Pemahaman dalam Asas Seni

Reka sangat penting dalam

setiap penghasilan karya seni
visual.

Hasil karya seni visual yang baik memerlukan

pengetahuan mengaplikasikan gabung jalin
antara unsur seni dan prinsip rekaan
ASAS SENI REKA

UNSUR SENI PRINSIP REKA

GARISAN
HARMONI
RUPA KONTRA

BENTUK PENEGASAN
IMBANGAN
JALINAN
IRAMA &
RUANG PERGERAKAN
KEPELBAGAIAN
WARNA
KESATUAN
1. Garisan merupakan cantuman satu siri titik.
2. Garisan merupakan unsur seni terpenting
dalam aktiviti melukis, menggambar dan
menulis

menjadi
1. JENIS-JENIS GARISAN

1.1 Jenis-jenis garisan boleh diklasifikasikan

berdasarkan penggunaan bahan atau teknik
yang menentukan rupa, bentuk dan sifatnya.

1.2 Contoh Pen marker garisan tebal

- Pen - garisan halus
- Berus - garisan kasar
Garisan tebal Garisan kasar Garisan nipis

Garisan Garisan Garisan

berlingkar berbulu pancaran
2. GARISAN PADA OBJEK
ALAM SEKELILING.
3. GARISAN PADA OBJEK
BUATAN MANUSIA.
4. KAJIAN KESAN GARISAN

4.1. PELBAGAI BAHAN

Pelbagai alat & bahan
memberikan kesan garisan
yang berlainan jenis

Berus & dakwat

- Kesan kasar

Pensel memberi Pen marker kesan

kesan nipis tebal
4.2 PELBAGAI TEKNIK
Pelbagai teknik dalam penghasilan garisan
juga akan memberi kesan

Kesan pelbagai
Teknik gosokan

Kesan pelbagai
Teknik tiupan straw

Kesan penegasan
Koyakan & tampalan
4.3 PELBAGAI KESAN PERASAAN

Garisan melintang
memberi gambaran tenang

Garisan menegak
memberi gambaran teguh
& stabil

Garisan pepenjuru
memberi gambaran
pergerakan.
5. GARISAN PERGERAKAN
Garisan yang berulang dapat mencipta
pergerakan ilusi

Garisan berlingkar

Garisan beralun

Garisan bergetar
CONTOH GARISAN & PERGERAKAN DI
ALAM SEKELILING.

Ombak garisan beralun

Pusaran air garisan

berlingkar
6. GARISAN & CORAK

Garisan dapat mewujudkan kesan corak

dan berfungsi sebagai hiasan atau
penyamaran.
6.1 Garisan & corak dalam Objek Alam

Garisan & corak pada

harimau

Garisan & corak pada kulit

kerang
6.2 Garisan & corak dalam Objek
Buatan manusia.

Garisan & corak pada

anyaman rotan

Garisan & corak pada

jeriji pintu
6.3 Garisan & corak dalam Kraf tangan

Anyaman garisan zig-zag

Ikat celup garisan

pancaran
7. GARISAN UNTUK MENIMBULKAN BENTUK

7.1 Struktur garisan mewujudkan bentuk

 7.2 Struktur bentuk Figura manusia

Contoh pelbagai bentuk figura manusia.

7.3 Ton garisan menimbulkan bentuk

Garisan berupaya menimbulkan bentuk dengan

menggunakan ton garisan.

Bentuk silinder

Bentuk piramid
8. GARISAN & RUANG
Garisan dalam hasil kerja 2D dapat mewujudkan
kesan ruang seperti yang tergambar pada garisan
tersembunyi di alam sekeliling.

Garisan selari pada

landasan keretapi
Rupa ialah hasil daripada pertemuan hujung
garisan dengan permulaannya.

Rupa boleh dihasilkan daripada garisan, warna

& jalinan.

