ANAFLAKS

DEEN TANI KRTERLER

VE

AYIRICI TANI
DO.DR. FERHAT ATAL
nn niversitesi Tp Fakltesi
ocuk Allerji-Astm BD.
(J Allergy Clin Immunol 2010;125:161-81)

(AAAAI, ACAAI, 2005)

J Allergy Clin Immunol, 2012
EAACI 2007

AAAAI 2010
World Allergy Organization survey on global availability
of essentials for the assessment and management of
anaphylaxis by allergy-immunology specialists in health
care settings.

Simons FE; World Allergy Organization.

Annals of Allergy, Asthma & Immunology, 2010
Rehberler-Derlemeler
Rehberler-Derlemeler
Rehberler-Derlemeler
%96,7 sensitivite
%82 spesifik
(-) prediktif deeri %98,4
(+) prediktif deeri %68,6

J Allergy Clin Immunol, 2012

 TANIM
Anaflaksi;
mast hcreleri ve bazofillerden aa kan
mediyatrlerin salnm sonucu;
hzla gelien, ani, yaygn yada yaam tehdit eden
sistemik bir ar duyarllk reaksiyonudur.

Simons FE, et al. Ann All Ast Immun 2010; 104: 405.
 EPDEMYOLOJ
1,95/100000 (Trkiye) (114 (79+35/5844501/YIL)
Cetinkaya F, Allergy, 2013; 68: 128130

Fatal anafilaksi: 1-3 / 1.000.000

J Allergy Clin Immunol 2010;125:S161-81.

6,6/100000 E
8,7/100000 K,
J Allergy Clin Immunol, 2011

10 Avrupalkesindeki verilere gre;

nsidans: 1,5-7,9/100000
EAACI Anaphylaxis Guideline, 12.06. 2013

(Avusturalya, 10 ylda 8.8 kat art)

J Allergy Clin Immunol, 2011

1,6-(5)/100000 JACI 2013

 The epidemiology of anaphylaxis in Europe: a
systematic review.
(3)---49/5843 alma
1,5-7,9/100000 insidans
Fatal anaflaksi: 1-2/1000000
Allergy, 2013
Anafilaksi prevelans
ANAFLAKS TANI KRTERLER

Aadaki durumdan herhangi biri varsa

anafilaksi tans konulabilir;
 TANI-1
Ani balang (dakikalar veya 1-2 saat iinde)
DER, MUKOZALAR VEYA HER KSNDE
(jeneralize rtiker, kant,dudaklar,
dil veya uvula demi veyaflushing)

VE
SOLUNUM BULGUSU
(wheesing,dispne, bronkospazm,stridor,hipoksi)
VEYA

KARDYOVASKLER BULGU
(hipotansiyon, kollaps,hipotoni,senkop) veya endorgan
disfonksiyon semptomu
 TANI-2
pheli allerjenle karlatktan sonra dakikalar-saatler
iinde aadakilerden 2 veya fazlas;

1. PERSSTAN GASTRONTESTNAL
kramp tarz karn ars,
kusma, ishal

2. SOLUNUM
dispne, bronkospazm,
stridor, hipoksi

3. DER VEYA MUKOZA

jeneralize rtiker, kant,
flushing ve anjiodem

4. KARDYOVASKLER
hipotansiyon,senkop,hipotoni
kollaps
 TANI-2
Bilinen (pheli) allerjenle karlatktan sonra dakikalar-saatler
iinde aadakilerden 2 veya fazlas;
1. CDD ALLERJK REAKSYON YKS
2. pheli Besin Allerjisi yksnde,
PERSSTAN GASTRONTESTNAL
kramp tarz karn ars,
kusma, ishal
3. SOLUNUM
dispne, bronkospazm,
stridor, hipoksi

4. DER VEYA MUKOZA

jeneralize rtiker, kant,
flushing ve anjiodem

5. KARDYOVASKLER
hipotansiyon,senkop,hipotoni
kollaps
 TANI-2
pheli allerjenle karlatktan sonra dakikalar-saatler
iinde aadakilerden 2 veya fazlas;

