You are on page 1of 4

Chapter Hmeichhiate dikna

3 chanvo
India ah hian, hmeichhiate dikna chanvo hi heng Dan hnuaiah te hian kalpui a ni:
1. Special Laws (Eg. Dowry Prohibition Act, 1961, the Indecent Representation Of Women
(Prohibition) Act, 1986, the Commission of Sati Prevention Act 1987, Protection of Women
from Domestic Violence Act (PWDV) Act 2005 etc.)
2. General Law(Indian Penal Code, 1860, The Code Of Criminal Procedure (Crpc ),1973)

Background
Kan hriat theuh ang in, kan ram chhungah hian mipa leh hmeichhiate dikna chanvo te hi a inthlau
hle a. India a hmeichhiate hian kan ram mipui thena a chanve lai hauh mahse, khawtlangah
hmusitna an tawk nasa in, pawn lama chhuah te khap sak thin an ni a. Dan in hum thei mahse, a
tam zawk chuan heng Dan leh an dikna chanvo constitutional rights te hi an la hre lo a. He Chapter
ah hian, pawikhawihtute hrem theihna Dan leh Dikna Chanvo kimchang te kan thlurbing dawn a ni.

A. Domestic Violence,Inchhung khura tharum


thawhna

Background
India ram chhunga hmeichhiaten inchhung khura tharum tawhna( domestic violence ) an tawrh
na hi a rei tawh hle a. Vanduaithlak takin, kut an tawrh na hi palzam thin niin hmeichhiate
chanvo ah an ngai thin zawk a. Hei hi an chunga a thlen chhan ber chu an pasal te kutah
engkim an dah vang a ni. Hmeichhiate hi domestic violence laka an him theih nan, Parliament
of India chuan The Protection of Women from Domestic Violence Act 2005 hi a siam a ni.

Thil tum
He Act hian hmeichhiate chu inchhung khura an pasal emaw, mipa an chenpui emaw an chhungte
laka tharum thawhna (domestic violence), venhim an nih theihna atan a ni.
Domestic vilolence Act hnuaia abuse hrang hrang huam tel te chu
• Physical Abuse: Taksa na taka hliam,
tih nat, nunna atana hlauhawm
thei, pawngsual tum vanga sawisak,
intihthaihna, intihluihna, leh adangte
• Sexual Abuse: Zahmawh rawngkaia
tihmualpho, in tihzah, tihmingchhiat
emaw hmeichhe zahawmna tih bawrhban,
duh lo chunga mipat hmeichhiatna
hmanpui tum leh adangte.

12 Prepared by CSC e Governance India Ltd under the Access to Justice(NEJK) project of Department of Justice, Ministry of Law
and Justice, GoI
• Verbal and Emotional Abuse: In hmuhsitna, in nuihsawhna, tihmualphona, hming koh
nawmnah, tih hmingchhiat, mawhpuh, enthlak, thliarhran, fa neih theih loh vang emaw mipa
fa neih loh vanga hmuhsit emaw nuihsawhna, an tuina zawnga kal tum vanga kutthlak emaw
sawisak leh in vau reng te, pawn lama hnathawh vanga tawngkam chhe tinrenga tawngkhum,
in uire luih tir, hna thawh loh luih tir, mahni intihlum tura nawrna, nghaisakna, leh adangte.
• Economical Abuse : Sum hmuhna hnar chhuhsak a, rilru tihnat sak, hetah hian a
tuartu hian dan hmang emaw hnam dan anga in chhungkhur mamawh, thuamchhawm,
ama mimal In leh lo emaw intawm, enkawlna leh inluahman pek te a huam a. A awlsam
zawngin, economic abuse awmzia a tibuai tu hian a a nupui chu sum hmangin khuahkhirh
a tum tihna a ni. Economic abuse ah hian inrenchem dan thil emaw sum lam hmuhna hnar
chhuhsak emaw chan tir tihna a ni a, a tuartu hmeichhia emaw naupangte chuan dan
emaw hnam dan emaw an hmang thei a ni.

Tu in nge complain thehlut thei?


• A tuartu in ( sawisak emaw tihnawmnah tuartu)
• Mit a lo hmu tu, a tuartu aiawh tu, an thenawm, chhungte emaw thianten chanchin
kimchang an thlen thei. A hrilh hretu lakah hian eng dan emaw dan bawhchhiatna ang chi
engmah lek kawh theih a nilo.

