Programación Física e Química 2023-24

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA LOMLOE
Centro educativo
Código Centro Concello Ano académico
15026029 IES Isaac Díaz Pardo Sada 2023/2024
Área/materia/ámbito
Sesións Sesións
Ensinanza Nome da área/materia/ámbito Curso semanais anuais
Educación secundaria
Física e química 2º ESO 3 105
obrigatoria
Réxime
Réxime xeral-ordinario
Páxina 1 de 18
09/01/2024 00:10:05
Contido Páxina
1. Introdución 3
2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias 4
3.1. Relación de unidades didácticas 5
3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas 6
4.1. Concrecións metodolóxicas 13
4.2. Materiais e recursos didácticos 14
5.1. Procedemento para a avaliación inicial 14
5.2. Criterios de cualificación e recuperación 14
5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes 15
6. Medidas de atención á diversidade 16
7.1. Concreción dos elementos transversais 16
7.2. Actividades complementarias 17
8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores de logro 17
8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora 18
9. Outros apartados 18
Páxina 2 de 18
09/01/2024 00:10:05
1. Introdución
Sada é un concello densamente poboado cun crecemento de poboación continua e de tendencia constante, debido á
chegada de persoas procedentes doutros municipios e de persoas inmigrantes que se instalan no concello. Este dato
reflíctese no aumento de alumnado no centro nestes último anos, tendo neste curso case 600 alumnos/as. Na
actualidade o IES Isaac Díaz Pardo, oferta Educación Secundaria Obrigatoria, Bacharelato e Educación Secundaria de
Adultos (Módulos 3 e 4).
O IES Isaac Díaz Pardo é un centro comprometido coa innovación educativa, desenvolvendo os seguintes programas
educativos:
• Contratos programa.
• Proxecto E-Dixgal.
• Programa de innovación educativa: Espazo Maker.
• Programa de innovación educativa: Club de Ciencia
• Programa de innovación educativa: Polos creativos.
• Bibliotecas escolares (PLAMBE, Club de Lectura)
• Sección Bilingüe.
O currículo da materia de Física e Química persegue que o alumnado se atope en disposición de desenvolver o
pensamento científico, para así enfrontarse aos posibles problemas desa natureza presentes na sociedade e gozar
dun coñecemento máis profundo do mundo que o rodea.
Por esta razón, os obxectivos desta materia inciden en comprender os motivos polos que ocorren os principais
fenómenos fisicoquímicos da contorna e en interpretalos en termos das leis e teorías científicas, expresar en forma
de preguntas as observacións realizadas, formular hipóteses para explicalas e verificalas, manexar con soltura as
regras e normas básicas da física e da química, utilizar de forma crítica e eficiente plataformas tecnolóxicas e
recursos variados, tanto para a produción individual coma en equipo, utilizar as estratexias propias do traballo
colaborativo que permitan potenciar o crecemento entre iguais como base emprendedora dunha comunidade
científica crítica, ética e eficiente e entender a ciencia como unha construción colectiva en continuo cambio e
evolución.
Respecto da avaliación, os criterios están orientados, con carácter prioritario, ao desempeño dos procesos cognitivos
asociados ao pensamento científico competencial, para así ir máis alá dunha mera comprobación da memorización de
conceptos.
A materia estrutúrase nos que tradicionalmente foron os grandes bloques de coñecemento da física e da química: a
materia, a enerxía, a interacción e o cambio. Ademais, este currículo propón a existencia dun bloque de contidos que
fai referencia ás metodoloxías da ciencia e á súa importancia no desenvolvemento desta e que constitúe o eixe
metodolóxico da materia, sendo necesario traballalo simultaneamente con cada un dos restantes.
Neste bloque, denominado «As destrezas científicas básicas», establécese, ademais, a relación das ciencias
experimentais cunha das súas ferramentas máis importantes, as matemáticas, que ofrecen unha linguaxe de
comunicación formal e que inclúen coñecementos, destrezas e actitudes previos do alumnado, xunto con outros que
se adquiren ao longo desta etapa educativa. Así mesmo, tamén se incide no papel destacado da muller ao longo da
historia da ciencia, como forma de poñelo en valor e de fomentar novas vocacións femininas cara ás ciencias
experimentais e cara á tecnoloxía.
No bloque «A materia», englóbanse coñecementos básicos sobre a constitución interna das substancias, as
propiedades macroscópicas e microscópicas da materia e a clasificación desta.
No bloque «A enerxía», o alumnado profunda en coñecementos, destrezas e actitudes que adquiriu na educación
primaria, como as fontes de enerxía e os seus usos prácticos ou os conceptos básicos acerca das formas de enerxía.
Inclúense, ademais, saberes relacionados co desenvolvemento social e económico do mundo real e as súas
implicacións ambientais.
«A interacción» trata os efectos principais das interaccións fundamentais da natureza e o estudo básico das forzas
predominantes no mundo natural, así como as súas aplicacións prácticas en campos diversos.
Por último, o bloque denominado «O cambio» aborda as principais transformacións físicas e químicas dos sistemas
materiais e naturais, así como os exemplos máis frecuentes na contorna do alumnado, describindo as súas
aplicacións e contribucións á mellora do noso mundo.
Os cinco bloques repártense en 9 Unidades Didácticas:
1.- Destrezas científicas
2.- Propiedades da materia.
3.- Sistemas materiais.
4.- O átomo
5.- Formulación química
Páxina 3 de 18
09/01/2024 00:10:05
6.- As reaccións químicas
7.- Forzas e movemento
8.- A enerxía
9.- Natureza eléctrica da materia
2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias
Obxectivos CCL CP STEM CD CPSAA CC CE CCEC
OBX1 - Comprender e relacionar os motivos

polos que ocorren os principais fenómenos
fisicoquímicos da contorna, explicándoos en
termos das leis e teorías científicas adecuadas 1 1-2-4 4
para resolver problemas co fin de aplicalas para
mellorar a realidade próxima e a calidade da
vida humana.
OBX2 - Expresar as observacións realizadas
polo alumnado en forma de preguntas,
formulando hipóteses para explicalas e
demostrando estas hipóteses a través da
experimentación científica, a indagación e a 1-3 1-2 1 4 1 3
procura de evidencias, para desenvolver os
razoamentos propios do pensamento científico
e mellorar as destrezas no uso das
metodoloxías científicas.
OBX3 - Manexar con soltura as regras e as
normas básicas da física e da química no
referente á linguaxe da IUPAC, á linguaxe
matemática, ao emprego de unidades de
medida correctas, ao uso seguro do laboratorio
e á interpretación e produción de datos e
4-5 3 2 1 2-4
información en diferentes formatos e fontes,
para recoñecer o carácter universal e
transversal da linguaxe científica e a
necesidade dunha comunicación fiable en
investigación e ciencia entre diferentes países e
culturas.
OBX4 - Utilizar de forma crítica, eficiente e
segura plataformas dixitais e recursos variados,
tanto para o traballo individual coma en equipo,
para fomentar a creatividade, o
desenvolvemento persoal e a aprendizaxe 2-3 4 1-2 3 3 4
individual e social, mediante a consulta de
información, a creación de materiais e a
comunicación efectiva nas diferentes contornas
de aprendizaxe.
Páxina 4 de 18
09/01/2024 00:10:06
OBX5 - Utilizar as estratexias propias do traballo

colaborativo, potenciando o crecemento entre
iguais como base emprendedora dunha
comunidade científica crítica, ética e eficiente,
para comprender a importancia da ciencia na 5 3 3-5 3 3 3 2
mellora da sociedade, as aplicacións e
repercusións dos avances científicos, a
preservación da saúde e a conservación sostible
do medio ambiente.
OBX6 - Comprender e valorar a ciencia como
unha construción colectiva en continuo cambio
e evolución, na que non só participan as
persoas dedicadas a ela, senón que tamén
2-5 4 1-4 4 1
require dunha interacción co resto da
sociedade, para obter resultados que
repercutan no avance tecnolóxico, económico,
ambiental e social.
Descrición:
3.1. Relación de unidades didácticas
% Peso Nº 1º 2º 3º
UD Título Descrición
materia sesións trim. trim. trim.
Nesta unidade didáctica se tratarán os
seguintes contidos: o método científico, as
magnitudes, sistema internacional,
1 Destrezas científicas 11 12 X
múltiplos e submúltiplos, factores de
conversión, notación científica e o
laboratorio.
seguintes contidos: a materia e as súas
2 Propiedades da materia propiedades, os estados de agregación da 11 12 X
materia, a teoría cinética da materia e as
leis dos gases.
Nesta unidade se tratarán os seguintes
contidos: a clasificación da materia, as
3 Sistemas materiais 11 12 X
disolucións e as técnicas de separación das
mesturas.
4 O átomo seguintes contidos: os modelos atómicos, a 11 12 X
táboa periódica e o enlace químico.
seguintes contidos: os números de
5 Formulación química 11 12 X
oxidación, elementos, óxidos, hidruros e
sales binarias.
Páxina 5 de 18
09/01/2024 00:10:06
seguintes contidos: cambios na materia, a
6 As reaccións químicas 11 12 X
reacción química, e a química e o medio
ambiente.
Nesta undidade didáctica se tratarán os
seguintes contidos: a cinemática, as forzas,
7 Forzas e movemento 11 11 X
lei de Newton, peso dun corpo e forzas
eléctricas e magnéticas.
Neta unidade didáctica se tratarán os
8 A enerxía seguintes contidos: tipos de enerxía, calor e 11 11 X
temperatura e fontes de enerxía.
9 Natureza eléctrica da materia seguintes contidos: magnitudes eléctricas e 12 11 X
circuitos eléctricos.
3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas
UD Título da UD Duración
1 Destrezas científicas 12
Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %
CA1.3 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Realizar cambios de unidades

física e da química, incluído o uso de unidades de empregando factores de conversión e
medida, os símbolos químicos das substancias máis expresar o resultado en notación
importantes, así como as ferramentas matemáticas científica. Coñecer os pasos do método
PE 80
adecuadas, facilitando unha comunicación efectiva científico, as magnitudes e unidades
con toda a comunidade científica. funfamentais do sistema internacional, os
pictogramas de peligrosidade e o material
básico de laboratorio.
CA1.2 - Aplicar as leis e teorías científicas coñecidas Entregar, en tempo e forma, un informe
ao formular cuestións e hipóteses, sendo coherente dunha práctica sobre material de
co coñecemento científico existente e deseñando os laboratorio, precaucións e realización de
procedementos experimentais ou dedutivos diversas medidas na que haberá que
necesarios para resolvelas ou comprobalas. nomear e debuxar todo o material
empregado indicando o procedemento
seguido.
CA1.4 - Poñer en práctica as normas de uso dos Entregar, en tempo e forma, un informe
espazos específicos da ciencia, como os laboratorios dunha práctica sobre material de
de física e química, asegurando a saúde propia e laboratorio, precaucións e realización de TI 20
colectiva, a conservación sostible do medio diversas medidas na que haberá que
ambiente e o coidado das instalacións. nomear e debuxar todo o material
empregado indicando o procedemento
seguido.
Páxina 6 de 18
09/01/2024 00:10:06
CA1.5 - Utilizar recursos variados, tradicionais e Entregar, en tempo e forma, un informe

dixitais, mellorando a aprendizaxe autónoma e a dunha actividade na que se empregará o
interacción con outros membros da comunidade método de aprendizaxe basada en
educativa, con respecto cara aos docentes e cara proxectos.
aos estudantes e analizando criticamente as achegas
de cada participante.
CA1.7 - Establecer interaccións construtivas e Entregar, en tempo e forma, un informe
coeducativas emprendendo actividades de dunha actividade na que se empregará o
cooperación como forma de construír un medio de método de aprendizaxe basada en
traballo eficiente na ciencia. proxectos.
Lenda: IA: Instrumento de Avaliación, %: Peso orientativo; PE: Proba escrita, TI: Táboa de indicadores
Contidos
- Metodoloxías propias da investigación científica: identificación e formulación de cuestións, elaboración de

hipóteses e comprobación experimental destas.
- Traballo experimental e proxectos de investigación: estratexias na resolución de problemas e no desenvolvemento
de investigacións mediante, a indagación, a dedución, a procura de evidencias e o razoamento lóxico-matemático,
facendo inferencias válidas das observacións e obtendo conclusións.
- Contornas e recursos de aprendizaxe científica, como o laboratorio ou as contornas virtuais: materiais, substancias
e ferramentas tecnolóxicas.
- Normas de uso de cada espazo, asegurando e protexendo así a saúde propia e comunitaria, a seguridade nas redes
e o respecto cara ao medio ambiente.
- A linguaxe científica: unidades do sistema internacional e os seus símbolos. Ferramentas matemáticas básicas en
diferentes escenarios científicos e de aprendizaxe.
- Estratexias de interpretación e produción de información científica utilizando diferentes formatos e diferentes
medios: desenvolvemento do criterio propio baseado no que o pensamento científico achega á mellora da
sociedade para facela máis xusta, equitativa e igualitaria.
- Valoración da cultura científica e do papel de científicos e científicas nos principais fitos históricos e actuais da
física e da química para o avance e a mellora da sociedade.
2 Propiedades da materia 12
CA2.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Resolver problemas de densidades e das

fisicoquímicos relacionados coa composición e coa leis do gases onde se produce unha
estrutura de sistemas materiais cotiáns, a partir dos transformación isobárica, isócora ou
principios, teorías e leis científicas adecuadas, isoterma. Coñecer os distintos estados PE 80
expresándoos de maneira argumentada e utilizando físicos dunha substancia, os cambios de
diversidade de soportes e medios de comunicación. estado estado e interpretar unha curva de
calentamiento/arrefriamento.
Páxina 7 de 18
09/01/2024 00:10:06
CA2.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Entregar, en tempo e forma, un informe

na identificación e descrición de fenómenos dunha práctica de laboratorio na que
relacionados cos sistemas materiais a partir de haberá que determinar a densidade dun
cuestións ás que se poida dar resposta a través da sólido e dun líquido e nomear e debuxar TI 20
indagación, da dedución, do traballo experimental e todo o material empregado indicando o
do razoamento lóxico-matemático, diferenciándoas procedemento seguido.
das pseudocientíficas.
Contidos
- Teoría cinético-molecular: aplicación a observacións sobre a materia explicando as súas propiedades, os estados
de agregación, os cambios de estado e a formación de mesturas e disolucións.
- Experimentos relacionados cos sistemas materiais: coñecemento e descrición das súas propiedades, a súa
composición e a súa clasificación.
3 Sistemas materiais 12
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolver problemas de disolucións coa

relacionados coa composición e coa estrutura de concentración expresada en porcentaxe
sistemas materiais utilizando as leis e as teorías en masa e volume ou en concentración
científicas adecuadas, razoando os procedementos en masa. Saber clasificar distintos
utilizados para atopar as solucións e expresando sistemas materiais en sustacias puras
adecuadamente os resultados. (elementos ou compostos) ou mesturas
(homoxéneas ou heteroxéneas). PE 80
CA2.4 - Empregar datos en diferentes formatos para Coñecer os distintos métodos de
interpretar e comunicar información relativa a separación dos compoñentes dunha
sistemas materiais e á súa composición, mestura e saber debuxar as distinta
relacionando entre si o que cada un deles contén e montaxes así como nomear todo o
extraendo en cada caso o relevante para a material de laboratorio necesario.
resolución dun problema.
CA2.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Entregar, en tempo e forma, un informe
relacionados cos sistemas materiais a partir de haberá que separar os compoñentes de
cuestións ás que se poida dar resposta a través da distintas mesturas e elaborar disolucións TI 20
indagación, da dedución, do traballo experimental e e nomear e debuxar todo o material
do razoamento lóxico-matemático, diferenciándoas empregado indicando o procedemento
das pseudocientíficas. seguido.
Contidos
- Experimentos relacionados cos sistemas materiais: coñecemento e descrición das súas propiedades, a súa
composición e a súa clasificación.
Páxina 8 de 18
09/01/2024 00:10:06
4 O átomo 12
CA2.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Coñecer a estrutura da táboa periódica e

fisicoquímicos relacionados coa composición e coa cómo se unen os átomos para formar
estrutura de sistemas materiais cotiáns, a partir dos moléculas, cristais ou átomos illados para
principios, teorías e leis científicas adecuadas, dar lugar a grande diversidade de
expresándoos de maneira argumentada e utilizando substancias que podemos atoparnos na
diversidade de soportes e medios de comunicación. natureza.
PE 80
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Calcular o número de partículas
relacionados coa composición e coa estrutura de subatómicas (protóns, neutróns e
sistemas materiais utilizando as leis e as teorías electróns) dos isótopos algún elemento.
científicas adecuadas, razoando os procedementos
utilizados para atopar as solucións e expresando
adecuadamente os resultados.
CA2.5 - Utilizar adecuadamente os símbolos Entregar, en tempo e forma, un traballo
químicos dos elementos e substancias comúns máis de construcción de maquetas de átomos
TI 20
importantes facilitando unha comunicación efectiva con palillos e bolas de plastilina.
con toda a comunidade científica.
Contidos
- Nomenclatura: participación dunha linguaxe científica común e universal a través da interpretación das fórmulas
químicas dalgúns compostos binarios de importancia e o coñecemento dos símbolos dos principais elementos
químicos.
5 Formulación química 12
CA2.5 - Utilizar adecuadamente os símbolos Formular e nomear coa nomenclatura

químicos dos elementos e substancias comúns máis sistemática: elementos, óxidos, hidruros
PE 100
importantes facilitando unha comunicación efectiva metálicos e non metálicos e sales
con toda a comunidade científica. binarias.
Contidos
- Nomenclatura: participación dunha linguaxe científica común e universal a través da interpretación das fórmulas
químicas dalgúns compostos binarios de importancia e o coñecemento dos símbolos dos principais elementos
químicos.
Páxina 9 de 18
09/01/2024 00:10:06
6 As reaccións químicas 12
CA5.2 - Resolver problemas sobre cambios Saber axustar unha reacción por tanteo e
fisicoquímicos utilizando as leis e as teorías recoñecer a diferencia entre una cambio
científicas adecuadas, razoando os procedementos físico e un cambio químico. Coñecer a
utilizados para atopar as solucións e expresando diferencia entre unha reacción
adecuadamente os resultados. endotérmica e exotémica e os factores
que inflúen na velocidade de reacción. PE 80
CA5.4 - Empregar datos en diferentes formatos para Coñecer e saber debuxar o esquema dos
interpretar e comunicar información relativa a un distintos problemas medioambientais
proceso fisicoquímico concreto, relacionando entre si como a choiva ácida, o efecto
o que cada un deles contén e extraendo en cada invernadoiro, e o burato na capa de
caso o relevante para a resolución dun problema. ozono.
CA5.1 - Identificar, comprender e explicar cambios Entregar, en tempo e forma, un informe
físicos e químicos cotiáns a partir dos principios, dunha práctica de laboratorio na que
teorías e leis científicas adecuadas, expresándoos de haberá que nomear e debuxar todo o
maneira argumentada e utilizando diversidade de material empregado indicando o
soportes e medios de comunicación. procedemento seguido na realización
dunha reacción química.
CA5.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Entregar, en tempo e forma, un informe TI 20
relacionados cos cambios físicos e químicos a partir haberá que nomear e debuxar todo o
de cuestións ás que se poida dar resposta a través material empregado indicando o
da indagación, da dedución, do traballo experimental procedemento seguido na realización
e do razoamento lóxico-matemático, diferenciándoas dunha reacción química.
Contidos
- Os sistemas materiais: análise dos diferentes tipos de cambios que experimentan relacionando as causas que os
producen coas consecuencias que teñen.
- Interpretación macroscópica e microscópica das reaccións químicas: explicación das relacións da química co medio
ambiente, coa tecnoloxía e coa sociedade.
7 Forzas e movemento 11
Páxina 10 de 18
09/01/2024 00:10:06
CA4.2 - Resolver problemas sobre movementos e Calcular distintas magnitudes cinemáticas

sobre forzas e os seus efectos utilizando as leis e as (posicións, velocidades e aceleracións) e
teorías científicas adecuadas, razoando os resolver problemas da lei de Newton en
procedementos utilizados para atopar as solucións e sistemas con forzas de rozamento.
expresando adecuadamente os resultados.
CA4.5 - Empregar datos en diferentes formatos para Calcular e debuxar a forza resultante nun PE 80
interpretar e comunicar información relativa a un sistema de forzas e calcular o peso dun
proceso fisicoquímico relativa a movementos e a corpo en lugares con distinta gravidade.
forzas e os seus efectos, relacionando entre si o que Coñecer a diferencia entre peso e masa e
cada un deles contén e extraendo en cada caso o entre forzas eléctricas e magnéticas.
relevante para a resolución dun problema.
CA4.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Realización dunha práctica de laboratorio
cotiáns relacionados con movementos, así como ou
coas forzas e os seus efectos, a partir dos principios, simulación por ordenador. Na realización
teorías e leis científicas adecuadas, expresándoos de do informe valorarase o emprego de
maneira argumentada e utilizando diversidade de ferramentas TIC.
soportes e medios de comunicación.
CA4.4 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Entregar, en tempo e forma, un informe TI 20
na identificación e descrición de fenómenos dunha práctica de laboratorio ou
relacionados con movementos, así como as forzas e simulación por ordenador. Na realización
os seus efectos, a partir de cuestións ás que se poida do informe valorarase o emprego de
dar resposta a través da indagación, da dedución, do ferramentas TIC.
traballo experimental e do razoamento lóxico-
matemático, diferenciándoas das pseudocientíficas.
Contidos
- Análise de movementos sinxelos a partir dos conceptos da cinemática, formulando hipóteses comprobables sobre
valores futuros das magnitudes implicadas e validándoas a través do cálculo numérico, da interpretación de
gráficas ou do traballo experimental.
- As forzas como axentes de cambio: efectos das forzas, tanto no estado de movemento ou de repouso dun corpo
coma na produción de deformacións.
- Aplicación das leis de Newton: observación de situacións cotiás ou de laboratorio que permiten entender como se
comportan os sistemas materiais ante a acción das forzas e predicir os efectos destas en situacións cotiás e de
seguridade viaria.
- Fenómenos gravitatorios, eléctricos e magnéticos: experimentos sinxelos que evidencian a relación coas forzas da
natureza.
8 A enerxía 11
Páxina 11 de 18
09/01/2024 00:10:06
CA3.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Resover cuestións relacionadas coa

fisicoquímicos cotiáns relevantes relacionados coa enerxía cinética, potecial e macánica, a
enerxía, a partir dos principios, teorías e leis calor e a temperatura dun corpo.
científicas adecuadas, expresándoos de maneira
argumentada e utilizando diversidade de soportes e
medios de comunicación.
CA3.2 - Resolver problemas fisicoquímicos Resolver problemas de enerxía cinética,
relacionados coa enerxía utilizando as leis e as potencial e mecánica dun corpo. Aplicar o
teorías científicas adecuadas, razoando os principio de conservación da enerxía PE 80
procedementos utilizados para atopar as solucións e mecánica en sistemas conservativos.
expresando adecuadamente os resultados.
CA3.4 - Empregar datos en diferentes formatos para Saber explicar fenómenos cotiáns nos que
interpretar e comunicar información relativa á interveñen as distintas formas de
enerxía e ás súas transferencias nun proceso transmisión da calor.
fisicoquímico concreto, relacionando entre si o que
cada un deles contén e extraendo en cada caso o
relevante para a resolución dun problema.
CA1.9 - Recoñecer e valorar, a través da análise Entregar, en tempo e forma, un traballo
histórica dos avances científicos logrados por homes onde o alumno debe responder, de forma
e mulleres de ciencia, que este é un proceso en razoada, a cuestións sobre transferencia
permanente construción e que existen repercusións de enerxía. Na realización do informe
mutuas da ciencia actual coa tecnoloxía, coa valorarase o emprego de ferramentas TIC.
sociedade e co medio ambiente.
CA3.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Entregar, en tempo e forma, un traballo
na identificación e descrición de fenómenos onde o alumno debe responder, de forma
relacionados coa enerxía e as súas manifestacións a razoada, a cuestións sobre transferencia
partir de cuestións ás que se poida dar resposta a de enerxía. Na realización do informe TI 20
través da indagación, da dedución, do traballo valorarase o emprego de ferramentas TIC.
experimental e do razoamento lóxico-matemático,
diferenciándoas das pseudocientíficas.
CA3.5 - Detectar na contorna as necesidades Entregar, en tempo e forma, un traballo
tecnolóxicas, ambientais, económicas e sociais máis onde o alumno debe aportar solucións a
importantes que demanda a sociedade, entendendo un problema enerxético plantexado,
a capacidade da ciencia para darlles solución analizando o seu impacto na sociedade e
sostible a través da implicación de todos os no medio ambiente.
cidadáns.
Contidos
- A enerxía: formulación de cuestións e hipóteses sobre a enerxía, propiedades e manifestacións que a describan
como a causa de todos os procesos de cambio.
- Deseño e comprobación experimental de hipóteses relacionadas co uso doméstico e industrial da enerxía nas súas
distintas formas e as transformacións entre elas.
- Elaboración fundamentada de hipóteses sobre o medio ambiente e a sostibilidade a partir das diferenzas entre
fontes de enerxía renovables e non renovables.
- Efectos da calor sobre a materia: análise dos efectos e aplicación en situacións cotiás.
Páxina 12 de 18
09/01/2024 00:10:06
9 Natureza eléctrica da materia 11
CA1.6 - Traballar de forma adecuada e versátil con Analizar o funcionamento de distintos

medios variados, tradicionais e dixitais, na consulta circuitos eléctricos e calcular voltaxes,
de información e na creación de contidos, intensidades e resistencias do circuito.
seleccionando con criterio as fontes máis fiables e
adecuadas e mellorando a aprendizaxe propia e
colectiva.
PE 80
CA4.3 - Recoñecer e describir na contorna inmediata Analizar o funcionamento de distintos
situacións problemáticas reais de índole científica e circuitos eléctricos e calcular voltaxes,
emprender iniciativas nas que a ciencia e, en intensidades e resistencias do circuito.
particular, a física e a química poden contribuír á súa
solución, analizando criticamente o seu impacto na
sociedade.
CA1.1 - Seleccionar, de acordo coa natureza das Entregar, en tempo e forma, un informe
cuestións que se traten, a mellor maneira de dunha práctica de laboratorio ou
comprobar ou refutar as hipóteses formuladas, simulación por ordenador. Na realización
deseñando estratexias de indagación e procura de do informe valorarase o emprego de
evidencias que permitan obter conclusións e ferramentas TIC.
respostas axustadas á natureza da pregunta
formulada. TI 20
CA1.8 - Emprender, de forma guiada e de acordo coa Entregar, en tempo e forma, un informe
metodoloxía adecuada, proxectos científicos que dunha práctica de laboratorio ou
involucren o alumando na mellora da sociedade e simulación por ordenador. Na realización
que creen un valor individual e colectivo. do informe valorarase o emprego de
ferramentas TIC.
Contidos
- Traballo experimental e proxectos de investigación: estratexias na resolución de problemas e no desenvolvemento

de investigacións mediante, a indagación, a dedución, a procura de evidencias e o razoamento lóxico-matemático,
facendo inferencias válidas das observacións e obtendo conclusións.
- Fenómenos gravitatorios, eléctricos e magnéticos: experimentos sinxelos que evidencian a relación coas forzas da
natureza.
4.1. Concrecións metodolóxicas

- Na explicación de contidos se empregará unha clase maxistral na que o profesor explicará os conceptos ou contidos
e os problemas modelo.
- Na resolución de problemas se empregará unha metodoloxía participativa na que o alumno sexa un elemento activo
no proceso de ensinanza-apredizaxe. O alumno realiza os exercicios e expónos ao resto dos compañeiros.
- Nas prácticas de laboratorio, simulacións por ordenador, proxectos de construcción ou trabaloos académicos se
empregará unha aprendizaxe colaborativa ou cooperativa pero o informe que deberán entregar ao final da actividade
será individual.
Páxina 13 de 18
09/01/2024 00:10:06
4.2. Materiais e recursos didácticos
Denominación
Edixgal
Teoría e boletín de exercicios
Actividades de reforzo e de ampliación
Prácticas de laboratorio
Fichas de actividades
En Edixgal publicarase a teoría, os exercicios, os formularios, as prácticas de laboratorio e as actividades de

reforzo ou ampliación de cada unha das unidades didácticas que conforman o currículo da materia. Tamén
intentarase publicar todos os exames que se fagan a longo do curso.
5.1. Procedemento para a avaliación inicial

