NAUKRATS

oniallar Msrda Nil kollarnda en batdaki

Kanoposun yaknnda Msr kral Psemmetikin
zniyle ..7 yy ortalarnda Naukratis kentini
kurmulardr.Bu kenti Miletosun koloni ettii
dnlsede tartmaldr.(britishmuseum)
Daha sonra Kral Amasis dneminde
(. 568-525) geniletilmi,idare sistemi gelimi ve
bir polis karakteri almtr.Heredotosa gre
Kent Nil zerinde deil biraz daha geride yer alr.
nceleri Al-Mina gibi bir emperion olsada giderek gelimitir.Yine Herodotos
Naukratisin Eski Msrda tek ticaret liman olduunu sylemektedir.Yunanllarn
Naukratisi bu denli nemsemeleri kentin Afrika ile Akdeniz ticaretinde ok nemli bir
yerinin olmasndandr.Zira buras iskenderiyenin kuruluuna kadar (.. 4.yy) en byk
ticaret ve transit merkezi olmutur.Hatta ionia istilasnn nedenlerinden biride
Naukratisin ..525 ylndaki tahribi gsterilir.Kent Bizans dnemine kadar nemini
korumu ve Bizansda piskoposluk merkezlerinden biri olmutur.Bugn ehrin
kalntlarna Nebira kynde rastlanr.
Koloniyi kuran ana kent ile koloni kent arasnda ekonomik ve dinsel balar vard.
Her ikisinde de ayn tanrlara taplrd.Fakat koloni kenti kendisini kuran ana kentten
Bamsz ve zgrd. Dolaysyla kendi anayasas , ynetim organlar ile her koloni (Apoikia)
Aslnda bir kent devleti (polis) idi.Emperion ise daha kk olup ticari karlar iin kurulmu
Ve siyasi zerklii yoktu.

