ISPESYALISASYON

FILIPINO
INTODUKSYON
SA
PAMAMAHAYAG
 Ang pamamahayag ay isang
sining ng pagsulat at pagwawasto
ng mga artikulo para sa magasin o
pahayagan. Broadcasting naman
ang paraan ng pagbabalitang pasa-
lita sa harap ng mga tao.
 Kasaysayan

Nagsimula noong panahon ng

mga Kastila dahil isa ito sa mga
ginamit upang mapalaganap ang
pananampalataya. Si PASCUAL
POBLETE ang kilala na Ama ng
Pahayagang Pilipino
1553 – Nalimbag ang Doctrina Christiana .

1637 – Nalimbag ang Successos Felices

na itinuring na unang pahayagan
sa Pilipinas at si Tomas Pinpin
naman ang tinawag na “Ama ng
Palimbagang Pilipino”. Mas una pa
ito sa unang pahayagan ng America
na “Public Occurrences” ni Benja-
min Harris.
1811- Del Superior Govierno- pinaunang
regular na peryodiko sa Pilipimas
sa pamamahala ni Gob Hen. Manuel
Fernandez de Folgeras.

1846 – La Esperanza – Unang pang-araw

araw na peryodiko sa Pilipinas nina
Lugorte at Calderon.
Diaryo de Manila ni Felipe del Pan
Diaryong Tagalog- unang pahayagang tagalog
sa pamamatnugot ni Francisco
Munos. Sinikap nito na maging tulay
sa mga Pilipino at Kastila

La Opinion – Ito ang nagpasimula ng pamama-

hayag ng pampulitika sa Pilipinas.

El Resumen – Itinatag ni Isabelo delos Reyes.

Pahayagang makabansa.
El Pasig – Pahayagang bilinggwal sa
Kastila at Tagalog

La Lectura Popular – Nagsusulong ng

intelektuwalismo ng mga Pilipino

Pliegong Tagalog – Unang pahayagan

tungkol sa kalakal at komersyo
gayundin sa libangan.

Ang Kapatid ng Bayan – apat na

pahinang
naglalaman ng mga balita tungkol
sa bayan.
La Solidaridad – Pahayagan ng mga propa-
gandista sa pangunguna ni Graciano
L. Laena.

Ang Kalayaan – Pahayagan ng mga katipu-

pero sa patnugot ni Emilio Jacinto.

El Heraldo Filipino – Opisyal na pahayagan

ng Rebolusyunaryong pamahalaan na
di nagtagal ay tinawag na “Gaceta de
Filipinas. Naglalathala ng mga utos
ng pamahalaan,tula at mga makabayang
lathalain.
La Independencia – sa patnugot ni Antonio
Luna. Isang pribadong pahayagan ng mga
rebolusyunaryo.

El Nuevo Dia- ni Sergio Osmena Sr. Pahaya-

gang makabayan na nasuspinde dahil
sa paninindigan sa mga pahayagang
nasusulat sa ingles.

El Renacimiento- nakilala dahil sa paglaban

sa di matapat at mandarayang pamahalaan

Manila Daily Bulletin – nauukl sa pagbabapor ngunit

di nagtagal ay tumalakay na rin sa iba.
1. Balitang Lokal – ukol sa bansa o sa
bayan
2.Balitang Dayuhan – balita tungkol sa
ibang bansa
3. Balitang Kinipil (newsbrief) – pinaikli
o binuod na balita
4. Paunang Balita (advanced) – mga
pasilip o paunang balita para sa
isang kaganapang magaganap
pa lamang
5. Balitang di-inaasahan (flash news)
6. Bulettin
7. Balita ng panayam
8. Balitang pang-agham at sining
9. Balitang pampalakasan
10.Entertainment News – mga balitang
showbiz at iba pang katulad
11.Balitang lathalain- balita na sa halip
isulat ng tuwiran ay ginawang
masining
12. Depth news o balitang may lalim-
kinakailangan ang masusing
pananaliksik, upang higit na
matalakay ang mga ulat na
nakapaloob dito.
EDITORYAL –kuru-kuro ng patnugutan
hinggil sa mahalaga ay napapana-
hong isyu

