SADRAJ PREDAVANJA

INDICIJE( POJAM, PODJELA , DOKAZNA VRIJEDNOST

, NAJVANIJE INDICIJE, INDICIJALNE METODE )
KRIMINALISTIKE VERZIJE I RAD SA NJIMA
PLANIRANJE KRIMINALISTIKE DJELATNOSTI
KRIMINALISTIKE INFOFRMACIJE
KRIMINALISTIKA KONTROLA I KRIMINALISTIKA
OBRADA
DOKAZI I DOKAZIVANJE
OPERATIVNO TAKTIKE MJERE I RADNJE
LIENJE SLOBODE

INDICIJE

1.INDICIJE (POJAM)

Indicije, osnovi sumnje, osnovi podozrenja,

injenice su koje ukazuju na postojanje
krivinog djela, na bliu ili dalju vezu izmeu
tog djela i nekog lica, na osnovu kojih se moe
sa manjom ili veom vjerovatnoom zakljuiti
da li je krivino djelo izvreno ili nije, kakva je
veza izmeu odreenog (odreenih) lica i
krivinog djela, kao i na druge okolnosti
znaajne za razjanjavanje krivine stvari.
Kriminalistika djelatnost nezamisliva je baz
rada sa indiciijama.

1.2.INDICIJE (POJAM)
Najtea krivina djela po pravilu vre se
potajno i bez svjedoka, s obzirom na to da
uinioci nastoje da nakon njegovog izvrenja
ostvare ,,skok u tamu.
Indicije se prikupljaju svim operativnotaktikim radnjama (razgovor sa graanima,
specijalnom opservacijom, korienjem psa
tragaa, racijom itd.) i radnjama dokazivanja,
tj.
istranim
radnjama
(ispitivanjam
osumnjienog,
sasluanjem
svjedoka,
uviajem, vjetaenjem, pretresom itd.).

2.INDICIJE(PODJELA)
1. Prema
okolnostima
na
koje
usmjeravaju
kriminalistiku
djelatnost.
2. Prema svojoj prirodi.
3. Po vremenu nastanka.
4. Po
vrijednosti
koju
imaju
u
kriminalistikoj djelatnosti.

2.1.INDICIJE(PODJELA)
1. Prema
okolnostima
na
koje
usmjeravaju
kriminalistiku djelatnost mogu se podjeliti na:
a)Indicije koje ukazuju na postojanje krivinog djela
(vrstu djela, nain izvrenja, uzroke koji su
pogodovali njegovom izvrenju, na vrijeme
izvrenja djela, upotrebljeno sredstvo izvrenja).
b)Indicije koje ukazuju na izvrioca i olakavaju
njegovo otkrivanje, pronalaenje, upoznavanje
(npr.na osnovu naina izvrenja mogu se donositi
zakljuci o psihikim osobinama i strunim
znanjima uinioca, na osnovu tragova moe se
izvriti njegova identifikacija).

2.2.INDICIJE(PODJELA)
2.Prema svojoj prirodi indicije se djele na:
a)Materijalne indicije-ine kriminalistike informacije koje
su odraene na materijalnim nosiocima (predmetima i
tragovima krivinog djela, situaciji krivinog djela).
b)Psihike indicije-predstavljaju promnjene u ponaanju
izvrioca, kao i lica koja imaju bilo kakvu vezu sa
krivinim djelom ili im je poznato ko ga je izvrio
(npr.lice ne izlazi iz kue ).
c)Moralne indicije-su vrsta psiholokih, i temelje se na
procjeni
karaktera
osumnjienog
ili
okrivljenog.Zasnivaju se na analizi njegovog ranijeg
ponaanja u slinim prilikama.

2.3.INDICIJE(PODJELA)
3.Po vremenu nastanka indicije se
djele na:
a)Indicije koje nastaju prije izvrenja
djela:
-moralna sposobnost za izvrenje
krivinog djela
-motiv krivinog djela kao indicija
-volja za izvrenje krivinog djela
-sumnjivo ponaanje kao indicija

2.3.INDICIJE(PODJELA)
b)Indicije
za
vrijeme
izvrenja
krivinog djela:
-prisustvo
na
mjestu
izvrenja
krivinog djela
-posjed sredstava i orua krivinog
djela
-tjelesne i duevne osobine, navike,
vjetine
-karakter koji je uinilac ispoljio
-poznavanje ili nepoznavanje izvjesnih

2.3.INDICIJE(PODJELA)
c)Indicije koje se ispoljavaju poslije
krivinog djela:
-tragovi krivinog djela na izvriocu
-uestvovanje u djelu
-korist od krivinog djela
-psihiko dejstvo krivinog djela na
izvriova
-indicije po sumnjivom ponaanju
-indicije po loem pravdanju u

2.4.INDICIJE(PODJELA)
4.Po vrijednosti koju imaju u kriminalistikoj
djelatnosti indicije se djele na:
a)Indicije kao orjentaciono-eliminacione injenice.
Prikupljaju ih ovlaena slubena lica u
vanprocesnoj
djelatnosti
preduzimajui
operativno-taktike radnje.
Prikupljene informacije nemaju dokazni ali imaju
operativni znaaj(npr.koritenjem psa tragaa
dolo se do materjalnih predmeta koji se
obezbjeuju dokaznim radnjama,uviajem.

2.4.INDICIJE(PODJELA)
b)Indicije sa dokaznom snagom (posredni
dokazi):
Prikupljaju se primjenom procesnih (istranih
radnji) i predstavljaju dokaze u pravnom smislu
rijei.Za razliku od neposrednih dokaza koji su
jednoznani (izjava oevidca) indicijalni dokaz
je vieznaan,tako da je neophodno planirati i
provjeravati verzije o svakom od moguih
znaenja.
Indicijalni dokaz se gradi povezivanjem svih
indicija u cjelinu i njihovim vrijednovanjem.

3.INDICIJE(DOKAZNA VRIJEDNOST)
Dokazivanje pomou indicija ne
odreuje samo broj indicija u procesu
njihovog meusobnog uporeivanja
nego i kvalitet svake pojedinane
indicije.
Veu dokaznu snagu ima manji broj
znaajnih indicija (tzv.glavne
vei
broj
manje
znaajnih
indicija
(sporedne indicije).

3.1.INDICIJE(DOKAZNA VRIJEDNOST)
Faze u radu sa indicijama pri formiranju indicijalnih
dokaza:
1.Otkrivanje indicijalne injenice, fiksiranje istranim
radnjama i provjera njihove vjeredostojnosti.
2.Analiza
i
procjena
znaenja
indicijalne
injenice.Planiraju se i provjeravaju verzije o njenim
moguim znaenjima.
3.Analiza svih raspoloivih dokaza i procjena, dali
zajedno grade sistem i iskljuuju druga tumaenja
krivinog djela.
Dokazna graa je najkvalitetnija kada je sainjava
sistem (povezanih neposrednih i posrednih dokaza).

4.NAJVANIJE INDICIJE KOJE SE

SREU U KRIMINALISTIKOJ
DJELATNOSTI

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA

Pod
karakterom
se
podrazumjeva
integrisani
sistem
osobina
koje
se
manifestuju u ovjekovom odnosu prema
drugim ljudima i njegovom djelovanju na
etikom planu, koje daje prepoznatljiv peat
njegovoj linosti i uslovljava doslednost u
ponaanju, miljenju i shvatanjima.
Svi delikventi se djele na: 1.primarne
(prinudne) krivce, 2.prigodne ili sluajne,
3.krivce iz navike

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA

1.Primarni (prinudni) krivci ne posjeduju psihosocijalnu
tendenciju za vrenje krivinih djela (lica sa niskim
pragom
tolerancije).
Ona
su
krivino
djelo
izvrilanajee jednom u ivotu (saobraajni delikt ).
2.Prigodni, sluajni odnosno krivci iz prilike nemaju jasnu
kriminalnu orjentaciju. Krivina djela vre ako im se
ukae povoljna prilika (zaboravljena tana u ekaonici,
otkljuan auto, novac na ulici, otkljuan stan).
3.Krivci iz navike su antisocijalne linosti kojima je
kriminalitete sastavni dio ivota. Djele se na:
a)profesionalne krivce, b)krivce iz strasti, c)politike
krivce, d)agresivne nasilnike delikvente, e)patoloke.

