Thực hành Mạch điện tử Y sinh

Bài 3: Lab Project

Thiết kế, lắp ráp mạch đo tín hiệu điện tim (ECG)

I. Giới thiệu:
Bài thực hành yêu cầu sinh viên thiết kế, xây dựng các mạch trong mạch đo tín hiệu điện tim (ECG) bao
gồm các mạch khuếch đại vi sai, lọc thông thấp, lọc thông cao và lọc triệt tầng 50Hz. Sau khi thiết kế,
thực hiện lắp ráp trên Breadboard, khảo sát, đánh giá và nhận xét tín hiệu thu được.
II. Cơ sở lý thuyết tín hiệu điện tim ECG:
2.1 Tín hiệu điện tim ECG
Điện tâm đồ (ECG-Electrocardiography) là một đường cong ghi lại các biến thiên của các dòng điện do
tim tạo ra trong quá trình co bóp của tim, lan tỏa ra các vùng mô xung quanh tim. Nó có thể được thu lại
bởi các thiết bị đo thông qua hệ thống cáp kết nối điện cực bề mặt gắn trên da tại các điểm khác nhau trên
cơ thể. Đo ECG là một phương tiện quan trọng trong tim mạch giúp chuẩn đoán các bệnh lý về rối loạn
nhịp tim và những bất thương về cấu trúc. Đo điện tâm đồ không gây đau đớn và vô hại. Máy điện tâm
đồ ghi lại các xung điện phát ra từ cơ thể và không đưa bất kỳ dòng điện nào vào cơ thể người đo.

Tín hiệu ECG là tín hiệu vi sai giữa các điểm đo có biên độ nhỏ khoảng 1mV có dạng như hình vẽ. Tuy
nhiên nó có thể dò thấy được từ các cực điện đặt trên tay, chân và ngực bệnh nhân. Máy đo sẽ khuếch
đại, xử lý và hiển thị dạng sóng và thông số kèm theo tín hiệu ECG.

Khoa Điện tử - Viễn thông, Trường ĐH KHTN Tp. HCM Trang 18

Thực hành Mạch điện tử Y sinh

2.2 Nguyên lý đo điện tim cơ bản:

Có 12 đạo trình khi đo tín hiệu điện tim, cụ thể là:
3 đạo trình đơn cực chi: I, II, III
3 đạo trình gia tốc: aVR, aVL, aVF
6 đạo trình trước ngực: V1, V2, V3, V4, V5, V6

2.3 Sơ đồ khối mạch đo tín hiệu ECG cơ bản:

- Đầu tiên, một bộ khuếch đại thiết bị (INA) nhận các tín hiệu vi sai được bắt bởi các điện cực
cảm biến, thông qua một khối mạch bảo vệ. Giai đoạn này thường cung cấp khuếch đại thấp (G1)
và tiếp theo là khối khuếch đại lọc thông cao (HPF) và tầng khuếch đại thứ hai (G2).
- Cuối cùng, bộ lọc thông thấp (LPF) làm giảm băng thông tín hiệu theo dải tần số ECG trước khi
đi vào hệ thống con bộ chuyển đổi tương tự sang số (ADC) được kết nối hoặc nhúng trong vi điều
khiển (MCU). Trong phần Thực hành này, giới hạn tới tín hiệu thu được trước khi vào khối ADC.
- Trong nhiều ứng dụng, mạch khuếch đại ổ đĩa chân phải (RLD) được sử dụng để giảm nhiễu ở
chế độ chung, nhằm tăng cường hiệu năng của toàn bộ hệ thống mặt trước. Trong một chương
trình cổ điển của ECG, mỗi khối được thực hiện sử dụng một số thành phần rời rạc.

Khoa Điện tử - Viễn thông, Trường ĐH KHTN Tp. HCM Trang 19

Thực hành Mạch điện tử Y sinh

III. Thiết kế mẫu mạch đo ECG:

3.1 Tín hiệu đầu vào (điện cực ECG):

- Đầu vào là 3 điện cực tương ứng với RA (Right Arm) - Yellow, LA (Left Arm) –Blue, RL
(Right Leg)- Red.
- Hai loại điện cực được sử dụng phổ biến là một miếng dán mỏng bằng giấy và một miếng tròn
tự dính, cái thường được sử dụng trong một bản ghi ECG, trong khi cái sau là để ghi liên tục khi
chúng dài hơn. Mỗi điện cực bao gồm một gel điện phân dẫn điện và một dây dẫn clorua bạc/bạc.
Gel thường chứa kali clorua - đôi khi là bạc clorua - để cho phép dẫn điện tử từ da đến dây và
điện tâm đồ.
3.2 Bộ khuếch đại tín hiệu đầu vào:

- Tín hiệu điện tim có dải tần số khoảng 0.05-100Hz và biên độ khoảng 0.5-3mV nên rất dễ bị
nhiễu bởi các thiết bị điện cũng như môi trường xung quanh. Ngoài ra nhiễu do điện nguồn tác
động hoặc các điện cực tiếp xúc cũng như sự chuyển động của bệnh nhân.
- Tín hiệu đầu vào LA và RA là đầu vào của bộ khuếch đại vi sai AD8232. RL kết nối với Pin
RLD (Right Leg Driver Output), kết nối với điện cực (dán lên chân phải).

Khoa Điện tử - Viễn thông, Trường ĐH KHTN Tp. HCM Trang 20

Thực hành Mạch điện tử Y sinh

3.3 Bộ lọc tín hiệu:

 Bộ lọc thông thấp: thiết kế cho những tín hiệu có tần số nhỏ hơn 100Hz đi qua, mà tín
hiệu điện tim có tần số từ 0.05Hz-100Hz, nên những tín hiệu có tần số lớn hơn sẽ bi loại
bỏ. Thực tế thiết kế có thể chọn fc=40Hz và Av=1000.

 Bộ lọc thông cao: thiết kế Av =1 với những tín hiệu có tần số lớn hơn 0.05Hz như tín hiệu
tim đi qua, những tần số nhỏ hơn 0.05Hz loại bỏ.

 Bộ lọc Notch: tại tần số 60Hz (nhiễu do nguồn) băng thông sẽ bị cắt về 0, tất cả
những tín hiệu có tần số 50/60Hz sẽ bị loại bỏ (hoặc giảm đến mức thấp nhất), Av=1.

IV. Kết quả mô phỏng thực tế:

Quan sát và ghi nhận, đánh giá kết quả thu được. Viết báo cáo trình bày thiết kế và kết quả thi công.

Khoa Điện tử - Viễn thông, Trường ĐH KHTN Tp. HCM Trang 21