Część 1

Rodzaje podatków w polskim handlu zagranicznym.

VAT – ogólna charakterystyka

Obroty handlu zagranicznego w Polsce podlegają opodatkowaniu

dwoma podatkami:
1/ podatkiem od wartości dodanej (value-added tax, VAT) - w Polsce
jest nazwany podatkiem od towarów i usług (PTU)
2/ podatkiem akcyzowym

Podatek od towarów i usług (podatek od wartości dodanej) - ogólna

charakterystyka
 powszechnie stosowany (wyjątek np. USA)
 lata 50. XX w. Francja; w Polsce 1993 r.
 VAT – ogólna charakterystyka

 podatek pośredni - nie jest nakładany bezpośrednio na osoby

fizyczne lub firmy
 podatek obrotowy - jest związany z transakcjami sprzedaży.
 podatek powszechny – jest nim obciążona sprzedaż każdego dobra i
usługi
• podatek wielofazowy - jest on płacony na każdym etapie łańcucha
dostaw.
Podstawą opodatkowania nie jest jednak całość obrotu na danym etapie
łańcucha, lecz wyłącznie ta część ceny, która na wcześniejszym
etapie nie była objęta podatkiem; stąd nazwa – podatek od wartości
dodanej (na danym etapie łańcucha).
 VAT należny a VAT naliczony
• Dwa kluczowe pojęcia związane z rozliczaniem podatku VAT
• VAT należny
 to wartość podatku wynikająca ze sprzedaży towarów lub usług
dokonywanej przez przedsiębiorstwo
 podatek ten „należy się” Skarbowi Państwa;
 jest to więc podatek ujmowany na fakturach wystawianych przez
przedsiębiorstwo dokonujące sprzedaży
• VAT naliczony
 to wartość podatku wynikająca z zakupów towarów i usług dokonywanych
przez przedsiębiorstwo
 podatek „naliczany” nam przez naszych dostawców
 jest to więc podatek ujmowany na fakturach otrzymywanych przez
przedsiębiorstwo od jego dostawców.
Rozliczając podatek VAT z urzędem skarbowym przedsiębiorstwo ma
prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego od kwoty podatku
należnego.
 VAT należny a VAT naliczony

Schemat 1. Podatek naliczony a podatek należny

zakup Firma P sprzedaż

faktura 123 zł (= 100 zł + 23 zł VAT) faktura 369 zł (= 300 zł +69 zł VAT)
podatek naliczony = 23 zł podatek należny = 69 zł

Urząd Skarbowy
podatek należny – podatek naliczony =
69 zł – 23 zł = 46 zł
 Skutki akcesji Polski do UE w zakresie podatku VAT

1/ Obok – obowiązujących do 2004 r.– dwóch grup zasad opodatkowania dla

i. transakcji sprzedaży krajowej oraz
ii. transakcji handlu zagranicznego
pojawił się trzeci zbiór zasad dotyczący
iii. transakcji wewnątrzwspólnotowych, dokonywanych na jednolitym rynku
europejskim.

2/ Objęcie Polski procesem harmonizacji podatkowej realizowanej w UE od

1967 r.
 Harmonizacja dotyczy wyłącznie podatków pośrednich (VAT i akcyzy).
 Harmonizacja podatkowa to proces, w wyniku którego systemy podatkowe
różnych krajów podlegają ujednoliceniu. Ujednoliceniu podlegają
 zasady nakładania podatków (m.in. metoda kalkulacji podstawy opodatkowania,
system zwolnień z podatku) oraz
 w pewnym zakresie - stawki podatku. Nie należy jednak utożsamiać
harmonizacji podatkowej z ujednoliceniem stawek podatkowych (!)
 Skutki akcesji Polski do UE w zakresie podatku VAT