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA

Profesionalni delikventi su najbrojniji i ovi se
djele na klasine imovinske delikvente i
kriminalce bijelog okovratnika.
Sa aspekta organizovanosti djele se na
a)individualce (sami vre kd.) b)organizovane
kriminalce(voe, silnici, lideri , lanovi)
Profesionalni delikventi se dijele i na
lokalne,interlokalne i meunarodne.
Razlikujemo ist tip (vri jednu vrstu kd.) i
mjeovit tip (vri razliita kd., svatare).

4.1.KARAKTER KAO INDICIJA

Na osnovu analize izvrenog krivinog djela
(objekat napada, nain izvrenja, sredstva i dr.)
mogue je planirati verzije o kakvom je tipu
uinioca rije.
Svako krivino djelo i okolnost koje ga obiljeavaju
upuuje na karakter i mogui tip izvrioca (npr.
lukav i podmukao ovjek drugaije e izvriti kd
ubistvo nego nagao ).
Indicija po karakteru ima orijentaciono eliminacioni
znaaj.Ona grubo upuuje na lica koja su mogla sa
veom vjerovatnoom od ostalih osumnjienih
izvriti krivino djelo.

4.2.MOTIVI KRIVINOG DJELA KAO

INDICIJA
Motivi krivinog djela ine unutranje pokretae koji
su determinisani unutranjim i spoljnim faktorima.Na
formiranje motiva utiu:
a)unutranji faktori,
potrebe (potrebe za lagodnim
ivotom) interesi, emocije (mrnja, ljubomora), nagoni
(seksualni nagon)
b)spoljni faktori (provokacije rtve)
Proces formiranja motiva krivinog djela karakterie
borba motiva.Rezultat te borbe je djelatnost odnosno
izvrenje kd. ili odustajanje.
Postojanje ,,borbe motiva karakteristino je za
primarne krivce, ali ne i za profesionalne delikvente.

4.2.MOTIVI KRIVINOG DJELA KAO

INDICIJA
Podjele motiva:
a)kratkotrajni i dugotrajni
b)pospjeujui i spreavajui
c)glavni i sporedni
d)altruistiki i egoistiki
e)socijalni i antisocijalni
f)asni i neasni
g)racionalni(koristoljubivi) i iracionalni(sujevjerje)
h)svjesni i nesvjesni
i)motivi duevno zdravih i duevno bolesnih lica

4.2.MOTIVI KRIVINOG DJELA KAO

INDICIJA
Kao pokretai kriminalne aktivnost u praksi se
sreu: koristoljubivi motivi (manifestuju se kod
imovinskih kd., trgovina narkoticima), motivi
ljubomore, seksualni motivi, mrnja, osveta,
politiki motivi, motivi odbrane, altruistiki
(ubistvo iz saaljenja).
U kriminalistikoj djelatnosti je veoma vano
utvrditi motiv krivinog djela.
Planiranjem verzija o moguim motivima
nepoznatog uinioca krivinog djela suava se
krug potencijalnih izvrilaca.

4.2.MOTIVI KRIVINOG DJELA KAO

INDICIJA
Na poetku operativne djelatnosti neophodno je
postaviti pitanje ,,zbog ega je krivino djelo
izvreno?
Kod svih kd. sa NN uiniocem neophodno je
utvrditi:ko sve moe imati koristi od izvrenja kd.?
Planiranje verzija o moguim motivima zbog kojih
je konkretno djelo izvreno, ostvaruje se na osnovu
izuavanja kd. (analiziraju se objekt napada ,
posledice, nain izvrenja, vrijeme, mjesto)
Najnepovoljnija je situacija kada nakon prvog
zahvata nemoemo utvrditi motiv kd.

4.2.MOTIVI KRIVINOG DJELA KAO

INDICIJA
Prilikom postavljanja verzije o moguim
motivima neophodno je utvrditi da se u
konkretnom sluaju ne radi o patolokom
motivu.
Motiv kd.predstavlja orjentaciono-eliminacionu
indiciju.
Indicijalni dokaz u krivinom postupku u kom se
utvruju uzroci krivinog djela.
Utvivanje motiva je bitno jer kod nekih
krivinih djela motiv predstavlja kvalifikatornu
okolnost.

4.3.VOLJA KAO INDICIJA

Postojanje volje za izvrenje krivinog djela ispoljava
se na vie naina: usmeno, u pisanom obliku,
mimikom, pantomimom, gestikulacijom, radnjama
koje ukazuju na postojanje odluke za izvrenje.
1.Usmeno ispoljavanje volje je raznoliko.Neiskusni,
temperamentni, krivci,koji nisu lukavi i podmukli,
esto su skloni prijetnjama koje upuuju oteenom
i licima iz svoje bliske okoline. U velikom broju
sluajeva prijetnja je sigurnosni ventil. Deavaju se
sluajevi da jedno lice prijeti a da drugo lice uti i
izvri krivino djelo. Vremenski razmak izmeu
prijetnje i izvrenog djela je veoma vaan.

4.3.VOLJA KAO INDICIJA

Volja se ispoljava tako to kriminalci trae jatake, hvale
se.
2.Pismeno ispoljavanje ove indicije ogleda se u tome to
kriminalci mogu da vode dnevnik, da prave zabiljeke i
planove.
3.Volja se ispoljava i radnjama uinioca. Radnje
pripremanja, nabavljanje i dranje u svom posjedu
oruja i sredstava izvrenja (oruje,fizika priprema ).
Indicija ima orjentaciono -eliminacioni znaaj.
Ima znaaj u krivinom postupku jer ukazuje na umiljaj.
Vrjednuje se u krivinom postupku kao okolnost prilikom
odmjeravanje kazne (najee oteavajua).

4.4.PROFESIONALNE
NAVIKE,ZNANJA,VJETINE,TJELESNA SVOJSTVA KAO
INDICIJA
Prilikom izvrenja krivinih djela, uinilac nesvjesno, bez
razmiljanja, primjenjuje ranije steena profesionalna
znanja, navike ili vjetine.
Ako se na osnovu naina izvrenja,tragova i drugih okolnosti
moe zakljuiti da uinilac posjeduje odreene sposobnosti,
struna znanja, navike to moe biti znaajna orjentaciono
eliminaciona indicija u traganju za NN uiniocem. Na primjer
prilikom provaljivanja pojedini uinioci se specijalizuju za
otvaranje brava, za ulazak u objekat preko krova (vaenje
ljudskiih organa za trgovinu-samo hirurg.
Analizom kd. moe se zakljuiti da je uinilac bio lijevoruk,
snaan, vitak, mrav , da li hramlje (npr. trag stopala u
snijegu) i dr.

4.5.INDICIJA POZNAVANJA IZVJESNIH OKOLNOSTI KOJE NISU

SVIMA POZNATE ILI NEPOZNAVANJE OKOLNOSTI KOJE BIH
MORALE DA BUDU POZNATE ODREENIM LICIMA

Indicija ima veliku orjentaciono-eliminacionu vrijednost

jer ukazuje na to da je uinilac krivinog djela poznavao
(odnosno nije poznavao) izvjesne okolnosti koje su
poznate odreenom (malom) krugu ljudi. Recimo
,razbojniki napad je izvren nad oteenim u momentu
dok je kod sebe imao dosta novca (tog dana je prodao
automobil). Ukoliko su okolnost bile poznate manjem
broju ljudi vea je i vrijednost indicije.
Npr. Razbojnitvo u banci kada se transportuje novac.
U radu treba biti oprezan jer se deava da je krivac due
vremena opservirao rtvu i samostalno doao do
podataka koji nisu svima poznati.
Npr. (razbojnitvo Prnjavor).

4.6.INDICIJA PSIHIKOG DEJSTVA

KRIVINOG DJELA NA UINIOCA
Ovu indiciju ine tri sastavna elementa:
1.svjest o tome da je lice izvrilo kd.
2.osjeaj krivice
3.strah od kazne
Kod primarnih krivaca, krivaca iz strasti, nehatnih
uinilaca, lica koja nisu okorjeli kriminalci, indicija
psihikog djelovanja krivinog djela na uinioca
sadri sve elemente koji se ispoljavaju razliitim
nainima i intenzitetom.
Okorjeli, profesionalni kriminalci nemaju griu savjesti i
kod njih se manifestuje samo prvi i trei elemenat.

