Pengenalan

Pejabat Kesihatan Daerah (PKD) Pasir Puteh, Kelantan. Salah satu Pejabat Kesihatan yang membenarkan penempatan pelajar, Program Diploma Kesihatan Persekitaran dari Kolej Kejururawatan dan Kesihatan Masterskill bagi Kumpulan Pertama 2005/ 01.

Penempatan pelajar di PKD Pasir Puteh adalah bertujuan bagi menjalani latihan praktikal atau amali, melaksanakan kurikulum formal latihan praktikal sebagaimanan yang ditetapkan dalam Buku Log setiap PPKP pelatih.

Penempatan ini juga adalah bagi menggalakan PPKP pelatih mengambil bahagian dalam semua aktiviti yang dirancang oleh PKD Pasir Puteh, fasilitator Pusat Latihan Praktikal/ Amali dan dalam Buku Log PPKP pelatih, sebagai proses bagi mendedahkan PPKP pelatih kepada situasi dan keadadan sebenar tugas dan tanggungjawab Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran (PPKP) pelatih sebagai persediaan samaada untuk berkhidmat dalam Kementerian Kesihatan atau mana-mana agensi yang berkaiatan dengan jurusan yang dimiliki. Pendedahan yang secukupnya tentang pengurusan pengurusan pentadbiran, teknikal, undangundang, dan pendidikan kesihatan yang dilaksanakan oleh setiap unit perkhidmatan kesihatan dapat dimanfaatkan dan digunakan di dalam bidang pekerjaan suatu hari nanti. Keadaan seumpama ini bukan saja dapat mempertingkatkan ilmu pengetahuan malahan dapat membantu dalam melaksanakan tugas dan fungsi sebagi seorang Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran mengikut trend yang terkini dalam bidang Kementerian Kesihatan.

Pejabat Kesihatan Daerah Pasir Puteh, Kelantan

Latarbelakang Organisasi

Daerah Pasir Puteh merangkumi kawasan seluas 433.8 km persegi dengan bilangan penduduk lebih kurang 120, 000 orang. Kemudahan kesihatan yang terdapat di daerah Pasir Puteh terdiri dari sebuah hospital, sebuah pejabat kesihatan daerah dengan 6 buah klinik kesihatan adan 19 klinik desa. Perkhidmatan kesihatan di daerah Pasir Puteh bermula dengan Program Jabatan Ibu dan Anak yang berkembang dari tahun ke tahun sejajar dengan keperluan masyarakat setempat dan kawasan yang pesat membangun. Mulai tahun 1997, program program expanded scope di bawah saranan Kementerian Kesihatan Malaysia telah dilaksanakan, iaitu termasuk Program Kesihatan warga Tua, program Kesihatan Mental dan Program Kesihatan Remaja. Pada masakini, terdapat empat bahagia uatam di Pejabat kesihatan Pasir Puteh, iaitu Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, Bahagian Kawalan Penyakit ( Epidemiologi), Bahagian Kawalan Mutu Makanan dan Bahagian Pentadbiran. Pejabat Kesihatan Daerah Pasir Puteh sentiasa berusaha bagi meningkatkan kualiti perkhidmatan dari semasa ke semasa bagi memenuhi kehendak pelanggan, melalui sistem kualiti MS ISO 9001 : 2000.

Pejabat Kesihatan Daerah (PKD) Pasir Puteh, Kelantan

Visi Organisasi

Daerah Pasir Puteh akan menjadi sebuah Daerah Kesihatan yang terdiri daripada individu, keluarga dan masyarakat yang sihat melalui sistem kesihatan yang adil dan saksama, cekap, mampu disedia dan diperolehi, berteknologi sesuai, serasi pelanggan dan bersesuaian dengan persekitaran. Sistem ini akan mengutamakan kualiti, inovasi, promosi kesihatan hormat kepada kemulian insane serta menggalakan tanggungjawab individu dan penyertaan masyarakat ke arah peningkatan mutu kehidupan.

Misi Organisasi

Pejabat Kesihatan Daerah Pasir Puteh akan memastikan penglibatan dan penyertaan masyarakat untuk kesihatan bagi merangsang dan memudahkan mereka untuk mencapai sepenuhnya kemampuan kesihatan mereka, menghargai kesihatan sebagai asset yang sangat bernilai dan mengekalkan status kesihatan mereka bagi menikmati kehidupan yang lebih bermtu.

Objektif Organisasi

Pejabat Kesihatan Daerah Pasir Puteh bertanggungjawab di dalam aspek perancangan, pelaksanaan, pemantauan dan penilaian aktiviti aktiviti kesiahatn untuk memastikan perkhidmatan kesihatan yang komprehensif iaitu promotif, pencegahan, rawatan dan rehabilitatif dapat diberikan kepada masyarakat agar mereka dapat mencapat tahap kesihatan yang optima sepanjang hayat.

Tanggungjawab Organisasi

Pejabat Kesihatan daerah Pasir Puteh telah di pertanggungjawabkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia untuk memberi perkhidmatan kesihatan secara menyeluruh kepada masyarakat di Daerah Pasir Puteh, melalui kerjasama rapat antara Pejabat Kesihatan, agensi kerajaan dan bukan kerajaan serta penglibatan masyarakat.

Carta Organisasi

Pejabat Kesihatan Daerah Pasir Puteh di ketuai oleh seorang Pegawai Kesihatan daerah. Ia merupakan pejabat pentadbiran bagi semua aktiviti kesihatan di Daerah Pasir Puteh yang disediakan oleh Pejabat Kesihatan Daerah sendiri, termasuklah 6 buah klinik Kesihatan dan 19 buah klinik- klinik Desa. ( Rujuk Lampiran 1 carta Organisasi PKD Pasir Puteh).