Herodotos Naukratisi anlatrken unlardan bahseder; Nil tatnda sadece kentler
Meydanda kalr bylece gemiler Naukratisden Memphise ovadan piramitlerin yanndan
Geerek giderler.Bu yol sadece Nil Nehri tat zaman oluur.Baka zaman kullanlmaz.
Kral Amasisin yunanllarla dost
olduunu ve onlarla zel ihtimaslar
dnda Msrda
Kendi tanrlar iin bir tapnma yeri
ayrdn anlatr.Bu tapnaklarn en
by ve en
ok rabet greni dokuz anadolu
kentinin (Khios , Theos, Phokaia ,
Klozomenai , Mytilne ,
Knidos , Halikarnassos , Phaselis ve
Rhodos ) olarak yapt
Helleniondur.Bu tapnak bu
Kentlerindir ve ancak kendi tccarlar
gelebilir der.Herodotos ayrca
Aiginallarn Zeus,
Samoslularn Hera ve Miletoslularn
Apollon tapnaklarn yaptklarn
anlatmlardr.
EGE VE MISIR LKLER
likiler .. 7.yy ln banda
gelimiir.Msr etkileri Egeye
nce Suriye yoluyla gelmi daha
sonra onia ve Karial paral
askerlerin ..7.yy dan itibaren
Msr krallarna hizmet etmeleriyle
srmr.Msr Ege ticareti Nil
deltasnda Naukratis kentinde
toplanmtr.Naukratisden Egeye
msr, papirs ve keten ihra
ediliyordu.Tccarlarn ise ou
onia ve adalardand.Msrn
yunanllar zerindeki etkileri
zellikle mimari ve plastikte
olmutur.Bu etki gerek malzeme
gerekse biim
bakmndandr.Ayrca ta mimari
ve kolosal heykel anlayda
Msrdan gelir.
.. 378 de Firavun Nektanebo I vazo ve
bronz retimi ile nl Naukratisin italat ve
ihracatna vergi yaptrmnda bulunmutur.
Naukratis yunanl tccarlar dnda Fenike ve
kbrsl tccarlar tarafndan da dikkat
ekmitir.Kent ayrca lks sempozyumlar ve
gzel Hetairalar ile nldr.skenderiyenin
kuruluuna kadar blgenin tek ticari liman
olan kent Hellenistik ve Roma dnemlerinde
de nemini korur.Msrda ithalat arap,ya ve
gm arlkl , ihracat ise tahl , keten,
notron , papirs, parfm ve dier yar lks
eyalar ile yaplrd.
Naukratisde yaplan kazlarda ..7 yy a ait
Korinth Attica seramikleri ile Rhodos , Khios
gibi dou yunan seramikleri
bulunmutur.Bunlar kk eserlerden byk
eserlere geite Hellenler ile Msr arasnda ki
ilikilerin ulat boyutu gstermesi asndan
nemlidir.
*i. 555 Louvre mzesi (Naukratis)
1884de Flinders Petrie
tarafndan kefedilmi ve
drt sezon kentin kazs
yaplmtr.Bu kazlarda
Aphrodite, Apollon ,
Hera,Dioskouroi , Hellenion
ve Byk Temenos (Tanr
Amun-Ra) , fayans atlyesi
,yunan mezarl, sokaklar
ve evler bulunmutur.Roma
ve Bizans Dnemlerine ait
kalntlarda yine bu evrede
tespit edilmitir.
2700 grafitili yunan seramii , Yunan
, Msr, Fenike ve Kbrs seramikleri
, Ta heykel , Terrakotta , Fayans
scarebeuslar , Alabastron ,Bronz
figrinler , mimari elemanlar ele
gemi , bu geni skala bize
Naukratisin ticare merkezlerini ve
yaylmn gstermitir.
*Erken Korinth siyah figr Alabastron.
*Naukratisten terracotta heykelcik.
Yzyllarca zengin ve kesintisiz bir neme sahip kentin Yunan- Msr arasnda ticaret
, iletiim , din ve malzemede oynad rol dneme k tutan esiz bir potansiyele
sahiptir.
Naukraisde elen geen nesneler bize kentin tarihi ,malzemesi , kutsal alanlar ve
atlye geliimini ve dnem iindeki transit konumunu anlatmas asndan
nemlidir.Bunlara rnek verecek olursak ;
Yunan adak yaztlarnn byk boyular , adak uygulamalar ve dou yunandaki
anak mlek dalmn NaukratisDeki uygulamalarla rtmesi.
Ticari amphoralardaki mhrler Dou Yunanistan ,Orta ve Kuzey Yunanistan, talya
,Tripolitania ve Msr, Akdeniz ve Ege ye ticaret a ile baladn gstermesi
asndan nemlidir.
Kbrsdan ithal edilen Arkaik ta ve terrakotta heykelciklerde birok etnik etkinliin
yer almas
Toprak ,ta ve bronz figrnlerin ticaretinin bu dnemle artmas.
*Adak kutusu m. 500-300 msr yapm
*Kbrs- Arkaik Dn.-Naukratis
*Tripolitania Nakil amp.-M..
erken ve orta 3. yy.
Yunanllar dosta ya da dmanca yerletikleri bu blgede rklarn saf tutmak istemilere
Naukratiste yerli kadnlarla evlenmeleri yasaklanmtr.Yunanllar kendi kltr ve
geleneklerini ok iyi korumu ve deerli klmlardr.Bu nedenledir ki .. 7.yy.da ortaya
kan Panhellen szcnden gelen Hellen adn almlar ve kendilerinde olmayanlara
BARBAROS demilerdir.Daha sonraki yllarda ilikiler iyilemi rk karmlar meydana
gelmitir.
Naukratisdeki yunan yerleiminin izlerini yakn
tarih kazlarndaki buluntularlada grmek
mmkndr.
1884 de Kudsde Tel El Bre kazlarndaki
buluntularda yunan seramikleri ele gemitir.
Msr Naukratisde 19.yy kazlarnda ingiliz
arkeologlar biri yerli biri yunanl iki mahalle tespi
etmilerdir.

Naukratisin tartmal olmasnn iki nedeni vardr.
1. Yaklak 17.000 kaybolmam eserin allmam ve
yaynlanmam olmas .
2. Kazlarda geleneksel anlayla belirli grup ve konularn
toplanmas.
Bu sorunlara altarnatif olarak;
British Museum: Kaz gnlkleri , fotoraflar , mze kaytlar ,
erken kaz kayt ve yaynlar ile modern arkeolojik yntemlerin
nda bir katalog oluturmutur.Bu katoloa Leverhurme
Treust (Aratrma projesi) Shelbywhite destekli Leonlevy
Arkeolojik yaynlar program ile 17.000 eser 19.yy bilgilerinin
yeniden deerlendirilmesi ve deiirilmesi ile kentin tarihi ve
nemi iin yeni bir anlay temeli salamtr.
*The Shelby White - Leon Levy Program for
Archaeological Publications
Naukratisin ticaret yapt kentleri Naukratisde ele geen zellikle amphora mhrleri
baa olmak zere eitli buluntulardan anlamak mmkndr.Kentin ticaret yapt
merkezleri balca u ekilde sralayabiliriz;


