kinci Dereceden Homojen Dorusal Yinelemeli Bantlarn zm

Homojen ikinci dereceden ve sabit katsaylara sahip bir bant aada verilen forma sahiptir:
2 1
+ =
n n n
ta sa a

ya da 0
2 1
=
n n n
ta sa a

Yukarda verilen ifade de s ve t 0dan farkl sabitleri simgelemektedir. Biz aada verilen ikinci dereceden bir
polinomu yukarda verilen yinelemeli bant ile ilikilendirebiliriz:
t sx x x = A
2
) (

) (x A

polinomuna yinelemeli bantnn karakteristik polinomu ve bu polinomun kklerine de onun karakteristik
kkleri ad verilir.
Teorem.
2 1
+ =
n n n
ta sa a eklindeki yinelemeli bir bantnn karakteristik polinomu t sx x x = A
2
) (

eklinde ve bu bant r
1
ve r
2
eklinde iki kke sahip ise o zaman yinelemeli bantnn genel zm aadaki
gibi verilebilir:
n n
n
r c r c a
2 2 1 1
+ =


Genel zmdeki c
1
ve c
2
katsaylar balang durumlarndan elde edilebilir. Teorem kkler gerek olmad
durumlar iin de geerlidir.
rnek 28.
2 1
3 2

+ =
n n n
a a a yineleme bantsnn genel zmn elde ederek a
0
= 1 ve a
1
= 2 balang
durumlar iin bu genel zmdeki katsaylar da elde ediniz.
Cevap. 3 2 ) (
2
= A x x x polinomunu verilen yinelemeli bant iin elde edebiliriz. Dolaysyla bu polinomun
kklerini de r
1
= 3 ve r
2
= -1 eklinde elde edebiliriz. Yine verilen teorem gerei bu yinelemeli bantnn genel
zmn de
n n
n
c c a ) 1 ( 3
2 1
+ =
elde edilebilir. Daha sonra n = 0 ve a
0
=1 iin 1 ) 1 ( 3
0
2
0
1
= + c c ya da 1
2 1
= +c c
n = 1 ve a
1
= 2 iin 2 ) 1 ( 3
1
2
1
1
= + c c

ya da 2 3
2 1
= c c

Verilen denklemlerden de
4
3
1
= c ve
4
1
2
= c olarak elde edilir. Sonu olarak verilen balang durumlar iin
yinelemeli bantnn tek zm
n n
n
a ) 1 (
4
1
3
4
3
+ = eklinde bulunur.
rnek 29. Fibonacci dizisi
2 1
+ =
n n n
a a a eklinde a
0
= 0 ve a
1
= 1balang durumlar ile verilmiti. Bu
serinin zmn elde ediniz.
Cevap. Dizinin ilk 10 terimi 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34 eklinde verilebilir. Dier yandan bu dizinin
karakteristik polinomu 1 ) (
2
= A x x x eklinde elde edilebilir. Dolaysyla bu polinomun kklerini de
2
5 1
1
+
= r ve
2
5 1
2

= r eklinde elde edebiliriz. Yine verilen teorem gerei bu yinelemeli bantnn genel
zmn de
n n
n
c c a
|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

\
|
+
=
2
5 1
2
5 1
2 1

eklinde elde edilebilir. Daha sonra n = 0 ve a
0
= 0 iin 0
2 1
= +c c
n = 1 ve a
1
= 1 iin

1
2
5 1
2
5 1
2 1
=
|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

\
|
+
c c

Verilen denklemlerden de
5
1
1
= c ve
5
1
2
= c olarak elde edilir. Sonu olarak verilen balang durumlar
iin yinelemeli bantnn tek zm
n n
n
a
|
|
.
|

\
|

|
|
.
|

\
|
+
=
2
5 1
5
1
2
5 1
5
1
eklinde bulunur.
Teorem.
2 1
+ =
n n n
ta sa a eklindeki yinelemeli bir bantnn karakteristik polinomu t sx x x = A
2
) (

eklinde ve bu bant bir kke sahip ise o zaman yinelemeli bantnn genel zm aadaki gibi verilebilir:

n n
n
nr c r c a
1 2 1 1
+ =
Genel zmdeki c
1
ve c
2
katsaylar balang durumlarndan elde edilebilir.
rnek 30.
2 1
9 6

=
n n n
a a a yineleme bantsnn genel zmn elde ederek a
1
= 3 ve a
2
= 27 balang
durumlar iin bu genel zmdeki katsaylar da elde ediniz.
Cevap. 9 6 ) (
2
+ = A x x x polinomunu verilen yinelemeli bant iin elde edebiliriz. Dolaysyla bu polinomun
kklerini de r
1
= 3 ve r
2
= 3 eklinde elde edebiliriz. Yine yukarda verilen teorem gerei bu yinelemeli bantnn
genel zmn de
n n
n
n c c a 3 3
2 1
+ =
elde edilebilir. Daha sonra n = 1 ve a
1
=3 iin 3 ) 3 ( 1 3
1
2
1
1
= + c c ya da 3 3 3
2 1
= + c c
n = 2 ve a
2
= 27 iin 27 ) 3 )( 2 ( 3
2
2
2
1
= + c c

ya da 27 18 9
2 1
= + c c

Verilen denklemlerden de 1
1
= c ve 2
2
= c olarak elde edilir. Sonu olarak verilen balang durumlar iin
yinelemeli bantnn tek zm ) 1 2 ( 3 ) 3 ( 2 3 = + = n n a
n n n
n
eklinde bulunur.
rnek 31. nc dereceden
3 2 1
45 39 11

+ =
n n n n
a a a a yineleme bantsnn genel zmn elde ederek
a
0
= 5, a
1
= 11 ve a
2
= 25 balang durumlar iin bu genel zmdeki katsaylar da elde ediniz.
Cevap. ) 5 ( ) 3 ( 45 39 11 ) (
2 2 3
= + = A x x x x x x polinomunu verilen yinelemeli bant iin elde edebiliriz.
Dolaysyla bu polinomun kklerini de r
1
= 3 ve r
2
= 3 ve r
3
= 5 eklinde elde edebiliriz. Yine yukarda verilen
teorem gerei bu yinelemeli bantnn genel zmn de
n n n n n
n
c n c c c n c c a 5 3 ) ( 5 3 3
3 2 1 3 2 1
+ + = + + =
elde edilebilir. Daha sonra n = 0 ve a
0
=5 iin 5
3 1
= +c c
n = 1 ve a
1
= 11 iin 11 5 3 3
3 2 1
= + + c c c

n = 2 ve 2
1
= 25 iin 25 25 18 9
3 2 1
= + + c c c

Verilen denklemlerden de 4
1
= c , 2
2
= c

ve 1
3
= c olarak elde edilir. Sonu olarak verilen balang durumlar
iin yinelemeli bantnn tek zm
n n
n
n a 5 ) 3 )( 2 4 ( + = eklinde bulunur.