Peta Penempatan Klinik Klinik Kesihatan Dan Kawasan Tersebut Di Bawah Pentadbiran PKD Pasir Puteh

KAWASAN CHERANG RUKU

KAWASAN PASIR PUTIH

KAWASAN SELISING

KAWASAN GAAL

KAWASAN JERAM

Nama Kakitangan Pejabat Kesihatan Daerah (PKD) Pasir Puteh

Pegawai Kesihatan Daerah Pentadbiran dan Kewangan

___________ Dr. Noran Bt. Hashim ___________ Mohd Zain B. Hj Taib (Pen. Pegawai Tadbir)

Unit Pembangunan Kesihatan Keluarga ___________ Siti Fatimah B. Ismail (Ketua Jururawat Kesihatan ) ___________ Hj. Fauzi B. Husin (Pembantu Perubatan Kanan) ___________ Cik Nurhuhada Bt. Shamsuri (Pegawai Farmasi)

Unit Kesihatan Persekitaran

___________

Hj. Mohamed Zi B. Daud

(Pen. Kanan Pegawai Kesihatan Persekitaran)

PPKP U 29 ______________ En. Pauzi Mahmud En. Mohd Hariff Manaf En. Ab. Aziz Abdullah Tuan Sulaiman Bin Raja Mat En. Mohd. Aseri Hasbullah En. Abd Alim Bin Ibrahim En. Zakarudden Yusoff En. Ibrahim Yaman En. Rosli Mat Isa En. Hilmy Bin Mohamad (CDC) ( VEKTOR) ( KPAS) ( CDC )/ Typhiod ( CDC ) HIV/AIDS & BAKAS

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Carta Alir Prosedur Penyiasatan Dan Pengawalan Penyakit Taun

Aktiviti di Pejabat

1. Terima notifikasi kes dari Hospital/ klinik Kesihatan diikut dengan Borang Notifikasi Kes.

Siasatan Kes di Hospital

2. Buat siasatan di hospital dengan segera , dalam masa 24jam, menemubual pesakit/ ahli keluarga menggunakan Borang FWBD/ CHO/ BG/ 001. 3. Ambil maklumat pesakit: i. ii. iii. iv. Butir-butir peribadi pesakit Sejarah Klinikal Pergerakan pesakit Sejarah Makan/ minum

4. Ambil maklumat kontek yang ada di hospital dan menemubual mereka mengenai sejarah tanda dan gejala penyakit taun dalam tempoh 5 hari yang lepas. 5. Ambil rectal swab dari kontek yang ada.

Siasatan Kes di Lapangan/ Lokaliti Kes

6. Sediakan segala peralatan yang diperlukan 7. Pergi ke rumah pesakit : i. Periksa kebersihan premis dan perhatikan keadaan bekalan air, pembungan najis, pelupusan sampah dan urungan lalat dan lipas. ii. Ambil maklumat semua kontek isi rumah dan menemubual mereka mengenai sejarah tanda dan gejala penyakit taun dalam tempoh 5 hari yang lepas.

( Bilangan 2.2. 1.1.)

8. Ambil contoh air, contoh makanan (jika ada) dan swab rectal dari kontek pesakit

Tindakan Kawalan

9. Buat disenfeksi dikawasan sekitar premis, termasuklah luar dan dalam premis menggunakan Lysol. 10. Buat semburan racun serangga ditempat-tempat yang menjadi punca pembiakan lalat, seperti di kawasan reban ayam, tandas dan tempat pembungan sampah. 11. Buat pengeklorinan perigi jika punca air diperolehi dari perigi. 12. Beri pendidikan kesihatan berkenaan penyakit tauan kepada semua kontek dan beri risalah. Di Pejabat

13. Isi maklumat yang berkaitan ke dalam Borang Permohonan Kaji Kuman PER-PAT 301, bagi sampel rectal swab. 14. Isi Borang Permintaan Analisis Makanan bagi sampel makanan untuk di analisa.

15. Hantar ke Makmal semua Sampel makanandan minuman tadi serta rectal swab yang di ambil untuk di analisa. 16. Sekiranya keputusan analisa rectal swab didapat positif dapatkan kontek berkenaan ke Hospital untuk rawatan selanjutnya. 17. Rujuk laporan penyiasatan kes kepada PPKP U32 dan PKD untuk ulasan dan tandatanggan. 18. Simpan dalam Fail Kes Penyakit Taun.

LAMPIRAN SEMAKAN BORANG (Borang Siasatan Penyakit Taun)

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Carta Alir Prosedur Penyiasatan Dan Pengawalan Penyakit Typhiod

Siasatan Kes di Hospital

1. Terima notifikasi kes dari Hospital/ klinik Kesihatan diikut dengan Borang Notifikasi Kes. 2. Buat siasatan di Hospital ( dalam masa satu minggu ) menemubual pesakit/ ahli keluarga menggunakan Borang FWBD/TYP/BG/001

3. Ambil maklumat pesakit: i. ii. iii. iv. Butir-butir peribadi pesakit Sejarah klinikal pesakit Pergerakan pesakit Sejarah makan/ minum

Siasatan Kes di Lapangan/ Lokaliti Kes

4. Sediakan segala peralatan yang di perlukan

5. Buat pemeriksaan di rumah pesakit/ lokaliti kes dengan memberikan perhatian kepada: i. ii. iii. iv. Bekalan Air Pembungan Najis Pelupusan Sampah Ganggungan lalat, lipas ,tikus dan serangga lain

6. Ambil maklumat semua kontek isi rumah dan ambil contoh najis

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Tindakan Kawalan

7. Buat semburan disenfeksi dengan menggunakan Lysol di kawasan sekitar premis, termasuk di dalam dan di luar premis 8. Buat pengklorinan perigi jika punca air diperolehi dari air perigi 9. Sembur racun serangga ditempat tempat yang menjadi punca pembiakan lalat, seperti di kawasan reban ayam, tandas dan di tempat pembungan sampah. 10. Beri pendidikan kesihatan kepada kontek berkenaan denagn penyakit typhiod dan edarkan risalah.

Aktiviti di Pejabat

11. Bagi contoh najis, isikan Borang Kajikuman PER-PAT 301 Medical Laboratory Services ( Urine/ Stool/ Csf/ Other Bacteriologi Request Report) dan hantar ke Makmal Pathologi Hospital Kota Bharu secepat mungkin. 12. Sekiranya terdapat contoh air atau makanan diambil, isi Borang A Permintaan Analisis Sampel Makanan dan hantar contoh tersebut ke Makmal Kawalan Mutu Makanan, Peringat Kota Bharu tidak melebihi 12 jam dari tarikh pengambilan sampel. 13. Sekirannya contoh najis positif, arahan kontek tersebut datang ke Hospital dengan segera untuk rawatan selanjutnya dan sekiranya contoh air atau makanan positif, maklumkan kepada PPKP U32 dan PKD untuk tindakan selanjutnya. 14. Buat laopran siasatan kes dan rujuk kepada PPKP U32 dan PKD. 15. Buat Ulasan / cadangan , tandatangan laporan dan rujuk balik ke PPKP U29. 16. Simpan laporan siasatan dalam Fali siasatan kes Typhiod 17. Jalankan aktiviti pemantauan kes..