1. PERSSTAN GASTRONTESTNAL
kramp tarz karn ars,
kusma, ishal

2. SOLUNUM
dispne, bronkospazm,
stridor, hipoksi

3. DER VEYA MUKOZA

jeneralize rtiker, kant,
flushing ve anjiodem

4. KARDYOVASKLER
hipotansiyon,senkop,hipotoni
kollaps
 TANI-3
Hasta iin bilinen bir allerjenle karlamay izleyen
dakikalar veya 1-2 saat iinde

HPOTANSYON

(%30 veya fazla TAin dmesi)

HPOTANSYON:
1 ay-12 ay aras bebeklerde <70 mmHg
1 ya-10 ya aras ocuklarda <70 mmHg + (2 X ya)
11 ya -17 ya aras ocuklarda <90 mmHg
Yetikinlerde: <100 mmHg veya >30% dme
(kiinin basal TA)
 HPOTANSYON
191 ocuk hasta;
%34.4 KVS semptomu
Allergol Immunopathol, 2012

Cilt bulgular %84

CVS %72
Solunum %68
Allergy, 2012
 ETiYOLOJi 1: Besinler
St ve St rnleri
Yumurta
Balk
Soya
Buday
Kabuklu Deniz rnleri
Fndk-Fstk Trleri
ikolata
Meyveler
Et
Tahllar

Ref:
 ETiYOLOJ 2: Arlar ve Bcekler
Bal ars
Yaban arlar
Ate karncalar ve dier karncalar
Akrep
At sinei
Sivrisinek
ETiYOLOJi 3: yatrojenik
lalar: Antibiyotikler, NSAI, Aspirin,
Kas Geveticiler
Lateks
Hormon preparatlar
Lokal ve Genel Anestezikler
Alar, anti-venomlar
Monoklonal antikorlar
Kan transfzyon
Allerjen immnoterapisi
Radyokontrast maddeler
Bakteri ve Bitki Enzimleri
 Nromuskuler bloke edici ilalara bal
anaflaksi kadnlarda sk iken
NSAI ila anaflaksisi erkeklerde sk
Panesar SS, The epidemiology of anaphylaxis in Europe: a systematic review, Allergy, 2013
 ANTBYOTKLER
Penisilin Vankomisin
Sefalosporinler Kloramfenikol
Dier sentetik ve yar- Basitrasin
sentetik penicilinler
Neomisin
Tetrasiklinler
Makrolidler Kanamisin
Streptomisin Amfoterisin-b
 ETiYOLOJ 4: Egzersiz
Spesifik besini yedikten sonra 2-4 saat iinde egzersizle
tetiklenebiliyor.

Sorumlu besin proteinleri: Budaydaki omega-5 gliadin

majr sebebi

kereviz, karides, yenge,

hardal, fndk, lahana

Tan:

Klinik hikaye

Besin spesifik IgE J Allergy Clin Immunol 2010; 126: 477-480

 ETiYOLOJ 4: Egzersiz
Hastalarn yaklak olarak yarsnda ailesinde veya
kendisinde atopik hastalk yks vardr.

Ailevi egzersize bal anafilaksi vakalar ve lmle

sonulanan ar reaksiyonlar bildirilmitir.

ASA ve NSAID reaksiyonlar iddetlendirir.

Bu besinler; egzersiz yaplmakszn alndklarnda tolere

edilirler.
Egzersiz; Bu besinler alnmadan yapldnda anafilaksiye
neden olmaz.

J Allergy Clin Immunol 2010; 126: 477-480

ETiYOLOJ 5: diyopatik anafilaksi
Tan; dier sebeplerin eliminasyonu ile konur.

( Anafilaksi vakalarnn yaklak %20si)

Klinik olarak belirleyici bir zellik yoktur.

Hastalarn %33 noktrnaldir.

J Allergy Clin Immunol 2010; 126: 477-480
 ETYOLOJ
344 Yetikinde;
%34 medikasyon
%32 gdalar
%20 bcek-sinek vb. srmas
JACI 2013
ANAFLAKSNN SEMPTOM VE BULGULARI
DER (Ataklarn %90ndan fazlasnda)

Yaygn rtiker,
Kant, kzarklk
Dilde, dudaklarda,
Uvulada ime olmas
SOLUNUM SSTEM (%40-60)

Dispne
Vizing-bronkospazm
Rinit
Ses kskl
Havlar tarzda ksrk
Yutkunmada glk
Stridor
KARDOVASKLER SSTEM (%30-45)