Każde państwo członkowskie ustala samodzielnie wysokość swoich stawek

podatku VAT, przy czym – w ramach harmonizacji podatkowej – przyjęto,
iż:
 w każdym kraju stosuje się stawkę podstawową, która obowiązuje w
odniesieniu do dostaw większości towarów i do większości świadczonych
usług. Stawka podstawowa nie może być niższa niż 15%.
 kraj członkowski może stosować jedną lub dwie stawki obniżone (w
odniesieniu do niektórych towarów i usług, wskazanych w dyrektywie w
sprawie VAT); stawki obniżone nie mogą być niższe niż 5 %.
 w niektórych krajach UE mogą zostać wprowadzone stawki specjalne
podatku VAT dla wybranych towarów i usług. Istnieją trzy rodzaje stawek
specjalnych: stawki super obniżone, stawki zerowe, stawki pośrednie.
Wykaz stawek VAT stosowanych w poszczególnych krajach członkowskich :
https://europa.eu/youreurope/business/taxation/vat/vat-rules-
rates/index_pl.htm#shortcut-8
 Rodzaje transakcji z partnerami zagranicznymi w ustawie VAT

W świetle regulacji polskiej ustawy o VAT można wyróżnić 6 rodzajów

transakcji z partnerami zagranicznymi, dla których przewidziano odrębne
zasady opodatkowania VAT (schemat 2).
Rodzaj transakcji, a tym samym – zasad opodatkowania VAT – zależy od tego:
i. czy kraj naszego kontrahenta jest krajem członkowskim UE, czy też jest
to kraj trzeci;
ii. czy nasz kontrahent jest podatnikiem VAT w UE (ta kwestia jest istotna
wyłącznie transakcjach wewątrzwspólnotowych)
Schemat 2. Rodzaje transakcji z partnerami zagranicznymi w regulacjach ustawy o VAT

TRANSAKCJE Z PARTNERAMI ZAGRANICZNYMI

z krajów trzecich (spoza UE) z krajów członkowskich UE

EKSPORT IMPORT TRANSAKCJE WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE

z podatnikami VAT z podmiotami, które nie są

podatnikami VAT

WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWA WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE SPRZEDAŻ SPRZEDAŻ

DOSTAWA TOWARÓW NABYCIE TOWARÓW WYSYŁKOWA WYSYŁKOWA
Z TERYTORIUM NA TERYTORIUM
KRAJU KRAJU
 Opodatkowanie eksportu towarów

Stawka VAT w eksporcie towarów

 0%
 generalną zasadą obowiązującą powszechnie w handlu
międzynarodowym w odniesieniu do podatku VAT (lub innych podatków
obrotowych) jest
 stosowanie 0% stawki podatku na towary eksportowane oraz
 obciążanie tymi podatkami towarów w kraju importującym.
 Wynika to z zasady jedności terytorialnej opodatkowania towarów –
podatek powinien zostać zapłacony w tym kraju, w którym następuje
konsumpcja towaru.
 Skoro sprzedaż eksportowa towarów jest obciążana stawką 0% tzn. VAT
należny = 0 zł.
 Ponieważ zaś eksporterowi przysługuje prawo do odliczenia podatku
naliczonego od podatku należnego, oznacza to, iż eksporter nie dość że nie
płaci VAT, to na dodatek uzyskuje zwrot podatku naliczonego.
 Podatek należny i podatek naliczony w eksporcie

Schemat 1. Podatek naliczony a podatek należny w eksporcie

zakup Firma P eksport

faktura 123 zł (= 100 zł + 23 zł VAT) faktura 300 zł (= 300 zł + 0 zł VAT)
podatek naliczony = 23 zł podatek należny = 0 zł

Urząd Skarbowy
podatek należny – podatek naliczony =
0 zł – 23 zł = - 23 zł
 Definicja eksportu towarów w ustawie PTU (VAT)

Eksport towarów - potwierdzony przez urząd celny wywóz towarów z

terytorium Polski poza terytorium UE w wykonaniu czynności
związanych z odpłatną dostawą towarów.

Aby - w świetle powyższej definicji – można było mówić o eksporcie

towarów, muszą być jednocześnie spełnione trzy warunki:
i. musi nastąpić wywiezienie towaru z Polski
ii. wywóz musi być dokonany poza UE, co potwierdza urząd celny
iii. wywóz ma być związany z odpłatną dostawą towarów