Malzeme Bilimi v<

Mühendisliği Teri
■■ ■ ■■ v y ■■

Sozlugu
Nihat G. KINIKOĞLU

Türk Dil Kurumu Yayınları

 Nihat G. KINIKOĞLU

MALZEME BİLİMİ VE
MÜHENDİSLİĞİ TERİMLERİ
•• •• w ••

SOZLUGU
 Malzeme bilimi ve mühendisliği terimleri sözlüğü / Hazırlayan:
Nihat Kımkoğlu.. .[ve başk.]. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2013.
724 s.; 24 cm.-— (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Türk Dil Kurumu Yayınları; 1086)
ISBN 978-975-16-2589-2

1. Sözlükler, Malzeme Bilimi 2. Sözlükler, Malzeme Mühendisli­

ği I. Kımkoğlu, Nihat (haz.)

620.1103
 Türk Dil Kurumu Yayınları

MALZEME BİLİMİ VE
MÜHENDİSLİĞİ TERİMLERİ
•• •• w ••

SOZLUGU

Nihat G. KINIKOöLU

Ankara, 2013
 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Türk Dil Kurumu Yayınları: 1086
*

MALZEME BİLİMİ VE MÜHENDİSLİĞİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

*
Hazırlayan:
Prof. Dr. Nihat G. KIN1KOĞLU
*
İnceleyenler:
Prof. Dr. Hamza ZÜLFİKAR
Prof. Dr. İ. Akın ALTIJN
*
Sayfa ve kapak tasarımı:
Hangar Marka İletişimi ve Reklam Hizmetleri
*
Baskı:
OSTİM Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğü
100. Yıl Bulvarı sonu
Çeşme durağı
TR 06374 Yenimahalle, Ankara
Telefon: +90 (312) 354 77 77
Belgegeçer: +90 (312) 354 77 78
*
Birinci baskı: Ankara, 2013 Temmuz
Baskı sayısı: 1500 adet
ISBN: 978-975-16-2589-2
*

Dağıtım :

Türk Dil Kurumu

Remzi Oğuz Mahallesi
Atatürk Bulvarı, 217
TR 06680 Çankaya, Ankara
Telefon: +90 (312) 457 52 00
Belgegeçer: +90 (312) 468 07 83
Genel Ağ: http://tdk.org.tr
*

05846 sayılı Yasa’ya göre

eserin tüm yayın, çeviri ve alıntı hakları
Türk Dil Kurumuna aittir.
İçindekiler
Ön Söz • 7
1. Atom • 11
2. Elektriksel Özellikler »35
3. Manyetik Özellikler • 61
4. Işıksal Özellikler • 69
5. Isıl Özellikler • 73
6. Mekanik Özellikler • 77
7. Özütleme Metalürjisi «111
8. Katılaşma *123
9. Döküm • 147
10. Talaşsız Şekillendirme • 191
11. Talaşlı Şekillendirme *219
12. Isıl İşlem • 239
13. Kaynak • 259
14. Toz Metalürjisi • 277
15. Seramik • 283
16. Polimer • 307
17. Karma Malzeme *331
18. Yenim • 337
19. Yüzey İşlemleri ve Kimyasal İşlemler • 353
20. Mikroyapı İnceleme • 369
21. Kalite Denetimi ve Çevre *393
22. Malzeme • 409
23. Genel Terimler • 427
Dizin • 463
Türkçe • 465
İng. Dizin «515
Alm. Dizin • 567
Fr. Dizin • 621
Rus. Dizin • 673
ÖN SÖZ
Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Terimleri Sözlüğü, Prof. Dr. Nihat Kmıkoğlu ve yaban­
cı dil karşılıklarını belirleyen ilgili bilim dallarından uzmanların oluşturduğu bir kurulun
katkılarıyla hazırlanmıştır.
Sözlük, Türkçe terimlerin İng., Fr., Alm. ve Rus. karşılıklarını ve Türkçe tanım ve açıkla­
malarını içermektedir.
Malzeme Bilimi ve Mühendisliği birçok alt bilim dallarından oluşan geniş bir alandır. Bu
nedenle, terimler 23 alt bilim dalında sınıflanarak, okuyucunun ilgilendiği bilim dalında­
ki terimleri bir arada görmesine olanak sağlanmış, kullanımı kolaylaştırmak amacıyla te­
rimler numaralandırılmıştır. Ör., dökümle doğrudan ilgili terimler 9. bölümde bulunabi­
lecektir.
Sözlüğün sonunda bulunan 5 dildeki dizinde, aranabilecek olan terime, terim numarası ile
sözlük içinde ulaşılabilmektedir.
Terimlerin Türkçe olmasına özen gösterilmiştir.
Sözlüklerde genel olarak uygulanan tek bir cümleden tanımlama, çoğu terimde anlaşıl­
mayı zorlaştırdığından, tanımlar gerektiğinde açıklamalarla desteklenmiş, resimler ve for­
müllerle güçlendirilmiştir.
İlgili terimlere veya anlaşılmasına yardımcı olacak diğer terimlere, bk. ile gönderme ya­
pılmıştır.
Sözlükte, kurulun öncelik verdiği terim adına ilk sırada, üniversitelerde ve sanayide kul­
lanılan diğer adlara ikinci, üçüncü sıralarda yer verilmiş, dizinlerde bu adlardan da terime
ulaşılabilmeye olanak sağlanmıştır.
Terimin birden fazla anlamı olduğu durumda, her bir anlam numaralandırılmıştır.
Kurumun üniversitelere yaptığı duyuru ile 2005 yılından beri Türk Dil Kurumu genel ağ
sitesinde yer alan sözlük hakkında görüş istenmiş, bildirilen görüşler dikkate alınmıştır.
Sözlüğün bundan sonra da, yenileştirilip, genişletilerek yaşayan bir sözlük olmasına ça­
lışılacaktır. Sözlüğe, tdk.gov.tr adresindeki Terimler Sözlüğü sayfasından veya http://soz-
luk.yildiz.edu.tr/main .jsp adresinden ulaşarak, genel ağ üzerinden öneri ve katkıda bulun­
mak mümkündür.

7
SÖZLÜK KURUL ÜYELERİ
İng. terimler Prof. Dr. Nihat G. Kınıkoğlu, Dr. Seher Kınıkoğlu
(Yıldız Teknik Üniversitesi)
Fr. terimler Prof. Dr. Levon Çapan (Arel Üniversitesi)
Alm. terimler Prof. Dr. Ahmet Karaaslan (Yıldız Teknik Üniversitesi)
Rus. terimler Prof. Dr. Havar Memmedov, Dr. Subhan Namazov
(Azerbaycan Teknik Üniversitesi)
Doç. Dr. Ferhat Sametoğlu (TÜBİTAK UME)
Editörler Dr. Seher Kınıkoğlu
Doç. Dr. Ferhat Sametoğlu (TÜBİTAK UME)

Sözlükte kullanılan kısaltmalar

İng.: İngilizce
Alm.: Almanca
Fr.: Fransızca
Rus.: Rusça
bk. : Bakınız
ör.: Örneğin
akb, at%, tga gibi kısaltmalar; tanımın, aletin, yöntemin veya maddenin adlarının kısalt­
maları olup ilgili terim adlarının sonunda bulunmaktadır.
(f), (m), (n), (fpl), (mpl) yabancı dildeki terimlerin cinsiyetini ve çoğul durumunu belirt­
mektedir.

Teşekkür
Sözlük için proje desteğini sağlayan Türk Dil Kurumuna öncelikle teşekkür ederiz.
Sözlük yazımında Türk Dil Kurumu için hazırlanan bilgisayar programı kullanılmıştır.
Program Prof. Dr. Nihat G. Kınıkoğlu ve Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Bölümü
elemanları tarafından geliştirilmiştir. İlgili Bölüm elemanları Yrd. Doç. Dr. Gökhan Ya­
vuz, Dr. Fatih Amasyalı, Arş. Gör. Reşit Doğan, Arş. Gör. Ömür Kartal’a ve çizimler için
Mak. Müh. Baha Salgın’a teşekkür ederim.

9
1001 açısal moment, (İng.: angular mo­
mentimi, Alttı,: Drehimpuls (m), Fr.:
moment (m) eineticjue, Rus.: yejıoeoü
M O A ie n m )
Dönen bir cismin, aynı eksene göre ata­
let momentinin ve açısal hızının çarpı­
mı ile bulunan bir vektör değeri.
1002 alt tane, (İng.: subgrain, Alm.: Sub-
korn (m); Unterkorn (m), Fr.: sous-gra­
in (m), Rus.: eyfrjepno)
Aynı kristal ya da tane içinde, birbi­
rinden az bir yönlenim farkı olan böl­
gelerden birisi.
Açıklama: Genellikle komşu alt tane­
ler birbirlerinden eğim sınırı, kıvrım
sınırı gibi dar açı sınırları ile ayrılmış­
tır.
1003 anyon, (İng.: anion, Alm.: Anion
(n), Fr.: anion (m), Rus.: amıon)
Eksi yüklü iyon.
Açıklama: Atomun bir ya da daha
fazla elektron almasıyla oluşur.
1004 ara değerleme, (İng.: interpolati-
on, Alm.: Interpolation (f), Fr.: itıter-
polation (f), Rus.: nnmepnojımpm)
1. Bir dizideki ara değerler. 2. Bir ya­
zıya eklenen görüşler.
1005 arayer, (İng.: interstice, Alm.: Zwi-
sehenraum (m), Fr.: interstice (m),
Rus.: npoMejıeymoK, ipean)
Çözünen atomlarının ana faz atomla­
rı arasına yerleştiği boşluklar, bk. ara­
yer katı çözeltisi.
1006 arayer, (İng.: interstitial, Alm.:
Zwisehenraum (m), Fr.: irıterstitiel,
Rus.: n p o M e a ıe y m o H H b iü )
Kafes yapısını oluşturan atomların
aralarındaki yer.
1007 arayer kusuru; kafes arası ku­
suru, (İng.: interstitial defect; self
interstitialcy, Alm.: zwischengitter-
fehler (m), Fr.: defaut (m) intersti-
tiel; imperfection (/) interstitielle,
Rus.: npoMejıeymoHHbiü detpenm,
mejtcdoysejibHbi ıı deepeKm)
Bir yabancı atomun ya da ana faz ato­
munun kafesi oluşturan ana faz atom­
ları arasındaki bölgeye yerleşmesi ile
oluşan nokta kusuru, bk. arayer.
1008 arayer yayınımı; kafes arası ya­
yınımı, (İng.: interstitial diffusion,
Alm.: Z wis eh engitterd iffııs io n (f),
Fr.: diffusion (f) interstitielle, Rus.:
âuep(py3UH no Mejfcboy rıuHM)
Bir ana faz kafesindeki arayer atomla­
rının yayınımı, bk. yayınım.
1009 artı ilgili elementler, (İng.: eleet-
ropositive elements, Alm.: elekt-
ropositive Elemente (npl), Fr.:
elements (mpl) eleetro-positifs, Rus.:
3JieKmponojıojtcume.ibHbie 3JieMenmbi)
Kimyasal tepkimelerde elektron vere­
rek artı iyonlar ya da katyonlar oluştu­
ran elementler.
Açıklama: Doğal olarak metaliktir­
ler. Bir artı ilgili atom tarafından veri­
len elektronların adedi artı bir yükselt-
genme sayısı ile belirtilir. Artı ilgilili­
ği en fazla olan elementler, elementler
çizelgesindeki 1A ve 2A grubudur.
1010 artı yükseltgenme sayısı, (İng.:
positive oxidation number, Alm.:
poz iti ve Oxidationsziffer (/), Fr.:
no m bre (m) d ,oxvdation (f) posi-
tif Rus.: nojıoMcumeıibiıaH cmeneub
O K llC J ie H U H )
11
asalyer katı çözeltisi
Kimyasal tepkimelerde artı ilgili bir
element tarafında verilen elektronla­
rın adedi.
1011 asalyer katı çözeltisi, (İng.: subs-
titut icmal sol id solution, Alm.: Substi-
tutionsmischkristall (m), Fr.: solution
(f) de substitııtion ()), Rus.: meepdbiü
pacmeop 3ü.ueuıenım)
Çözünen atomlarının rastgele dağı­
lımla, çözen atomları ile aynı kafes
noktalarında yer aldığı katı çözelti.
Açıklama: ör. Cu-Ni katı çözeltisinin
kristal kafesinde Cu atomlarının Ni
atomlarının yerini alması.
1012 asalyer kusuru, (İng.: substitutio-
nal defeet, Alm.: Substitutionsdefekte
(pl), Fr.: defdut (m) de substitııtion (f),
Rus.: de(f)eKn\ uiMeıueuuH)
Bir yabancı atomun ana faz atomu yeri­
ne yerleşmesiyle oluşan nokta kusuru.
1013 atom; Öze, (İng.: atom, Alm.: Atom
(n), Fr.: atome (m), Rus.: cımoM)
Elementlerin kimyasal tepkimelere
girebilen en küçük parçası.
Açıklama: Nötronlar ve protonlardan
oluşan bir çekirdek etrafında dönen
belirli sayıda elektronlardan meydana
gelmiştir.
1014 atom ağırlığı; atom-gram; atom
kütlesi, (ing.: al omie mass; atomie
weight: gram-atonı, Alm.: Atomge-
\vieht (n); Grammatom (n): Atommas-
se (f), Fr.: nuısse (j) atomicjue, Rus.:
amoMUüH Mcıcea; amoMUhiû eee;
epa.uM-amoM)
Bir atomun atom kütlesi birimiyle ve­
rilen kütlesi.
Açıklama: Bir elementin ya da izo­
topun gramla verilen kütlesi yakla­
şık olarak çekirdeğindeki nükleonla­
rın sayısına eşittir. Birimi g/g.mol ya
da karbon atomunun kütlesinin 1/12'
sine eşit olan atom kütlesi birimidir.
1015 atom altı, (İng.: subatomie, Alm.:
unteratomisch, Fr.: subatomicpıe.
Rus.: eyoamoMUbiu)
Proton, nötron, elektron gibi atomdan
küçük.
1016 atom bağları, (İng.: atomie bonels,
Alm. : atomisehe Bindung (f), atomise-
he Bindungen (pl), Fr.: licıisons (jpl)
atomicjues, Rus.: amo.uubie ecmnı)
Atomları bir arada tutan güçlü birincil
ve zayıf ikincil bağlar.
12
Açıklama: Birincil bağlar metalik
bağ, ortaklaşım bağı, iyonik bağlardır.
Van der Waals bağları diye de adlan­
dırılan ikincil bağlar ise değişken çift
kutup bağı ve kalıcı çift kutup bağıdır.
1017 atom birleşmesi, (İng.:fusion; ato­
mie fusion, Alm.: Atomfusion (f), Fr.:
fusion (f), Rus.: peaKifUH; amaunan
peciKipm)
Hafif element atomlarının çok yüksek
basınç ve sıcaklıklarda birleşmeleri.
Açıklama: Birleşmede kaybolan küt­
le büyük bir enerji açığa çıkarır. Bu
tür tepkime Güneşte ve hidrojen bom­
basında gerçekleşmektedir. Atom bir­
leşmesi tepkimecinin yapımı henüz
gerçekleştirilememiştir.
1018 atom çekirdeği, (İng.: atomie nuc-
leus, Alm.: Atomkern (m), Fr.: noyau
(m) atomicfue, Rus.: amemuoe ndpo)
Atomun merkezindeki artı yüklü kütle.
Açıklama: Z sayıda proton ve N sayı­
da nötrondan meydana gelmiştir. Çe­
kirdeğin artı yükü elektronların yükü­
ne eşit ve zıt değerdedir.
1019 atom enerjisi düzeyleri, (İng.:
atomie energy levels, Alnı.: Energi-
eniveaus (f) im Atom (n), Fr.: nive-
au (m) d ’energie (f) atomicjue, Rus.:
ypocmıı amoMiıoü juepeuu)
Atomun çekirdeğine Kulon (Cou-
lomb) potansiyeli ile bağlı elektron­
ların sahip olabilecekleri belirli ener­
ji değerleri.
1020 atom kütlesi birimi (akb), (İng.:
atomie mass unit (anın; u); atomie
mass seale, Alm.: Atommasseneinheit
(f), Fr.: ünite (f) de masse (f) atomi­
cjue, Rus.: amoMiıan eöuıtuua .uaeebi
(a. e. m .); ııu<a.ıa amoMuoü .uaeebi)
Atomların, moleküllerin, nükleer par­
çacıkların kütlelerini kıyaslamada
kullanılan birim.
Açıklama: Karbon izotopu C12'nin
on ikide biri atom kütlesi birimi olarak
kabul edilmiştir. Bir gramda 0,6022...
xl024 akb bulunur. Doğal karbon %1
C 13 içerdiğinden karbonun element­
ler çizelgesinde geçen ortalama kütle­
si 12,0lT...' dir.
1021 atom numarası, (İng.: atomie
nuınher, Alm.: Ordnungszcıhl (f),
Fr.: nıımero (m) atomicjue, Rus.:
amoMUbiü uo.uep)
 aykırı yerleşim enerjisi

Elementleri tanımlayan, onların ele­ 1025 Avogadro sayısı, (İng.: Avogadro

mentler cetvelindeki yerlerini belirle­ number, Alm.: Zahl von Avogadro (f),
yen bir sayı. Fr.: nombre (m) d'Avogadro, Rus.:
Açıklama: Element atomunun çekir­ mıeno Aeoeadpo)
değindeki artı yükü gösterir. Atom Bir gr.mol maddedeki atom ya da mo­
sayısı çekirdekteki proton sayısına ve lekül sayısı olup 6,022.,.xl 023 atom/g.
atom elektriksel olarak yansızsa çe­ mol ya da molekül/g.mol dür. bk.
kirdeğin etrafındaki elektron sayısına
atom kütlesi birimi (akb).
eşittir.
1022 atom parçalanması, (İn g .: atom ic 1026 aykırı yerleşim; çıkık, (İng.: dislo-
fission; fission, Alttı.: Atomszerfall eation, Alm.: Versetzung (f), Fr.: dis-
(m), F r.: fission (f), R us.: amoMHoe location (f), Rus.: öucjıoKai{im)
dejıenue) Kristal bir yapıda üzerinde kayma
Bir atomun çekirdeğinin parçalanarak olan bir iç yüzey bölgesi ile kayma
daha az toplam ağırlıkta parçacıklara almayan bölge arasındaki sınırı mey­
ayrılması. dana getiren çizgi kusuru.
Açıklama: Aradaki ağırlık farkı bü­ Açıklama: Burgers vektörünün (b),
yük bir enerji hâlinde açığa çıkar, ör. aykırı yerleşimin çizgi vektörüne dik olduğu
atom santrallerinde U-235' in dene­ hallerde kenar aykırı yerleşimi (B), paralel
timli zincirleme parçalanması ile açı­ olduğu hallerde burgu aykırı yerleşimi (A)
ğa çıkan enerjiden yararlanılır. U-235 adını alır. Aykırı yerleşimin hareketi malze­
ya da Pl-239' un zincirleme, denetim­ menin biçim değiştirmesine, aykırı yerleşi­
siz parçalanması ile açığa çıkan enerji min engellenmesi ise dayanımının artışına
atom bombasının gücünü oluşturur.
yol açar. Karışık aykırı yerleşim hem kenar
1023 atom yeri, (İng.: atomic site, Alm.: hem de burgu bileşenlerine sahiptir.
Gitterplatz (m), F r.: site (m) atomi-
qııe, R us.: amoMuoe nojıomenue)
Bir kristal içerisinde bir atomun nor­
mal olarak işgal ettiği yer.
1024 atomlar arası mesafe, (İn g .: inte-
ratomicspacing; interatomic distanee,
Alm.: Akstan d (m) z\vischen der Ato-
men (pl.), F r.: distanee (f) interatomi-
que, R us.: MeotcamoMUhiü unmepca.ı;
MeoicamoMiıoe paccnummıe)
Kristalin birim hücresinin atomları
arasındaki mesafe.
Açıklama: Mesafe, elektronlar ve artı
iyonlar arasındaki çekim kuvvetlen
ve elektron kabukları ve artı iyonlar
arasındaki itme kuvvetleri sonucu
dengelenir, bk. bağ kuvveti.

1027 aykırı yerleşim çoğalması, (İng.:

dislocation nıultiplication, Alm.: Ver-
setzımgsmultiplikation (fi, Fr.: nuıl-
tiplieation (fi des dislocation s (fpl),
Rus.: pajMnojK'cnue âııcıoKauııü)
Metallerin biçim değiştirmesi sırasın­
da aykırı yerleşim yoğunluğundaki
artış, bk. Frank-Read kaynağı.
1028 aykırı yerleşim enerjisi, (İng.:
cncrgy of dislocation, Alm.: Ver-
setzungsenergie (f), Fr.: energie (fi

13
aykırı yerleşim halkası

de la dislocation (f), Rus.: duepeım
Ö U C J lO K a ijU ll)
Aykırı yerleşimin kristal sisteminde
yol açtığı düzensizlik sonucu sistem­
de artan enerji.
1029 aykırı yerleşim halkası, (İng.: dis­
location loop, Al m.: Versetzııngsring
(m), Fr.: anneaıı (m), Rus.: nemim
âucuoKai(Uu)
Kayma düzlemi üzerinde kayan böl­
geyi çevreleyen halka.
Açıklama: Kapalı bir aykırı yerleşim
halkası bazı yerlerde tam kenar bazı
yerlerde tam burgu özelliği gösterir,
halkanın Buıgers vektörü aykırı yer­
leşim çizgisi boyunca her yerde aynı
değerdedir, bk. aykırı yerleşim.
1030 aykırı yerleşim işareti, (İng.: sign
o f dislocation, Alm.: Versetzungsze iç­
ken (n), Fr.: signe (m) de la dislocati­
on (79, Rus.: inan ()uc.ıoKai(iıu)
Burgers vektörünün yönü.
Açıklama: Ters T artı kenar aykırı
yerleşimini, düz T eksi kenar aykırı
yerleşimini gösterir, bk. Burgers vek­
törü.
1031 aykırı yerleşim yoğunluğu, (İng.:
dislocation densitv, Alm.: Versetzung-
sdiclıte (79, Fr.: dcnsitc (/) de dislocati­
on (j), Rus.: n.ıoınnocnib öueııOKaııuu)
Kristal birim hacmindeki aykırı yerle­
şimlerin uzunluğu ya da kristalin bi­
rim alanından çıkan aykırı yerleşim
çizgisi sayısı.
1032 ayna görüntüsü, (İng.: mirror
inıage, Alm.: Spiegclbild (n). Fr.:
inuıge (j) dans un miroir (m), Rus.:
lepra, ibnoe ııso öpa.m vnu e)
Bir cismin, aynanın yansıtmasında ol­
duğu gibi ters konumdaki görüntüsü.
1033 bağ, (İng.: bond, Alm.: Bindung (f),
Fr.: liaison (79, Rus.: eonn)
Molekül ya da kristal yapıda atomları
bir arada tutan kuvvet.
1034 bağ açısı, (İng.: bond angle, Alm.:
Bindungsu'inkel (m), Fr.: angle (m) de
liaison (f), Rus.: ycoıı eonıı)
Bir atomun iki en yakın yönlenmiş
bağı arasındaki açı.
1035 bağ enerjisi, (İng.: binding
energy, Alm.: Bindııngsenergic (f),
Fr.: energie (f) de liaison (f), Rus.:
juepeım eonu)
1. Bir molekül, atom ya da çekirde­
ği bileşenlerine ayırmak için gereken
güç. 2. Tek bir parçacığı ya da parça­
cık grubunu atom ya da molekülden
ayırmak için gereken güç. 3. Kristal­
lerin ya da moleküllerin atomlarım bir
arada tutan enerjilerden birisi.
1036 bağ kuvveti; bağ enerjisi, (İng.:
bond strength; binding energy, Alm.:
Bindungskraft (f), Bindımgs energie
(f), Fr.: foree (f) de liaison (f), Rus.:
cima eonu, juepeım c.ffl3u)
Bir bağı yaratmak ya da koparmak
için gerekli en az enerji ya da kuvvet.
Açıklama: Atom ya da iyonların bir­
birinden denge mesafesi uzaklıktay­
ken sahip oldukları enerji.
1037 bağ yayımı, (İng.: bonding emis-
sion, Alm.: Bindeemission (f), Fr.:
emission (f) de valence (/), Rus.:
eonaufum luueeım)
Metal yüzeyine son derece yüksek
elektrik alanı uygulanarak daraltılan
enerji engelinden elektronların kuan-
tum mekanik geçişi.
1038 bakışım öğeleri, (İng.: symmetry
elements, Alm.: Symmetheelement
(n), Fr.: elements (mpl) de svmetrie
(/), Rus.: jucMenm euMMempuu)
Kristalde bakışımı oluşturan ayna
düzlemleri, dönme eksenleri ve evir­
tim eksenleri.
1039 belirsizlik ilkesi; Heisenberg be­
lirsizlik ilkesi, (İng.: uneertainty