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Aktivit Bersama PPKP, PKD Pasir Puteh

Tarikh Masa Lokasi

: 24 / 06 / 2007 ( Ahad ) : 12.00 tengahari 1.20 tengahari : PKD Pasir Puteh ( Bilik Unit CDC )

Bersama : PPKP Encik Mohd Hariff B. Manaf (Unit CDC) : PPKP pelatih Jusman B. Amit : PPKP pelatih Inya Anak

Taklimat Berkenaan Penyakit Typhiod

1. Taklimat berkenan penyakit typhiod, disampikan oleh Encik Mohd Hariff B. Manaf. Beliau lebih menyentuh tentang siasatan keatas pesakit typhiod dari sudut pergerakan pesakit dan masalah kesihatan yang mula dirasai oleh pesakit berkenaan sebelum mendapatkan rawatan di mana-mana pusat rawatan (incubation period). 2. Tetapi yang amat penting berkenaan maklumat peribadi pesakit untuk mengenalpasti tidak berlaku kesilapan maklumat pesakit dalam boarng notifikasi yang diterima. 3. Pergerakan pesakit amat penting untuk di ketahui selain mengambil sampel stool pesakit dan jika berlakunya kes typhoid contohnya di kantin sekolah semua pengendali makan perlu menjalani pengambilan sample stool ( selenit F. broth ). 4. Melihat contoh borang berkenaan siasatan kes penyakit typhoid. (Lampiran Borang Siasatan Penyakit Typhiod )

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Tarikh Masa Lokasi

: 02 / 07 / 2007 ( Isnin ) : 10.44 pagi 12.00 tengahari : Hospital Raja Perempuan Zainab II ( HRPZ ), Kota Bharu Kelantan

Bersama : PPKP Encik Mohd Hariff B. Manaf (Unit CDC) : PPKP pelatih Jusman B. Amit : PPKP pelatih Inya Anak

Siasat Kes ( Suspek ) Kepada Penyakit Thyhiod Di Hospital Raja Perempuan Zainab II, Kota Bharu Kelantan

1. Siasatan dijalakan bertujuan bagi mendapatkan maklumat berkenaan:

i. Data peribadi suspek. ii. Makanan yang diambil iii. Pergerakan dalam tempoh masa 3 minggu. iv. Ujian Makmal. 2. Berkenaan maklumat suspek, dilampirkan pada (Lampiran Borang Siasatan Penyakit Typhiod )

Temubual bersama suspek di wad 4 ( Wad Kanak kanak) HRPZ II yang ditemani oleh ibunya
( Bilangan 2.2. 1.1.)

Tarikh Masa

: 02 / 07 / 2007 ( Isnin ) : 3.00 petang 3 .43 petang

Bersama : PKA Unit CDC, PKD Pasir Puteh, Kelantan

Tindakan Kawalan Di Rumah Suspek Kepada Penyakit Thyhiod Di Kampung Tebing Tinggi Pasir Puteh, Kelantan.

1. Antara tindakan kawalan yang dibuat suspek adalah:

i. Semburan Lysol di tempat kamar mandi dan tandas rumah suspek. ii. Mengambil sampel air terawat ( Air Kelantan Sdn. Bdh.) untuk analisis Bakteriologi. iii. Mengambil Stool kontek ( isi rumah ) yang terdiri dari ahli keluarga suspek sendiri. iv. Edaran risalah tentang bahaya penyakit typhoid. v.

Semburan Lysol

Sampel air terawat untuk analisis

Meninggalkan Botol Specimen (selenite F. broth) pada kontek

( Bilangan 2.2. 1.1.)

PERBANDINGAN KES PENYAKIT TYPHOID & PARATYPHOID FEVER BAGI DAERAH PASIR PUTEH TAHUN 2000 - 2005 40 35 30 25 BIL KES 20 15 10 5 0 Bil Kes 2000 8 2001 33 2002 40 2003 14 2004 5 2005 21

TAHUN Bil Kes

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Carta Alir Prosedur Penghantaran Specimen

1. Memakai mask dan sarung tangan (Bagi mengelakkan berlakunya pencemaran semasa kerja-kerja pengendalian botol specimen). 2. Melengkapkan borang permintaan analisis bagi salmonella typhoid. 3. Mengetatatkan botol specimen sebelum penghantaran dilakukan ke makmal patologi ( Hospital Raja Perempuan Zainab II). 4. Memasukkan botol botol specimen ke dalam beg plastik sampel. 5. Menyertakan borang permintaan analisis ke dalam beg plastic sampel. 6. Memasukkan botol-botol specimen ke dalam cool box.

1 2

5 6

Prosedur Penghantaran Specimen (Selenite F. broth)

( Bilangan 2.2. 1.1.)

LAMPIRAN SEMAKAN BORANG (Borang Siasatan Penyakit Typhoid)

( Bilangan 2.2. 1.1.)

Carta Alir Prosedur Penyiasatan Dan Pengawalan Penyakit Hepatitis A

Siasatan Kes di Hospital

1. Terima notifikasi kes dari Hospital/ Klinik Kesihatan diikuti dengan Borang Notifikasi Kes. 2. Buat siasatan di Hospital (dalam masa satu minggu) menemubual pesakit/ ahli keluarga menggunakan Borang FWBD/HPA/BG/001. 3. Ambil maklumat peribadi pesakit: i. ii. iii. iv. Butir-butir peribadi pesakit Sejarah Klinikal Pergerakan pesakit Sejarah Makan/ minum

Siasatan Kes di Lapangan/ Lokaliti Kes

4. Sediakan segala peralatan yang perlu 5. Buat pemeriksaan di rumah pesakit/lokaliti kes denagn memberikan perhatian kepada i. Bekalan Air ii. Pembuangan Najis iii. Pelupusan Sampah iv. Gangguan lalat, lipas tikus dan serangga lain 6. Ambil maklumat semua kontek dan ambil contoh makanan. Tindakan Kawalan

7. 8. 9. 10.

