UNIVERSITETI I PRISHTINS HASAN PRISHTINA

FAKULTETI I MJEKSIS
MJEKSI E PERGJITHSHME

OREXINA, ZGJIMI, PLEQRIA, HYPOTHALAMUS

Seminar (Fiziologji)

Studentt: Prof. i lndes:

Rreze Shaqiri Ganimete Bejtullahu
Arbr Roka
Prishtin, Mars 2017
Orexin-Hypocretin?
Orexin, ndryshe e quajtur hypocretin paraqet neuropeptid i cili
rregullon zgjimin, vigjilencn gjithashtu edhe apetitin, rregullon edhe
shume funksione tjera viscerale.
Sistemi i Hypocretin; Projektimi
N Hypothalamusin lateral gjinden rreth 70,000 neurone q
prodhojn Orexin, projektimi i tyre shkon n shum vende
kortikale dhe subkortikale.
Projektimi m i madh tek Locus Cerelus ku lidhet me neuronet
noradrenergjike (sistemin monoaminergjik t neuroneve)
Projektime tjera;
Ganglionet Bazale
Regjionet e Thalamus
Formacioni retikular medullar
Medullen spinale
 Orexina dhe gjumi
Studime t shumta treguan se Orexina luan rol t rndsishm n
zgjimin dhe vigjilencn.
Kt e arrin duke excituar shum brthama t rndsishme t trurit t
cilat luajn rol t rndsishm n gjumin.
 Lidhja e Orexines me neuronet e DR, LC, TMN.
Neuronet serotonergjike t Dorsal Raphe Nuclei (DR)
Neuronet noradrenergjike t Locus Cerelus (LC)
Neuronet histaminergjike t Tuberomamillar Nuclei (TMN)

T gjitha kto aktivizohen nga Orexina, dhe OX1, OX2

sht gjetur e shprehur n kto regjione.
T gjitha kto s bashku me shum brthama tjera dhe
regjione tjera t trurit ndikojn n procesin e zgjimit dhe
vigjilencs
Narcolepsy
Paraqet rregullim neurologjik e cila prbn aftsi t ulur pr t
rregulluar ciklin zgjim-gjum.
Gjendje e cila paraqet tendenc t madhe pr t rn n gjum n do
koh
Shkaktari i Narcoplesy sht treguar t jet mungesa e Orexins, dhe
tek njerzit me kt rregullim jan treguar nivele t ulta t neuroneve t
Orexins gjithashtu dhe gati se munges e peptideve t Orexins n
lngun CS
Narcoplesy gjithashtu mund t rezulton n Cataplexy, e cila paraqet
gjendje t humbjes s tonusit muskular n prgjigje t emocioneve t
forta.
 Menyra per rritjen e aktivitetit te Orexines

Aktiviteti fizik
Humbja e peshs
Stimulimi ndrmjet TRH
Kafeina etj.
Aktiviteti fizik
Humbja e peshs
TRH
HIPOTALAMUSI
Hipotalamusi pavarsisht madhsis s vogl dhe
peshs vetm 4 gram ka rndsi qendrore n sistemin
limbik.
Hipotalamusi dhe strukturat e afrta t tij drgojn
sinjale n tre drejtime :
1)Posht n truncus cerebri m s shumti n aren
retikulare t mezencefalonit,pons dhe medull ,prej ktu
n nerva t sistemit autonomic
2)Lart n diencefalon dhe cerebrum sidomos n
thalamus anterior dhe pjest limbike t korteksit
cerebral
3)N infundibulum pr t kontrolluar funksionet
sekretore t gjndrrs pituitare anteriore dhe posteriore
Funksioni kontrollues vegjetativ dhe
endokrin i hipotalamusit
Rregullimi kardiovaskular
Rregullimi temperaturs trupore
Rregullimi i ujit
Rregullimi i kontraksioneve t uterusit dhe
sekretimi qumshtit
Rregullimi gastrointestinal dhe t ushqyerit
Kontrolli i sekretimit t hormoneve nga
pituitary gland anterior
 Funksionet n sjellje t hiptalamusit
1) Stimulimi i hipotalamusit lateral shkakton etje , uri
,ashprsi
2)Stimulimi i nucleus ventromedialis shkaton efektet e
kundrta me at t lateralit :m pak etje ,m pak uri
,qetsim .
3)Stimulimi i nuclei periventricularis frik dhe reaksione
ndshkimi.