Tunge pan tur?


• Police Officer
• Protection Officer (PO)
• Service Providers(SP)
• Lawyers (through TLSC/DLSA)
• Lungawilohna complain chu phone hmangin emaw tawngka in a sawi theih a, emaw
Protection Officer1 (PO) or Service Provider2 (SP) hnenah email a thawn theih a ni.
Complain chu police station hnai berah a thehluh theih bawk a. (police station/women
police helpline ah hian special women cell an awm vek a ni.)

Engnge DIR (Domestic Incidence Report) chu?


Domestic Incident Report (DIR) hi complain register
na tur official format a ni. Hei hi format simple
tak a ni a, Rules of the act ah Form I ah a awm a
ni. Hmeichhiate chuan he Form hi police station ah
emaw, Pos emaw SPs atangin an la thei a, mahni a
fill up tur a ni. Hmeichhia chuan amahin form chu a
fill up thiam lo anih chuan, PO, SP emaw Police te
chuan a lungawilohna ziak chu DIR ang turin Form I
ah an thlak sak ang a,a inziak te an hrilhfiah tur a ni.
PO, SP emaw Police te chuan a complain (DIR) chu
Magistrate/court hnenah a thehlut ang.

1
Protection Officer (PO) is an outreach officer of the court who can help a woman in making complaints, filing an
application before the Magistrate for orders, helping her in getting support like medical aid, counseling etc., and
making sure that the orders passed by the court are enforced [Section 9 & Rule 8, 10].
2
Service Provider is a NGO or other voluntary association registered with state governments. They provide assistance
and support to the woman facing domestic violence. A woman can go to a registered SP for making a complaint under
the Act. An SP will assist her by providing legal aid, medical care,

Legal Literacy Project 13


Magistrate Court ah DIR thehluh anih hnu ah engnge thleng ang?
Magistrate chuan lehkha lehluh a hmuh hmasak ber ( a awmzia chu endikna neih hnu ah, case
hi kalpui theih ani tih finfiahna felfai tak a awm chuan) ah a mi hekin pawi a lo khawih ngei
a, inchhung khura kut inthlakna domestic violence a awm ngei a ni tih leh diklo taka tharum
thawhna dang a awm tih a pawm thlap chuan,pawi khawihtu lakah hian a tuartu in affidavit a
siam zulzuiin a hnuaia tarlan zing ami ah hian order a chhuah ang, emaw case dinhmun a zirin:
• Protection Orders
• Residence Orders
• Monetary Relief
• Custody Orders
• Compensation Orders
• Interim Orders and
• Ex-parte Orders

Khawiah nge kal tur?


• In district huam chhunga Protection Officer (in district office a PO list atangin) emaw
District Legal Services Authorities emaw Service Providers (Registered NGOs chauh) in
be thei a. Registered Service Provider list te hi District Office emaw Community Based
Organizations (CBO) emaw concerned officials te hnen atangin in hre thei ang.
• Tanpui I ngaih chuan in bul hnaia CSC centre in pe pawp thei reng bawk a ni.

B. Indian Penal Code (IPC)

Background
Indian Penal Code hi criminal law niin dan bawhchhiatna zawng zawng leh hrem theihna
lakhawm tu a ni.

The Indian Penal code hi thuziak a ni a, dan bawhchhetu leh pawikhawihtute case leh hremna
tur kimchang ziahna a ni. India khua leh tui leh India mi leh sa te chu a huam tel vek a ni.

Thil tum
He dan thil tum chu kan ram chhunga dan bawhchhetute chunga hremna lekkawh hi a ni.

IPC,1860 hnuaia dan bawhchhiahna huam thenkhatte:

Section Bawhchhiatna Hremna


354 A Sexual Harassment Case 1,2 leh 3 ah hian kum 3
1. Zahmawh rawng kaia duh lo chung chhung tan ina khung emaw
chunga taksa inkhawih luih sak leh mipat sumchawi emaw a pahnihin.
hmeichhiatna hman pui tum. Case dang zawngah hian
2. Mipat hmeichhiatna hmanpui tura nawrna Lung inah kum 1 chhung tan
emaw sawmna. emaw sumchawi emaw a
3. Mipat hmeichhiatna rawng kaia infiam. pahnihin.
4. Hmeichhiate duh lo chunga pornography en
luih tir.
5. Taksa in khawih luih sak, tawngka emaw kut
hmanga zahmawh rawng kaia infiam nawmnah.

