BAB 5

Permuafakatan Politik
dalam Konteks
Hubungan Etnik
di Malaysia

Selepas mempelajari bab ini, pelajar

dapat:
1. Mengetahui perkembangan parti
politik di Malaysia.
2. Menghuraikan usaha yang diambil
untuk mengukuhkan kesepaduan
sosial melalui politik.
3. Mengenal pasti cabaran yang

1) Politik Tradisi
- melaka

POLITIK DI MALAYSIA
S1

2) Implikasi
Penjajahan
British
-hakis kuasa
sultan
-ns/nnmb/nnmtb
-mu

3)Kesedaran Politik
-umno
-Perikatan
-ncp
-bn
he Edisi 2 /2012

muafakat politik bab 5

8) Politik Sarawak
-tiada majoriti etnik
supp/sca/panas/snap/p
b/dap/pbds

4)Pembangunan
Politik dan
Modenisasi
-negara bangsa

5)Muafakat
Politik
-umno dibuka

POLITIK DI MALAYSIA
S2

6) Demografi
Politik
-komposisi dan
taburan penduduk

7) Politik Sabah
-usno/pbs
-unko+usno+sca
-bn
he Edisi 2 /2012

muafakat politik bab 5

9)Tsunami
Politik
-pr2008

POLITIK DI MALAYSIA
S3
10)Perubahan Trend
dan Corak
Pengundian
-gaya politik baru
-pemimpin berintegriti
11) Kesimpulan
-konflik
-politik semakin matang
prinsip muafakat politik
he Edisi 2 /2012

muafakat politik bab 5

Pengenalan Sejarah Politik

Malaysia

Pentadbiran feudalisme Kesultanan Melayu

Melaka:
- sultan dibantu oleh 4 pembesar Melayu
- kerajaan Melayu Melaka memiliki undangundang kanun Melaka
- sistem politik tidak membenarkan persaingan
kuasa secara bebas
- sultan mempunyai kuasa mutlak dan kesetiaan
rakyat dan kedaulatan raja
Kemasukan penjajah ke Tanah Melayu:
- pengenalan sistem residen melalui penjanjian
Pangkor 1874 dan negeri-negeri Melayu dipaksa
menerima residen

Pengenalan Sejarah Politik

Malaysia (samb)

Implikasi pelaksanaan sistem residen

menghakiskan kuasa institusi kesultanan
Melayu
- kuasa memungut cukai terhakis
- bertanggungjawab terhadap soal kedudukan
agama Islam dan hal ehwal berkaitan dengan
adat resam orang Melayu sahaja.
British meneruskan usaha menguasai negerinegeri Melayu dengan memperkenalkan unit
pentadbiran NNMB DAN NNMBTB
Kemuncak penguasaan British dengan
memperkenalkan Malayan Union

Pengenalan Sejarah Politik

Malaysia (Samb)

Penubuhan UMNO reaksi penentangan terhadap

Malayan Union sehingga diganti dengan
Persekutuan Tanah Melayu, 1948
1950, UMNO bergabung dengan MCA bagi
mewujudkan parti Perikatan walaupun
memperjuangkan kepentingan mengikut etnik.
Perkembangan seterusnya menyaksikan Malaysia
pada awal kemerdekaan mempunyai pelbagai parti
politik yang pada dasarnya mewakili pelbagai kaum.
Akhirnya, asas kerjasama parti pemimpin politik
pelbagai kaum adalah menjurus kepada
permuafakatan

Pengenalan Sejarah Politik

Malaysia (Samb)

Parti politik yang mewakili pelbagai etnik

dapat bekerjasama untuk menjalankan
pentadbiran negara dan membawa
pembangunan.
Kini, di peringkat kerajaan persekutuan, BN
kini dianggotai oleh 14 buah parti (UMNO,
MCA, MIC,
GERAKAN, PPP, PBB, SUPP, PBS, LDP, PBRS,
UPKO, SPDP dan PRS) dan Pakatan Rakyat
dianggotai 8 buah parti (PKR, DAP, PAS,
SNAP, PRM, PSM, MDP dan SAPP)

Pembangunan Politik

Pembinaan negara bangsa merupakan

matlamat utama pembangunan politik
Pembinaan negara bangsa dapat dicapai
melalui pelbagai pendekatan
- penerapan dasar awam yang digubal oleh
kerajaan dan pemupukan semangat
nasionalisme
Usaha mewujudkan negara bangsa bukan
suatu yang mudah kerana terdapat
pelbagai faktor perlu diambil kira

Pemupukan Hubungan
Etnik Secara Formal dalam
Politik

Semasa pelaksanaan Malayan Union pada tahun

1946, secara tersirat memperlihatkan pihak British
ingin memperkenalkan corak pemerintahan
unitary yang berasaskan penguasaan majoriti oleh
pihak British dan rakyat pula ditadbir sebagai satu
bangsa.
Sejak menjelang kemerdekaan lagi, Parti Perikatan
mengamalkan konsep perkongsian kuasa atau
pakatan politik.
Pada tahun 1960-an, satu lagi parti berbilang etnik
yang wujud ialah National Convention Party (NCP)
pimpinan Abdul Aziz Ishak.