4.6.INDICIJA PSIHIKOG DEJSTVA

KRIVINOG DJELA NA UINIOCA
U ponaanju izvrioca krivinog djela moe
se zapaziti itav niz specifinosti i promjena.
Dolazi do promjene psihomotorike (esta
putovanja, napetost), ineresovanja se
usmjeravaju ka krivinom djelu koje ga
zaokuplja (raspituje se o djelu), mjenja
dotadanje navike i nain ponaanja
(namaran, odaje s alkoholu).
Ova indicija se ispoljava i u povratku
uinioca na mjesto zloina.

4.6.INDICIJA PSIHIKOG DEJSTVA

KRIVINOG DJELA NA UINIOCA
Ispoljavanje indicije moe se uoiti prilikom voenja
informativnog razgovora sa osumnjienim .Usled
straha od otkrivanja i svjesti o vinosti,krivci (oni koji
nisu profesionalci (crvene se, zbunjuju, drhte).
Kao podvrsta ove indicije ispoljava se indicija loeg
pravdanja (lani alibi) i indicija o sumnjivom
ponaanju.
Indicija ima orjentaciono eliminacionu i dokaznu
vrijednost i ispoljava se kao ponaanja uinioca
poslije izvrenog kd. i moe imati olakavajuu ili
oteavajuu okolnost.

4.7.PRISUTNOST NA MJESTU IZVRENJA

KRIVINOG DJELA KAO INDICIJA
Indicija ima orjentaciono eliminacionu vrijednost
s obzirom da lica koja su bila prisutna na mjestu
izvrenja krivinog djela, neposredno prije, za
vrijeme i poslije djela ulaze u krug osumnjienih.
to je manji broj prisutnih indicija ima veu
snagu.
Prisutnos na mjestu izvrenja kd.ne znai da je
lice i izvrilac (sluajno se zatekao).
Indicija
se
dokazuje
izjavama
svjedoka,
oteenih, stvarima donijetim ili odnijetim sa lica
mjesta, korienjem psa tragaa.

4.8.PREDMETI OSTAVLJENI NA LICU MJESTA I PREDMETI

PRIBAVLJENI IZVRENJEM KRIVINOG DJELA KAO
INDICIJA

Na mjestu izvrenja krivinog djela ili u

njegovoj blizini mogu se pronai razni
predmeti (dokumenti, odjevni predmeti,
predmeti za linu upotrebu).
Pronalaenjem tih predmeta postavljaju se
kljuna pitanja.
a) da li oni pripadaju izvriocu krivinog djela?
b) kako doi do vlasnika (moda izvrioca kd.)?
Analizom predmeta moe se doi do vlasnika
predmeta, proizvoaa i dr.

4.8.PREDMETI OSTAVLJENI NA LICU MJESTA I PREDMETI

PRIBAVLJENI IZVRENJEM KRIVINOG DJELA KAO
INDICIJA

Treba imati u vidu da lukavi krivci namjerno

ostavljaju tue predmete na licu mjesta kako bih
operativnu djelatnost usmjerili u pogrenom pravcu.
Indicija ima orjentaciono-eliminaciono znaenje.
Ukoliko se dokae da predmet pripada okrivljenom i
da nema drugog objanjenja njegovog prisustva na
licu mjesta osim prilikom izvrenja krivinog djela
indicija je znaajna karika u dokaznom lancu.
Nerijetko se predmeti sa lica mjesta pronai kod
osumnjienog to ukazuje na to lice kao mogueg
izvrioca.

4.9.UESTVOVANJE U IZVRENJU KRIVINOG DJELA KAO

INDICIJA,ODNOSNO FIZIKO DEJSTVO KRIVINOG DJELA
NA UINIOCA KAO INDICIJA
Poslije izvenja krivinog djela na uiniocu mogu da
ostanu tragovi koji ukazuju na neposrednu vezu izmeu
uea u izvrenju krivinog djela i njega (ogrebotine,
ugrizi, posjekotine).
Kod svih nasilnikih krivinih djela kod kojih dolazi do
neposrednog kontakta izmeu uinioca i rtve dolazi do
meusobnog prenosa tragova na osnovu kojih se moe
utvrditi identitet ili neko opte obiljeje.
Od posebnog su znaaja tragovi koji ostaju ispod noktiju
rtve ili uinioca.
Dokazna vrijednost je razliita i zavisi od specifinosti
sluaja(neponovljivosti traga).
Npr. (kd. silovanje Dervii).

4.10.TRAGOVI IZVRENJA KRIVINOG

DJELA KAO INDICIJA
Tragovi krivinog djela mogu se pronai na mjestu
izvrenja djela, na uiniocu, na rtvi ili nekom
drugom mjestu.
Posije izvrenja krivinog djela ostaju razni tragovi
(papilarnih linija, obue, bioloki tragovi, borbe).
Njihova dokazna snaga zavisie od toga da li
osumnjieni ili okrivljeni moe da prui logiko
objanjenje svog prisustva na licu mjesta.
Tragovi prisutnosti na licu mjesta mogu biti podobni
za identifikovanje ostavioca (tragovi papilarnih linija,
DNK materijal) ili se na osnovu njih moe dokazati
grupna pripadnost.

4.11.TRAGOVI IZVRENJA KRIVINOG

DJELA KAO INDICIJA
Kod tragova prisutnosti treba
dokazati dvije grupe okolnosti:
a) identitet ostavioca
b) postojanje veze izmeu ostavioca
traga i krivinog djela
Ukoliko se dokae postojanje ovih
dviju grupa okolnosti dokazna
vrijednost takve indicije je velika.

4.12.POSJEDOVANJE SREDSTAVA IZVRENJA

KRIVINOG DJELA KAO INDICIJA
Posjedovanje sredstava, orua, oruja izvrenja
krivinog djela predstavlja znaajnu indiciju koja
nalae planiranje verzije da je vlasnik (dralac)
istovremeno i izvrilac krivinog djela.
Veza izmeu sredstva izvrenja i krivinog djela je
direktna. U tim sluajevima treba dokazati da je
krivino djelo izvreno ba tim sredstvom. To se
postie vjetaenjem(mehanoskopsko, balistiko).
Potrebno je dokazati vezu izmeu sredstava izvrenja i
osumnjienog (tragovi krvi na pitolju).
Ukoliko se iskljui mogunost podmetanja sredstava
izvrenja indicija dokazuje da je osumnjieni izvrio kd.

4.13.OSTALE INDICIJE KOJE SE SREU U

KRIMINALISTIKOJ PRAKSI
Nain izvrenja kao indicija.
Ranije kazne kao indicija.
Druenje sa licima na zlom glasu kao
indicija.
Nemogunost dokazivanja alibija kao
indicija.
Neosnovano bogaenje kao indicija.

5.INDICIJALNE METODE PRI OTKRIVANJU I

DOKAZIVANJU KRIVINIH DJELA

1. Metoda eliminisanja pri otkrivanju

uinioca pojedinog krivinog djela.
2. Metoda otkrivanja nepoznatog
uinioca po nainu izvrenja
(koritenje MOS metode).
3. Metoda sastavljanja lista indicija za
vie krivinih djela i za vie
osumnjienih lica.

5.1.METODA ELIMINISANJA PRI OTKRIVANJU

UINIOCA POJEDINOG KRIVINOG DJELA
Nakon saznanja da je izvreno krivino djelo i da je NN
uinilac, u skladu sa ovom metodom potrebno je
odgovoriti na sledea pitanja:
ta se desilo (da li krivino djelo postoji ili ne)?
ta obiljeava(oznaava) izvrioca?
Treba izvriti analizu kd. i poi od indicija, i traiti
odgovor na zlatna pitanja kriminalistike. Kod planiranja
verzija treba poi od maksimalnog broja osumnjienih.
U postupku eliminacije sa spiska e se eliminisati oni
na koje ukazuje manji broj indicija (osnovi sumnje), a
kriminalistika obrada e se usmjeriti na osumnjienog
na koga ukazuje vie indicija.

5.1.METODA ELIMINISANJA PRI OTKRIVANJU

UINIOCA POJEDINOG KRIVINOG DJELA

Da li je osumnjieno lice stvarni

izvrilac krivinog djela?
Provjeravaju se i pozitivno utvruju
injenice.Ne moe se neko smatrati
krivim, samo zato to je eliminacijom
drugih ostao jedini na spisku.
Treba utvrditi vezu osumnjienog sa
krivinom djelu.