A avaliación inicial se deberá realizar durante as primeiras semanas do curso escolar. Este proceso deberá
comprender as seguintes accións que permitan identificar as dificultades do alumnado, así como as súas necesidades
de atención educativa:
a) Análise dos informes do curso anterior.
b) Coñecemento personalizado do alumnado, mediante a realización de probas e pola observación da súa actitude na
clase, e da súa situación educativa e emocional.
Os contidos das probas de avaliación inicial deberán de incidir nos coñecementos de compresión lectora e
capacidade matemática así a motivación do alumno de cara ao estudo da materia de Física e Química.
5.2. Criterios de cualificación e recuperación
Pesos dos instrumentos de avaliación por UD:
Unidade
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6 UD 7 UD 8 UD 9 Total
didáctica
Peso UD/
11 11 11 11 11 11 11 11 12 100
Tipo Ins.
Proba
80 80 80 80 100 80 80 80 80 82
escrita
Táboa de
20 20 20 20 0 20 20 20 20 18
indicadores
Criterios de cualificación:
A cualificación de cada avaliación virá determinada por:

- A media aritmética das probas escritas que se fagan a longo da avaliación que representará o 80% da cualificación.
- A media aritmética dos traballos que se puideran desenvolver ó longo da avaliación (de investigación , de
laboratorio, etc) que representará o 20 % da cualificación.
Para aprobar a materia é necesario ter aprobadas as tres avaliacións. A cualificación do curso será a media aritmética
das cualificacións reais correspondentes ás tres avaliacións aprobadas.
Aqueles alumnos que teñan as tres avaliacións superadas poderán facer unha proba de nivel do conxunto da materia
Páxina 14 de 18
09/01/2024 00:10:07
ao final do curso que poderá subir, ata un máximo de 1,5 puntos, a media aritmética das notas reais das tres
avaliacións. A cualificación que se outorgará ao alumnado na avaliación ordinaria será, neste caso, a que obteña na
proba. A realización desta proba de nivel, en ningún caso, pode baixar a nota media obtida no curso.
Aplicación dos redondeos:
No departamento de Física e Química aplicaranse os redondeos segundo o seguinte procedemento:
- Se o primeiro número que se elimina é menor que 8, a cifra precedente non cambia.
- Se o primeiro número que se elimina é igual ou maior que 8, a cifra precedente increméntase en 1.
Utilización de métodos fraudulentos no desenvolvemento dos exames ou dos traballos:
No caso de que o alumnado recurra a métodos fraudulentos para tratar de aprobar un exame, como recurrir a
"chuletas", uso de métodos tecnolóxicos como reloxos, auriculares..., apropiación indebida de exames, etc, a
valoración do exame será de 0. No caso de plaxiar exames, copiar exercicios que se deban presentar,..., en definitiva,
recurrir ao engano, o traballo, exercicio ou práctica será valorado cun 0.
Calquera actividade que se entregue fora de prazo o non seguindo as indicacións dadas anteriormente ou na propia
tarefa, terá a consideración de "non entregado" e polo tanto unha puntuación de 0.
Criterios de recuperación:
Naqueles casos en que sexa necesario faranse probas escritas de recuperación (unha por avaliación) para determinar
se o alumno/a progresou de forma que cumpre os obxectivos recollidos na programación. Cando o alumno acade 5
terá superada a avaliación, pero se a súa cualificación é superior a 5, de cara ao cómputo final, a súa cualificación
será maior ou igual ao 80% da nota do exame de recuperación, cando sexa pertinente.
Poderán realizar unha proba de repesca ou recuperación final aqueles alumnos/as que teñan algunha avaliación
suspensa. Nesta proba os alumnos deberán recuperar soamente a parte que teñan suspensa. Se o alumno supera a
proba de repesca recuperará a avaliación cunha cualificación de 5.
5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

Para recuperar a materia pendente o alumnado ten que acadar os obxectivos da materia e adquirir as competencias
correspondentes. Con este obxectivo garantiranse as seguintes accións:
1.-Todo o alumnado que teña pendente a Física e Química de 2º estará matriculado nun curso de pendentes na aula
virtual.
2.-O alumnado recibirá unha serie de tarefas, actividades e exercicios propostos polo profesor ou a profesora
responsable da materia baixo a dirección do departamento, que estarán a disposición do alumnado na aula virtual.
3.-O seguimento do progreso ao longo do curso farase de forma presencial (un mínimo de tres reunións) e a través da
aula virtual.
4.-O alumnado será avaliado dos CA correspondentes á materia mediante tres probas escritas, o que non impide que
se poidan utilizar outros instrumentos de avaliación sempre que non interfiran coa marcha do curso no resto das
materias e que se poidan ofertar a todo o alumnado coa Física e Química de 2º de ESO pendente.
Para tal fin, antes do 20 de setembro, o profesorado que imparta Física e Química de 2º de ESO planificará unha
reunión co alumnado que ten a dita materia sen superar, na que se lle entregará un documento informativo,
aprobado polo departamento, que deberá conter:
1.- Os criterios de avaliación, cos seus mínimos, e os procedementos e instrumentos de avaliación a aplicar.
2.- A descrición do curso de pendentes na aula virtual.
3.- Tarefas a realizar e as súas datas de entrega . Estas tarefas deben facilitar o proceso de recuperación. Consistirán
na realización de actividades similares ás que serán obxecto de avaliación nas probas escritas. Constarán de tres
bloques, cada un correspondente a unha proba escrita. Serán corrixidas pola profesora ou polo profesor responsable
da materia pendente . Ademais, ao longo do curso proporanse as actividades que se consideren necesarias, a través
da aula virtual.
4.- Datas das probas escritas, especificando os CA obxecto de avaliación nelas. Realizaranse tres probas en datas que
no interfiran coas correspondentes ás materias do curso.
En calquera caso este calendario precisa un acordo de centro.
En todas as probas contemplarase a posibilidade de recuperar os CA non superados en probas anteriores.
Ao longo do trimestre, o profesorado responsable do seguimento deberá comunicar á familia a situación do alumno/a
vía Abalar, ou ben nas reunións que a familia teña co titor ou titora.
En cada un dos trimestres, xunto cos boletíns de cualificacións comunicaráselle ás familias como é a evolución do seu
fillo/a na recuperación da materia pendente.
Páxina 15 de 18
09/01/2024 00:10:07
Os criterios de cualificación son os mesmos que se aplican no curso ordinario A cada criterio de avaliación
asignaráselle unha cualificación. e non depende do instrumento utilizado, senon do grao de adquisición do CA .
A cualificación será a media ponderada das asignadas a cada CA
Considerarase que a materia pendente foi superada cando ao rematar o curso a cualificación correspondente a media
ponderada dos CA sexa igual ou maior que 5,0
6. Medidas de atención á diversidade

Alumnado NEAE:
Se entende por alumnado con Necesidades Específicas de Apoio Educativo (NEAE), aquel que presenta Necesidades
educativas Especiais (NEE) por Dificultades Específicas de Aprendizaxe (DEA), por Trastornos de Déficit de Atención
con ou sen Hiperactividade (TDAH / TDA) ou por Trastornos do Espectro Autista (TEA).
O departamento de Física e Química entende que as medidas máis eficaces para asimilar e avaliar as materias que
ten que impartir dito departamento son:
NA AULA:
- Situar ao alumno cerca do profesor para facilitar o contacto ocular e a súa supervisión. Miralas a miúdo ou tocarlle
nas costas para animalas a facer as tarefas.
- Controlar o ambiente na clase de tal forma que sexa un ambiente tranquilo no que se poida desenvolver unha rutina
de traballo diario con normas moi claras.
- Favorecer a súa participación na clase facendo algunhas preguntas sinxelas con tempo suficiente para que
contesten.
NO PROCESO DE AVALIACIÓN:
- Empregar nos exames preguntas con enunciados curtos, precisos e claros. Cando se considere necesario, poden
acompañarse de apoios visuais, negriñas e subliñado de palabras clave.
- Facer os exames co espazo necesario para facer o exercicio, de forma que non se perdan e non esquezan exercicios
e entregar os exercicios do exame por partes e non todos xuntos.
- Acompañar ao alumno durante o exame para evitar bloqueos ou distraccións.
- Dar máis tempo para terminar un exame, permitíndolle ao alumnado realizalo, de ser necesario, en máis dunha
sesión.
- Asumir os erros de presentación como algo non avaliable no caso de que o alumno teña dificultades de
psicomotricidade.
O profesorado do departamento levará a cabo as medidas curriculares individidualizadas para asegurar o adecuado
progreso do alumnado con necesidades específicas de modo que este poida alcanzar o máximo desenvolvemento das
súas capacidades persoais e dos obxectivos da etapa.
Reforzos educativos
Cando un alumno suspenda algunha avaliación ou ben non poida seguir, de forma axeitada, o desenvolvemento das
clases por carecer coñecementos previos, deberá ser obxecto dun reforzo que pode ser puntual ou de ter data de
inicio e finalización.
7.1. Concreción dos elementos transversais
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6 UD 7 UD 8
ET.1 - Problemas
X
medioambientais
ET.2 - Problemas enerxéticos X
ET.3 - Investigación,
X
desenvolvemento e
innovación (I+D+I)
Páxina 16 de 18
09/01/2024 00:11:41
UD 9
ET.1 - Problemas
medioambientais
ET.2 - Problemas enerxéticos
desenvolvemento e
innovación (I+D+I)
Observacións:
Respectando o tratamento específico nalgunhas unidades concretas da materia, os elementos transversais, tales
como a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, as tecnoloxías da información e a comunicación, o
emprendimiento e a educación cívica traballaranse desde todas as unidades, posibilitando e fomentando que o
proceso de ensino-aprendizaxe do alumnado sexa o máis completo posible.
7.2. Actividades complementarias
1º 2º 3º
Actividade Descrición
trim. trim. trim.
Actividades do club de ciencia do instituto As actividades se realizarán ao longo do curso
aproveitando algúns recreos e luns pola tarde antes X X X
do comenzo das clases.
Observacións:
Desde o departamento fomentarase a participación do alumnado nas distintas actividades do club de ciencia do
instituto.
O noso departamento non programará actividades fixas para este curso; sen perxuízo do anterior, comentaranse
na clase a posibilidade de participación nalgunhas actividades que se nos vaian ofertando ou das que teñamos
información e que poidan resultar de interese para a nosas áreas, sempre e cando a dispoñibilidade do
profesorado e/ou a economía do centro ou do departamento fagan posible dita participación.
8.1. Procedemento para avaliar o proceso do ensino e a practica docente cos seus indicadores
de logro
Indicadores de logro
Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico
Satisfactorio / Mellorable
Metodoloxía empregada
Organización xeral da aula e o aproveitamento dos recursos
Páxina 17 de 18
09/01/2024 00:11:41
Medidas de atención á diversidade
Clima de traballo na aula
satisfactorio / Mellorable
Descrición:
Deberá indicarse o grao de consecución de cada un dos criterios de avaliación da práctica docente indicando:
satisfactorio ou mellorable. No caso de que algún aspecto do proceso de ensino e práctica docente sexa calificado
como mellorable deberá indicarse unha prosposta de mellora.
8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora

Esta avaliación do proceso de ensinanza e da práctica docente se realizará ao final de cada trimestre e os resultados
e as propostas de mellora se recollerán en acta de departamento así como as solucións acordadas polos membros do
departamento para a mellora do rendemento académico do alumnado. Desta forma, pódense ter en conta as
melloras no seguinte trimenstre.
9. Outros apartados
Páxina 18 de 18
09/01/2024 00:11:41
Centro educativo
Sesións Sesións
obrigatoria
Réxime
Páxina 1 de 21
09/01/2024 00:10:15
Contido Páxina
1. Introdución 3
Páxina 2 de 21
09/01/2024 00:10:15
1. Introdución
O currículo da materia de Física e Química persegue que o alumnado se atope en disposición
de desenvolver o pensamento científico, para así enfrontarse aos posibles problemas da
sociedade e gozar dun coñecemento máis profundo do mundo que o rodea.
Por esta razón, os obxectivos desta materia inciden en comprender os motivos polos que
ocorren os principais fenómenos fisicoquímicos da contorna e en interpretalos en termos das
leis e teorías científicas, expresar en forma de preguntas as observacións realizadas, formular
hipóteses para explicalas e verificalas, manexar con soltura as regras e normas básicas da
física e da química, utilizar de forma crítica e eficiente plataformas tecnolóxicas e recursos
variados tanto para a produción individual coma en equipo, utilizar as estratexias propias do
traballo colaborativo que permitan potenciar o crecemento entre iguais como base
emprendedora dunha comunidade científica crítica, ética e eficiente e entender a ciencia
como unha construción colectiva en continuo cambio e evolución.
Respecto da avaliación, os criterios están orientados, con carácter prioritario, no desempeño
dos procesos cognitivos asociados ao pensamento científico competencial, para así ir máis alá
dunha mera comprobación da memorización de conceptos.
A materia estrutúrase nos que tradicionalmente foron os grandes bloques de coñecemento da

física e da química: a materia, a enerxía e o cambio. Ademais, este currículo propón a
existencia dun bloque de contidos que fai referencia ás metodoloxías da ciencia e á súa
importancia no desenvolvemento desta e que constitúe o eixe metodolóxico da materia, sendo
necesario traballalo simultaneamente con cada un dos restantes.
Nese bloque, denominado «As destrezas científicas básicas», establécese, ademais, a relación
das ciencias experimentais cunha das súas ferramentas máis potentes, as matemáticas, que
ofrecen unha linguaxe de comunicación formal e que inclúen coñecementos, destrezas e
actitudes previos do alumnado, xunto con outros que se adquiren ao longo desta etapa
educativa. Así mesmo, tamén se incide no papel destacado da muller ao longo da historia da
ciencia, como forma de poñelo en valor e de fomentar novas vocacións femininas cara ás
ciencias experimentais e cara á tecnoloxía.
No bloque «A materia», englóbanse coñecementos básicos sobre a constitución interna das
substancias, o que inclúe a descrición da estrutura dos elementos e dos compostos químicos e
as propiedades macroscópicas e microscópicas da materia.
No bloque «A enerxía», o alumnado profunda en coñecementos, destrezas e actitudes que
adquiriu en 2º de ESO, como as fontes de enerxía e os seus usos prácticos ou os conceptos
básicos acerca das formas de enerxía. Inclúense, ademais, saberes relacionados co
desenvolvemento social e económico do mundo real e as súas implicacións ambientais.
Por último, o bloque denominado «O cambio» aborda as principais transformacións físicas e
químicas dos sistemas materiais e naturais, así como os exemplos máis frecuentes na
contorna do alumnado, describindo as súas aplicacións e contribucións á creación dun mundo
mellor.
Os 4 bloques repártense en seis unidades didácticas :1.- Destrezas científicas, 2.- O átomo, 3.- O Sistema Periódico e
o enlace químico, 4.- Formulación inorgánica, 5.- A reacción química, 6.- Natureza eléctrica da materia
A metodoloxía utilizada inscríbese no marco determinado polo modelo DUA, que se

desenvolve con máis detalle no apartado de atención á diversidade desta programación. Neste
sentido, porase énfase na atención á diversidade do alumnado, na atención individualizada, na
prevención das dificultades de aprendizaxe e na posta en práctica de mecanismos de reforzo
tan pronto como se detecten esas dificultades. Tamén se potenciará o uso de distintas
estratexias metodolóxicas que teñan en conta os diferentes ritmos de aprendizaxe do
alumnado, favorezan a capacidade de aprender por si mesmos e promovan tanto o traballo
individual coma o cooperativo e o colaborativo.
Páxina 3 de 21
09/01/2024 00:10:15

vida humana.
4-5 3 2 1 2-4
culturas.
de aprendizaxe.
do medio ambiente.
Páxina 4 de 21
09/01/2024 00:10:16

2-5 4 1-4 4 1
ambiental e social.
Descrición:
1 Destrezas científicas 15 12 X
2 O átomo 20 12 X
Sistema Periódico e enlace
3 15 10 X
químico
4 Formulación inorgánica 15 10 X
5 As reaccións químicas 25 18 X X
6 Natureza eléctrica da materia 10 8 X
1 Destrezas científicas 12
Páxina 5 de 21
09/01/2024 00:10:16
CA1.1 - Seleccionar, de acordo coa natureza das Ante unha hipótese formulada deseña
cuestións que se traten, a mellor maneira de unha estratexia de inda-gación adecuada
comprobar ou refutar as hipóteses formuladas, para comprobala ou refutala. Asociado
deseñando estratexias de indagación e procura de aos contidos C1.1, C1.2, C.1.3 e C.1.4
evidencias que permitan obter conclusións e
respostas axustadas á natureza da pregunta
formulada.
CA1.2 - Aplicar as leis e teorías científicas coñecidas Formula cuestións científicas e emite
ao formular cuestións e hipóteses sendo coherente hipóteses coherentes co
PE 65
co coñecemento científico existente e deseñando os coñecemento científico existente, así
procedementos experimentais ou dedutivos como deseña unha estra-texia de
necesarios para resolvelas ou comprobalas. indagación. Asociado aos contidos C1.1. e
C1.2.
CA1.3 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Utiliza adecuadamente as regras básicas
física e da química, incluído o uso de unidades de da física e da química, incluíndo o uso de
medida, así como as ferramentas matemáticas unidades e ferramentas matemáticas.
precisas, conseguindo unha comunicación efectiva Asociado ao contido C1.5.
con toda a comunidade científica.
CA1.4 - Poñer en práctica as normas de uso dos Segue as instruccións do profesorado no
espazos específicos da ciencia, como os laboratorios uso das instalacións, en concreto dos
de física e química, asegurando a saúde propia e laboratorios. Asociado aos contidos C1.3 e
colectiva, a conservación sostible do medio C1.4
ambiente e o coidado das instalacións.
CA1.5 - Utilizar recursos variados, tradicionais e Manexa libros texto e recursos dixitais no
dixitais, mellorando a aprendizaxe autónoma e a seu proceso de apren-dizaxe de forma
interacción con outros membros da comunidade autónoma e en equipo. Asociado ó
educativa, con respecto aos docentes e aos contido C.1.6
estudantes e analizando criticamente as achegas de
cada participante.
CA1.6 - Traballar de forma adecuada e con medios Consulta información seleccionando
variados, tradicionais e dixitais, na consulta de fontes fiables e crea con-tidos utilizando
información e na creación de contidos, libros de texto e buscadores de
seleccionando con criterio as fontes máis fiables e información en internet. Asociado ao C1.6
adecuadas mellorando a aprendizaxe propia e na presentación dun traballo sobre C1.7.
colectiva. TI 35
CA1.7 - Establecer interaccións construtivas e Participa de forma activa e construtiva en
coeducativas, emprendendo actividades de actividades en grupo cos seus
cooperación e do uso das estratexias propias do compañeiros e compañeiras.
traballo colaborativo, como forma de construír un
medio de traballo eficiente na ciencia.
CA1.8 - Emprender, de forma guiada e de acordo coa Participa de forma activa e guiada en
metodoloxía adecuada, proxectos científicos que proxectos de aprendizaxe e servizo.
involucren o alumnado na mellora da sociedade e Asociado ao contido C1.6.
que creen valor para o individuo e para a
comunidade.
CA1.9 - Recoñecer e valorar, a través da análise Coñece feitos e a súa repercusión na
histórica dos avances científicos logrados por homes sociedade. É consciente da importancia
e mulleres de ciencia, que este é un proceso en da participación da muller na
permanente construción e que existen repercusións construcción da ciencia. Asociado ao C1.6
mutuas da ciencia actual coa tecnoloxía, coa na presentación dun traballo sobre C1.7.
sociedade e co medio ambiente.
Páxina 6 de 21
09/01/2024 00:10:16
Contidos
- Metodoloxías da investigación científica: identificación e formulación de cuestións, elaboración de hipóteses e

comprobación experimental destas.
- Traballo experimental e emprendemento de proxectos de investigación: estratexias na resolución de problemas e
no desenvolvemento de investigacións mediante a indagación, a dedución, a procura de evidencias e o razoamento
lóxico-matemático, facendo inferencias válidas das observacións e obtendo conclusións.
- Diversas contornas e recursos de aprendizaxe científica como os laboratorios ou as contornas virtuais: materiais,
substancias e ferramentas tecnolóxicas.
- A linguaxe científica: unidades do sistema internacional de unidades e os seus símbolos. Ferramentas matemáticas
básicas en diferentes escenarios científicos e de aprendizaxe.
- Estratexias de interpretación e produción de información científica utilizando diferentes formatos e diferentes
- A cultura científica: o papel de científicos e científicas nos principais fitos históricos e actuais da física e da química
no avance e na mellora da sociedade.
2 O átomo 12
CA2.1 - Identificar e comprender fenómenos Comprende fenómenos fisicoquímicos

fisicoquímicos cotiáns relevantes relacionados coa cotiáns relevantes rela-cionados coa
composición e estrutura de sistemas materiais, a composición e estrutura de sistemas
partir dos principios, teorías e leis científicas materiais.
adecuadas, expresándoos de maneira argumentada
e utilizando diversidade de soportes e medios de
comunicación.
CA2.2 - Resolver problemas fisicoquímicos Resolver problemas
relacionados coa composición e coa estrutura de
sistemas materiais, utilizando as leis e as teorías
adecuadamente os resultados. PE 90
CA2.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Observa, formula hipóteses e aplica a
na identificación e descrición de fenómenos experimentación, a indagación e a
relacionados con sistemas materiais a partir de procura de evidencias.
cuestións ás que se poida dar resposta a través da
indagación, da dedución, do traballo experimental e
do razoamento lóxico-matemático, diferenciándoas
CA2.6 - Recoñecer e valorar, a través da análise Recoñece o desenvolvemento histórico
histórica do desenvolvemento do modelo atómico e dos modelos atómicos e da ordenación
da ordenación de elementos na táboa, que a ciencia dos elementos na táboa periódica.
é un proceso en permanente construción.
Páxina 7 de 21
09/01/2024 00:10:16
CA2.4 - Empregar datos en diferentes formatos para Interpreta e produce datos en forma de
interpretar e comunicar información relativa á textos, táboas, gráficas, informes,
composición e estrutura de sistemas materiais, esquemas, modelos e símbolos entre
TI 10
relacionando entre si o que cada un deles contén e outro
extraendo en cada caso o relevante para a
Contidos
- Estrutura atómica: desenvolvemento histórico dos modelos atómicos, existencia, formación e propiedades dos
isótopos e ordenación dos elementos na táboa periódica.
3 Sistema Periódico e enlace químico 10

fisicoquímicos cotiáns relevantes relacionados coa cotiáns relevantes rela-cionados coa
composición e estrutura de sistemas materiais, a composición e estrutura de sistemas
partir dos principios, teorías e leis científicas materiais.
adecuadas, expresándoos de maneira argumentada
e utilizando diversidade de soportes e medios de
comunicación.
CA2.2 - Resolver problemas fisicoquímicos Resolver problemas relacionados do
relacionados coa composición e coa estrutura de contido C2.1
sistemas materiais, utilizando as leis e as teorías
relacionados con sistemas materiais a partir de procura de evidencias.
cuestións ás que se poida dar resposta a través da
indagación, da dedución, do traballo experimental e
do razoamento lóxico-matemático, diferenciándoas
CA2.6 - Recoñecer e valorar, a través da análise Recoñece o desenvolvemento histórico
histórica do desenvolvemento do modelo atómico e dos modelos atómicos e da ordenación
da ordenación de elementos na táboa, que a ciencia dos elementos na táboa periódica.
é un proceso en permanente construción.
Páxina 8 de 21
09/01/2024 00:10:16
composición e estrutura de sistemas materiais, esquemas, modelos e símbolos, entre
TI 10
relacionando entre si o que cada un deles contén e outros.
extraendo en cada caso o relevante para a
Contidos
- Principais compostos químicos: a súa formación e as súas propiedades físicas e químicas, valoración das súas
aplicacións. Masa atómica e masa molecular.
4 Formulación inorgánica 10
CA2.5 - Utilizar adecuadamente os símbolos dos Formula e nomea substancias simples,

elementos químicos e as fórmulas das substancias ións monoatómicos e compostos binarios
máis importantes, as regras de formulación e mediante as regras de nomenclatura da PE 100
nomenclatura, facilitando unha comunicación IUPAC. Asociado ao contido C2.3.
efectiva con toda a comunidade científica.
Contidos
- Nomenclatura: participación dunha linguaxe científica común e universal formulando e nomeando substancias
simples, ións monoatómicos e compostos binarios mediante as regras de nomenclatura da IUPAC.
5 As reaccións químicas 18
CA4.1 - Identificar e comprender os cambios físicos e Identifica e comprende cambios físicos e

químicos cotiáns relevantes relacionados coa químicos cotiáns relevantes. Asociado ao
natureza eléctrica da materia e da enerxía, a partir contido C4.1
dos principios, teorías e leis científicas adecuadas,
expresándoos de maneira argumentada e utilizando
PE 80
diversidade de soportes e medios de comunicación.
Páxina 9 de 21
09/01/2024 00:10:16
CA4.2 - Resolver problemas sobre cambios Resolve problemas utilizando as leis e as

fisicoquímicos utilizando as leis e as teorías teorías adecuadas e expresando
científicas adecuadas, razoando os procedementos correctamente os resultados. Asociado ao
utilizados para atopar as solucións e expresando contido C4.2 e ao contido C4.3
na identificación e descrición de cambios físicos e experimentación, a indagación e a
químicos a partir de cuestións ás que se poida dar procura de evidencias. Asociado aos
resposta a través da indagación, da dedución, do contidos C4.3, C4.4 e ao contido C4.2
interpretar e comunicar información relativa aos textos, táboas, gráficas, informes,
cambios físicos e químicos dun proceso fisicoquímico fórmulas, modelos e símbolos entre
concreto, relacionando entre si o que cada un deles outtos. Asociado ó contido C 4 . 4 e ó
contén e extraendo en cada caso o relevante para a contido C4.2
CA1.4 - Poñer en práctica as normas de uso dos Segue as instruccións do profesorado no
espazos específicos da ciencia, como os laboratorios uso das instalacións, en concreto, dos
de física e química, asegurando a saúde propia e laboratorios e na realización do informe
colectiva, a conservación sostible do medio de prácticas
ambiente e o coidado das instalacións. instalaciónse,en
concreto,dos
laboratorios
CA4.3 - Recoñecer na contorna inmediata situacións Detecta situacións problemáticas
problemáticas reais relacionadas fundamentalmente relacionadas cos cambios químicos e
TI 20
cos cambios químicos e describilas, así como descríbeas propoñendos solucións.
emprender iniciativas nas que a física e a química Asociado ao contido C 4 . 2
poden contribuír á súa solución, analizando
criticamente o seu impacto na sociedade.
CA4.6 - Emprender, de forma guiada e de acordo coa Emprende iniciativas para contribuír á
metodoloxía adecuada, proxectos científicos solución de problemas relacionado cos
respecto a cambios físicos e químicos que involucren cambios químicos. Asociado ao contido
o alumnado na mellora da sociedade e que creen un C4.2
valor individual e colectivo.
Contidos
- Diversas contornas e recursos de aprendizaxe científica como os laboratorios ou as contornas virtuais: materiais,
- Os sistemas materiais: análise dos diferentes tipos de cambios que experimentan relacionando as causas que os
producen coas consecuencias que teñen.
- Interpretación macroscópica e microscópica das reaccións químicas: explicación das relacións da química co medio
ambiente, coa tecnoloxía e coa sociedade.
- Lei de conservación da masa e lei das proporcións definidas: aplicación destas leis como evidencias experimentais
que permiten validar o modelo atómico-molecular da materia.
- Factores que afectan as reaccións químicas: predición cualitativa da evolución das reaccións, entendendo a súa
importancia na resolución de problemas actuais por parte da ciencia.
Páxina 10 de 21
09/01/2024 00:10:16
6 Natureza eléctrica da materia 8

fisicoquímicos cotiáns relevantes relacionados coa cotiáns relativos á enerxía eléctrica.
natureza eléctrica da materia e da enerxía, a partir Asociado ó contido C.3.1 e C3.2
dos principios, teorías e leis científicas adecuadas,
CA3.2 - Resolver problemas fisicoquímicos Resolve razoadamente problemas
relacionados coa natureza eléctrica da materia e da referidos á enerxía eléctrica utilizando as
enerxía, utilizando as leis e as teorías científicas leis e as teorías adecuadas e expresando
adecuadas, razoando os procedementos utilizados correctamente os resultados. Asociado ao PE 80
para atopar as solucións e expresando contido C3.2
CA3.4 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Formula hipóteses e aplica a
relacionados coa natureza eléctrica da materia e coa procura de evidencias para comprobalas.
enerxía a partir de cuestións ás que se poida dar Asociado ao contido C3.1 e C3.2.
resposta a través da indagación, da dedución, do
CA3.3 - Recoñecer na contorna inmediata situacións Detecta na contorna inmediata situacións
problemáticas reais na obtención de enerxía problemáticas reais na obtención da
eléctrica e describilas, así como emprender enerxía eléctrica e descríbeas
iniciativas nas que a física e a química poden propoñendo solucións.
contribuír á súa solución, analizando criticamente o Asociado ao contido C3.3 e C3.2
seu impacto na sociedade.
natureza eléctrica da materia e da enerxía nun esquemas, modelos e símbolos entre
proceso fisicoquímico concreto, relacionando entre si outros. Asociado ao contido C3.3
o que cada un deles contén e extraendo en cada
caso o relevante para a resolución dun problema. TI 20
CA3.6 - Emprender, de forma guiada e de acordo coa Emprende iniciativas para contribuír á
metodoloxía adecuada, proxectos científicos en solución de problemas relacionados coa
canto á enerxía que involucren o alumnado na obtención da enerxía eléctrica. Asociado
mellora da sociedade e que creen un valor individual ao
e colectivo. subcontido C3.2
CA3.7 - Detectar na contorna as necesidades Detecta na contorna a necesidade do
tecnolóxicas, ambientais, económicas e sociais máis aforro enerxético e da conservación
importantes que demanda a sociedade, entendendo sostible do medioambiente. Asociado ao
a capacidade da ciencia para darlles solución contido C3.3.
sostible a través da implicación de todos os
cidadáns.
Contidos
Páxina 11 de 21
09/01/2024 00:10:16
Contidos
- Natureza eléctrica da materia: electrización dos corpos.
- Enerxía eléctrica: obtención. Circuítos eléctricos.
- O aforro enerxético e a conservación sostible do medio ambiente.