Reward and Punishment

Hipotalamusi prodhon orexinn
Orexina A dhe B prodhohen nga nj numr prej 70,000 neurone n
hipotalamusin lateral dhe posterior .
sht konstatu se n lngu cerebrospinal (LCS) t pacientve me
narkolepsi nivelet e ktyre peptideve kan qen anormale .
Kjo ka nxitur krkime mbi rolin e mundshm t ktyre peptideve n
smundjet e njeriut
Orexinergic system sht anatomikisht mir i pozicionuar pr t
koordinuar funksionet metabolike ,motivuese ,motorike ,autonomike
dhe procesin e zgjimit t nevojshme pr t vendos raporte t duhura
me ambientin .
 OREXIN RECEPTOR
ANTAGONISTS: A NEW CLASS
OF SLEEPING PILL
Pasi q orexina luan nj rol n
mbajtjen e njerzve zgjuar dhe
vigjilent, nj ila q bllokon veprimi i saj ka potencial pr
t nxitur gjumin.
Ky ila Suvorexant (emri tregtar Belsomra ) targeton
orexinn dhe pritet t jet n dispozicion pr blerje n t
ardhmen e afrt.
Rndsia qndron n prdorimin e saj n rast insomnie
ose smundje tjera t gjumit .
 Si veprojn ?
Orexin receptor antagonists q targetojn orexinn bllokojn
sinjalizimin e saj n tru ,bllokojn veprimin e saj dhe kshtu ndihmojn
gjumin.
Prparsit e trajtimit t smundjeve t gjumit nprmjet orexins
krahasuar me trajtimet tjera:
Orexin Receptor Antagonists ndryshojn nga Standard Sleep Drogs sepse
promovojn gjumin n doza qe nuk prishin aftsit njohse (SSD n saje
t GABA )
 Orexin as a potential drug for treating septic shock

Shkenctart kan gjetur se

injektimi subkutan i oreksins
dukshm mund t prmirsoj
normn e mbijetess s minjve
q vuajn nga shoku
endotoksinave (sepsis modeli
n minj).
Orexina luan nj rol t
rndsishm n kontrollin
Gjum / vigjilenc, dhe sht e
njohur edhe pr t ndryshuar
normn e zemrs dhe
temperaturn e trupit, duke
sugjeruar se ajo mund
potencialisht t jet nj agjent
 Pleqria dhe orexina

Pleqria shoqrohet me shum ndryshime

fiziologjike t tilla si: ndryshime n gjum,
metabolizm dhe marrje t ushqimit , t gjitha kto
t lidhura me disfunksion t hipotalamusit,por
ndryshimet n neurone t posaqme t hipotalamusit
q japin kto ndryshime n pleqri ende nuk dihen .
 Hipotalamusi lateral ka neurone t cilat japin
orexinn ose melanin-concentrating hormone
(MCH).
Kto ndikojn n shum procese homeostatike
t lidhura me zgjim dhe balanc energjie.
N minjt sht konstatuar humbje e
neuroneve t orexins .
Kto t dhna treguan q funksioni zvogluar i
orexins ka rol t rndsishm n rregullimet
e funksioneve t hipotalamusit n pleqri.
 Eksperimenti me minjt e vjetr
Injektohen doza t orexins n ventrikulin e majt lateral pa
anestezion.
Matet marrja ushqimit dhe ujit 1,2 dhe 4 h pas injektimit.
Niveli proteinave receptore t orexins prcaktohet nga
Western Blot dhe krahasohet te minjt e rinj dhe t vjetr.
Dhnia intracerebroventrikulare e orexins-A stimuloi te
minjt e rinj marrje t ushqimit , por t minjt e vjetr n
qfardo doze nuk sht vrejt ky efekt.
Rezultatet e ktij studimi tregojn se funksioni i sistemit
oreksin sht zvogluar n minjt e vjetr
 Studime tjera t pamjaftueshmris s orexins n minj
treguan rolin e orexins pr obesitet.
Mungesa oreksins shkaktoi mungesn e tolerancs
ndaj glukozs dhe rezistencn e insulins n t dy minj
mashkull pa obezitet dhe minj femra m t trasha ,
ushqyer nga nj diet normale . Kur mbahet n nj diet
t lart me yndyr, kto anomali u bn m t
theksuara ,sidomos n femra minj te t cilat u zhvillua
obesitet i lart