Pemupukan Hubungan
Etnik Secara Formal dalam
Politik (Samb)

Pada tahun 1972, Perikatan telah bertambah

besar dengan penyertaan Parti Islam SeMalaysia (PAS) dan Gerakan dari Semenanjung
dan parti politik lain dari Sabah dan Sarawak.
- Pengabungan ini bagi kestabilan politik bagi
mengelak tragedi 13 mei berulang kembali.
- Pada Julai 1963, Perjanjian Malaysia
ditandatangani sebagai tanda persetujuan
antara pemimpin Persekutuan Tanah Melayu,
Sabah, Sarawak dan Singapura.

Demografi dan Politik

Bilangan pengundi merupakan faktor penting

dalam politik dan pilihan raya.
- Peranan dan kedudukan etnik Melayu dalam
politik negara adalah jelas. Di Semenanjung,
Sabah dan Sarawak, etnik Melayu atau
Bumiputera mempunyai 125 kerusi, iaitu etnik
Melayu merupakan pengundi majoriti di kawasan
parlimen berkenaan. Di Sabah dan Sarawak pula
terdapat 31 kerusi majoriti peribumi. Secara
keseluruhan, kerusi Melayu atau bumiputera
dalam politik negara adalah 156 atau bersamaan
71.2 peratus kerusi. (Analisa Pilihan raya 1995,
1999 dan 2004)

Demografi dan Politik

(Samb)

Kejayaan BN di Semenanjung, Sabah dan

Sarawak untuk terus mengekalkan kuasa
membuktikan kejayaan konsep dan
amalan pakatan dan kerjasama politik
antara pelbagai etnik.
Formula perkongsian kuasa membolehkan
pemimpin yang mewakili pelbagai etnik
bekerjasama menentukan dasar dan hala
tuju dan masa depan negara.

Pakatan Politik di Sabah

dan Sarawak

Di Sabah dan Sarawak terdapat banyak

parti politik yang mewakili etnik masingmasing, terutamanya menjelang
pembentukan Persekutuan Malaysia.
Politik Sabah dan Sarawak lebih kompleks
daripada di Semenanjung.
Gabungan sedemikian penting untuk
menjamin kestabilan dan memastikan
suara semua etnik diwakili.

Pakatan Politik di Sabah

Di Sabah, tidak terdapat kelompok dominan

dari segi saiz penduduk.
Perkembangan politik di Sabah dan Sarawak
memperlihatkan pola yang hampir sama.
Dengan mengambil ilham daripada model
kerjasama UMNO-MCA-MIC, UNKO, USNO
dan SCA di Sabah bergabung untuk
menubuhkan parti Perikatan.
Selepas pilihan raya negeri 1967, Perikatan
Sabah terdiri daripada USNO dan SCA setelah
UPKO dibubarkan dan majoriti ahlinya
menyertai USNO.

Pakatan Politik di Sabah

(Samb)
Parti Berjaya yang memerintah Sabah dari
tahun 1976 sehingga tahun 1985 merupakan
sebuah parti berbilang etnik dianggotai oleh
bumiputera Islam dan bukan Islam yang
ditubuhkan pada Julai 1975 meskipun pucuk
pimpinannya dimonopoli oleh bumiputera Islam.
Ketika Sabah berada dalam genggaman PBS,
krisis dan ketegangan berlaku antara kerajaan
negeri dengan kerajaan pusat.
PBS yang merupakan sebuah parti pelbagai
etnik dimonopoli bumiputera bukan Islam dari
segi kepemimpinan.

Pakatan Politik di Sabah

(samb)

Kejatuhan PBS membawa perubahan besar

seperti berikut dalam politik di Sabah:
1. UMNO berjanji sekiranya parti tersebut
berjaya merampas pemerintahan negeri,
jawatan Ketua Menteri akan mengikut
giliran
2. UMNO berjaya menyatukan pelbagai
etnik
3. Lahirkan beberapa buah parti baharu

Pakatan Politik di Sarawak

Di Sarawak, komposisi penduduk turut

memperlihatkan wujudnya pluraliti, malah lebih
kompleks daripada di Semenanjung dengan
jumlah sekitar 30 suku kaumnya.
Di Sarawak, pelbagai parti politik ditubuhkan
menjelang penubuhan Persekutuan Malaysia pada
tahun 1963.
Kewujudan SUPP menjadi inspirasi kepada etnik
bumiputera untuk turut menubuhkan parti
masing-masing yang dapat memperjuangkan
kepentingan, kebajikan dan aspirasi bumiputera.
Cadangan penubuhan Persekutuan Malaysia turut
menggerakkan penubuhan beberapa parti etnik
Bagi etnik Melayu dan Melanau, dua parti
ditubuhkan berasaskan etnik dan kawasan.