A metodoloxía utilizada inscríbese no marco determinado polo modelo DUA, que se
desenvolve con máis detalle no apartado de atención á diversidade desta programación. Neste
sentido, e acorde coas liñas de actuación no proceso de ensino e aprendizaxe recollidas no
decreto que desenvolve o currículo na Comunidade Autónoma de Galicia, porase énfase na
atención á diversidade do alumnado, na atención individualizada, na prevención das
dificultades de aprendizaxe e na posta en práctica de mecanismos de reforzo tan pronto como
se detecten dificultades e no uso de distintas estratexias metodolóxicas que teñan en conta os
diferentes ritmos de aprendizaxe do alumnado, favorezan a capacidade de aprender por si
mesmos e promovan tanto o traballo individual coma o cooperativo e o colaborativo.
O traballo por proxectos é un exemplo de metodoloxía que lle axuda ao alumnado a organizar
o seu pensamento, favorecendo a reflexión, a crítica, a elaboración de hipóteses e a tarefa
investigadora a través dun proceso no que cada un aplica, de forma activa, os seus
coñecementos e habilidades a proxectos reais, favorecendo unha aprendizaxe orientada á
acción cun importante carácter interdisciplinar na que as e os estudantes conxugan
coñecementos, habilidades e actitudes para levar a bo fin o proxecto proposto.
Así mesmo, formarán parte da metodoloxía a realización de proxectos significativos para o
alumnado, de tarefas de carácter experimental, así como situacións-problemas formuladas
cun obxectivo concreto que o alumnado debe resolver facendo un uso axeitado dos distintos
tipos de coñecementos, destrezas, actitudes e valores. Tamén terán relevancia a resolución
colaborativa e cooperativa de problemas, reforzando a autoestima, a autonomía, a reflexión e
a responsabilidade. Polo tanto, o enfoque que se lle dea a esta materia debe incluír un
tratamento experimental e práctico que amplíe a experiencia dos alumnos e alumnas máis alá
do académico e que lles permita facer conexións coas súas situacións cotiás, o que contribuirá
de forma significativa a que todos e todas desenvolvan as destrezas características da ciencia.
Cómpre ter en conta que a construción da ciencia e o desenvolvemento do pensamento
científico durante todas as etapas da formación do alumnado debe partir da formulación de
cuestións científicas baseadas na observación directa ou indirecta do mundo en situacións e
en contextos habituais. A explicación, a partir do coñecemento, da procura de evidencias, da
indagación e da correcta interpretación da información que a diario chega ao público en
diferentes formatos e a partir de diferentes fontes, precisa unha adecuada adquisición das
competencias correspondentes.
Polo dito, en todas as unidades didácticas incluiranse: prácticas de laboratorio, experiencias
en contornos virtuais, así como enunciados de coñecemento que permitan aplicar un proceso
de argumentación en base ás probas dispoñibles (recóllense nas descricións das unidades
didácticas). Guiados polo modelo DUA facilitarase que o alumnado poida seleccionar entre
distintas actividades e distintos contornos.
Concederáselle especial importancia á presentación dos resultados obtidos, que se axustará
ao que é habitual nas comunicacións científicas, e serán compartidos co resto da aula
utilizando diferentes estratexias. Desta forma traballarase transversalmente a comprensión
lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual e a competencia dixital.
En relación con esta última cómpre indicar que a aplicación das tecnoloxías dixitais xunto aos
principios do DUA permiten un elevado grao de personalización do currículo fundamental nun
ensino inclusivo que debe proporcionar a todas as persoas oportunidades equitativas para
aprender.
Para dar resposta ao indicado no CA1.6 "Traballar de forma adecuada e con medios variados,
tradicionais e dixitais, na consulta de información e na creación de contidos, seleccionando
Páxina 12 de 21
09/01/2024 00:10:16
con criterio as fontes máis fiables e adecuadas mellorando a aprendizaxe propia e colectiva"
proporanse traballos de busca de información sempre que sexa posible e, en todo caso, nas
unidades didácticas 4 (obtención de enerxía eléctrica) e 5 (funcionamento de depuradoras,
tratamento de augas, tratamento de residuos). Preténdese, ademais, a realización de
actividades de carácter interdisciplinar que combinen saberes das diferentes ciencias, da
tecnoloxía e das matemáticas, como corresponde ao carácter STEM da física e da química
Potenciarase o traballo tanto colaborativo como cooperativo deseñando plans de equipo que
permitan asegurar o correcto funcionamento deste, seguindo o indicado no CA1.7 "Establecer
interaccións construtivas e coeducativas, emprendendo actividades de cooperación e do uso
das estratexias propias do traballo colaborativo, como forma de construír un medio de traballo
eficiente na ciencia".
Sempre que sexa posible e no caso de poder avaliarse o mesmo criterio de avaliación dentro
dunha unidade didáctica de formas distintas, permitirase ao alumnado elixir entre as
diferentes vías de avaliación, coa condición de que ao longo do curso as utilice todas.
Preténdese flexibilizar o currículo para achegalo a todos os alumnos e alumnas.
Promoverase o modelo de aula invertida, ou modificacións deste, utilizando alternativas ao
vídeo en consonancia co DUA, co obxectivo de transformar a aula nun espazo de aprendizaxe
colectiva.
No apartado de atención á diversidade recóllense outras moitas concrecións metodolóxicas
que se deberán especificar na programación de aula.
Denominación
Recursos: Recursos: Aula, aula virtual, laboratorio equipado, ordenadores, recursos audiovisuais, recursos
informáticos e todo tipo de recursos de papelería, láminas, carteis...
Materiais: Libro de texto/apuntamentos, vídeos e textos elaborados polo profesorado e/ou alumnado, presentacións
audiovisuais, material dixital seleccionado, material de laboratorio adecuado ás prácticas deseñadas, modelos
moleculares...
O material e recursos indicados estarán ao servizo da aprendizaxe de todo o alumnado seguindo o modelo DUA

Durante o mes de setembro, realizarase un rexistro da información relevante sobre o alumnado
matriculado na materia:
- Cualificacións do curso anterior (especialmente na materia de Física e química de 2ºESO).
- Materias pendentes ou en repetición.
- Necesidades educativas especiais ou análogas.
- Outros aspectos de importancia que poidan afectar o proceso de aprendizaxe.
Nos primeiros días lectivos poderase facer unha proba escrita ou desenvolver algunha tarefa
que permita medir o nivel competencial do alumnado conforme aos criterios de avaliación de
2º de ESO. Prestarase especial atención aos resultados do alumnado de nova incorporación ao
centro.
En calquera caso, durante a primeira sesión de cada unidade didáctica o profesorado avaliará
a situación de partida de todo o alumnado.
Páxina 13 de 21
09/01/2024 00:10:16
Unidade
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6 Total
didáctica
Peso UD/
15 20 15 15 25 10 100
Tipo Ins.
Proba
65 90 90 100 80 80 84
escrita
Táboa de
35 10 10 0 20 20 16
indicadores
A cualificación será a media ponderada das cualificacións asignadas a cada CA

Considerarase que a materia foi superada cando ao rematar o curso a cualificación correspondente a media
ponderada dos CA sexa igual ou maior que 5,0.
Aplicación de redondeos
No Departamento de Física e Química aplicaranse os redondeos segundo o seguinte procedemento:
- Se o número que se elimina é igual ou maior que 8, a cifra precedente increméntase en 1.
Utilización de métodos fraudulentos no desenvolvemento dos exames ou dos traballos
¿chuletas¿, uso de métodos tecnolóxicos como reloxos, auriculares..., apropiación indebida de exames, etc, a
Se utilizan comunicación verbal nas probas, sumarase un -1 a cualificación das mesmas, na primeira amoestación;
pero de volver a intentalo, a cualificación outorgada será de cero puntosen cada proba na que se produza esta
acción.
Cando a actuación teña lugar nunha recuperación parcial, se o alumno/a aproba o resto das avaliacións,
permitiráselle realizar a proba de recuperación final da materia, concedéndolle o dereito á rectificación , sempre e
cando non sexa reincidente ao longo do curso.
De producirse calquera tipo de práctica irregular nunha proba final o alumnado suspenderá a materia.
O alumnado terá unha oportunidade por trimestre para recuperar os CA non superados.
O alumnado que ó rematar a 3ª avaliación non teña superada a materia poderá realizar unha proba de recuperación
final
O alumnado que teña todos os CA avaliados superados poderá presentarse á proba final de recuperación para
mellorar a súa cualificación, se así o desexa.
Páxina 14 de 21
09/01/2024 00:10:16
Deseñarase un plan de reforzo para o alumnado que pase de curso coa materia de Física e Química de 3º da ESO sen
superar, seguindo as especificacións recollidas no Art. 51 da Orde de Atención á Diversidade. Para recuperar a
materia pendente o alumnado ten que acadar os obxectivos da materia e adquirir as competencias correspondentes.
Con este propósito garantiranse as seguintes accións:
1.-Todo o alumnado que teña pendente a Física e Química de 3º estará matriculado nun curso específico na aula
virtual.
2.-O alumnado recibirá unha serie de tarefas, actividades e exercicios propostos polo profesor ou profesora
responsable da materia, baixo a dirección do departamento, que estarán a disposición do alumnado na aula virtual.
3.-O seguimento do progreso ao longo do curso farase de forma presencial e a través da aula virtual.
4.-O alumnado será avaliado dos CA correspondentes á materia mediante catro probas escritas,
o que non impide que se poidan utilizar outros instrumentos de avaliación sempre que non
interfiran coa marcha do curso no resto das materias e que se poidan ofertar a todo o
alumnado coa Física e Química de 3º de ESO pendente.
Para tal fin, antes do 20 de setembro, o profesorado que imparta Física e Química de 3º de
ESO planificará unha reunión co alumnado que teña a dita materia sen superar, na que se lle
entregará un documento informativo, aprobado polo departamento, que deberá conter:
1.-Os criterios de avaliación, cos seus mínimos, e os procedementos e instrumentos de
avaliación a aplicar.
2.-A descrición do curso de pendentes na aula virtual.
3.-Tarefas a realizar e as súas datas de entrega
4.-Datas das probas escritas, especificando os CA obxecto de avaliación nelas. Realizaranse
catro probas, en datas que non interfiran coas correspondentes ás materias do curso.
Ao longo do trimestre, o profesorado responsable do seguimento deberá comunicar á familia a

situación do alumno/a vía Abalar, ou ben nas reunións que a familia teña co titor ou titora.
En cada un dos trimestres, xunto cos boletíns de cualificacións comunicaráselle ás familias
como é a evolución do seu fillo/a na recuperación da materia pendente.
Os criterios de cualificación son os mesmos que se aplican no curso ordinario. A cualificación

asígnaselle ao Criterio de Avaliación e non depende do instrumento utilizado, senón do grao
de adquisición do CA. A cualificación será a media ponderada das asignadas a cada CA.
Considerarase que a materia pendente foi superada cando ao rematar o curso a cualificación
correspondente á media ponderada dos CA sexa igual ou maior que 5,0.

. NA AULA
contesten.
. NO PROCESO DE AVALIACIÓN
Páxina 15 de 21
09/01/2024 00:10:16

sesión.
psicomotricidade.
O profesorado do Departamento levará a cabo as medidas curriculares individidualizadas para asegurar o adecuado
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6
ET.1 - ET.1 - Comprensión

X X X X X X
lectora e expresión escrita,
mediante a busca de
información (textos, gráficas,
táboas) e a súa posterior
presentación. Terá especial
interese a presentación das
prácticas de laboratorio e dos
exercicios de argumentación,
que seguirán as formas das
publicacións científicas. Este
elemento está relacionado,
entre outros, co seguinte
criterio de avaliación: CA1.6.
ET.2 - ET.2 - A expresión oral
X X X X X X
traballarase nas
presentacións sobre
diferentes temáticas
(Obtención de enerxía
eléctrica, tratamento de
augas residuais...), así como
en pequenos debates e
similares. A súa avaliación
precisa o uso dunha rúbrica.
Este elemento transversal
está directamente
relacionado, entre outros, cos
seguintes criterios de
avaliación: CA2.4, CA3.5,
CA4...
Páxina 16 de 21
09/01/2024 00:11:11
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6
ET.3 - ET.3 - Comunicación

X X X X X X
audiovisual. Como se indicou
no apartado de concrecións
metodolóxicas, promoverase
o modelo de aula invertida
(ou modificacións del
utilizando alternativas ao
vídeo en consonancia co
DUA). Non só se fomentaría o
uso pasivo do vídeo por parte
do alumnado senón tamén
como creadores dese tipo de
materiais.
ET.4 - ET.4 - Competencia
X X X X X X
dixital, mediante o uso da
aula virtual, a produción de
informes ou a presentación
de proxectos empregando
procesadores de texto e
programas de presentación,
respectivamente, a busca de
información en internet, ou
as aplicacións interactivas
sobre formulación e
similares. Este elemento está
directamente relacionado,
entre outros, cos criterios de
avaliación: CA1.5 e CA1.6.
ET.5 - ET.5 - Emprendemento,
X X X X X X
especialmente no deseño de
experiencias e proxectos de
investigación, así como na
proposta de hipóteses e a
comprobación destas, na
proposta de accións de
mellora na sociedade, na
capacidade de liderado do
grupo... Este elemento está
avaliación: CA1.1 e CA1.8.
ET.6 - ET.6 - O fomento do
X X X X X X
espírito crítico e científico é
consubstancial á materia e
trabállase na totalidade
desta, especialmente nos
exercicios de argumentación
fronte a distintos enunciados
a partir das probas
dispoñibles. Este elemento
transversal está directamente
relacionado, entre outros, co
seguinte criterio de
avaliación: CA1.1.
Páxina 17 de 21
09/01/2024 00:11:11
1º 2º 3º
trim. trim. trim.
Non se propoñen actividades O Departamento non programará actividades fixas
complementarias fixas para este curso para este curso; sen perxuízo do anterior,
comentaranse na clase a posibilidade de
participación nalgunhas actividades que se nos
vaian ofertando ou das que teñamos información e
que poidan resultar de interese para a nosas áreas,
sempre e cando a dispoñibilidade do profesorado
e/ou a economía do Centro ou do Departamento
fagan posible dita participación. O profesorado
comprométese a preparar ou colaborar nas X
actividades que poidan resultar de interese e que
nos sexan ofertadas só no caso de que os alumnos
se impliquen e leven a cabo proxectos interesantes
mediante un traballo responsable, rigoroso e
constante. O alumnado deberá respectar as datas
de convocatoria marcadas para a preparación das
actividades así como demostrar un comportamento
na aula e no centro que garanta un comportamento
responsable nas saídas.
de logro

1.-Adecuación de obxectivos, contidos e criterios de avaliación ás características e necesidades do alumnado.
Usando como indicador de logro o éxito académico e ponderando entre 1 e 4 segundo: 1 (<50% )2(<75%, >50%) 3
(<90%, >75%) e 4 (>90%)
4.-Desenvolvemento da programación didáctica. Usando como indicador de logro o grao de desenvolvemento e
adecuación daquela e ponderando entre 1 e 4 segundo: 1 (desenvolveuse < 90% e menos de 3 nalgún dos
anteriores ítems); 2 (desenvolveuse o 100% e menos de 3 nalgún dos anteriores ítems); 3 (desenvolveuse > 90% e
máis de 3 nos anteriores ítems); 4 (desenvolveuse o 100% e máis de 3 nos anteriores ítems).
7.-Procedementos de avaliación do alumnado. Usando como indicador a eficacia da retroalimentación, medida
conforme e ao que se recolle no apartado de descrición e ponderando entre 1 e 4 segundoa porcentaxe de respostas
afirmativas: 1(<50%), 2(<75%, >50%), 3 (<90%, >75%), 4(>90%)
2.-Aprendizaxes acadadas polo alumnado. Usando como indicador de logro o éxito académico, ponderando entre 1 e
4 segundo: 1(<50% )2(<75%, >50%) 3 (<90%, >75%) e 4 (>90%).
Páxina 18 de 21
09/01/2024 00:11:11
5.-Organización da aula para executar as programacións. Usando como indicador a accesibilidade do alumnado,
conforme ao que se recolle no apartado de descrición, e ponderando entre 1 e 4 segundo a porcentaxe de respostas
afirmativas: 1(<50%), 2(<75%, >50%), 3 (<90%, >75%), 4(>90%)
6.-Aproveitamento dos recursos dispoñibles no centro e no contorno para desenvolver as programacións. Usando
como indicador o aproveitamento de recursos medido conforme ao que se recolle no apartado de descrición e
ponderando entre 1 e 4 segundo o número de respostas afirmativas: 1(<3), 2 (3), 3( 4) e 4( >5).
3.-As medidas de atención á diversidade dentro da aula. Usando como indicador de logro a porcentaxe de medidas
de atención á diversidade recollidas no apartado 6 desta programación, para cada una das PAUTAS que foron
desenvolvidas, e ponderando entre 1 e 4 segundo: 1(<50%) 2(<75%, >50%) 3 < (90%, >75%) 4 (>90%).
Coordinación co resto do equipo docente e coas familias ou as persoas titoras legais
8.-Coordinación do profesorado. Usando como indicador a coordinación do profesorado, medido conforme ao que se
recolle no apartado de descrición e ponderando entre 1 e 4 segundo o número de respostas afirmativas: 1(<2), 2
(2), 3( 3) e 4( 4).
Descrición:
5-ORGANIZACIÓN DA AULA PARA DESENVOLVER AS PROGRAMACIÓNS

Responder SI ou NON aos seguintes ítems aportando as evidencias e/ou propostas de mellora
(estas últimas obrigatorias se a resposta é NON). Entre outras evidencias deberase ter en
conta a resposta dos alumnos e das alumnas aos ítems.
ÍTEMS
1.-ACCESIBILIDADE FÍSICA NA AULA
1.1.-Todo o alumnado pode participar en calquera actividade sen atopar dificultades físicas?
1.2.-Todo o alumnado pode coller e manipular obxectos comodamente (uso de material
escolar, informático, etc.)?
1.3.-Todo o alumnado pode participar nas actividades na clase ou ter o material necesario sen
que llo impidan problemas económicos?
1.4.-As actividades deséñanse para que o alumnado con problemas de saúde poida participar?
2.-ACCESIBILIDADE SENSORIAL
2.1.-Todo o alumnado pode acceder sen dificultades, a través dos sentidos, á información
necesaria para realizar actividades, manipular obxectos e desprazarse polas contornas?
2.3.-No caso de que algún alumno ou alumna teña problemas de hipoacusia, cegueira, baixa
visión, daltonismo, hipersensibilidades sensoriais, tipo táctil..., téñense en conta as súas
necesidades no deseño de actividades na aula?
3.-ACCESIBILIDADE COGNITIVA
3.1.-O alumnado entende as actividades, comprende o que pasa na aula e sabe utilizar os
materiais necesarios para realizar esas actividades?
3.2.-O deseño e contido da actividade trata de eliminar calquera posible prexuízo, parcialidade
ou trato inxusto?
3.3.-O alumnado sabe o que vai facer e o que se lle vai a pedir?
3.4.-O tempo/horario e as actividades a realizar están visibles?
3.5.-Os materiais e o contido da actividade teñen en conta a perspectiva de xénero? E as
diferenzas culturais?
3.6.-Os materiais e recursos da aula están organizados e etiquetados?
3.7.-Todo o alumnado sabe atopar e gardar o material no seu sitio?
3.8.-No caso de que algún alumno ou alumna requira algún apoio ou axuda específica para a
comunicación, tense en conta no deseño das actividades?
3.9.-Todo o alumnado pode comunicarse na clase sen ningún problema ocasionado por
descoñecemento das linguas vehiculares?
4.-ACCESIBILIDADE EMOCIONAL
4.1.-O alumnado síntese capaz de realizar as actividades que se propoñen na clase?
4.2.-No caso de ter algún alumno ou alumna con historia de fracaso escolar, téñense en conta
as súas necesidades no deseño das actividades de aula?
Páxina 19 de 21
09/01/2024 00:11:11
4.3.-No caso de que algún alumno ou alumna estea vivindo unha situación que poida supor
unha barreira emocional para a aprendizaxe, tense en conta a súa situación no
desenvolvemento das actividades de aula?
4.4.-Se chega alguén novo ao grupo, cóntase cun protocolo de acollida?
4.5.-Todo o alumnado coñece as normas de convivencia na aula?
4.6.-Hai procedementos de resolución de conflitos?
4.7.-Cóntase con espazos e actividades periódicas que permitan a participación de todo o
alumnado?
6.-APROVEITAMENTO DE RECURSOS DISPOÑIBLES NO CENTRO E NO CONTORNO PARA
DESENVOLVER AS PROGRAMACIÓNS.
Responder SI ou NON aos seguintes ítems, aportando as evidencias e/ou propostas de mellora
(estas últimas son obrigatorias se a resposta é NON). Entre outras evidencias deberase ter en
conta as respostas do alumnado aos ítems.
ÍTEMS
1.-Utilízase o aula virtual?
2.-Utilízase a biblioteca?
3.-Utilízanse os laboratorios?
4.-No caso de que existan, particípase nos proxectos de internacionalización do centro?
5.-Particípase nos proxectos formativos do centro?
6.-Colabórase co club de ciencias, de lectura ou similares?
7.-Particípase en actividades en colaboración co concello (educación viaria, biblioteca
municipal, actividades culturais...) ou con outras institucións do contorno?
7.-PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN DO ALUMNADO
(estas últimas son obrigatorias se a resposta é NON).
ÍTEMS
1.-Ao comentar o exercicio, exposición, etc. que fixo o alumno/a sinálase tanto o que fixo ben
como os erros cometidos?
2.-Os comentarios e a frecuencia en proporcionar retroalimentación axústanse a cada
alumno/a en particular?
3.-Téntase que a retroalimentación sexa o máis inmediato posible para o alumnado con menor
competencia nesa tarefa?
4.-Dilátase a retroalimentación para o alumnado con maior competencia?
5.-Ao sinalar un erro indícase en que se equivocou e dáse algunha pista de como resolvelo
correctamente?
6.-Cando o alumnado o necesita, exemplifícase o proceso paso a paso?
7.-Facilítanse pautas de corrección, rúbricas... para que o alumnado poida autoavaliar o seu
traballo?
8.-Realízanse frecuentemente actividades de autoavaliación e coavaliación na corrección de
exercicios?
9.-En ocasións pídeselle opinión ao alumno ou alumna acerca de que comentarios ou apoios
sobre a súa tarefa lle axudan máis?
10.-Anímase ao alumno/a a que reflexione ao realizar un exercicio/tarefa preguntándose que
teño que facer, como estou ao facer e como o fixen?
8.-COORDINACIÓN DO PROFESORADO
(estas últimas son obrigatorias se a resposta é NON).
ÍTEMS
1.-Deséñanse tarefas interdisciplinarias?
2.-Analízase e chégase a acordos sobre a forma de avaliar criterios de avaliación que sexan
comúns a diferentes materias?
3.-Analízase e chégase a acordos sobre a forma de tratar os elementos transversais?
4.-Hai outro tipo de acordos entre o profesorado dos cursos e lévanse a cabo?
Páxina 20 de 21
09/01/2024 00:11:11
O seguimento da programación didáctica será un punto a tratar na reunión mensual do
departamento. O resultado de dito seguimento realizarase e actualizarase no apartado
correspondente desta aplicación.
Serán especialmente importantes as reunións posteriores ás sesións de avaliación (en datas o
máis próximas posibles). Nestas reunións farase unha avaliación do éxito da implementación
da programación utilizando a información recollida nas sesións de avaliación, ademáis da
recollida nesta aplicación. Analizarase expresamente o grao de cumprimento das propostas de
mellora realizadas con anterioridade.
Como indicador de logro do grao de desenvolvemento e adecuación da programación
proponse un baseado no seguimento de cada unidade didáctica (data de inicio e final, sesións
previstas frente a sesións realizadas e grado de cumprimento) e o éxito académico acadado
tras cada avaliación ponderando entre 1 e 4 do seguinte xeito:
1 . Desenvolveuse menos do 90% e acadou menos de 3 nalgún dos ítems que se recollen
a continuación nesta descrición.
2 . Desenvolveuse o 100% e acadou menos de 3 nalgún dos ítems.
3 . Desenvolveuse máis do 90% e acadou máis de 3 nos ítems.
4 . Desenvolveuse o 100% e acadou máis de 3 nos ítems.
Os ítems de aprendizaxe son os seguintes:
-Adecuación de obxectivos, contidos e criterios de avaliación ás características e necesidades
do alumnado. Usando como indicador de logro o éxito académico ponderando entre 1 e 4
segundo: 1(<50% ), 2(<75%, >50%), 3 (<90%, >75%) e 4 (>90%).
-Aprendizaxes acadadas polo alumnado. Usando como indicador de logro o éxito académico
ponderando entre 1 e 4 segundo: 1(<50% ), 2(<75%, >50%), 3 (<90%, >75%) e 4 (>90%).
-As medidas de atención á diversidade dentro da aula. Usando como indicador de logro a
porcentaxe de medidas de atención á diversidade recollidas no apartado 6 desta
programación para cada unha das PAUTAS que foron desenvolvidas ponderando entre 1 e 4
segundo: 1(<50%), 2(<75%, >50%), 3 (<90%, >75%) e 4 (>90%).
En función da análise realizada faranse as correspondentes propostas de mellora.
Finalizado o curso, tendo en consideración os resultados da avaliación do proceso de ensino e
práctica docente, estableceranse as propostas de modificación da programación de cara ao
seguinte curso.
9. Outros apartados
Páxina 21 de 21
09/01/2024 00:11:12
Centro educativo
Sesións Sesións
obrigatoria
Réxime
Páxina 1 de 23
09/01/2024 00:10:25
Contido Páxina
1. Introdución 3
Páxina 2 de 23
09/01/2024 00:10:25
1. Introdución
Na actualidade a vila de Sada experimenta un progresivo aumento da poboación, reflectida no constante aumento de
alumnado no IES, sendo o número de matrículas no mesmo superiór a 600 alumnos/as.
O IES Isaac Díaz Pardo, oferta Educación Secundaria Obrigatoria, Bacharelato e Educación Secundaria de Adultos
(Módulos 3 e 4), é un centro comprometido coa innovación educativa, desenvolvendo os seguintes programas
educativos:
• Contratos programa.
• Proxecto E-Dixgal.
• Programa de innovación educativa: Espazo Maker.
• Programa de innovación educativa: Club de Ciencia
• Programa de innovación educativa: Polos creativos.
• Bibliotecas escolares (PLAMBE, Club de Lectura)
• Sección Bilingüe.
O centro conta con Laboratorio de Física e Laboratorio de Química equipados.
CARACTERÍSTICAS DA FÍSICA E QUÍMICA DE 4º DA ESO
En 4º de ESO a materia Física e Química recóllese en 9 Unidades Didácticas:
1ª Trimestre:
UD 1. As destrezas científicas básicas
UD 2. O átomo
UD 3. O enlace químico
UD 4. Formulación inorgánica
2º Trimestre:
UD 5. Formulación Orgánica
UD 6. As reaccións químicas
3º Trimestre:
UD 7. Cinemática
UD 8. Dinámica
UD 9. A enerxía
Nestas UD aséntanse as bases que permitirán continuar a súa aprendizaxe en bacharelato ou en ciclos formativos e,
xunto coas demáis ciencias experimentais e a tecnoloxía, permitir aos alumnos e ás alumnas analizar con
coñecemento de causa os problemas de orixe científica e tecnolóxica que se formulan na nosa sociedade, así como
participar no debate que suscitan e dar a resposta que corresponda como cidadanía responsable.
O ensino desta materia debe incentivar unha aprendizaxe contextualizada que relacione os principios en vigor coa
evolución histórica do coñecemento científico; que estableza a relación entre ciencia, tecnoloxía e sociedade; que
potencie a argumentación verbal, a capacidade de establecer relacións cuantitativas e espaciais, así como a de
resolver problemas con precisión e rigor.
A materia de Física e Química debe capacitar os alumnos e as alumnas para extraeren e comunicaren conclusións a
partir de probas científicas, formularen preguntas que a ciencia poida responder e explicaren cientificamente
fenómenos físicos e naturais.