14

principle; Heisenbergs uncertainty
principle, Alttı.: Unbestimmtheitsprin-
zip (n), Fr.: principe (m) d ’incertitude
(f); principe (m) d ’indetermination
(f), Rus.: npunifun neonpedeneuno-
cmu; npıiHifun HeonpedejıenHocmu
remeuöepea)
Elektron gibi küçük bir parçacığın
birbirleriyle bağıntılı iki değişkeninin,
ör. moment ve yer ya da enerji ve za­
man, aynı anda ölçümünde bir belir­
sizlik olması.
1040 beta yapısı, (itıg.: beta stmcture,
Alttı.: Betastruktur (f), Fr.: structure
(f) beta, Rus.: öema-cmpyKmypa)
Yapısal olarak benzer hacim merkezli
kübik fazlar (beta tuncu benzeri) ya
da her iki atomu da üç değerlik elekt­
ronuna sahip elektron bileşikleri için
kullanılan bir Hume-Rothery terimi.
Açıklama: Faz çizgelerindeki beta
fazı ile karıştırılmamalıdır.
1041 birim hücre, (İtıg.: unit celi, Alm.:
Gitterzelle (/), Fr.: reseau (m); celinle
(f) elementaire, Rus.: ııeMenmapnoH
RueÜKa)
Bir kristalde kafes noktaları ve atom­
ların yerlerini belirleyen, üç boyutta
tekrarı kafesi veren en küçük atomlar
grubu, kafesin karakteristiğini yitirme­
yen en küçük parçası.
Açıklama: Birim hücrenin eksen bo­
yutları ve eksenler arası açılar o birim
hücrenin kafes sabitelerini vermekte­
dir.
1042 birim vektör, (İtıg.: unit vector,
Alm.: Einheitvektor (m), Fr.: vecteur
(m) ünite, Rus.: edununubiıı aeıanop)
Kristalin boyları kadar hareket ettiril­
boşluk derişimi
mesi ile aynı duruma geldiği vektörle­
rin en küçüğü.
1043 birincil kuantum sayısı; ana
kuantum sayısı (n), (İng.: princi-
pal quantum number (n), Alm.: Ha-
uptquantenzahl (f), Fr.: nombre (in)
quantique principal, Rus.: enaenoe
Keanmoeoe hucjio)
Atoma ait elektronların enerji düze­
yini gösteren sıfır hariç tam sayılarla
ifade edilen sayı.
Açıklama: n=l en düşük enerji düze­
yini gösterir.
1044 birliktelik sayısı, (İng.: coordinati-
on number; ligancy, Alm.: Koordina-
tionszahl (f), Fr.: numero (m) de coor-
dination (f), Rus.: Koopöunauuoııuoe
hucjio)
1. Karmaşık ortaklaşım bağlı bir bile­
şikte merkezdeki atom etrafında bulu­
nan atomların ya da iyonların sayısı.
2. Bir kristalde bir atomu çevreleyen
en yakın komşu atomlar sayısı.
Açıklama: Atomların ne kadar sıkı
düzenlendiği gösterir.
1045 Bohr yarıçapı, (İng.: Bohr radius,
Alm.: Bohrradius (m), Fr.: rayan (m)
de Bohr, Rus.: padııyc Sopa)
En düşük enerjiye sahip elektron yö­
rüngesinin yarıçapı.
Açıklama: Atomsal boyut birimi ola­
rak da adlandırılır.
1046 boşluğun geçirgenliği, (İng.:
permittivity of free space, Alm.:
Dielektrizitâtskonstante (f) des fre-
ien Raums, Fr.: permittivite (f) de
l'espace (m) libre, Rus.: öınjıCKmpu-
HecKan npoHiıifacMOcmb ceoöoânoeo
npocmpancmea)
Boşluğun 8,854x10 12 F/m değerinde­
ki elektriksel yalıtkanlık (dielektrik)
sabitesi.
1047 boşluk; atom boşluğu, (İng.: va-
cancy Alm.: Leerstelle (f), Fr.: lacu-
ne (j); troıı (m), Rus.: cana ucun)
Kristal bir yapıya sahip katida normal
olarak bulunması gereken yerde bir
atomun bulunmaması, bk. nokta ku­
surları.
1048 boşluk derişimi, (İng.: vacancy
concentration, Alm.: Leerekonzent-
ration (n), Fr.: concentration (f) des
15
boşluk hareket enerjisi
lacıınes (fpl); concentration (f) en
kıcunes (fpl), Rus.: KoııuennıpaıpcA
(id K C M C U U )
Kristaldeki nokta kusurlarının miktarı.
Açıklama: Denge kusuru olarak
10.000 atomda l ’den azdır. Yoğruk
biçim değiştirme, yüksek sıcaklıklar­
dan hızlı soğutma, yüksek enerjili par­
çacıklarla bombalama boşluk derişi­
ni ini artırır.
1049 boşluk hareket enerjisi, (İtıg.:
vacancy ıııigration energy, Alm.: Le-
ere\vanderungsenergie (f), Fr.: energie
(f) de la migration (f) de Icıcıınes
(fpl), Rus.: lueprun nepeMeıuenuH
namııcuu)
Boşluk bir yerden diğerine hareket
ederken komşu atomların daha yüksek
enerji düzeyine çıkması sonucu krista­
lin iç enerjisindeki artış.
1050 boşluk oluşma enerjisi, (İng.:
vacancy fonmıtion energy, 4lm.: Le-
erebildııngsenergie (f), Fr.: energie (f)
de formation (f) de lacıınes (fpl), Rııs.:
jııeprun oöpcnoGüuuH naKancan)
Bir boşluk oluşurken atomlar arası
bağların kopması sonucu kristalin iç
enerjisindeki artış.
1051 boşluk yayınımı; asalyer ya­
yınımı, (Ing.: vacancy diffıısion;
sııbsîitutional diffıısion, Alm.: Leers-
tellendiffnsion (f): Substitııtionsdif-
fıısion (f), Fr.: diffıısion (f) de lacııne
(f): diffıısion (f) de substituîion (f),
Rus.: pacnpoenıpanenıte uaKananı;
KiMemııoıııee pacnpocnıpanenue)
Yeterli etkinleşme enerjisine sahip,
çözen kafesi ile yaklaşık aynı boyda­
ki çözünen atomlarının boşluklar yar­
dımı ile yerdeğiştirmesi.
1052 Bragg yasası, (İng.: Bragg's Unt;
Alm.: Braggsc/ıes Gesetz (n), Fr.: loi
(f) de Bragg, Rus.: Finon hparen)
X dalga boyunda X-1şını atom düzlem­
leri arası mesafesi d,,, olan bir krista-
le 0 açısı altında çarptığında, yansıyan
ışınların birbirlerini güçlendirebilme-
leri için gerekli koşulu belirten yasa.
X = 2dIlkı sinB
1053 Bravais kafesi, (İng.: Brava-
is lalîiee, Alm.: Bravaisgitter (n),
Fr.: reseaıı (m) de Bravais, Rus.:
peıııeniKa Bparaca)
16
Bravais tarafından tanımlanan, atom­
ların kristal yapıda dizilimlerini gös­
teren 14 tür kafes yapısı.
1054 Brillouin bölgeleri, (İng.: Brillou-
in zones, Alm.: Brilloııinszonen (fpl),
Fr.: zones (fpl) de Brillouin, Rus.:
ioıibi Bpıujııojua)
K-evreni içerisinde K’nın yasaklanan
değerlerini gösteren yüzeylerle çevri­
li hacim.
Açıklama: İzin verilen K değerlerinin
üç boyutlu gösterilişi.
1055 Burgers devresi, (İng.: Burgers
cireııit, Alm.: Burgerskreis (m), Fr.:
cireuii (m) de Burgers, Rus.: mumyp
Bıoprepa)
Bir aykırı yerleşim etrafında birbiri
arkasına dizilmiş birim kafes taşıma
vektörlerinin oluşturduğu devre.
Açıklama: Devreyi tamamlamak için
gerekli vektöre o aykırı yerleşimin
Burgers vektörü adı verilir.
1056 Burgers vektörü, (İng.: Burgers
vector; translation veetor, Alm.: Bur­
gers vektör (m), Fr.: veeteur (m) de
Burgers, Rus.: eennıop Bıoprepea;
cno.ib ımuuiı aennıop)
Bir aykırı yerleşim halkasını (Burgers
halkasını) bir aykırı yerleşim etrafında
tamamlamak için gerekli vektör.
Açıklama: Kayma düzleminin bir ta­
rafındaki kafesin kayma düzleminin
diğer tarafındaki kafese göre ne ka­
dar ve ne yönde kaydığını gösterir, bk.
Burgers devresi.
1057 burgu aykırı yerleşimi, (İng.:
scre\v dislocation, Alm.: Schrauben-
versetzung (f), Fr.: dislocation (f) en
belice (/); disloeation-vis (f), Rus.:
duc.ıoKaıımı uııunıa)
Kayma vektörünün aykırı yerleşim
çizgisine paralel olduğu aykırı yerle­
şim. bk. aykırı yerleşim.
1058 burgu ekseni, (İng.: sere w axis,
Alm.: Sclıraubenaclıse (j), Fr.: axe
(nı) de la vis (fi, Rus.: uuumouaH ocu,
ocb uunnıouoü cuMMenıpııu)
Kalesin etrafında dönme ile değiştiği
ve dönme eksenine paralel olarak birim
hücre kadar kaydığı aykırı yerleşim ek­
seni. bk. burgu aykırı yerleşimi.
 değerlik

1059 çekirdekle ilgili, (İng.: nuclear, Dalga ilerleme yönünde ve 2ji/X bü­
Alm.: Keim (m), Fr.: nucleaire, Rus.: yüklüğünde vektörsel sayı.
HÖepHblÜ) Açıklama: 1dalga boyudur.
Atom çekirdeği ya da atom enerjisi ile 1066 dar açı sınırı, (İng.: low-angle bo-
ilgili. ıındary, Alm.: Kleimvinkelgrenze (f),
1060 çizgi kusurları, (İng.: line imper- Fr.: sous-joint (m), Rus.: mazıoye:ıoean
fections, Alm.: linienfârmige Fehler epanuı^a, epanuija e mcuimm yen om)
(mpl), Fr.: imperfections (fpl) li- Kristal içerisinde, iki farklı yönlenim-
neaires, Rus.: uedocmamKu cmpoKu) deki bölgeyi birbirinden ayıran, bir sıra
Bir çizgi boyunca devam eden kusur; aykırı yerleşimin yol açtığı yüzey ku­
kendi içlerinde kusursuz iki bölgeyi suru.
birbirlerinden ayıran sınır, bk. aykı­ Açıklama: Yönlenimsizlik açısı 0 bir­
rı yerleşim; kenar aykırı yerleşimi; kaç dereceden küçüktür.
burgu aykırı yerleşimi; kısmi aykırı
yerleşim.
1061 çizgi vektörü, (İng.: line veetor,
Alm.: Linienvektor (m), Fr.: veete-
ur (m) de ligne (f), Rus.: .luneiınbiiı
eeKmop)
Aykırı yerleşim çizgisi boyunca aykırı
yerleşim çizgisine paralel, birim uzun­
luktaki vektör.
1062 çok yapılılık; alotropi, (İng.: allot-
ropy, Alm.: Allotropie (f), Fr.: allot-
ropie (f); polymorphisme (m), Rus.:
a.ıaomponım)
Elementlerin, alaşımların ya da fazla­
rın, atomlarının farklı dizilimleri so­
nucu, farklı sıcaklık ya da basınçta
birbirinden farklı, birden fazla kafes
yapısına sahip olması.
1063 çökelmesiz bölge, (İng.: preeipi-
tation free zone, Alm.: freier Auss-
eheidııngsbereich (m), Fr.: zone (f)
franche de preeipitation (f); zone 1067 debye, (İng.: debye, Alnı.: debve,
(t) libre de preeipitation ()), Rus.: Fr.: debye, Rus.: öeoaü)
oeajtcdenııe eeoooönoü jonbi) Çift kutup momentlerinin büyüklüğü­
Aşırı doymuş fazın ısıl işlem sırasında nü ölçmede kullanılan bir birim.
tane sınırı yakınlarında oluşan, çökelti Açıklama: 1 debye = 3,34x10'30 C.m
bulunmayan alanlar. 1068 değerlik, (İng.: valeney (GB); va­
1064 dalga fonksiyonu, (İng.: \vave lene e (USA), Alm.: Valenz (m), Fr.:
fıınetion, Alm.: IVe/lenfıınktion (f), valenee (/), Rus.: ea.ıennınoenib)
Fr.: fonetion (f) d'önde (J), Rus.: Atomlar arası bağı sağlayan, kimya­
ho.ihooüh (j)ynKiıun) sal tepkimelere katılan, genellikle s, p
Zamandan bağımsız Schrödinger dal­ enerji düzeylerindeki dış kabuk elekt­
ga denkleminin ilgili sınır koşulların­ ronların sayısı.
da çözümü. Açıklama: Bir elementin ya da kökün
1065 dalga sayısı (k), (İng.: \vave nnmber diğer elementlerle birleşme gücü. Bir
(k), Alm.: Wellenzahl (f), Fr.: nomhre elementin ya da kökün birleşebileceği
(m) d'önde (f), Rus.: ea ınoeoe ’iııc ıo ya da yer değiştirebileceği H atomu
(k)) sayısı.

17
değerlik elektronları
1069 değerlik elektronları; serbest
elektronlar, (İng.: valence elee-
trons; free eleetrons, Alm.: Valenz-
elektronen; freie Elektronca (pl), Fr.:
eleetrons (mpl) de valence (f), Rus.:
jjıemnponbi ea.ıeıınuıocnıu; eeoöoö-
ıtbie neıanponhi)
Atomlar arası bağı sağlayan, kimya­
sal tepkimelere katılan, genellikle s, p
enerji düzeylerindeki dış kabuk elekt­
ronları.
Açıklama: Bu elektronların sayısına
atomun değerliği denir.
1070 değerlik kuşağı, (İng.: valence
band, Alm.: Valenzband (n), Fr.: han­
de (f) de valence (f), Rus.: eanenmuan
3ona)
Değerlik elektronlarını içeren kuşak.
Açıklama: İletkenlerde değerlik ku­
şağı aynı zamanda iletim kuşağıdır.
İletken bir malzemede değerlik kuşa­
ğı dolu değildir, dolayısıyla, değerlik
kuşağı içindeki elektronlar enerji ka­
zanınca enerji ileten duruma geçer, bk.
enerji kuşakları.
1071 değişim yayınımı, (İng.: exehange
diffusion, Alm.: Austauschdiffıısion
(j), Fr.: diffusion (f) d'eehange (m),
Rus. : oCnıennan dıupfiyniH)
Atomların yan yana yer değiştirmesi
ile meydana gelen yayınım, bk. yayı­
nım.
1072 delik, (İng.: hole, Alm.: Loeh (n),
Fr.: tmu (m), Rus.: ııemnponuan ea-
KaııeıiH, dnıpm)
Elektron boşluğu; bir üst kuşağa uya­
rılan elektronun eski kuşağında bırak­
tığı yer.
Açıklama: 1,60x10 19 C yüke sahip
artı yük taşıyıcıdır.
1073 denge mesafesi (atomlar arası),
(Ing.: ecjuilibrium distanee (intera-
tomie), Alm.: Gleiefıgewiehtsahs-
tand (m), Fr.: distanee (f) d'ecpıdihre
(f), Rus.: paeuoeecnoe paecmonnııe
(MeotcamoMUoe))
İki atom arasındaki çekme kuvvetinin
itme kuvvetine eşit olduğu uzaklık.
1074 derişim eğimcesi, (İng.: eoneen-
tration gradient, Alm.: Konzentra-
tionsgradient (m), Fr.: gradient (m)
de eoncentration (f), Rus.: epaduenm
Konifeumpaifuu)
18
Bileşimin mesafe ile değişimi.
Açıklama: Genellikle atom 1/ (m3 •
m) ya da at% ( 1/m) ile ifade edilir.
1075 dikler kafesi, (İng.: pole figüre,
Alm.: pfahle Figür (f), Fr.: figüre (fi)
polaire, Rus.: nomoenan (jmeypa)
Bir kristal düzleminin uzamsal çizim
(üç boyutlu çizim) (stereographically)
dikini çizerek düzlemi tanımlama.
1076 dizilme kusuru, (İng.: staeking fa-
ult, Alm.: Stapelfehler (m), Fr.: d ef aut
(m) de disposition (f), Rus.: (tefenin
yiUlKOCKU)
Bir atom düzleminin diğer bir düzlem
üzerinde normal sırasına uygun olma­
yarak yerleşmesi ile oluşan eksiklik.
1077 dizilme kusuru enerjisi, (İng.:
staeking faul t energy, Alm.: Abla-
gefehlerenergie (f), Fr.: energie (fi
de fan te (f) d'empilement (m), Rus.:
juepeım â eefe ı<ma y namenu)
Kristalde iki bitişik düzlem çeşitli ne­
denlerle birbirine göre kaydığında
meydana gelen dizilim kusurunun ya­
rattığı güç.
1078 dizilme sırası, (İng.: staeking secpı-
enee, Alm.: Stapelfolge (fi, Fr.: ordre
(m) de disposition (fi, Rus.: noenedo-
eaınejunoeınb vnamemi (amOMoe))
Sıkı düzen düzlemlerin üst üste dizilişi.
Açıklama: ABABAB sırlanması al­
tıgen sıkı düzen birim hücreyi, AB-
CABCABC sıralanması ise yüzey
merkezli kübik sıralanmayı verir, bk.
sıkı düzen.
1079 dolum oranı, (İng.: paeking fae-
tor, Alm.: Paekungsfaktör (in), Fr.:
faeteur (m) de tassement (m), Rus.:
ynameomibiü mjcfcpuijiıenm)
Atomların sert kürecikler olarak kabul
edilmesi durumunda kapsadıkları ha­
cim oranı.
Açıklama: Dolum oranı = [ (atom sa-
yısı/hiicre) (bir atomun hacmi)]/ (bi­
rim hücrenin hacmi)
1080 doruk; tepe, (İng.: Peak, Alm.: Gip-
fe l (m), Spitze (f), Fr.: crete (fi; pie
( m ) , Rus.: h u k )
Bir çıkıntının en üst noktası.
1081 dönme eksenleri, (İng.: rotation
axes, Alm.: Umdreehungsaehse (f),

Fr.: axes (mpl) de rotation (f), Rus.:
ocu epaıyeHm)
Bir kristalin etrafında döndürüldüğün­
de belirli katlarda (bir, iki, üç, dört,
altı) kendini tekrarladığı eksen.
Açıklama: Kübik yapıda yüzeyin or­
tasından geçen eksen dörtlü, karşılıklı
köşelerden geçen eksen üçlü dönme
eksenidir.
1082 Dönü, (İng.: Spin, Alm.: Spin (n),
F r s p in (m), Rus.: cnun, epaıpenue)
Elektron ya da diğer temel parçacıkla­
rın kendi eksenleri etrafındaki dönüşü.
Açıklama: Dönme hareketi bir mık­
natıs momenti oluşturur ve açısal mo­
mentle ilişkilidir. Elektronun dönüşü
maddenin mıknatıslanma özellikleri­
nin ana nedenidir. Kuantum kuramına
göre bir elektronun uzaydaki konumu
kuantumlanmış dönü kuantum sayısı
(s) ile tanımlanan iki değer alır, s = ±
1/2 dir. + ve - dönmenin yönünü belir­
lemektedir
1083 dönü kuantum sayısı (ms), (İng.:
spin quantıım number nı , Alm.: Im-
pulsquantenzahl (f), Fr.: nombre (m)
quantique de spin (m), Rus.: cnuno-
60 e Keanmoeoe mıcno
Kuantum kuramına göre elektronların
açısal momentlerini belirten, rn. ile
gösterilen ±1/2’ lik iki değer.
Açıklama: Elektronların ve diğer te­
mel parçacıkların eksenleri etrafında
dönmeleri bir mıknatıs momenti oluş­
turmakta ve açısal momentleri bulun­
maktadır.
1084 dörtlü dönme ekseni, (İng.: tet-
rad rotation axis, Alm.: Tetrade (/),
Fr.: tetrade (f), Rus.: ocn epaıijenım
mempadbi)
Dörtlü dönme ekseni simetrisi.
Açıklama: Kristalin dört kere tam ola­
rak 360° döndürerek yapısının tekrar­
lanması.
dörtlü dönme
ekseni
eğim sınırı
1085 dörtyüzlü; tetrahedron, (Ing.: Tet-
rahedron, Alm.: Tetraeder, (m) Fr.:
tetraedre (m), Rus.: hembipexepannuk,
mempaodp)
Atomların birliktelik sayısı dört ola­
cak şekilde düzenlendiğinde oluşan
Si, Elmas, Si02 gibi element ya da bi­
leşiklerin dört yüzeyli yapısı.
1086 durum yoğunluğu, (İng.: density
o f States, Alm.: Zustandsdichte (f),
Fr.: densite (/) d ’etats (mpl), Rus.:
ruıomnocmb cocmonnuü)
İstatistiksel ve yoğunlaşmış madde fi­
ziğinde her bir enerji düzeyinde yerle
şilebilir durumların sayısı.
1087 düzlem grubu, (İng.: plane group,
Alm.: Ebenegruppe (f), Fr.: group e
(m) de plans (mpl), Rus.: naocmn
epynna)
Kristalçizide dönme, yansıma, taşınım
ve bunların birleşimi ile oluşan işlem­
ler ile süreli ve düzenli yapısı bozul­
mayan yüzeyler dizisi.
1088 düzlem kafesi, (İng.: plane lattiee,
Alm.: Ebenegitter (n), Fr.: reseau (m)
plan, Rus.: nnocKan peuıemm)
Bir düzlemdeki noktaların düzenli ve
süreli dizilimi (eğik, dikdörtgen, mer­
kezli dikdörtgen, kare, hekzagonal) ile
oluşan kafes.
1089 düzlemler arası mesafe, (İng.: in-
terplanar spacing, Alm.: Netzebe-
nenabstânde (mpl), Fr.: distance
(f) entre deux plans (mpl) voisins de
memes indices (mpl) de Miller, Rus.:
MecHcnjıocKocmHoe paccmonnue)
Aynı Miller işaretli iki paralel düzlem
arasındaki mesafe.
Açıklama: Kübik kristaller için dhk| =
a (n2+k2+l2)-12, a - kafes sabitesi.
1090 düzlemsel atom yoğunluğu,
(İng.: plan ar atomie density, Alm.:
ebene Atomdichte (/), Fr.: densite (f)
atomique plana ire, Rus.: njıocmn
amoMHan njıomnocnib)
Merkezleri seçilen bir alan tarafından
kesilen atomların eşdeğer adedinin se­
çilen alana bölümü ile bulunan yoğun­
luk.
1091 eğim sınırı, (İng.: tiltboundry, Alm.:
Kippgrenze (/), Fr.: sous-joint (m) de
flexion (/), Rus.: epamtua n a K j ı o n a )
19
eksi ilgili elementler
Yönlenimsizliği sınır içerisinde uza­
nan bir eksen etrafında dönüş şeklin­
de olan dar açı sınırı.
Açıklama: ör. birbiri üzerine dizilmiş
kenar aykırı yerleşimleri böyle bir sı­
nır meydana getirir.
1092 eksi ilgili elementler, (İng.: eleet-
ronegative elemen ts, Alm.: elekt-
ronegative Elemente (npl), Fr.:
elements (mpl) eleetronegatifs, Rus.:
jjeKmponeeamuen bie j.ıe.nen mbi)
Doğal olarak metal olmayan, kimya­
sal tepkimelerde elektron alarak eksi
iyonlar ya da anyonlar oluşturan ele­
mentler.
Açıklama: Bir eksi ilgili atom tarafın­
dan alınan elektronların adedi eksi bir
oksitlenme sayısı ile belirtilir. En eksi
ilgili elementler, elementler çizelge­
sindeki 6A ve 7A grubu elementlerdir.
1093 elektron; negatron; pozitron,
(Ing.: eleetron; negatron; positron,
Alm.: Eleetron (n); Negatron (n); Po­
sitron (n), Fr.: eleetron (m); negaton
(m); positron (m), Rus.: ne/anpon;
neınnpon; nonımpon)
Tüm atomları meydana getiren temel
parçacıklar.
Açıklama: Maddenin doğal elektron­
ları eksi yüklü olup negatron olarak da
anılır; artı yüklü elektronlar da mevcut
olup pozitron diye adlandırılır. Elekt­
ronun kütlesi protonun kütlesinden
yaklaşık 2000 defa daha küçük olup,
1,60x 10 19 C yüke sahiptir.
1094 elektron bileşikleri, (İng.: eleetron
eompounds; eleetron phases. Alm.:
Elektronenverhindung (f), Elektronen-
verbindııngen (pl), Fr.: phases (fpl) de
Hume-Rothery, Rus.: ı.ıeKinpoııubie
eoemaebi; ııekinpoıuibie cpasbi)
Belirli koşullarda, katı çözünürlük
aralığını ve meydana geldiği bile­
şim aralığını, değerlik elektronu/atom
oranlarının belirlediği ara fazlar.
Açıklama: ör. bu oran, bütün B fazla­
rında 3:2, d fazlarında 21:13, e fazla­
rında 7:4'tiir. Çoğunlukla ikili sistem­
lere ait olan ve bileşim farklılığı gös­
terebilen bu fazlar iyi metalik özellik­
lere sahip katı çözeltilerdir. Bazen dü­
zenli atom dizilimine sahip olurlar ki
20
bu durumda bileşim değişimi aralığı
çok dardır.
1095 elektron çizgi işareti, (İng.: stra-
iglıt line notation, Alm.: Liııienbeze-
iehnung (f) für Elektronenbindungen
(f,pl), Fr.: notation (f) d dlignement (m),
Rus.: npHMo.ıuneünbie oöo3naLienue)
Ortaklaşım bağında atomların elekt­
ronlarının yaptığı bağların çizgilerle
gösterilmesi, bk. elektron nokta işa­
reti.
1096 elektron ışını kırınımı, (İng.: eleet­
ron beam diffraetion, Alm.: Elektro-
nenstralddiffraktion (f), Fr.: diffraeti­
on (f) eleetron icpıe, Rus.: öıuppaKgun
jjıeKmpounoeo ayna)
Bir elektron demetinin bir maddeden
ya da boyutları elektron dalga boyuna
yakın boşluklarından geçerken yönü­
nün değişmesi.
Açıklama: Bir çözümleme yöntemi
olarak maddelerin kimyasal tanımlan­
masında ya da madde içindeki atomla­
rın konumlarının belirlenmesinde kul­
lanılır.
1097 elektron kabuğu, (İng.: eleetron
slıell, Alm.: Elektronensehale (f),
Fr.: eouehe (f) eleetron icpıe, Rus.:
neKinpoınuM oöauniKa)
Aynı n birincil kuantum sayısına sahip
elektronlar grubu.
Açıklama: Genellikle, n = 1, K kabu­
ğu; n = 2, E kabuğu gibi büyük harfler­
le gösterilir.
1098 elektron sıralama kuralı, (İng.:
Aııfbaıı prinaipleş. Ahu.: Aufhanprhi­
zip in), Fr.: prineipe (m) cEAııfbau,
Rus.: npııniiioibi AycpGay)
Atomdaki elektronların sistematik di­
zilişini ifade eden kural.
1099 elektron volt, (İng.: eleetron volt,
Alm.: Elektronvolt (n), Fr.: eleetron-
volt (m), Rus.: jjıeKmponeojibm, ıB)
Enerji birimi. Bir elektronun, boşluk­
ta, bir voltluk elektrostatik potansi­
yel farkı katederek kazandığı kinetik
enerji miktarıdır.
Açıklama: 1 elektron volt = 1 kuan­
tum yük x 1 volt = 1,60x10 19 Jul
1100 elektronik özgül ısıl, (İng.: elee-
tronie speeifıe heat, Alm.: elektroni-
sehe spezifisehe Wanne (f), Fr.: eha-