14 Prepared by CSC e Governance India Ltd under the Access to Justice(NEJK) project of Department of Justice, Ministry of Law
and Justice, GoI
375,376 Pawngsual Damchhung lungin tan
Hei hi hmeichhiate chunga thleng ah chuan a emaw kum 10 chhung tan
rapthlakin, dan bawhchhiatna sual tawpkhawk a ni, leh sum chawi.
mipa in hmeichhiate duh na leh remtihna tel hauh
lo a pawng sual (mipat hmeichhiatna hmanpui
emaw zahmawh rawngkaia pawikhawih) hi a ni.

Mahni mihring puite laka diklo taka Pawikhawihtu chu khauh


370 sumdawnna takin lung inah khung tur a ni
Mahni mihring puite thawnchhuah, Hna anga lak, a, a lo berah kum 10 chhung
hum emaw an duh lo chunga tihluih, nawr luih, vau a tang ang a, hei hi pawhsei
emawdan in a phal loh anga thil tih hi trafficking theih niin damchhung pawh a
chu a ni. Trafficking ah hian a tuartu remtihna hi tang thei, sum a chawi bawk
pawikhawihtu hian a ngai pawimawh miah lo a ni. ang.
351,352 Assault, thawng Dan bawhchhetu chu lung
Tupawhin hmeichhia chungah thil tih tum in, chu a inah khung tur a ni a, a
thil tih tum leh a inruahmanna chu hmeichhe tana tan hun chhung hi thla 3
pawi leh thinthawng tu, dan bawhchhiatna thlen pawhsei theih ani bawk a,
thei thil pawi anih chuan, pawikhawih tu chuan emaw cheng 500 chawi
Dan a bawhchhia tihna a ni. Hei hi assault chu a ni. emaw a pahnih hian.
312 Nau chhiatna thlen Damchhung lung in tan
Hmeichhia chu nau chhiat tura nawr luitu emaw emaw kum 10 chhung tan
Nu naupai chu a nunna chhanhim kawnga hma la leh sum chawi.
duh lo tu an awm chuan he section hnuaiah hian
Dan ang a hrem theih a ni.

Khawiah nge kal tur?


• In bul hnaia Local Police Station ah direct in FIR/Complain in thehlut nghal thei.
• Free legal Aid I dawng thei anih chuan, a thlawna thurawn / dilna chu Taluk Legal Services
Committee/District Legal Services Authorities Office atangin I dawng thei a ni.
• Local NGOs/CBOs te biak tur.
• Tanpui I mamawh chuan in bul hnaia CSC centre I pan thei reng a ni.

C.Hmeichhe man chungchanga special provision


Hmeichhiate man an nih huna Provisions awm te:
• Hmeichhiate chu hmeichhe police officer awmna ah chauh hruai theih an ni.
• Hmeichhiate chu nichhuah hma emaw nitlak hnu ah man theih an nilo a, magistrate in
phalna a pek erawh chuan man theih tho an ni.
• Naupai lai chu man anih in, a taksa chu dim tur a ni, a chhan chu a pum chhunga naute
himna ngaih pawimawh ber anih vangin.
• Hmeichhia an man te chu mipa lockup ah khung loh tur ani a, a hranga khung tur an ni.
• Criminal procedure code hnuaia section 160 ah chuan hmeichhiate hi police station ah
thuzawh fiah turin koh theih an nilo. Police te chuan hmeichhiate chu anmahni chenna inah
kalin, zawhna an zawt thei a, hmeichhe constable bakah a chhungte emaw a thiante an awm
ve bawk tur a ni.
• Court chuan hmeichhiate chu bail theih loh khawpa dan bawhchhia an ni emaw tihhlum
mai tur an nih pawhin bail phalna a pe thei a ni.

Khawiah nge kal tur?


• Hemi chungchanga hriattur awm te in hriat belh duh chuan, hmeichhe dikna chanvo
humhimna lama hnathawkte Non- Government Organization (NGO) engpawh, eng sawrkar
pawh in be thei reng a ni.
• Tanpui I mamawh chuan in bul hnai CSC centre I pan thei reng bawk a ni.

Legal Literacy Project 15

You might also like