Titik permulan

Garisan Rupa
1. JENIS-JENIS RUPA

1.1 Rupa Geometri

Rupa geometri ialah rupa yang mempunyai
sudut seperti bulatan, oktagon,segi tiga, segi
empat dan lain-lain rupa.
1.2 Rupa Organik

Rupa Organik merujuk kepada rupa bebas yang

tidak dapat diukur sudutnya,
Contoh Rupa orang, rupa daun, rupa ikan dll.
2. MENGENAL RUPA
2.1 Rupa dalam Objek Buatan Manusia

pinggan teko pisau Buku

baju mug Cermin mata

tin
 2.2 Rupa dalam Objek Alam Sekeliling

daun pokok epal ular

ikan orang Rama-rama serangga

3. RUPA POSITIF & RUPA NEGATIF

3.1 Rupa Positif

Ialah rupa sesuatu objek yang terletak di
dalam satu kawasan tertentu.

Objek segi tiga dan bulatan ialah rupa positif

3.2 Rupa Negatif
Ialah ruang disekeliling rupa objek tersebut.

Ruang berwarna biru di sekeliling segi tiga dan

bulatan ialah rupa negetif.
4. RUPA DALAM AKTIVITI MENCORAK

4.1 Corak yang dihasilkan daripada rupa positif

& negatif

Motif bunga merupakan rupa positif dan warna

latar merupakan rupa negatif
4.2 Jenis jenis susunan dalam mencorak

Susunan selang - seli

Susunan batu - bata

Susunan sisik ikan

5. RUPA DAN LAMBANG
Rupa boleh diolah menjadi lambang, simbol atau
jenama sesebuah syarikat, persatuan atau
pertubuhan.
 6. RUPA & MUKA TAIP
Muka taip ialah jenis-jenis rupa bentuk huruf
yang boleh diolah untuk menghasilkan pelbagai
gaya.
Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg
Aa Bb Cc Dd Ee Ff
Hh Ii Jj Kk Ll Mm
Gg
Nn Oo Pp Qq Rr Ss
Hh Ii Jj Kk Ll
Mm Muka taip Flat Brush
Muka taip Calligraph
Nn Oo Pp Qq Rr
Ss
Tajuk pelbagai gubahan muka
taip
Brntuk boleh diklasifikasikan kepada dua jenis
iaitu:
1. Bentuk Konkrit
2. Bentuk Ilusi
1. BENTUK KONKRIT
1.
Bentuk konkrit merupakan struktur binaan dalam
3 dimensi yang dapat dilihat dan di rasa pada
permukaannya.
2. BENTUK ILUSI
1.
Bentuk Ilusi merupakan bentuk yang wujud
melalui kemahiran penggunaan unsur seni seperti
warna.

Bentuk Ilusi tidak dapat dipegang, hanya boleh

dirasakan kewujudannya.
3. GARISAN & BENTUK
1.
Garisan dapat menghasilkan bentuk melalui
beberapa proses berikut.

3.1 Garisan & Bentuk lilitan dawai.

3.2 Garisan & bentuk anyaman rotan / buluh.
1.
4. RUPA DAN BENTUK.
1.
Rupa dapat mencipta bentuk melalui beberapa
proses.

4.1 Teknik lipatan kertas / origami

4.2 Teknik potongan kadbod / polihidera.
4.3 Teknik lipatan kain / topologi.
5. MEMBINA BENTUK.
1.
Bentuk dapat dibina melalui berbagai cara:-

5.1 Menggunakan Plaster of paris

5.2 Cantuman / gabungan bahan terbuang.

5.3 Ukiran pada kayu, sabun dan lilin
1.

5.4 Membina bentuk tembikar.

6. BENTUK FIGURA MANUSIA
1.
6.1 Bentuk manusia dewasa mengikut kadar banding

6.2 Bentuk manusia dalam perbagai pergerakan.

 7. CARA MENIMBULKAN BENTUK ILUSI
1.
DALAM HASIL KARYA.

Teknik lorekan Teknik garisan

Teknik Catan

Teknik Kolaj Teknik Cetakan

1. Ruang adalah jarak antara antara objek
yang wujud di alam nyata dan dalam karya
seni visual.
2. Objek yang berada di hadapan lebih jelas
dan besar berbanding dengan objek yang
sama saiz yang berada di bahagian belakang
1. JENIS JENIS RUANG
1.1 Ruang Fizikal
Ruang fizikal merupakan ruang yang terdapat di
persekitaran.
Terbahagi kepada 2 iaitu:-
- Ruang terbuka - kawasan lapang / luas
- Ruang tertutup kawsan sempit / terhad