Buat semburan dengan menggunakan Lysol di kawasan sekitar premis, termasuk di dalam dan di luar premis. Buat pengklorinan perigi jika punca air diperolehi dari air perigi. semburan racun serangga ditempat0tempat yang menjadi punca pembiakan lalat, seperti di kawasan reban ayam,tandas dan di tempat pembungan sampah. Beri pendidikan kesihatan kepada kontek berkenaan dengan penyakit Hepatitis A dan edaran risalah.

( Bilangan 2.2. 1.1.)

15.

16. 17. 18. 19. 20.

Sampel air atau makanan diambil, isi Borang A Permintaan Analisis Sampel Makanan dan hantar ke Makmal untuk di analisa (penghantaran tidak boleh melebihi 12 jam dari tarikh sampel diambil. Sekiranya contoh air atau makanan positif, maklumkan kepada PPKP U32 dan PKD untuk tindakan selanjutnya. Buat laporan siasasatn kes dan rujuk kepada PPKP U32 dan PKD. Buat ulasan / cadangan , tandatangan laporan dan rujuk balik ke PPKP U29 simpan laporan siasatan dalam fail Siasatan Kes Hepatitis A Jalankan aktiviti pemantauan kes.

( Bilangan 2.2. 1.1.)

PERBANDINGAN KES PENYAKIT HEPATITIS A BAGI DAERAH PASIR PUTEH ( TAHUN 2001 - 2005 )
30 25 20 BIL KES 15 10 5 0 BIL KES

2001 26

2002 2

2003 26 TAHUN
BIL KES

2004 6

2005 0

( Bilangan 2.2. 1.1.)

LAMPIRAN SEMAKAN BORANG (Borang Siasatan Penyakit Hepatitis A)

( Bilangan 2.2.1.2.)

Carta Alir Prosedur Penyiasatan Dan Pengawalan Penyakit Keracunan Makanan

Siasatan Kes di Hospital

Notifikasi/aduan Kes Keracunan Makanan Notifikasi /aduan kes keracunan makanan dari : Hospital Klinik Kesihatan Pusat Rawatan Swasta Orang ramai Apabila aduan/notifikasi laporan diterima semua maklumat-maklumat dan data yang diperolehi dicatatkan dalam borang Laporan Aduan Keracunan Makanan. Semasa aduan diterima , perlu disarankan kepada pengadu agar semua makanan termasuk baki makanan dan juga bekas-bekas makanan, bungkusan makanan disimpan. Spesimen najis dan muntah perlu diambil dengan menggunakan beg plastik atau botol jar yang bersih dan disimpan ditempat yang selamat. Pengambilan sampel dan spesimen ini perlu diambil dengan segera sebaik sahaja sakit bermula. Perkara ini perlu di maklumkan kepada pengadu peri mustahaknya sampel/spesimen yang diambil bagi menentukan punca keracunan dan ejen jangkitan. Pengadu diminta untuk menyimpan sampel / spesimen berkaitan sehingga Jabatan Kesihatan menilai dari aspek epidemiologi keperluan sampel /spesimen tersebut, jika tidak perlu sampel/spesimen berkenaan boleh dimusnahkan. Sentiasa meminta daripada pengadu nama-nama mereka yang berada di masa kejadian berkenaan atau makanan yang disyaki dan sesiapa juga yang mendapat sindrom penyakit yang sama. Definisi Kes Keracunan makanan Suatu sindrom akut yang disebabkan daripada memakan makanan yang tercemar dengan kuman, toksin atau bahan kimia. Adalah apabila berlaku 2 atau lebih kes keracunan

Wabak Keracunan makanan -

makanan dari punca,makanan dan masa pendedahan yang sama. MAKLUMAT-MAKLUMAT BERKAITAN DENGAN ADUAN

( Bilangan 2.2.1.2.)

Maklumat-maklumat seperti : Tarikh Masa kes pertama bermula Jumlah orang yang terlibat Kekerapan tanda & gejala Jenis makanan yang disyaki Tempat berlakunya kejadian keracunan Jumlah individu yang terdedah Tarikh & masa mendapat rawatan iaitu nama & alamat Institusi Perubatan Bilangan mendapat rawatan samada pesakit luar atau pesakit dalam Lain-lain maklumat yang berkaitan Maklumat berhubung dengan : Nama dan butiran pengadu Penerima aduan /notifikasi Tarikh dan masa

Siasatan Kes di Lapanagan

Persiapan awal sebelum siasatan Memastikan segala kelengkapan dan peralatan sedia ada siap untuk digunakan sebagaimana senarai di bawah;. Senarai Semak bagi Penyiasatan Keracunan Makanan 1. Sesalinan maklumat aduan 2. Persediaan peralatan persempelan -Sudu steril -Beg plastik steril -Buku label makanan -Lak rasmi sampel makanan -Gam -Sarung tangan steril -Facial mask,Overall dan topi -Swab kapas steril -Whrill pack -Label botol swab -Jangka suhu -Media -Alkaline peptone water 1% -Cary blair (enteric pathogen) -Selenite F

( Bilangan 2.2.1.2.)