vida humana.
Páxina 3 de 23
09/01/2024 00:10:26

4-5 3 2 1 2-4
culturas.
de aprendizaxe.
do medio ambiente.
2-5 4 1-4 4 1
ambiental e social.
Descrición:
Páxina 4 de 23
09/01/2024 00:10:26
Afóndase no método científico aplicado ao
traballo experimental e proxectos de
investigación que forman parte, de xeito
transversal, das diferentes unidades
1 Destrezas científicas básicas didácticas.Outros elementos tales como 4 6 X
sistemas de unidades, ferramentas
matemáticas e a valoración da actividade
científica serán tratados ao londo das
diferentes unidades didácticas.
Estúdase a evolución dos modelos
atómicos, a estructura electrónica do
átomo , a súa ordenación na táboa
2 O átomo 15 14 X
periódica e a relación que ten esta posición
coas propiedades fisicoquímicas do
elemento.
Trátanse as características do enlace, as
3 O enlace químico propiedades do composto e as forzas 8 10 X
intermoleculares.
Estúdase a nomenclatura IUPAC de
sustancias simples, ións, compostos
4 Formulación inorgánica 15 14 X
binarios e ternarios e sales cuaternarias
inorgánicas
Faise introdución á nomenclatura de
5 Formulación orgánica compostos orgánicos monofuncionais 15 15 X
sinxelos.
Introdúcese o concepto de mol como unha
forma de cálculo de cantidade de materia
nos diferentes sistemas materiais. Trátanse
sistemas materiais significativos en
particular disolucións e sistemas gaseosos,
con cálculos das diferentes formas de
expresar a súa concentración (molaridade e
tanto por cento en masa) facendo uso
tamén das ecuacións dos gases.
Profúndase nos cambios químicos, con
6 Reaccións químicas 15 15 X
cálculos estequiométricos nos que se
emplearán reactivos puros con rendemento
completo, tanto se se atopan en estado
sólido, en disolución ou en estado gasoso.
Analízanse, dun xeito
cualitativo, os factores que afectan á
velocidade das reaccións. Tamén se
tratarán as reacciones químicas de especial
interese, como son as de combustión, etc
Faise unha clasificación dos distintos tipos

de movemento. Abórdanse as ecuacións e
gráficas que describen o movemento
7 Cinemática 15 15 X X
rectilíneo e uniforme (MRU), movemento
rectilíneo uniformemente acelerado,
(MRUA), e movemento circular uniforme
Páxina 5 de 23
09/01/2024 00:10:26
(MCU), resolvendo problemas, incluindo o
7 Cinemática 15 15 X X
movemento de graves.
Trátase o carácter vectorial das forzas,
facendo cálculos básicos, gráficos e
numéricos da forza resultante dun
conxunto de forzas que actúan sobre un
8 Dinámica corpo. 8 10 X
Estúdanse as principais forzas: peso,
normal, forza de rozamento, tensión.
Aplícación das leis de Newton e estudo da
lei de gravitación universal.
Trátanse as transferencias de enerxía
cinética e potencial, aplicando o teorema
de conservación da enerxía mecánica.
9 Enerxía Fanse cálculos do traballo e potencia 5 6 X
mecánica asociados as forzas que actúan
sobre un corpo que presentan diferentes
ángulos co desprazamento.
1 Destrezas científicas básicas 6
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Resolve, usando as leis e teorías

física e da química, incluído o uso correcto de varios adecuadas , problemas de índole
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas fisicoquímico e expresa correctamente os
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas, resultados e calcula adecuadamente PE 90
así como as ferramentas matemáticas, facilitando erros.
unha comunicación efectiva con toda a comunidade
científica.
CA1.6 - Utilizar de forma eficiente recursos variados, Resolve correctamente, de forma
tradicionais e dixitais, mellorando a aprendizaxe autónoma, problemas e cuestións
autónoma e a interacción con outros membros da propostas
TI 10
comunidade educativa, de forma rigorosa e
respectuosa e analizando criticamente as achegas
Contidos
- Traballo experimental e proxectos de investigación: estratexias na resolución de problemas e o tratamento do erro

mediante a indagación, a dedución, a procura de evidencias e o razoamento lóxico-matemático, facendo
inferencias válidas das observacións e obtendo conclusións que vaian máis alá das condicións experimentais para
aplicalas a novos escenarios.
Páxina 6 de 23
09/01/2024 00:10:26
2 O átomo 14
CA2.1 - Comprender fenómenos fisicoquímicos Coñecer e manexar o concepto de

cotiáns relacionados coa composición e coa isótopo, calcular a masa atómica media.
estrutura de sistemas materiais, explicalos con rigor Explicar a formación de ións e deducir o
en termos dos principios, teorías e leis científicas ións máis probable dun elemento en
adecuadas expresándoos de maneira argumentada e función coa súa configuración electrónica.
utilizando diversidade de soportes e medios de
comunicación.
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Calcular A, Z dun elemento, deducir o nº
expostos en relación coa composición e coa de partículas subatómicas. Facer a
estrutura de sistemas materiais mediante as leis e as configuración electrónica e relacionar
teorías científicas adecuadas, razoando os ésta coa situación dun elemento no SP e
procedementos utilizados para atopar as solucións e as súas propiedades.
expresando os resultados con corrección e precisión. PE 87
CA2.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Relacionar a configuración electrónica dos
na identificación e descrición de fenómenos elementos coa variación das propiedades
relacionados con sistemas materiais a partir de periódicas (radio atómico,
situacións tanto observadas no mundo natural coma electronegatividade, carácter metálico...)
expostas a través de enunciados con información
textual, gráfica ou numérica.
CA2.5 - Recoñecer e valorar, a través da análise Recoñecer os feitos máis relevantes no
histórica do desenvolvemento do modelo atómico e desenvolvemento dos modelos atómicos
da ordenación dos elementos na táboa periódica, e na ordenación dos elementos na táboa
que a ciencia é un proceso en permanente periódica.
construción.
CA1.9 - Recoñecer e valorar, a través da análise Coñece algúns dos feitos mais relevantes TI 13
histórica dos avances científicos logrados por na ciencia e valora a súa repercusión no
mulleres e homes, así como de situacións e avance da sociedade (descubrimento
contextos actuais (liñas de investigación, institucións partículas subatómicas, isótopos...)
científicas etc.), que a ciencia é un proceso en
permanente construción e que esta ten repercusións
e implicacións importantes sobre a sociedade.
Contidos
- A cultura científica: o papel dos científicos e das científicas nos principais fitos históricos e actuais da física e da
química no avance e na mellora da sociedade.
Páxina 7 de 23
09/01/2024 00:10:26
Contidos
- Modelos atómicos: desenvolvemento histórico dos principais modelos atómicos clásicos e cuánticos e descrición
das partículas subatómicas, establecendo a súa relación cos avances da física e da química
- Estrutura electrónica dos átomos: configuración electrónica dun átomo e a súa relación coa posición deste na táboa
periódica e as súas propiedades fisicoquímicas.
3 O enlace químico 10
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Explicar a formación do enlace químico a

expostos en relación coa composición e coa partir da clasificación dos elementos
estrutura de sistemas materiais mediante as leis e as involucrados e da súa configuración
teorías científicas adecuadas, razoando os electrónica. Identificar o tipo de
procedementos utilizados para atopar as solucións e estructura formada (rede ou molécula) en
expresando os resultados con corrección e precisión. función do enlace químico.
PE 83
CA2.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Relacionar o tipo de enlace químico
na identificación e descrición de fenómenos presente nunha substancia coas súas
relacionados con sistemas materiais a partir de propiedades físicas e químicas (T fusión e
situacións tanto observadas no mundo natural coma ebullición, solubilidade, conductividade...)
expostas a través de enunciados con información
textual, gráfica ou numérica.
CA2.1 - Comprender fenómenos fisicoquímicos Explica ,dun xeito argumentado ,algún
cotiáns relacionados coa composición e coa fenómeno físicoquímico relacionado coa
estrutura de sistemas materiais, explicalos con rigor estructura da materia (exemplo: carácter
en termos dos principios, teorías e leis científicas conductor dos compostos metálicos), TI 17
adecuadas expresándoos de maneira argumentada e utilizando algún
utilizando diversidade de soportes e medios de dos variados soportes de comunicación.
comunicación.
CA2.4 - Aplicar as leis e teorías científicas máis Explicar de forma lóxica e razoada o
importantes para validar hipóteses de maneira proceso de formación dos enlaces iónicos
informada e coherente co coñecemento científico e covalentes
existente, deseñando os procedementos
experimentais ou dedutivos necesarios para
resolvelas e analizando os resultados criticamente.
Contidos
- A linguaxe científica: manexo adecuado de distintos sistemas de unidades e os seus símbolos. Ferramentas
matemáticas adecuadas en diferentes escenarios científicos e de aprendizaxe.
- Compostos químicos: a súa formación, propiedades físicas e químicas e valoración da súa utilidade e importancia
noutros campos como a enxeñería ou o deporte.
Páxina 8 de 23
09/01/2024 00:10:26
4 Formulación inorgánica 14
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Formular e nomear correctamente

física e da química, incluído o uso correcto de varios substancias simples e compostos
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas inorgánicos binarios de O, de H e sales) e
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas, ternarios (oxoácidos). Nomear e formular
así como as ferramentas matemáticas, facilitando sales cuaternarias e os seus ións
científica. PE 90
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Clasifica correctamente os compostos nas
expostos en relación coa composición e coa distintas categorías de compostos
estrutura de sistemas materiais mediante as leis e as inorgánicos estudados.
teorías científicas adecuadas, razoando os
procedementos utilizados para atopar as solucións e
expresando os resultados con corrección e precisión.
TI 10
Contidos
- Nomenclatura inorgánica: denominación de substancias simples, ións e compostos químicos binarios e ternarios
mediante as normas da IUPAC.
5 Formulación orgánica 15
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Formular e nomear compostos orgánicos

física e da química, incluído o uso correcto de varios monofuncionais
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas,
así como as ferramentas matemáticas, facilitando PE 90
científica.
Páxina 9 de 23
09/01/2024 00:10:26
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Clasifica correctamente os compostos nas

expostos en relación coa composición e coa distintas categorías de compostos
estrutura de sistemas materiais mediante as leis e as orgánicos estudados.
teorías científicas adecuadas, razoando os
TI 10
Contidos
- Introdución á nomenclatura orgánica: denominación de compostos orgánicos monofuncionais a partir das normas
da IUPAC como base para entender a gran variedade de compostos da contorna baseadas no carbono.
6 Reaccións químicas 15
CA1.2 - Predicir, para as cuestións expostas, Resolver cuestións relacionadas coa

respostas que se poidan comprobar coas velocidade de reacción e os factores que
ferramentas e coñecementos adquiridos, tanto de inflúen nela
forma experimental coma dedutiva, aplicando o
razoamento lóxico-matemático no seu proceso de
validación.
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Resolver problemas estequiométricos
física e da química, incluído o uso correcto de varios empregando o SI de unidades, realizando
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas as conversións de forma adecuada, así
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas, cono dar os resultados cun nº axeitado de
así como as ferramentas matemáticas, facilitando cifras significativas.
unha comunicación efectiva con toda a comunidade PE 77
científica.
CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolve correctamente problemas
expostos en relación coa composición e coa referidos a concentración de disolucións,
estrutura de sistemas materiais mediante as leis e as ecuación dos gases ideais,
teorías científicas adecuadas, razoando os e expresa correctamente os resultados.
Páxina 10 de 23
09/01/2024 00:10:26
CA5.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolve, usando as leis e teorías

expostos con relación aos cambios físicos e químicos adecuadas , problemas de cálculos
mediante as leis e as teorías científicas adecuadas, estequiométricos, rendemento dunha
razoando os procedementos utilizados para atopar reacción, concentración de disolucións,
as solucións e expresando os resultados con ecuación dos gases ideais,
corrección e precisión. e expresa correctamente os resultados.
CA5.4 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Identifica e describe cambios físicos e
na identificación e descrición de cambios físicos e químicos,
químicos a partir de situacións tanto observadas no resolve cuestións relacionadas coa
mundo natural coma expostas a través de velocidade de reacción e os factores que
enunciados con información textual, gráfica ou inflúen nela e o carácter exotérmico ou
numérica. endotérmico dunha reacción e construe
diagramas enerxéticos correspondentes.
CA1.5 - Aplicar con rigor as normas de uso dos Realizar de forma correcta a práctica de
espazos específicos da ciencia, como os laboratorios laboratorio proposta, seguindo o guión e
de física e química, asegurando a saúde propia e cumprindo as normas de seguridade
colectiva, a conservación sostible do medio
CA1.8 - Establecer interaccións construtivas e Traballa de forma colaborativa na
coeducativas emprendendo actividades de realización da práctica do laboratorio
cooperación e iniciando o uso das estratexias propias
do traballo colaborativo, como forma de construír un
CA5.1 - Comprender cambios físicos e químicos Presenta en tempo e forma un informe de
cotiáns, explicalos con rigor en termos dos prácticas, seguindo a estructura proposta
principios, teorías e leis científicas adecuadas, no que se incluirá unha pequena
TI 23
expresándoos de maneira argumentada e utilizando investigación sobre usos e riscos
diversidade de soportes e medios de comunicación. ambientais da reacción química estudada.
CA5.3 - Recoñecer e describir situacións Describe situacións problemáticas reais
problemáticas reais relacionadas fundamentalmente relacionadas cos cambios químicos e
cos cambios químicos e emprender iniciativas emprender iniciativas colaborativas que
colaborativas nas que a física e a química poden poden contribuír á súa solución.
contribuír á súa solución, analizando criticamente o
seu impacto na sociedade e no medio ambiente.
CA5.5 - Emprender, de forma autónoma e de acordo Realizar unha pequena investigación
coa metodoloxía adecuada, proxectos científicos sobre distintos tipos de reaccións
referidos a cambios físicos e químicos que involucren químicas (combustión, neutralización...) e
o alumnado na mellora da sociedade e que creen un aplicacións
valor individual e colectivo.
Contidos

- Diversas contornas e recursos de aprendizaxe científica, como os laboratorios ou as contornas virtuais: materiais,
Páxina 11 de 23
09/01/2024 00:10:26
Contidos
- Sistemas materiais: resolución de problemas e outras situacións de aprendizaxe diversas sobre disolucións e gases,
entre outros sistemas materiais significativos.
- Cuantificación da cantidade de materia: cálculo do número de moles de sistemas materiais de diferente natureza,
manexando con soltura as diferentes formas de medida e expresión desta na contorna científica.
- Ecuacións químicas: axuste de reaccións químicas e realización de predicións cualitativas e cuantitativas baseadas
na estequiometría, relacionándoas con procesos fisicoquímicos da industria, do medio ambiente e da sociedade.
- Descrición cualitativa de reaccións químicas de interese da contorna cotiá, incluídas as combustións, as
neutralizacións e os procesos electroquímicos sinxelos, valorando as implicacións que teñen na tecnoloxía, na
sociedade ou no medio ambiente.
- Factores que inflúen na velocidade das reaccións químicas: comprensión de como ocorre a reordenación dos
átomos aplicando modelos como a teoría de colisións e realización de predicións nos procesos químicos cotiáns
máis importantes.
7 Cinemática 15
CA1.2 - Predicir, para as cuestións expostas, Clasificar distintos tipos de movementos

respostas que se poidan comprobar coas en función da aceleración e traxectoria.
ferramentas e coñecementos adquiridos, tanto de
validación.
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Resolver problemas de cinemática
física e da química, incluído o uso correcto de varios empregando o SI de unidades, realizar as
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas conversións de forma adecuada, dar os
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas, resultados cun nº axeitado de cifras
así como as ferramentas matemáticas, facilitando significativas.
científica. PE 85
CA4.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolver problemas de cinemática de
expostos con relación ao movemento, ás forzas e movementos MRU, MRUA incluíndo caída
aos seus efectos mediante as leis e teorías libre, MCU
utilizados para atopar as solucións e expresando os
resultados con corrección e precisión.
CA4.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Resolver problemas de cinemática de
na identificación e descrición de fenómenos con movementos MRU, MRUA que inclúan a
relación ao movemento, ás forzas e aos seus efectos interpretación ou a representación de
a partir de situacións tanto observadas no mundo gráficas
natural coma expostas a través de enunciados con
información textual, gráfica ou numérica.
Páxina 12 de 23
09/01/2024 00:10:26
CA1.7 - Traballar de forma versátil con medios Realizar de forma axeitada actividades
variados, tradicionais e dixitais, na consulta de con simuladores virtuais
información e na creación de contidos,
seleccionando e empregando con criterio as fontes e
as ferramentas máis fiables e adecuadas mellorando
a aprendizaxe propia e colectiva.
CA4.1 - Comprender fenómenos fisicoquímicos Realizar de forma axeitada actividades
cotiáns relacionados co movemento, coas forzas e con simuladores virtuais
cos seus efectos, explicalos con rigor en termos dos
principios, teorías e leis científicas adecuadas,
CA4.4 - Aplicar as leis e teorías científicas máis Emite hipótesis coherentes coas leis e TI 15
importantes relacionadas co movemento, coas forzas teorías ante cuestións científicas e
e cos seus efectos para validar hipóteses de maneira deseña algún procedemento para
informada e coherente co coñecemento científico resovelas.
CA4.5 - Emprender, de forma autónoma e de acordo Relaciona os contidos traballados no
coa metodoloxía adecuada, proxectos científicos MRUA coa seguridade viaria
relacionados co movemento, coas forzas e cos seus
efectos que involucren o alumnado na mellora da
sociedade e que creen un valor individual e
colectivo.
Contidos
- Predición e comprobación, utilizando a experimentación e o razoamento lóxico-matemático, utilizando ecuacións e
gráficas da variación das principais magnitudes que describen o movemento dun corpo, relacionándoo con
situacións cotiás e coa mellora da calidade de vida.
8 Dinámica 10
Páxina 13 de 23
09/01/2024 00:10:26
CA1.2 - Predicir, para as cuestións expostas, Aplicar de forma correcta o cálculo

respostas que se poidan comprobar coas vectorial a procesos de composición e
ferramentas e coñecementos adquiridos, tanto de descomposición de forzas
validación.
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Resolver problemas de dinámica
física e da química, incluído o uso correcto de varios empregando o SI de unidades, realizar as
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas conversións de forma adecuada, dar os
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas, resultados cun nº axeitado de cifras
así como as ferramentas matemáticas, facilitando significativas.
científica. PE 78
CA4.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolver correctamente problemas de
expostos con relación ao movemento, ás forzas e dinámica aplicando a lei de Hooke e as
aos seus efectos mediante as leis e teorías leis de Newton, identificando as forzas
científicas adecuadas, razoando os procedementos como causantes do cambio do estado
utilizados para atopar as solucións e expresando os cinemático dos corpos
resultados con corrección e precisión.
CA4.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Resolver problemas aplicando as leis da
na identificación e descrición de fenómenos con dinámica que impliquen a interpretación
relación ao movemento, ás forzas e aos seus efectos ou representación de gráficas.
a partir de situacións tanto observadas no mundo
natural coma expostas a través de enunciados con
información textual, gráfica ou numérica.
CA1.5 - Aplicar con rigor as normas de uso dos Realizar a práctica de laboratorio
espazos específicos da ciencia, como os laboratorios seguindo o guión e respectando as
de física e química, asegurando a saúde propia e normas de seguridade
colectiva, a conservación sostible do medio
CA1.7 - Traballar de forma versátil con medios Entregar en tempo en forma o informe de
variados, tradicionais e dixitais, na consulta de laboratorio, seguindo a estructura
información e na creación de contidos, indicada
seleccionando e empregando con criterio as fontes e
as ferramentas máis fiables e adecuadas mellorando
a aprendizaxe propia e colectiva.
CA1.8 - Establecer interaccións construtivas e Realizar a práctica de laboratorio en
coeducativas emprendendo actividades de grupo, desenvolvendo estratexias de
cooperación e iniciando o uso das estratexias propias traballo colaborativo
do traballo colaborativo, como forma de construír un TI 22
CA4.1 - Comprender fenómenos fisicoquímicos Realizar o informe de laboratorio
cotiáns relacionados co movemento, coas forzas e incluíndo o fundamento teórico adecuado
cos seus efectos, explicalos con rigor en termos dos a representación gráfica dos resultados
principios, teorías e leis científicas adecuadas, obtidos.
CA4.4 - Aplicar as leis e teorías científicas máis Emite hipótesis coherentes coas leis e
importantes relacionadas co movemento, coas forzas teorías ante cuestións científicas e
e cos seus efectos para validar hipóteses de maneira deseña algún procedemento para
informada e coherente co coñecemento científico resovelas.
Páxina 14 de 23
09/01/2024 00:10:26
Contidos

- A forza como axente de cambios nos corpos: principio fundamental da física que se aplica a outros campos como o
deseño, o deporte ou a enxeñería.
- Carácter vectorial das forzas: uso da álxebra vectorial básica para a realización gráfica e numérica de operacións
con forzas e a súa aplicación á resolución de problemas relacionados con sistemas sometidos a conxuntos de
forzas, valorando a súa importancia en situacións cotiás.
- Principais forzas da contorna cotiá, recoñecemento do peso, a normal, o rozamento, a tensión ou o empuxe e o seu
uso na explicación de fenómenos físicos en distintos escenarios.
- Lei da gravitación universal: atracción entre os corpos que compoñen o universo. Concepto de peso.
- Forzas e presión nos fluídos: efectos das forzas e da presión sobre os líquidos e os gases, estudando os principios
fundamentais que as describen.
9 Enerxía 6
CA1.4 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Resolver problemas empregando o SI de

física e da química, incluído o uso correcto de varios unidades, realizar as conversións de
sistemas de unidades, as ferramentas matemáticas forma adecuada, dar os resultados cun nº
necesarias e as regras de nomenclatura avanzadas, axeitado de cifras significativas.
así como as ferramentas matemáticas, facilitando
científica.
CA3.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolver problemas nos que aplique os
expostos en relación coa enerxía e cos seus procesos conceptos de Ecinética, potencial e
de intercambio mediante as leis e teorías científicas mecánica, así como o principio de PE 84
adecuadas, razoando os procedementos utilizados conservación da enerxía.
para atopar as solucións e expresando os resultados
con corrección e precisión.
Páxina 15 de 23
09/01/2024 00:10:26
CA3.4 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Resolve exercicios sinxelos de

na identificación e descrición de fenómenos calorimetría
relacionados coa enerxía e cos seus procesos de
intercambio a partir de situacións tanto observadas
no mundo natural coma expostas a través de
enunciados con información textual, gráfica ou
numérica.
CA3.5 - Aplicar as leis e teorías científicas máis Emite hipótesis coherentes coas leis e
importantes relacionadas coa enerxía e os seus teorías ante cuestións relacionadas coa
procesos de intercambio para validar hipóteses de enerxía e os seus procesos
maneira informada e coherente co coñecemento
científico existente, deseñando os procedementos
CA3.6 - Emprender, de forma autónoma e de acordo Realizar un traballo de invertigación en
coa metodoloxía adecuada, proxectos científicos en grupo sobre un tipo de Enerxía
canto á enerxía que involucren o alumnado na Renovable, identificando ventaxes e
mellora da sociedade e que creen valor individual e desventaxes, implantación no noso
colectivo. territorio, etc. Presentalo en soporte
dixital
CA1.1 - Recoñecer e describir situacións Realizar un traballo de invertigación en
problemáticas reais de índole científica e emprender grupo sobre un tipo de Enerxía
iniciativas colaborativas nas que a ciencia e, en Renovable, identificando ventaxes e
particular, a física e a química poden contribuír á súa desventaxes, implantación no noso
solución, analizando criticamente o seu impacto na territorio, etc. Presentalo en soporte
sociedade e no medio ambiente. dixital
CA1.3 - Empregar fontes variadas fiables e seguras Realizar un traballo de invertigación en
para seleccionar, interpretar, organizar e comunicar grupo sobre un tipo de Enerxía
información relativa a un proceso fisicoquímico Renovable, identificando ventaxes e
concreto, relacionando entre si o que cada unha desventaxes, implantación no noso
delas contén, extraendo en cada caso o relevante territorio, etc. Presentalo en soporte
para a resolución dun problema e refugando todo o dixital
que sexa irrelevante.
CA1.6 - Utilizar de forma eficiente recursos variados, Realizar un traballo de invertigación en
tradicionais e dixitais, mellorando a aprendizaxe grupo sobre un tipo de Enerxía
autónoma e a interacción con outros membros da Renovable, identificando ventaxes e
comunidade educativa, de forma rigorosa e desventaxes, implantación no noso
respectuosa e analizando criticamente as achegas territorio, etc. Presentalo en soporte TI 16
de cada participante. dixital
CA1.8 - Establecer interaccións construtivas e Realizar un traballo de invertigación en
coeducativas emprendendo actividades de grupo sobre un tipo de Enerxía
cooperación e iniciando o uso das estratexias propias Renovable, identificando ventaxes e
do traballo colaborativo, como forma de construír un desventaxes, implantación no noso
medio de traballo eficiente na ciencia. territorio, etc. Presentalo en soporte
dixital
CA1.9 - Recoñecer e valorar, a través da análise Realizar un traballo de invertigación en
histórica dos avances científicos logrados por grupo sobre un tipo de Enerxía
mulleres e homes, así como de situacións e Renovable, identificando ventaxes e
contextos actuais (liñas de investigación, institucións desventaxes, implantación no noso
científicas etc.), que a ciencia é un proceso en territorio, etc. Presentalo en soporte
permanente construción e que esta ten repercusións dixital
e implicacións importantes sobre a sociedade.
Páxina 16 de 23
09/01/2024 00:10:26
CA3.1 - Comprender fenómenos fisicoquímicos Realizar un traballo de invertigación en

cotiáns en canto ás distintas formas e transferencias grupo sobre un tipo de Enerxía
de enerxía, explicalos con rigor en termos dos Renovable, identificando ventaxes e
principios, teorías e leis científicas adecuadas, desventaxes, implantación no noso
expresándoos de maneira argumentada e utilizando territorio, etc. Presentalo en soporte
diversidade de soportes e medios de comunicación. dixital
CA3.3 - Recoñecer e describir situacións Realizar un traballo de invertigación en
problemáticas reais relacionadas coa enerxía e grupo sobre un tipo de Enerxía
emprender iniciativas colaborativas nas que a física Renovable, identificando ventaxes e
e a química poden contribuír á súa solución, desventaxes, implantación no noso
analizando criticamente o seu impacto na sociedade territorio, etc. Presentalo en soporte
e no medio ambiente. dixital
CA3.7 - Detectar as necesidades tecnolóxicas, Realizar un traballo de invertigación en
ambientais, económicas e sociais máis importantes grupo sobre un tipo de Enerxía
que demanda a sociedade, entendendo a capacidade Renovable, identificando ventaxes e
da ciencia para darlle solución sostible a través da desventaxes, implantación no noso
implicación de toda a cidadanía. territorio, etc. Presentalo en soporte
dixital.
Entende a capacidade da ciencia para dar
resposta sostible ás demandas
enerxéticas da sociedade.
Contidos
- Estratexias de interpretación e produción de información científica en diferentes formatos e a partir de diferentes
- A enerxía: formulación e comprobación de hipóteses sobre as distintas formas de enerxía e aplicacións a partir das
súas propiedades e do principio de conservación, como base para a experimentación e a resolución de problemas
relacionados coa enerxía mecánica en situacións cotiás.
- Transferencias de enerxía: o traballo e a calor como formas de transferencia de enerxía entre sistemas
relacionados coas forzas ou a diferenza de temperatura. A luz e o son como ondas que transfiren enerxía.
- A enerxía no noso mundo: estimación da enerxía consumida na vida cotiá mediante a procura de información
contrastada, a experimentación e o razoamento científico, comprendendo a importancia da enerxía na sociedade, a
súa produción e o seu uso responsable.