Pakatan Politik di Sarawak

Dalam konteks etnik Cina pula, SUPP telah

diundang menyertai kerajaan campuran BN
selepas pilihan raya umum pada tahun 1969
hingga tahun 1971.
Selama lebih 30 tahun selepas penubuhan Parti
Bumiputera, kemunculan beberapa parti baharu
Melayu dan Melanau tidak berjaya menggugat
kedudukan politik Melayu dan Melanau.
Sebelum tahun 1963, etnik Dayak sering
berpecah antara SNAP dan Pesaka sebelum
penubuhan Malaysia, namun kini etnik terbabit
menyertai semua parti politik, sama ada BN
atau parti pembangkang.
Parti Rakyat Sarawak (PRS) dan SNAP
mengalami masalah dalaman

Tsunami Politik: Politik

Perkauman
Semakin Mengendur

Pilihan raya umum ke-12 pada 8 Mac 2008

disertai lebih daripada 20 parti politik yang
menyaksikan BN gagal mengekalkan majoriti dua
pertiga di Dewan Rakyat.
Dalam pilihan raya tahun 2008, BN hanya
menguasai 140 atau memperoleh 63 peratus
kerusi termasuk lapan kerusi dimenangi tanpa
dicabar, manakala pembangkang memenangi 82
kerusi bersamaan 37 peratus daripada 222 kerusi
Parlimen yang dipertandingkan.
Dalam pilihan raya 2004, BN memperoleh 24
daripada 25 kerusi manakala di Sarawak 27
daripada 28 kerusi.

Perubahan Trend dan

Corak Pengundian

Keputusan pilihan raya 2008 memperlihatkan

trend dan corak pengundian yang berbeza
daripada pilihan raya sebelumnya, iaitu BN
menguasai majoriti kerusi tanpa banyak cabaran,
kecuali bagi pilihan raya 1969.
Terdapat pemimpin dan parti politik yang
memanipulasi isu perkauman untuk meraih undi
kerana strategi sedemikian mudah memancing
emosi pengundi kaum terbabit, apatah lagi jika
yang disentuh itu membabitkan hak dan
kepentingan kaum berkenaan seperti agama,
bahasa, ekonomi dan pendidikan.

Perubahan Trend dan

Corak Pengundian (Samb)

Pengundi lebih berminat dengan isu yang

lebih besar dan utama membabitkan
tadbir urus yang baik, ketelusan,
akauntabiliti, kebebasan bersuara,
keadilan dan seumpamanya.
Perubahan tersebut sedikit sebanyak
menggambarkan perubahan dari segi
kematangan demokrasi dan berpolitik
dalam kalangan rakyat.

Masyarakat Pelbagai Etnik

Beralih Angin

Dalam pilihan raya 2008, di luar daripada

jangkaan ramai, rakyat lebih memihak kepada
pembangkang dan menolak BN yang
disifatkan sebagai tsunami politik.
Untuk pertama kali BN kehilangan sokongan
masyarakat pelbagai kaum.
Persaingan sengit begitu ketara bagi kawasan
bercampur, yang satusatu etnik bukan
majoriti menyaksikan calon BN mengalami
kekalahan sedangkan sebelumnya kawasan
sedemikian merupakan kubu kuat BN.

Masyarakat Pelbagai Etnik

Beralih Angin (Samb)

Bagi kawasan yang didominasi kaum Cina pula,

sokongan terhadap BN adalah rendah.
Untuk pertama kali BN kehilangan sokongan
masyarakat pelbagai kaum.
Semakin ramai orang Cina dan India di sesuatu
kawasan, semakin rendah pula sokongan mereka
terhadap BN.
Sokongan orang Melayu terhadap PKR kian meningkat
di kawasan yang mempunyai ramai pengundi Melayu.
Kegagalan BN mengekalkan majoriti dua pertiga dan
kejayaan Sarawak dan Sabah menjadi kubu kuat

Kesimpulan

Pengalaman lalu membuktikan bahawa

negara kita berjaya mengukir kejayaan dalam
pelbagai bidang dan mencapai perpaduan
kerana rakyat pelbagai kaum bersedia untuk
menjalin kerjasama, berkongsi kuasa dan
permuafakatan dari segi politik.
Parti politik yang mewakili pelbagai kaum
membentuk kesepakatan, baik di pihak parti
kerajaan mahupun pembangkang.
Prinsip perkongsian kuasa dan
permuafakatan serta akomodasi antara kaum
dan pelbagai parti politik merupakan tonggak
keutuhan dan survival negara ini.