Persiapan awal sebelum siasatan 3. Senarai Borang-Borang -Borang aduan yang telah di isi -Borang permintaan analisis makanan (makmal KMM/Kimia) -Borang IMR (Medical 135) -Borang siasatan wabak -Borang pemeriksaan premis -Borang penutupan premis -Borang rampasan makanan 4. Alat komunikasi - Walkietalkie / Handphone

Penubuhan Pasukan Petugas Dan Pembahagian Tanggungjawab Bilangan pasukan yang di tubuhkan bergantung kepada tahap keracunan makanan. Peranan pasukan adalah seperti berikut; menjalankan siasatan/temuduga keatas pesakit-pesakit bagi mendapatkan Tanda /Gejala Sejarah makanan atau minuman Sejarah premis dan pengendali makanan Sejarah pekerjaan pesakit Keseluruhan populasi yang terdedah kepada risiko keracunan makanan mengambil sampel-sampel ; makanan yang disyaki spesimen najis sampel muntah swab rektal Swab utensil

menjalankan pemeriksaan keatas premis makanan dimana berlaku kejadian keracunan makanan serta: Menganalisa keselamatan makanan menggunakan kaedah HACCP menutup premis (Sek.11 Akta Makanan 1983, Sek 18(1)(d) Akta 342) Menyita makanan Mengisi laporan awal dan menghantar kepada JKN /KKM dalam tempoh masa 24 jam.(Rujuk Lampiran 8-FWBD/UMU/BG/001 Garispanduan Umum Pengurusan Wabak Penyakit Bawaan Air dan Makanan)

Membuat Kajian Epidemiologi -Penentuan Definasi Kes Tujuan definasi kes adalah untuk membantu penyiasatan dan analisis makmal. Metodologi sisatan yang disarankan adalah berbentuk case-control study. Nisbah siasatan kes:control adalah minima 1:1 dan maksima 1:4

-Pembentukan Hipotesis Beberapa hipotesis perlu di rumuskan dari data-data dan maklumat yang telah diperolehi -Membuat ringkasan bagi hasil siasatan Dari segi taburan kes mengikut masa (Epid curve). tempat (spot map) dan Individu (Jantina, bangsa, umur ,gejala, makanan yang di ambil-Food Attack Rate) -Menguji Hipothesis dan membuat kesimpulan -Penganalisaan data menggunakan perisian Epi-Info versi terkini. -Menyediakan Laporan menggunakan Garispanduan Umum Pengurusan Wabak Penyakit Bawaan Air dan Makanan

Tindakan susulan.

Selepas berlakunya sesuatu keracunan makanan, pihak Pejabat Kesihatan Dearah, perlu menjalankan tindakan susulan keatas premis, pemunya premis, penggendali makanan, dan faktor-faktor yang menyumbang kepada wabak tersebut. Ini adalah bertujuan bagi mengelak daripada berulang wabak tersebut. Sebagai contoh; - Membuat tindakan-tindakan susulan keatas kerja-kerja pembaikan premis yang telah di tutup semasa wabak. - Pemunya premis yang telah dapat dibuktikan menjadi punca wabak didakwa ke mahkamah. - Makanan diproses yang dapat di buktikan menjadi punca wabak, syarikat pembuatya didakwa kemahkamah dan memaklumkan perkara ini ke KKM(Bahagian Kawalan Mutu Makanan). - Memastikan penggedali makanan yang terlibat dengan wabak menjalani pemerikasaan perubatan dan latihan penggendalian makanan dari institusi-institusi yang diiktiraf oleh KKM.

Carta Alir Aktiviti Wabak ( Keracunan Makanan )

Terima Notifikasi

( Bilangan 2.2.1.2.)

Catat dalam Buku Daftar Kes Keterukan keracunan makanan dibahagikan kepada 2 tahap: Tahap 1 - Kurang dari 10 kes Tiada kes di masukkan ke wad. Tiada kematian Tiada publisiti Maklumi Pegawai Kesihatan Daerah /KPP(Epid) Tahap 2 - Lebih dari 10 kes Ada atau tiada kes di masukkan ke wad Wabak tahap 1 berulang di premis dan makanan yang sama Terdapat Publisiti Satu Kematian

Verifikasi Wabak

Ada Wabak

Tidak ada Wabak

Tahap 1 Siasatan kes, pensampelan dan Kawalan

Tahap 2

Siasatan kes dan Kawalan Laporan Awal

Laporan Awal

Tindakan

TAMAT

Temuduga Kes /Kontak

Pensampelan

Penguatkuasaan
Akta Makanan Akta Pencegahan dan Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988

Analisa Data

Analisis Makmal

Keputusan Makmal

Tindakan Susulan

Surveilans

Laporan Akhir

( Bilangan 2.2.1.2.)

PERBANDINGAN KES KERACUNAN MAKANAN BAGI DAERAH PASIR PUTEH ( TAHUN 2001 -2005 ) 40 35 30 25 BIL KES 20 15 10 5 0 BIL KES 2001 16 2002 16 2003 13 TAHUN
BIL KES

2004 29

2005 36

( Bilangan 2.2.1.2.)

LAMPIRAN SEMAKAN BORANG (Borang Siasatan Kes Keracunan Makanan) Dan Borang Aduan Penerimaan Keracunan Makanan

( Bilangan 2.2.2..1.)

Carta Alir Prosedur Penyiasatan Dan Pengawalan Penyakit Batuk Kering ( Tibi)

Aktiviti di Pejabat

1. Menerima notifikasi kes dari Hospital / Klinik Kesihatan diikuti dengan Borang Notifikasi Kes: TBIS. 10A-3 i. CDIS Sistem maklumat Kawalan Penyakit berjangkit (Communicable Disease Control Information System) ii. TBIS- system maklumat Tibi ( Turberculosi Information System )

Penyaiasat Kes

2. Arahkan Kontek buat pemeriksaan di Hospital/ Klinik Kesihatan, isikan Borang TBIS. 10C-1 i. Butiran peribadi ii. Pusat pemeriksaan berdekatan Hospital/ Klinikal iii. Senarai kontek 3. Hantar Borang TBIS. 10C-2 ke puasat rawatan, Hospital/ Kinik yang berdekatan untuk mengesahkan bawah kontek akan menjalani pemeriksaan saringan penyakit Tibi 4. Isi Maklumat pada borang Borang TBIS. 10A-4 untuk di hantar bersama Borang TBIS 10C-2 ke puasat rawatan. 5. Simpan makluamt dalam Sistem Berkomputer sebagai rujukan Unit CDC

( Bilangan 2.2.2..1.)