Comezarase cada Unidade Didáctica cunha sesión de activación dos coñecementos previos do alumnado,
relacionando os contidos que imos traballar cos vistos en unidades didácticas anteriores e recordando o que xa se
traballou en cursos anteriores.
No desenvolvemento das sesións farase unha exposición dos contidos na pizarra, empregando como apoio distintos
medios dixitais (videos, simulacións) cando sexa necesario. Convinaranse as sesións de exposición de contidos coas
de resolución de exercicios prácticos e problemas, tanto por parte da profesora como polo alumnado.
As prácticas no laboratorio realizaranse en grupos (aínda que o informe será individual). Realizarase unha explicación
previa por parte da profesora da práctica a realizar, seguindo o guión entregado, e das cuestións a resolver por parte
do alumnado.
Páxina 17 de 23
09/01/2024 00:10:27
Denominación
Recursos: Aula, aula virtual, laboratorio equipado, ordenadores, recursos audiovisuais, recursos informáticos
Materiais: Apuntamentos, presentacións audiovisuais, material dixital seleccionado, material de laboratorio
adecuado ás prácticas deseñadas, modelos moleculares...
En Edixgal publicarase a teoría, os exercicios, as actividades dereforzo ou ampliación de cada unha das
unidades didácticas

Durante os primeiros días do mes de setembro, preferiblemente antes do comezo daactividade lectiva, realizarase un
rexistro da información relevante sobre o alumnado matriculado na materia:
- Cualificacións do curso anterior (especialmente na materia de Física e química de 3ºESO).
Nos primeiros días lectivos poderase facer unha proba escrita ou desenvolver algunha tarefa que permita medir o
nivel competencial do alumnado conforme aos criterios de avaliación de Física e Química de 4º ESO, incidirase
principalmente nas ferramentas matemáticas e coñecementos previos necesarios para o desenvolvemento da
materia de Física e Química de 4º ESO. Prestarase especial atención aos resultados do alumnado de nova
incorporación ao centro.
En calquera caso, durante a primeira sesión de cada unidade didáctica o profesorado avaliará a situación de partida
de todo o alumnado
Unidade
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6 UD 7 UD 8 UD 9 Total
didáctica
Peso UD/
4 15 8 15 15 15 15 8 5 100
Tipo Ins.
Proba
90 87 83 90 90 77 85 78 84 85
escrita
Táboa de
10 13 17 10 10 23 15 22 16 15
indicadores
- A media aritmética das probas escritas que se fagan a longo da avaliación que representará aproximadamente o
80% da cualificación.
laboratorio, etc) que representará aproximadamente o 20 % da cualificación.
Páxina 18 de 23
09/01/2024 00:10:27
"chuletas", uso de métodos tecnolóxicos como teléfonos móbiles, reloxos, auriculares..., apropiación indebida de
exames, etc, a valoración do exame será de 0. No caso de plaxiar exames, copiar exercicios que se deban
presentar,..., en definitiva, recurrir ao engano, o traballo, exercicio ou práctica será valorado cun 0.
RECUPERACIÓN DE TRIMESTRES NON SUPERADOS

Para cada trimestre haberá unha proba escrita (recuperación) que terá por finalidade a mellora da cualificación do
alumnado que non lograse superalo trala aplicación do procedemento anteriormente sinalado. Esta proba versará
sobre os mesmos contidos e criterios de avaliación que a realizada ao remate do trimestre. Agás no caso do terceiro,
terá lugar nas primeiras semanas do seguinte trimestre.
Cando o alumnado acade 5 terá superada a avaliación, pero se a súa cualificación é superior a 5, de cara ao cómputo
final, igual ao 80% da nota do exame de recuperación, cando sexa pertinente.
PROBA DE AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA
Ao remate do terceiro trimestre, despois da avaliación ordinaria, existirá unha proba extraordinaria destinada ao
alumnado que non superase a materia e que versará sobre os criterios de avaliación pertencentes a todos os contidos
impartidos no curso. Nesta proba os alumnos deberán recuperar soamente a parte que teñan suspensa. Se o alumno
supera a proba de repesca recuperará a avaliación cuha cualificación de 5.

Enténdese por alumnado con Necesidades Específicas de Apoio Educativo (NEAE), aquel que presenta Necesidades
NA AULA:
- Situar ao alumno cerca do profesor para facilitar o contacto ocular e a súa supervisión.
contesten.
- Dar máis tempo para terminar un exame de ser necesario
psicomotricidade.
Reforzos educativos
Páxina 19 de 23
09/01/2024 00:10:27

X X X X X X X X
mediante a busca de
publicacións científicas.
traballarase nas
diferentes temáticas, así
como en pequenos debates e
X X X X X X X X
similares.
X X X X X X X X
a partir das probas
dispoñibles.
Páxina 20 de 23
09/01/2024 00:12:06
ET.5 - ET.5- Igualdade de

X X X X X X X X
xénero, no día a día mediante
o trato igualitario entre os
membros da comunidade
educativa
independentemente do seu
xénero e establecendo
interaccións coeducativas. A
linguaxe será non sexista e
coidarase, neste aspecto, a
redacción e selección dos
textos. Subliñar a
contribución das mulleres á
ciencia.
UD 9

X
mediante a busca de
publicacións científicas.
X
traballarase nas
diferentes temáticas, así
como en pequenos debates e
X
similares.
Páxina 21 de 23
09/01/2024 00:12:06
UD 9

X
a partir das probas
dispoñibles.
X
educativa
textos. Subliñar a
ciencia.
1º 2º 3º
trim. trim. trim.
Actividades do Clube de Ciencias Fomentarase a participación no Clube de Ciencias
X X X
no centro
Observacións:
Dende o Departamento de Física e Química non se programarán outras actividades fixas ó longo do curso,
deixando aberta a posibilidade de participación nalgunhas actividades que se nos vaian ofertando ou das que
teñamos información e que poidan resultar de interese para a nosas áreas, sempre e cando a dispoñibilidade do
de logro
Satisfactorio/Mellorable
Páxina 22 de 23
09/01/2024 00:12:06
Descrición:
satisfactorio ou mellorable.
No caso de que algún aspecto do proceso de ensino e práctica docente sexa calificado como mellorable deberá
indicarse unha prosposta de mellora.

O seguimento da programación didáctica será un punto a tratar na reunión do departamento. O resultado do dito
seguimento realizarase e actualizarase no apartado correspondente desta aplicación.
Serán especialmente importantes as reunións posteriores ás sesións de avaliación (en datas o máis próximas
posibles). Nestas reunións farase unha avaliación do éxito da execución da programación utilizando a información
recollida nas sesións de avaliación, ademais da recollida nesta aplicación. Analizarase expresamente o grao de
cumprimento das propostas de mellora formuladas con anterioridade.
Esta avaliación do proceso de ensinanza e da práctica docente realizarase ao final de cada trimestre e os resultados e
as propostas de mellora recolleranse en acta de departamento así como as solucións acordadas polos membros do
departamento para a mellora do rendemento académico do alumnado.
9. Outros apartados
Páxina 23 de 23
09/01/2024 00:12:06
Centro educativo
Sesións Sesións
Bacharelato Física e química 1º Bac. 4 140
Réxime
Páxina 1 de 16
09/01/2024 00:10:45
Contido Páxina
1. Introdución 3
5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias 14
Páxina 2 de 16
09/01/2024 00:10:45
1. Introdución
O enfoque STEM que se lle pretende outorgar á materia de Física e Química en todo o ensino secundario e no
bacharelato prepara o alumnado de forma integrada nas ciencias para afrontar un avance que se orienta á
consecución dos obxectivos de desenvolvemento sostible. Moitos alumnos e alumnas probablemente exercerán nun
futuro cada vez máis próximo profesións que aínda non existen, polo que o currículo desta materia busca ser aberto e
competencial, e ten como finalidade non só contribuír a profundar na adquisición de coñecementos, destrezas e
actitudes da ciencia, senón tamén encamiñar o alumnado para que deseñe o seu perfil persoal e profesional de
acordo coas súas preferencias e expectativas. Para iso, o currículo de Física e Química de primeiro de bacharelato
deséñase partindo dos seus obxectivos como eixe vertebrador dos demais elementos curriculares.
Se reparte o currículo en nove unidades didácticas, as tres primeiras UD impartiranse na 1ª avaliación, as tres
siguientes UD impartiranse na 2ª avaliación e as dúas derradeiras UD impartiranse na 3ª avaliación xa que esta
avaliación ten unha menor carga horaria que as dúas primeiras. Debido a que na planificación do curso as datas da 1ª
avaliación coinciden coas vacacións de Nadal e as datas da 2ª avalaicación con as vacacións de Semana Santa
quedando un menor nº de sesión para desenvolver a 3ª avaliación.
Así pois, partindo dos obxectivos, este currículo presenta uns criterios de avaliación que tratan de evitar a avaliación
exclusiva de contidos. Con este propósito, os criterios de avaliación e os contidos son organizados presentando os
coñecementos, destrezas e actitudes que han de ser adquiridos ao longo do curso. Atópanse distribuídos en bloques
que buscan unha continuidade e ampliación respecto da etapa anterior.
OBX1 - Resolver problemas e situacións

relacionados coa física e coa química, aplicando
as leis e teorías científicas adecuadas, para
1-2-5 12 1
comprender e explicar os fenómenos naturais e
evidenciar o papel destas ciencias na mellora do
benestar común e na realidade cotiá.
OBX2 - Razoar usando con solvencia o
pensamento científico e as destrezas
relacionadas co traballo da ciencia para
aplicalos á observación da natureza e da
1-2 40 4 1
contorna, á formulación de preguntas e
hipóteses e á validación destas a través da
experimentación, da indagación e da procura de
evidencias.
OBX3 - Manexar con propiedade e solvencia o
fluxo de información nos diferentes rexistros de
comunicación da ciencia, como son a
nomenclatura de compostos químicos, a
linguaxe matemática, as unidades de medida e 1-2 4 2
os códigos de seguridade no traballo
experimental, para a produción e interpretación
de información en diferentes formatos e a partir
de fontes diversas.
Páxina 3 de 16
09/01/2024 00:10:46
OBX4 - Utilizar de forma autónoma, crítica e

eficiente plataformas dixitais e recursos
variados, tanto para o traballo individual coma
en equipo, consultando e seleccionando
información científica veraz, creando materiais
1 3 1-3 32 2 1
en diversos formatos e comunicando de
maneira efectiva en diferentes contornas de
aprendizaxe, para fomentar a creatividade, o
desenvolvemento persoal e a aprendizaxe
individual e social.
OBX5 - Traballar de forma colaborativa en
equipos diversos, aplicando habilidades de
coordinación, comunicación, emprendemento e
repartición equilibrada de responsabilidades,
3-5 31-32 4
para predicir as consecuencias dos avances
científicos e a súa influencia sobre a saúde
propia e comunitaria e sobre o
desenvolvemento ambiental sostible.
OBX6 - Participar de forma activa na
construción colectiva e evolutiva do
coñecemento científico, na súa contorna cotiá e
próxima para converterse en axentes activos da
difusión do pensamento científico, na
3-4-5 50 4 2 1
aproximación escéptica á información científica
e tecnolóxica e á posta en valor da preservación
do medio ambiente e da saúde pública, no
desenvolvemento económico e na procura
dunha sociedade igualitaria.
Descrición:
Nesta UD se abordará o estudo do método
científico, as magnitudes (notación e
1 A actividade científica 10 10 X
unidades de medida) e o cáculo de erros en
medidas directa e indirectas.
Nesta UD se abordará o estudo das
magnitudes cinemáticas do punto material
2 Cinemática e dos movementos rectilíneo, circular, 15 20 X
harmónico simple e composición de
movementos.
Nesta UD se abordará o estudo das leis de
Newton, as forzas de rozamento, a
3 Estática e dinámica 15 20 X
dinámica do movemento rectiílneo e
circular e as leis da dinámica en termos de
Páxina 4 de 16
09/01/2024 00:10:46
3 Estática e dinámica momento lineal e impulso mecánico. 15 20 X
Nesta UD se abordará o estudo do traballo
mecánico, os tipos de enexía mecánica e o
4 Enerxía seu principio de conservación e os efectos 15 20 X
da calor (variación de temperatura e
cambios de estado)
Nesta UD se abordará o estudo das regras
Formulación de química de formulación e nomenclatura de
5 5 10 X
inorgánica compostos inorgánicos binarios, ternarios e
cuaternarios.
Nesta UD se abordará o estudo de cáculos
6 Reaccións químicas básicos na química, gases, disolucións e 15 20 X
cálculos estequiométricos.
Nesta UD se abordará o estudo das regras
de formulación e nomenclatura de
7 Química orgánica 10 20 X
hidrocarburos e compostos orgánicos
oxixenados e nitroxenados.
Nesta UD se abordará o estudo da estrutura
do átomo e as súas partículas constituíntes,
8 Estrutura da materia a clasificación dos elementos na táboa 15 20 X
periódica e as súas propiedades periódicas
e os tipos de enlace químico.
1 A actividade científica 10
CA1.2 - Utilizar diferentes métodos para atopar a Resolver problemas de cambio de

resposta a unha soa cuestión ou observación, unidades, cifras significativas, análisis
cotexando os resultados obtidos para asegurarse da dimensional, e cálculo de erros en PE 90
súa coherencia e fiabilidade. medidas directas e indirectas utilizando
un método analítico e gráfico.
CA1.1 - Formular e verificar hipóteses como Formular e validar unha hipótese sobre a
respostas a diferentes problemas e observacións, relación de dependencia entre a masa e o
manexando con soltura o traballo experimental, a volume dun corpo. Entergar un informe
indagación, a procura de evidencias e o razoamento do procedemento seguido e relacionalo
lóxico-matemático. coas etapas método científico.
CA1.3 - Integrar as leis e teorías científicas coñecidas Formular e validar unha hipótese sobre a
no desenvolvemento do procedemento da validación relación de dependencia entre a masa e o TI 10
das hipóteses formuladas, aplicando relacións volume dun corpo. Entergar un informe
cualitativas e cuantitativas entre as diferentes do procedemento seguido e relacionalo
variables, de maneira que o proceso sexa fiable e coas etapas método científico.
coherente co coñecemento científico adquirido.
Páxina 5 de 16
09/01/2024 00:10:46
CA1.4 - Poñer en práctica os coñecementos Entregar, en tempo e forma, un informe

adquiridos na experimentación científica en dunha medida indirecta realizada no
laboratorio ou campo, incluído o coñecemento dos laboratorio. Utilizar un método analítico e
seus materiais e a súa normativa básica de uso, así gráfico e expresar dita medida
como das normas de seguridade propias destes acompañada da súa incerteza.
espazos, e estimando a importancia que no progreso
científico e emprendedor ten que a experimentación
sexa segura, sen comprometer a integridade física
propia nin a colectiva.
CA1.5 - Interactuar con outros membros da Entregar, en tempo e forma, un informe
comunidade educativa a través de diferentes dunha medida indirecta realizada no
contornas de aprendizaxe, reais e virtuais, utilizando laboratorio. Utilizar un método analítico e
de forma autónoma e eficiente recursos variados, gráfico e expresar dita medida
tradicionais e dixitais, con rigor e respecto e acompañada da súa incerteza.
analizando criticamente as achegas dos
participantes.
CA1.6 - Traballar de forma autónoma e versátil, Entregar, en tempo e forma, un informe
individualmente e en equipo, na consulta de dunha medida indirecta realizada no
información e na creación de contidos, utilizando con laboratorio. Utilizar un método analítico e
criterio as fontes e as ferramentas máis fiables e gráfico e expresar dita medida
refugando as menos adecuadas para mellorar a acompañada da súa incerteza.
aprendizaxe propia e colectiva.
CA1.7 - Participar de maneira activa na construción Entregar, en tempo e forma, un informe
do coñecemento científico, evidenciando a existencia dunha medida indirecta realizada no
de interacción, cooperación e avaliación entre iguais laboratorio. Utilizar un método analítico e
e mellorando o cuestionamento, a reflexión e o gráfico e expresar dita medida
debate ao alcanzar o consenso na resolución dun acompañada da súa incerteza.
problema ou situación de aprendizaxe.
CA1.8 - Construír e producir coñecementos a través Entregar, en tempo e forma, un informe
do traballo colectivo, ademais de explorar dunha medida indirecta realizada no
alternativas para superar a asimilación de laboratorio. Utilizar un método analítico e
coñecementos xa elaborados e atopando momentos gráfico e expresar dita medida
para a análise, a discusión e a síntese, obtendo acompañada da súa incerteza.
como resultado a elaboración de produtos
representados en informes, pósteres, presentacións,
artigos etc.
Contidos
- Utilización das metodoloxías propias da investigación científica para a identificación e a formulación de cuestións e
conxecturas, a elaboración de hipóteses e a comprobación experimental destas.
- Deseño e execución de experimentos e de proxectos de investigación en condicións de seguridade, utilizando
instrumental adecuado e razoamento lóxico-matemático e analizando os resultados obtidos para a resolución de
problemas e cuestións relacionados coa física e coa química.
- Recoñecemento e utilización de fontes veraces e medios de colaboración para a procura de información científica
en diferentes formatos e facendo uso das ferramentas necesarias.
- Interpretación e produción de información científica cunha linguaxe adecuada para desenvolver un criterio propio
baseado na evidencia e no razoamento.
Páxina 6 de 16
09/01/2024 00:10:46
2 Cinemática 20
CA5.2 - Resolver problemas sobre movementos Calcular magnitudes cinemáticas en

expostos a partir de situacións cotiás, aplicando os función do tempo e resolver problemas de
conceptos propios da cinemática para atopar e movementos rectiíneos, circulares e
argumentar as solucións e expresando composición de movementos.
PE 90
CA5.3 - Utilizar de maneira rigorosa as unidades Expresar o datos e os resultados dos
propias das magnitudes cinemáticas, empregando problemas co número máis axeitado de
correctamente as súas notacións e equivalencias e cifras significativas e en unidades do SI.
facendo posible unha comunicación efectiva coa
comunidade científica.
CA5.1 - Aplicar os conceptos da cinemática clásica Entregar, en tempo e forma, un informe
na análise de movementos cotiáns, elaborando dunha práctica de laboratorio ou
explicacións utilizando diversidade de soportes e simulación por ordenador. Na realización TI 10
medios de comunicación. do informe valorarase o emprego de
ferramentas TIC.
Contidos
- Variables cinemáticas en función do tempo nos distintos movementos que pode ter un obxecto, con ou sen
aceleración: resolución de situacións reais relacionadas coa física e coa contorna cotiá.
- Variables cinemáticas que interveñen nun movemento rectilíneo e circular: magnitudes e unidades empregadas.
Movementos cotiáns que presentan estes tipos de traxectoria.
- Expresión da traxectoria dun movemento composto en función das magnitudes que o describen.
3 Estática e dinámica 20
CA6.2 - Resolver problemas de estática e dinámica Resolver problemas de dinámica do

de corpos expostos a partir de situacións cotiás, movemento rectiíneo e circular, corpos
aplicando as leis da dinámica newtoniana e os enlazados e de momento lineal e impulso
teoremas de conservación pertinentes para atopar e mecánico.
argumentar as solucións e expresando
CA6.3 - Utilizar e relacionar de maneira rigorosa as Expresar o datos e os resultados dos
unidades propias das magnitudes da mecánica problemas co número máis axeitado de
empregando correctamente as súas notacións e cifras significativas e en unidades do SI.
equivalencias e facendo posible unha comunicación
efectiva coa comunidade científica.
Páxina 7 de 16
09/01/2024 00:10:46
CA6.1 - Aplicar as leis da dinámica newtoniana e os Entregar, en tempo e forma, un traballo

seus teoremas de conservación na análise do onde o alumno debe responder, de forma
repouso ou movemento dos corpos en situacións razoada, a cuestións de mecánica. Na
TI 10
cotiás, comprendendo as forzas que os producen e realización do informe valorarase o
elaborando explicacións utilizando diversidade de emprego de ferramentas TIC.
soportes e medios de comunicación.
Contidos
- Predición, a partir da correspondente composición vectorial, do comportamento estático ou dinámico dunha

partícula. Par de forzas. Estática de sólidos ríxidos.
- Relación da mecánica vectorial aplicada sobre unha partícula ou un sólido ríxido co seu estado de repouso ou de
movemento. Aplicacións estáticas ou dinámicas da física noutros campos de interese.
- Interpretación das leis da dinámica en termos de magnitudes como o momento lineal e o impulso mecánico:
aplicacións.
4 Enerxía 20
CA7.2 - Resolver problemas sobre transferencia de Resolver problemas de enerxía, traballo e

enerxía mecánica e térmica expostos a partir de potencia. Así como, problemas de
situacións cotiás, aplicando o concepto de calor e o conservación da enerxía mecánica en
teorema de conservación da enerxía mecánica para sistemas conservativos e non
atopar e argumentar as solucións expresando conservativos e sobre os efectos da calor.
CA7.4 - Utilizar e relacionar de maneira rigorosa as Expresar o datos e os resultados dos
unidades propias de magnitudes relacionadas coa problemas co número máis axeitado de
enerxía, empregando correctamente as súas cifras significativas e en unidades do SI.
notacións e equivalencias e facendo posible unha
comunicación efectiva coa comunidade científica.
CA7.1 - Aplicar os conceptos de calor e traballo e o Entregar, en tempo e forma, un traballo
teorema de conservación da enerxía mecánica na onde o alumno debe responder, de forma
análise de fenómenos cotiáns nos que se produza razoada, a cuestións sobre transferencia
transferencia de enerxía, comprendendo as causas de enerxía. Na realización do informe
que producen esta transferencia e elaborando valorarase o emprego de ferramentas TIC.
explicacións utilizando diversidade de soportes e
medios de comunicación. TI 10
CA7.3 - Identificar situacións problemáticas na Entregar, en tempo e forma, un traballo
contorna relacionadas coa enerxía e as súas onde o alumno debe aportar solucións a
manifestacións, emprender iniciativas e buscar un problema enerxético plantexado,
solucións sostibles desde a física e a química analizando o seu impacto na sociedade e
analizando criticamente o impacto producido na no medio ambiente.
sociedade e no medio ambiente.
Páxina 8 de 16
09/01/2024 00:10:46
Contidos
- Conceptos de traballo e potencia: elaboración de hipóteses sobre o balance enerxético de sistemas mecánicos ou
eléctricos da contorna cotiá e o seu rendemento.
- Enerxía potencial e enerxía cinética dun sistema sinxelo: aplicación á conservación da enerxía mecánica en
sistemas conservativos e non conservativos e ao estudo das causas que determinan o movemento dos obxectos no
mundo real.
- Variables termodinámicas dun sistema para relacionar as variacións de temperatura que experimenta coas
transferencias de enerxía que se producen coa súa contorna.
5 Formulación de química inorgánica 10
CA2.2 - Nomear e formular correctamente Formular e nomear, de todas as forma

substancias simples, ións e compostos químicos posibles, compostos inorgánicos binarios,
inorgánicos utilizando as normas da IUPAC, como ternarios e cuaternarios. Disociar ácidos, PE 100
parte da linguaxe integradora e universal da bases e sales e nomear os ions
comunidade científica. resultantes.
Contidos
- Formulación e nomenclatura de substancias simples, ións e compostos inorgánicos: aplicacións que teñen na vida
cotiá.
CA3.2 - Resolver problemas sobre reaccións Resolver problemas de cantidade de

químicas e as substancias que nelas participan materia, gases ideais, fórmula empírica e
aplicando as leis adecuadas para atopar e molecular, disolucións e de cálculos PE 90
argumentar as solucións expresando estequiométricos.
CA3.1 - Aplicar as leis e as teorías científicas na Entregar, en tempo e forma, un informe
análise de reaccións químicas, comprendéndoas e dunha práctica de laboratorio na que
explicándoas utilizando diversidade de soportes e haberá que nomear e debuxar todo o
medios de comunicación. material empregado indicando o
procedemento seguido.
TI 10
Páxina 9 de 16
09/01/2024 00:10:46

contorna nas que estean implicadas reaccións sobre un problema mediambiental, de
químicas, emprender iniciativas e buscar solucións saúde ou de desenvolvemento sostible e
sostibles desde a física e a química, analizando que estea relacinado coas reaccións
criticamente o impacto producido na sociedade e no químicas.
medio ambiente.
CA3.4 - Debater, de maneira informada e Entregar, en tempo e forma, un traballo
argumentada, sobre cuestións ambientais, sociais e sobre un problema mediambiental, de
éticas relacionadas co desenvolvemento da física e saúde ou de desenvolvemento sostible e
da química, alcanzando un consenso sobre as que estea relacinado coas reaccións
consecuencias dos seus avances e propoñendo químicas.
solucións creativas en común ás cuestións expostas.
CA3.5 - dentificar e argumentar cientificamente, á Entregar, en tempo e forma, un traballo
luz da física e da química, as repercusións de accións sobre un problema mediambiental, de
que se acometen na vida cotiá analizando como saúde ou de desenvolvemento sostible e
melloralas, como forma de participar activamente na que estea relacinado coas reaccións
construción dunha sociedade mellor. químicas.
CA3.6 - Detectar necesidades da sociedade sobre as Entregar, en tempo e forma, un traballo
que aplicar coñecementos relacionados con sobre un problema mediambiental, de
reaccións químicas que axuden a satisfacer as saúde ou de desenvolvemento sostible e
devanditas necesidades, incidindo especialmente en que estea relacinado coas reaccións
aspectos importantes como a resolución dos grandes químicas.
retos ambientais, o desenvolvemento sostible e a
promoción da saúde.
Contidos
- Leis fundamentais da química: relacións estequiométricas en reaccións químicas e na constitución de compostos.

