych.
Nie czyń drugiemu, Nazwy cech Radzenie sobie z przemocą
22 119
co tobie niemiłe abstrakcyjnych. w szkole.
Puszcza Białowieska,
Przymiotniki
Bieszczady.
23 Co piszczy w puszczy określające 123
Sylwetka i działalność
intensywność cechy.
Simony Kossak.
Odmiana Instrukcja, projektowanie
rzeczowników menu, przepis
24 Cukiernia „Pod Różą” i przymiotników kulinarny, opowiadanie 130
niemęskoosobowych – o czynnościach
powtórzenie. kuchennych.
Czasowniki Uroczystość chrzcin.
Imię po dziadku,
25 z przedrostkiem Sylwetka ks. Jana 135
a charakter po…?
o- i ob-. Twardowskiego.
„Ręka, noga, mózg na
ścianie”, czyli kilka Subkultura baciarów
26 Gwara miejska. 142
słów o miejskiej lwowskich.
gwarze
Cudze chwalicie, Złożenia, zestawienia, Mniej znane atrakcje
27 146
swego nie znacie… zrosty. Warszawy i okolic.
Blog czy vlog – oto Użycie wyrazu Popularne polskie blogi
28 151
jest pytanie! „procent”. edukacyjne.

SPIS TREŚCI
 Nieszczęśliwy
Użycie stałych
wypadek czy Opis sytuacji, opowiadanie
29 związków 155
szczęśliwy na podstawie ilustracji.
wyrazowych.
przypadek?
Frazeologizmy
z czasownikiem przejść.
Polski teatr Czasowniki
30 Sylwetki Wojciecha 159
narodowy z przedrostkiem prze-.
Bogusławskiego i Heleny
Modrzejewskiej.
Co robimy naszej Użycie złożeń
31 Protest, slogan, opis. 166
Planecie? i zrostów.
Polska Nazwy religii
32 Wyznania w Polsce. 173
wielowyznaniowa i wyznawców.
Przymiotniki
Nie takie muzeum utworzone Dyskusja o roli instytucji
178
33 straszne, jak je od wyrażeń muzeum i znaczeniu sztuki
malują przyimkowych w życiu codziennym.
z rzeczownikiem.

Rozwiązania ćwiczeń, materiały dodatkowe, test końcowy oraz rady dla nauczycieli
znajdą Państwo w książce elektronicznej pt. „Materiały uzupełniające do podręcz-
nika”. Dołożyliśmy wszelkich starań, by podać źródła i autorów / autorki wykorzy-
stanych w projekcie utworów. Odnośniki do nich znajdują się w podręczniku i / lub
w materiałach uzupełniających, które można pobrać ze strony internetowej Fundacji
„Wolność i Demokracja” http://wid.org.pl/.

SPIS TREŚCI
LEKCJA 0

LEKCJA 0
Znamy się (nie tylko) z widzenia!
Z Maksem i Olgą, ich rodzicami, przyjaciółmi i najbliższymi spotykamy się
od dawna, śledzimy ich przygody i perypetie. Dzięki nim też rozmawiamy
na przeróżne tematy. Sprawdź, ile wiesz, o bohaterach naszej książki.

10