leur (f) specifique electronique, Rus.:
'iıeKmponnciH memıoeMKocmt)
Elektronların daha yüksek enerjili du­
ruma geçişlerinin toplam özgül ısı
üzerine katkısı.
1101 elektron sürüklenme hızı, (İng.:
electron drift velocity, Alm.: Bewe-
gnngsgeschwindigkeit (f) des Elekt­
ro ns (n), F r v i t e s s e (f) de der ive des
electrons (mpl), Rus.: dpeÜKpoean
CKopoemb nenmpouoe)
Malzemede elektronların bir alan etki­
si altında hareket hızları.
Açıklama: İyonlar tarafından yavaş­
latılan elektronun her iyonu geçtikten
sonra tekrar hızlandığı kabul edilir.
1102 elementler çizelgesi, (İng.: pe-
riodic table, Alm.: Periodensystem
(n), Fr.: tableau (m) du systeme (m)
periodigue; tableau (m) de Mendeleev,
Rus.: nepuoöımecnaH mabsın14a)
Elementlerin elektronik yapılarına
göre sınıflandığı ve dolayısıyla onla­
rın davranışları hakkında bilgi veren
çizelge.
1103 elmas yapısı, (İng.: diamond struc-
ture, Alm.: Diamantstruktur (f), Fr.:
strııcture (f) diamant, Rus.: ajiMasuan
cmpynmypa)
Elmas, silisyum, germanyum gibi ele­
mentlerde atomların SP3 ortaklaşın!
bağı ile bağlı olduğu, birbiri içine gir­
miş iki yüzey merkezli kübikten olu­
şan kristal yapı.
1104 fermiyon, (İng.: fermion, Alm.:
Fermion (n), Fr.: fermion (m), Rus.:
tpepMuon)
Alt birimi olmayan atom altı parçacık.
Açıklama: Standart modelde altı ku-
ark ve altı leptondan oluşan 12 fermi­
yon olduğu kabul edilir.
1105 Fick’in birinci yasası, (İng.: Fieks
first la\v, Alm.: erstes Fieksehes Ge-
setz (n); erstes Fieksehes Diffusions-
gesetz (n), Fr.: premiere loi (f) de
Fiek, Rus.: nepenin şanon ®una)
Sabit sıcaklıkta, yayman maddelerin
akışının derişimlerinin eğimcesi ile
orantılı olduğunu belirten yasa.
Açıklama: Atomların yayınımla bi­
rim alandan birim zamanda geçiş hızı
olan akıyı (J), kararlı halde (Cy, Cx ve
Frenkel kusuru
dC/dx sabit), yayınım katsayısı ve de-
rişimlerin eğimcesine bağlayan eşit­
likle ifade edilir. J=-D (dC/
dx) Cy, Cx sırasıyla yüzeydeki ve x
mesafesindeki derişimdir. J akı [atom/
(m2sn)], D yayınım katsayısı (yayı-
nırlık)[atom/ (m2sn) ve dc/dx derişim
eğimcesidir [atom/m3x 1/m]. Yayman
parçacıkların belirli bölgedeki yoğun­
luğunun zamanla değiştiği dinamik ya
da karasız halde ise yayınım Fick 'in
ikinci yasası ile tanımlanır.
1106 Fick’in ikinci yasası, (İng.: Fieks
second law, Alm.: zweites Fieksehes
Gesetz (n), Fr.: seconde loi (f) de
Fiek, Rus.: emopoû şanon ®una)
Sabit sıcaklıkta, bileşimin değişme
hızının yayımdık ile derişim eğimce-
sinin değişme hızının çarpımına eşit
olduğunu belirten yasa.
Açıklama: Diğer bir deyişle, bile­
şim değişme hızı yayman parçacık­
ların yoğunluğunun ikinci türevi ile
orantılı olduğunu belirten yasa. bk.
Fick'in birinci yasası. dCx/dt = d/dx
[D (dCx/dx)], Cx - yayman elementin
t zamanında yüzeyden x uzaklığındaki
derişimi, D - yayımdık.
1107 Frank-Read kaynağı, (İng.: Frank-
Readsource, Alm.: Frank-Read Quel-
le (f), Fr.: source (f) de Frank-Read,
Rus. : ucmoHHun Opanna - Puda)
Bölgesel kaymanın başlama şekli ve
aykırı yerleşim çoğalması için öne sü­
rülen bir öneri.
Açıklama: Öneriye göre, her iki ucu
yapı kusurları tarafından sabitlenmiş
bir aykırı yerleşim çizgisi gerilme
altında bükülür. Bükülme, sabitleyen
noktalar arasında oluşan yeni bir ay­
kırı yerleşim çizgisini çevreleyen bir
kapalı aykırı yerleşim halkası haline
dönüşür.
i,.
1108 Frenkel kusuru, (İng.: Frenkel
imperfection; Frenkel defect, Alm.:
21
geçişim metali
Frenkel-Defekte (pl), Fr.: defcıut (m)
de Fren kel, Rus.: de(fenni &pem<ejm)
Bir iyon kristalinde kafes arasına yer­
leşmiş bir katyonun, bıraktığı boşlukla
beraber oluşturduğu nokta kusuru çifti.
1109 geçişim metali, (İng.: transition
metal, Alm.: Ubergangsmetali (n),
Fr.: metana (mpl) de transition (f),
Rus.: nepexodubiü .nemana)
d kuşaklarındaki elektron enerji dü­
zeyleri atom başına en yüksek atom
sayısı 10'dan az elektrona sahip olan
demir, kobalt, nikel ve volfram gibi
metaller.
1110 geçişli kayma, (İng.: emss-slip,
Alnu: Çuergleitung (/), Fr.: deeroehe-
ment (m): glissement (m) devie, Rus.:
nonepeuuoe cKonhj/ceuııe)
Bir aykırı yerleşimin kesiştiği bir di­
ğer kayma sistemine geçmesi.
1111 girişim ara kesiti, (İng.: interaeti-
on eross-seetion, Alnu: Çuersehnitt
der IVeehsehvirkııng (f), Fr.: section
(f) d ’interaction (f), Rus.: eeueune
(nauModeüenmuH)
Hedef üzerine gelen parçacıklarla gi­
rişim oluşan alan.
1112 göç, (Ing.: migration; transferen-
ce, Alnu: Wanderung (/), Bene­
ğimg (f), Fr.: migration (f), Rus.:
nepe.neufenue; nepenoe)
1. Atom, elektron, iyon, molekül, boş­
luk ve tane sınırı gibi varlıkların bir
itici güc etkisiyle (gerilme ya da de­
rişim eğimcesi gibi) bir yerden diğeri­
ne hareketi. 2. Elektrik akımı geçişine
bağlı olarak iyonların elektrolit içinde
hareketleri.
1113 hacim merkezli kübik (hmk) kris­
tal yapı, (İng.: body eentered eııbie
22
(bee), Alm.: Kubischraumzentriert
(krz), Fr.: reseaıı (m) cubique centre,
Rus.: ooaeMuouenmpupomnHoe kv-
öımeeKoe meno
İmgesel bir küpün, köşelerindeki se­
kiz atomun merkezinde bulunan bir
atomla temas hâlinde olduğu kabul
edilen atom düzeni.
1114 hacim yayınımı, (İng.: volüme dif-
fusion, Alm.: Volumendiffusion (f),
Fr.: diffnsion (f) volumique, Rus.:
oone.u paenpoempanenue)
Çok kristalli katida tane içinde mey­
dana gelen atom hareketi, bk. yayı­
nım.
1115 halka yayınımı, (İng.: ring diffn­
sion, Alm.: Ringdiffusion (/), Fr.:
anneaıı (m) de diffnsion (/), Rus.:
Konbipmoe paenpoempanenue)
Kafes atomlarının bir halka şeklinde
birbiri arkasına yer değiştirdiği yayı­
nım.
0 0 0 0 0
-ooooo .-IW
k-
ooodcf
0 0 0 0 0
1116 Hume-Rothery kuralları, (İng.:
Hume-Rothery rules, Alm.: Hume-
Rothery Regeln (pl), Fr.: lois (/pl) de
Hume-Rothery, Rus.: npamınuı K)m -
Poıepu)
Alaşım sistemlerinde, elementlerin
bütün oranlarda asalyer katı çözeltisi
meydana getirebilmeleri için uymaları
gereken, fakat, bazı durumlarda yeter­
li olmayan kurallar.
Açıklama: 1. Metallerin atom boyut­
ları arasındaki fark % 15'den az olma­
lıdır. 2. Metaller aynı kristal yapısında
olmalıdır. 3. Metallerin atomları aynı
değerlikte olmalıdır. 4. Metallerin
atomları benzer eksi ilgililikte olmalı­
dır.
1117 ısıl elektron yayımı, (İng.: thermal
eleetron emission; termionic emissi-
on, Alnu: Glühelelektronenemission
(f), Fr.: emission (/) thermionigne,

Rus.: mep.\ıoueıanpoHucm jmuccuh)
Isı ile uyarılan elektronların, Fermi
düzeyinden serbest hâle geçmeleri so­
nucu oluşan elektron yayınımı.
1118 ışınım enerjisi, (İng.: radiation
energy, Alm.: Strahlungsenergie (J),
Fr.: energie (f) de rayonnement (m),
Rus.: paduanuoHHciH itte pena)
Bir fotonun ya da ışınım demetindeki
bir parçacığın enerjisi.
Açıklama: Çoğunlukla elektron volt
olarak verilir.
1119 ikincil kuantum sayısı, I, (İng.:
sııbsidary qııantum number, l, Alm.:
Nebenpuantumzahl (f)J, Fr.: nomb-
re (m) qııantique aııxdia ire, Rus.:
ecnaMoeamejibHoe Keamnoeoe mıc.ıo)
Elektronların çekirdek etrafındaki ko­
numlarını belirlerken ana enerji düze­
yi altında yer alan elektronların bu­
lunma olasılığının yüksek olduğu alt
enerji düzeylerini (alt kabukları) gös­
teren kuantum sayısı 1.
Açıklama: 1 = 0, 1, 2, 3, (n-1) değer­
lerini alır ve bu değerler harflerle 1= s,
p, d, f, şeklinde de gösterilir.
1120 İkiz sınırı, (İng.: twin boundry, Alm.:
Zwillingsgrenze (f), Fr.: joint (m) de
maele (f), Rus.: deoıman epanuifa)
Bir kristalin, sınır düzlemine göre bir­
birlerinin ayna görüntüsü olan iki böl­
gesini birbirinden ayıran yüzey kusuru.
1121 iyon; anyon; katyon, (İng.: km:
cınion; eation, Alm.: lon (n); Anion
(n); Kation (ti), Fr.: km (m); anion
(m); eation (m), Rus.: uon; anıton;
ıcamuou)
iyonlama odası
Bir ya da daha fazla elektron kazana­
rak ya da kaybederek eksi ya da artı
yüklenmiş atom.
Açıklama: Eksi yüklüler anyon, artı
yüklüler katyon diye adlandırılır.
1122 İyon bağı, (ing.: ionic bond; polar
bond, Alm.: Ionenbindung (f), Fr.: li-
aison (f) ionique, Rus.: uohhüh cmıen;
nojmpnan cghsb)
Elektroartı elementten elektoeksi ele­
mente elektronların geçişi ile oluşan,
birbirine zıt yüklü iyonlar arasındaki
elektrostatik çekimden doğan birincil
bağ.
Açıklama: İyon bağlı: malzemeler
biçim değiştirmeye uğrarken iyonlar
arasındaki elektrik dengesi bozulur
(gevrek malzemeler). Elektrik yükü
ancak bütün iyonların hareketi ile sağ­
lanabilir (düşük iletkenlikli malzeme­
ler). Yönsüz bir bağdır, ör. NaCl kris­
tali.
1123 iyon kristal, (İng.: ionic erystal,
Alm.: lonenkristall (m), Fr.: eristal
(m) ionkpıe, Rus.: uounbiü Kpucmajıjı)
Atomları iyon bağı ile bağlı kristal.
Açıklama: ör. NaCl.
1124 iyonlama odası, (İng.: ionization
chamber, Alm.: Ionisationskammer
(f), Fr.: chambre (f) d'ionisation (f),
Rus.: uonuıapuonnan Kaeıepa)
İçinde, X-ışınları ile ya da diğer iyon-
layıcı ışınlarla iyonlandığı zaman
elektrik akımı geçiren bir gaz bulu­
nan, iki ya da daha fazla elektrotu olan
bir oda.
Açıklama: Yaygın olarak ışınım şid­
detini ölçmek için kullanılır.
23
izotop

1125 İzotop, (İng.: isotope, Alm.: Isotope b

(n), Fr.: isotope (m), Rus.: ınomon)
Aynı atom sayısına dolayısıyla aynı
sayıda protona; fakat farklı sayıda nöt­
rona, dolayısıyla farklı atom kütlesine
sahip aynı elementin atomları,
1126 k-uzayi, (İng.: k-spacc, Alm.:
k-Raum (m), Fr.: cspacc (m) k, Rus.:
Kaomıoe npocmpancmao)
Sayısal görüntüden elde edilen verile­
rin matematiksel olarak işlenip gerçek
görüntünün elde edildiği geçici görün­
tü uzayı. 1131 kafes yeri; kafes noktası, (İng.:
Açıklama: k-uzayı aynı zamanda kar­ laîtice site, Alm.: Gitterplatz (m), Fr.:
şıt uzay ya da moment uzayı olarak da site (m), Rus.: Mecmo e pcıucnme,
adlandırılır. ıocj Kpııcma.ımmccKoü peıuenmu)
1127 kafes; uzay kafesi, (İng.: latti- Kafes yapısında atomların bulunduğu
ce; space latticc, Alm.: Gittcr (n), yerler.
Fr.: rcscau (m), Rus.: peıuenmu; 1132 kararsız durum yayınımı, (İng.:
npocmpancmacınıa>ı pcıucmı<a) nonsteady-state diffusion, Alm.: Dif-
Her biri özdeş çevreye ve uzaklığa sa­ fusion (f) des instabilen Zustcınd (m),
hip noktaların üç boyutta dizilimi, Fr.: diffusion (f) instable; diffusion (f)
1128 kafes noktası, (İng.: latticc point, irregıılierc; diffusion (f) permanente,
Alm.: Gittcrstcllc (f), Fr.: point (m) Rus. : uccmauııoıtapuan d ııffyn m )
du rcscau (m), Rus.: rica peıuemKiı) Bir yayınım sisteminin farklı yerlerin­
Bir kafeste özdeş çevreye sahip nok­ de yayman maddelerin derişiminin za­
taların meydana getirdiği bir dizi içer­ manla değişmesi.
sinde bir nokta. 1133 karışık aykırı yerleşim, (İng.: mi-
1129 kafes özgül ısısı, (İng.: latti­ xcd dislocation, Alm.: gemisehe Vcr-
cc spccific heat, Alm.: spezifısche sctzıuıg (f), Fr.: dislocation (f) mis­
te; dislocation (f) imparfaite, Rus.:
Gittcnvdrmc (f), Fr.: chalcıır (f)
cMcmanuaH ducıoKauım)
specificjue du rcscau (m), Rus.: mc-
n.ıocMKOcnib peıuemKiı, pcıucnuruıau
Hem kenar hem de burgu bileşenleri­
ne sahip aykırı yerleşim.
ıncn.ıocMKocnih)
Titreşim hâlindeki kristal kafesi atom­
larının, daha yüksek enerjili titreşim
durumuna geçmelerinin toplam özgül
ısıya katkısı.
1130 kafes sabiteleri, (İng.: latticc cons-
tants; latticc parameters; crystal latti­
cc parameters, Alm.: Gittcrkonstantcn
(f pl); Gittcrparamctcr (fpl), Fr.: pa­
ra metres (m pl) d'ıınc maille (f) cris-
tailine, Rus.: nocmonnubic peıuenmu;
napaMcmpbi peıuenmu; napa.ucmpbi
Kpucnıa.7.7 11'/ec koü pc111cmku) 1134 karşıt kafes, (İng.: rcciprocal lat­
Kristal kafesi birim hücresini tanımla­ ticc, Alm.: reziprokes Gittcr (n),
yan geometrik şeklin oda sıcaklığında Fr.: rcscau (m) rcciproquc, Rus.:
ölçülen kenar boylarının ve bu kenar­ oopamnan peıuenmu)
ların meydana getirdikleri açıların de­ X-ışınları çalışmalarını kolaylaştır­
ğerleri. mak amacıyla kristal kafesinde öl-

24

çülen mesafelerin karşıt değerlerinin
oluşturduğu varsayılan, X-ışınları kı­
rınımı ile ilgili problemlerin çoğunda
kullanılan kafes.
Açıklama: Karşıt kafesin her bir nok­
tası asıl kafesin merkezinden düzlem­
lerine dik çizilen doğruların üzerinde­
dir.
1135 karşıt uzay, (İng.: reciprocal spa-
ce, Alm.: gegenteilerı Raeumen (pl);
gegenteiler Raum (m), Fr.: espa-
ce (m) reciproque, Rus,: oöpamnoe
npocmpancmeo)
Kristal uzayının a, b, e, temel vektör­
lerine, a*, b*, e* vektörlerinin belirli
eşitlikler dizisi ile bağlı olması duru­
mu.
1136 kayma, (İng.: slip, glide, Alm.: Gle-
iten (n), Fr.: glissement (m), Rus.:
C K O JlbJIC eH U H )
Bir aykırı yerleşimin hareketi sonu­
cu kristalin bir kısmının diğer kısmına
göre kayarak kalıcı yer değiştirmesi.
1137 kayma düzlemi, (İng.: slip plane;
glide plane, Alm.: Gleitebene (f), Fr.:
plan (m) de glissement (m), Rus.:
n.ıocKocmb cKOJiarcenım)
Bir aykırı yerleşimin, Burgers vektörü
ve çizgi vektörünü içeren, kayma sı­
rasında aykırı yerleşimce süpürülen,
genellikle en yoğun ve birbirinden en
ayrık düzlemlerinden biri.
1138 kenar aykırı yerleşimi, (İng.:
edge dislocation, Alm.: Stufenverset-
zung (f), Fr.: disloeation (f) en arete;
dislocation-coin (f), Rus.: Kpaeean
ducaoKaifim)
Normal kafes düzlemleri arasında faz­
ladan bir yarım düzlemin yer alması
sonucu oluşan aykırı yerleşim, bk. ay­
kırı yerleşim.
1139 kesişme noktası, (İng.: intercept,
Alm.: Schnittpunkt (m), Fr.: intersee-
tion (f), Rus.: moHKa nepecenenuH)
İki çizginin ya da eksenin kesiştiği
nokta.
1140 kısa mesafeli düzen, (İng.: short-
range önler, Alm.: Nahordnung (f),
Fr.: ordre (m) proche; ordre (m)
şerre, Rus.: nopnöoK KoponiKoro
öııana3ona)
Bir ya da iki atom mesafesi içerisinde
atomların düzenli, tekrar eden dizilimi.
kristalçizi düzlemleri
Açıklama: Su molekülünde bir H ve
iki O atomunun beraberce oluşturduk­
ları düzen gibi.
1141 kısmi aykırı yerleşim, (İng.: par-
tial dislocation, Alm.: Teilversetzung
(/), Fr.: dislocation (f)partielle, Rus.:
Hacmunnan ducjıoKaquH)
Burgers vektörünün bir kafes taşıma
vektörü olmadığı aykırı yerleşim.
1142 kıvrım sınırı, (İng.: twist boun-
dary, Alm.: Biegegrenze (f), Fr.: so-
us-joint (m) de deformation (f), Rus.:
sunmoeaH epanuifa)
Yönlenimsizliğine sınıra dik bir ek­
sen etrafında bir dönüşün neden oldu­
ğu, bir sıra burgu aykırı yerleşiminin
oluşturduğu dar açı sınırı.
1143 Kirkendall etkisi, (İng.: Kirken­
dall effect, Alm.: Kirkendallseffekt
(m), Fr.: effet (m) Kirkendall, Rus.:
3(p(fieKM KupKendenjıa)
Bir yayınım çiftinde eşit olmayan ya­
yınım hızları etkisi ile başlangıçtaki
ara yüzeyin hareket etmesi.
1144 kristal, (İng.: crystal, Alm.: Kristali
(m), Fr.: cristal (m), Rus.: Kpucmajuı)
Atomların, iyonların ya da molekül­
lerin üç boyutta tekrar eden bir düzen
içerisinde dizilmeleri ile oluşmuş ben-
zeşik katı.
1145 kristal düzlemi, (İng.: crystal pla­
ne, Alm.: Kristallebene (pl), Fr.: plan
(m) du cristal (m); plan (m) cristal-
lographique, Rus.: KpucmajuıımecKaH
n.ıocKocmb)
Kristal yapıda atom dizilimlerinin be­
lirlediği, birbirinden eşit uzaklıktaki
düzlemlerin her biri.
1146 kristal eksenleri, (İng.: crystal
axes, Alm.: Kristallachsen (pl),
Fr.: axes (mpl) du cristal (m), Rus.:
Kpucman.muecKue ocu)
Atomların kristal yapıdaki dizilimle­
rinde birbirlerine olan uzaklıkları be­
lirleyen üç boyut.
1147 kristalçizi düzlemleri; kristalog-
rafik düzlemler, (İng.: crystallog-
raphic planes, Alm.: Gitterebene (f),
Fr.: plans (mpl) eristallographiqu-
es, Rus.: KpucmajuıoepacpımecKue
rurocKocmu)
25
kristalçizi yönü
Düzlem işaretleriyle (Miller işaretleri)
tanımlanan, bir kristal kafesi içerisin­
deki atom düzlemleri.
1148 kristalçizi yönü; kristalografik
yön, (Ing.: erystallographiedireetion,
Alm.: kristallographisehe Richtung
(f), Fr.: directions (fpl) eristallograp-
hicpıes, Rus.: KpuenuvnoepafuueeKoe
uanpae.ıeuue)
Koordinatlar üzerindeki vektör bile­
şenlerinin en küçük tam sayıya indir­
genmiş değerleriyle köşeli ayraç içe­
risinde gösterildiği, kristal içerisinde
belirli bir yönü belirleyen vektör.
Açıklama: Bir kübik birim hücrede,
birim hücrenin üzerindeki bir başlan­
gıç noktasından birim hücrenin yü­
zeyine çizilen bir vektör ile gösteri­
lir. Vektörün yüzeyi deldiği noktaların
yer koordinatları x, y ve z’nin en kü­
çük tam sayıya indirgenmiş değerle­
ri köşeli ayraç içinde, [uvw] şeklinde
yönün işaretini belirtir. Benzer atom
dizilime sahip yönler ailesi açılı ay­
raçla gösterilir, ör. [100], [100], [011],
[010], [001] ve [001], <1 ()()>.
1149 kristalçizisel eşdeğerli, (İng.:
crystallographically ecpıivalent, Alm.:
krista 11ograph iseher Gleic*hn 'ert (m),
Fr.: eristallographicpıement eqııiva­
len t, Rus.: Kpuenıaa.ıoepafımeeKuü
jKttuacuıenm)
Aynı kafes noktalarını kapsayan (düz­
lemler ve yönler).
1150 kristalleşme, (İng.: erystallization,
Alm.: Kristallisation (f), Fr.: eriş ta/-
lisation (f), Rus.: Kpuema.ınusaıgın)
Sıvı faz soğurken, sıvı fazdan ayrılan
kristal yapılı katının oluşturduğu faz.
bk. kritik yarıçap.
1151 kuantum sayıları, (İng.: cpıantum
nıtmbers, Alm.: Quantumzahlen (fpl).
Fr.: nombres (mpl) quantiques, Rus.:
Ksaumoebie mıeacı)
Bir atom içindeki elektronların enerji
düzeylerini belirleyen sayılar.
Açıklama: Birincil kuantum sayısı n,
elektronun hangi kuantum kabuğuna
ait olduğunu belirtir. 1, 2, 3 gibi tam
sayılardır. Elektron kabuğu genellik­
le n = 1 K, n = 2 L, n = 3 M gibi harf­
lerle tanımlanır. Her bir kabuk içinde­
26
ki enerji düzeyleri ikincil kuantum sa­
yısı 1 ve manyetik kuantum sayısı
ile belirlenir. İkincil kuantum sayısı
(yörüngemsi) sayılarla ya da genellik­
le harflerle gösterilir. 1= 0 s, 1= 1 p, 1
~ 2 d, 1= 3 f gibi. Manyetik kuantum
sayısı m( enerji düzeyinden ziyade yö-
rüngcmsilerin uzaydaki konumlarını
belirtir. Herbir 1 için manyetik kuan­
tum sayısı toplamı 21+E dir. Pauli tek­
lik ilkesi her bir yörüngemside, aynı
enerjide birbiriylc ters dönüşte en faz­
la iki elektronun bulunabileceğini be­
lirtir. Dönü kuantum sayısı ms +1/2 ve
-1/2 değerleri alarak farklı dönüleri
belirtir.
1152 kuark, (İng.: Quark, Alm.: Quark
(n), Fr.: cjuark (m), Rus.: KeapıO
Proton ve nötrono oluşturan, kuvvetli
etkileşimden etkilenen, parçacık.
Açıklama: Kuarklar, gluonlar tarafın­
dan bir arada tutulur.
1153 kusur, (İng.: fault, Alm.: Fehler
(m); Defekt (m), Fr.: impeıfection
(İ); def aut (m), Rus.: defanın, mbHU,
noepe.neâeuue)
Doğru olmayan, hatalı olan.
Açıklama: Düzenli yapıdan sapmaya
neden olan.
1154 kübik düzlem, (İng.: eubie piçi­
ne, Alm.: kııbisehe Ebene (f), Fr.:
plan (m) cubicpıe, Rus.: KyCnmeemH
njıoeKoenib)
Kübik sistemin üç kristalçizi eksenin­
den birisine dik olması.
Açıklama: Miller işaretleri {100}"
dir.
1155 kübik kristal yapı, (İng.: eubie
erystal strueture, Alm.: kubisehe
Kristallstruktıır (f), Fr.: strueture (f)
eristalline eubicpıe, Rus.: KyCnıneencm
npnem ana 11ueemn empynmypa)
Birim hücrenin küp şeklindeki katı
madde düzeni.
1156 Laves fazları, (İng.: Laves phases,
Alm.: Laves-Phasen (fpl), Fr.: phases
(fpl) de Laves, Rus.: fa3bi JJaeeca)
Değerlik elektronlarından ziyade geo­
metrinin belirlediği basit atom oranla­
rındaki bileşimde ara fazlar.
Açıklama: Bu tür fazlar için genel
formül XY0 dir. ör. MgCu, (kübik),
MgNi, (hekzagonal).

1157 lepton, (İng.: lepton, Alm.: Lepta
(pl), Fr.: lepton (m), Rus.: jıenmon)
Maddeyi oluşturan, alt birimi olma­
yan, zayıf etkileşimden etkilenen,
atom altı parçacık.
Açıklama: ör. elektron ve nötrino.
1158 metal bağı, (İng.: metallic bond,
Alm.: metallische Bindung (f), Fr.:
liaison (f) metallique, Rus.: Memcuuıu-
HeCKÜH C 6H 3b)
Metal atomları kümesinde, değer­
lik elektronu dalga fonksiyonlarının
geniş bir bölgeye yayılması sonucu
elektron bulutu hâlinde genelleşmiş
serbest elektronlar ile, metal iyonları
arasındaki çekimden doğan birincil
bağ.
Açıklama: Yönsüzdür, metal biçim
değiştirirken atomların bağıl yerleri
kolaylıkla değişir (sünek malzemeler),
metallere gerilme uygulandığında bağ
elektronları elektronlar denizi içeri­
sinde kolaylıkla hareket eder (iletken
malzemeler).
1159 mıknatıs kuantum sayısı (m,),
(İng.: magnetic quantum number
(mj), Alm.: magnetische Quantum-
zahlen (fpl), Fr.: nombre (m) quan-
tique magnetique, Rus.: Maenumnoe
Keaumoeoe hucjio)
Mıknatıslı bir alanda, yörüngenin açı­
sal momentine tekabül eden manyetik
momentin alana göre yönlenimini be­
lirten mİ ile gösterilen sayı. bk. kuan­
tum sayıları.
1160 Miller-Bravais işaretleri; Miller-
Bravais indisleri, (İng.: Miller-
Bravais indices, Alm.: Miller-Brava­
nokta grubu
is Indizes (m,pl), Fr.: indices (mpl)
de Miller-Bravais, Rus.: undeKcu
Mujıjıepa-Epaeaüca)
Genellikle hekzagonal kristaller için
kullanılan dört sayılı bir işaretleme
sistemi.
Açıklama: Miller işaretlerinde oldu­
ğu gibi saptanır ve parantez içerisinde
(hkl) şeklinde gösterilir. Hekzagonal
kristallerde yönü göstermek için kul­
lanılan işaretlere de bu adın verildiği
olur.
1161 molekül, (İng.: molecule, Alm.:
Molekül (n), Fr.: molecule (f), Rus.:
M O J ie K y jıa
Birbirlerine birincil, diğer atomlara
ikincil bağlarla bağlı atom grubu.
1162 molekül İçi bağ, (ing.: intramole-
cular bond, Alm.: innermolekulare
Bindung (f), Fr.: liaison (f) intramo-
leculaire, Rus.: enympumojıeKyımpnan
C 6H 3b)
Molekülün içindeki atomların birbir-
leriyle oluşturduğu bağ.
Açıklama: Genellikle moleküller ara­
sı bağdan güçlüdür.
1163 molekül kristal, (İng.: molecular
crystal, Alm.: Molekulkristall (m),
Fr.: cristal (m) moleculaire, Rus.:
MOJieKyjmpubiü Kpucmajuı)
Kafes noktaları moleküllerden oluşan
kristal.
1164 moleküller arası bağ, (İng.: inter-
molecular bond, Alm.: zwischenmo-
lekulare Bindung (f), Fr.: liaison (f)
intermoleculaire, Rus.: MeaıcMOJieKy-
ımpuan een3b)
Moleküllerin birbirleriyle yaptığı bağ.
Açıklama: Molekül içi bağdan farklı­
dır.
1165 monoklinik, (ing.: monoclinic,
Alm.: monoklinisch, Fr.: monocli-
nique, Rus.: MonoKJiUHunecKuü)
Eşit olmayan üç eksenden bir çiftinin
dik açılı olmadığı bir hacim kafesi.
1166 nokta grubu, (İng.: point group,
Alm.: Punktgruppe ([[), Fr.: groupe
(m)ponctuel, Rus.: monennaH epynna)
1. Kristaldeki bir atomun aynı cinsten
bir atomla yer değiştirmesi sırasında
bir noktayı sabit bırakan dönme, yan-
27
nokta kusurları
sıma gibi bakışımlı işlemler grubu. 2.
Matematikte bir noktayı sabit bırakan
geometrik bakışım grubu.
1167 nokta kusurları, (İng.: point imper-
fections; point defects, Alnı.: Punk-
tdefekte (pl), Fr.: imperfections (fpl)
ponctııelles, Rus.: moueuubie decpen-
mbi)
Anafaz atomunun bulunması gereken
yerde olmaması ya da kafeste yabancı
bir atomun varlığı sonucu oluşan ka­
fes yapısını küçük bir bölgede bozan
kusurlar, bk. boşluk (a); arayer ku­
suru (b) (e); asalyer kusuru (d) (e);
Frenkel kusuru (f); Schottky kusu­
ru (g).
Açıklama: Kafes yapısındaki bu dü­
zensizlik malzeme özelliklerini etki­
ler, ör. dayanımının artmasına neden
olabilir.
opo-c Ö>0y>0Ö>6 vZw\
y <><kAoy o
m m ,*.>y Ç>oyy
^OOCÇ<»OO m
a»
■AA.'1
;* m
«D U‘>
1168 nötron, (İng.: neutron. Alttı.: Ne-
utron (n), Fr.: neutron (m), Rus.:
neümpon)
Elektriksel olarak yansız, protona ya­
kın kütlede ve hidrojen atomu hariç
tüm atomların çekirdeğinde bulunan
parçacık.
1169 nükleon, (ing.: nucleon, Alttı.:
Nucleon (n), Fr.: nucleon (m), Rus.:
HVKjıeon)
Atomun çekirdeğini meydana getiren
nötron ya da proton.
1170 oktahedral düzlem, (İng.: octa-
hedral plane, Alnı.: Oktaederebene
(f), Fr.: plan (m) octaedral, Rus.:
OKmajdpuHecKüH n.ıocKocmb)
28
Kübik kristallerde her üç ekseni eşit
kesen düzlem.
1171 ortaklaşım bağı; kovalan bağ,
(Ittg.: covalent bond, Alttı.: kovalente
Bindung (f), Fr.: liaisorı (f) covalente,
Rus. : Konajıeıımnan c6H3b)
İki atomun yarı dolu yörüngelerindeki
(genellikle s ve p) atomlarım ortaklaşa
kullanarak asal gaz kurulumuna ulaş­
maları ile enerjinin azalmasına bağlı
olarak meydana gelen bağ.
Açıklama: Ortaklaşım bağları yön­
lüdür, atomların birbirlerine göre
konumları değiştirilmeye zorlanınca
bağlar kopar (gevrek malzemeler).
Elektron ancak bağlardan birini kopa­
racak derecede yüksek gerilme ya da
sıcaklıkta hareket edebilir (yalıtkan
malzemeler).
ortakisMmbağı
'O
1172 ortorombik düzen, (İng.: ortho-
rombie svstem, Altn.: rhombisches
System (n), Fr.: systeme (m) orthor-
homhicjue, Rus.: opmopoMoıeıecKan
cıuıeonmı)
Kristallerde Bravais tarafından tanım­
lanan, birbirine dik, üç eşit olmayan
eksene sahip birim hücrenin düzeni.
1173 öz biçimli kristal, (İng.: idiomorp-
hie crystal, Alnı.: idiomorpher Kris­
tali (m), Fr.: eristal (m) idiomorphe,
Rus.: uöuoMopcpHbiü Kpucmajı.ı)
Herhangi bir engel olmadan büyüdü­
ğü için yatkın düzlemleri açıkça geli­
şen bir kristal.
1174 öz yayınım, (İng.: self-diffusion,
Alın.: Selbstdiffiısion (f), Fr.: auto-
diffusion (/), Rus.: caModmpcpysıiH)
Saf malzemelerde atomların yayınımı.
Açıklama: Atomun atom boşluğuna
hareketi şeklinde meydana geldiğin­