URI NG EDITORYAL

1.Nagpapabatid 3.Puna at pagbabago

2.Nagpapakahulugan 4. Nagpapahalaga
o pumupuri
 BAHAGI NG EDITORYAL

1.PANIMULA – News Peg (batayang

balita), isyu, paninindigan
2.KATAWAN – mga dahilan at patunay
ng argyumento
3.WAKAS - konklusyon
LATHALAIN – isang malayang arti-
kulo ukol sa isang bagay. Guma-
gamit ito ng istilong pyramid sa
pagsulat. Nagssimula sa isang
kapana-panabik na pangyayari.
PAG-UULO (Headline Writing) – makatawang
pansing pahayag ukol sa balita

URI NG ULO
1.BANNER – Ulo ng pinakamahalagang balita
2.DECK O BANK – Pangalawang ulo na nasa
ibaba ng pinakaulo
3.FLUSH LEFT – Pantay kaliwa
4.TAGLINE o KICKER – pananda ng pinakaulo
na inilalagay sa itaas nito
5.DOWNSTYLE-lahat ng nasa maliliit na letra
maliban sa unang titik ng unang salita
6.ULONG PAMAYONG-sinakop nito ang buong
balita
Pagsusuring pampanitikan
 KLASISMO

Ang layunin ng panitikan ay maglahad

ng mga pangyayaringpayak, ukol sa
pagkakaiba ngestado sa buhay ng dalawang
nag-iibigan, karaniwan ang daloy ng mga
pangyayari, matipid at piling-pili sa
paggamit ng mga salita at laging nagtatapos
nang may kaayusan
 HUMANISMO

Ang layunin ng panitikan ay

ipakita na ang tao ang sentro ng
mundo;ay binibigyang-tuon ang
kalakasan at mabuting katangian ng
tao gaya ng talino, talento atbp.
 IMAHISMO
Ang layunin ng panitikan ay gumamit ng
mga imahen na higit na maghahayag sa
mga damdamin, kaisipan, ideya , sallobin at
iba pang nais na ibahagi ng may-akda na
higit na madaling maunawaan kaysa
gumamit lamang ng karaniwang salita. Sa
Halip na paglalarawan at tuwirang
maglalahad ng mga imahen na layong
ilantad ang totoong kaisipan ng pahayag
sa loob ng panitikan.
 REALISMO

Ang layunin ng panitikan ay ipakita

ang mga karanasan at nasaksihan ng
may-aka sa kanyang lipunan.
Samakatuwid, ang panitikan ay hango
sa totong buhay ngunit hindi tuwirang
Totoo sapagkat isinaalang-alang ng
may-akda ang kasiningan at
pagkaepektibo ng kanyang sinulat.
 FEMINISMO
Ang layunin ng panitikan ay
magpakilala ng mga kalakasan at
kakayahang pambabae at iangat ang
pagtingin ng lipunan sa mga
kababaihan. Madaling matukoy kung
ang isang panitikan ay femiismo
sapagkat babae o sagisag babae ang
pangunahing tauhan ay ipinamayagpag
ang mabuti at magandang katagian ng
tauhan.
 FORMALISMO
Ang layunin ng panitikan ay
iparating sa mga mambabasa ang nais
niyang ipaabot gamit ang kanyang
tuwirang panitikan. Samakatuwid, kung
ano ang sinabi ng may-akda sa kanyang
panitikan ang siyang nais ipaabot sa
mambabasa-walang labis at walang
kulang. Walang simbolismo at hindi
humihingi ng higit na malalimang
pagsusuri’t pang-unawa.
 SIKOLOHISMO

Ang layunin ng panitikan ay

ipaliwanag sa pamamagitan ng
pagpapakita ng mga salig (factor) sa
pagbuo ng naturang behavior (pag-
uugali, paniniwala, pananaw, pagkatao)
sa isang tauhan sa kanyang akda.
Ipinakita sa akda na ang tao ay
nagbabago ng panibagong behavior
dahil may nag-udyok na mabago o
mabuo ito.
 EKSISTENSYALISMO