Ruang tertutup

Ruang terbuka
1.2 Ruang Ilusi

Ruang Ilusi merupakan ruang yang dihasilkan dalam

karya seni visual seperti lukisan, catan & rekaan
grafik.
Terbahagi kepada 3 iaitu:-
- Ruang Dalam
- Ruang Cetek &
- Ruang Rata
1.2.1 Ruang Dalam
Ruang Dalam ialah perhubungan kesan penggunaan
perspektif warna, perubahan saiz dan bentuk dalam
hasil karya seni seperti lukisan & catan.
Kajian nilai ton warna dan perubahan saiz pada
contoh di bawah memperlihatkan kesan ilusi ruang
bergerak sama ada keluar / ke dalam.
- Contoh Ruang ilusi bergerak ke dalam dan keluar.

Pergerakan ke dalam Pergerakan ke luar

Contoh Ruang Dalam yang terhasil dalam karya
lukisan dan catan
1.2.2 Ruang Cetek
Ruang Cetek merupakan ruang yang wujud dalam
lingkungan yang terbatas sama ada dari dinding ke
dinding atau ruang kedalaman yang terhad.

Ruang cetek dalam lukisan

Ruang dalam catan

1.2.3 Ruang Rata
Ruang Rata terhasil dalam karya, terutama catan
apabila dilukis atau diolah elemen-elemen pada satah
yang sama.
Ia memperlihatkan suasana rata dan sama pada
suatu garisan ufuk.
Contoh di bawah menunjukkan ruang rata dengan elemen
elemen gambaran pada satah & garisan ufuk yang sama
2. PERHUBUNGAN RUANG & BENTUK
Ruang dapat mempengaruhi saiz dan warna pada
jarak tertentu.
Nilai warna akan berubah mengikut jarak ruang.

2.1 Ruang Saiz & Perspektif

Gambar menunjukkan
perubahan saiz dan
bentuk pada kadar
jarak tertentu.
2.2 Ruang, warna & kedalaman

Ruang jarak dan

kedalaman mempengaruhi
nilai warna dalam alam
sekelilig dan karya seni
visual
 2.3 Penggunaan Ruang dalam Seni Grafik

Penggunaan ruang akan mengimbangi elemen-

elemen yang digunakan dalam rekaan grafik bagi
menyerlahkan lagi nilai estetika dan penyampaian
mesej.

Contoh penggunaan ruang dalam seni grafik

2.4 Penggunaan Ruang dan Perspektif.
Perspektif ialah perubahan saiz, jarak dan warna
objek apabila dilihat dari jarak jauh.
Garisan grid digunakan dalam karya 2D untuk
menimbulkan ilusi 3D melalui 2 cara iaitu:-
- Perspektif satu titik lenyap
- Perspektif dua titik lenyap

Gambar satu titik lenyap Gambar dua titik lenyap

Warna adalah tindak balas cahaya ke atas
permukaan. Objek alam sekeliling boleh
dikenal pasti melalui warna yang ada
padanya.
1. JENIS JENIS WARNA
Dalam PSV warna terbahagi kepada 3 jenis iaitu:-
1. Warna Asas
2. Warna Sekunder
3. Warna Tertier
1. WARNA ASAS
Warna Asas ialah warna utama yang tidak boleh
dihasilkan melalui campuran warna lain, tetapi boleh
menghasilkan warna sekunder & warna tetier.
Warna Asas terdiri daripada Warna Biru, merah
dan kuning.
2. WARNA SEKUNDER
Warna Sekunder terhasil daripada campuran dua
warna asas
Warna sekunder terdiri daripada Warna Hijau,
jingga dan ungu.