den etkinleşme enerjisi bir boşluğu
oluşturmak için gerekli enerji ve bir
boşluğu hareket ettirmek için gerekli
enerjinin toplamına eşittir.
1175 paralel, (ing.: parallel, Alm.: paral-
lel, Fr.: parallele, Rus.: napaıuıe/ib-
HblÜ)
Birbirlerinden her noktası ile aynı
uzaklıkta çizgi, eğri ya da düzlemler.
1176 Pauli teklik ilkesi, (İng.: Pau­
li exclusion principle, Alm.: Pau-
li-Fermi-Prinzip (n), Fr.: prirıcipe
(m) d'exclusion (f) de Pauli, Rus.:
npuııı\un ucKJUOHeumı Hayjıu)
Bir kütlede iki elektronun aynı enerji
düzeyine; aynı dört kuantum sayısına
sahip olamayacağını belirten ilke.
1177 potansiyel; gizil, (İng.: potential,
Alm.: potenziell, Fr.: potentiel, Rus.:
nomeniiuajı)
Var olup da gerçekleşmemiş, ortaya
çıkmamış olan; imkân dahilinde olan.
1178 potansiyel enerji; gizil enerji,
(Ing.:potential energy, Alm .: potanzi-
elle Energie (f), Fr.: energie (f) poten­
tielle, Rus.: nomeniiuajibHan 3nepeun)
Bir cismin bulunduğu yere göre ener­
jisi.
1179 proton, (İng.: proton, Alm.: Proton
(n) , Fr.: proton (m), Rus.: npomon)
Atomların çekirdeğindeki 938,2x106
eV artı yüke sahip, kararlı bir parça­
cık.
Açıklama: En hafif hidrojen izotopu­
nun çekirdeği.
1180 saçılma kesiti, (İng.: scattering
cross-section, Alm.: Ausbreitııng-
squerschnitt (m), Fr.: seetion (f) de
dispersion (f), Rus.: pacceumnıte
cenenuH)
Işınımın çarparak saçıldığı etkili alan.
Açıklama: Toplam saçılma kesiti so­
ğurma, saçılma, parlama kesitlerinin
toplamıdır.
1181 Schottky kusuru, (İng.: Sehottky
imperfection, Alm.: Schottky-Defekte
(pl), Fr.: defaut (m) de Sehottky, Rus.:
öecpeKmnoemb LLJommKu
İyon kristallerinde bir katyon boşlu­
ğu ve bir anyon boşluğunun birlikte
oluşturdukları nokta kusuru, bk. nok­
ta kusurları.
tane sınırı
1182 seki, (İng. :jog, Alm.: unstetigkeit ei-
ner Versetzung, Fr.: discontinuite (f),
Rus.: cmynenbKa, ebicmyn)
Aykırı yerleşimlerin birbirini kesmesi
sonucu aykırı yerleşim boyunca olu­
şan, genellikle basamak şeklindeki çı­
kıntı.
1183 Siki düzen, (İng.: close packing,
Alm.: Dichtepackung (j), Fr.: com-
pact, Rus.: njıomuan ynanoena)
Kristal sistemlerinde atom düzlemle­
rinin en sıkı istiflendiği YMK ve SDH
sistemlerindeki atom dizilimi.
Açıklama: Orta düzlemdeki bir mer­
kez atoma temas eden alt ve üst düz­
lemdeki üçer atomun farklı hizadaki
boşluklara yerleşmesiyle (ABCAB-
CA...) YMK yapı, aynı hizadaki boş­
luklara yerleşmesiyle (ABABA....)
SDEI yapı meydana gelir.
1184 sıkı düzen düzlemi, (İng.: close
packed plarıe, Alm.: dichtgepackte
Ebene (f), Fr.: plan (m) de structü­
re (f) compacte, Rus.: njıomuocmb
ımomnoü ynaKoeKu)
Bir atomun aynı cins altı atomla te­
masta olduğu en sıkı yerleşme düzle­
mi.
1185 sıkı düzenli hekzagonal (sdh),
(İng.: hexagonal close-packed hep,
Alm.: hexagonal dichteste Kugel-
packung (f), Fr.: hexagonal com-
pact, Rus.: eeKcaeo/uuibHan n/ıomnan
y namem)
Merkezdeki bir atomla temas eden on
iki atomun, üç düzlem hâlinde ve en
alt düzlemdeki üç atom en üst düzlem­
deki üç atomla aynı hizaya gelecek şe­
kilde de, üst üste sıralanması ile olu­
şan bir kristal yapı düzeni, bk. birim
hücre.
1186 taban düzlemi, (İng.: basal plane,
Alm.: Basisebene (f), Fr.: plan (m) de
bas e (f), Rus.: ocnoenan n.ıocKocmb)
Kübik ya da hekzagonal yapıdaki e
eksenine dik düzlem.
1187 tane sınırı, (İng.: grain boundary,
Alm.: Korngrenze (f), Fr.: joint (m) de
grain (m), Rus.: epanuifa 3epna)
Çok kristalli bir yapıda, aynı kristal
yapısında, fakat farklı yönlenimde-
ki kristalleri birbirinden ayıran yüzey
kusuru.
29
tane sınırı yayınımı
1188 tane sınırı yayınımı, (İng.: grain
boundary diffusion, Alm.: Korrıgren-
zendiffusion (f), Fr.: diffusion (f) des
joints (mpl), Rus.: pacnpocmpanenue
zpciHUifbi 3epna)
Atomların tane sınırı boyunca yayın­
ması. bk. yayınım.
1189 taşınımlı bakışım, (İng.: translati-
onal symmetry, Alm.: Übertragungss-
vmmetrie (f), Fr.: translation (f)
symetrique, Rus.: mpaHCJiMpiOHuan
cmmempım)
Kristalde kafesin bir noktadan diğeri­
ne taşınması ile kafes yapısının bozul­
maması.
1190 tayf çizgisi, (İng.: spectral line,
Alm.: gespentische Linie (f); Spektarl-
linie (f), Fr.: ligne (f) spectrale, Rus.:
cneKmpcuibHciR jiuhuh)
Fotonlarm dar bir frekans aralığın­
da fazla ya da az bulunmaları sonu­
cu tayfta oluşan koyu ve açık renkteki
çizgiler.
Açıklama: Elementlerin belirlenme­
sinde parmak izi gibi kullanılır.
1191 teklik ilkesi, (İng.: exclusion prin-
ciple, Alm.: Aıısschlussprinzip (m);
Ausschlussgrundsatz (m), Fr.: princi-
pe (m) dexelusion (f), Rus.: npımijun
UC KJU OU eHU H)
Bir atomda iki elektronun aynı anda 1195 türdeş çekim dayanımı; türdeş
aynı enerji seviyesinde bulunamaya­
caklarını ifade eden ilke. bk. Pauli
teklik ilkesi.
1192 temel, (İng. : hasis, Alm.: Grund (m),
Fr.: hase (f), Rus.: oenosanue)
1. Bir şeyin birincil bileşeni, tabanı. 2.
Bir vektör uzayının doğrusal, bağım­
sız elementler dizisi.
1193 temel kuvvetler, (İng.: funda-
mental forces, Alm.: Grundkraefte
von Natur (n), Fr.: forces (fpl) fon-
damentales de la natııre (f), Rus.:
cpyndaMeHmajibHbie euabi)
Parçacık fiziğinde maddeye oluşturan
parçacıkların birbirleriyle etkileşimini
sağlayan kuvvetler.
Açıklama: 1. Kütle çekimi: Herhan­
gi iki madde üzerinde kütlelerine bağ­
lı olarak çekim etkisi yaratan, şidde­
ti 6x10'39, taşıyıcı parçacığı henüz 1197 uyumlu ara yüzey, (İng.: coherent
kanıtlanmamış graviton olan şidde­
30
ti. 2. Elektromanyetik kuvvet: Elekt­
rik yükleri ve mıknatıslar arasında
çekim ve itim yaratan, şiddeti 1/137,
taşıyıcı parçacığı foton olan kuvvet. 3.
Zayıf etkileşim: Radyoetkin bozunma
ve nötron girişimine yol açan, şidde­
ti 10 6, taşıyıcı parçacığı boson olan
atom altı kuvvet. 4. Kuvvetli etkile­
şim: Atomun çekirdeğini bir arada tu­
tan, şiddeti 1, taşıyıcı parçacığı gulion
olan atom altı kuvvet. Kuvvet değerle­
ri, kuvvetli etkileşim kuvveti 1 kabul
edilerek verilmiştir.
1194 tırmanma, (İng.: climb, Alm.: klet-
tern, Fr.: montee (f), Rus.: nepenoa-
3anue)
Atomların aykırı yerleşim çizgisine
(a), ya da çizgisinden (b) yayınımı
sonucu aykırı yerleşimin kayma düz­
lemine dik hareketi.
çekim kuvveti, (İng.: cohesive
strength, Alm.: Kohâsionsfestigkeit
(f), Fr.: resistance (f) cohesive, Rus.:
cima cifeimci um)
1. Yoğruk biçim değiştirme olmadan
çekme kırılmasına yol açan kuramsal
gerilim. 2. Atomları ya da parçacıkları
bir arada tutan kuvvet.
1196 uyarma, (İng.: excitation, Alm.: An-
regung (f); Erregung (f), Fr.: excitati-
on (f), Rus.: eosöyjfcdenue (amoMoe,
M OJieKyjı, KOJieöanuü))
Sisteme belirli miktarda enerji vere­
rek onu düşük enerjili durumdan daha
yüksek enerjili durumu yükseltme.
Açıklama: ör. hidrojen atomu elekt­
ronunun 10,2 eV uyarma enerjisi ile
temel durumdan ilk uyarılmış duruma
yükseltilmesi.
interface, Alm.: kohaerente Grenzfla-

eche (/), Fr.: interface (/) coherente,
Rus.: Koeepenmnbiü unmeptpeüc)
Kafes uyumu olan iki faz arasındaki
ara yüzey.
1198 uzay grubu, (İng.: space group,
Alm.: Raıımgruppe (f), Fr.: groupe
(m) d ’espace (m), Rus.: npocmpaH-
cnmennan epynna)
Kristalde atomların farklı dizilimleri­
nin oluşturduğu uzay kafesi grupları.
Açıklama: Triklinik, monoklinik, or-
torombik, tetragonal, hekzagonal.
1199 uzay kafesleri; Bravais kafes-
leri, fiııg.: space lattices; Bravais
lattices, Alm.: Raumgitter (n), Fr.:
reseaux (mpl) cristallins, Rus.: npo-
cmpaHcmeeHHbie peuıemKU, peıuemKu
Epaee)
Her biri özdeş çevreye sahip kafes
noktalarının üç boyutta dizilimi ile
oluşan, yedi kristal yapısında gruplan­
mış, 14 tür birim hücre.
1200 uzun mesafeli düzen, (İng.: long-
range order, Alm.: Fernordnurıg (/),
Fr.: ordre (m) etale, Rus.: dajibHbiû
nopnöoK)
Katilarda atomların bütün malzemeye
yayılan uzun bir mesafe boyunca tek­
rar eden düzenli dizilimi.
1201 üç boyut düzenli, (İng.: steric,
Alm.: Dreidimensionalenordnung (f),
Fr.: tridimensionnel, Rus.: cmepuue-
CKUÜ)
Üç boyutta (uzaysal) dizilim ile ilgili.
1202 üçlü dönme ekseni, (İng.: triad
rotation axis, Alm.: Triade (f), Fr. : tri­
ade (f), Rus.: ocb epaıpenuH mpuadu)
Üçlü dönme ekseni simetrisi.
Açıklama: Kristalin üç kere tam ola­
rak 360° döndürerek yapısının tekrar­
lanması. bk. dönme eksenleri.
Weiss bölgesi yasası
1203 Üst düzenli kafes, (İng.: superlat-
tice, Alm.: Überstrukturgitter (n), Fr.:
sııper-reseau (m), Rus.: eyneppeıuem-
m)
Bir katı çözeltinin çözen ve çözünen
atomlarının düzenli olarak farklı yer­
ler tercih ettikleri kafes düzeni
1204 Van der Waals bağı, (İng.: Van
der Waals bond, Alm.: Van der Waals
Bindung (f), Fr.: liaison (f) de Van der
Waals, Rus.: ceH3b Ban- dep- Baabca)
Bütün elektron kabukları dolu bir ato­
mun değişen iki kutupluluğunun bir
sonucu olarak doğan ikincil bağ.
Açıklama: Her hangi bir zamanda
çekirdeğin bir tarafında diğerinden
birkaç fazla elektron bulunur (a). Eksi
ve artı yük merkezlerinin çakışma­
masından doğan moment bu zayıf iki
kutuplu bağı oluşturur. Birbirlerine
kuvvetli iyonik ya da paylaşım bağıy­
la atomların oluşturduğu, molekülleri
ya da atom gruplarını bir arada (ör. su
moleküllerini su hâlinde) tutan bağ
(b). Polimerlerin yapı ve özelliklerinin
belirlenmesinde önemli rol oynar.
(a)
1205 Vegard yasası, (İng.: Vegards law,
Alm.: Vegardsches Gesetz (n), Fr.: loi
(f) de Vegard, Rus.: saKoıt Beeapöa)
Asalyer katı çözeltide, kafes sabitele-
rinin bileşenlerin atom yüzde miktar­
ları ile doğrusal değiştiğini ifade eden
yasa.
1206 VVeiss bölgesi yasası, (İng.: We-
iss zone law, Alm.: Weisszone”ches
Gesetz (n), Fr.: loi (f)de la zone (f) de
Weiss, Rus.: 3onnbiü 3aKon Beücca)
31
X-ışınları kırımını
Miller indisleri (hkl) olan bir kristal
yüzeyi, eksen yönleri [uvw] olan bir
yüzey ailesine aitse: h + kv + lw = 0
olduğunu belirten yasa.
1207 X-ışınları kırınımı, (İng.: X-raydiff-
raction, Alm.: Röntgendiffraktion (f),
Fr.: diffraetion (f) des rayons X (m),
Rus.: dıuppaKuuH pennıeena)
X-ışınlarının, atom düzlemlerinde kı-
rınmaları esasına göre kristal yapısını
(bakışım, bağ uzunluğu ve açıları vb.)
belirleyen bir yöntem.
Açıklama: X-ışınlarını dalga boyu
bilindiğinde düzlemlere ait mesafeler
belirlenebilmektedir. bk. Bragg yasası.
1208 yalın hücre; ilkel hücre, (İng.:pri­
mi ti ve celi, Alm.: primitive Zelle (f),
Fr.: eellııle (f) primitive, Rus.: npu-
MumıiGHüR ymeıiKü)
Kafes noktaları sadece köşelerde olan
hücre, bir diğer deyişle sadece bir ka­
fes noktası olan birim hücre, bk. bi­
rim hücre.
1209 yansıma düzlemi, (İng.: plane of
reflection, Alm.: Spiegelebene (f), Fr.:
plan (m) de reftexion (f), Rus.: ımo-
cKocnib ompa.ııcenmı)
Her iki tarafında kafesin tamamıyla
aynı yapıya sahip olduğu bir bakışım
düzlemi.
Açıklama: ör. kübik bir kristaldeki
(100) düzlemi.
1210 yansızlık, (İng.: neutrality Alm.:
Neııtralitaet (f), Fr.: neııtralite (f),
Rus. : neümpa.ibuocmb)
Elektriksel güçlerin etkisinde olmama.
Açıklama: İyonik katilarda, iyonların
hücrenin yansızlığı sağlayacak oranda
bir araya gelmeleri, ör. CaF,
1211 yarıçap oranı (iyon katilarında),
( i n g . : radins ratio (for an ionie solid),
Alm.: Halbmesserverhaltnis (n) (fur
ein ioniseher Festkörper), Fr.: rap-
port (m) de rayon (m) (poıır un sol ide
ionicpıe), Rus.: K03(/xj)ui(iıenm paöııy-
ea (â:iH ııounoeo me.ıa)
Merkezdeki bir katyonun yarıçapının,
çevresindeki anyonların yarıçapına
oranı.
Açıklama: Çevredeki anyonların bir­
birlerine ve merkezdeki katyona tam
değdikleri yarıçap oranı, kritik yarıçap
oranı diye adlandırılır.
32
1212 yatkın düzlem, (İng.: habit plane,
Alm.: Habitusebene (/), Fr.: facies
(m) cristallin; plan (m) d ’habitat (m),
Rus.: ıuoeKoem b eaöumyca)
Kristal fazlarda üzerinde ikizleme ya
da dönüşümlerin olduğu düzlem ya da
düzlemler düzeni.
1213 yayınım, (İng.: diffusion, Alm.: Dif­
fusion (f), Fr.: diffusion (f), Rus.: öııcf)-
(fynm)
1. Malzeme içinde atomların ya da
moleküllerin genellikle yüksek yoğun­
lukta bulundukları bölgelerden alçak
yoğunluktaki bölgelere doğru hareketi.
2. Gaz, sıvı ya da katı içinde bir bile­
şenin her yerde benzeşik bir yapı elde
edilecek şekilde dağılması.
Açıklama: Çatlaklar, parçacık yüzeyle­
ri gibi ara yüzeyler üzerindeki yayınıma
yüzey yayınımı, atomların tane sınırlan
boyunca yayınımına tane sının yayını­
mı, atomlann bir kafes noktasından ya
da kafes arası noktadan diğerine yayı­
nımına hacim yayınımı adı verilir. Ya­
yınım küçük atomların bir kafes arası
bölgeden diğerine yayınımı kafes arası
yayınım, bir atomun kafesteki yerini
boşaltarak bir boşluğu doldurmasına
boşluk yayınımı, atomların yan yana
yer değiştirmesine değişim yayınımı,
değişimin bir daire şeklinde meydana
gelmesi hâlinde ise buna halka yayını­
mı adı verilir. Aynca anafaz kafesinin
ara yerlerindeki atomların yayınmasına
arayer yayınımı ve çözen atomları ile
yaklaşık aynı boydaki çözünen atomla­
rının boşluklar yardımı ile yayınmasına
asalyer yayınımı adı verilir.
OQÛ
öo OOO
ooo OOO
1,
o o o o
O 0 t 5o o O/ >.'Utlun
o ooo ooo o
ooooo
...... -Q j0 Ö Q O
OOOOO
ooooo
(I

1214 yayınım çifti, (İng.: diffusion co-
uple, Alm.: Diffusionspaar (n), Fr.:
couple (m) de diffusion (f), Rus.:
dınpcpyjuomibie napu)
Birbiri içerisine yayınacak ya da bir­
likte yaymacak kadar yakın temasta
iki malzeme.
1215 yayımrlık; yayınım katsayısı,
(İng.: diffusion coefficient; diffusivity,
Alm.: Diffusionskoeffzient (m), Fr.:
coefficient (m) de diffusion (f), Rus.:
ducf)(f)V3uuHocmb, KOKpcpuuueıun
du(p(pynıu)
Katilarda yayınım hızının bir ölçüsü.
Açıklama: Yayımrlık D = D() exp (-Q/
RT) ile ifade edilir. Burada Q - etkin­
leşme enerjisi, T - Kelvin cinsinden
sıcaklık, D() ve R - sabitelerdir. bk.
Fick’in birinci yasası.
1216 yoz biçimli kristal, (İng.: allotrio-
morphie erystal, Alm.: allomorpher
Kristali (m), Fr.: eristal (m) allotrio-
morphe, Rus.: a.ı.ıonıpoMopfıeıecKiıü
Kpucma.n)
Diğer kristallerle ya da yüzeylerle te­
mas sonucu dış yüzeylerinde normal
kafes yapısı bozulmuş kristal.
1217 yönlü; yöne bağımlı, : anisot-
ropie, Alnt.: cınisotropiseh, Fr.: ani-
sotrope, Rus.: anınomponubiü)
Farklı yönlerde farklı özelliklere sahip
olan.
1218 yörünge, (İng.: orbit, Alm.: Balın
(f), Fr.: orkite (f), Rus.: opöıuna)
Çoğunlukla daire ya da elips şeklinde
kapalı bir yol.
1219 yörüngemsi; yörünge; orbital,
(İng.: orbital, Alnt.: E/ektronenkre-
isbalın (f), Fr.: orbital, Rus.: opbu-
nuububiü)
Bir elektronun durumunun, enerjisi ve
zaman ortalamalı hacim dağılımı ile
kuantum mekaniğinde tanımlanması.
Açıklama: Bir atomun çekirdeği etra­
fındaki dört kuantum sayısı ile tanım­
lanan bir elektronun en fazla bulunma
olasılığı olduğu belirli enerji düzeyine
sahip bölge.
yüzey yayınımı
1220 yüzey kusurları, (İng.: surface im-
perfeetions, Alm.: Oberflâchendefekte
(pl), Fr.: defauts (mpl) de surface (f),
Rus.: no6epxHocniHbie nedocmaniKu)
Bir yüzey boyunca atomların normal
dizilme düzeninde görülen değişikli­
ğin oluşturduğu, aynı kristal yapısın­
da fakat farklı yönlenimdeki bölgeleri
birbirinden ayıran kusur, bk. tane sı­
nırı; dar açı sınırı; ikiz sınırı; kıv­
rım sınırı.
1221 yüzey merkezli kübik; (ymk),
(İng.: face centered eubie; fee, Alm.:
kubischfiachenzentriert, Fr.: reseau
(m) eubique â faces (fpl) eentrees,
Rus.: epaneneumpupo&aıuibiü Kyfnt-
HecKuü (o Kpucma.vıımecKoü peıuenı-
kc))
Aynı büyüklükteki on iki atomun
merkezdeki bir atomla temas edecek
şekilde, en alt düzlemdeki üç atomun
en üst düzlemdeki üç atomdan fark­
lı hizada, üç düzlem hâlinde üst üste
sıralanmaları ile oluşan kristal yapı
düzeni.
1222 yüzey yayınımı, (İng.: surface dif­
fusion, Alm.: OberfUiclıendiffusion
(f), Fr.: diffusion (f) de surface (f),
Rus. : noeepxuocnuum dıupipynın)
Çatlaklar, parçacık yüzeyleri gibi ara
yüzeyler üzerindeki yayınım, bk. ya­
yınım.
33
2001 ak ışıma; floresans, (İng.:fluores-
cence, Alttı,: Fluoreszenz (f), Fr,: flu-
orescence (f), Rus,: (pjnoopecijeHijm)
Bir malzemenin uyarıldığı zaman ço­
ğunlukla görülebilir dalga boyunda
ışınım yayması.
Açıklama: Bir malzeme tarafından
soğurulan ışığın uyarılmadan sonra
108 saniye içindeki yayımı.
2002 akı lifi, (İng,: fluxoid, Alttı,: Flies-
senbündel (n), Fr,: faisceau (m) de
flux (m), Rus,: cjjmoKcoud, euxpb no-
mom)
Süperiletkenlerde, belirli koşullarda
mıknatıslı alan altında oluşan akı de­
meti.
2003 akım yoğunluğu (j), (İng.: cur-
rent density, Alm.: Stromdichte
(f), Fr.: densite (f) de courant (m),
Rus.: ruıomHocmb moKa, ruıomHocmb
3jıeKmpuHecKoeo moKa)
Belirli bir alandan geçen akım.
Açıklama: J = I/A (A/m2)= oE =
nqv, I - akım (A), A - iletkenin kesi­
ti (m2), o - elektrik iletkenliği (Om )1’
E - elektrik alanı (V m 1), n - yük taşı­
yıcıları sayısı (taşıyıcı nr3), q - her bir
taşıyıcının yükü (1,6x10 19 C), v - yü­
kün ortalama gezinme hızı (m .s1) dır.
2004 alan etkili transistor; mos; mof-
set; nmos; pmos, (İng.: planar
field-effect transistor; mos; mofset;
nmos; pmos, Alm.: planarer Fel-
deffekttransistor (m), Fr.: transistor
(m) planaire, Rus.: njıocKiıü no.neeoü
mpamucnıop)
p-türü silisyum üzerinde iki n-türü
silisyum adası oluşturularak yapılan
transistor.
Açıklama: Elektronların girdiği te­
mas noktasına kaynak, çıktığı temas
noktasına savak, çok kristalli silisyum
ya da metalden üçüncü temas nokta­
sına ise kapı adı verilir. NMOS 4da
akım taşıyıcılar elektronlar, PMOS
‘da deliklerdir.
Polisilisyunı veya
metal
2005 alan yayımı, (İng.: field emissi-
on, Alm.: Feldelektronenemission
(/), Fr.: emission (f) par champ (m)
electrique, Rus.: nojıeean omuccuh)
Elektronların, metal yüzeyine son de­
rece yüksek elektrik alanı uygulana­
rak daraltılan enerji engelinden kuan-
tum mekanik geçişi.
2006 alıcı atomlar, (İng.: acceptor atoms,
Alm.: Akzeptoratome; (npl), Fr.:
atomes (mpl) aeeepteurs (mpl), Rus.:
aKijenmopnbie amoubi)
Silisyum yarıiletkenleri içinde alıcı
düzeyleri meydana getiren B, Al, ve
Ga gibi IIIA grubu elementlerin atom­
ları.
2007 alıcı doyması, (İng.: acceptor satu-
ration, Alm.: Akzeptorsâltigung (f),
Fr.: saturation (f) d ’aceepteur (m),
Rus.: aKpenmopnan HacbiıgeHnocmb)
Alıcı yerlerinin dolu olması.
35
alıcı düzeyi
Açıklama: Bunun sonucu olan ek ısıl
etkinleşme katışkısız taşıyıcıların sa­
yısını artırmaz.
2008 alıcı düzeyi, (İng.: acceptor level,
Alm.: Akzeptonıiveau (n), Fr.: nive-
aıı (m) accepteur (m), Rus.: acifen-
mopubiu vpoaeub)
Kuşak kuramında değerlik kuşağına
yakın, bölgesel enerji seviyeleri.
Açıklama: ör. bor atomu silisyumun
dolu değerlik kuşağının biraz üzerin­
de (yaklaşık 0, 045 eV) bir alıcı düze­
yi oluşturur, bk. p-türü katkılı yarıi­
letken.
2009 alıcı katışkı, (İng.: acceptor impıı-
rity; acceptor Alm.: Akzepterbeimen-
gıuıg (f), Fr.: impurete (f) type (m)
accepteur (m): impare te (f) type (m) p,
Rus.: aKnenmopuaH npu.uecb, acifen­
inop)
Kafes atomundan bir küçük değerliğe
sahip katkı.
Açıklama: ör. saf germanyum ya da
silisyum içerisinde üç değerlikli B, Al,
Ga ya da In. Alıcı katışkılar katılarak
elde edilen yarıiletkenlerde ana taşıyı­
cılar deliklerdir.
2010 amperölçer; ampermetre, (İng.:
amperemeter Alm.: Amperemeter (n),
Fr.: anıperemetre (ııı), Rus.: a.unep-
Memp)
Elektrik akımını amper cinsinden öl­
çen alet.
2011 atom dolum oranı (ado), (İng.:
atomic packing faetor (pf), Alm.:
Packııngfaktör (m), Fr.: densite
(f) atomicpıe du reseau (m), Rus.:
ko )())(f)uıuıcHm a m omıı o ü yna koaki /)
Bir birim hücre içindeki atomların
hacminin birim hücrenin hacmine bö­
lümü ile elde edilen sayı.
2012 atom simgesi, (İng.: atomic
svmbol, Alm.: Atomknrzzeichen (n),
Fr.: symbole (m) chimique, Rus.:
c ı iM c a ı a m o m a )
Elementi tanımlayan, genellikle ele­
mentin adının ilk bir ya da iki harfin­
den oluşun işaret.
Açıklama: ör. H hidrojenin, Al alü­
minyumun simgesidir.
2013 atom yayınımı, (İng.: atomic dif-
fıısion, Alm.: atomare Diffıısion (f),
36
Fr.: diffıısion (f) atomique, Rus.:
amoMuan dmpıpyjUH)
Gaz, sıvı ve katilarda devamlı hareket
hâlinde olan atomların zamanla yer
değiştirmesi.
Açıklama: Katilarda atom hareketi
atomları denge yerlerinde tutan güç­
lerin etkisi ile sınırlıdır. Katı çözelti­
den ikincil fazların çökelmesi, yeni­
den kristalleşmede çekirdeklerime ve
büyüme gibi katı hal tepkimelerinin
çoğu atomların yer değiştirmeleri so­
nucu oluşur. Kristal kafeste atomların
yayınımı boşluk ya da asal yer yayını­
mı ve ara yer yayınımı mekanizmaları
ile meydana gelir.
2014 azınlık taşıyıcılar, (İng.: minority
carriers, Alm.: Minderheitstrdger
(m), Fr.: porteıırs (mpl) minoritaires,
Rus.: neocuounbie nocumemı)
Bir yarıiletkende en az bulunan yük
taşıyıcı türü.
Açıklama: n-türü yarıiletkenlerde
azınlık taşıyıcıları delikler, p-türü ya­
rıiletkenlerde ise elektronlardır.
2015 bağlaç, (İng.: connectoı; Alm.: Ver-
binder (m), Fr.: piece (f) de joncti-
on (f); bride (f) de fuation (f), Rus.:
coeöuuume.ib)
Parçaları birbirine birleştiren.
2016 bakır-konstantan ısıl çift, (İng.:
copper-constantan thermocoup/e,
A im.: Kııpfer-Konstanten- Thermo-
element (n), Fr.: eouple (m) cuivre
(m)-constantan (m), Rus.: Meöb-
KoucmanmanoeaH mepMonapa)
Bir teli bakır, diğer teli konstantan
(%45 nikel - %55 bakır) olan sıcaklık
belirleyici eklem.
Açıklama: (-200°C)- (+400°C) sıcak­
lıkları arasında sürekli, 500°C'a kadar
kesintili olarak kullanılır.
2017 basınç dönüştüreci, (İng.: pressu-
re transducer Alm.: Druckumwand-
ler (m), Fr.: transdueteur (m) de
pression (f), Rus.: npeoöpasoaamejib
dana enim)
Uygulanan basıncı iletkenliğe bağlı
olarak gösteren alet.
Açıklama: Malzemelerin elektron
kuşağı yapısı ve enerji aralığı atom­
lar arası mesafenin bir fonksiyonu ol-