Hipotansiyon
Kollaps
Disritmi
Ar bradikardi
Kardiak arrest
Vertigo

Hipotansiyon
Nabz saysnn dmesi
Ba dnmesi
Baylma
SNDRM SSTEM (%25-30)

Kusma
Kramp tarznda karn ars
shal
Gayta inkontinans
shal
Karn ars, kramplar
 SANTRAL SNR SSTEM
Ba ars
Ba dnmesi
Nbet
Bilin kayb
 KLNK
Yzde kzarma (Flashing),
Youn anksiyete Ba dnmesi, nbet, bilingl
(solunum kayb
lecekmi gibi hissetmek Dil-dudak ilii yutma gl)

Larinks demi (stridor, ses

Burun tkankl, aknt, kskl, yutma
haprma gl)

Baygnlk hissi, baylma, Alt solunum yolu

arpnt, hipotansiyon obstrksiyonu
taikardi (ksrk, nefes darl,
wheezing, tkanma hissi)

Bulant, kusma, karn

ars, diyare (uterus
kramplar)
rtiker
El ve ayakta uyuma,
karncalanma
 BFAZK/GE REAKSYON

%19,4de bifazik reaksiyon

Ortalama saat (balangtan) 10 saat sonra,

%40da >10 saat,
en uzun sre 38 saat

En nemli neden:
Adrenalin enjeksiyonunda gecikme
 BIPHASIC/LATE-PHASE
BFAZK/GE REACTION
FAZ REAKSYON
Eosinophil
CysLTs, GM-CSF,
Histamine IL-4, IL-6 TNF-, IL-1, IL-3, PAF, ECP,
MBP

Allergen
3 to 6 hours Basophil
Histamine,
(CysLTs, PAF, CysLTs, Return
IL-5) TNF-, IL-4, IL-5, IL-6
of
Monocyte Symptoms
PGs CysLTs CysLTs, TNF-, PAF, IL-
1
Proteases

Mast cell Lymphocyte

IL-4, IL-13, IL-5,
IL-3, GM-CSF
EPR 15 min
(Early-Phase Reaction)
 DDET EVRELENDRMES
HAFF ORTA AIR
Gz ve burunda veya jeneralize kanma, Herhangi biri Herhangi biri
Herhangi biri, ses Herhangi biri,
rtikerAnjiodem, Flushing kskl, havlar Siyanoz veya
tarzda ksrk, 02sat< %92,
Nazal konjesyon ve/veya haprma, yutkunmada
Boazda kant hissi, hafif vizing glk, stridor, Solunum
dispne, orta Aresti
iddette vizing
Ayns Hipotansiyon
Taikardi (Nabzda >15 vuru/ dak) kollaps,
Herhangi biri, disritmi
ar bradikardi
kramp tarznda kardiyak arest
Azda kant, karncalanma karn ars, ishal,
Dudakta hafif ime, bulant-kusma Herhangi biri,
Karn ars rekren kusma gayta
Sersemlik hali, inkontinans
Aktivite dzeyinde deiiklik
baylacakm gibi Konfzyon,
ve anksiyete bilin kayb
 ANAFLAKSDE RSK FAKTRLER

Atopik bnye: lateks, besin allerjisi, RKM, egzersiz, idiopathik

anaflaksi
Antijenle karlama yolu: (parenteral)
 ANAFLAKSDE RSK FAKTRLER

Ethanol ve NSAI ilalar; barsak permeabilitesini arttrarak allergen

absorbsiyonunu arttrabilirler.
ANAFLAKSDE RSK FAKTRLER

Gen yetikinlerin anaflaksisinde kofaktrlerin oran %20

Pediatr. Allergy Immunol., 2011
ANAFLAKSDE RSK FAKTRLER
ANAFLAKSDE MEKANZMALAR
ANAFLAKSDE MEKANZMALAR
 Gell ve Coombs Hipersensitivitesi
(mmunopatolojik reaksiyonlar)

Tip Tip 1 Ani Gelien

Tip1
Tip 2 Sitotoksik
Tip 3
Immun kompleks
Tip 4
2 Ge Tip Hipersensitivite
Tip 3
Tip 4
1
1,Tip
Tip 2 3 reaksiyonlar; immun araclkl allerjik anafilaksiye neden olabilir.
2 ve
Tip 3
Tip 4
ANAFLAKSDE MEKANZMALAR

Opiatlar, COX-1 inhibitrleri, vankomisin, NSAI

Egzersiz, idiopathik
ANAFLAKSDE MEKANZMALAR
 Early phase
allergic response
-Vasodilatation
-Oedem
-Mucus secretion
-Itching

Anaphylaxis
Wheezing
Urticaria
Rhinorhea
Conjunctivitis

Larche M. Nature 2006;6:761.