Resolución de cuestións cuantitativas relacionadas coa química na vida cotiá.
- Clasificación das reaccións químicas: relacións que existen entre a química e aspectos importantes da sociedade
actual, como por exemplo a conservación do medio ambiente ou o desenvolvemento de fármacos.
- Cálculo de cantidades de materia en sistemas fisicoquímicos concretos, como gases ideais ou disolucións, así como
o estudo das súas propiedades e variables de estado en situacións da vida cotiá.
- Estequiometría das reaccións químicas: aplicacións en procesos industriais significativos da enxeñería química.
7 Química orgánica 20
Páxina 10 de 16
09/01/2024 00:10:46
CA4.2 - Nomear e formular correctamente Formular e nomear hidrocarburos,

substancias simples, ións e compostos químicos compostos osixenados e nitroxenados.
orgánicos utilizando as normas da IUPAC, como parte Resolver problemas de isomería plana e PE 90
da linguaxe integradora e universal da comunidade estrutural.
científica.
contorna relacionadas coa química orgánica, sobre un problema mediambiental, de
emprender iniciativas e buscar solucións sostibles saúde ou de desenvolvemento sostible e
desde a física e a química, analizando criticamente o que estea relacinado coa química
impacto producido na sociedade e no medio orgánica.
ambiente.
TI 10
CA4.3 - Detectar necesidades da sociedade sobre as Entregar, en tempo e forma, un traballo
que aplicar coñecementos relacionados coa química sobre un problema mediambiental, de
orgánica que axuden a satisfacelas, incidindo saúde ou de desenvolvemento sostible e
especialmente en aspectos importantes como a que estea relacinado coa química
resolución dos grandes retos ambientais, o orgánica.
desenvolvemento sostible e a promoción da saúde.
Contidos
- Propiedades físicas e químicas xerais dos compostos orgánicos a partir dos seus grupos funcionais: xeneralidades
nas diferentes series homólogas e aplicacións no mundo real.
- Regras da IUPAC para formular e nomear correctamente algúns compostos orgánicos mono e polifuncionais
(hidrocarburos, compostos osixenados e compostos nitroxenados).
8 Estrutura da materia 20
CA2.1 - Aplicar as leis e as teorías científicas na Calcular o número de partículas

análise de fenómenos fisicoquímicos cotiáns subátómicas dun isótopo, indicar a súa
relacionados coa estrutura da materia configuración e distribución electrónica,
comprendendo as causas que os producen e clasificar elementos químicos e comentar
elaborar explicacións utilizando diversidade de o enlace químico en distintas substancias.
soportes e medios de comunicación. PE 100
CA2.3 - Empregar diferentes formatos para Calcular o número de partículas
interpretar e expresar información relativa a un subátómicas dun isótopo, indicar a súa
proceso fisicoquímico concreto, relacionando entre si configuración e distribución electrónica,
a información que cada un deles contén e extraendo clasificar elementos químicos e comentar
o relevante para a resolución dun problema. o enlace químico en distintas substancias.
Contidos
- Desenvolvemento da táboa periódica: contribucións históricas á súa elaboración actual e importancia como
ferramenta preditiva das propiedades dos elementos.
Páxina 11 de 16
09/01/2024 00:10:46
Contidos
- Estrutura electrónica dos átomos tras a análise da súa interacción coa radiación electromagnética: explicación da
posición dun elemento na táboa periódica e da similitude nas propiedades dos elementos químicos de cada grupo.
- Teorías sobre a estabilidade de átomos e ións: predición da formación de enlaces entre os elementos,
representación destes e dedución de propiedades das substancias químicas. Comprobación a través da
observación e da experimentación.

- Nas prácticas de laboratorio, simulacións por ordenador, proxectos de construcción ou trabaloos académicos se
será individual.
Denominación
Aula virtual
Na aula virtual publicarase a teoría, os exercicios, os formularios, as prácticas de laboratorio e as actividades de


Os contidos das probas de avaliación inicial debeerán de incidir nos coñecementos de compresión lectora e
capacidade matemática así como nos aspectos básicos para o desenvolvemento da nosa materia (formulación
química, factores de conversión, cifras significativas, redondeo, notación científica e erros nas medidas).
Páxina 12 de 16
09/01/2024 00:10:47
Unidade
UD 1 UD 2 UD 3 UD 4 UD 5 UD 6 UD 7 UD 8 Total
didáctica
Peso UD/
10 15 15 15 5 15 10 15 100
Tipo Ins.
Proba
90 90 90 90 100 90 90 100 92
escrita
Táboa de
10 10 10 10 0 10 10 0 8
indicadores
A cualificación de cada avaliación virá determinada por:

proba de repesca recuperará a avaliación cuha cualificación de 5.
Páxina 13 de 16
09/01/2024 00:10:47
O alumnado que promocione de curso coa materia de Física e Química 1º bach sen superar deberá seguir un plan
individualizado de recuperación da materia pendente. O plan de recuperación será elaborado polo profesor
responsable do alumno coa materia pendente ou polo xefe do departamento se así se decide en reunión de
departamento. En cada sesión de avaliación farase o seguimento do plan de recuperación e, de ser necesario,
realizaránselle os axustes que procedan.
Ao longo do curso e segundo o calendario de pendentes do centro, realizaranse dúas probas, unha en outubro e outra
en xaneiro. En cada proba avaliarase a metade, aproximadamente, dos contidos impartidos no curso anterior.
Os profesores responsables facilitarán aos seus alumnos/as que deban presentarse ás probas de pendentes un listado
dos contidos sobre os que se avaliarán en cada exame, xunto con actividades de repaso que deberán entregar o día
do exame.
Aqueles alumnos/as que acaden avaliación positiva en cada unha das probas parciais terán superada a materia. A
nota da avaliación será unha media ponderada da nota do exame e das actividades de repaso, segundo se indica:
Nota proba parcial: exame (90%) / actividades repaso (10%).
Os alumnos/as que non acaden avaliación positiva nalgunha das probas, ou suspendan as dúas, deberán efectuar un
exame final parcial ou global, respectivamente, no mes de marzo. Superará a materia quen acade unha puntuación
de 5 ou máis sobre 10.
Os alumnos que non acaden unha avaliación positiva no exame final terán una proba extraordinaria no mes de xuño
da parte da materia sen superar. Superará a materia quen acade unha puntuación de 5 ou máis sobre 10.
5.4. Procedemento para acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias

O alumnado poderá cursar en 2º Bach materias condicionadas á superación das correspondentes materias de 1º Bach
mediante a acreditación que, neste caso, poderá ser obtida:
- Cursando e superando a materia de 1º Bach (Física e Química).
- No caso de que o alumnado de 2º Bach non poida asistir á clase da materia de 1º Bach, a acreditación da mesma
obterase polo mesmo procedemento aplicado ao alumnado que posúa a materia de Fisica e Química pendente de 1º
Bach.

Alumnado NEAE:
NA AULA:
contesten.
sesión.
Páxina 14 de 16
09/01/2024 00:10:47
psicomotricidade.
Reforzos educativos
ET.1 - Problemas
X
mediomabientais
X
desenvolvemento e
innovación (I+D+i)
Observacións:
1º 2º 3º
trim. trim. trim.
aproveitando algúns recreos e luns pola tarde antes
do comenzo das clases.
Observacións:
instituto.
Páxina 15 de 16
09/01/2024 00:12:16
de logro
Temporalización das unidades didácticas
Manexo dos contidos da unidade
Realización de tarefas
Estratexias metodolóxicas seleccionadas
Recursos
Adecuación dos criterios de avaliación
Uso de diversas ferramentas de avaliación
Atención á diversidade
Descrición:

9. Outros apartados
Páxina 16 de 16
09/01/2024 00:12:16
Centro educativo
Sesións Sesións
Bacharelato Física 2º Bac. 4 116
Réxime
Páxina 1 de 26
09/01/2024 00:11:00
Contido Páxina
1. Introdución 3
Páxina 2 de 26
09/01/2024 00:11:00
1. Introdución
INTRODUCIÓN Á MATERIA
O segundo curso de bacharelato ten un valor significativo na formación académica do alumnado, pois constitúe o
final da educación secundaria e, entón, representa o enlace entre esta etapa educativa e outras de nivel superior,
como a universidade ou os ciclos formativos de grao superior, ou ben a vida laboral. En consecuencia, ademais de
consolidar aprendizaxes de interese xeral, debe fornecer as bases necesarias para afrontar con éxito eses estudios
superiores. Por outra banda, este curso desempeña un papel importante na toma de decisións sobre esa formación
posterior e, por conseguinte, sobre aspectos que son relevantes para o futuro do alumnado.
A materia de Física ten o seu principal referente na Física e Química de primeiro curso de bacharelato,
especialmente na parte dedicada aos coñecementos de tipo físico. No entanto, tamén se tratan algúns significativos
nas unidades de química. Así, o alumnado xa posuirá unha bagaxe formativa sobre conceptos importantes da
mecánica newtoniana, ademais de contar con nocións relativas ás consecuencias da aplicación da mecánica cuántica
á física atómica.
En relación cos seus obxectivos e no contexto do propedéutico mencionado anteriormente, a Física xogará un
papel fundamental no acceso do alumnado a novos coñecementos, como a óptica ou física relativista. Pero tamén lle
permitirá profundar noutros adquiridos previamente, como enerxía potencial ou intensidade de campo, ademais de
posibilitar o entendemento dos fundamentos de conceptos e saberes que xa manexou previamente, como o potencial
eléctrico ou a descrición cuántica dos átomos.
Unha cuestión clave no desenvolvemento curricular desta materia é o seu carácter experimental. Non só porque é
parte esencial da propia física, senón tamén porque a experiencia demostra que a construción do coñecemento
científico é máis sólida cando está conectada coa realidade que describe, especialmente cando se trata do mundo
que rodea á persoa que aprende.
Obviamente, non sempre é posible facer experiencias de xeito directo, sexa polas limitacións de medios
dispoñibles ou pola propia natureza da materia obxecto de estudo, como é o caso da gravitación. Afortunadamente,
actualmente contamos con medios tecnolóxicos que permiten emular ese tipo de sistemas, polo que o seu uso tamén
debe formar parte do conxunto de recursos didácticos dispoñibles. Porén, é importante salientar que eses medios
tecnolóxicos nunca deberían substituír completamente as experiencias prácticas, polo papel esencial que estas teñen
nas aprendizaxes de tipo científico.
Outro aspecto moi significativo desta materia, que cómpre ter en conta sobre todo no deseño das programacións
de aula, é o uso frecuente de ferramentas matemáticas que non son parte dos coñecementos previos do alumnado.
De feito, é habitual que o seu primeiro contacto con varias delas ocorra a través da Física. Un exemplo notable é a
integración, que mesmo vai máis alá da definición riemanniana, xa que será necesario traballar con integrais de liña
ou superficie, como nas leis de Ampère e Gauss.
Pero ademais, estarán presentes outros saberes que, aínda que si están incluídos no currículo matemático de
cursos anteriores, non é raro que non foran consolidados con solidez. Tal é o caso da álxebra vectorial ou a
trigonometría.
En definitiva, a Física xoga un papel destacable no afianzamento e na adquisición de coñecementos matemáticos
que serán esenciais nos itinerarios formativos científicos que seguirá unha parte importante do seu alumnado.
Por último, e antes de abordar a organización dos contidos, cómpre salientar outros elementos centrais no marco
competencial do currículo. En primeiro lugar, a obtención e produción de información, en particular por medio das
TIC, coa importante característica de ter que cumprir as regras e formatos propios da comunicación científica. Así
mesmo, o traballo en contornas colaborativas debe formar parte das tarefas didácticas, pois é un elemento esencial
no progreso da ciencia á vez que fundamental na maioría das actividades profesionais relacionadas con ela.
ORGANIZACIÓN DOS CONTIDOS

A presente programación está estruturada en 8 unidades didácticas secuenciadas da seguinte forma:
Na primeira avaliación traballaranse a Unidade 1 (Campo gravitatorio), a Unidade 2 (Campo eléctrico) e a Unidade 3
(Interacción electromagnética)
Na segunda avaliación traballaranse a Unidade 4 (Ondas) e a Unidade 5 (Óptica xeométrica)
Na terceira avaliación traballaranse a Unidade 6 (Física cuántica), a Unidade 7 (Física Nuclear) e a Unidade 8 (Física
relativista)
A Unidade 1 versa sobre a gravitación, desde a perspectiva das forzas e a súa transformación dunha interacción a
distancia a unha local, mediante o concepto de intensidade de campo gravitacional. Serve como iniciación formal a
conceptos esenciais, como os relacionados co carácter conservativo de campos vectoriais e os potenciais que os
describen. Con esas ferramentas abórdanse, entre outros temas, os movementos dos satélites. Por último, e como
remate da visión histórica do estudo da gravitación, efectúase unha introdución a conceptos básicos da cosmoloxía e
Páxina 3 de 26
09/01/2024 00:11:00
da astrofísica.
As Unidade 2 e Unidade 3 unidades están dedicadas á interacción electromagnética. A primeira céntrase na
electrostática, o que permite empregala como reforzo de conceptos xerais introducidos nas precedentes, como son
os relacionados co carácter conservativo do campo, pero tamén a introdución de conceptos de ampliación que tamén
son comúns, como é o teorema de Gauss. A seguinte unidade completa o electromagnetismo co estudo do campo
magnético e os fenómenos de indución electromagnética.
A unidade 4 ten por finalidade establecer coñecementos esenciais para o resto do currículo. O seu centro de
atención son as ondas, coas harmónicas como eixo principal, dada a súa relevancia para a análise e síntese dos
movementos ondulatorios.
Con esa bagaxe, na unidade 5 abórdase o estudo da luz. Ademais de tratar os seus aspectos ondulatorios máis
básicos, efectúase unha iniciación ao tratamento de sistemas de interese mediante as aproximacións da óptica
xeométrica.
Con todo, a natureza da luz é o punto de partida que se emprega na unidade 6 para coñecer a realidade cuántica
da materia. A este respecto cómpre destacar a relevancia que os seus contidos teñen para a formación do alumnado:
o feito de ter adiantado en cursos anteriores resultados baseados na mecánica cuántica podería ter conducido o
alumnado a construír un armazón conceptual non só incorrecto, senón tamén con preconcepcións que lle dificultarán
a adquisición de novos coñecementos. Ademais, a tarefa vese dificultada pola necesidade de poder tratar unicamente
os conceptos cunha complexidade matemática que estea ao alcance do alumnado. En definitiva, resulta esencial
coidar que as aprendizaxes se dean de xeito que eses conceptos queden claros e sexan correctos.
Dalgún xeito, aínda que agora cunha complexidade didáctica menor, ese problema repítese na unidade 8,
dedicada á física relativista. Neste caso o problema reside en preconcepcións moi arraigadas, como é unha falsa
universalidade do tempo ou a crenza na existencia dunha realidade absoluta e independente da medida. En
particular, cómpre mencionar tamén a necesidade de evitar nocións incorrectas, como por exemplo que a lonxitude
propia ou a masa invariante dun corpo cambien polo feito de estar en movemento.
Na unidade 7, dedicada á física nuclear e de partículas, aínda que o enfoque será eminentemente fenomenolóxico,
con especial atención na estabilidade nuclear e os procesos de tipo radioactivo. Por outra banda, a física de
partículas, e as técnicas empregadas na súa investigación experimental, ofrecen ao alumnado unha mostra máis de
que a física está, como ciencia que é, en constante construción.
OBX1 - Utilizar as teorías, principios e leis que

rexen os procesos físicos máis importantes,
considerando a súa base experimental e a súa
descrición teórica e desenvolvemento
matemático na resolución de problemas, para 1-2-3 5
recoñecer a física como unha ciencia relevante
implicada no desenvolvemento da tecnoloxía,
da economía, da sociedade e da sostibilidade
ambiental.
OBX2 - Adoptar os modelos, teorías e leis
aceptados da física como base de estudo dos
sistemas naturais e predicir a súa evolución
para inferir solucións xerais aos problemas 2-5 20 4
cotiáns relacionados coas aplicacións prácticas
demandadas pola sociedade no campo
tecnolóxico, industrial e biosanitario.
OBX3 - Utilizar a linguaxe da física coa
formulación matemática dos seus principios e
leis, magnitudes, unidades etc. para establecer
unha comunicación axeitada entre diferentes 1-2 1-4 3
comunidades científicas e como unha
ferramenta fundamental na investigación desta
ciencia.
Páxina 4 de 26
09/01/2024 00:11:01
OBX4 - Utilizar de forma autónoma, eficiente,

crítica e responsable recursos en distintos
formatos, plataformas dixitais de información e
de comunicación no traballo individual e
colectivo, para o fomento da creatividade 1 3-5 1-3 40
mediante a produción e o intercambio de
materiais científicos e divulgativos que faciliten
achegar a física á sociedade como un campo de
coñecementos accesible.
OBX5 - Aplicar técnicas de traballo e de
indagación propias da física, así como a
experimentación, o razoamento lóxico-
matemático e a cooperación, na resolución de
1 32 4 3
problemas e a interpretación de situacións
relacionadas con esta ciencia para pór en valor
o papel da física nunha sociedade baseada en
valores éticos e sostibles.
OBX6 - Recoñecer e analizar o carácter
multidisciplinar da física, considerando o seu
relevante percorrido histórico e as súas
contribucións ao avance do coñecemento
2-5 50 1 1
científico como un proceso en continua
evolución e innovación, para establecer unhas
bases de coñecemento e de relación con outras
disciplinas científicas.
Descrición:
Conceptos fundamentais: cálculo vectorial

e derivadas enerxía cinética e potencial.
Enerxía mecánica e a súa conservación
concepto de momento lineal e angular
dunha masa puntual e teorema de
conservación
Leis de Kepler.
Intensidade de campo gravitacional e
1 Campo gravitatorio 15 18 X
principio de superposición a sistemas
discretos de masas puntuais. Aspectos
dinámicos e cinemáticos de corpos en
campos gravitacionais: aceleración de
caída libre, e velocidade e período para
órbitas circulares
Carácter conservativo da forza de
gravitación e enerxía potencial
Páxina 5 de 26
09/01/2024 00:11:01
gravitacional de sistemas discretos de
masas puntuais.
Leis de conservación do momento angular
e da enerxía mecánica: magnitudes
cinemáticas das traxectorias dun satélite
en torno a un corpo central masivo esférico.
1 Campo gravitatorio Tipos de órbitas e velocidade de escape. 15 18 X
Balances enerxéticos en desprazamentos
do corpo lixeiro entre diferentes posicións
do espazo arredor do central e cambios de
órbita.
Actividade práctica: estudo de parámetros
orbitais de satélites.
O primeiro eixo desta unidade é a
intensidade de campo eléctrico. A partir da
lei de Coulomb establécese a orixinada por
cargas puntuais estacionarias e, co
principio de superposición, por sistemas
discretos constituídos por un número
pequeno desas cargas.
A representación do campo efectúase coa
noción de liñas de campo.
Para estender o estudo a sistemas
continuos abórdase, o teorema de Gauss e,
coa súa aplicación, o campo de sistemas
2 Campo eléctrico simétricos, como esferas, liñas ou planos 15 17 X
infinitos, uniformemente cargados.
O segundo eixo é o carácter conservativo
da forza coulombiana e da intensidade de
campo eléctrico, o que leva aos conceptos
de enerxía potencial eléctrica e de
potencial eléctrico. Con esas ferramentas
abórdase o movemento non relativista de
cargas puntuais en campos electrostáticos.
Por último, trátanse os condutores en
equilibro, coas súas aplicacións
tecnolóxicas.
Actividade práctica: gaiola de Faraday
Trala definición de campo magnético coa lei
de Lorentz, estúdase o movemento de
cargas libres en campos magnéticos
uniformes e as aplicacións tecnolóxicas.
Ademais, abórdase as forzas exercidas
sobre correntes, o que permite analizar os
fundamentos do funcionamento dos
motores eléctricos.
3 Interacción electromagnética Experiencia de Oersted e a relación entre 12 15 X X
campos magnéticos e correntes. A lei de
Biot e Savart ilústrase co campo no eixo
dunha espira circular. Con todo, o enfoque
central é coa lei de Ampère (sen a
corrección de Maxwell), que se aplica a
condutores rectilíneos infinitos, solenoide
infinito e correntes toroidais. Indución
electromagnética. As leis de Lenz e de
Páxina 6 de 26
09/01/2024 00:11:01
Faraday-Lenz aplícanse a sistemas sinxelos
e para xustificar sistemas de interese,
como xeradores e transformadores de
corrente alterna.
3 Interacción electromagnética Actividades prácticas: liñas de campo de 12 15 X X
imáns permanentes e solenoides;
experiencia de Oërsted. Funcionamento
dun ciclotrón. Experiencias de Faraday e
Henry
Abórdase a descrición, cinemática e
mecánica, do oscilador harmónico, que se
aplica a péndulos simples e sistemas
masaresorte sen amortecemento.
Logo de introducir o concepto de onda e as
súas clasificacións, o movemento
ondulatorio céntrase no estudo das
harmónicas, como base para a descrición,
cualitativa, doutras máis complexas
(síntese de Fourier). A propagación
bidimensional e tridimensional efectúase a
partir do principio de Huygens, que é
4 Ondas aplicado para describir fenómenos básicos, 13 16 X
como a reflexión e refracción, e xustificar
as leis que os rexen.
Así mesmo, abórdanse situacións
relacionadas co efecto Doppler, e as súas
aplicacións, e efectúase unha introdución
aos fenómenos de superposición,
interferencia e difracción. Por último,
estúdanse as ondas sonoras como
exemplificación dos conceptos abordados.
Actividades prácticas: interferencia e
difracción. Determinación do índice de
refracción dun medio
En primeiro lugar establécese o carácter da

luz como onda electromagnética, o que
permite abordar as diferentes rexións do
espectro como zonas para un mesmo tipo
de onda. Así mesmo, trátase a polarización
da luz, como evidencia do seu carácter
transversal.
Logo da introdución do concepto de índice
de refracción revísase a lei de Snell e
establécense os fundamentos da
5 Óptica aproximación da óptica xeométrica, que se 15 21 X
aplica á formación da imaxe de obxectos
puntuais por dioptrios planos e esféricos.
Con eses baseamentos, estúdanse as
imaxes formadas por espellos planos e
esféricos, así como por lentes delgadas
esféricas, dentro da aproximación paraxial.
Para rematar, e como aplicación destes
sistemas, abórdase a descrición cualitativa
de instrumentos ópticos de uso común:
lupa, microscopio composto e telescopios
Páxina 7 de 26
09/01/2024 00:11:01
reflectores e refractores.
5 Óptica Actividades prácticas: polarización da luz; 15 21 X
potencia dunha lente converxente
O carácter cuántico da materia é
introducido a través das evidencias
históricas máis relevantes acerca da
natureza da luz: experiencia de Young da
dobre fenda, radiación de corpo negro e lei
de Planck, e efecto fotoeléctrico e lei de
Einstein.
A continuación trátase a extensión desa
natureza ao resto da materia, coa hipótese
de De Broglie e a identificación das
6 Física cuántica partículas con ondas e a posterior 10 10 X
descrición mediante campos materiais
representables por funcións de onda. Esta
introdución ao carácter cuántico da materia
complétase co principio de incerteza de
Heisenberg, tanto na súa forma
coordenada-momento como na de
tempoenerxía.
Actividades prácticas: simulador de efecto
fotoeléctrico causado por radiación
monocromática.
Partindo da constitución dos núcleos
atómicos, e da evidencia da existencia da
forza forte, establécese o concepto de
enerxía de enlace nuclear, así como os
balances enerxéticos presentes nos
principais procesos de tipo nuclear. Tamén
se estudan outras leis relevantes nestes
últimos, como son as de conservación (da
enerxía e de números cuánticos
7 Física nuclear 10 10 X
significativos, como a carga e o bariónico) e
o decaemento exponencial, no caso da
radioactividade. A física nuclear complétase
coas aplicacións tecnolóxicas. Por último,
abórdase unha introdución á física de
partículas, coas clasificacións destas e a
descrición do modelo estándar, así como
dispositivos experimentais de importancia
para o seu estudo.
A física relativista é introducida, de xeito
cualitativo, a través das dificultades que
xurdiron ao aplicar as transformacións de
Galileo ás leis do electromagnetismo.
Así mesmo, ofrécese a experiencia de
Michelson e Morley como unha das
8 Física relativista evidencias das inconsistencias da física 10 9 X
prerrelativista. Após a introdución dos
postulados da relatividade especial
abórdanse as súas consecuencias
inmediatas: o carácter relativo da
simultaneidade, a contracción das
lonxitudes e a dilatación temporal.
Páxina 8 de 26
09/01/2024 00:11:01
Por último, trátase a forma relativista da
enerxía dunha partícula, coa relación
8 Física relativista 10 9 X
enerxía-momento e a equivalencia entre
masa e enerxía
1 Campo gravitatorio 18
CA1.1 - Utilizar de xeito rigoroso as unidades das Efectuar correctamente conversións de

variables físicas en diferentes sistemas de unidades, unidades. Extraer información a partir de
empregando correctamente a súa notación e as súas gráficas. Elaborar axeitadamente gráficas,
equivalencias, así como a elaboración e tanto para representar resultados de tipo
interpretación axeitada de gráficas que relacionan teórico como experimental.
variables físicas, posibilitando unha comunicación
CA1.2 - Expresar de forma axeitada os resultados, Expresar resultados coa unidade
argumentando as solucións obtidas na resolución correspondente e co número axeitado de
dos exercicios e problemas que se formulan, ben cifras significativas. Argumentar de
sexa a través de situacións reais ou ideais. maneira adecuada a resolución de
exercicios e problemas.
CA1.5 - Obter relacións entre variables físicas, Atopar a lei que relaciona as variables
medindo e tratando os datos experimentais, relevantes das experiencias de
determinando os erros e utilizando sistemas de laboratorio. Determinar e expresar
representación gráfica. correctamente os resultados de medidas,
coa súa incerteza. PE 84
CA1.7 - Inferir solucións a problemas xerais a partir Analizar situacións particulares

da análise de situacións particulares e das variables recoñecendo as magnitudes relevantes
de que dependen. para o problema de tipo xeral ao que
pertenzan
CA2.2 - Resolver problemas de gravitación Comprender o concepto físico de campo
newtoniana de maneira analítica e experimental dunha forza, e os principios que o rexen.
virtual, utilizando principios, leis e teorías da física. Describir a relación da forza conservativa
coa enerxía potencial e potencial.
Coñecer a importancia dos satélites
artificiais e aplicar as leis que rexen o seu
movemento e posta en órbita.
CA2.3 - Analizar e comprender a evolución dos Responde cuestións relativas ós contidos
sistemas de corpos en interacción gravitacional, traballados de forma razoada aplicando
utilizando modelos, leis e teorías da gravitación os modelos, leis e teorías axeitadas
newtoniana.
Páxina 9 de 26
09/01/2024 00:11:01
CA1.3 - Consultar, elaborar e intercambiar materiais Empregar artigos científicos ou de

científicos e divulgativos en distintos formatos con divulgación para a obtención de
outros membros da contorna de aprendizaxe, información.
utilizando de xeito autónomo e eficiente plataformas
dixitais.
CA1.4 - Usar de xeito crítico, ético e responsable Extraer nformación relevante dos medios
medios de comunicación dixitais e tradicionais como de comunicación, distinguíndoa da que
modo de enriquecer a aprendizaxe e o traballo carece de calidade, como por exemplo a
individual e colectivo. pseudocientífica ou contraria a principios
éticos
CA1.6 - Reproducir en laboratorios, reais ou virtuais, Efectuar axeitadamente as actividades
determinados procesos físicos modificando as prácticas, elaborando os informes
variables que os condicionan, considerando os correspondentes cos formatos propios dos
principios, leis ou teorías implicados, xerando o documentos de tipo científico.
correspondente informe con formato axeitado e
incluíndo argumentacións, conclusións, táboas de TI 16
datos, gráficas e referencias bibliográficas.
CA2.1 - Recoñecer a relevancia da física dos Coñecer a importancia dos satélites
sistemas gravitacionals no desenvolvemento da artificiais de comunicacións, GPS e
ciencia, na tecnoloxía, na economía, na sociedade e meteorolóxicos, e as características das
na sostibilidade ambiental, empregando súas órbitas.
axeitadamente os fundamentos científicos
apropiados.
CA2.4 - Identificar os principais avances científicos Coñecer a importancia dos satélites
relacionados coa gravitación newtoniana que artificiais de comunicacións, GPS e
contribuíron ao desenvolvemento da física e, en meteorolóxicos, e as características das
consecuencia, á formulación das leis e teorías súas órbitas.
aceptadas actualmente no conxunto das disciplinas
científicas, como as fases para o entendemento das
metodoloxías da ciencia, a súa evolución constante e
a súa universalidade.
Contidos
- Emprego de instrumentos básicos para o estudo da física: linguaxe lóxico-matemática, ferramentas matemáticas,
representacións gráficas e sistemas de unidades.
- Recoñecemento e utilización de fontes veraces e medios de colaboración para a procura de información científica.
- Deseño e execución de experimentos (reais ou virtuais) e de proxectos de investigación, en condicións de

seguridade e utilizando instrumental axeitado, para a resolución de problemas de física.
- Ferramentas matemáticas para o tratamento de datos experimentais e para a análise de resultados na resolución
de problemas de física.
- Interpretación e produción de información científica.
- Gravitación universal.
- Determinación, a través do cálculo vectorial, do campo gravitacional producido por un sistema de masas. Efectos
sobre as variables cinemáticas e dinámicas de partículas de proba inmersas no campo.
- Momento angular dun obxecto nun campo gravitacional: cálculo, relación coas forzas centrais e aplicación da súa
conservación no estudo do seu movemento.
- Órbitas gravitacionals e Universo.
Páxina 10 de 26
09/01/2024 00:11:01
Contidos
- Leis que se verifican no movemento planetario e extrapolación ao movemento de satélites e corpos celestes.
- Enerxía mecánica dun obxecto sometido a un campo gravitacional: tipo de órbita que posúe, cálculo do traballo ou
os balances enerxéticos existentes en desprazamentos entre distintas posicións, así como en cambios das súas
velocidades e tipos de traxectori
- Introdución á cosmoloxía e á astrofísica como aplicación dos conceptos gravitacionais: implicación da física na
evolución de obxectos astronómicos e do coñecemento do Universo e repercusión da investigación nestes ámbitos
na industria, na tecnoloxía, na e
2 Campo eléctrico 17