duğundan, yarıiletkenlere basınç uy­
gulandığında atomlar arası mesafe ve
dolayısıyla enerji aralığı azalarak ilet­
kenliğin artması esasına dayanır.
2018 besleme; etki, (İng.: bias, Alm.:
Vorspannung (f), Fr.: tension (/) de
polarisation (/), Rus.: cMeıuenue,
vkjioh)
Bir elektronik devre elemanının iki
elektrotuna uygulanan gerilim.
2019 Bessel filtre, (İng.: Bessel fil ter,
Alm.: Bessel-Filter (m), Fr.: filtre (m)
de Bessel, Rus.: (f)wibmp Eeccenn)
Makimum linear faz duyarlılığına sa­
hip bir çeşit elektronik süzgeç.
2020 betatron; dairesel hızlandırıcı,
(İng.: betatron, Alm.: Betatron (n),
Fr.: betatron (m), Rus.: öemampou)
Değişen mıknatıs akışının oluşturdu­
ğu elektrik alanı içinde elektronları
hızlandıran cihaz.
2021 birincil elektron, (İng.: primary
electron, Alm.: Primaerelektron (n),
Fr.: electron (m) pr ima ire, Rus.:
nepemubiü ııe/<mpon)
Kristal dışında (ör. bir elektron mik­
roskobu ışın demetinde) yer alan yük­
sek enerjili elektron.
Açıklama: Çeşitli ikincil elektronlar
katının birincil elektronlarla bomba­
lanması sonucu açığa çıkan elektron­
lardır.
2022 Bloch dalgası, (İng.: Bloeh \vcive,
Alm.: Blochwelle (f), Fr.: önde (f)
de Bloeh, Rus.: eoıma Euoxa, 6jioxoo-
eıaiH eojına)
Bloch dalgası iyonların artı potansi­
yellerini hesaba katan bir elektronun
tanımıdır.
Açıklama: Serbest bir elektron dal­
gası exp (ikx) kafesin her bir atomu­
nun yanında u (x) fonksiyonu tarafın­
dan değiştirilir. Bloch dalgası \|/ (x) =
u (x)exp (ikx). Kristalin dönemsel ala­
nı serbest elektronu saçmaz ya da yok
etmez sadece değiştirir.
2023 Boltzman sabitesi (k), {İng.:
Boltzmanns eonstant, Alm.: Boltz-
mann-Konstante (f), Fr.: eonstante
(f) de Boltzmann, Rus.: noemoHiuıan
Eo.ibipîana
çevırgeç
Enerji ile sıcaklık arasındaki ilişkiyi
veren temel bir fizik sabitesi.
Açıklama: k = 1,38x10'23 Jul/°K =
I,38xl016erg/°K
2024 boşalma aralığı, (İng.: exhaustion
range, Alm.: Erhöpfungsbereich (m),
Fr.: intervalle (m) de pompage (m);
intervalle (m) de vidage (m), Rus.:
duanasoH ucnepnanuH)
Katkısız yarıiletkenlerde tam iyonlaş­
manın olduğu, daha yüksek sıcaklık­
larda katkısız yarıiletkenin iletkenliği­
nin artmadığı sıcaklık aralığı.
Açıklama: p türü yarıiletkenlerde
doyma aralığı diye adlandırılır.
2025 bölge, (İng.: zone, Alm.: Bereich
(m); Zone (f), Fr.: zone (f), Rus.:
sona)
Kristallerde, momentum evreninde
yasak elektronların kuşak aralığının
yerleri, bk. Brillouin bölgeleri.
2026 Butterworth filtresi, (İng.: Butter-
worth filter, Alm.: Buttenvorth-filter
(m), Fr.: filtre (m) de Butterworth,
Rus.: (pujibmp Eammepeopnıa)
Matematiksel olarak mümkün olabil­
diğince düzgün frekans tepkisine sa­
hip elektronik süzgeç.
2027 çekirdek elektronları, (İng.: core
eleetrons, Alm.: Elektronenkern (m),
Fr.: eleetrons (mpl) du noyau (m),
Rus.: ocnoeubie jjeKmponnı)
Değerlik kuşağının altındaki enerji
düzeylerinde bulunan, tepkimelerde
ve iletimde yer almayan elektronlar.
2028 çevirgeç, (İng.: eommutator, Alm.:
Kollektor (m), Fr.: eommutateur (m),
Rus.: K O M M y m a m o p )
37
çift kutup
1. Elektrik akımını açıp kapatan ya
da yönünü değiştiren araç. 2. Bir di­
namoda elektrik akımını fırçalara ta­
şıyan, elektrik motorunda ise fırçalar­
dan toplayan, döner parça.
2029 çift kutup, (İng.: dipole, Alm.: Di-
pol (m), Fr.: dipole (m), Rus.: dunonb
Dengelenmemiş yüke ya da momente
sahip atom ya da atom grubu.
Açıklama: Bir alan içerisinde çift ku­
tuplar bir tarafa doğru yönlenir, yön­
lenme elektrikli alanda kutuplaşmaya,
mıknatıslı alanda mıknatıslanmaya
neden olur.
2030 çift kutup kaybı, (İng.: dipole loss,
Alm.: Dipolverlust (m), Fr.: p ertes
(fpl) bipolaires, Rus.: nomepn duno-
jih)
Dielektrik malzemeye çevrimli elekt­
rik alanı uygulandığında, çift kutup­
ların hızla yeniden dizilememeleri
sonucu meydana gelen enerji yitimi.
2031 çift kutuplu transistor, (İng.: bipo-
lar transistor, Alm.: bipolarer Tran­
sistor (m), Fr.: transistor (m) bipola-
ire, Rus.: öuno.ınpnbiü mpansuemop)
İki eklemli, bir yarıiletken cihaz.
Açıklama: Üç ana bölümden oluşur:
yayıcı, taban ve toplayıcı, npn ya da
pnp türü olabilirler. Yayıcı-taban ekle­
mi düz etkili ve toplayıcı-taban eklemi
ters etkili olduğundan cihaz bir akım
yükseltici olarak çalışabilmektedir.
L)üz etkili ! eıs etkili
2032 çift metal, (İng.: bimetal; thermostat
metal, Alm.: Metallpaarstreifen (m),
Fr.: bilame (/), Rus.: öımemajı)
38
Birbirlerine kaynak ya da lehimle tut­
turulmuş, farklı genleşme katsayıları­
na sahip iki ayrı metal.
Açıklama: Isı karşısında şekil değiş­
tiren çift metallerin bu özelliklerinden
yararlanılarak yapılan ısıl çift sıcaklık
ölçerler 400°C’a kadar olan sıcaklık­
larda kullanılır.
2033 çizgisel atom yoğunluğu, (İng.:
linear atomic density (l), Alm.: li-
neare Atomdichte (f), Fr.: densite (f)
atomiqııe lineaire, Rus.: jıuneünan
amoMnan naonınocmb (l))
Merkezleri bir birim küpün içinde, be­
lirli bir uzunlukta ve yöndeki bir çizgi
üzerinde bulunan atomların sayısı.
2034 çoğul saçılma, (İng.: p l u r a l s c a t -
tering, Alm.: mehrzahle Ausbreitung
(f), Fr.: d i s p e r s i o n (f) p l u r i e l l e , Rus.:
M U O D tc e c m e e n H o e p a c c e u e a n u e )
Bir elektronun numuneden geçerken
birden fazla fakat yirmiden az saçıl­
ması durumu.
2035 çoğunluk taşıyıcılar, (İng.: majo-
rity carriers, Alm.: Mehrheitstrâger
(m), Fr.: porteurs (mpl) majoritaires,
Rus.: ocuomibie nocumenu)
Bir yarıiletkende en fazla bulunan yük
taşıyıcı türü.
Açıklama: n-türü yarıiletkenlerde ço­
ğunluk taşıyıcıları elektronlar, p-türü
yarıiletkenlerde ise deliklerdir.
2036 çoğunluk taşıyıcılı devreler, (İng.:
majörity-carrier devices, Alm.:
Mehrheitstrdgerapparat (m), Fr.:
dispositifs (mpl) de porteurs (mplj
majoritaires, Rus.: yempoücmeo
oenoenbix nocume.ıeü)
Akım taşıyıcıları elektronlar olan
NMOS ve delikler olan PMOS devre­
ler.
2037 çok eklemli; ayrışık eklem, (İng.:
heterojnnction, Alm.: hetero Verbin-
dung(j), Fr.: heterojonction (f), Rus.:
eemepon epexod)
Eşit olmayan kuşak aralıklarına sahip
farklı yarıiletken malzeme tabakaları­
nın arasındaki eklem.
2038 çok katmanlı yoğunlaç; çok
katmanlı kondansatör, (İng.:
multilayer eapacitor, Alm.: mehr-
lagener Kondensator (m), Fr.: con-

densateur (m) multicouches, Rus,:
MHoeocjıoÜHbiü Kondencamop)
Her bir iletken levhanın katı bir elekt­
riksel yalıtkan (dielektrik) malzeme
ile birbirinden ayrıldığı yoğunlaç.
Açıklama: Elektrik depolamak, doğ­
ru akımı akışını önlemek, sığa ve fre­
kansına bağlı olarak dalgalı akımın
akışını denetlemek için kullanılır, bk.
yoğunlaç
2039 çoklu saçılma, (İ n g .: multiple s c a t -
tering, Alm.: m e h r f a c h e Ausbreitung
(f), Fr.: d i s p e r s i o r ı (f) multiple, Rus.:
M H O j/c e c m e e H u o e p a c c e u e a u u e )
Bir elektronun numuneden geçerken
yirmiden fazla saçılmaya uğraması
durumu.
Açıklama: Çok kalın ve yoğun numu­
nelerde nadir olarak meydana gelmek­
tedir.
2040 dalga boyu, ( İ n g . : wave length,
Alm.: Wellenlaenge (f), Fr.: longue-
ur (f) d ’önde (/), Rus.: djıuua eojııibi)
Dalga örüntüsünün birbiri arkasına
tekrar eden birimleri arasındaki uzak­
lık.
Açıklama: Genellikle X ile gösterilir.
2041 dalga vektörü, ( İ n g . : wave vector,
Alm.: Wellenvektor (m), Fr.: vec-
teur (m) d ’önde (/), Rus.: eojiHosoü
eeıanop)
Bir dalgayı tanımlayan vektör.
Açıklama: Dalga boyu ile ters orantılı
bir dalga sayısı ile verilen bir büyük­
lüğe ve dalganın ilerleme yönünü gös­
teren yöne sahiptir.
2042 De Broglie eşitliği, ( İ n g . : De Brog-
lie equation, Alm.: Gleichung (/)
von De Broglie, Fr.: equation (f) De
Broglie, Rus.: ypaenenue de Epoüm)
Dalga benzeri yapıya sahip olduğunu
kabul edilen maddenin dalga boyu ve
momentumu arasındaki ilişkiyi veren
eşitlik.
Açıklama: X = h/mv. X - parçacığın
dalga boyu, h - Planck sabitesi, m -
parçacığın kütlesi v - parçacığın hızı­
dır.
2043 değişken çift kutuplu bağlar,
( İ n g . : fluctuating dipole bonds, Alm.:
verânderliche Dipolbindungen (fpl),
dış kabuk
Fr.: liaisons (fpl) bipolaires os eil­
lantes, Rus.: Kojıeöfuoujuecn ceH3u
dun om)
Atomların çekirdekleri etrafında
elektron yoğunluklarının bakışımsız
dağılımı sonucu oluşan, asal gazların
atomları arasında görülen çok zayıf
çift kutup bağları.
2044 delik ve elektron devingenliği,
(İng.: hole mobility; electron mobility,
Alm.: Lochbeweglichkeit (f), Elektro-
nenbeweglichkeit (f), Fr.: mobilite (f)
d'electron (m), Rus.: nodeujtcnocmb
dbipoK; nodeujfCHoemb ojıeKmponoe)
Deliklerin ya da elektronların bir ya­
rıiletkende, uygulanan bir alan altında
ne hızda gezindiğini gösteren bir ölçü.
Açıklama: p = E/vs (m /v). vs - delik­
lerin ya da elektronların sürüklenme
hızı ve E (V/m) - elektrik alanıdır.
2045 demir-konstantan ısıl çift, (İng.:
iron-constantan thermocouple, Alm.:
Eisen-Konstantan Thermoelement (n),
Fr.: eouple (m) fer (m)-constantan
(m), Rus.: jfeejıe3o-KOHcmanmaHoean
mepMonapa)
Bir teli demir diğer teli konstantan
(%45 nikel-%55 bakır) ısıl çift.
Açıklama: (-200°C)- (+800°C) sıcak­
lıkları arasında sürekli, 1000°C'ta ka­
dar kesintili olarak kullanılabilir.
2046 denkleme kablosu, (İng.: compen-
sating wire, compensating lead, Alm.:
Ausgleichsdraht (m), Fr.: câble (m)
d'equilibre (m); chaine (f) d'equilibre
(m), Rus.: KOMneucapuonHbiü npo-
eod)
Pahalı, özel iletkenleri kullanmadan
ısıl çift akımlarını uzağa taşımak için
kullanılan bakır asıllı tel.
2047 devre kartı, (İng.: Circuit board,
Alm.: Schaltplatte (f), Fr.: panneau
(m) de circuit (m); planche (f) de Cir­
cuit (m), Rus.: MOHmajfeuan mama)
Üzerinde elektronik devrelerin çatıl-
dığı (yerleştirildiği) genellikle poli-
mer asıllı malzemelerden yapılan yas­
sı levha parçası.
2048 dış kabuk, (İng.: outer shell,
Alm.: Aussenhaut (f), Fr.: couche (f)
exterieure, Rus.: eneıuıımı oöojıouKa)
Tepkimelerde ve diğer atomlarla bağ­
39
dielektrik
lanmalarda yer alan yer alan değerlik
elektronları kabuğu.
2049 dielektrik; elektriksel yalıtkan,
(Ing.: dielectric, Alm.: dielektriseh,
Fr.: dielectriquc (m), Rus.: öın.ıcK-
m p ıiK )
Elektrik yükünü geçirmeyen, yalıtkan
seramik malzeme.
Açıklama: ör. elektrik porseleni, alii-
mina. steatit, fosterit.
2050 dielektrik bozulma; elektriksel
yalıtkanlık bozulması, (İng.: die­
lectric brecıkdcnvn, Alnı.: Spannımg-
sdıtrchsehkıg (m), Fr.: rupture (f)
dieleetricjue. Rus.: npoboiı duııer-
mpıiKü)
Malzemenin yüksek gerilimlerde
enerji tutamaması.
Açıklama: İki iletken tabaka arasın­
daki dielektrikte elektrik iletiminin
başlaması.
2051 dielektrik güç; elektriksel ya­
lıtkanlık gücü, (İng.: dielectric
strengtlı, Alm.: dielektrisehe Festig-
keit (79. Durchschlagfestigkeit (79, Fr.:
rigidite (f) dieleetricjue, Rus.: c)ın-
:ıeı<mpınecKcnı çına)
Malzemenin yüksek gerilimlerde
enerji tutabilmesinin bir ölçüsü.
Açıklama: Dielektrik malzemenin
iletime izin verdiği birim boy (elekt­
rik alanı) başına gerilim. İki iletken
tabaka arasında elektrik iletimi olma­
dan uygulanabileeek en yüksek elekt­
rik alanı.
2052 dielektrik kayıp; elektriksel ya­
lıtkanlık kaybı, (İng.: dielectric
loss, Alm.: dielektriseher Verlııst (m).
40
Fr.: pertes (fpl) dieleetricjues, Rus.:
d 1111 em ıpu ’tee küm n om epx)
Bir malzemede elektrik alanının her
tersine dönüşünde kaybolan enerji.
2053 dielektrik sabitesi ; elektrik­
sel yalıtkanlık sabitesi; bağıl
yüklenebilirlik, (İng.: dielectric
constant; relative permittivity, Alm.:
Dielektrizitdtkonstante (f), relati ve
Dıırchlcissigkeit (f), Fr.: eonstante
(j) dieleetricjue; pennittivite (f), Rus.:
()ın:ıeKmpımeeKaH noemomman,
()11). 7 eki)ipimcckcih npouıııuı cm oem b)
Bir malzemenin yiiklenebilirliğinin
(e), vakumun yüklenebilirliğine (e0)
oranı.
Açıklama: Levhaları arasında bir
malzeme olan bir kondansatörün ka-
pasitansınm levhaları arasında vakum
olanınınkine oranı.
2054 dirençli ateşölçer, (İng.: resis-
tcince pyrometen Alm.: IViders-
tandspyrometer (n), Fr.: pyrometre
(m) a resistanee (f); bolometre (m),
Rus.: peonupoMemp, nupoMemp
conpomınueuım)
Genellikle platinden yapılan bir hal­
kanın sıeaklık etkisiyle elektrik diren-
eindeki değişimine bağlı olarak sıeak-
lığın belirlendiği alet.
2055 diyot, (İng.: diode, Alm.: Diode (/),
Fr.: diode (/), Rus.: duoö)
Akımı sadeee bir yönde geçiren diğer
yönde yalıtkan olan elektronik devre
elemanı.
Açıklama: Bir p-n ekleminde eksi ku­
tup p tarafına geleeek şekilde bir geri­
lim uygulanacak olursa akım geçme­
yecektir. Fakat gerilim belirli bir de­

ğerin üzerine çıkarsa (taşma gerilimi)
akım geçerek devreden dışarı akacak­
tır. Özel olarak hazırlanmış p-n ekle­
minin bu özelliğinden yararlanarak
elektrik devrelerini yüksek gerilime
karşı korumak amacıyla yapılan dev­
re elemanı, Zener diyotu olarak da ad­
landırılır.
2056 doğrusal hızlandırıcı, ( İ n g . : li-
n e a r a c c e le r a to ı ; Alm.: L in e a r b e se -
h le ım ig e r (m), F r.: a e e e le ra te ıır (m )
lineaire, Rus.: m ın eıın b iü ciKce.ıepa-
mop)
Yüklü parçacıkları (elektronlar ve artı
iyonlar) doğrusal bir yol üzerinde hız­
landıran cihaz.
2057 dolanik, ( İ n g . : entangled, Alm.:
timse hlang, F r.: en g a g e, Rus.: k i nv-
ma HHbl ü)
Bir kuantum mekanik terimi.
Açıklama: Birbirinden uzakta olma­
larına rağmen birbiriyle ilişki içinde
olmayı sürdüren parçacıklar.
2058 doyma aralığı, ( İ n g . : satunıtion
rcınge, Alm.: Sâttigımgsbereich (m),
F r.: intervalle (m) de scıturation (f),
Rus.: ımmepecuı naebiıpenım)
p-türü katkılı yarıiletkenlerde, üstün­
de tam iyonlaşmanın olduğu, sıcaklı­
ğın daha fazla yükselmesinin iletken­
liği büyük ölçüde değiştirmediği sı­
caklık aralığı, bk. boşalma aralığı.
2059 dönüştürgeç, ( i n g . : t r a n s d ı ı c e r ,
Alm.: U n n v a n d l e r (m), F r.: t r a n s -
d u c te ıır (m ) de m e s ti r e (f); c c ıp te ıır
Rus.: n p e o ö p a j o e a m e i b )
(m ),
1. Bir sistemde üretilen gücü diğer sis­
teme aynı ya da bir başka şekilde geçi­
ren alet. 2. Genellikle piezoelekrik et­
kiden yararlanarak bir fiziksel değeri
(ses dalgaları, sıcaklık, hız, hareket,
basınç, vb.) bir diğer ölçülebilir değe­
re (genellikle elektriksel) çeviren alet.
2060 durağan kütle, ( İ n g . : rest m ass,
Alm.: a u sr ııh e n d e r M a ss (m), F r.:
m a sse (f) fixe; m a sse (f) sta h /e , Rus.:
M aeea hokoh )
Sıfır hızındaki bir parçacığın kütlesi
olup gözlemciye bağlı bir değerdir.
Açıklama: Bağıl ya da görünür kütle
ise ilgili noktaya bağlı olup hızın art­
masıyla artar.
elektrik akım ı (i)
2061 düz etki, (İng.: fonvard bias, Alm.:
vonvârts Verspannııng (/), Fr.: pola-
risation (f) en sens (m) direet, Rus.:
npHMoe eMeıueııue)
Bir pn ekleminin iletim yönünde etki­
lenmesi.
Açıklama: Düz etkili durumda pn
ekleminin çoğunluk taşıyıcıları elekt­
ronlar ile delikler ekleme doğru aktık­
larından akım yüksektir.
Çoğunluk taşıyıcıları ' Çoğunluk taşıyıcıları
delikler ekleme elektronlar ekleme
doğru akar doğru akar
/,)-tiirü nfürti
Diı/ etkili
2062 düzlemsel çift kutuplu transis­
tor, (Ing.: planar bipolar transistor,
Alm.: planarer z\veipoIiger Transis­
tor (m), Fr.: transistor (m) bipolaire
plana ire, Rus.: nnoeıaıü bunaoıpıihiû
mpannıemop)
Silisyum tek kristalinden pul üzerinde
pulun sadece bir yüzünü kullanarak
yapılan işlemlerle oluşturulan transis­
tor.
Açıklama: Akım yükseltici olarak iş
görür.
2063 eklem, (İng.: junetion, Alm.: Ter­
bindııng (/), Fr.: jonetion (f), Rus.:
eoedıınenue)
1. İki ya da daha fazla cismin ya da
malzemenin birbirine eklendiği yer.
bk. soğuk eklem. 2. Elektronikte p
ve n türü malzemeler arasındaki sınır,
bk. pn eklemi.
2064 elektrik akımı (i), (İng.: eleetrie
eurrent (i), Alm.: elektriseher Strom
(nı), Fr.: eounınt (m) eleetricpıe,
Rus.: ııeKinpıt'ieeKuıı m ok (i))
Elektrik yükünün bir iletken içerisin­
den zamana bağlı geçme hızı.
Açıklama: MKS biriminde saniyede
kulon (amper, A) ile gösterilir. Elekt­
rik akımının SI birimi amperdir (1 A=
1 C/s).
41
elektrik akımı yoğunluğu (j)
2065 elektrik akımı yoğunluğu (j),
(İng.: electric current density (j),
Alm.: elektrische Stromdichte (f), Fr.:
densite (f) de courant (m) edeetriqııe,
Rus.: njıoniHocmb ııeempımecKoro
moKcı (/))
Birim alandaki elektrik akımı.
Açıklama: SI birimi A/m2.
2066 elektrik alanı, (İng.: e l e c t r i c f i -
e l d , Alm.: e l e k tr i s c h e s F e l d (n ),
Fr.: eham p (m ) e le e tr ie p ıe ,
ij i e K m p ıı he c ko e 11a ıe )
Yüklü bir parçayı saran elektriksel
kuvvet.
Açıklama: Ohm yasasına göre için­
den akım geçen telde elektrik alanı E
(V/m) = J (A/ırr) x / p (£2 .m).
2067 elektrik direnci (R), (İng.: eleet-
riecd resistemce, Alm.: elektriseher
Widers tan d (m), Fr.: res istemce (f)
eleetriepıe, Rus.: ııcKtnpimcem e co-
npomueuemıe)
Doğru akımda, iletkenin her iki ucuna
uygulanan sabit potansiyel farkının,
meydana getirdiği akımla bölümü.
Açıklama: Parça geometrisine bağlı
bir değer olup birimi Om (Q) dur. R
= pl/A = 1/gA. 1 - iletkenin boyu (m),
A - iletkenin kesiti (m2), p - özgül di­
renç (Q.m) ve o - elektrik iletkenliği
( f im ) 1dir. Kafes kusurları, alaşımla-
ma ve atomların sıcaklıkla artan titre­
şimleri, elektronların hareketini güç­
leştirerek direnci artırır.
2068 elektrik iletkenliği, (İng.: eleetri-
ced eonduetivity, Alm.: elektrische
Leitfcihigkeit (i), Fr.: eondııetivite
(f), Rus.: uıeKmpımecKCM npoeodu-
Moemb)
Bir katiya elektrik alanı uygulandı­
ğında enerjileri Ferini düzeyine ya­
kın olan elektronların enerji kazana­
rak iletim kuşağında hareket etmesi.
Açıklama: Meydana gelen akım, uy­
gulanan elektrik alanı ve çarpışma fre­
kansına bağlı olan ortalama elektron
hızı ile orantılıdır. Akım şiddeti (J) ge­
nellikle elektrik alanı (E) ile orantılı­
dır. J = g x E. Yukarıdaki eşitlikteki
g - orantılılık sabitesine elektrik ilet­
kenliği denir. Birimi (Qxm )1olup öz­
gül direncin tersine eşittir, o = 1 / p .
42
2069 elektrikli kutuplanma; ferroe-
lektriklik, (ing.: f e r r o e l e c t r i c i t y ,
Alm.: F e r r o e le k tr iz itâ t (f), Fr.:
f e r r o e l e c t r i c i t e (f), Rus.: e p e p p o o n e K -
m p ım e e n m o )
Bir malzemede elektrik alanı etkisi ile
oluşan çift kutupların elektrik alanı
uzaklaştırıldıktan sonra net bir kutup­
laşmanın kalacağı şekilde dizilmesi.
Açıklama: Bir elektrik alanı uygulan­
Rus.: dığında bu şekilde kutuplaşan malze­
meye elektrik kutuplu malzeme denir,
bk. elektriksel gerinme etkisi.
2070 elektrobüzülme; elektriksel bü­
zülme, (İng.: e/eetrostriction, Alm.:
Elektrostriktion (f), Fr.: eleetrostriç­
tion (f), Rus.: 11erinpocmpuKipin)
Elektrik alanının yarattığı kutuplaş­
manın malzemede boyutsal değişikli­
ğe yol açması.
2071 elektron devingenliği, (İng.: elect-
rem mohility: hole mohility, Alm.:
Elektronenhe\vegliehkeit (f), Loch-
bewegliehkeit (f), Fr.: mobilite (f)
d ’eleetron (m), Rus.: nodeıuıenocmb
jııcKinponoe; nodeujtcııocnib dbipou)
Bir yarıiletkende elektron ve delikle­
rin uygulanan bir alan altında sürük­
lenme hızı.
2072 elektron ilgisi, (İng.: eleetron affi-
nity, Alm.: elek troniseh Affinitdt (f),
Fr.: eıffinite (f) d'eleetron (m), Rus.:
3JieKmpoHiıoe epodemeo)
Bir elektron yansız bir gaz atomuna ka­
tılarak -1 yüklü bir iyon oluşturduğun­
da enerjinin miktarındaki değişme.
Açıklama: Enerji açığa çıktığında
eksi değerdedir.
2073 elektron ışını, (İng.: eleetron becım
Alm.: Elektronenstrahl (m), Fr.: fa-
iscecııı (m) eleetronique, Rus.: iick-
mponubiıı :ıvıı
Bir kaynaktan yayılan, elektrik ve
mıknatıslı alanlar tarafından saptırılıp,
odaklanarak ve enerjileri yükseltilerek
X-ışınları elde edilmesinde ya da te­
levizyon, elektron mikroskobu vb. de
görüntü oluşturulmasında kullanılan
elektron akışı.
2074 elektron kurulumu, (İng.: eleet­
ron eonfigııration, Alm.: Elektrone-
ncmordnung (f), Fr.: eonfiguration