5.2.METODE OTKRIVANJA NEPOZNATOG UINIOCA

PO NAINU IZVRENJA KRIVINOG DJELA
Ponavljanje izvrenja krivinog djela kod izvrilaca
stvara specijalizaciju (ponavljanja naina izvrenja
krivinog djela-modus operandi).
Modus operandi je sloen sistem koji se moe
podjeliti na tri podsistema:
-nain pripremanja kd.(izbor objekta napada)
-nain izvrenja same radnje(vrijeme, mjesto)
-nain prikrivanja djela
Uoavaju se neke karakteristike kod razliitih
krivinih djela sa nepoznatim izvriocem.(Verzija
da je vie kd. izvrila ista osoba)

5.3.METODA SASTAVLJANJA LISTA INDICIJA

ZA VIE KRIVINIH DJELA I VIE LICA
Da bih metoda bila uspjena neophodno je da budu
ispunjeni sledei uslovi:
-potrebno je da se zna vrijeme izvrenja kd.
-potrebno je da se zna mjesto izvrenja kd.
-potrebno je da se zna ogranien broj lica kao moguih
izvrilaca
Potrebno je prvo sastaviti listu u kojoj se navodi vrijeme
izvrenja kd., sainiti listu lica koja su u vrijeme izvrenja
bila u mogunosti da izvre kd.
Bie sumnjiva lica koja se esto pojavljuju u blizini mjesta
izvrenja a u vrijame izvrenja kd.
Npr. (krae u objektu kada deura isti portir, oteenje
knjiga u biblioteci).

KRIMINALISTIKE VERZIJE I RAD SA

NJIMA

1.1.POJAM KRIMINALISTIKIH VERZIJA

Kriminalistika verzija (presumpcija, pretpostavka
radna hipoteza) su jedno od vie moguih
tumaenja nekog dogaaja ili injenice.
Neophodno je planirati vie verzija (jedna verzija
kao nijedna).
Kriminalistike verzije su misaone rekonstrukcije
moguih naina izvrenja krivinog djela ili
objanjenja znaenja pojedinih injenica, i one
upuuju kriminalistu gdje i koje dokaze treba da
trai.
U trenutku planiranja verzija nezna se da li su
istinite ili ne.

1.2.POJAM KRIMINALISTIKIH VERZIJA

Kriminalistike verzije planiraju se na osnovu
injenica koje su proizale ili su u vezi sa
krivinim djelom (tragovi, izjave i dr.).
a)Prilikom sainjavanja verzija treba njegovati
timski rad. Verzije nikada ne sainjava samo
operativni radnik kome je povjeren sluaj ve i
ostala struna lica (kriminalisti, kriminalistiki
tehniari, vjetaci, naunici).
b)Sve mogue verzije treba staviti na papir i
posebno analizirati u sklopu poznatih materijalnih
injenica ili psihikih karakteristika aktera djela.

1.3.POJAM KRIMINALISTIKIH VERZIJA

c)Verzije
se
moraju
konkretno
formulisati,
alternativno sastavljati i jasno odvojiti jedna od
druge. Verzije treba da budu konkretne, kratke i
provjerljive kriminalistikim metodama.
d)Verzije se planiraju u pogledu zlatnih pitanja
kriminalistike. U odnosu na svako ,,zlatno
pitanje kriminalistike treba postaviti i provjeriti
sve mogue verzije.
e)Planiranje verzija ima dvije funkcije:
-slue kao metod za pronalaenje novih injenica
-daju objanjenje za ve pronaene

2.POJAM KRIMINALISTIKIH VERZIJA

Subjekti koji sastavljaju verzije u
krivinom postupku mogu se podjeliti
na:
a) Primarni:policijski slubenici,tuilac,
sudija
b)Sekundarni:
osumnjieni-optueni,
branilac, svjedok, vjetak.

3.PROVJERAVANJE KRIMINALISTIKIH
VERZIJA
1. U poetku treba planirati maksimalan broj verzija
kao moguih objanjenja nekog dogaaja i ako je
jasno da sve one nemogu biti jasne.
2. Nakon sainjavanja svih moguih verzija(u pogledu
injeninog stanja u cjelini ili znaenja svake
pojedinane
injenice)ptrebno
je
planirati
operativne i istrane radnje kojima e se
provjeravati svaka od njih.
3. Provjeravanje verzija je u funkciji metode
eliminisanja, tako da se odbacuju verzije koje se u
fazi provjere pokau netane,dok ne ostane samo
jedna.

3.1.PROVJERAVANJE KRIMINALISTIKIH
VERZIJA
4. Kriminalistike verzije treba provjeravati
istovremeno odnosno paralelno.Neprihvatljiva
je teorija redoslijeda po kojoj treba provjeravati
najvjerovatnije verzije,zato to e uslijed
takvog pristupa biti uniteni vani dokazi,tako
da se verzije koje su na prvi pogled izgledale
manje vjerovatne,kasnije ne mogu provjeriti.
5. Verzije se provjeravaju operativno taktikim i
istranim radnjama.Cilj preduzimanja svake
radnje u istrazi jeste jeste provjeravanje
odnosno potvrda ili eliminisanje neke verzije.

4.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIKIH
VERZIJA
1.Po opsegu.
2.Po
vremenu
u
koje
spada
pretpostavljena okolnost.
3.U pogledu meusobne saglasnosti.
4.U odnosu na subjekte koji ih
postavljaju.

4.1.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIKIH
VERZIJA
1.Po opsegu:
a) Opte-obuhvataju krivini dogaaj u cjelini.
b) Posebne- pretpostavke o subjektu, subjektivnoj
strani, objektu i objektivnoj strani krivinog djela.
c) Pojedinane-pretpostavke o pojedinim injenicama.
Tipine verzije su podvrsta optih i one se postavljaju
na osnovu minimalnog broja informacija (telefonska
dojava da je naen le).
Znaaj tipinih verzija je u tome to daju pravce i
orjentire organizovanja kriminalistikih radnji prvog
zahvata.Prerastaju u opte i posebne.

4.2.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIKIH
VERZIJA
2.Prema vremenu:
a) Retrospektivne verzije-objanjavaju krivini
dogaaj iz prolosti u cjelini ili pojedinim
injenicama.
b) Prognozne-odnose se na injenice i okolnosti
koje treba utvrditi ili provjeriti u buduoj
kriminalistikoj djelatnosti.
c) Potrane verzije-su vrsta prognoznih (o mjestu
skrivanja izvrioca.
Prognozne verzije se nalaze u osnovi
preduzimanja svih operativnih i istranih radnji.

4.3.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIKIH
VERZIJA
3.U pogledu meusobne saglasnosti:
a)Podudarne-meusobno
saglasne
i
podudarajue u okviru jedne opte
verzije.
b)Konkurirajue-su meusobno iskljuujue
i pripadaju razliitim optim vrzijama.
Kontraverzije
su
vid
konkurirajuih
(planiraju se kada je injenino stanje
oigledno).

4.4.KLASIFIKACIJA KRRIMINALISTIKIH
VERZIJA
4.U odnosu na subjekte koji ih postavljaju:
a) Operativne-planiraju ih ovlatena slubena
lica u fazi istrage.
b) Istrane-postavlja ih tuilac u istrazi.
c) Verzije sa glavnog pretresa-donosi ih
predsjednik vijea za vrijeme glavnog pretresa.
d) Ekspertizne-postavljaju se u toku vjetaenja.
5.Prema predmetu dokazivanja:
a) verzije optube
b) verzije odbrane

PLANIRANJE KRIMINALISTIKE
DJELATNOSTI

1.PLANIRANJE BUDUE
KRIMINALISTIKE DJELATNOSTI
Planiranje istrage sastoji se od sledeih faza:
1. Preduzimanje radnji prvog zahvata i analiza
raspoloivog injeninog stanja (uviaj, sasluanje
svjedoka-oevidaca).
2. Utvrivaje kruga okolnosti koje treba otkriti,
razjasniti i dokazati ( glavna pitanja kriminalistike ).
3. Postavljanje verzija u vezi sa okolnostima
(injenicama) koje treba razjasniti (verzije o glavnim
pitanjima kriminalistike).
4. Preciziranje konkretnih pitanja na koja treba
odgovoriti (injenica koje treba utvrditi) da bih se
mogle provjeriti postavljene verzije.