PE 92
pertenzan.
CA3.2 - Resolver problemas de electromagnetismo Calcular F entre cargas eléctricas (Lei
clásico de xeito experimental e analítico, utilizando Coulomb). Definir campo eléctrico,
principios, leis e teorías da física. calcular intensidade(E), potencial, enerxía
potencial e aplicar ppo de superposición.
Calcular W desprazar cargas nun E.
Describir movemento de partículas
cargadas nun campo uniforme Enunciar e
aplicar teorema de Gauss
CA1.3 - Consultar, elaborar e intercambiar materiais Empregar artigos científicos ou de
científicos e divulgativos en distintos formatos con divulgación para a obtención de
outros membros da contorna de aprendizaxe, información. Elaborar un documento de
utilizando de xeito autónomo e eficiente plataformas tipo científico, utilizando unha plataforma
dixitais. dixital.
CA1.4 - Usar de xeito crítico, ético e responsable Extraer información relevante dos medios TI 8
medios de comunicación dixitais e tradicionais como de comunicación, distinguíndoa da que
modo de enriquecer a aprendizaxe e o traballo carece de calidade, como por exemplo a
individual e colectivo. pseudocientífica ou a contraria a
principios éticos
Páxina 11 de 26
09/01/2024 00:11:01

incluíndo argumentacións, conclusións, táboas de
CA3.4 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Recoñecer a importancia das leis da
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, electrostática e a relevancia das
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos magnitudes correspondentes en sistemas
modelos, nas leis e nas teorías do de uso común nos que interveñan. En
electromagnetismo clásico. particular, comprender os fundamentos
físicos da gaiola de Faraday.
CA3.5 - Aplicar os principios, leis e teorías científicas Describir fenómenos de tipo eléctrico
na análise crítica de procesos electromagnéticos da presentes na contorna, empregando os
contorna, como os observados e os publicados en principios e leis da electrostática.
distintos medios de comunicación, analizando,
comprendendo e explicando as causas que os
producen.
Contidos
- Recoñecemento e utilización de fontes veraces e medios de colaboración para a procura de información científica.

- Campo eléctrico.
- Campo eléctrico: tratamento vectorial, determinación das variables cinemáticas e dinámicas de cargas eléctricas
libres en presenza deste campo. Fenómenos naturais e aplicacións tecnolóxicas en que se aprecian estes efectos.
- Intensidade do campo eléctrico en distribucións de cargas discretas.
- Cálculo e interpretación do fluxo de campo eléctrico; teorema de Gauss e aplicacións: intensidade do campo
eléctrico en distribucións de carga continuas.
- Enerxía potencial e potencial eléctrico en distribucións de cargas estáticas: equilibrio electrostático de condutores.
- Conservación da enerxía e cambios nas magnitudes cinemáticas no desprazamento de cargas libres entre puntos
de distinto potencial eléctrico.
- Liñas de campo eléctrico producido por distribucións de carga sinxelas.
Páxina 12 de 26
09/01/2024 00:11:01
3 Interacción electromagnética 15

PE 85
pertenzan.
CA3.2 - Resolver problemas de electromagnetismo Resolver exercicios deducindo
clásico de xeito experimental e analítico, utilizando información a partir de datos e ecuacións
principios, leis e teorías da física. que rexen o fenómeno, contextualizar
resultados.
Determinar B orixinado por dous
condutores rectilíneos paralelos e fem
inducida nun circuíto plano pechado
CA3.3 - Analizar e comprender a evolución dos Responder cuestións relativas ós contidos
sistemas de partículas cargadas utilizando modelos, traballados de forma razoada aplicando
leis e teorías do electromagnetismo clásico. os modelos, leis e teorías axeitadas
CA3.1 - Recoñecer a relevancia do Recoñecer o papel das ecuacións de
electromagnetismo clásico no desenvolvemento da Maxwell na historia da física.
ciencia, da tecnoloxía, da economía, da sociedade e
da sostibilidade ambiental, empregando TI 15
axeitadamente os fundamentos científicos
apropiados.
CA3.4 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Coñecer os fundamentos dos motores
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, eléctricos, xeradores de corrente alterna
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos e transformadores de corrente alterna, así
modelos, nas leis e nas teorías do como do ciclotrón.
electromagnetismo clásico.
Páxina 13 de 26
09/01/2024 00:11:01
CA3.5 - Aplicar os principios, leis e teorías científicas Identificar e aplicar as leis do

na análise crítica de procesos electromagnéticos da electromagnetismo para explicar os
contorna, como os observados e os publicados en xeradores de corrente alterna.
distintos medios de comunicación, analizando,
comprendendo e explicando as causas que os
producen.
Contidos
- Campo magnético e indución electromagnética.
- Campo magnético: tratamento vectorial, determinación das variables cinemáticas e dinámicas de cargas eléctricas
libres en presenza deste campo. Fenómenos naturais e aplicacións tecnolóxicas nos que se aprecian estes efectos.
- Campos magnéticos xerados por fíos con corrente eléctrica en distintas configuracións xeométricas: rectilíneos,
espiras, solenoides ou toros. Interacción con cargas eléctricas libres presentes na súa contorna.
- Liñas de campo magnético producido por imáns e fíos con corrente eléctrica en distintas configuracións
xeométricas.
- Forzas magnéticas sobre correntes: funcionamento de motores sinxelos.
- Xeración de forza electromotriz mediante sistemas nos que se produce unha variación do fluxo magnético:
xeradores e transformadores.
4 Ondas 16

efectiva con toda a comunidade científica. PE 90
Páxina 14 de 26
09/01/2024 00:11:02

pertenzan.
CA4.1 - Resolver problemas sobre osciladores Resolver exercicios nos que a información
harmónicos, física ondulatoria e óptica xeométrica debe deducirse a partir dos datos
de xeito experimental e analítico utilizando proporcionados e das ecuacións que
principios, leis e teorías da física. rexen o fenómeno, e contextualiza os
resultados.
Responder cuestións relativas ós contidos
traballados de forma razoada aplicando
os modelos, leis e teorías axeitadas
CA4.2 - Analizar e comprender a evolución de Responde cuestións relativas ós contidos
sistemas naturais mecánicos oscilantes, utilizando traballados de forma razoada aplicando
modelos, leis e teorías da física ondulatoria e de os modelos, leis e teorías axeitadas
osciladores harmónicos.
coa súa incerteza.
correspondente informe con formato axeitado e TI 10
CA4.3 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Relacionar cos seus fundamentos
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, ondulatorios, a transmisión de sinais
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos mediante ondas electromagnéticas e
modelos, nas leis e nas teorías da física ondulatoria e sonoras, así como as técnicas baseadas
dos osciladores harmónicos, así como da óptica. na absorción de ondas, como as
espectroscópicas e as de tipo biosanitario,
como a ecografía.
Contidos
- Movemento ondulatorio.
- Movemento oscilatorio: variables cinemáticas e dinámicas dun corpo oscilante e conservación da enerxía nestes
sistemas.
- Movemento ondulatorio: gráficas de oscilación en función da posición e do tempo, función de onda que o describe
e relación co movemento harmónico simple. Distintos tipos de movementos ondulatorios na natureza.
Páxina 15 de 26
09/01/2024 00:11:02
Contidos
- Fenómenos ondulatorios: situacións e contextos naturais nos que se poñen de manifesto distintos fenómenos
ondulatorios e aplicacións. Cambios nas propiedades ondulatorias en función do movemento do emisor e do
receptor. Ondas sonoras e as súas calidades.
5 Óptica 21

exercicios e problemas. PE 88
pertenzan.
CA4.1 - Resolver problemas sobre osciladores Explicar cómo se forma imaxe nun
harmónicos, física ondulatoria e óptica xeométrica dioptrio esférico e plano, espellos planos
de xeito experimental e analítico utilizando e esféricos. Identificar tipos de lentes
principios, leis e teorías da física. esféricas e as magnitudes que as
caracterizan. Describir defectos ópticos e
dispositivos creados polo ser humano
para compensar estes defectos.
coa súa incerteza.
principios, leis ou teorías implicados, xerando o documentos de tipo científico. TI 12
CA4.3 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Analizar o fundamento físico de
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, instrumentos ópticos sinxelos, como a
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos lupa ou as lentes para a corrección de
modelos, nas leis e nas teorías da física ondulatoria e defectos oculares.
dos osciladores harmónicos, así como da óptica.
Páxina 16 de 26
09/01/2024 00:11:02
Contidos
- Óptica.
- A luz como onda electromagnética. Espectro electromagnético.
- Formación de imaxes en medios e obxectos con distinto índice de refracción.
- Sistemas ópticos: lentes delgadas, espellos planos e curvos e as súas aplicacións.
6 Física cuántica 10

sexa a través de situacións reais ou ideais. maneira adecuada a resolución de PE 91
pertenzan.
CA5.2 - Resolver problemas de física moderna de Resolver problemas relativos á lei de
xeito experimental, real ou virtual e analítica Planck, efecto fotoeléctrico, lei de De
utilizando principios, leis e teorías da física. Broglie, e ao principio de incerteza tanto
na forma posición-momento como
enerxía-tempo.
Páxina 17 de 26
09/01/2024 00:11:02

CA5.1 - Recoñecer a relevancia da física relativista e Coñecer a relevancia da física cuántica no
da física cuántica no desenvolvemento da ciencia, da desenvolvemento da física, a química e a
tecnoloxía, da economía, da sociedade e da tecnoloxía
sostibilidade ambiental empregando axeitadamente
os fundamentos científicos apropiados.
CA5.3 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Coñecer os fundamentos físicos da
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, xeración fotovoltaica de electricidade. TI 9
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos
modelos, nas leis e nas teorías da física moderna.
CA5.5 - Identificar os principais avances científicos Identificar a importancia do
relacionados coa física moderna que contribuíron á desenvolvemento da física cuántica para
formulación das leis e das teorías aceptadas a construción da física moderna.
actualmente no conxunto das disciplinas científicas,
como as fases para o entendemento das
CA5.6 - Recoñecer o carácter multidisciplinar da Recoñecer a relación existente entre a
ciencia e as contribucións dunhas disciplinas física cuántica e o desenvolvemento da
noutras, establecendo relacións entre a física e a química moderna.
química, a bioloxía, a xeoloxía ou as matemáticas.
Contidos
- Física cuántica e relativista.
- Natureza da luz: controversias e debates históricos acerca dela. Efecto fotoeléctrico. Cuantización da enerxía.
- Dualidade onda-corpúsculo e cuantización: hipótese de Broglie. Principio de incerteza: relacións posición-momento

e tempo-enerxía.
7 Física nuclear 10
Páxina 18 de 26
09/01/2024 00:11:02

pertenzan.
CA5.2 - Resolver problemas de física moderna de Resolver problemas relativos á enerxía de
xeito experimental, real ou virtual e analítica enlace nuclear, lei de decaemento
utilizando principios, leis e teorías da física. exponencial e aplicación da
conservación de números cuánticos
CA5.3 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Coñecer os aspectos básicos da xeración
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, nuclear de enerxía, así como aplicacións
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos dos radioisótopos.
modelos, nas leis e nas teorías da física moderna.
CA5.4 - Valorar a física debatendo de maneira Valorar as implicacións sociais e
fundamentada sobre os seus avances e a implicación ambientais da xeración nuclear da
na sociedade desde o punto de vista da ética e da enerxía.
sostibilidade. TI 3
CA5.5 - Identificar os principais avances científicos Coñecer as clasificacións máis relevantes
relacionados coa física moderna que contribuíron á que conduciron ao modelo estándar da
formulación das leis e das teorías aceptadas física de partículas.
actualmente no conxunto das disciplinas científicas,
como as fases para o entendemento das
Contidos
- Física nuclear e de partículas.
- Núcleos atómicos e estabilidade de isótopos. Radioactividade natural e outros procesos nucleares. Aplicacións nos
eidos da enxeñería, da tecnoloxía e da saúde.
- Modelo estándar na física de partículas. Clasificacións das partículas fundamentais. As interaccións fundamentais
como procesos de intercambio de partículas (bosóns). Aceleradores de partículas.
Páxina 19 de 26
09/01/2024 00:11:02
8 Física relativista 9

pertenzan.
CA5.2 - Resolver problemas de física moderna de Resolver problemas relativos á
xeito experimental, real ou virtual e analítica contracción de lonxitudes, dilatación
utilizando principios, leis e teorías da física. temporal, enerxía relativista e
composición de velocidades coa da luz.
CA5.1 - Recoñecer a relevancia da física relativista e Recoñecer a importancia da física
da física cuántica no desenvolvemento da ciencia, da relativista no desenvolvemento da física
tecnoloxía, da economía, da sociedade e da actual
sostibilidade ambiental empregando axeitadamente
os fundamentos científicos apropiados. TI 4
CA5.3 - Coñecer aplicacións prácticas e produtos Recoñecer a física relativista como
útiles para a sociedade no eido tecnolóxico, fundamento da física nuclear e, polo
industrial e biosanitario, analizándoos con base nos tanto, das aplicacións relacionadas, como
modelos, nas leis e nas teorías da física moderna. é a xeración nuclear de enerxía.
Contidos
- Física cuántica e relativista.
- Principios da relatividade especial e as súas consecuencias: contracción da lonxitude, dilatación do tempo, masa e
enerxía relativistas.
Páxina 20 de 26
09/01/2024 00:11:02
- Realizarase unha exposición por parte da profesora dos contidos, combinándoa coa resolución de problemas e
cuestións modelo.
- Resolveranse na pizarra unha relación de problemas e cuestións propostos con anterioridade para que o alumnado
intente resolvelos de forma autónoma aplicando os contidos vistos. Fomentarase un proceso participativo no que o
alumnado sexa un suxeito activo no mesmo.
- Nas prácticas de laboratorio, simulacións por ordenador ou traballos académicos fomentarase o traballo
colaborativo e recollerase un informe individual das actividades realizadas
Denominación
Apuntamentos coa teoría e exercicios modelo resoltos
Boletíns de exercicios propostos
Actividades de reforzo e ampliación (exercicios resoltos)
Guión das prácticas de laboratorio
Aula Virtual
Laboratorio de Física equipado para a realización das prácticas
O alumnado terá á súa disposición na Aula Virtual da materia os temas a traballar, os boletíns de exercicios
propostos, relacións de problemas e cuestións resoltos e os guións das prácticas a realizar e material audiovisual ou
links a páxinas especializadas que poidan axudar a visualizar ou aclarar contidos traballados.

Durante os primeiros días do mes de setembro, preferiblemente antes do comezo daactividade lectiva, realizarase un
rexistro da información relevante sobre o alumnado matriculado na materia:
- Cualificacións do curso anterior (especialmente na materia de Física e química de 1ºBach).
Nos primeiros días lectivos poderase facer unha proba escrita ou desenvolver algunha tarefa que permita medir o
nivel competencial do alumnado conforme aos criterios de avaliación de Física de 2º Bach, incidirase principalmente
nas ferramentas matemáticas e coñecementos previos necesarios para o desenvolvemento da materia de Física.
Prestarase especial atención aos resultados do alumnado de nova incorporación ao centro.
En calquera caso, durante a primeira sesión de cada unidade didáctica o profesorado avaliará a situación de partida
de todo o alumnado
Páxina 21 de 26
09/01/2024 00:11:02
Unidade
didáctica
Peso UD/
15 15 12 13 15 10 10 10 100
Tipo Ins.
Proba
84 92 85 90 88 91 97 96 90
escrita
Táboa de
16 8 15 10 12 9 3 4 10
indicadores
"chuletas", uso de métodos tecnolóxicos como teléfonos móbiles, reloxos, auriculares..., apropiación indebida de
exames, etc, a valoración do exame será de 0. No caso de plaxiar exames, copiar exercicios que se deban
presentar,..., en definitiva, recurrir ao engano, o traballo, exercicio ou práctica será valorado cun 0.
RECUPERACIÓN DE TRIMESTRES NON SUPERADOS

Para cada trimestre haberá unha proba escrita (recuperación) que terá por finalidade a mellora da cualificación do
alumnado que non lograse superalo trala aplicación do procedemento anteriormente sinalado. Esta proba versará
sobre os mesmos contidos e criterios de avaliación que a realizada ao remate do trimestre. Agás no caso do terceiro,
terá lugar nas primeiras semanas do seguinte trimestre.
Cando o alumnado acade 5 terá superada a avaliación, pero se a súa cualificación é superior a 5, de cara ao cómputo
final, igual ao 80% da nota do exame de recuperación, cando sexa pertinente.
PROBA DE AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA
Ao remate do terceiro trimestre, despois da avaliación ordinaria, existirá unha proba extraordinaria destinada ao
alumnado que non superase a materia e que versará sobre os criterios de avaliación pertencentes a todos os contidos
impartidos no curso. Nesta proba os alumnos deberán recuperar soamente a parte que teñan suspensa. Se o alumno
supera a proba de repesca recuperará a avaliación cuha cualificación de 5.
Páxina 22 de 26
09/01/2024 00:11:02
Enténdese por alumnado con Necesidades Específicas de Apoio Educativo (NEAE), aquel que presenta Necesidades
NA AULA:
- Situar ao alumno cerca do profesor para facilitar o contacto ocular e a súa supervisión.
contesten.
- Dar máis tempo para terminar un exame de ser necesario
psicomotricidade.
Reforzos educativos

X X X X X X X X
mediante a busca de
publicacións científicas. Este
elemento está relacionado,
entre outros, co seguinte
criterio de avaliación: CA1.6.
Páxina 23 de 26
09/01/2024 00:12:24

X X X X X X X X
traballarase nas
diferentes temáticas
(Obtención de enerxía
eléctrica, tratamento de
augas residuais...), así como
en pequenos debates e
Este elemento transversal
está directamente
avaliación: CA2.4, CA3.5,
CA4...
X X X X X X X X
similares. Este elemento está
directamente relacionado,
cos criterios de avaliación:
CA1.5 e CA1.6.
X X X X X X X X
a partir das probas
dispoñibles. Este elemento
transversal está directamente
relacionado, entre outros, co
seguinte criterio de
avaliación: CA1.1.
Páxina 24 de 26
09/01/2024 00:12:24

X X X X X X X X
educativa
textos. Subliñar a
ciencia e concretamente
facelo no CA5.4.
1º 2º 3º
trim. trim. trim.
Actividades do Clube de Ciencias Colaboración nas actividades propostas polo Clube
X X X
de Ciencias ó longo do curso
Observacións:
Dende o Departamento de Física e Química non se programarán outras actividades fixas ó longo do curso,
deixando aberta a posibilidade de participación nalgunhas actividades que se nos vaian ofertando ou das que
teñamos información e que poidan resultar de interese para a nosas áreas, sempre e cando a dispoñibilidade do
de logro
Páxina 25 de 26
09/01/2024 00:12:24
Descrición:
satisfactorio ou mellorable.
No caso de que algún aspecto do proceso de ensino e práctica docente sexa calificado como mellorable deberá
indicarse unha prosposta de mellora.

O seguimento da programación didáctica será un punto a tratar na reunión do departamento. O resultado do dito
seguimento realizarase e actualizarase no apartado correspondente desta aplicación.
Serán especialmente importantes as reunións posteriores ás sesións de avaliación (en datas o máis próximas
posibles). Nestas reunións farase unha avaliación do éxito da execución da programación utilizando a información
recollida nas sesións de avaliación, ademais da recollida nesta aplicación. Analizarase expresamente o grao de
cumprimento das propostas de mellora formuladas con anterioridade.
Esta avaliación do proceso de ensinanza e da práctica docente realizarase ao final de cada trimestre e os resultados e
as propostas de mellora recolleranse en acta de departamento así como as solucións acordadas polos membros do
departamento para a mellora do rendemento académico do alumnado.
9. Outros apartados
Páxina 26 de 26
09/01/2024 00:12:24
Centro educativo
Sesións Sesións
Bacharelato Química 2º Bac. 4 116
Réxime
Páxina 1 de 20
09/01/2024 00:11:10
Contido Páxina
1. Introdución 3
Páxina 2 de 20
09/01/2024 00:11:10
1. Introdución
A materia de Química relaciónase directamente con outros

campos de coñecemento, como a bioloxía, a medicina, a
enxeñería, a xeoloxía, a astronomía, a farmacia ou a
ciencia dos materiais, por citar algúns.Ademais,contribúe a
unha formación crítica en relación co papel que a química
desenvolve na sociedade. A Química apóiase nas
matemáticas e na física e, á súa vez, serve de base para
as ciencias da vida. Desde esta posición, esta materia
amplía a formación científica do alumnado e proporciona
unha ferramenta para a comprensión da natureza das
ciencias en xeral, polo que é unha axuda importante na
toma de decisións ben fundamentadas e responsables en
relación coa súa propia vida e coa comunidade onde vive,
co obxectivo final de construír unha sociedade mellor,
dada a capacidade da química para resolver problemas
humanos e responder a diferentes necesidades sociais.
Esta materia estrutúrase en catro bloques, nos que
aparecen interrelacionados todos os elementos do
currículo: Destrezas básicas da química, Ligazón química e
estrutura da materia, Reaccións químicas e Química
orgánica, que se traducen en 8 UD: reaccións químicas,
termoquímica, electroquímica, equilibrio químico, ácido-
base, estrutura atómica, enlace químico e química
orgánica.
Así, o currículo se reparte en oito unidades didácticas, as
tres primeiras UD impartiranse na 1ª avaliación, as tres
siguientes UD impartiranse na 2ª avaliación e as dúas
Páxina 3 de 20
09/01/2024 00:11:10
derradeiras UD impartiranse na 3ª avaliación xa que esta
avaliación ten unha menor carga horaria que as dúas
primeiras. Debido a que na planificación do curso as datas
da 1ª
avaliación coinciden coas vacacións de Nadal e as datas
da 2ª avalaicación con as vacacións de Semana Santa
quedando un menor nº de sesión para desenvolver a 3ª
avaliación.
Así pois, partindo dos obxectivos, este currículo presenta
uns criterios de avaliación que tratan de evitar a
avaliación
exclusiva de contidos. Con este propósito, os criterios de
avaliación e os contidos son organizados presentando os
coñecementos, destrezas e actitudes que han de ser
adquiridos ao longo do curso.
OBX1 - Comprender, describir e aplicar os

fundamentos dos procesos químicos máis
importantes, atendendo á súa base
1-2-3 1 1
experimental e aos fenómenos que describen,
para recoñecer o papel relevante da química no
desenvolvemento da sociedade.
OBX2 - Adoptar os modelos e leis da química
aceptados como base de estudo das
propiedades dos sistemas materiais, para inferir
solucións xerais aos problemas cotiáns 2 2-5 5 1
relacionados coas aplicacións prácticas da
química e as súas repercusións no medio
ambiente.
OBX3 - Utilizar con corrección os códigos da
linguaxe química (nomenclatura química,
unidades, ecuacións etc.), aplicando as súas
regras específicas, para empregalos como base 1-5 2 4 40 3 3
dunha comunicación adecuada entre diferentes
comunidades científicas e como ferramenta
fundamental na investigación desta ciencia.
Páxina 4 de 20
09/01/2024 00:11:11
OBX4 - Recoñecer a importancia do uso

responsable dos produtos e procesos químicos,
elaborando argumentos informados sobre a
influencia positiva que a química ten sobre a 1 2 1-5 50 2 1
sociedade actual, para contribuír a superar as
connotacións negativas que en multitude de
ocasións atribúense ao termo "químico".
OBX5 - Aplicar técnicas de traballo propias das
ciencias experimentais e o razoamento lóxico-
matemático na resolución de problemas de
química e na interpretación de situacións
1-2-3 1-2-3-5
relacionadas, valorando a importancia da
cooperación, para poñer en valor o papel da
química nunha sociedade baseada en valores
éticos e sostibles.
OBX6 - Recoñecer e analizar a química como
unha área de coñecemento multidisciplinario e
versátil, poñendo de manifesto as relacións con
4 32
outras ciencias e campos de coñecemento, para
realizar a través dela unha aproximación
holística ao coñecemento científico e global.
Descrición:
Esta UD se divide en dúas partes:
1. Cálculos elementales en química:
cantidade de materia, gases ideais,
disolucións e cálculos estequiométricos.
1 Reaccións químicas 2 cinética química: velocidade de reacción, 11 15 X
ecuación de velocidade, mecanismos de
reacción, teoría das reaccións química e
factores influentes na velocidade de
reacción.
Esta UD consta dos seguintes contidos: 1º
principio da termodinámica, cáculos de
2 Termoquímica calores de reacción, espontaneidade das 11 15 X
reaccións químicas e medidas
calorímétricas cun calorímetro.
Esta UD consta dos seguintes contidos:
3 Electroquímica reacción redox, potenciais redox, pilas ou 11 15 X
celdas galvánicas e electrolise.
4 Equilibrio químico 11 15 X
equilibrios homoxéneos e lei de acción de
Páxina 5 de 20
09/01/2024 00:11:11
masas, a constante de equilibrio kp,
principio de Le Chatelier e equilibrios,
4 Equilibrio químico equlibrios heteroxéneos e produto de 11 15 X
solubilidade, efecto ion común e disolución
de precipitados.
teorías ácido-base, produto iónico da auga,
5 Ácido-base forza relativa de ácidos e bases, hidrólise 11 15 X
salina, medida de pH e valoracións ácido-
base.
modelo atómico de Bohr, mecánica
6 Estrutura atómica 11 15 X
cuántica, a táboa periódica e propiedades
periódicas dos elementos.
7 Enlace químico enlace iónico, enlace covalente, enlace 17 13 X
metálico e forzas intermoleculares.
Esta UD se divide en tres partes:
1. Formulación e nomenclatura:
hidrocarburos e derivados haloxenados,
hidrocarburos de cadea pechada,
compostos osixenados e compostos
nitroxenados.
8 Química orgánica 2. Isomería: isomería plana (de cadea, de 17 13 X
posición e de función) e isomería espacial
(geométrica cis-trans e óptica).
3. Reaccións dos compostos orgánicos:
adición. eliminación, sustitución,
condensación, hidrólise, redox, combustión
e polímeros.
CA3.3 - Utilizar correctamente as normas de Resolver problemas de disolucións e de