(f) electronique, Rus.: ııeKmpoHHciH
Koncpmypapım)
Bir atomdaki elektronların atom yö-
rüngemsilerine göre dağılımı.
2075 elektron kütlesi, (İng.: electron
mass, Alm.: Elektronmasse (m), Fr.:
masse (f) d ’electron (m), Rus.: 3jıeı<-
mponnciM Ataçça)
Elektronun kütlesi 9,11x1031 kg (0,51
MeV/c2) olup protonun kütlesinin
1/1836’sıdır.
2076 elektron yükü, (İng.: electronic
charge, Alm.: Elektronladung (f),
Fr.: charge (f) d ’electron (m), Rus.:
ojıeKmpoHHbiü 3apxd)
Bir elektronun, temel bir fiziksel sabi­
te olan, bir protonun eksi yüküne eşit
elektronik yükü (e).
Açıklama: 1,602176538149x 10 19 C
ya da santimetre gram saniye birimiy­
le 4,803x10 10 statC veya Franklin de­
ğerindedir.
2077 elektron nokta işareti, (İng.:
electron dot notion, Alm.: elektronen
Punkthezeichnung (f), Fr.: notati-
on (f) par points (mpl) des electrons
(mpl), Rus.: sjıeKmponnoe monemıoe
odosnanenue)
Ortaklaşım bağında atomların tepki­
meye giren değerlik elektronlarının
noktalarla gösterilişi.
Açıklama: Bir diğer gösteriliş şekli
düz çizgilerledir.
F- + • F: : F: F: F— F
ö - + •Ö: -— ► : Ö ::Ö:
O
II
o
N- 4- •N: - — »> :Nİ !N: N=N
2078 elektronik kutuplaşma, (İng.:
electronicpolarization, Alm.: elektro-
nisehe Polarisation (f), Fr.: polarisa-
tion (i) electronique, Rus.: ııeKmpoıı-
nan nampınai{u>ı)
Elektronların bir elektrik alanında
atomun bir tarafına doğru çekilmeleri
sonucu oluşan kısa süreli, küçük etkili
kutuplaşma
enerji kuşakları
+
2079 elektronik malzeme, ( İ n g . : elect­
ronic material, Alm.: elektroniseher
Werkstoff (m), Fr.: materiaux (mpl)
electroniques, Rus.: ojıeKmpoHHbiü
Mamepuan)
Elektronikte, bilhassa mikroelektro-
nikte kullanılan malzemeler.
Açıklama: ör. silisyum, galyum, arse-
nür.
2080 enerji aralığı, ( İ n g . : energy gap,
Alm.: Energiesprung (f), Fr.: ecart
(m) energetique entre deux handes
(fpl), Rus.: onepeemımecKuü 3a3op)
Değerlik kuşağının üstü ile iletkenlik
kuşağının altı arasındaki enerji boşlu­
ğu.
Açıklama: Bir yük taşıyıcının bu ara­
lığı geçerek yükü iletebilmesi için ka­
zanması gereken enerji.
2081 enerji düzeyi, ( İ n g . : energy> le-
vel, Alm.: Energieniveau (n), Fr.:
niveau (m) d'energie (f), Rus.:
OHepeemımecKuü ypoeenb)
Kuantum mekanik bir sistemde fizik­
sel sistemin durağan durumunun ener­
ji karakteristiği.
Açıklama: Atom ya da moleküllerde
elektron kurulumu ile tanımlanır.
2082 enerji kuşakları, ( İ n g . : energy
hands, Alm.: Energiehand (n), Fr.:
handes (fpl) d'energie (/), Rus.:
3 H e p e e m ım e c K u e n o n o c b i)
Katilarda atomların değerlik elektron­
larının yer bulunabildikleri enerji dü­
zeyleri.
Açıklama: Pauli teklik ilkesine göre
her enerji düzeyinde ancak iki elekt­
ron yer alabilir, ör. bir sodyum par­
çasındaki 3s değerlik elektronları 3s
enerji kuşağını oluşturur. 3s yörün-
43
esnek olmayan saçılma
gemsisi iki elektrona sahip olabileceği
halde sodyumun bu kuşakta sadece
bir elektronu olduğundan sodyumun
3s kuşağı yarı doludur. Çok sayıda
atom bir katı oluşturmak üzere bir
araya geldiğinde Pauli ilkesine göre
bütün katida ancak iki elektron aynı
enerji düzeyinde bulunabileceğinden
her enerji düzeyi genişleyerek kuşak
halini alır. Kuşaklar yarı dolu olabildi­
ği gibi (a), çakışabilirlerde (b) (e).
2083 esnek olmayan saçılma, (İng.:
inelastie scattering, Alttı.: ıınelas-
tisc/ıe Aıısbreitııng (f), Fr.: dispersi-
on (D inelasücpıe, Rus.: neynpyeoe
paeeemıııe)
Düşen parçacığın momentumunun
korunmadığı (kaybedildiği ya da ka­
zanıldığı) saçılma.
Açıklama: Düşen parçacığın fotan
olması hâlinde Raman saçılması adı­
nı, yüksek enerjili fotonun elektronla
çarpışması durumunda Compton sa­
çılması adını alır.
44
2084 esnek saçılma, (Ing.: elastic scat-
tering, Alm.: elastisehe Ausbreitung
(j), Fr.: dispersiotı (f) elastique, Rus.:
ynpveoe pa eeeuuanue)
Hedefe yönelmiş foton ya da parçacı­
ğın (elektron, pozitron ya da nötron)
ilerleme yönünün hedefin potansiyeli
tarafından değiştirilmesi.
Açıklama: Elektron çarptığı atom ya
da molekülleri tarafından saçıldığm-
da esnek saçılma Rutherford saçılma­
sı diye de adlandırılır.
2085 eşik diyodu; zener diyodu, (İng.:
breakcUnvn cliod; zener diode; ava-
lanche diode, Alm.: Zener-Diode
(/), Fr.: diode (f) de zener; diode (f)
d avalanehe (f), Rus.: nojıynpoeo-
dıııiKOGbiü cnuıdınnmpon; onopıibiu
dıtod; .ıcnmnnbiü duoö)
Gerilim sınırlayıcı ve kararlaştırıcı
olarak kullanılan doğrultmaç.
Açıklama: Ters akımın (sızıntı akımı)
küçük olduğu bu silisyum doğrult­
maçlarında gerilimin biraz daha art­
masıyla bir eşik gerilimine ulaşılır ve
bu noktadan sonra ters akım hızla ar­
tar.
2086 etkili kütle, (İng.: effeetive mass,
Alm.: \virkunksvolle Masse (m),
Fr.: masse (f) effeetive, Rus.:
j(/)(/)eKnıuena>{ .uaeea)
Bir kristaldeki elektron ve delikle­
rin elektrikli ya da mıknatıslı alanlar­
da, vakumdaki serbest parçacıklar gibi
davranırken sahip oldukları kütle.
Açıklama: Genellikle elektronun bi­
linen kütlesi cinsinden (9,11x10 31 kg)
ifade edilir.
2087 fakirleşme bölgesi, (İng.: deple-
ted region, Alm.: Sperrbereieh (m),
Fr.: zone (f) de rarefaetion (f), Rus.:
oöeönennan oö.ıaemb)
pn eklemlerinde hareketsiz iyonların
oluşturduğu çoğunluk taşıyıcıları ol­
mayan bölge.
2088 farad (f), (İng.: farad (f), Alttı.: fa-
nıd (f), Fr.: farad (m), Rus.: (papaâ)
Sığanın (kapasitansın) birimi F.
Açıklama: 1 farad = 1 coulomb/volt.
Yaygın olarak kullanılan birimler 1 pi-

kofarad pF = 10 12 F ve 1 mikrofarad
jliF = 106 F dır.
2089 Fermi dağılımı, (İng.: Fermi dist-
ribution, Alm.: Fenni- Verteilung (f),
Fr.: distribution (f) de Fermi, Rus.:
paenpeöejıenne 0ep\ıu)
Belirli bir E enerji düzeyinde elektron
bulunma olasılığı.
2090 Fermi düzeyi; Fermi enerjisi (Ef),
(Ing.: Fermi level; Fermi energy (Ef,
Alm.: Fermikante (f), Fermiener-
gie (/) (ef), Fr.: niveau (m) de Fer­
mi, Rus.: vpoee/ih 0epAiu; mepemı
0epMu Ef)
0°K sıcaklıktaki bir metalde elektron
bulunan en yüksek enerji kuşağında,
en yüksek dolu durumun enerjisi.
Açıklama: 0°C'ta, E ya kadar olan
bütün enerji düzeyleri dolu üzeri
boştur. Sıcaklığın artmasıyla ya da
gerilme uygulanmasıyla Fermi enerji
düzeyindeki elektronlar boş kısımla­
ra uyarılırlar. Bu durum Fermi enerji
düzeyinin altında eşit sayıda deliklere
yol açar dolayısıyla Fermi enerjisi de­
ğişmez.
Elektrik alanı yok
(b)
genlik
2091 Fermi küresi, (İng.: Fermi sphe-
re, Alm.: Fermiş Sphare (f), fermiş
Kugel (n), Fr.: sphere (f) de Fermi,
Rus.: ccfepa 0epMu)
Katı hal fiziğinde metal, yarı metal ve
yarıiletkenlerde ısıl, elektriksel, man­
yetik ve ışıksal özellikleri tanımlama­
da yararlanılan soyut bir sınır ya da
yüzey.
Açıklama: Kristal kafesi dönemselli-
ği ve elektron enerji kuşaklarının var­
lığı ile yakından ilgilidir. Fermi yüze­
yi, mutlak sıfırda dolu yörüngemsiler
ile boş yörüngemsileri ayıran, k evre­
nindeki (k - dalga vektörüdür) sabit
enerjinin yüzeyidir.
2092 foton; ışık özü, (İng.: photon,
Alm.: Photon (n), Fr.: photon (m),
Rus.: (pomon)
Atom, elektron ya da çekirdek kay­
naklı, bütün olarak ve birden yutulan
ya da yayılan kuvantize olmuş ışınım
ya da enerji parçacığı.
Açıklama: Fotonun enerjisi E, dal­
ga boyu X ve frekansı v ya şu eşitlik­
le bağlıdır: AE = hv = hc/X. Burada e
- ışığın hızı (3x10* m s ') ve h - Plank
sabitesidir (6, 62517x10 34 J s). Eşit­
lik fotonun hem E enerjisinde bir par­
çacık hem de belirtilen dalga boyu ve
frekansta bir dalga olarak kabulüne
imkân vermektedir.
2093 geçirim, (İng.: transmission (f),
Alm.: Übertragung (f), Fr.: transmis­
sion (f), Rus.: nponycKamıe)
Bir malzemeye çarpan fotonların, bir
elektronu daha yüksek bir enerji düze­
yine uyarmaya yetecek enerjiye sahip
olmamaları durumunda fotonların so-
ğurulmadan malzemeden geçmeleri.
Açıklama: Fotonun soğurulması ya
da geçirilmesi onun enerjisine ve mal­
zemenin iletken kuşağı ile değerlik
kuşağı arasındaki enerji aralığına bağ­
lıdır.
2094 genlik, (İng.: cunplitııde, Alnı.:
Amplitnde (f), Fr.: cımplitude (f),
Rus.: ciMiuıımydcı)
1. Genişlik. 2. Ortalama değer sıfır
alındığında verilerin ulaştığı en yük­
sek değer.
45
gevşeme zamanı
2095 gerileme, (ing.: decay, Alm.: verfai­
len, Fr.: deeadenee (f), Rus.: cnaö;
3amyxciHue; ocnaCııenue)
1. Işın etkin (radyoaktif) malzemenin
kendiliğinden bozunması benzeri et­
kinlik. 2. Kuvvet ya da kalitede azal­
ma.
2096 gevşeme zamanı, (İng.: relaxati-
on time, Alm.: Entspcınnungszeit (f),
Fr.: temps (m) de relaxa tion (f), Rus.:
epe\ m p enemeaıııııı)
İyon kafesinde süreli olarak iyonlarla
çarpışan elektronların ortalama çar­
pışma sürelerinin yarısı.
2097 girdap akımları; edi akımları, (İıtg.:
eddy eıırrents, Alm.: IVirbelstrom
(m), Fr.: courants (mpl) de Foueault,
Rus.: eıapeebie nomoKu)
İletken bir cisimde, cisimle bir mıkna­
tıs arasındaki bağıl hareket etkisi ile
uyarılan akımlar.
Açıklama: Şekildeki çubuğun hare­
keti çubuk içinde girdap akımlarına
yol açar.
2098 hacimsel atom yoğunluğu (h),
(Ing.: volüme atomie density (v),
Alm.: Volumenatomdiehte (f), Fr.:
densite (f) atomicjue volumicjne, Rus.:
oö-beMHcm amoMium tvıomııoemb)
Birim hacimdeki kütle.
Açıklama: Birim hücre başına atom
kütlesinin birim hücre hacmine bölü­
mü ile bulunur. Genellikle kg/ırf ya da
g/cm3 ile ifade edilir.
2099 hareketlilik; devingenlik, (İng.:
mobility, Alm.: Beweglichkeit (f), Fr.:
mobilite (f), Rus.: nodeuncııoemb)
Yük taşıyıcıların malzemede hareket
etme kolaylığı.
Açıklama: p = v/E = m2/v.s = v/x. v
- elektrik yükünün ortalama gezinme
46
mesafesi (m/s) ve E - elektrik alanıdır
(V /m ).
+
_ Ax
V
At
2100 hidrojen bağı, (İng.: hydrogen
bond, Alm.: Wasserstoffbindung
(f), Fr.: liaison (f) d ’hydrogene (m),
Rus.: soöopodnaH ceH3b)
Yüksek elektroeksilikteki bir diğer
elemente (F, O, N ya da Cl) bağlı
hidrojen atomunun bir diğer yüksek
elektroeksilikteki element ile yaptı­
ğı bağ. (a) su molekülü, (b) hidrojen
bağı.
2101 ısıl elektrik etki, (Ing. : thermoelect-
ric effeet; seebeek effect, Alm.: tlıer-
moelektrischer Effekt (m), Fr.: effet
(m) thermo-eleetriqııe, Rus.: mep.uo-
ojıeKmpuMeeKuü :xpej)eKm; oepcpeKm
3ee6eKa)
Bir devrenin farklı iki iletkenin iki ek
noktası arasındaki sıcaklık farkından
doğan potansiyel farkı.
2102 ısıl yayım, (İng.: thermal emission;
termionic emission, Alm.: Gliilıelekt-
ronenemission (]), Fr.: emission (f)
thermiqııe, Rus.: menjıoean 3Mııcemı)
Isı ile daha üst düzeylere uyarılan
elektronların normal düzeylerine dü­
şerken yaydıkları, dalga boyları ve
yoğunluk dağılımları sıcaklığa bağlı
olan fotonlar.

2103 ışık, (İng.: light, Alm.: Licht (rı), Fr.:
lumiere (/), Rus.: ceem)
Dalga boyu mordan kırmızıya kadar
380 nm ile 780 nm arasında değişen,
görülebilir elektromanyetik ışınım.
Açıklama: Dalga şeklinde olduğu ve
foton denen parçacıklardan oluştuğu
kabul edilir.
Mor Mavi
ISİL
0.39 0.455 0.492 0.577 0.597
Dalga boyu , p,m -.....»
2104 ışık d İyodu, (İng.: photodiode,
Alm.: Lichtdiode (f), Fr.: photodiode
(f), Rus.: (pomoduod)
Işık lifli haberleşme sisteminde kulla­
nılan ışık sinyalini elektrik sinyaline
çeviren sinyaline çeviren yarıiletken
eleman, bk. ışıkla haberleşme.
2105 ışık kaybı, (İng.: light attenuati-
on, Alm.: Lichtschwâchung (f), Fr.:
attenuation (f) de lumiere (f), Rus.:
ceemoeoe ocjıaöjıeuue)
Işığın şiddetindeki kayıp.
Açıklama: Işık liflerinde ışık şiddeti
azalması.
2106 ışık lifi, (İng.: opticalfiber, Alm.: op-
tisehe Faser (f), Fr.: fibre (f) opticpıe,
Rus.: onmımecKoe cmemıoeojıoKHo)
Işıklı haberleşmede kullanılan değişik
öz ve yansıtıcı katman kalınlığında,
yaklaşık 60-1,25 pm çapında, çoğun­
lukla silika (SiOJ camından yapılan,
dalga kılavuzu lif.
2107 ışık maskesi, (İng.: photomask,
Alm.: Photoabdeekung (f), Fr.: pho-
tomasque (f), Rus.: cpomoMaem)
Tüm devrelerin mikro boyutta mo­
delini içeren, devrelerin üretimi sıra­
sında silisyum pulların üzerine ışık
yardımı ile bu modelin geçmesini sağ­
layan ince levhalar.
ışıkbası
2108 ışık parlaması, (İng.: photolumins-
cence, Alm.: Lichtlumineszenz (f),
Fr.: photoluminescence (f), Rus.:
(pomojııoMUHUifeHcm)
Yüksek enerji düzeyine uyarılan
elektronun düşük enerji düzeyine dö­
nerken enerji salması.
Açıklama: Uyarılmış cıva atomların-
Sarı Portakal Kırmızı
0.622 0.77
dan çıkan yüksek enerjili morötesi ışı­
ğın fosfor kaplı ak ışılı lamba tüpünün
içinde görünür ışığa dönüşmesi.
2109 ışık yayan diyot LED, (İng.: light
emitting diode LED, Alm.: Lieht (n)
emittierte Diod (n) LED, Fr.: di­
ode (/) electroluminescente, Rus.:
eeemoöuod)
Elektriksel olarak düz etkilenmiş,
uyumsuz, dar tayflı ışık yayan yarıi­
letken eleman.
Açıklama: Yayılan ışığın rengi yarı­
iletken malzemenin bileşimine bağlı
olarak değişerek morötesi, görünür ve
kızılötesi olabilir.
2110 ışık yayımı, (İng.: photoemission,
Alm.: lichtelektrische Elektronene-
mission (f), Fr.: photoemission (f),
Rus.: (pomooMuceun)
Elektronların, metal veya yarıiletken
gibi katı bir malzemeden ışıma ener­
jisi etkisiyle yayılımı.
Açıklama: Yayılan elektronların sayı­
sı ışıma şiddetine bağlıdır
2111 ışıkbası, (İng.: photolithography,
Alm.: Photolithografie (/), Lieht-
druck (m), Fr.: photolithographie (f),
Rus.: (f)omojnımoepafilin)
Tümdevre üretiminde bir ışık mas­
kesindeki devre modelinin ışıkduyar
47
ışıkduyar
kaplı silisyum pul yüzeyine ışık yardı­
mıyla taşınması işlemi.
2112 ışıkduyar, (İng.: photoresist, Alın.:
lichtelektrisclıer IViederstand (m),
Fr.: photoresistant. Rus.: (/)omope-
mem)
Tümdevrelerin üretimi sırasında silis­
yum pulların kaplandığı ışık etkisi ile
sertleşen malzeme.
2113 ışıkla haberleşme, (İng.: opti-
cal communication, Alın.: optisehe
Ühertragung (j). Fr.: communication
(j) opticjuc, Rus.: onmımccKUH emnu)
Bilginin ışık kullanılarak taşınması.
Açıklama: Işıkla haberleşme sistemi
esas olarak elektrik sinyalini ışık sin­
yaline dönüştüren bir lazer yarıiletken
dönüştıırüeü: ışığı nakleden bir ışık
lifi ve ışık sinyalini yeniden elektrik
sinyaline dönüştüren bir ışık diyotun-
dan ibarettir.
2114 İç kabuk, (İng.: inner s/ıe/k
Alnı.: innere Selıale (J), Fr.: eoıte-
he (f) interieure, Rus.: unyınpenunn
odo.ıouKa)
Değerlik kuşağı elektrolarının altında,
aynı n değerlerin sahip elektron yö-
48
riingemsilerinin oluşturduğu kabuk­
lardan biri.
2115 ikincil elektron, (İng.: secondary
clcctron. Alın.: Sekıuıdaerelektron (n),
Fı\: clcctron (m) sccondaire, Rus.:
omopımuhiıı 11 eKmpon)
İyonlaşma potansiyelinden daha yük­
sek enerjiye sahip, X-ışınlarınm ya da
diğer radyasyonların malzeme yüze­
yindeki atomlarla girişimi sonucu açı­
ğa çıkan elektron.
Açıklama: Tarayıcı elektron mikros­
kobunda numuneden çıkan bu düşük
enerjili elektronlar görüntüyü oluştu­
rurlar.
2116 ikincil yayım, (İng.: secondary
emission, Alın.: sckunddre Emissi­
on (f), Fr.: emission (/) seeoııdaire,
Rus.: emopımıum luuecım)
Bir katı içerisinde birincil elektronla­
rın, iletkenliği sağlayan elektronlarla
çarpışmalarından doğan elektron ya­
yınımı.
2117 İletim kuşağı, (İıtg.: eonduetion
haııd, Alın.: Leitungsband (n), Fr.:
hande (f) de eonduetion (f), Rus.:
naıoea npoeoduMoemu)
Elektronlarla tam olarak dolmamış en
düşük enerjili kuşak.
Açıklama: İletkenlerin iletim kuşa­
ğındaki elektronları Permi düzeyine
yeteri kadar yakın oldukları takdirde
genellikle serbestçe hareket edebilir.
Yarıiletkenlerde ve yalıtkanlarda alt­
taki dolu değerlik kuşağı ile üsteki boş
iletim kuşağı arasında bir enerji aralı­
ğı bulunur.
 kapasitans