Aktivit Bersama PPKP, PKD Pasir Puteh

Tarikh Masa Lokasi

: 25 / 06 / 2007 ( Isnin ) : 9.36 pagi 11.25 pagi : PKD Pasir Puteh ( Bilik Unit CDC )

Bersama : PPKP Encik Ibrahim B. Yaman (Unit CDC) dalam Bahagian Penyakit Tibi : PPKP pelatih Jusman B. Amit : PPKP pelatih Inya Anak

Taklimat Berkenaan Penyakit Tibi

1. Taklimat di sampikan oleh Encik Ibrahim B. Yaman. Beliau menyentuh berkenaan Stastistik penyakit ( pada tahun 2003, sebanyak 71 kes dilaporkan. Kes meningkat kepada 73 kes pada tahun 2004 dan meningkat kepada 92 tahun 2005. Manakah pada tahun 2006 kes menurun kepada 73 kes dan 34 kes (minggu epidemiologi ke 25) pada tahun 2007. 2. Siasatan Kes suspek kepada penyakit tibi dan pesakit yang benar-benar mendapat penyakit tibi. ( Carta Alir Bilangan 2.2.2.1.). 3. Reten Bulan dan Reten mingguan. Di mana reten mingguan akan di hantar ke Kementerian Kesihatan Negeri. 4. PR1 Merupakan Fasiliti Kesihatan Hospital yang mengesan/ mengesahkan dignosa, memulakan rawatan, meneruskan rawatan sambungan dan menyimpan rekod rawatan pesakit setelah rawatan tamat atau di berhentikan. 5. PR2 Merupakan Fasiliti Kesihatan/ Hospital yang mengesan dan meneruskan rawatan sambungan pesakit tetapi tidak bolh mengesahkan sesuatu diagnosa.

( Bilangan 2.2.2..1.)

Tarikh Masa Lokasi

: 28 / 06/ 2007 ( Khamis ). : 10.30 pagi 11.45 pagi . : Cherang Ruku Pasir Puteh, Kelantan.

Bersama : PPKP Encik Ibrahim B. Yaman (Unit CDC) dalam Bahagian Penyakit Tibi : PPKP pelatih Jusman B. Amit : PPKP pelatih Inya Anak

Siasatan Kes Ke Rumah Pesakit Tibi

1. Siastan di lakukan bertujuan untuk maklumat dan melihat gambaran sebenar pesakit berkenanan, Antara maklumat yang ingin diketahui oleh PPKP dalam bahagian penyakit Tibi adalah seperti,

a. Keadaan pesakit b. Maklumat tentang mula- mula mendapat masalah kesihatan ((incubation period). c. Maklumat tentang Kontek: i. Ahli Keluarga ii. Rakan rakan d. Pergerakan pesakit dalam tempoh e. Mengarahkan kontek membuat pemeriksaan di Hospital/ Klinik Kesihatan yang berdekatan ( Klinik Kesihatan Cherang Ruku Pasir Puteh, Kelantan.)

Rumah pesakit

Selesai menemubual pesakit

( Bilangan 2.2.2..1.)

PERBANDINGAN KES PENYAKIT TIBI BAGI DAERAH PASIR PUTEH ( TAHUN 2001 - 2005 ) 80 70 60 50 BIL KES 40 30 20 10 0 BIL KES 2001 62 2002 75 2003 71 TAHUN
BIL KES

2004 73

2005 71

( Bilangan 2.2.2..1.)

LAMPIRAN SEMAKAN BORANG ( Borang Siasatan Penyakit Tibi dan Maklumat Pesakit (28 /06/ 2007))

Bilangan 2.2.3.1.)

DEFINISI AIDS ACQUIRED IMMUNE DEFICIENCY SYNDROME (AIDS) Merupakan peringkat terakhir bagi penghidap-penghidap HIV yang mana ianya telah pun menyerang sistem pertahanan badan menyebabkan badan tidak dapat melawan sebarang penyakit yang datang HIV- HUMAN IMMUNODEFICIENCY VIRUS Merupakan salah satu kumpulan kuman atau retrovirus yang secara terus menyebarkan jangkitan kuman di dalam badan pembawa selama pembawanya masih hidup. Sifatnya adalah ia menyebarkan kumannya dalam jangkamasa yang lama di dalam badan pembawa sebelum merasai kesan-kesan dari jangkitan kuman atau virus ini.

SEJARAH HIV DAN AIDS Asal usul kuman HIV dipercayai datangnya dari monyet dari Afrika Barat. Penerbitan yang pertama di US 1981

- 5 orang lelaki homoseksual di Los Angeles telah dijangkiti Pneumocystis carinii - 3 orang lelaki homoseksual di New York telah mendapat sejenis barah kulit yang dikenali sebagai Kaposi sarcoma Bukti lain ada menunjukkan kuman ini wujud seawal 1952

- terdapat beberapa kematian yang mempunyai tanda-tanda penyakit seperti AIDS

RAWATAN PENYAKIT AIDS Tiada ubat untuk penyakit AIDS Yang ada hanyalah ubat untuk memperlahankan progress penyakit sebelum menjadi AIDS Boleh didapati di HKB dan HUSM Ubat yang ditawarkan: HAART 3 JENIS : 2 Diberi percuma ( RM600-700) 1 di bayar RM 70 sahaja Kalau tidak mampu rawatan prophylaxis Rawatan percuma ini hanya ditawarkan untuk beberapa bulan sahaja sementara menunggu bantuan Kebajikan Masyarakat, Kebajikan hospital, PERKESO atau KWSP

Bilangan 2.2.3.1.)

UBAT-UBAT HIV DAN AIDS

AZT

NUCLEOSIDE ANALOGS

PROTEASE INHIBITOR

TIBI

UBAT HIV

UBAT HIV DAN AIDS

TANDA-TANDA PENYAKIT AIDS Kaposis sarcoma Lymphomas Carcinomas Opportunistic infections

AIDS

AIDS RELATED COMPLEX demam diarrhoea wt loss malaise pgl nite sweats oral candida Hairy leukoplakia Herpes zoster TIBI

M ATI

ARC

HIV CARRIER

asymptomatic carrier state (3-6 bulan) Seroconversion occurs

Bilangan 2.2.3.1.)