SAMOS:
*Soldan 1.mh. M..6 yy , 2.mh M.. 200 Aslan kafa sembol ,Nakil Amph. M..6.yy,,Amp (Apollo
Sancuary)
EPHESOS;
*Ephesos amph. Ve
Lagynos mhr
MLETOS;
KOS;
*st sa mh. M..275-250 ,alt sol M.. 150-110
RHODOS;
KHOS;
*1.mh.M.. 250-200 , 2. mh. M..200 ve Khios Amph.
KLOZOMENA;
*M..6 .yy arkaik dairesel damga,M..600-500 kazma ve Klozomenai amph.
LESBOS;
KNDOS;
*Sarmak yaprakl mhr M..188-167
THASOS;
*M..5 yy amph.,1.mh.M.. 335- 25, 2.mh.M.. 380-60
PAMPHLA;
MENDE;
M.. 400-300
KORNTH;
BRNDS;
*M..130-100
TRPOLTANA
*M.. Erken ve orta 3.yy
MAREOTS;
CORCYRA
*M.. 300- 100
KIBRIS
*Amphora yada pithos mlek paras M..6 yy
ATTCA;
*M.. 6.yy
*Alexandria Amph M..2 yy
* scarap fabrikas kalp m. 600 570 26.hanedanlk
* m. 600 570 26.hanedanlk
* Adak kutusu m. 500-300 msr
yapm naukratisde bulunmu.
*afrodithe-eros korinth retimi
.bulunduu yer naukratis mezarlk
*Amasisin-Sa-Neith,
Firavun Amasisin (570-
526BC) saraynda yksek
bir yetkilinin Seal,
Naukratis bulunmutur.
British Museum,
*Amfora amur contalar damgalama iin,
rnein kullanlm olabilir Aramice bir
yetkilisinin ad ile Pers dnemine ait bronz
damga mhr. British Museum,
1886,0401.1706
*Apollon ksmen korunmu bir
izi adak zveri tayan Sakz
mlek kadeh kimden maldan;
erken M 6. yzyl
*Balta Msr da retilmi Byk
Temenos da bulunmutur.
*Bir oturmu sfenks bir damga, 380-360
M.. ile bir Thasian tama amforadan bir
kolu fragman. British Museum,
1955,0920.62
*Gda maddeleri ve dier emtia ok eitli anak
mlek amphora iinde tanan olabilir ncir izleri (.
Stacey ve ark 2010 baknz) Naukratis bir M 6.
yzyl yonya amfora bu fragmana kefedildi. British
Museum, 1886,0401
*Hydria klasik -yunan Attika
m. 430-410
*indeki adlandrma 'Naukratis de Aphrodite' zerine boyal kitabede (dipinto) ile
Kuzey onia byk kase. 575-550 BC. British Museum
*Kbrs arkaik dnem naukratisde bulunmu kbrs
retimi
*Kk bronz kalnt kutu veya Naukratis bir ylan
tabut, stne bir sarmal ylan sslenmi bir l ylan
kez ieren paralar, tarih bilinmiyor. Bolton Mzesi, .
Fotoraf Franois LECLERE, British
*Naukratis gelen Miletli plakann kenarndan
fragman, ge 7 Erken M 6. yzyl. British Museum,
1888,0601.544.
*Naukratis, 570-560BC Apollon kutsal gelen
Laconian siyah figr mlek kyliks. British
Museum, 1886,0401.1063
*Naukratis, c Erken Korinth siyah figr aryballos
fragman. 620-590 BC. Ashmolean Museum,
Oxford, 1896-1908 G.120.30. Ashmolean
Museum, Oxford niversitesi. British Museum
personeli tarafndan Fotoraflk
*respro_nauk_field_amphora_6
24x352
*Roma dnemi mcevher
naukratisten.
*Roma dnemi.kolye Naukratisten
Ege ve Yunan Tarihi Ord.Prof.Dr.Arif Mfid MANSEL
Eski Yunan ve Roma tarihine giri Ouz TEKN
ehir ve Savunmas A.AKARCA
Herodotos Hasan Ali Ycel Klasikler Dizisi
Ersin DOER Antik ada Amphoralar
Byk Larousse 16.Kitap
Naukratis- Trade Archaic Greece Astrid MLLER

nternet aratrmalar;
www.Anadoluarkeolojisi.net
www.archaoiologia.gr
www.digialegypt.vcl.ac.uk
www.britishmuseum.org
www.ees.ac.uk
www.britishmuseum.org (koleksiyon)


KAYNAKALAR
DAMLA PEKER 07-10-798

MERVE ARIN 07-10-804
T.C.EGE NVERSTES
EDEBYAT FAKLTES
KLASK ARKEOLOJ A.B.D.


KOLONZASYON VE TCARET
-NAUKRATS