2118 iletken, (İng.: conductor, Alm.: Le-

iter (m), Fr.: eondueteıır (m), Rus.:
npoHoönuK)
Elektrik akımını iyi ileten malzeme.
Açıklama: Yük taşıyıcıları bol bir
malzeme; ya değerlik kuşağı kısmen
dolu ya da değerlik kuşağı ile iletken
kuşaklar çakışmak tadır. İyi bir iletken
olan gümüş için o = 6, 3x107(Wxm )1
dir.
2119 iletkenlik, (İng.: eonduetivity,
Alm.: Leitfdhigkeit (f), Fr.: eondıte-
tivite (f): eonduetibilite (f), Rus.:
npoaoâuMocmb)
1. Özgül direncin karşıtı. 2. Elektrik 2123 iyonik kutuplaşma, (İng.: ionic
ileten cisimlerin özelliği. polarization, Alm.: lonenpolariscıti-
2120 indüklemeli ısıtma, (İng.: indueti- on (f), Fr.: polarisation (f) ionipue,
Rus.: UO H H Ü H 110. Olp i l 3 ü U lO l)
on heating, Alm.: induktives Wdrmen
İyonik malzemelerin anyon ve kat­
(n), Fr.: ehaııffage (m) pcır induction
yonların bağıl hareketleri sonucu ku­
(f), Rus.: aııöYKiıuomibiiı ııaepee)
tuplaşması.
Dönüşümlü akım taşıyan bir sargı­
2124 iyonlaş(tır)ma enerjisi, (İng.: ioni-
yı çevreleyen, değişen bir mıknatıs­ zcıtioıı energy, Alm.: lonisationsener-
lı alan içindeki metalin elektrik diren­ gie (f), Fr.: energie (f) d ’ionisation
ci ve histerezis kayıpları etkisiyle ısın­ (f), Rus.: ınepeıiR nouu3auun)
ması. Bir elektronu taban durumundan son­
2121 iş enerjisi; iş fonksiyonu, (İng.: suza uzaklaştınnak için gerekli enerji.
\vork function, Alm.: Arbeitsenergie 2125 kalıcı çift kutup bağı, (İng.: per-
(f); Arbeitsfunktioıı (f), Fr.: foneli- manent dipole boııd, Alm.: perıııa-
oıı (f) de travail (m), Rus.: puanına ııente Dipolbildııng (f), Fr.: licıi-
(iblK O Ö C l) soıı (f) bipolaire perma nen te, Rus.:
Bir metaldeki bir elektronu Ferini dü­ noemoHiııiüH eHH3b âtın ona)
zeyinden yüzeyin dışında sonsuza Kalıcı çift kutupları olan moleküller
uzaklaştırmak için gerekli çoğunlukla arasındaki çekimden doğan ikincil
elektron volt olarak verilen en küçük bağ.
enerji. Açıklama: Her bir molekülün, birbir­
Açıklama: Genellikle metallerde ser­ lerinden uzakta artı ve eksi yük mer­
best bir elektronunun iyonlaşma ener­ kezleri bulunmak tadır, bk. hidrojen
jisinin yarısıdır. bağı.
2122 İyon ekme, (İng.: imp/antation; ion 2126 kapasitans; sığa, (İng.: eapacitan-
ee, Alm.: Kapazitdt (f), Fr.: eapaci-
implcmîation, Alm.: Ioneneinimpfung
tcınee (f), Rus.: eMKoenib)
(f), Fr.: implcmîation (f) ioııicpte,
1. Bir kondansatörün levhaları arası­
Rus.: uMiuaıtınaifim ııoııcı) na V gerilimi uygulandığında (lev­
Katkı lama yöntemlerinden birisi. halardan birisi +q diğeri -q yükü ile
Açıklama: İyonlaştırılmış katkı la­ yüklenir) q yükünü gerilim V ile iliş-
ma atomları 50-100 kV bir potansi­ kilendiren C orantılılık sabitesi. 2. Bir
yel farkı altında hızlandırılarak silis­ kondansatörün elektrik depolama ye­
yum yüzeyine çarptırılır. Katkı derin­ teneği. bk. kondansatör.
liğinin hassas olarak denetlenebilme­ Açıklama: Birimi volt başına kulon
sine imkân verir. (C/V) ya da farad (F) dır. Yaygın ola­

49
kapı
rak pikofarad (1 pF = 1012 F) ve mik-
rofarad (1 mF = 106 F) birimleri ile
gösterilir.
2127 kapı, (İng.: gate, Alm.: Pforte (f),
Fr.: porte (f), Rus.: eopoma)
NMOS va MOFSET türü transis-
törlerde kaynak ve savak arasındaki
üçüncü temas noktası, bk. nmos.
2128 karbondioksit lazeri, (İng.: corbon
dioxide laser, Alm.: C02-Laser (m),
Fr.: laser (m) C02, Rus.: Kapöon-
duoKcuöubiü ııasep)
9,4 ve 10,6 pm merkez dalga boyla­
rında sürekli ya da vurulu olarak ışı­
ma yapan, uyarılmış azot molekülle­
rinin CO, moleküllerini uyarması esa­
sıyla çalışan, kesme, kaynak ve ısıl iş­
lemlerde kullanılan bir lazer türü.
2129 kareleme, (İng.: quadrature, Alm.:
verqutrat, Fr.: qııadrature (f), Rus.:
madpamypa)
İki cismin birbirinden 90 derecelik
açısal uzaklıkta bulunmaları.
Açıklama: Bir alana eşit kare alanı.
2130 katkılama, (İng.: doping, Alm.: Do-
tierımg (f), Fr.: dopage (m), Rus.:
pasdaenemıe)
Bir yarıiletkene verici ve alıcı katkılar
(katkılama atomları) katılması.
Açıklama: Genellikle yayınımla ya
da iyon ekme yöntemi ile yapılır, bk.
yayınımla katkılama; iyon ekme.
2131 katkılama atomları, (İng.: dopant
atoms, Alm.: Donatoratome (n pl),
Fr.: atomes (mpl) d'impurification
(f), Rus.: a m o .M b i donanma)
Bir yarıiletkene katılan verici ve alıcı
atomları.
Açıklama: Genellikle yayınım yönte­
mi ya da iyon ekme yöntemi ile yüze­
ye katılır.
2132 katkılı yarıiletken, (İng.: extrinsie
semieonduetor, Alm.: Störstellener-
halbleiter (m), Fr.: semicondııcteur
(m) extrinseqııe, Rus.: npıiMeenbiü
nojıynpoeodnıiK)
Bir diğer katışkı element ile katkılan-
mış yarıiletken.
Açıklama: ör. bor ile katkılanmış si­
lisyum.
50
2133 katkısız yarıiletken, (İng.: intrin-
sie semieonduetor, Alm.: Eigenhalb-
leiter (m), Fr.: semicondııcteur (m)
intrinseque, Rus.: coöcmeennbiü
no.ıynpoeodnuK)
Akım taşıyıcıları eşit miktarlarda ile­
tim kuşağındaki elektronlar ve değer­
lik kuşağındaki boşluklar olan, esas
olarak saf ve enerji aralığı ısıl uyar­
malarla aşılacak derecede dar (yakla­
şık 1 eV) yarıiletken.
Açıklama: Gerilim altında, iletkenli­
ği artı uca akan elektronlarla eksi uca
akan delikler sağlar. İletim kuşağında­
ki elektron sayısı sıcaklıkla arttığın­
dan katkısız yarıiletkenlerde iletken­
lik sıcaklığa bağlı olarak artar.
2134 katot parlaması, (İng.: cathodolu-
minescence, Alm.: Katodlumineszenz
(f), Fr.: luminescence (j) cathodique,
Rus.: mmodnan .uoMuiıuijencım)
Katottan çıkan yüksek enerjili elekt­
ronların çarpması ile açığa çıkan ışık
fotonlarınm yarattığı parlama.
Açıklama: Elektron mikroskopların­
da kullanıldığı gibi televizyon görün­
tülerinin de esasını teşkil eder.
2135 kınlım, (İng.: refraetion, Alm.:
Brechıuıg (f), Fr.: refraetion (f), Rus.:
npejıoMJienııe
Fotonlarm bir malzemeden geçerken
enerjilerinin bir kısmını elektronla­
rın kutuplaşmasında kaybederek biraz
daha uzun dalga boyunda dışarı çık­
maları.
Açıklama: Kınlımın miktarı kırılma
sayısı ile gösterilir.
2136 kirilim sayısı; kirilim indisi, (İng.:
index o f refraetion, Alm.: Brechung-
szahl (f), Fr.: indice (m) de refraetion
(f). Rus.: noKasameıib npenoMiıenuh)
Saydam bir malzemeden geçen ışını­
mın hız ve yönündeki değişmeyi gös­
teren sayı.
Açıklama: n = c/v = X . /X = sina/
sin|3. e, v, ve X sırasıyla ışınımın va­
kumdaki ve malzemedeki hızları ve
dalga boylarıdır. Kınlım indeksi ör. si-
lika camı için 1,458, korunt için 1,76
ve polietilen için 1,50-1,54 arasıdır.

2137 kızıl ötesi ışınım ateşölçeri,
(İng.: irıfrared radiation pyrometer,
Alm.: Infraro tstrah lungspyrometer
(n), Fr.: pyrometre ( m ) â infrarouge,
Rus.: nupoMemp uHfftpaKpacHoeo
lAiJiynenuH)
Kaynak tarafından yayılan kızıl ötesi
ışınımdan yararlanarak sıcaklık ölçen
alet.
2138 kondansatör; yoğunlaç, (İng.:
capacitor, Alm.: Kondensator (m),
Fr.: condensateur (m), Rus.: k o h -
deHcamop)
Üst üste iletken ve (dielektrik) yalıt­
kan malzeme tabakalarından oluşan,
yük biriktiren cihaz.
Açıklama: Bir kondansatör tarafın­
dan biriktirilebilecek yük Q = CV dir.
V - kondansatörün tabakaları arasın­
daki gerilim, C (farad, F) - kapasitans-
dır.
2139 korugan; yuva, (İng.: housing,
Alm.: Gehâuse (n), Fr.: emboîtage
(m), Rus.: Kopnyc, oGojiohkcl)
Genellikle elektronik cihazların, dev­
relerin içine yerleştirildiği kutu, koru­
yucu.
2140 kuantum sıçraması, (İng.: quan-
tum jump, Alm.: Quantumsprung
( m ) , Fr.: saut ( m ) quantique, Rus.:
K 6 Q H m 0 6 b lÛ CKÜHOK)
İzin verilen bir değerden bir başka de­
ğere enerjideki değişme.
2141 kulon (c), (İng.: coulomb (e), Alm.:
Coulomb (c), Fr.: coulomb (e), Rus.:
Ky.noH (c))
Elektrik yükünü ölçmekte kullanılan
SI birimi.
Açıklama: İçinden bir amperlik bir
kutuplaşma
akım geçen bir telin kesitinden bir sa­
niyede geçen elektrik yükü. Yaklaşık
6,24 x l0 18 elektrona eşittir.
2142 kulon (Coulomb) yasası, (İng.:
Coulomb s law, Alm.: Colombsches
Gesetz (n), Fr.: loi (f) de Coulomb,
Rus.: 3 ü k o h Kyjıoua)
Elektrik yüklü parçacıkların merkez­
lerinden geçen bir doğru boyunca bir­
birini çekerken ya da iterken uydukla­
rı yasa.
Açıklama: Çekme ya da itme kuvveti
F = k (q . q2) / r2denklemi ile gösteri­
lir. Burada F - uygulanan kuvvet, q) ve
q2 - elektrik yükler, r - yüklerin mer­
kezleri arasındaki uzaklık ve kc - Ku­
lon sabitesidir.
2143 kuşak aralığı, (İng.: band gap,
Alm.: Bandlücke (f), Fr.: ecart
(m) de bande (f), Rus.: uıupuua
3anpeujeuHOÜ 30Hbi)
Değerlik kuşağının üstü ile iletim ku­
şağının altı arasındaki enerji farkı.
Açıklama: Katkısız yarıiletkenlerde
iletim kuvvetle kuşak aralığına bağlı­
dır.
2144 kutuplaşma; polarizasyon, (İng.:
polarization, Alm.: Polarisation (f),
Fr.: polarisation (f), Rus.: nojrnpu-
3aqun)
1. Çift kutupların yönlenmeleri. Bir
elektrik alanındaki atom ya da mole­
külün yapısı alanın etkisine göre yön­
lenir. Kutuplaşma adı verilen bu yön­
lenme elektronik (a), iyonik (b), mo-
lekülsel (e) ya da yereldir (d). 2. Bir
elektrokimyasal hücrede anot ve katot
arasındaki gerilimin yenimi ve kapla­
mayı azaltacak yönde değişmesi.
51
lazer
Açıklama: Üç mekanizma ile meyda­
na gelir: etkinleşme kutuplaşması, de­
rişim kutuplaşması ve direnç kutup­
laşması.
©o O
o o o
o oo o°o
t> O zemelerde ısı ve elektrik iletkenliği
.ö * b arasında bir bağıntıyı veren sabite.
O0 o
•o b da, K - ısıl iletkenlik, a - elektrik ilet-
2145 lazer, (İng.: laser, Alm.: Laser (m),
Fr.: laser (m), Rus.: aenep)
Aynı fazda ışınım veren ışık kaynağı.
Açıklama: Kelime İngilizce “uyarıl­
mış ışıma ile kuvvetlendirilmiş ışık’'
cümlesindeki kelimelerin baş harf­
lerinden türetilmiştir. Işık kaynakla­
rının ışıkları uyarılmış atomlarında­
ki elektronlar yüksek bir halden daha
düşük bir hâle geçerken birbirlerinden
farklı fazda ve yönde yayılan foton-
lardan oluşur. Lazer ışınında ilk uya­
rılan atomlardan yayılan fotonlar, iki
yüzey arasında ileri geri hareket eder­
ken lazer boşluğundaki diğer atomla­
rı da uyararak aynı fazda, aynı yön­
de yayılan güçlü bir ışık oluşturur. Cr
katkılanmış yakut lazeri; delme, kes­
me ve kaynatmada kullanılan Nd kat­
kılı itriyum-aliiminyum garnet laze­
ri; 10.000 J enerji düzeyine ulaşabi­
len, metal işlemlerinde kullanılan kar­
bondioksit lazeri; bilgi tekerlerin ya­
pımında kullanılan, tuz tanesi büyük­
lüğünde yarıiletken lazeri bugün için
kullanılan lazerlerdir. Henüz gelişme
safhasındaki X-ışını lazerlerinde (İn­
gilizce 'güçlendirilmiş uyarılmış dış
yayınım’ kelimelerinin baş harflerin­
den türetilen ase adıyla da anılır) lazer
ışını için gerekli belirli en az uyarıl­
mış atom sayısına nükleer patlama ile
ulaşılır. Bugüne kadar X-ışınları için
uygun bir ayna yapımı gerçekleştirile­
mediğinden yeterli atom sayısına her
iki taraftaki aynalar kaldırılarak nük­
leer patlama gibi çok güçlü bir uyarı­
52
cı ile ya da yüksek atom sayılı bir
element parçacığı lazerlerle aniden
buharlaştırılıp iyonize edilerek ulaşıl­
mıştır.
2146 Lorentz sabitesi, (İng.: Lorentz
constant, Alm.: Iorentz-Konstante (f),
Fr.: constant e (f) ele Lorentz, Rus.:
nocmoHunciH Jlopanıpı)
Açıklama: Değerlik elektronları ko­
layca uyarılan, ısı iletiminde büyük
çapta elektronların rol oynadığı mal­
L = K/aT = 2 ,3 x 10 xWxW xK2. Bura­
kenleği ve T - sıcaklıktır.
2147 Meissner etkisi, (İng.: Meissner ef-
feet, Alm.: Meissner-Effekt (m), Fr.:
effet (m) Meissner, Rus.: )(j)(j)eKm
Mece nepa)
Kritik bir mıknatıs alan şiddeti ve
kritik bir sıcaklığın altında, mıknatıs­
lı alanın, numunenin dış kısmındaki
ince bir tabaka hariç, süperiletken nu­
muneden uzaklaşması.
<.iı ıııt derinliği
(ölvt-kli değili
O
(a) Normal durum
I I, u' H U,
(l)| Süperiletken dtırı
I l, \e II II,
2148 melezleme; melez yörüngem-
si, (Ing.: hybriciization; hvbriçi or-
bital, Alm.: Hybridisierung (f),
Bandstrnktnr (j), Fr.: hybriclation
(f), Rus.: enöpuöuumun; euopuetnan
opounuuh)
Atomlarda bir alttaki yörüngemsiler-
den birisinin bir üsteki yörüngemsiye
yükselmesi ya da bu yükselme ile olu­
şan yörüngemsi.
Açıklama: ör. karbonun iki yarım
dolu 2p yörüngemsisi ile iki ortakla­
şın! bağı oluşturması beklendiği halde
2s yörüngemsilerinden birisinin 2p
yörüngemsisine yükselmesiyle (me­
lezleme) dört eşit sp3 yörüngemsisi
oluştuğundan (melez yörüngemsiler)
karbon eşit kuvvette dört ortaklaşım
bağı yapabilmektedir.

melezleme
Ü
1 ÜL
ı*
ÜiJ LikiÜJyarım
2s
LÜJ UJ- -
dolu 2p
yörüngemsisi
2149 mıknatısölçer; magnetometre,
(Ing. : magnetometers, Alm.: Magne-
tometer (n), Fr.: magnetometre (m),
Rus.: MaenumoAiemp)
Bir yük taşıyıcının (elektron, boşluk)
mıknatıslı bir alanda hareket ederken
gösterdiği sapmanın (Hail etkisi) etki­
siyle gerilimde meydana gelen düşüşü
ölçerek alanın gücünü belirleyen alet.
2150 moleküler kutuplaşma, (İng.: mo-
lecularpolarization, Alm.: molekıda-
re Polarisatiorı (f), Fr.: polarisation
(f) moleculaire, Rus.: MoaeKyınpncm
noımpmapun)
Bazı moleküllerin ve kristallerin bakı­
şımsız yapıları nedeniyle bir elektrik
alanında yönlenmeleri sonucu oluşan
kutuplaşma.
Q O
+
2151 Mott geçişimi, (İng.: Mott transi-
tion, Alm.: Mottiibergang (m), Fr.:
transition (f) Mott, Rus.: nepexod
Momma)
Ohm yasası
i ui j h u n u m m ı
u dört eşit yarım dolu
sp yörüngemsisi
Yoğun maddelerde metal-ametal dö­
nüşümü.
Açıklama: Elektrik alanı etkisiyle
potansiyel enerji daha belirgin hale
gelip, atomun denge durumunda tepe
noktasına ulaşır ve yerlerine bağılı
kalan elektronlar akım iletemez hale
gelir.
2152 nüfus evirtimi, (İng.: population
inversion, Alm.: Inversion (f), Fr.:
inversion (f), Rus.: uneepeuH uace-
.lenHoemeü)
Lazerde yüksek, uyarılmış durumda
düşük durumdan daha fazla atomun
bulunması hali.
2153 n-türü katkılı yarıiletken, (İng.:
n-type exthnsic semiconductor, Alm.:
n-type Störstellenhalbleiter (m), Fr.:
semiconduetenr (m) extrinseque n,
Rus.: npuMeenbiü no.ıynpoeodtıuK
n-muna)
n-türü bir elementle katkılanmış bir
yarıiletken (ör. fosforla katkılanmış
silisyum).
Açıklama: n-türü katışkılar boş iletim
kuşağına yakın enerjilere sahip elekt­
ron verir. Taşıyıcılar çoğunlukla elekt­
rondur.
Sn Sb
2154 Ohm yasası, (İng.: Ohm s law.;
Alm.: Ohmsches Gesetz (n), Fr.: loi
(f) d'Ohm, Rus.: uikoii Omü)
Bir elektrik devresinde iki nokta ara-
53
ortalama serbest yol
sındaki iletken üzerinden geçen akım,
potansiyel farkla doğru; iki nokta ara­
sındaki dirençle ters orantılıdır.
Açıklama: V = i R, eşitliği ile ifade
edilen yasa büyük Ohm yasası. Bura­
da V - gerilim (volt, V), i - akım (am­
per, A) ve R - elektrik direnci (f2).
Akım yoğunluğunun elektrik alanı ile
orantılı olduğunu belirten J = sE ya
da J = E/r bir diğer ifade şekli küçük
Ohm yasası diye adlandırılır. Burada
J - akım yoğunluğu (A.ırr2), E - elekt­
rik alanı (V.m '); s - elektrik iletken­
liği (W.m)'1, r - elektrik özgül direnci
(W.m).
2155 ortalama serbest yol, (İng.: mean
free pat/ı, Alttı.: beabsichtiger freier
Weg (m), Fr.: trajectoire (/) libre ina­
yetine; ehemin (m) libre moyen, Rus.:
d:ınııa eeoöoâııoeo npoöeea)
Bir parçacığın (ör. elektron) diğer par­
çacıklarla (ör. atomlar) çarpışmaları
arasında aldığı ortalama yol. bk. sü­
rüklenme hızı.
2156 özgül direnç, (İng.: resistivitv;
eleetrieal resistivity Alttı.: spezifisc-
her Widerstand (m), Fr.: resistivite
(f), Rus.: ydejibnoe eonpommnenne;
jjıeKmpımeeKoe vdejıtnoe eonpomm-
ji enııe)
Elektrik akımının birim hacim metal­
den geçme zorluğunun ölçüsü.
Açıklama: Bir metal hacmi için p
= RA/1 (Qm2/m=Qm) olup R - mal­
zemenin direnci, O; 1 - malzemenin
boyu, m; A - kesit alan, m2. SI birimin­
de p - ohm-metre (EUm). Elektron­
lar malzeme içersinde hareket eder­
ken titreşim hâlindeki kafes atomla­
rıyla fononlarla, çeşitli kafes kusur­
larıyla çarpışırlar. Elektronların hare
ketine karşı gösterilen elektrik diren­
ci bir malzeme sabitesi olup elektrik
iletkenliğinin tersidir.
2157 parlama, (İng.: lumineseetıce, Alm.:
Lıımineszens (/), Fr.: lumineseenee
(7), Rus.: jıoMuııeeııenıuiH)
Bir malzeme tarafından soğurulan ışık
ya da bir diğer enerjinin daha sonra­
dan büyük dalga boyunda yayımı.
Açıklama: Işınım ya da bir diğer
enerjinin etkisiyle malzeme uyarıldı­
ğında değerlik kuşağından iletkenlik
kuşağına geçen elektronlar değerlik
kuşağına dönerken foton yayarlar. Ya­
54
yılan fotonlarm dalga boylarının görü­
nür ışık alanında olması hâlinde par­
lama meydana gelir. Yayımın uyarma­
dan 10~s saniye sonra meydana gelme­
si hâlinde olaya ak ışıma, 10'8 saniye­
den sonra meydana gelmesi hâlinde
parlaşık ışıması denir.
2158 parlaşık ışıması; fosforesans,
(ing.: phosphorescence, Alm.: Phos-
phoreszenz (f), Nachleuchten (n), Fr.:
phosphoreseence (f), Rus.: (poapo-
peeıpıpyıoujiıü)
Bir malzeme tarafından ışığın ya da
diğer bir enerjinin soğurulmasmdan
10 8 saniye sonra ışığın yayımı.
Açıklama: Bazı malzemelerde katış-
kılar enerji aralığında bir verici düzeyi
oluştururlar. Uyarılan elektronlar önce
bu verici düzeyine düşer ve burada tu­
tulurlar. Bu tür malzemelerde uyarıl­
ma kaldırıldığında tutulan elektronlar
bir zaman süreci içerisinde değerlik
kuşağına dönerek ışınım yayarlar.
2159 piezoelektrik; elektriksel gerin-
meli kristal, (İng.: piezoelectric,
Alm.: piezoelektrisch, Fr.: piezo-
eleetricjue, Rus.: n beıan e K in p ı iK )
Gerilmeye uğrayınca kutuplaşan kris­
tal.
Açıklama: Bu tür direngen kristaller­
de elektrik alanındaki değişiklik esnek
gerinmeye (boyutsal değişikliğe) yol
açar (elektrikli büzülme), boyut de­
ğişikliği ise bir elektrik alanı yaratır.
Gerinmenin yönü alanın kutupluluğu­
na ya da alanın kutupluluğu gerinme­
nin yönüne bağlıdır. Mikrofon, pikap,
gerinmeölçer ve yankıölçerlerin çevi-
reçlerinde elektriği mekanik enerji ha­
line dönüştürmede kullanılır.
2160 piezoelektrik etki; elektriksel
gerinme etkisi, (İng.: piezoelectric
effect; piezoelectricity, Alnı.: piezo­
elektrisch e Effekt (m), Fr.: effet (m)
piezo-eleetrique, Rus.: nbejoneK-
mpımecKiıü 3(p(peKtn; nbesoejıeKmpıı-
lıecKiııı)
Elektrik kutuplu malzemelerdeki
elektromekanik davranış.
Açıklama: Mekanik etkilerin mal­
zemedeki, ör. BaTi03 çift kutuplar
arasındaki mesafeyi değiştirmesinin
elektriksel bir yanıt vermesi ya da
malzeme üzerindeki elektrik alanı de­
ğişiminin çift kutuplar arasındaki me-
 sarmal

safeyi etkilemesi sonucu malzemenin 2163 pompalama, (İng.: p o m p in g , Alm.:

boy değişmesi şeklinde mekanik bir pumpen, Fr.: pom page (m), Rus.:
yanıt vermesi. nam um )
2161 plazmon, (İng.: plasmon, Alm.: Lazerlerde elektronların nüfus evirti­
Plasmon (m), F r plasmon (m), Rus.: mini sağlayabilmek için bir dış enerji
njıajMon) kaynağı tarafından uyarılması.
Plazma salmımlarınm kuantumlan- 2164 pul, (İng.: wafer, Alm.: Waffel (f),
masından (nicemlenmesinden) doğan Fr.: plaquette (f) gaufree, Rus.:
sanal parçacık. nodjıojfCKa)
Açıklama: Konuma ve momentuma Mikroelektronik devrelerin üzerine iş­
sahip bir kuantum enerjisi bir bakıma lendiği, genellikle silisyum tek krista­
parçacık olarak kabul edilir. linden kesilerek elde edilen, yaklaşık
2162 pn eklemi, (İng.: pnjunction, Alm.: 100-200 mm çapında, 0, 2 mm kalınlı­
pn-Grenzschicht, Fr.: jonction (f) ğında diskler.
p-n, Rus.: ojıeKmponno-dbipoHHbiü 2165 p-türü katkılı yarıiletken, (İng.:
nepexod (p-n nepexod)) p-type e xtrin sic semiconductor, Alm.:
Birbirine atom düzeyinde bağlı n tipi p -typ S tö rste lle n h a lb le ite r (m), Fr.:
ve p tipi yarıiletken malzemeler ara­ sem iconducteur (m) extrinseque p,
sındaki sınır. Rus.: npuMecHbiü nojıynpoeodnuK
Açıklama: Tek kristal yarıiletkeni p-m una)
n-tiirü ve p-türü elementlerle katkıla- p-türü bir elementle katkılanmış bir
yarak ya da bir tür yarıiletkene diğer yarıiletken (ör. alüminyum ile katkı-
tür katışkı yayındırılarak elde edilir. lanmış silisyum).
Doğrultmaç, diyot ve transistörlerin Açıklama: p-türü katışkılar değerlik
yapımında kullanılır, pn eklemine kuşağının üst enerji düzeyine yakın
bir dış gerilim uygulandığında etkili delikler oluşturur. Çoğunluk taşıyıcı­
duruma geçer. Kavşağın n-türü mal­ ları deliklerdir.
zemesi bir pilin artı ucuna, p-türü
malzemesi pilin eksi ucuna bağlandı­
ğında ters etkili pn eklemi adını alır.
Eklemin n-türü malzemesi pilin eksi
ucuna, p-türü malzemesi artı ucuna
bağlandığında doğru etkili pn eklemi
adını alır.
I)ış pil

Çoğunluk taşıyıcı delikler Çoğunluk taşıyıcı elektronlar

ekleme doğru akar ekleme doğru akar 2166 reosta, (İng.: rheostat, Alm.: Rhe-
ostat (m), Fr.: rheostat (m), Rus.:
pcocmam)
Elektrik akımının şiddetini değiştiren
direnç.
p-türü n-türü
2167 salınımgözler, (İng.: oscilloscope,
Düz etkili
Alm.: Oszilloskop (f), Fr.: oscillos­
Çoğunluk taşıyıcı delikler d ,ş pil Çoğunluk taşıyıcı elektronlar
cope (m), Rus.: ocqujiJiocpa(p)
eklemden uzağa doğru akar ı■ eklemden uzağa doğru akar Zamanla değişen elektriksel sinyalleri
ölçmekte ve görüntülemekte kullanı­
lan cihaz.
2168 sarmal, (İng.: solcnoid, Alm.: Spu-
le (f), Fr.: solenoide (m), Rus.:
cojıenoud)
İçinden elektrik akımı geçirildiğinde
P türü
Ter* etkili
n-türü
ortasında mıknatıslı alan oluşan silin­
dir şeklinde sarılmış tel.