1.1PLANIRANJE BUDUE
KRIMINALISTIKE DJELATNOSTI
5.Odeivanje operativno taktinih ili dokaznih
radnji koje treba preduzeti .
6.Utvrivanje redoslijeda i vremena sprovoenja
operativno - taktikih i dokaznih radnji.
7.Odreivanje
ljudskih
potencijala
(broj
angaovanih ljudi,njihova strunost, iskustvo).
8.Opredjeljivanje za tehniku koju treba angaovati
(kriminalistiko
tehnika
sredstva,
vozila,
slubeni psi i dr.).
9.Primjedbe , tekoe koje se mogu oekivati pri
realizaciji plana.

2.PLANIRANJE POJEDINIH OPERATIVNIH

I DOKAZNIH RADNJI
Uporedo sa sastavljanjem opteg plana, odnosno
planiranjem istrage u cjelini, neophodno je sastaviti i
plan sprovoenja pojedinih operativnih radnji i radnji
dokazivanja u istrazi i na glavnom pretresu.
Planiranje pojedinih radnji proizilazi iz opteg plana i
mora da bude sa njim u saglasnosti.
Planiranjem pojedinih radnji utvruje se krug pitanja na
koja treba odgovoriti i verzije koje treba provjeriti.
Planirajui svaku radnju treba procjeniti i kakav e
efekat njeno sprovoenje imati na ostale radnje koje
treba preduzeti (npr. lienja slobode koja nisu
sprovedena hronoloki mogu dovesti da glavni krivac
pobjegne).

KRIMINALISTIKE INFORMACIJE

1.KRIMINALISTIKE INFORMACIJE
(POJAM, VRSTE)
Kriminalistika
informacija
predstavlja
promjenu
nastalu u vezi sa izvrenjem krivinog djela koja se
primjenom kriminalistikih metoda otkrila i protumaila
i koja upuuje kriminalistu u pravcu otkrivanja,
razjanjavanja i dokazivanja krivinog djela i izvrioca.
Kriminalistike informacije se djele na operativne i
dokazne:
a) Operativne- otkrivaju se operativno taktikim
radnjama u toku istrge. Otkrivaju ih policijski slubenici
i nemaju karakter dokaza u pravnom smislu, ve samo
u saznajnom jer upuuju istragu ka pravim dokazima.

1.1.KRIMINALISTIKE INFORMACIJE
(POJAM, VRSTE)
b) Dokazne- ili dokazi su informacije koje
su fiksirane u formi i na nain propisan
Zakonom o krivinom postupku i od
strane subjekta koji je po ovom zakonu
ovlaen da preduzima dokazne radnje.
Obezbjeivanje kriminalistike dokazne
informacije vri se njenim izvoenjem
( sasluanje svjedoka, vjetaenjem) i
fiksiranjem izvedenog sadraja.

DOKAZI I DOKAZIVANJE

1.DOKAZI I DOKAZIVANJE
Dokaz se moe definisati kao materijalna ili
psihika promjena nastala u vezi sa izvrenjem
krivinog djela koja u sebi nosi informaciju o
krivinom djelu, uiniocu i drugim krivinopravnim
relevantnim injenicama, fiksirana u formi i na
nain propisan Zakonom o krivinom postupku i
od strane po tom zakonu ovlaenog subjekta.
Dokazni izvor (izvor dokaza) je nosilac dokazne
informacije i moe da bude materijalne prirode
(trag, predmet krivinog djela) ili psihike prirode
(svjedok).

1.1.DOKAZI I DOKAZIVANJE
Dokazna radnja odnosno dokazno sredstvo, je procesna
radnja preduzeta u skladu sa ZKP, i od strane po zakonu
ovlaenog subjekta sa ciljem utvrivanja dokazne
informacije i njenim fiksiranjem.Radnje dokazivanja su:
pretresanje stana, prostorija i lica, privremeno
oduzimanje predmeta i imovine, postupak sa sumnjivim
stvarima,ispitivanje osumnienog, sasluanje svjedoka,
uviaj i rekonstrukcija, vjetaenje.
Dokazivanje
je
proces
izvoenja
dokaza
tj.
predstavljanja njihovog sadraja u formi i na nain
propisan ZKP-om (npr. sasluanje svjedoka, vjetaenje)
i fiksiranjem izvedenog sadraja kako bih se sauvao od
unitenja, mijenjanja ili zaboravljanja.

2.PODJELA DOKAZA ZNAAJNIH ZA

KRIMINALISTIKU
1. Personalni (lini) i stvarni
(materijalni)
2. Orginarni i izvedeni
3. Neposredni i posredni (indicijalni)

2.1PODJELA DOKAZA ZNAAJNIH ZA

KRIMINALISTIKU
1. Personalni (lini) i stvarni (materijalni):
a) Personalni (lini) - nastaju kao rezultat opaanja i
psihikog preivljavanja lica koja su bila u kontaktu
sa izvrenjem krivinog djela (svjedoci, oteeni).
b) Stvarni (materijalni)- nastaju u vezi sa izvrenjem
krivinih djela u procesu meusobnog djelovanja
materijalnih objekata ili meusobnog djelovanja
izvrioca i rtve ili izvrioca i materijalnih objekata,
pri emu dolazi do prenosa kriminalistikih
informacija sa jednih na druge. Materijalnim
dokazima se bavi kriminalistika tehnika tj.
trasologija.

2.2PODJELA DOKAZA ZNAAJNIH ZA

KRIMINALISTIKU
2.Orginarni i izvedeni dokazi:
a) orginarni- su dokazi kod kojih se u procesu
dokazivanja pred sudom nalazi nosilac
dokazne informacije (singl) koji je odrazio
kriminalistiku informaciju prilikom izvrenja
djela.Orginarni dokazi su pravilo.
b) Izvedeni- su kopija dokazne informacije,
formirane prilikom izvrenja krivinog djela i u
funkciji njegovog izvrenja.Pred sudom se
nalazi (surogaat). Npr. Mulairani otisci obue
sa snijega.

2.3PODJELA DOKAZA ZNAAJNIH ZA

KRIMINALISTIKU
3.Neposredni i posredni (indicijalni) dokazi:
a) Neposredni- su jednoznani, tako da se o njihovom
odnosu sa odlunom injenicom, odnosno njihovom
znaenju ne moe planirati vie verzija.npr.izjava
svjedoka da je vidio radnju izvrenja kd.( kako je
okrivljeni zabio no u grudi oteenom) je
jednoznana, i o njenom znaenju nemogu se
postavljati verzije.
b) Posredni ili indicijalni- su vieznani tako da se o
njihovom odnosu sa odlunom injenicom, mora
planirati vie verzija.npr- Izjava svjedoka da je vidio
osumnjienog da trenji naputa lice mjesta kd.

KRIMINALISTIKA KONTROLA I
KRIMINALISTIKA OBRADA

1.KRIMINALISTIKA KONTROLA
Kriminalistika kontrola predstavlja organizovanu
djelatnost organa unutranjih poslova koja ima
naglaen
kriminalistiko-preventivno-represivni
karakter i sastoji se u uoavanju, nadziranju i analizi
pojava, mjesta i lica za koja postoji opta sumnja da
mogu sadrati kriminalni naboj imajui u vidu ranija
iskustva.
To je organizovana djelatnost na spreavanju
kriminaliteta .
Sastoji se u uoavanju, nadziranju i analizi:
1) Pojava ( asocijalnih i antisocijalnih).
2) Mjesta ( potencijalnih kriminalnih arita i sredina)

1.1.KRIMINALISTIKA KONTROLA
3) Lica ( za koja postoji prognoza da bih mogla vriti krivina
djela npr. kriminalci povratnici, osuenici na uslovnom
otpustu ili na odmoru, maloljetni delikventi, alkoholiari,
narkomani, kockari, verceri, prostitutke).
Uslov za preduzimanje kriminalistike kontrole je opta
sumnja.
U momentu preduzimanja kriminalistike kontrole organi
unutranjih poslova ne raspolau indicijama da postoji
bilo kakvo kriminalno ponaanje, ve polaze iskljuivo od
opte sumnje da bih na odreenim mjestima mogla da se
vre odreena krivina djela, da bi odreena lica mogla
da vre krivina djela, odnosno da odreene drutvene
pojave sadre u sebi potencijalni kriminalni naboj.