 Anafilaksi ve anafilaktoid reaksiyonlarn oluumunda rol alan mast hcre ve bazofil
Mediatrler
Histamin ve araidonik asit
metabolitleri : Lkotrienler,
tromboksan, prostoglandinler ve
trombosit aktive edici faktr
Ntral proteazlar: triptaz, kimaz,
karboksipeptidaz, katepsin G
Proteoglikanlar: heparin,
kondroitinslfat
Kemoatraktanlar: kemokinler,
eozinofil kemotaktik faktr
mediatrleri
Patofizyolojik etki
Dz kas spazm, mukus
sekresyonu, vazodilatasyon, damar
geirgenliinde art,
trombositlerin balanmas,
eozinofil aktivasyonu ve
kemotaksisi
Kompleman paralarnn
ayrlmas, eozinofil ve ntrofiller
iin kemoatraktan, mast hcre
aktivasyon ve degranlasyonu,
nropeptitlerin ayrlmas,
anjiyotensin Iin anjiyotensin IIye
evrilmesi
Antikoaglasyon, kompleman
inhibisyonu, fosfolipaz A2ye
balanma, eozinofiller iin
kemoatrektan, sitokin
fonksiyonunun inhibisyonu, kinin
yolunun aktivasyonu
Hcreleri inflamasyon alanna
arr
Klinik bulgu
Vizing, rtiker, anjiyodem,
flushing, kant, ishal, karn ars,
hipotansiyon, burun aknts
C3 ayrarak kompleman
birikmesine neden olabilir,
anjiyotensin Ii anjiyotensin IIye
dntrerek hipertansiyon cevab
gelitirip semptomlarn azalmasna
ve nropeptitleri inaktive ederek
daha fazla mast hcre
aktivasyonunun neden olaca
cevabn artmasna neden olabilir.
Intravaskler koaglasyonu ve
komplemanlarn yenilenmesini
nleyip, kininleri yenileyerek
reaksiyonun iddetini arttrabilir.
Semptomlarn ge fazda tekrarlamasna,
veya reaksiyonun uzamasna ksmen
neden olabilir.
AYIRICI TANI
 AYIRICI TANI-1
Akut astm
Senkop(solukluk,terleme vardr,rtiker vb yoktur)
Anksiyete/Panik Atak(taikardi, gs semptomlar, flushing vardr)
Akut rtiker
Yabanc cisim aspirasyonu
KVS (miyokardiyal infakts)
Pulmoner emboli
Laringotrakeit
Psikozlar

EAACI Anaphylaxis Guidelines, 2013

 AYIRICI TANI-2
Nrlojik Hastalklar:
Konvulziyon geirme (otonomik epilepsi)
Serebrovaskler olaylar
Postprandiyal Sendromlar:
Scombroidosis
Polen-Besin (oral) Allerji Sendromu
Monosodyum Glutamat
Slfitler
Besin Zehirlenmeleri
Kapsaisin ieren baharatl yemekler
EAACI Anaphylaxis Guidelines, 2013
 AYIRICI TANI-3
Ar miktarda endojen histamin retimi:
Mastositozis
Klonal mast hcre bozukluklar
Bazofilik Lsemi
 AYIRICI TANI-4
Flash Sendromlar:
Peri-menapoz
Karsinoid Sendrom
Otonomik Epilepsi
Troid Meduller Karsinomu
Alkol
 AYIRICI TANI-5
Nonorganik Hastalklar:
Vokal Kord Disfonksiyonu
Hiperventilasyon
Psikosomatik Episod
ok:
Hipovolemik
Kardiyojenik
Septik
 AYIRICI TANI-6
Dierleri:
Nonallergik Anjiyodem:
Herediter Anjiyodem
ACE inhibitr ilikili Anjiyodem
Sistemik Kapiller Ka Sendromu
Red Man Sendromu (Vankomisin)
Feokromasitoma
Hipoglisemi
Trotoksik kriz
TEEKKRLER