Ang layunin ay ipakita na may kalayaan

ang tao na pumili o magdesisyon para sa
kanyang sarili na siyang pinakasentro ng
kanyang pananatili sa mundo.
 ROMANTISISMO
Ang layunin ng teoryang ito ay
ipamalas ang iba’t ibang paraan ng tao
o sumasagisag sa tao sa pag-aalay ng
kanang pag-ibig sa kapwa, bansa at
mundong kinalakhan. Ipikakikita rin sa
Akda na gagawin at gagawin ng isang
nilalang ang lahat upang maipaalam
lamang ang kanyang pag-ibig sa tao o
bayang napupusuan.
 MARKISMO
Ang layunin ng teoryang ito ay
ipakita na ang tao ay may sariling
kakayahan na umangat buhat sa
pagdurusang dulot ng pang-
ekonomiyang kahirapan at suliraning
panlipunan at pampulitika. Ang mga
paraan ng pag-ahon mula sa
kalugmukan sa akda ay nagsisilbing
modelo para sa mga mambabasa.
 SOSYOLOHIKAL
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang
kalagayan at suliraning panlipunan ng
lipunang kinabibilangan ng may-akda.
Naipakita rito ang pamamaraan ng mga
tauhan sa pagsugpo sa suliranin o
kalagayan ng lipunan na nagsisilbing gabay
sa mga mambabasa sa pagpuksa sa mga
magkatulad na suliranin.
 MORALISTIKO
Ang layunin ng panitikan ay ilahad ang
Ang ibat-ibang pamantayang sumusukat sa
moralidad ng isang tao- ang pamantayan ng
tama at mali. Inilalahad din nito ang mga
pilosopiya o proposisyong nagsasaad sa
pagkatama o kamalian ng isang kilos o
ugali ayon sa pamantayang itinakada ng
lipunan
 BAYOGRAPIKAL

Ang layunin ng panitikan ay ipamalas

ang karanasan sa buhay ng may-akda.
Ipinahihiwatig sa mga akda na ang lahat
ng mga “pinaka sa kanyang buhay na
inaasahang magsilbingbkatuwang ng
mambabasa sa kanyang karanasan sa
mundo.
 TEORYANG QUEER

Ang layunin ng panitikan ay iangat at

pagpantayin sa paningin ng lipunan sa
mga homosexual.
 HISTORIKAL

Layunin ng panitikan ay ipakilala

ang karanasan ng isang lipi na siyang
masasalamin sa kasaysayan ay bahagi
ng kanyang pagkahubog. Nais din
nitong ipakita na ang kasaysayan ay
bahagi ng buhay ng tao at ng mundo.
 KULTURAL

Ang layunin ng panitikam ay

ipakilala ang kultura ng may-akda sa
mga hindi nakakaalam. Ibinabahagi
ng may-akda ang mga kaugalian,
paniniwala at tradisyon minana at
ipasa sa mga sunod na salinlahi.
Ipinakita rin dito na ang bawat lipi ay
natatangi.
 DEKONSTRUKSYON

Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang

iba’t ibang aspekto na bumubuo sa tao at
mundo. Pinaniniwalaan kasi ng ilang mga
pilosopo at manunulat na walang iisang
pananaw ang nag-udyok sa may-akda na
sumulat kundi ang pinaghalu-halong
pananaw na ang nais iparating ay ang
labuuan ng pagkatao sa mundo.
Pamamaraan ng
pagtuturo
 TRADISYUNAL NA PAMAMARAAN
SA PAGTUTURO NG WIKA

1.Pabuod (Inductive)
Nagsisimula sa nalalaman patungo
sa hindi nalalaman. Pagbuod ng tuntunin
o pagkakaroon ng isang paglalahat.Nag-
simula ang guro sa pagbibigay ng mga
konsepto o kaalaman upang maibigay ang
tuntunnin o kahulugan. Kailangan ng ma-
ming halimbawa ang ganitong
karanasan.
2.Pasaklaw (Deductive)

Nagsisimula sa paglalahad ng
tuntunin patungo sa pagbibigay ng
halimbawa. Ibibigay ng guro ang
konsepto o mga kaalaman at ang
mga mag-aaral ang magbibigay ng
Halimbawa.
3. Pabalak

Ginagamit sa pagsasagwa ng mga

proyekto. Sa pamamaraang ito ay
nailalapat ng mga mag-aaral ang mga
konsepto at mga kasanayan na kanilang
Natutunan. Gayundin, ang wastong pag-
Uugali ay mapupuna ng gruro sa
pakikisama ng mga mag-aaral sa bawat
Myembro. Ang ganitong uri ng
pamamaraan ay kailangan ng masusing
pagpapalano sa kung ano ang dapat
gawin ng mga mag-aral.
4.Patuklas (Discovery/Inquiry Method)