Carta Alir Prosedur Penyiasatan Dan Pengawalan Penyakit HIV/ AIDS

Aktiviti di Pejabat

1. Menerima notifikasi kes dari Hospital / Klinik Kesihatan diikuti dengan Borang Notifikasi Kes Siasatan Kes di Hospital

2. Buat siasatan di Hospital/ Klinik Kesihatan, isikan Borang Laporan Kes Jangkitan/ Kematian HIV/ AIDS. Temubual pesakit untuk mendapatkan maklumat berkenaan: i. ii. iii. iv. Butiran peribadi Risiko jangkitan Keadaan Klinikal pesakit Senarai kontek

3. Menjalankan Kaunseling kepada pesakit 4. Menjalankan tindakan susulan cepat mungkin

Tindakan Susulan Kes HIV/ AIDS

Tindakan susulan kes bertujuan untuk melihat status pesakit diperingkat mana disamping memberikan pendidikan kesihatan dan kuanseling agar rebakan kepada individu lain dapat dicegah. Selain daripada itu ia juga bertujuan mengesan pesakit-pesakit samada beliau masih berada dalam daerah atau telah berpindah. Sekiranya kes positif yang telah berpindah ke daearh lain maklumat pesakit akan dirujuk ke daerah tersebut untuk tindakan selanjutnya,

( Bilangan 2.2.3.1.)

Setiap kes hendaklah dibuat tindakan susulan sekurang kurangnya setahun sekali

Rancangkan aktiviti tindakan susulan berpandukan kepada kes-kes yang telah didaftar dalam Buku Daftar Kes HIV/ AIDS : i. Hubungi pesakit, berjumpa dengannya, dan wujudkan rappor ii. Berikan kaunseling dan ambil riwayat pesaki, jalankan pemeriksaan fizikal jika perlu. iii. Rujuk pesakit kepada Pegawai Kesihatan Bahagian Pegawai Perubatan Hospital yang berhampiran jika perlu

KES KEMATIAN

1. Terima pemberitahuan kes kematian dari pihak Hospital/ Klinik/ Pusat Seranti/ Penjara/ Polis/ Keluarga. 2. Jalankan tindakan pengurusan pengendalian mayat pesakit AIDS.

3. Pergi ke lokasi dan jalankan urusan mandi mayat. Sekiranya kematian di Hospital, Penyeliaan akan dilakukan oleh Pembantu Perubatan Hospital. Jika kematian berlaku dirumah, Inspektor Kesihatan akan menyelia kerja-kerja pengendalian mandi mayat sepertimana pada garis panduan memandikan mayat pesakit AIDS. 4. Sekiranya mayat yang telah disempurnakan hendak dipindahkan kelokasi yang lain contohnya lain daerah, lain negeri. Keranda pesakit AIDS hendaklah di LAK dengan cop rasmi Jabatan Kesihatan. 5. Isi Borang Import/ Eksport mayat 6. Buat laporan dalam Borang HIV/ AIDS 1/ 97 dalam 3 salinan dalam masa 3 hari. i. salinan dihantar ke Pejabat Pengarah Kesihatan Negeri. ii. salinan disimpan dalam fail untuk rujukan. 7. Rekod maklumat dalam Daftar Kes/ Kematain HIV/ AIDS berkomputer

( Bilangan 2.2.3.1.)

Carta Alir Pengurusan Bagi Jenazah / Mayat HIV/AIDS ( Kematian Di Rumah )

1. Waris pesakit perlu melaporkan dengan segera kepada Pejabat Kesihatan Daerah jika berlaku kematian di rumah. 2. Pengurusan Jenazah/ mayat perlu diselia oleh Inspektor Kesihatan / Jururawat yang telat dilatih. 3. Bilangan pengendali jenazah dihadkan untuk menguruskan jenazah / mayat tersebut dan mereka mestilah tidak mempunyai sebarang luka pada tangan atau badan. 4. Gunakan sarung tangan getah jenis pakai buang, aporan plastik, penutup mulut semasa pengendalian jenazah / mayat pesakit HIV/ AIDS. 5. Jika terdapat perdarahan, bahan kumuh, dan cecair badan dari mayat tersebut, maka mayat tersebut perlu dibasuh /mandikan dengan larutan Sodium hypochlorite ( hendaklah dicampurkan dengan air 1: 10 ( 1 bahagian Sodium hypochlorite kepada 9 bahagian air) seperti di dalam protokol pengurusan jenazah/ mayat disamping mengurus mengikut kepercayaan/ agama masing -masing dengan diselia oleh Inspektor Kesihatan / Jururawat yang terlatih. 6. Bersihkan dalam mulut jenazah/ mayat dengan menggunakan Forceps. 7. Guna kapas yang direndam dalam larutan sodium hypochlorite ketika mencuci rongga dalam mulut. 8. Pakaikan baju/ kaian yang telah direndam dengan larutan sodium hypochlorite pada mayat tersebut sebelum upacara pengebumian. 9. Manakala bagi jenazah orang Islam, jika jenazah tersebut mengeluarkan darah atau lain- lain bendalir maka hendaklah dikapankan dengan menggunakan alas plastik berwarna terang pada lapisan keenam atau sebelum lapisan terakhir. Jenazah tersebut tidak perlu dimasukkan ke dalam beg plastik hitam. 10. Bersihkan tempat mengurus jenazah / mayat tersebut dengan larutan sodium hypochlorite. 11. Semua pakaian dan linen yang telah digunakan oleh pesakit HIV/AIDS yang telah mati hendaklah direndam / basuh dengan larutan sodium hypochlorite selama 30 minit. Kemudian ia boleh dicuci dengan sabun dan air.

( Bilangan 2.2.3.1.)

Carta Alir Pengurusan Bagi Jenazah / Mayat HIV/AIDS ( Kematian Di Hospital )