Warna asas Warna asas Warna sekunder

+

+ =

+ =

+ =
3. WARNA TERTIER
Warna Tertier terhasil daripada campuran
satu warna asas dengan satu warna sekunder

Warna Asas
+ Warna sekunder = Warna Asas

=
biru
+ ungu
= Biru+ungu

merah + ungu = biru

merah + jingga
= Merah + jingga
Warna Asas, Warna
sekunder & Warna
Tertier dalam Roda
Warna.
 3. WARNA NEUTRAL
Warna neutral ialah warna yang tidak
tergolong dalam warna Asas, Sekunder dan
Tertier. Iaitu, warna hitam & putih serta
campuran kedua-duanya.

Putih Hitam
4. NILAI WARNA

4.1 TON WARNA

Ton Warna ialah nilai kecerahan dan kegelapan

sasuatu warna.
Diperolehi melalui campuran sesuatu warna
dengan warna hitam atau putih.

+
Berubah menjadi terang cerah

+
Berubah menjadi gelap
4.2 KROMA
Kroma ialah nilai ukuran warna
Ia terhasil melalui campuran warna penggenap
dalam nisbah tertentu.
Warna penggenap ialah warna yg bertentangan dalam roda warna
5. GUBAHAN WARNA
5.1 SEWARNA
Sewarna ialah gubahan yang menggunakan satu
warna dalam beberapa ton ( monokrom )
Ia terhasil melalui campuran warna putih untuk
kesan terang dan hitam untuk kesan gelap.
5.2 WARNA HARMONI / WARNA SEKELUARGA

Ialah sekumpulan warna yang terletak sebelah

menyebelah dalam roda warna.
Mempunyai hubungan warna, ton dan suhu warna
yang sama.

Jingga jingga Merah Hijau Hijau Hijau

kuning jingga kuning biru
 5.3 WARNA PENGGENAP / COMPLEMENTARY
Ialah sekumpulan warna yang terletak
bertentangan dalam roda warna
hubungan warna, ton dan suhu warna yang sama.

Merah Hijau

Ungu
Kuning

Jingga
Biru
6. SUHU WARNA
Suhu warna ialah kumpulan warna yang mempunyai
kesan pancaran cahaya panas atau sejuk.
Warna Panas merah, kuning, jingga & hijau,
( kelihatan garang ).
Warna Sejuk biru, ungu,hijau & biru hijau
( kelihatan tenang dan redup )
6.1 Warna Panas
Warna yang mempunyai kesan cahaya yang tinggi.
Warna yang berupaya memberi kesan terang &
garang.
6.1 Warna Panas
6.2 Warna Sejuk.
Warna yang mempunyai kesan cahaya yang rendah.
Warna yang berupaya memberi kesan redup, tenang
dan damai serta sejuk mata memandang.
6.2 Warna Sejuk.
7. WARNA BERTINDAK.
Warna bertindak ialah warna yang akan menimbulkan
kesan pantulan warna yang berbeza apabila bertemu
dengan warna latar yang berlainan.

Warna bertindak yang menimbulkan kesan yang berbeza apabila bertemu

dengan latar yang berlainan.
Contoh warna bertindak terhadap warna muka taip
.
8. PERSPEKTIF WARNA
Perspektif warna ialah gubahan warna yang dapat
melahirkan kesan ilusi ke atas hasil karya dengan
perubahan ton warna.
- dekat gelap
- jauh cerah

Perspektif
warna
 .
9. PERANAN & FUNGSI WARNA
Masyarakat Malaysia menyamakan warna dengan
objek alam sekeliling.

Merah Biru laut

jambu Hijau pucuk
pisang

Kuning
langsat
9.1 Warna membawa maksud atau pengertian tertentu
mengikut budaya setempat.

-Warna kuning - warna Di Raja, kecemerlangan.

-Warna merah - berani, kemakmuran, bahaya.
-Warna hijau - segar, subur.
-Warna biru - kedamaian, tenang, romantik.
-Warna putih - kesucian, kemurnian, kerohanian.
-Warna hitam - kesedihan, kepiluan.