nomenclatura da IUPAC como base dunha linguaxe estequiometría e problemas e cuestións
universal para a química que permita unha de cinética química.
comunicación efectiva en toda a comunidade
científica, aplicando estas normas ao recoñecemento
e escritura de fórmulas e nomes de diferentes PE 90
especies químicas.
Páxina 6 de 20
09/01/2024 00:11:11
CA3.4 - Empregar con rigor ferramentas Resolver problemas de disolucións e de

matemáticas para apoiar o desenvolvemento do estequiometría e problemas e cuestións
pensamento científico que se alcanza co estudo da de cinética química (ec. de velocidade,
química, aplicando estas ferramentas na resolución órdenes de reacción, constante cinética,
de problemas usando ecuacións, unidades, mecanismos de reacción, teoría das
operacións etc. reaccións químicas e factores dos que
depende a velocidade de reacción).
CA3.8 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas de disolucións e de
característicos das reaccións químicas utilizando as estequiometría e problemas e cuestións
ferramentas provistas polas matemáticas e a de cinética química (ec. de velocidade,
tecnoloxía, recoñecendo así a relación entre os órdenes de reacción, constante cinética,
fenómenos experimentais e naturais e os conceptos mecanismos de reacción, teoría das
propios desta disciplina. reaccións químicas e factores dos que
depende a velocidade de reacción).
CA1.1 - Identificar a importancia da química e as Entregar, en tempo e forma, un informe
súas conexións con outras áreas no dunha práctica de laboratorio na que
desenvolvemento da sociedade, o progreso da haberá que calcular o rendemento dunha
ciencia, a tecnoloxía, a economía e o reacción de precipitación e calcular a
desenvolvemento sustentable respectuoso co medio concentración dunha disolución mediante
ambiente, identificando os avances no campo da unha valoración ácido-base. Nomear e
química que foron fundamentais nestes aspectos. debuxar todo o material empregado
indicando o procedemento seguido.
CA1.2 - Recoñecer a natureza experimental e Entregar, en tempo e forma, un informe
interdisciplinaria da química e a súa influencia na dunha práctica de laboratorio na que
investigación científica e nos ámbitos económico e haberá que calcular o rendemento dunha
laboral actuais, considerando os feitos empíricos e as reacción de precipitación e calcular a
súas aplicacións noutros campos do coñecemento e concentración dunha disolución mediante
a actividade humana. unha valoración ácido-base. Nomear e
debuxar todo o material empregado
CA1.7 - Recoñecer a importante contribución na Entregar, en tempo e forma, un informe
química do traballo colaborativo entre especialistas dunha práctica de laboratorio na que
de diferentes disciplinas científicas poñendo de haberá que calcular o rendemento dunha
relevo as conexións entre as leis e teorías propias de reacción de precipitación e calcular a
cada unha delas. concentración dunha disolución mediante TI 10
unha valoración ácido-base. Nomear e
CA1.8 - Recoñecer a achega da química ao Entregar, en tempo e forma, un informe
desenvolvemento do pensamento científico e á dunha práctica de laboratorio na que
autonomía de pensamento crítico a través da posta haberá que calcular o rendemento dunha
en práctica das metodoloxías de traballo propias das reacción de precipitación e calcular a
disciplinas científicas. concentración dunha disolución mediante
CA1.9 - Estudar realidades vinculadas coa química e Entregar, en tempo e forma, un informe
propoñer solucións a situacións problemáticas dunha práctica de laboratorio na que
relacionadas con esta ciencia, recoñecendo a haberá que calcular o rendemento dunha
importancia da contribución de cada participante do reacción de precipitación e calcular a
equipo e a diversidade de pensamento e concentración dunha disolución mediante
consolidando habilidades sociais positivas no seo de unha valoración ácido-base. Nomear e
equipos de traballo. debuxar todo o material empregado
Páxina 7 de 20
09/01/2024 00:11:11
CA3.1 - Describir as principais reaccións químicas Entregar, en tempo e forma, un informe

que suceden na contorna e as propiedades dos dunha práctica de laboratorio na que
sistemas materiais a partir dos coñecementos, haberá que calcular o rendemento dunha
destrezas e actitudes propios das distintas ramas da reacción de precipitación e calcular a
química. concentración dunha disolución mediante
CA3.5 - Respectar as normas de seguridade Entregar, en tempo e forma, un informe
relacionadas coa manipulación de substancias dunha práctica de laboratorio na que
químicas no laboratorio e noutras contornas, así haberá que calcular o rendemento dunha
como os procedementos para a correcta xestión e reacción de precipitación e calcular a
eliminación dos residuos, utilizando correctamente concentración dunha disolución mediante
os códigos de comunicación característicos da unha valoración ácido-base. Nomear e
química. debuxar todo o material empregado
Contidos
- Desenvolvemento de traballo colaborativo. Metodoloxías propias das disciplinas científicas.
- Emprendemento de proxectos de investigación. Resolución de problemas mediante o uso da experimentación.
- Cinética química.
- Teoría das colisións como modelo a escala microscópica das reaccións químicas. Conceptos de velocidade de
reacción e enerxía de activación.
- Influencia das condicións de reacción sobre a súa velocidade.
- Lei diferencial da velocidade dunha reacción química e determinación das ordes de reacción a partir de datos
experimentais de velocidade de reacción.
2 Termoquímica 15
CA3.3 - Utilizar correctamente as normas de Resolver problemas de calores de

nomenclatura da IUPAC como base dunha linguaxe reacción, do 1ª principio da
universal para a química que permita unha termodinámica e de espontaneidade
comunicación efectiva en toda a comunidade dunha reacción química.
científica, aplicando estas normas ao recoñecemento
e escritura de fórmulas e nomes de diferentes
especies químicas. PE 90
Páxina 8 de 20
09/01/2024 00:11:11
CA3.8 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas de calores de

característicos das reaccións químicas utilizando as reacción, do 1ª principio da
ferramentas provistas polas matemáticas e a termodinámica e de espontaneidade
tecnoloxía, recoñecendo así a relación entre os dunha reacción química.
fenómenos experimentais e naturais e os conceptos
propios desta disciplina.
CA3.2 - Relacionar os principios da ciencia química Entregar, en tempo e forma, un informe
cos principais problemas da actualidade asociados dunha práctica de laboratorio na que
ao desenvolvemento da ciencia e a tecnoloxía, haberá que medir a calor dunha reacción
analizando como se tratan a través dos medios de cun calorímetro e nomear e debuxar todo
comunicación ou son observados na experiencia o material empregado indicando o
cotiá. procedemento seguido.
CA3.5 - Respectar as normas de seguridade Entregar, en tempo e forma, un informe TI 10
químicas no laboratorio e noutras contornas, así haberá que medir a calor dunha reacción
como os procedementos para a correcta xestión e cun calorímetro e nomear e debuxar todo
eliminación dos residuos, utilizando correctamente o material empregado indicando o
os códigos de comunicación característicos da procedemento seguido.
química.
Contidos
- Termodinámica química.
- Primeiro principio da termodinámica: intercambios de enerxía entre sistemas.
- Ecuacións termoquímicas. Concepto de entalpía de reacción. Procesos endotérmicos e exotérmicos.
- Balance enerxético entre produtos e reactivos mediante a lei de Hess, a través da entalpía de formación estándar e
das entalpías de ligazón, para obter a entalpía dunha reacción.
- Segundo principio da termodinámica. A entropía como magnitude que afecta a espontaneidade e irreversibilidade
dos procesos químicos.
- Cálculo da enerxía de Gibbs das reaccións químicas e espontaneidade destas en función da temperatura do
sistema.
3 Electroquímica 15
Páxina 9 de 20
09/01/2024 00:11:11
CA3.8 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas de axuste de

característicos das reaccións químicas utilizando as reaccións redox polo método do ion-
ferramentas provistas polas matemáticas e a electrón, pilas galvánicas e de electrolise.
PE 90
tecnoloxía, recoñecendo así a relación entre os Resolver, de forma razoada, cuestións e
fenómenos experimentais e naturais e os conceptos situacións prácticas sobre potenciais
propios desta disciplina. redox.
químicas no laboratorio e noutras contornas, así haberá que construir unha pila Daniell e
como os procedementos para a correcta xestión e levar a cabo unha electrolise. Nomear e
eliminación dos residuos, utilizando correctamente debuxar todo o material empregado
os códigos de comunicación característicos da indicando o procedemento seguido.
química. TI 10
CA3.6 - Representar e visualizar de forma eficiente Entregar, en tempo e forma, un informe
os conceptos de química que presenten maiores dunha práctica de laboratorio na que
dificultades utilizando ferramentas dixitais e recursos haberá que construir unha pila Daniell e
variados, incluídas experiencias de laboratorio real e levar a cabo unha electrolise. Nomear e
virtual. debuxar todo o material empregado
Contidos
- Reaccións redox.
- Estado de oxidación. Número de oxidación e especies que se reducen ou oxidan nunha reacción.
- Método do ión-electrón para axustar ecuacións químicas de oxidación-redución. Cálculos estequiométricos e

volumetrías redox.
- Potencial estándar dun par redox. Espontaneidade de procesos químicos e electroquímicos que impliquen a dous
pares redox.
- Leis de Faraday: relación entre a cantidade de carga eléctrica e as cantidades de substancia producidas nun
proceso electroquímico. Cálculos estequiométricos con reaccións que transcorren en cubas electrolíticas.
- Reaccións de oxidación e redución na fabricación e funcionamento de baterías eléctricas, celas electrolíticas e pilas
de combustible, así como a prevención da corrosión de metais.
4 Equilibrio químico 15
Páxina 10 de 20
09/01/2024 00:11:11
CA3.8 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas de equilibrios en fase
característicos das reaccións químicas utilizando as gasosa, principio de Le Chatelier,
ferramentas provistas polas matemáticas e a solubilidade e formación de precipitados.
PE 100
tecnoloxía, recoñecendo así a relación entre os
fenómenos experimentais e naturais e os conceptos
Contidos
- Equilibrio químico.
- O equilibrio químico como proceso dinámico: ecuacións de velocidade e aspectos termodinámicos. Expresión da
constante de equilibrio mediante a lei de acción de masas.
- A constante de equilibrio de reaccións nas que os reactivos se atopen en diferente estado físico. Relación entre Kc
e Kp e produto de solubilidade en equilibrios heteroxéneos.
- Principio de Le Châtelier e o cociente de reacción. Evolución de sistemas en equilibrio a partir da variación das
condicións de concentración, presión ou temperatura do sistema.
5 Ácido-base 15
CA3.8 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas das teorías ácido-
característicos das reaccións químicas utilizando as base, cálculo de pH, pOH, Ka, Kb e
ferramentas provistas polas matemáticas e a valoracións ácido-base. Resolver cuestión,
PE 90
tecnoloxía, recoñecendo así a relación entre os de forma razoada, sobre hidrólise de
fenómenos experimentais e naturais e os conceptos sales.
químicas no laboratorio e noutras contornas, así haberá que calcular a concentración
como os procedementos para a correcta xestión e dunha disolución mediante unha
eliminación dos residuos, utilizando correctamente valoración ácido-base. Nomear e debuxar
os códigos de comunicación característicos da todo o material empregado indicando o
química. procedemento seguido.
TI 10
CA3.7 - Deducir ideas fundamentais doutras Entregar, en tempo e forma, un informe
disciplinas científicas (por exemplo, a bioloxía ou a dunha práctica de laboratorio na que
tecnoloxía) por medio da relación entre os seus haberá que calcular a concentración
contidos básicos e as leis e teorías que son propias dunha disolución mediante unha
da química. valoración ácido-base. Nomear e debuxar
todo o material empregado indicando o
procedemento seguido.
Contidos
Páxina 11 de 20
09/01/2024 00:11:11
Contidos
- Reaccións ácido-base.
- Natureza ácida ou básica dunha substancia. Teorías de Arrhenius e de Brønsted e Lowry.
- Ácidos e bases fortes e débiles. Grao de disociación en disolución acuosa.
- pH de disolucións ácidas e básicas. Expresión das constantes Ka e Kb.
- Concepto de pares ácido e base conxugados. Carácter ácido ou básico de disolucións nas que se produce a
hidrólise dun sal.
- Reaccións entre ácidos e bases. Concepto de neutralización. Volumetrías ácido-base.
- Ácidos e bases relevantes no ámbito industrial e de consumo, con especial incidencia na súa influencia sobre a
conservación do medio ambiente.
6 Estrutura atómica 15
CA2.4 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas sobre a estrutura
característicos da química utilizando as ferramentas electrónica dos átomos e propiedades
provistas polas matemáticas e a tecnoloxía, periódicas (radio, enerxía de ionización,
PE 90
recoñecendo así a relación entre os fenómenos afinidade electrónica e
experimentais e naturais e os conceptos propios electronegatividade).
desta disciplina.
CA2.3 - Explicar e razoar os conceptos fundamentais Entregar, en tempo e forma, un informe
que se atopan na base da química aplicando os da observación do espectro de diversas
conceptos, leis e teorías doutras disciplinas fontes luminosas e de enasios á chama TI 10
científicas (especialmente da física) a través da para o recoñecemento de elementos.
experimentación e a indagación.
Contidos
- Espectros atómicos.
- Relevancia, no contexto do desenvolvemento histórico do modelo do átomo, dos espectros atómicos como
fundamento experimental da súa revisión.
- Interpretación dos espectros de emisión e absorción dos elementos. Relación coa estrutura electrónica do átomo.
- Principios cuánticos da estrutura atómica.
- Relación entre o fenómeno dos espectros atómicos e a cuantización da enerxía. Do modelo de Bohr aos modelos
mecano-cuánticos: necesidade dunha estrutura electrónica en diferentes niveis.
- Principio de incerteza de Heisenberg e dualidade onda-corpúsculo do electrón. Natureza probabilística do concepto
de orbital.
- Números cuánticos e principio de exclusión de Pauli. Estrutura electrónica do átomo. Utilización do diagrama de
Möller para escribir a configuración electrónica de elementos químicos.
Páxina 12 de 20
09/01/2024 00:11:11
Contidos
- Táboa periódica e propiedades dos átomos.
- Natureza experimental da orixe da táboa periódica en canto ao agrupamento dos elementos segundo as súas
propiedades. A teoría atómica actual e a súa relación coas leis experimentais observadas.
- Posición dun elemento na táboa periódica a partir da súa configuración electrónica.
- Tendencias periódicas. Aplicación á predición de valores de propiedades dos elementos da táboa a partir da súa
posición nela.
7 Enlace químico 13
CA1.4 - Aplicar de maneira informada, coherente e Resolver problemas sobre enlace iónico e
razoada os modelos e leis da química, explicando e os seus aspectos enerxéticos, o enlace
predicindo as consecuencias de experimentos, covalente e as teorías TRPECV e
fenómenos naturais, procesos industriais e hibridación, o enlace metálico e forzas
PE 90
descubrimentos científicos. intermoleculares. Así como as
propiedades das substancias en función
do tipo de enlace químico e forzas
intermoleculares.
CA2.1 - Describir os principais procesos químicos que Entregar, en tempo e forma, un informe
suceden na contorna e as propiedades dos sistemas da determinación do tipo de enlace que
materiais a partir dos coñecementos, destrezas e presentan algunhas substancias mediante
actitudes propios das distintas ramas da química. o estudo das súas propiedades.
CA2.2 - Analizar a composición química dos sistemas Entregar, en tempo e forma, un informe TI 10
materiais que se atopan na contorna máis próxima, da determinación do tipo de enlace que
no medio natural e na contorna industrial e presentan algunhas substancias mediante
tecnolóxica, demostrando que as súas propiedades, o estudo das súas propiedades.
aplicacións e beneficios están baseados nos
principios da química.
Contidos
- Relación da química con outras áreas relevantes e o uso das bases da química no estudo e discusión de diferentes
cuestións significativas nos ámbitos social, económico, político e ético.
- Ligazón química e forzas intermoleculares.
- Tipos de ligazón a partir das características dos elementos individuais que o forman. Enerxía implicada na
formación de moléculas, de cristais e de estruturas macroscópicas. Propiedades das substancias químicas.
- Modelos de Lewis, RPECV e hibridación de orbitais. Configuración xeométrica de compostos moleculares e as
características dos sólidos.
- Ciclo de Born-Häber. Enerxía intercambiada na formación de cristais iónicos.
- Modelos da nube electrónica e a teoría de bandas para explicar as propiedades características dos cristais
metálicos.
Páxina 13 de 20
09/01/2024 00:11:11
Contidos
- Forzas intermoleculares: características da ligazón química e a xeometría das moléculas. Propiedades

macroscópicas de compostos moleculares.
8 Química orgánica 13
CA4.3 - Utilizar correctamente as normas de Resolver problemas de isomería,

nomenclatura da química orgánica da IUPAC como reactividad dos compostos orgánicos e
base dunha linguaxe universal para a química que polímerización. Na resolución de
permita unha comunicación efectiva en toda a problemas se deberá formular e nomear
comunidade científica, aplicando estas normas ao correctamente os distintos compostos
recoñecemento e escritura de fórmulas e nomes de orgánicos.
diferentes especies químicas orgánicas. PE 90
CA4.7 - Solucionar problemas e cuestións que son Resolver problemas de isomería,
característicos da química orgánica utilizando as reactividad dos compostos orgánicos e
ferramentas provistas polas matemáticas e a polímerización. Na resolución de
tecnoloxía, recoñecendo así a relación entre os problemas se deberá formular e nomear
fenómenos experimentais e naturais e os conceptos correctamente os distintos compostos
propios desta disciplina. orgánicos.
CA1.1 - Identificar a importancia da química e as Entregar, en tempo e forma, un traballo
súas conexións con outras áreas no sobre un problema mediambiental, de
desenvolvemento da sociedade, o progreso da saúde ou de desenvolvemento sostible e
ciencia, a tecnoloxía, a economía e o que estea relacinado coa química
desenvolvemento sustentable respectuoso co medio orgánica. Na realización do informe
ambiente, identificando os avances no campo da valorarase o emprego de ferramentas TIC.
química que foron fundamentais nestes aspectos.
CA1.2 - Recoñecer a natureza experimental e Entregar, en tempo e forma, un informe
interdisciplinaria da química e a súa influencia na dunha práctica de laboratorio na que
investigación científica e nos ámbitos económico e haberá que sintetizar algún composto
laboral actuais, considerando os feitos empíricos e as orgánico de interese.
súas aplicacións noutros campos do coñecemento e
a actividade humana.
CA1.3 - Recoñecer e argumentar que as bases da Entregar, en tempo e forma, un traballo
química constitúen un corpo de coñecemento sobre un problema mediambiental, de TI 10
imprescindible nun marco contextual de estudo e saúde ou de desenvolvemento sostible e
discusión de cuestións significativas nos ámbitos que estea relacinado coa química
social, económico, político e ético identificando a orgánica. Na realización do informe
presenza e influencia destas bases nos devanditos valorarase o emprego de ferramentas TIC.
ámbitos.
CA1.5 - Argumentar de maneira informada, Entregar, en tempo e forma, un traballo
aplicando as teorías e leis da química, que os efectos sobre un problema mediambiental, de
negativos de determinadas substancias no medio saúde ou de desenvolvemento sostible e
ambiente e na saúde se deben ao mal uso que se fai que estea relacinado coa química
deses produtos ou neglixencia, e non á ciencia orgánica. Na realización do informe
química en si. valorarase o emprego de ferramentas TIC.
Páxina 14 de 20
09/01/2024 00:11:12
CA1.6 - Explicar, empregando os coñecementos Entregar, en tempo e forma, un informe

científicos adecuados, cales son os beneficios dos dunha práctica de laboratorio na que
numerosos produtos da tecnoloxía química e como o haberá que sintetizar algún composto
seu emprego e aplicación contribuíron ao progreso orgánico de interese.
da sociedade.
CA4.1 - Describir os principais procesos de química Entregar, en tempo e forma, un traballo
orgánica que suceden na contorna e as propiedades sobre un problema mediambiental, de
dos sistemas materiais a partir dos coñecementos, saúde ou de desenvolvemento sostible e
destrezas e actitudes propios das distintas ramas da que estea relacinado coa química
química. orgánica. Na realización do informe
valorarase o emprego de ferramentas TIC.
CA4.2 - Relacionar os principios da ciencia química Entregar, en tempo e forma, un traballo
cos principais problemas da actualidade asociados sobre un problema mediambiental, de
ao desenvolvemento da ciencia e da tecnoloxía, nos saúde ou de desenvolvemento sostible e
que teña relevancia a química orgánica, analizando que estea relacinado coa química
como se tratan a través dos medios de comunicación orgánica. Na realización do informe
ou son observados na experiencia cotiá. valorarase o emprego de ferramentas TIC.
químicas no laboratorio e noutras contornas, así haberá que sintetizar algún composto
como os procedementos para a correcta xestión e orgánico de interese.
eliminación dos residuos, utilizando correctamente
os códigos de comunicación característicos da
química orgánica.
CA4.5 - Representar e visualizar de forma eficiente Entregar, en tempo e forma, un traballo
os conceptos de química orgánica que presenten sobre un problema mediambiental, de
maiores dificultades utilizando ferramentas dixitais e saúde ou de desenvolvemento sostible e
recursos variados, incluídas experiencias de que estea relacinado coa química
laboratorio real e virtual. orgánica. Na realización do informe
CA4.6 - Deducir ideas fundamentais doutras Entregar, en tempo e forma, un traballo
disciplinas científicas (por exemplo, a bioloxía ou a sobre un problema mediambiental, de
tecnoloxía) por medio da relación entre os seus saúde ou de desenvolvemento sostible e
contidos básicos e as leis e teorías que son propias que estea relacinado coa química
da química orgánica. orgánica. Na realización do informe
Contidos
- Interpretación e produción de información científica en diferentes formatos e a partir de diferentes medios para
desenvolver un criterio propio baseado no que o pensamento científico achega á mellora da sociedade.
- Investigación científica na industria e na empresa.
- Impacto da química sobre a saúde e o medio ambiente. Argumentación e análise crítica.
- Relación da química con outras áreas relevantes e o uso das bases da química no estudo e discusión de diferentes
cuestións significativas nos ámbitos social, económico, político e ético.
- Isomería.
- Fórmulas moleculares e desenvoltas de compostos orgánicos. Diferentes tipos de isomería estrutural.
- Modelos moleculares ou técnicas de representación 3D de moléculas. Isómeros espaciais dun composto e as súas
propiedades.
Páxina 15 de 20
09/01/2024 00:11:12
Contidos
- Reactividade orgánica.
- Principais propiedades químicas das distintas funcións orgánicas. Comportamento en disolución ou en reaccións
químicas.
- Principais tipos de reaccións orgánicas. Produtos da reacción entre compostos orgánicos e as correspondentes
ecuacións químicas.
- Polímeros.
- Proceso de formación de polímeros a partir dos seus correspondentes monómeros. Estrutura e propiedades.
- Clasificación dos polímeros segundo a súa natureza, estrutura e composición. Aplicacións, propiedades e riscos
ambientais asociados.

- Nas prácticas de laboratorio, simulacións por ordenador, proxectos de construcción ou traballos académicos se
será individual.
Denominación
Aula virtual
Na aula virtual publicarase a teoría, os exercicios, os formularios, as prácticas de laboratorio e as actividades de


Os contidos das probas de avaliación inicial debeerán de incidir nos coñecementos matemáticos así como nos
Páxina 16 de 20
09/01/2024 00:11:12
aspectos básicos para o desenvolvemento da nosa materia (formulación química, factores de conversión, cifras
significativas, redondeo, notación científica, cantidade de materia, gases ideais, disolucións e cálculos
estequiométricos).
Unidade
didáctica
Peso UD/
11 11 11 11 11 11 17 17 100
Tipo Ins.
Proba
90 90 90 100 90 90 90 90 91
escrita
Táboa de
10 10 10 0 10 10 10 10 9
indicadores
proba de repesca recuperará a avaliación cuha cualificación de 5.
Páxina 17 de 20
09/01/2024 00:11:12
Alumnado NEAE:
NA AULA:
contesten.
sesión.
psicomotricidade.
Reforzos educativos
ET.1 - Problemas
X
medioambientais
X
desenvolvemento e
innovación (I+D+I)
Observacións:
Páxina 18 de 20
09/01/2024 00:12:28
1º 2º 3º
trim. trim. trim.
aproveitando algús recreos e os luns pola tarde X X X
antes do comezo das clases.
Observacións:
instituto.
de logro
Descrición:

Páxina 19 de 20
09/01/2024 00:12:28
9. Outros apartados
Páxina 20 de 20
09/01/2024 00:12:28

Programación Física e Química 2023-24

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Programación Física e Química 2023-24

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA LOMLOE

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias 4

3.1. Relación de unidades didácticas 5

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas 6

4.1. Concrecións metodolóxicas 13

4.2. Materiais e recursos didácticos 14

5.1. Procedemento para a avaliación inicial 14

5.2. Criterios de cualificación e recuperación 14

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes 15

6. Medidas de atención á diversidade 16

7.1. Concreción dos elementos transversais 16

7.2. Actividades complementarias 17

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora 18

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias

Obxectivos CCL CP STEM CD CPSAA CC CE CCEC

OBX1 - Comprender e relacionar os motivos

OBX5 - Utilizar as estratexias propias do traballo

3.1. Relación de unidades didácticas

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA1.3 - Utilizar adecuadamente as regras básicas da Realizar cambios de unidades

CA1.5 - Utilizar recursos variados, tradicionais e Entregar, en tempo e forma, un informe

- Metodoloxías propias da investigación científica: identificación e formulación de cuestións, elaboración de

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA2.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Resolver problemas de densidades e das

CA2.3 - Empregar as metodoloxías propias da ciencia Entregar, en tempo e forma, un informe

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA2.2 - Resolver os problemas fisicoquímicos Resolver problemas de disolucións coa

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA2.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Coñecer a estrutura da táboa periódica e

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA2.5 - Utilizar adecuadamente os símbolos Formular e nomear coa nomenclatura

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA4.2 - Resolver problemas sobre movementos e Calcular distintas magnitudes cinemáticas

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA3.1 - Identificar, comprender e explicar fenómenos Resover cuestións relacionadas coa

9 Natureza eléctrica da materia 11

Criterios de avaliación Mínimos de consecución IA %

CA1.6 - Traballar de forma adecuada e versátil con Analizar o funcionamento de distintos

- Traballo experimental e proxectos de investigación: estratexias na resolución de problemas e no desenvolvemento

4.1. Concrecións metodolóxicas

Teoría e boletín de exercicios

Actividades de reforzo e de ampliación

En Edixgal publicarase a teoría, os exercicios, os formularios, as prácticas de laboratorio e as actividades de

5.1. Procedemento para a avaliación inicial

5.2. Criterios de cualificación e recuperación

Pesos dos instrumentos de avaliación por UD:

A cualificación de cada avaliación virá determinada por:

5.3. Procedemento de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

6. Medidas de atención á diversidade

7.1. Concreción dos elementos transversais

ET.2 - Problemas enerxéticos X

ET.2 - Problemas enerxéticos

7.2. Actividades complementarias

Adecuación da programación didáctica e da súa propia planificación ao longo do curso académico

Organización xeral da aula e o aproveitamento dos recursos

Clima de traballo na aula

8.2. Procedemento de seguimento, avaliación e propostas de mellora

2. Obxectivos e súa contribución ao desenvolvemento das competencias 4

3.1. Relación de unidades didácticas 5

3.2. Distribución currículo nas unidades didácticas 5

4.1. Concrecións metodolóxicas 12

4.2. Materiais e recursos didácticos 13