1. Beritahu dengan kadar yang segera kepada Pejabat Kesihatan daerah dan Ahli Keluarga selepas kematian pesakit HIV/ AIDS. 2. Pengendali yang terhad saja dibenarkan: i. Tidak dibenarkan menyumbat kapas ke dalam rongga hidung, telinga, dubur. ii. Tukarkan pakaiannya sekiranya ia basah. iii. Masukkan mayat/ jenazah yang berpakian ke dalam beg plastik khas ( translucent body bag ) berserta dengan tanda nama. Mayat tersebut hendaklah dimasukkan kepalanya dahulu. iv. Ikat kaki beg tersebut. v. Tutup mayat tersebut dengan kain biasa. 3. Beritahu penjaga bilik mayat sebelum menghatar ke bilik mayat. 4. Kakitangan bilik mayat tidak perlu memakai sarung tangan ketika membawa mayat ke bilik mayat jika mayat tersebut telah dimasukkan ke dalam beg plastik. 5. Bersihkan semua peralatan / tempat mengurus mayat tersebut dengan larutan sodium hypochlorite. 6. Bagi kematian di hospital adalah dinasihatkan supaya mengendalikan dan pengurusan mayat tersebut dibuat di hospital. Sekiranya diminta oleh ahli kerluarga untuk mengendalikan di rumah, ia perlu mendapat penyelian dari Inspektor Kesihatan/ Jururawat yang terlatih. 7. Di Bilik Mayat 8. Mandikan / bersihkan mayat tersebut dengan sodium hypochlorite. 9. Bersihkan dalam mulut jenazah/ mayat dengan menggunakan Forceps. 10. Pakaikan baju/ kain yang telah direndam dengan sodium hypochlorite pada mayat tersebut dan masukkan ke dalam beg plastik mayat ( bagi yang bukan Islam). 11. Manakala bagi jenazah orang Islam, jika jenazah tersebut mengeluarkan darah atau lain- lain bendalir maka hendaklah dikapankan dengan menggunakan alas plastik berwarna terang pada lapisan keenam atau sebelum lapisan terakhir. Jenazah tersebut tidak perlu dimasukkan ke dalam beg plastik hitam. 12. Bersihkan semua peralatan / tempat mengurus jenazah / mayat tersebut dengan larutan sodium hypochlorite. 13. Sekiranya post mortem keatas mayat pesakit HIV/AIDS diperlikan, Pakar Patologi perlu mengamalkan Pencegahan Stardard. Pengembalm mayat pesakit HIV/AIDS tidak digalakan keranan boleh menyebabkan jangkitan pada orang lain.

( Bilangan 2.2.3.1.)

Kaedah Penggunaan Peralatan Perlindungan Perseorangan (PPE)

1. Guna Sarung Tangan ( pakai buang ) jenis latex / getah. Sarung tangan perlu ditanggalkan denagn cermat Guna sarung tangan yang dicucihama semasa prosidur invasive Tangan perlu di basuh ( Teknik Membasuh Tangan Yang Betul) selepas menyentuh prosidur invasive. 2. Guna Penutup Muka ( Masks ), 3. Cermin topeng muka atau perlindung muka. 4. Guna Aron / Gaun Plastik pakai buang. 5. Guna But Getah / Overshoes ( plastik pakai buang) 6. Apron plastik/seorang 7. Takungan Mandian Jenazah 8. Forsep 9. Sodium Hypochloride- Chlorox(1:10) 10. Beg Plastik 11. Besen kecil Pengurusan Percikan Pembersihan percikan perlu dlakukan dengan secepat mungkin: i. Sodium hypochlorite perlu dituangkan ke atas sisa percikan itu dan biarkan 5- 10 minit. ii. Kaca atau gelas yang pecah perlu dibersihkan denhan berhati-hati dan dibuang ke dalam bekas ( Sharps Container) iii. Sisa percikan perlu dibersihakn dengan menggunakan paper towels Disenfeksi Dan Basmi Kuman Virus HIV akan musnah pada suhu kepanasan 70 C 80 . Jika tidak terdapat autoclave, peralatan perubatan itu boleh disenfeksi dengan merebusnya selama 10 -30 minit. Pengurusan Sisa Sisa Dan Linen Yang Tercemar. Bagi penjaga di rumah, linen hendaklah direndam dalam larutan Sodium hypochlorite selama 30 minit. Bagi pekerja Hospital / Klinik perlu memasukan ke dalam beg khas dan jika ianya dilupuskan perlu memberitahu penyelia dobi terlebih dahulu.

( Bilangan 2.2.3.1.)

Aktivit Bersama PPKP, PKD Pasir Puteh

Tarikh Masa Lokasi : 01 / 07 / 2007 ( Khamis ). : 11.33 pagi 12.40 tengahari . : Makmal HIV/ AIDS PKD Pasir Puteh.

Bersama : PPKP Encik Abdul Aziz B. Abdullah (Unit CDC / KPAS) : PPKP pelatih Jusman B. Amit : PPKP pelatih Inya Anak : PPKP pelaih Mohd. Azli Sham : PPKP pelatih Mohd Safriee Hj Jaraiee

1. Taklimat disampaikan olen En. Abdul Aziz B. Abdullah berkenaan penyakit HIV/ AIDS. Antaranya,

i. Bila menerima notifikasi dari hospital / Klinik Kesihatan tentang adanya kes HIV/ AIDS yang menginginkan Pejabat Kesihatan Pasir Puteh memantau akan pesakit berkenaan. ii. Termasuklah pesakit HIV/ AIDS yang keluar dari penjara. iii. Pejabat Kesihatan Pasir Puteh tidak berperanan untuk membuat rawatan kepada pesakitpesakit ini. Tetap meminta mana mana individu untuk menjalankan ujian bebes kepada penyakit ini. iv. Ujian awal seperti Rapid Test kepada individu yang ingin buat ujian bebas HIV/AIDS. Jika negatif, individu tersebuat di arahkan membuat ujian ELISA untuk mengenalpasti akan tahaf kesihatan individu berkenaan. v. Ujian ini bolh dilakukan di Klinik- klinik Kesihatan / Hospital yang berhampiran. vi. Memberi kaunseling kepada individu (pesakit HIV/AIDS) mengamalkan hubungan seks sihat dengan memakai alat perlindungan seperti kondom vii. Memberi tunjukajar atau prosedur kepada individu yang menguruskan/ memandikan mayat pesakit AIDS dan menyimpan rekod dalam sistem komputer ( CDIS ).

( Bilangan 2.2.3.1.)

PERBANDINGAN KES HIV / AIDS BAGI DAERAH PASIR PUTEH ( TAHUN 2001 - 2005 ) 40 35 30 25 BIL KES 20 15 10 5 0 BIL KES 2001 16 2002 16 2003 13 TAHUN 2004 29 2005 36
BIL KES

( Bilangan 2.2.3.1.)

SEMA LAMPIRAN SEMAKAN BORANG ( Borang Siasatan Penyakit HIV/AIDS) KAN BORANG