1.2.KRIMINALISTIKA KONTROLA
U okviru kriminalistike kontrole preduzimaju se sljedee
operativno-taktike
mjere
i
radnje:
patroliranje,
legitimisanje, pregled vozila i prtljaga, zasjeda, racija,
korienje informatora, tajno posmatranje, nadzor nad
potencijalnim izvriocima krivinih djela.
Kada se u okviru kriminalistike kontrole doe do
orjentaciono-eliminacijonih indicija , koje ukazuju na
osnove sumnje, da je izvreno neko konkretno krivino
djelo, ili da je neko lice izvrilo krivino djelo kriminalistika
kontrola prelazi u obradu.
Kriminalistika kontrola ne prethodi uvijek kriminalistikoj
obreadi. Kada se sazna za postojanje krivinog djela,
nezavisno od sprovedene kriminalistike kontrole, odmah
e se otvoriti kriminalistika obrada.

1.3.KRIMINALISTIKA KONTROLA
Kriminalistika kontrola se javlja kao prva
opta faza, a kriminalistika obrada kao
via, posebna faza u suprostavljanju
kriminalitetu.
Kontrola
predstavlja
organizovanu
djelatnost u spreavanju kriminaliteta, a
obrada u suzbijanju kriminaliteta.
Izmeu njih postoji odnos opeg i
posebnog, kriminalistika obrada proizilazi
iz kontrole.

2.KRIMINALISTIKA OBRADA
Kriminalistika obrada je organizovana djelatnost organa
unutranjih
poslova sa naglaenim kriminalistikorepresivnim karakterom, u kojoj se preduzimaju
operativno taktike radnje i mjere kako bih se poetne
informacije (osnovi sumnje) o postojanju konkretnog
krivinog djela ili o izvriocu, eventualno potvrdile i
poveale na stepen vjerovatnog saznanja da je odreeno
lice izvrilo odreeno krivino djelo koje se goni po
slubenoj dunosti, i na taj nain se stvorili zakonski
uslovi za privoenje uinioca krivinom progonu.
Kriminalistika obrada se otvara kada postoje osnovi
sumnje da je:
1) Izvreno neko krivino djelo sa NN uiniocem.

2.2.KRIMINALISTIKA OBRADA
2) Neko lice sumnjivo da je izvrilo krivino djelo koje
jo nije ustanovljeno
3) Izvreno je krivino djelo iji se uinilac zna, ali je
potrebno prikupiti informacije i osigurati ih od
gubitka kako bih se mogle sauvati za potrebe
krivinog postupka.
U okviru kriminalistike obrade preduzimaju se
operativno-taktike mjere i radnje kojima se trae,
prikupljaju i provjeravaju orjentaciono eliminacione
indicije, izmeu njih se utvruje veza, planiraju i
provjeravaju operativne verzije, kako bih se poetni
osnovi sumnje potvrdili ili negirali.

2.3.KRIMINALISTIKA OBRADA
Kada se u kriminalistikoj obradi ustanovi
da su poetni osnovi sumnje u pogledu
postojanja krivinog djela i odreenog
lica kao mogueg uinioca tani, osnov
sumnje podie se na nivo osnovane
sumnje.
Cilj kriminalistike obrade je da se
vjerovatnoa u pogledu izvrenja kd. i
odgovornosti odreenog lica, sa osnova
sumnje povisi na osnovanu sumnju.

OPTE OPERATIVNO TAKTIKE MJERE I

RADNJE

1.OPTE OPERATIVNO TAKTIKE MJERE

I RADNJE
Na informacijama pribavljenim operativo taktikim
mjerama i radnjama ne moe se temeljiti sudska
presuda.
Saznanja do kojih se dolazi primjenom ovih mjera i
radnji imaju karakter kriminalistike operativne
informacije.
Predstavljaju dokaz u gnooseolokom, (saznajnom )
smislu.
Preduzimanjem operativno taktikih mjera i radnji
otkrivaju se budui dokazi o krivinom djelu i uiniocu
(npr.Informant dostavi informaciju da lice posjeduje
ukradene predmete, koje mi pronaemo pretresanj.)

1.OPTE OPERATIVNO TAKTIKE MJERE

I RADNJE
Operativno taktike mjere i radnje moemo podeliti po osnovu
razliitih kriterijuma. Od tih kriterijuma za nas su znaajni:
1) da li se radnje preduzimaju s ciljem sprjeavanja izvrenja
krivinog djela (ante delictum) ili radi otkrivanja i dokazivanja
ve izvrenog krivinog djela, odnosno post delictum;
2) po zahtjevu tuioca ili samoinicijativno;
3) prije podnoenja prijave ili u fazi istrage, u pokrenutom
krivinom postupku;
4) da li su to kriminalistiko-taktike ili kriminalistiko-tehnike
radnje;
5) koji je nain njihovog vrenja i dokumentovanja i tako dalje.

2.OPTE OPERATIVNO TAKTIKE MJERE I RADNJE

SPREAVANJA I SUZBIJANJA KRIMINALITETA

Kriminalistika provjera
Osmatranje
Legitimisanje
Poligrafsko testiranje
Utvrivanje identiteta
Kriminalistika kontrola
Kriminalistika obrada
Informativni razgovor
Alibi i njegovo provjeravanje

2.OPTE OPERATIVNO TAKTIKE MJERE

I RADNJE
Pregled prevoznih sredstava, putnika i
prtljaga
Pregled prostorija dravnih organa i
privrednih subjekata i uvid u dokumentaciju
Postavljanje kriminalistikih klopki
Kriminalistiko operativne evidencije
Korienje specijalno dresiranih pasa
Ogranienje kretanja na odreenom prostoru
Blokada - racija

3.OPTE OPERATIVNO TAKTIKE MJERE

I RADNJE REPRESIVNOG KARAKTERA

Potrana djelatnost
Praenje
Lienje slobode
Zasjeda

2.1.KRIMINALISTIKA PROVJERA
Kriminalistika provjera je opta
operativno-taktika mjera i radnja iji
je zadatak da utvrdi istinitost
(osnovanost) prikupljenih (saznatih)
injenica (indicija, osnova sumnje)
koje ukazuju na odreeno krivino
djelo, njegovog uinioca, ili druge
okolnosti znaajne za rasvjetljavanje
krivinog
djela
ili
odreene
kriminalne djelatnosti.

2.2.OSMATRANJE
Osmatranje je opta operativno-taktika
radnja koja se preduzima
u odnosu na
odreena lica, odreene objekte i prostor. Cilj
osmatranja je da se percepcijom doe do
saznanja o krivinim djelima i njihovim
uiniocima, te da se u skladu sa tim
preduzmu mjere spreavanja i suzbijanja
konkretne kriminalne djelatnosti ukoliko ona
nastupi, to znai da je osmatranje osnov za
preduzimanje drugih operativno taktikih
mjera i radnji.

2.3.LEGITIMISANJE
Legitimisanje je opta operativnotaktika radnja i mjera iji je cilj
utvrivanje identiteta lica uvidom u
line isprave, prvenstveno u linu
kartu. U sluaju da lice ne poseduje
linu kartu, identitet se moe utvrditi
i uvidom u druge line isprave sa
fotografijom, a koje je izdao nadleni
organ (putna isprava paso,
vozaka dozvola, pomorska knjiica

2.4.POLIGRAFSKO TESTIRANJE
Poligrafsko testiranje se koristi kako
bih se iz kruga osumnjienih lica
eliminiu nevina lica, kako bih se
operativna djelatnost koncentrisala
na vjerovatnog izvrioca.
Poligraf rgistruje vei broj fiziolokih
parametara .
Uslov za poligrafsko testiranje je
dobrovoljni pristanak lica.

2.5.UTVRIVANJE IDENTITETA
Utvrivanje identiteta podrazumeva
utvrivanje bitnih svojstava jednog
lica po kojima se ono razlikuje od
drugog lica. Utvrivanje identiteta je
operativno-taktika
i
tehnika
djelatnost koja se preduzima uvek
kada se pojavi sumnja u identitet
odreenog fizikog lica. Identitet se
utvruje metodama kriminalistike
taktike i tehnike.

2.6.INFORMATIVNI RAZGOVOR
Informativni razgovor sa graanima predstavlja
znaajnu radnju prikupljanja obavjetenja o krivinom
djelu i moguim uiniocima. Sadrina ove operativnotaktike radnje je u neformalnoj komunikaciji izmeu
ovlaenog lica organa unutranjih poslova i
graanina za koga se pretpostavlja da moe da prui
informacije u vezi sa razrjeenjem odreenog
krivinog dogaaja. S obzirom na to da se razgovor
odvija u izvanprocesnoj formi, njegov rezultat je iskaz,
odnosno pribavljena informaciji ne moe da poslui
kao dokaz na sudu, ali moe da predstavlja vanu
orijentaciono eliminacionu indiciju.

