AMAÇ

Basınçlı kaplarda sonlu elemanlar yöntemi ve yorulma

analizlerinden faydalanılarak ömür tayini yapılması ve
periyodik kontrollerde bu yöntemin
kullanılabilirliğinin araştırılması.
GENEL BİLGİ
 BASINÇLI KAP NEDİR?

0,5 atm ve üzerinde bir iç

basınca sahip, sıvı ve gazların
üretimi, taşınması veya
depolanmasında kullanılan
küre, silindirik veya koni
şeklinde dizayn edilen
atmosfere kapalı ekipmandır.
(TS 3362)
 BASINÇLI KAP ÇEŞİTLERİ

BASINÇLI KAPLARIN KULLANIM ALANLARI

BASINÇLI KAPLARDA GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Basınçlı kaplar, imalat esnasında ulusal ve uluslararası

standartlarda üretilmelidir. Üretilen her basınçlı kabın
üzerinde kabın kimliğini gösteren bir etiketi bulunmalıdır.
Bu etiket görülebilecek bir yerde bulunmalı, kolayca
okunabilir bir şekilde ve silinmesi mümkün olmayacak bir
etiket olmalıdır.

Basınçlı kaplar ve kompresörler yılda bir kez periyodik

kontrolden geçirilmelidirler. Kontrolleri yetkili kişiler
yapmalıdır. Yapılan kontrollerin tutanakları tutulup
dosyalanmalıdır.(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü)
 BASINÇLI KAPLARDA İŞ GÜVENLİĞİ RİSKLERİ

1. Patlama
2. Boğulma – Zehirlenme
3. Yangın
4. Kimyevi ve Termal Yanıklar
5. Gürültü Ve Titreşim
KAZA NEDENLERİ
1. Tasarım Hatası
2. İşletme Hatası
3. Emniyet, Kontrol ve Gösterge Cihazlarının Çalışmaması
4. Korozyon
5. Hatalı ve Yetersiz Bakım
6. Test ve Kontrollerin Yetkin Kurumlarca Yapılmaması
 GENEL BOYUTLANDIRMA VE
MUKAVEMET SINIRLARININ KLASİK
YÖNTEMLERLE BELİRLENMESİ
 BASINÇLI KAP BOYUT HESAPLARI
İHTİYACA GÖRE GENEL BOYUTLANDIRMA
GÖVDE
 Tasarım basıncı veya izin verilen en büyük çalışma basıncı (P,kPa)=1000 kPa
 Malzemenin izin verilen gerilim değeri (S,kPa)=108247 kPa
 Kaynak verim sayısı (E,tablodan)=0,85
 İç yarıçap (R,mm)=300 mm
 İç çap (D,mm)=600 mm
 Et kalınlığı (t,mm)=6 mm
 Yenim payı (C,mm)=2,7 mm
BASINÇLI KAP BOYUT
HESAPLAMALARI
BAŞLIK
Elipsoidal (2:1) Başlık olarak alırsak,
 MUKAVEMET HESAPLARI
ÇALIŞMA DURUMUNA GÖRE VON MİSES GERİLMESİNİN
BULUNMASI
A) ÇEVRESEL VE TEĞETSEL GERİLMELERİN BULUNMASI
 İç yarıçap (r,mm)=300 mm
 Et kalınlığı (t,mm)=3,29 mm
 Maks. çalışma basıncı (P,kPa)=0.9 MPa
 Tankın uzunluğu (L,mm)=1500 mm
MUKAVEMET HESAPLARI
B) ASAL GERİLMELERİN BULUNMASI ve VON MİSES GERİLMESİNİN
HESAPLANMASI
SERİ ÜRETİMDE OLAN VE İHTİYAÇ DUYULAN HAVA TANKININ KATALOGTAN SEÇİLMESİ
HAVA TANKININ ÖMÜR TAYİNİ
MODELLEME
MESNET NOKTALARININ BELİRLENMESİ
VE YÜK UYGULANMASI
YÜK UYGULANMASI

Basınçlı kabın 6 bar ile 9 bar arasında çalıştığı varsayılmıştır.

Kaptaki basınç 6 bara düştüğünde kompresör devreye girmekte ve
kap basıncını 120 sn içerisinde 9 bara çıkarmaktadır. 600 sn içinde
hava kullanımına bağlı olarak basınç 6 bara düşmektedir. Çevrim
süresinin 720 sn olduğu varsayılmıştır.
YORULMA TEORİSİ
SONUÇLAR
ÇEVRİM SAYISININ ORTALAMA YIL SAYISINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

Maks. gerilme Maks. Yer değiştirme Yorulma ömrü

110,83 Mpa 0,20142 mm 832325(çevrim sayısı)

Maksimum gerilmelerin kaynak bölgesinin çevresinde oluşmuş, dolayısıyla

yorulmanın en fazla olduğu bölgeler de buralardır.
TANKIN ÖMRÜ
UYGULANABİLİRLİK
 Yapıldığı malzeme nedeniyle yenim payı çok düşük
olan basınçlı hava tanklarında, tankın ömrünü
tamamlayıp tamamlamadığına karar vermek için bu
yöntem kullanılabilir.
 Periyodik kontrolü yapılan basınçlı tankların kalınlık
değerleri benzer yerlerden ölçülüp, çalıştığı çevre
koşulları dikkate alınarak kaydedilirse; bu tür bir
çalışmaya temel teşkil edebilecek bir veri bankası
oluşturulabilir.
Yaptığımız çalışmada bize olan
yardım ve destekleri için MMO
Bursa Şubesi çalışanlarına
teşekkür ederiz.