Hinahayaan ang mga mag-aaral na

tumuklas ng kaalaman, konsepto at iba
pang karunungan.Ang guro sa ganitong
pamamaraan ay isang tagasubaybay o
gabay lamang sa mga mag-aaral
5. Konseptwal

Pagbuo at pagkatuto kung

paano matuto (metakognisyon).
Nagbibigay-diin ito sa pag-
aaral ng kaisipan o konsepto
6. Microwave

Ginagamitan ng siklo. Tanong at

sagot ang karaniwang ginagamit dito.
maaring magtanong ukol sa binasang
akda at sasagutin ng mga mag-aaral.
 Klasikong
Pamamaraan
Ng
pagtuturo
1.Pamamaraang Grammar-Salin

Binibigyan-diin dito ang gramatika at

bokabularyo. Ginagamit ang unang wika ng
mag-aaral sa pagkatuto

2.Tuwirang Pamamaraan

Ginagamit sa pagbubuod ng paraan

sa pag-aaral ng gramatika. Binibigyang-diin
ang mga kasanayan sa pakikinig at pagsalita
3. Pamamaraang Audio-Lingual
Pangunahing istratehiya sa pagkatuto
ang pangagagaya, pagsasaulo ng mga
parirala at paulit-ulit na pagsaanay. Ang
pagsaagawa ng mga drill ang panguna-
hing halimbaw nito.

4.Suggestopedia
Binibigyan-diin ang kakayahang mental
at pag-aalis ng mga sagabal na sikolohikal.
Palagiang ginagamit ang musika at galaw
sa pagtuturo ng wika.
5. Natural approach
Hinahayaang dumating ang
panahon na kusang matutunan ng
mag-aaral ang wika. Layunin dito na
malinang ang mga personal na
batayang kasanayang pangko-
munikasyon. Ang guro ang hanguan
ng mga input at tagalikha ng iba’t
ibang kawili-wiling gawain pang
klasrum gaya ng laro, utos, dula-
dulaan.
6. Sitwasyunal
Bawat aralin ay kontekstwalisado
sa isang sitwasyon at lahat ng usapan
sa dayalog ay umiikot sa nasabing
sitwasyon.

7. Silent way
Hinahayaan ang mag-aaral na kusang
matuto
Manunulat, sagisag at
Kanilang mga akda
MANUNULAT PAGKAKILANLAN SAGISAG AKDA

DR. JOSE P. -Laong-laan -Noli Me Tangere

RIZAL -Dimasalang -El Filibusterismoe

MARCELO H. -Plaridel -Pag-ibig sa

DEL PILAR -Pupdoh Tinubuang Lupa
-Piping Dilat -Kaiigat Kayo
-Dolores -Dasalan at
Manapat Tocsohan

GRACIANO -Ang Fray Botod

LOPEZ JAENA 100 talumpati
ANTONIO LUNA Taga-ilog -Noche Buena
MARIANO -Tikbalang -Mga Alamat ng
PONCE -Kalipulako Bulacan
-Naning -Pagpugot kay
Longino
-Sobre Filipinas
-Ang mga Pilipino
sa Indo
MANUNULAT PAGKAKILANLAN SAGISAG AKDA
PEDRO -Isang iskolar,dramaturgo, -Ninay
PATERNO mananaliksik at nobelista
ng Kilusang Propagansa
JOSE MA. -kilala sa tawag na -Memoria Fotografica
PANGANIBAN JOMAPA -Ang Lupang Tinubuan
-Sa Aking Buhay
-Su Plan de Studio
-El Pensamiento
ANDRES -Ama ng Katipunan
BONIFACIO -Ama ng Demokrasyang
Pilipino
-Namuno sa mga Katipunero
EMILIO -Utak ng Katipunan -Kartilya ng Katipunan
JACINTO -Sagisag ng Kabataang -Liwanag at Dilim
Mapanghimagsik
JOSE PALMA -Kumatha ng Lirikong Tula -Himno
Y Velasquez -Siya ang Pinakadakilang Ambag Nacional
sa paglalapat ng titik sa Filipino
Pambansang Awit