Politechnika Poznańska Laboratorium Metrologii Rok akademicki

Wydział Elektryczny Elektrycznej i Elektronicznej 2008/2009

Kierunek: Elektrotechnika Temat:
Rok studiów: II
Semestr: III Badanie właściwości oscyloskopu
Wykonujący ćwiczenie: Zaliczenie:
1. Adam Fabjański
Data wykonania ćwiczenia:
2. Dawid Giese
28.10.2008
3. Piotr Jaczewski
4. Paweł Nowak

1. Wiadomości wstępne

Oscyloskop elektroniczny jest przyrządem służącym do obserwacji sygnałów

elektrycznych i pomiaru ich parametrów. Podstawowym podzespołem oscyloskopu jest
lampa oscyloskopowa, wewnątrz której znajduje się układ elektrod z żarzoną katodą,
emitujący i skupiający elektrony w wiązkę. Elektrony uderzające w ekran lampy pokryty
materiałem luminescencyjnym, powodują powstanie punktu świetlnego. Między zespołem
elektrod i ekranem lampy znajdują się dwie pary wzajemnie prostopadłych płytek
odchylających X, Y, które uczestniczą w powstaniu obrazu przebiegu badanego sygnału.
W większości zastosowań oscyloskop służy do obserwacji kształtu przebiegu badanego
napięcia doprowadzonego do płytek odchylenia pionowego Y. Obraz tego przebiegu
uzyskuje się przez doprowadzenie do płytek odchylenia poziomego X napięcia
piłokształtnego z generatora podstawy czasu. Napięcie to narasta proporcjonalnie do
czasu roboczego, dzięki czemu plamka przesuwa się ruchem jednostajnym od lewej do
prawej strony ekranu. Prędkość ruchu plamki zależy od prędkości narastania napięcia
liniowego. W czasie powrotu plamka zostaje wygaszona i po lewej stronie ekranu i
oczekuje przez pewien czas (czas oczekiwania) na następny cykl pracy.

2. Przebieg ćwiczenia.

Na początku zapoznaliśmy się z pokrętłami oscyloskopu aby dalsze ćwiczenia

mogły przebiec w miarę sprawnie.

Pierwszym ćwiczeniem było badanie przełącznika AC/DC dla przebiegów

sinusoidalnych oraz prostokątnych przy zmienianej częstotliwości. Wybrane zostały
częstotliwości f1=50Hz oraz f2=1kHz.
 a) przebieg sinusoidalny
Dla tego przebiegu nie można było zauważyć żadnych odkształceń przy
zmianie rodzaju sprzężenia. Jedyną różnicą była inna długość fali dla f = 1kHz co jest
normalne przy zmianie częstotliwości:

b) przebieg prostokątny

Dla tego przebiegu już były widoczne różnice dla częstotliwości 50Hz.
Przebiegi wyglądały tak:

DC AC

Ta różnica wynika z umieszczonego kondensatora w sprzężeniu AC, który zwiera

składową stałą. Powoduje to zakłócenia w układzie i zmianę wyświetlanego wykresu. Przy
częstotliwości f = 1kHz różnica w wyświetlanych wykresach już nie występowała.

Drugim ćwiczeniem było przenikanie zakłóceń do obwodu pomiarowego.

Po odłączeniu kabla pomiarowego od źródła sygnału dotklęliśmy reką
przewód „gorący” oraz przewód „masy”. Na ekranie oscyloskopu ukazał się przebieg
zakłócony sinusoidalny. Po tym doświadczeniu owinęliśmy przewód gorący wokół
przewodu zasilającego, co spowodowało ukazanie się przebiegu przedstawionego poniżej
(w przybliżeniu).
Okres tego przebiegu wynosił (wartość odczytana): T = 4,2 ms,
co po przeliczeniu daje nam częstotliwość:
Object 1

Podejrzewam, iż wartość częstotliwości jest błędna, gdyż w sieci mamy częstotliwość f =

50Hz, gdzie tutaj z obliczeń wychodzi około 250 Hz. Być może wykonując ćwiczenie nie
uwzględniliśmy zakresu na jakim działamy, gdyż okres powinien wynosić około 0,02
sekundy, czyli 20 ms.

Wartość międzyszczytowa: Upp = kU * Y, gdzie:

Y - maksymalne wychylenie plamki w osi pionowej, Y = 4,5 [dz];
kU - napięcie znamionowe na działkę, kU = 50 [mV/dz]
zatem: Upp = 50 [mV/dz] * 4.5 [dz] = 225 [mV] = 0,225 [V]
Błąd Upp:

Object 2

Object 3

Object 4
 Trzecim ćwiczeniem było badanie układu synchronizacji. W ćwiczeniu była
wykrzostana stabilizacja normalna (NORM) oraz automatyczna (AUTO) dla trzech
przypadków: odłączony sygnał Uy, Uy=10kHz oraz Uy=6Hz.

1)odłączony sygnał Uy:

Synch. AUTO

Dla synchronizacji NORM przebieg się nie ukazał. Jest to różnica pomiędzy tymi
dwoma typami synchronizacji oraz zaleta trybu AUTO. W razie zaniku sygnału generuje on
swój własny, dzięki czemu nie tracimy obrazu.

2)Uy=10kHz

Dla prawidłowego wyzwalania przebieg posostał bez zmian przy przełączaniu

AUTO/NORM. Natomiast przy nieprawidłowym wyzwalaniu nastąpił brak wykresu.

Z tego wniosek, iż dla dużych częstotliwości przełącznik ten nie ma wpływu na wykres
ukazany na ekranie.

3)Uy=6Hz

Prawidłowe wyzwalanie:
Dla trybu auto nie było możliwe ustawienie prawidłowego wyzwalania, przebieg był
niestabilny. Jest to niewątpliwie wada tego trybu synchronizacji. Jeżeli chodzi o tryb
NORM – przebieg był stabilny mimo bardzo małej częstotliwości, co jest jego zaletą.

3. Wnioski i podsumowanie.

Celem naszego ćwiczenia było zapoznanie się z obsługą oscyloskopu oraz

ukazanie wykorzystania oscyloskopu do pomiarów. Na początku naszego ćwiczenia
zapoznaliśmy się z obsługą oscyloskopu. Po zapoznaniu się z obsługą
oscyloskopu przystąpiliśmy do ćwiczenia właściwego, które nie zostało zrobione w
pełni z powodu braku czasu na zajęciach. Oscyloskop jako przyrząd pomiarowy nie
nadaje się do precyzyjnych pomiarów sygnału, ponieważ jest zbyt mało dokładny
dla dużych sygnałów, natomiast dla sygnałów słabych jest zbyt wrażliwy na
zakłócenia. Jest to dobre urządzenie do obserwacji i rejestracji przebiegów, lecz
jako miernik jest zbyt mało dokładny.