2.7.PROVJERA ALIBIJA
Alibi je rije latinskog porijekla koja u prevodu znai
negdje drugdje, na drugom mjestu. Alibi je
odbrambeni dokaz, tj. dokaz nevinosti, kojim se tvrdi
da je lice osumnjieno za krivino djelo, u vrijeme
njegovog izvrenja, bilo na nekom drugom mjestu, a
ne na mjestu izvrenja. Dokaz alibija ima suprotno
znaenje od indicije prisutnosti na licu mjesta.
Dokazivanjem istinitosti alibija, stvara se neposredan
dokaz nevinosti osumnjienog lica (pod uslovom da se
iskljui sauesnitvo, npr., u obliku podstrekavanja). Da
bi se alibi mogao dokazati, potrebno je prethodno
precizno utvrditi vrijeme i mjesto izvrenja krivinog
djela.

2.8.PREGLED PREVOZNIH SREDSTAVA

PUTNIKA I PRTLJAGA
Pregled prevoznih sredstava, putnika i prtljaga je operativnotaktika radnja, odnosno mjera koju preduzimaju organi unutranjih
poslova kada pretpostavljaju, na osnovu postojanja opte sumnje u
okviru kriminalistike kontrole ili posedujui konkretne informacije
(osnov sumnje) da e na odreenim putnim pravcima, u odreeno
vreme ili u odreenoj vrsti prevoznih sredstava biti prevoena
sredstva, orua krivinog djela, predmeti proizali ili namenjeni za
vrenje krivinog djela. Uinioci krivinih djela koriste putne pravce
i razna prevozna sredstva kako bi pobjegli sa mesta izvrenja
krivinog djela, otili na neko drugo mjesto radi vrenja krivinih
djela, da bi prevozili plen pribavljen krivinim djelom radi sakrivanja
ili prodaje, ili da bi prevozili robu ija je trgovina zabranjena ili
ograniena. Ova operativnotaktika radnja ili mjera posebno je
znaajna pri otkrivanju meunarodnog terorizma; trgovine orujem;
narkoticima; prebacivanju falsifikovanog novca.

2.9.PREGLED PROSTORIJA DRAVNIH

ORGAN I PRIVREDNIH SUBJEKATA I
UVID U DOKUMENTACIJU
Ova operativno-taktika radnja i
mjera preduzima se kada postoje
osnovi sumnje da se u objektima
nekog dravnog organa ili privrednog
subjekta sprema ili je izvreno
krivino djelo ili se mogu pronai
predmeti i tragovi krivinog djela,
orue i oruje namenjeno za
izvrenje
krivinih
djela
(npr.,
eksploziv za vrenje teroristikih

2.10.POSTAVLJANJE KRIMINALISTIKIH
KLOPKI
Kriminalistike klopke se koriste za
otkrivanje uinilaca onih krivinih
djela koja se po pravilu ponavljaju, i
to tako to uinilac djelo vri na
istom licu mjesta ili napada iste ili
sline objekte. Kada se uoi izvesna
doslednost u kriminalnom ponaanju
nepoznatog krivca, on se moe
najlake otkriti ako mu se postavi
kriminalistika klopka.

2.11.KRIMINALISTIKO OPERATIVNE
EVIDENCIJE
Kriminalistike evidencije su po sadraju i funkciji dio
celokupnog kriminalistikog informatikog sistema, koji
ima veoma bitnu ulogu i znaaj. Kriminalistike
evidencije predstavljaju planirano i organizovano
prikupljanje, beleenje i obradu podataka o izvrenim i
pripremanim
krivinim
djelima,
izvriocima,
predmetima i tragovima krivinih djela, kao i
kriminalistikim radnjama i mjerama koje su od znaaja
za otkrivanje i razjanjavanje krivinih djela, otkrivanje
izvrilaca,
njihovu
identifikaciju
i
uopte
za
preduzimanje preventivnih kriminalistikih mjera, za
spreavanje vrenja novih krivinih dela od strane
evidentiranih izvrilaca.

2.12.KORIENJE SPECIJALNO
DRESIRANIH PASA
U kriminalistikoj operativnoj djelatnosti od velike
pomoi su slubeni (dresirani) psi. U zavisnosti od
vrste, karakteristika i dresure, slubeni psi se mogu
podjeliti na: 1) pse uvare (dresirani su da samostalno
ili kao pomagai oveku, uvaju odreene objekte;
pomau u osiguranju kaznenopopravnih ustanova); 2)
zatitne ili odbrambeno-patrolne pse (dresirani su za
pomaganje u spreavanju tue i uspostavljanju javnog
reda i mira; tite patrolu ili pojedinca od napada u
slubenoj intervenciji; otkrivaju zasede kojima moe
da bude ugroena patrola milicije; pomau pri
liavanju slobode opasnih kriminalaca; pomau pri
sprovoenju, uvanju i pretresu osoba lienih slobode;
pomau pri pregledu sumnjivih i nepreglednih mjesta,
kako bi se pronale odbjegle, sakrivene osobe ili

2.13.OGRANIENJE KRETANJA NA
ODREENOM PROSTORU
Ogranienje kretanja na odreenom prostoru je opta
operativno taktika mjera i radnja ije se zakonsko
uporite nalazi u ZKP, to ukazuje na njen pravni osnov.
Sam sadraj radnje se sastoji u obavljanju odreenih
radnji prema licima koja se nalaze na odreenom
mjestu, objektu ili prostoru. U sutini, ogranienje
kretanja na odreenom prostoru za vrijeme potrebno
da se obavi odreena radnja sama po sebi predstavlja
sloenu kriminalistiko-taktiku mjeru i radnju, jer u
sebi sadri niz konkretnih kriminalistiko-taktikih,
operativnih, tehnikih mjera i radnji. Ova radnja se
razlikuje od blokade ili racije, iako se ovi pojmovi esto
uzimaju u istom znaenju.

2.14.BLOKADA-RACIJA
Oblik sprovoenje ogranienja kretanja
lica na odreenom prostoru koji se sastoji
u iznenadnom i istovremenom zatvaranju
svih ulaza i izlaza, radi vrenja kontrole i
preduzimanja drugih slubenih radnji
prema odreenim licima u tom objektu ili
prostoru od strane policajaca zove se
racija ili blokada.
Racija moe imati, kako represivni, tako i
preventivni karakter.

3.1POTRANA DJELATNOST
Potrana delatnost predstavlja sistem operativnotaktikih i tehnikih mera i radnji koje neposredno
preduzimaju policijski organi, po naredbi drugih
organa ili samoinicijativno, s ciljem pronalaenja
odreenih lica i predmeta koji jesu ili mogu biti u vezi
sa krivinim delom, odnosno radi potpunog
utvrivanja identiteta lica i leeva, ukoliko ga nije bilo
mogue utvrditi na drugi nain.
Po podruju traganja razlikuju se:
- lokalne;
- centralne i
- meunarodne potrage.

3.1.POTRANA DJELATNOST

Potrani akti po sadraju mogu biti:

- poternice;
- objave i
- raspisi o traganju.
Potrane akte mogu raspisati:
- suda;
- policijskih organa i
- potrage koje iniciraju drugi subjekti.

3.2.PRAENJE
Praenje je opta operativno-taktika
mera i radnja koja se sastoji u tajnom
sleenju i motrenju lica, s ciljem da
se zapaze, upamte i fiksiraju
injenice od znaaja za odreenu
kriminalnu delatnost jednog ili vie
lica. Prema Zakonu o kriviom
postupku praenje predstavlja i
posebnu istranu radnji, ija primjena
je propisana i strogo kontrolisana.

3.3.ZASJEDA
Zaseda je opta operativno taktika mjera i radnja koja, osim u
sprijeavanju i suzbijanju kriminaliteta, ima veoma iroku primenu
u vojnoj taktici. Ali bez obzira na iroku primjenu i mnogobrojne
sisteme i eme po kojima se zasjeda moe postavljati i realizovati,
ona predstavlja sloenu radnju, koja uvijek iznova zahtijeva veoma
detaljne i opsene pripreme s ciljem to efiksanijeg realizovanja.
Da bi se postigao uspijeh, zasjeda mora da se izvede kao
nepredvidiva i efikasna akcija u odnsou na lice zbog koga je
postavljena, pri emu dobra prethodna priprema i konspirativnost
predstavljaju znaajan uslov. Kao operativno taktika mjera,
zasjeda se razlikuje od tajnog osmatranja jer joj je, skoro uvek,
krajnji cilj iznenadna i energina akcija liavanja slobode izvrilaca
krivinih djela. Meutim, tajno osmatranje se koristi kao metoda u
samoj zasjedi, odnosno ono je sastavni deo ove mjere.

LIENJE SLOBODE

1.LIENJE SLOBODE
Lienje slobode se , s jedne strane, moe odrediti kao
mjera iji je cilj stvaranje uslova za uspjeno
preduzimanje niza radnji u fazi rasvjetljavanja i
dokazivanja krivinog djela, donoenja i izvrenja
odluke u vezi toga, i sprijeavanje daljeg kriminalnog
djelovanja uinioca, odnosno , na drugoj strani, ono
je sastavni dio postupka izvrenja pojedinih krivinih
sankcija( kazna dugotrajnog zatvora, zatvora i dr.)
Za primjenu mjere lienja slobode nuno postojanje:
1.Materijalnih preduslova
2.Formalnih preduslova

1.1.LIENJE SLOBODE
1.Materijalni preduslov predstavlja odreeni
stepen izvjesnosti injeninog stanja i
odreuje se kao postojanje osnovane
sumnje da je lice uinilo krivino djelo za
koje se goni po slubenoj dunosti.
2.Formalnih preduslov predstavlja na osnovu
zakona donesena naredba suda ili drugog
nadlenog organa, odnosno zakonom
propisano ovlatenje pojedinih subjekata
za samoinicijativno lienje slobode.

2.LIENJE SLOBODE
Policijski organ moe lice liiti slobode ako postoje
osnovi sumnje da je to lice poinilo krivino djelo i
ako postoji ma koji razlog predvien u lanu 197
ZKP-a.
lan 197 ZKP-a
a)ako se krije ili ako postoje druge okolnosti koje
ukazuju na opasnost od bjekstva,
b)ako postoji osnovana bojazan da e unititi, sakriti,
izmjeniti ili falsifikovati dokaze ili tragove vane za
krivini postupak ili ako naroite okolnosti ukazuju
da e ometati krivini postupak uticajem na
svjedoke sauesnike ili prikrivae,

2.1.LIENJE SLOBODE
v)ako naroite okolnosti opravdavaju bojazan da e ponoviti
krivino djelo ili da e dovriti pokuano krivino djelo ili da
e uiniti krivino djelo kojim prijeti, a za ta krivina djela
moe se izrei kazna zatvora od tri godine i tea kazna i
g)vanrednim okolnostima, ako je rije o krivinom djelu za
koje se moe izrei kazna zatvora od deset godina i tea
kazna, a koje je posebno teko s obzirom na nain izvrenja
ili posljedice krivinog djela, ako bih putanje na slobodu
rezultiralo stvarnom prijetnjom naruavanja javnog reda.
Policijski organ duan je lice lieno slobode a najkasnije u
roku 24 asa (za kd.terorizma 72 asa) sprovesti tuiocu.
Ako lice lieno slobode ne bude sprovedeno tuiocu u roku
od 24 asa, pustie se na slobodu.

2.2.LIENJE SLOBODE
Prava lica lienog slobode ( lan 5 ZKP-RS )
1) Lice koje je lieno slobode mora na maternjem jeziku ili
jeziku koji razumije oomah biti obavijeteno o razlozima
lienja slobode i istovremeno prije prvog ispitivanja
poueno da nije duno da daje iskaz, niti da odgovara na
postavljena pitanja, da ima pravo da uzme branioca
koga moe sam poslije birati, kao i o tome da ima pravo
da njegova porodica, konzularni slubenik strane drave
iji je dravljanin ili drugo lice koje on odredi budu
obavijeteni o njegovom lienju slobode.
2) Licu koje je lieno slobode postavie se branilac na
njegov zahtjev ako prema svom imovnom stanju ne
moe snositi trokove odbrane.

2.3.LIENJE SLOBODE
Tuilac je duan lice lieno slobode ispitati bez
odlaganja, a najkasnije u roku 24 asa, i u tom
roku odluiti da li e lice lieno slobode pustiti
na slobodu ili sudiji za predhodni postupak
uputiti zahtjev za odreivanje pritvora.
Sudija za predhodni postupak e u roku od 24
asa donijeti odluku o odreivanju pritvora ili
pustiti lice na slobodu.
Na lienje slobode od strane policije ne moe
se izjaviti alba.

3.LIENJE SLOBODE
OPTA TAKTIKA PRAVILA
Opta pravila postupanja koja obezbjeuju preduslove
za uspjeno i bezbjedno lienje slobode, pre svega
nalau temeljnu pripremu i kvalitetno planiranje,
pravovremeno, iznenadno oprezno, i u skolopu taktikih
zahvata, razraeno postupanje veeg broja policijskoh
slubenika, opremljenih adekvatnim sredstvima.
Preduzimanje radnje lienja slobode pretpostavlja
poznavanje pravila kriminalistike taktike, fiziku
obuenost i spremnost.
Nekada situacija nalae da se donese ,,ad hoc odluka
o lienju slobode (lice se zatekne u izvrenju kd.,lice za
kojim je raspisana potraga).

3.1.LIENJE SLOBODE
OPTA TAKTIKA PRAVILA
U sklopu pripremnih radnji treba potovati naelo
uvanja slubene tajne, prikupljati i provjeravati
podataka o licu koje treba liiti slobode, izvriti analizu
konkretnog sluaja.
Pripreme obuhvataju pribavljanje podataka o identitetu,
mjestu boravka i adresi, nainu ivota, sklonostima i
navikama lica koje treba liiti slobode, eventualnoj
kriminalnoj prolosti i konkretnoj kriminalnoj djelatnosti
povodom koje se liava slobode.
Individualni pristup svakom lienju slobode bitan je
zbog velikog broja moguih kombinacija razliitih
faktora subjektivne i objektivne prirode.

3.2.LIENJE SLOBODE
OPTA TAKTIKA PRAVILA
Treba izabrati najpovoljnije vrijeme za lienje slobode
(npr.dolazak na mjesto izvrenja kd., okupljanje saizvrilaca
i dr.).Preuranjeno lienje slobode moe oteati dokazivanje
kriminalne djelatnosti, a odugovlaenje sa primjenom ove
mjere moe takoe dovesti do negativnih posledica
( unitenje tragova i predmeta kd., priprema lanog alibija i
dr.)
Mjesto gdje se lice liava slobode moe da bude, mjesto
gdje lice stanuje, pravac kretanja i mjesto gdje se oekuje
dolazak lica.
Planom treba planirati broj angaovanih policijskih
slubenika, sredstva i dr. Policijske slubenike treba
upoznati sa mjestom i vremenom preduzimanja radnje,
podacima o licu koje se liava slobode, stepenu opasnosti.

3.3.LIENJE SLOBODE
OPTA TAKTIKA PRAVILA
Pogreno je praviti podjelu na lica koja e puiti otpor ili
ne, na opasna i manje opasna lica.
U fazi pripreme treba provjeriti identitet lica koje se
liava slobode.
Pribliavanje licu koje se liava slobode, njegovo
pretresanje, a po potrebi i vezivanje, treba izvriti
oprezno, uz taktiki raspored i stav slubenih lica koji
omoguavaju upotrebu adekvatnih sredstava prinude u
sluaju pokuaja napada, odnosno bjekstva.
U cilju pronalaska predmeta i tragova koji mogu da
poslue kao dokaz u krivinom postupku, uz lino
pretresanje lica koje se liava slobode potrebno je
pretrresti i njegov lini prtljag, vozilo i stan.

3.4.LIENJE SLOBODE
OPTA TAKTIKA PRAVILA
Treba biti oprezan prilikom uvanja lica koje je lieno
slobode, upozoriti lice na rizik kojem se izlae u sluaju
bjekstva.
Ukoliko je na jednom mjestu lieno slobode vie lica
treba onemoguiti njihove kontakte i eventualni plan
zajednikog bjekstva
Razlikujemo taktika pravila kod:
a) lienja slobode na otvorenom prostoru
b) lienja slobode u zatvorenim prostorijama
c) lienje slobode u prevoznom sredstvu
d) lienje slobode na radnom mjestu i slu. prostorijama
e) transporta lica lienog slobode

HVALA NA PANJI