55
savak
2169 savak, (İng.: dnün, Alm.: Ablaııf
(m), F r debi t (m), Rus.: cuiok)
Alan etkili tranzistörlerde elektronla­
rın cihazı terk ettiği temas noktası, bk.
alan e tk ili tra n s is to r.
2170 Schrödinger eşitliği, (İng.: Selim­
dinger ecjuation, Alm.: Sehrödin-
gersg/eiehnng (/), Fr.: ecjuation (j)
de Selimdi nger, Rus.: ypaeuenne
lHpeöınıeepa)
Kuantum mekanik sistemlerde zama­
na bağlılığı tanımlayan dalga mekani­
ğinin temel eşitliği.
A ç ık la m a : (e2 y) d2 t- (8tt m) / İr
(E-V) \|/ = 0. v)/ - dalga fonksiyonu, x -
durum, h - Planek sabitesi, V - potan­
siyel enerji, E - enerjidir.
2171 seçim kuralları, (İng.: seleetion
rıdes, Alm.: Aus\vcdılregehı (pl), Fr.:
regles (fpl) de seleetion (j), Rus.:
npamua ebiöopa)
Bir siireein sıfır olmayan bir olasılık­
la meydana gelebilmesi için başlangıç
ve sonuçtaki siteminin fiziksel özel­
liklerinin sınırlanması.
2172 serbest elektron kuramı, (İng.:
free eleetron theory, Alnı.: j'rei elekt-
roniseher Theorie (J). Fr.: theorie (f)
d eleetron (m) libre, Rus.: meopmı
cnoöoOııoeo ı ıeKinpoıın)
Metaller Tk,K H0\ l
N iy o b y u m , N b 9.15 0.1960 ! Nb ;G e
Vanadyum , V 5.30 U.102Ü
T a n ta l, Ta 4,48 0.0830
T ita n , Ti 0.39 0.0100
K alay 8.72 0.0306
*H . I esi:* (T) cinsinden OK 'de önüşül alaıı
Bazı elektronlarının elektron gazı
hâlinde davranarak serbestçe hareket
edebildiklerini varsayan, elektronların
kristal yapıdaki davranışları modeli.
A ç ık la m a : Serbest elektronlar katida
potansiyel kuyuları ya da kutuları ta­
rafından tutulmakta atomların kendi
potansiyellerinden etkilenmemekte­
dirler.
2173 sıcakduyar; termistör, (İng.: ther-
mistoı; Alm.: Thennistor (m), Fr.:
56
ther mi stor (m), Rus.: mepMiıemop)
Yarıiletkenlerin iletkenliklerinin sı­
caklıkla artması esasından yararlanı­
larak yarıiletkenlerden yapılan sıcak­
lık ölçme aleti.
2174 sıkışma kusuru, (İng.: intersti-
ticdey: self biterstitied point defeet,
Alm.: Punktdefekte (pl); mdldnnen-
sionale Gitterfehler (mpl), Fr.: in-
terstitiel (m), Rus.: eneöpeınıoenih;
nıoııeınibiu deıfetaıı etıeâpeumı)
Bir kristal kafesinde anafaz kafesinin
atomları ile aynı cins bir atomun ana­
faz kafesi atomları arasına yerleşmesi
şeklinde oluşan bir nokta kusuru.
2175 sızıntı akımı, (İng.: leakage eurrent,
Alm.: auslaufender Strom (m), Fr.:
eourcınt (m) de flü te (f), Rus.: moK
yme'iKu)
pn eklem diyotlarında mikroamper
mertebesindeki azınlık akımı.
2176 süperiletkenlik, (İng.: supereon-
dııetivity, Alm.: Superleitfâhigkeit
(f), Fr.: snpereonduetivite (f), Rus.:
e6epxnpo60()uMoenib)
Bazı malzemelerin kritik bir sıcaklı­
ğın (Tk), kritik bir mıknatıslı alanın
(Hk) ve akım yoğunluğunun altında
gösterdikleri sıfır elektrik dirençli du­
rumları.
Metaller a rast Seramik
bileşikler r * ,K bileşikler T„ K
23.2 T! ,Ba C c n C ın O » 122
Nb An 21 VBa C lo O , . 90
Nb A! 17.5 Ba- «k /B i O , , 30
NbTi 95
2177 sürekli dalgalı lazer, (İng.: eonti-
nııons wa ve laser, Alm.: kontinııierlie-
her Laser (m), Fr.: laser (m) d önde (f)
eontinne, Rus.: uenpepbienbin acnep;
:unep, padomaıoıgun 6 uenpepbianoM
pejıeuMe)
Vurulu lazerin aksine, zaman içinde
değişmeyen, kesintisiz ışıma şiddeti­
ne sahip lazer.
2178 sürüklenme hızı, (İng.: drift velo-
eity, Alm.: Ab\vandennıgsgeselı\vin-
 transistor

digkeit (f), F r v i t e s s e (f) moyenne Benzer olmayan iki maddenin temas

de penetration (f), Rus.: dpeücpomn
cKopoemb)
Elektronların ve diğer yük taşıyıcıla­
rın malzeme içinde ortalama hareket
hızları.
2179 taban, (İng.: buse, Alm.: Basis (/);
Baden (m), Fr.: bas e (f); eulot (m),
Rus.: 6a3a)
Transistörün üç ana bölümünden birisi.
Açıklama: Transistörün tabanı yük
taşıyıcılarının akışını denetler ve npn
türü transistörlerde p-türüdür. Çok
ince olan taban (yaklaşık 10 3 cm ka­
lınlığında) hafifçe katkılandığından,
vericiden gelen yük taşıyıcılarının çok
az bir kısmı tabanın çoğunluk taşıyıcı­
ları ile birleşir.
2180 taşma gerilimi, (İng.: avalanche
voltage, Alm.: Lawinenspannung (f),
Fr.: tension (f) de ruptnre (f) en ava-
lenehe (f), Rus.: nanpnoıeenııe jıaeıın-
noeo npoboH)
Gerilim sınırlayan cihazlarda p-n ek­
leminin aşıldığı gerilim, bk. diyot.
2181 tekli saçılma, (İng.: single seat-
tering, Alm.: Einzelaıısbreitung (f),
Fr.: dispersion (f) singni iere, Rus.:
eâımerneennoe paeeeuaanue)
Elektronun numuneden geçerken tek
bir saçılmaya (çarpışmaya) uğraması
durumu.
2182 temas potansiyeli, (İng.: eontaet
potential, Alm.: Kontaktspannııng
(f), Fr.: potentiel (m) de eontaet (m),
Rus.: KonmaKmubiıı nomeıtııua.ı)
Benzer olmayan iki maddenin temas
noktasındaki potansiyel farkı.
2185 toplayıcı; kollektör, (İng.: col-
lector, Alm.: Sam m ler (m ); K o lle k-
to r (m), Fr.: col/e cteur (m), Rus.:
KOJuıeKmop)
1. Elektrik dinamolarında hareketli
bölümün üzerindeki iletken devre­
lerde oluşan akımı toplayarak tek bir
devreye veren araç. 2. npn transistör-
lerinde yayıcıdan çıkan yük taşıyıcıla­
rının toplandığı kısım.
2186 transistor, (İng.: transistor, Alm.:
T ransistor (m), Fr.: tra n sisto r (m),
Rus.: m panm em op)
n-p-n ya da p-n-p tipi yarıiletkenler
katmanından oluşan, elektrik sinyalini
yükseltmede kullanılan cihaz.
Açıklama: Yayıcı, toplayıcı ve taban
denilen bölümlerden oluşur, ör. n-p-n
türü bir transistörde yayıcıdan çıkan
elektronların tabandan geçerek topla­
yıcıya girmeleri ile sinyal yükselir, bk.
çift kutuplu transistor; alan etkili
transistor.
VNSİSIÖK

noktasındaki potansiyel farkı.

2183 termiyonik yayım, (İng.: themıi-
onie emission, Alm.: heisse Emissi-
on (f); heisse Ausstrahluııg (/), Fr.:
emission (f) thermoionicpıe, Rus.:
mep.ı/o)iıeıanponnan ınııccı/>/)
Elektronları yüzeyde tutan elektrosta­
tik kuvvetleri yenen ısıl titreşim enerji­
si yardımı ile elektronların metal ya da
metal oksit yüzeyinden uzaklaşması.
Açıklama: Mutlak sıcaklığın üzerin­
de meydana gelir ve sıcaklıkla birlikte
artar.
2184 ters etki, (İng.: reverse bias, Alm.:
Riick\vârts-Vorspannııng (f), Fr.: po-
larisation (f) inverse, Rus.: oopamuoe
eMeıııenue)

57
tutunma
2187 tutunma, (İng.: conjmement, Alttı.:
Gefangenschaft (/), Fr.: confirıement
(m), Rus.: ydepctcauııc)
Kuarkların tek başına bulunamamaları.
Açıklama: Renk yüklü kuarklar kuv­
vetli girişimi etkisiyle net rengin yan­
sız (nötr) olacağı şekilde çiftler ve
üçlüler oluşturarak birbirlerine tutu­
nurlar.
2188 tüm devre, (İng.: in te gra te d Cir­
cuit, Alttı.: in te g rie rte r Schaltkreis
(m), Fr.: Circuit (m) integre, Rus.:
unmerpaubuciH cxcmü )
Bir yarıiletken altlık üzerine yerleşti­
rilmiş, en az bir tam elektronik devre
işini görecek transistor ve diyotlardan
oluşan devre.
2189 tümleyici metaj oksit yarıiletken
cihaz (cmos), (İng.: com plem entary
metal oxide semiconductor device
(cmos), Alm.: ergdnzende Metaloxy-
dhalbleiter (m), Fr.: dispositif (m)
semiconducteur (m) metal oxide (m)
complementaire, Rus.: Ko.unaeMeu-
mapuan :ıocuca ua mpaunıcmopax
Aiemajı.ı-OKeud-no.nynpoeoduıiK)
İki tür MOFSET alan etkili transistor
(NMOS ve PMOS) devresine sahip
cihaz.
Açıklama: Bu tür transistörlerin yo­
ğunluğu daha azdır, daha az güce ge­
reksinim duyarlar fakat daha karma­
şıktırlar.
2190 uyarcık; uyaron, (İng.: exciton,
Alm.: Aufregen (n), Fr.: exciton (m),
Rus.: 3Kcumou)
Bir yalıtkanda (ya da yarıiletkende)
elektron ve imgesel parçacık elektron
deliği çifti.
Açıklama: İlişkili olmayan elektron
ve deliğin toplam enerjisinden daha
az enerjiye sahiptir. Elektronun deliğe
sıçraması ile genellikle ışık biçiminde
olmak üzere, bir erk salimini meydana
gelir.
58
2191 uyarılmış atom, (İng.: excitedatom,
Alm.: aufgeregtes Atom (n), Fr.: ato-
me (m) exeite, Rus.: sosoyjfcdeHHbiü
a m om )
Elektronun daha yüksek enerji düze­
yine geçmiş durumu.
2192 uyarılmış yayım, (İng.: stimulated
emission, Alm.: stimulierte Emis-
sion (/); stimulierte Ausstrahlung
(f), Fr.: emission (f) stimulee, Rus.:
ubiuycHcdennoe ımyueıtue)
Bir foton tarafından etkilenen madde­
den bir diğer fotonun açığa çıkması.
Açıklama: Etkileyen birinci foton
yok olmadığı gibi ikinci elektron biri­
ci ile aynı fazda ve frekanstadır.
2193 uyarma, (İng.: excite, Alm.: Er-
regung (f), Fr.: excitation (f), Rus.:
eo3Ö yâum b)
Elektriksel, manyetik ya da kimyasal
olarak etkin hâle getirme.
2194 üreteç; jeneratör, (İng.: generatot;
Alm.: Stromerzeuger (m), Genera-
tor (m), Fr.: generateur (m), Rus.:
ceuepamop)
1. Mekanik ya da kimyasal enerji­
yi elektrik enerjisine çeviren cihaz. 2.
Gaz ya da buhar üreten cihaz.
2195 vakum düzeyi, (İng.: vacuum level,
Alm.: Vakuumniveau (a), Fr.: nive-
au (m) de vide (m), Rus.: eaı<yyMHbiü
ypoaeub)
Bir malzemedeki elektronunun ilgili­
liği ve iş enerjisini tanımlamakta kul­
lanılan bir terim.
2196 verici düzeyi, (İng.: donor level,
Alm.: Donatorenniveau (m), Fr.:
niveau (m) de donateur (m), Rus.:
douopubiü ypoeeub)
Elektron kuşağı kuramında, iletim ku­
şağının yakınındaki bir verici katışkı
atomu tarafından oluşturulmuş bölge­
sel enerji düzeyi, bk. n-türü yarıilet­
ken.
2197 verici katışkı, (İng.: donor impurity,
Alm.: Donatorverunueinigung (f),
Fr.: donateur (m), Rus.: donopnbie
npuMecu)
Yarıiletken malzemelerde değerlik ku­
şağında boşluklar yaratmadan onlara
iletken elektronlar veren, kullanıldı­
ğı yarıiletkenden daha fazla değerlik
elektronuna sahip katışkı.
2198 Vitston (wheatstone) köprü­
sü, (İng.: Wheatstone bridge, Alm.:

Wheatstonesche Briicke (j), Fr.: pont
(m) de Wheatstone, Rus.: Mocm
Yumcmoyna)
Kollarında dirençler olan hassas bir
direnç ölçüm aleti.
2199 vurulu lazer; darbeli lazer, (İng.:
pulsed laser, Alm.: pulsierter Laser
(m), puls Laser (m), Fr.: laser (m) im-
pulsiorınel, Rus.: uAtnyjibcubiüaasep)
Kesintili olarak ışınım yayan lazer.
2200 yalıtkan; elektrik yalıtkanı; ısı
yalıtkanı, (İng.: insulator, Alm.:
Isolator (m), Nichüeiter (m), Fr.: iso-
lant (m), Rus.: moıınmop)
1. Dolu bir değerlik kuşağına ve on­
dan 2 eV’ dan daha geniş bir enerji
aralığı ile ayrılmış boş bir iletkenlik
kuşağına sahip, elektriği normal ko­
şullarda iletmeyen malzeme. 2. Isıyı
iyi geçirmeyen malzeme.
2201 yansıma, (İng.: reflection, Alm.:
Reflektion (f); Reflexion (/), Fr.:
reflexion (f), Rus.: ompaotcenue)
Düzgün bir malzeme yüzeyine çarpan
düşük enerjili fotonların bir kısmının
yüzeyden geri dönmesi.
Açıklama: 20 dereye kadar olan açı­
larda yansıma sayısı R kırılma sayı­
sı n' ye yaklaşık olarak şu eşitlikle
bağlıdır: R = yüzde yansıma = ((n-1)/
(n+1))2 x 100
2202 yarıiletken, (İng.: semiconductor,
Alm.: H a lb le ite r (m), Fr.: semicon-
ducteur (m), Rus.: nojıynpoeoânuK)
Elektronik endüstrisinde kullanılan
nispeten düşük iletkenliğe sahip mal­
zemeler.
Açıklama: Bu malzemelerde hemen
hemen dolu olan değerlik kuşağı, he­
men hemen boş olan iletkenlik kuşa­
ğından 2 eV ya da daha az bir ener­
ji aralığıyla ayrılmıştır. Uygulama­
da genellikle sadece silisyum ve ger­
manyum kullanılmakla beraber GaAs,
ZnO gibi yarıiletkenler de mevcuttur.
2203 yarı serbest elektron kuramı,
(Ing.: nearly-free electron theory,
Alm.: nahezu freie Elektrontheorie
(/), Fr.: theorie (f) d ’electron (m)
semi-libre, Rus.: rneopm nonnıu
c6o6odHbix iJieKinponoe)
Yarıiletkenlerde ve yalıtkanlarda ya­
sak kuşaklar nedeniyle elektron ha­
reketlerinin sınırlanmasını açıklayan
kuram.
yerel kutuplaşma
2204 yayıcı, (İng.: emitter, Alm.: Emitter
(m); Sender (m), Fr.: emetteur (m),
Rus.: OMummep)
Tranzistörün yük taşıyıcılarını yayan
kısmı
2205 yayım, (İng.: emission, Alm.: Emis-
sion (f), Fr.: emission (f), Rus.:
jmuccuh)
Bir kaynaktan yayılan ışık, ışın, ısı,
gaz, duman vb.
2206 yayınımla katkılama, (İng.: d iffu si-
on im p lan tation , Alm.: D iffu sio n se i-
nim pfung (f), Fr.: im p la n ta tio n ( f) p a r
diffu sion (f), Rus.: du(p(py3uoHnaM
uMMianmaifUM)
Silisyum pullarının 1000-1100°C ara­
sındaki bir sıcaklıkta, katkılanacak
elementin atmosferinde ısıtılarak kat-
kılanması.
Yayınım
Katkılama' ’ ’ •
2207 yerel elektron, (İng.: localised
electron, Alm.: örtliches Elektron
(n), lokales Elektron (n), Fr.: electron
(m) localise, Rus.: jıoKajıu3oeannbiü
jjıeKmpon)
Belirli bir atomla ilişkili elektron.
Açıklama: Bu atomlar dolayısıy­
la değerlik ve iletim kuşağında bu­
lunmazlar. Bu tanıma göre iç kabuk
elektronları yerel elektronlardır. Yerel
olmayan elektronlar ise kristal ya da
molekül atomları tarafından paylaşı­
lan enerji kuşağının bir parçası olan
elektronlardır.
2208 yerel kutuplaşma, (İng.: space
charge, Alm.: Raumladung (f), Fr.:
charge (f) spatiale, Rus.: npocmpau-
cmeennbiü 3apnd)
Bir elektrik alanı etkisiyle hareket
eden elektriksel yükün, malzemenin
59
yonga

yüzeylerinde ya da ara yüzeylerinde 2209 yonga, (İng.: ekip; microchip, Alm.:

yarattığı yük farklılaşması.
2210 yüklenebilirlik; permitivite, (İng.:
Chip (n); Mikrochip (n), Fr.: pu.ee (f),
Rus.: uıtmecpü.ibHciH cxeMa)
Bir yarıiletken altlık üzerinde çok sa­
yıda transistörden oluşan elektronik
devre.
perınittivity, Alm.: Dielektrizitâtskos-
tante (f), Fr.: pennittivite (f), Rus.:
npoHiıijaeMocmb)
1. Bir malzemenin bir diğer malzeme
içerisinde kutuplanma ve yük birik­
tirme yeteneği. 2. Bir dielekrikte ku­
tuplaşmanın kutuplaşmayı meydana
getiren elektrik gücüne oranı.

60
3001 akı, (İng.: fiux, Alm.: Fliessen (n);
Flııss (m), Fr.: flux (m), Rus,: nomoK)
Birim alandan birim zamanda geçen
atom, enerji, madde vb.
3002 akı çizgileri, (İng.: flux lines; mag-
netic lines offorce, Alm.: Flusslinien
(pl), Fr.: lignes (fpl) deforce (f), Rus.:
jıuHuu nomom; AtaenumHbie jiuhuu
C U J lb l)
Mıknatıslı ya da diğer alanların davra­
nışını açıklamak için kullanılan imge­
sel çizgiler.
Açıklama: Akı çizgisi kavramı mık­
natıslı parçacıklar bir kalıcı mıkna­
tıs üzerine serpildiğinde parçacıkların
çizgisel diziliminden esinlenmiştir.
3003 akı yoğunluğu, (İng.: flux den-
sity; magnetic induction; induction,
Alm.: Feldstârke (f); Flııssdichte
(f), Fr.: densite (f de fiııx (m), Rus.:
ruıomnocmb nomom; Aiaenumnan
U U d V K liU M ; U H â V K lfU H )
1. Bir kesitten bu kesite dik olarak ge­
çen akı çizgilerinin sayısı. 2. Uygula­
nan mıknatıslı alan H ile uygulanan
alana sokulan bir malzemenin yarattı­
ğı mıknatıslanmanın toplamı B.
3004 alıkoyma, (İng.: retentivitv, Alm.:
Remanenz (f), Fr.: persistance (f),
Rus.: ydepjK'iiecuoıifüH cnocoönocmb)
Malzemenin mıknatıslayan alan kal­
dırıldıktan sonra mıknatıslı alanın bir
kısmını tutma kapasitesi.
3005 artı duyarlı mıknatıs malzeme,
(Ing.: param agnetic matericd, Alm.:
param agnetischer W erkstqff (m), Fr.:
m atiere (f) pa nım ag ne tique , Rus.:
napoMaeuumitbiü Aiamepua.ı)
Özgül geçirgenliği birden fazla ve uy­
gulamada mıknatıslı kuvvetten ba­
ğımsız malzeme.
3006 artı duyarlı mıknatıslanma, (İng.:
paramagnetism, Alm.: Paramagnetis-
mus (m), Fr.: para-magnetisme (m),
Rus.: napaMaenemum)
Atomların ve elektronların kalıcı mo­
mentlerinin birbirlerini etkilemeden,
uygulanan alan etkisiyle yönlenmele­
ri sonucu görülen net, küçük, artı mık­
natıs momenti.
Açıklama: Sadece yüksek sıcaklık­
larda önemlidir.
3007 artık kutuplu mıknatıslanma,
(İng.: ferrimagnetism, Alm.: Ferri-
magnetismus (m), Fr.: ferrimagne-
tisme (m), Rus.: (f)eppoAiaenem u3.\ı)
İyon bağlı katilarda farklı iyonların
mıknatıslı çift kutup momentlerinin
bir mıknatıslı alan içinde birbirlerinin
karşı yönde dizilmeleri sonucu oluşan
net bir mıknatıs momenti, bk. mıkna­
tıslı çift kutup.
3008 artık mıknatıslanma, (İng.: reşi­
dimi magnetization, Alm.: Remanenz
(f); magnetische Feldkonstante (pl),
Fr.: aimantation (f) remanente, Rus.:
ocmamomıoe uaMaeuummaııue)
Mıknatıslayan kuvvetler kaldırıldığın­
da asal mıknatıslı yapıda kalan mıkna-
tıslılık.
3009 asal mıknatıslı madde, (İng.: fer-
romagnetie substance, Alm.: ferro-
magnetischer Stojf (m), Fr.: substan­
ce (f) ferromagnetique, Rus.: (j)eppo-
.\ıaenumnoe eeıpeemeo)
Mıknatıslı bir alan içerisinde iyi mık­
natıslanan, alanın etkisi kaldırıldığm-
61
asal mıknatıslılık
da mıknatıs özelliğini kısmen ya da
tamamen koruyan madde.
Açıklama: ör. demir, kobalt ve nikel.
Mühendislik uygulamalarında önem­
lidir.
3010 asal mıknatıslılık, (İng.: ferromag-
netism, Alm.: Ferromagnetismus (m),
Fr.: ferromagnetisme (m), Rus.: (fep-
poMapnemiiiM)
Komşu mıknatıs momentlerinin, de­
ğişim girişimleri sonucu paralel yön­
lenmeleriyle meydana gelen güçlü bir
mıknatıslanma.
Açıklama: Mıknatıslı alan uzaklaştı­
rıldıktan sonra da mıknatıslanma de­
vam eder.
3011 Barkhausen etkisi, (İng.: Barkha­
usen effect, Alm.: Barkhausen-Effekt
(m), Fr.: effet (m) Barkhausen, Rus.:
3(p(peKm EapKxay3ena)
Bir asal mıknatıslı malzemeyi etkile­
yen mıknatıslama gücü değiştiğinde
mıknatıs akışı yoğunluğunda birbiri
arkasına meydana gelen ani değişme.
3012 baskı kuvveti, (ing.: coerciveforce,
Alm.: Koerzitivkraft (f), Fr.: fora e (f)
coercitive, Rus.: Korjpi(umnenan cujıa)
Daha önce mıknatıslanmış bir malze­
medeki kutuplaşmayı ya da mıknatıs­
lanmayı kaldırmak (mıknatıslı alan
akışını sıfıra düşürmek) için gerekli
elektrik ya da mıknatıslı alan kuvveti.
Açıklama: Dolayısıyla mıknatıslı
malzemelerin mıknatıslı kalıcılığının
da bir ölçüsüdür.
3013 blok (Bloch) duvarları, (İng.:
Bloch walls, Alm.: Bloelnvânde (fpl),
Fr.: parois (fpl) de Bloch, Rus.:
ÖJioxoecmH cmenm)
Mıknatısçıklar arasındaki, yaklaşık
1000 Â kalınlığındaki sınır tabakası.
62
3014 Bohr magneton, (Ing.: Bohr mag-
neton, Alm.: Bohr-Magneton (n), Fr.:
magneton (m) de Bohr, Rus.: Maene-
mon Eopa)
Mıknatıs momentinin kuvveti.
Açıklama: Mıknatıs momentinin ku-
antumu. Kendi ekseni etrafında dö­
nen elektron bir mıknatıslı çiftkutup
gibi davranır ve Bohr magneton diye
adlandırılan pB = 9, 27x10 24 A m2
değerinde bir çiftkutup momentine
sahip olur. pn = (eh) / (47rm). Burada
e - elektronun yükü, h - Planck sabiti
ve m - elektronun kütlesidir.
3015 Curie noktası; Curie sıcaklığı,
(Ing.: Curie point; Curie temperatu-
re, Alm.: Curiepunkt (m), Fr.: point
(m) de Curie, Rus.: moum Kfopu,
meAinepamypa Ktopu)
Malzemelerin daha yüksek sıcaklık­
larda mıknatıslılıklarım kaybettikleri
kritik sıcaklık.
Açıklama: Bu sıcaklığa düşüldüğün­
de elektrik kutuplu malzemenin kristal
yapısı değişir ve malzemede kendili­
ğinden bir kutuplaşma meydana gelir.
Bu sıcaklıktan daha düşük sıcaklıkta
metal ya da alaşım asal mıknatıs, daha
yüksek sıcaklıkta ise artı duyarlı mık­
natıstır. ör. BaTi03 için Cruie sıcaklığı
120°C dir.
3016 çift kutuplu alan, (İng.: bipolar
field, Alm.: bipolores Feld (n); zwei-
poliges Feld (n), Fr.: champ (m) bipo-
laire, Rus.: öunojiHpnoe noııe)
Bir malzeme parçası içinde iki mık­
natıs kutubu oluşturan uzunlamasına
mıknatıslı alan.
3017 dairesel mıknatıs alanı, (İng.:
circular field; eircular magnetizati-
on, Alm.: kreisförmiges Magnetfeld
(n) , Fr.: magnetisation (f) circulaire;
magnetisation (f) transversale, Rus.:
Kpyeosoe noııe; Kpyeoeoe naMaemmu-
eanııe)
Mıknatıslı olmayan bir elektrik ilet­
kenini çevreleyen ya da bir mıknatıslı
elektrik iletkeninin içindeki ya da her
iki durumu da sahip bir mıknatıslı
alan.
Açıklama: Genellikle akım geçen
herhangi bir mıknatıslı iletkenin için­
deki mıknatıslı alana verilen addır.

3018 değişim enerjisi, (İng.: exchange
energy, Alm.: Austauschenerıergie (f),
Fr.: energie (f) d ’echange (f), Rus,:
oCmeHHCM ouepeun)
Münferit mıknatıslı çift kutupların tek
bir mıknatısçık içinde bir araya gel­
melerinin yarattığı enerji farkı.
Açıklama: Değişim enerjisi artı ya da
eksi olabilir.
3019 demir-krom-kobalt mıknatıs
alaşımları, (Ing.: iron-crom-cobalî
magnetic alloys, Alm,: Eisen-Chrom-
Kobalt magnetische Legierungen (f
pl), Fr.: alliages (mpl) magrıetiques
fer-chrome-cobalt, Rus.: j/cejıe3uo-
x p o M -K o 6 a jib m b W b ie M a s H u m u b ie
c r u ıa e b i)
Yaklaşık %30 Cr, % 10-23 Co gerisi
demir kalıcı mıknatıs alaşımları ailesi.
Açıklama: Oda sıcaklığında soğuk
şekillendirilebilme özellikleri vardır.
3020 demir-silisyum mıknatıs ala­
şımları, (İng.: iro n -s ilic o n m agnetic
alloys, Alm.: E isen-S ilizium magne­
tische Legierungen (fp l), Fr.: alliages
(m pl) magnetiques fe r-s ilic iu m , Rus.:
jıeene30-KpeMHue6bie Macmımubie
crmaebi)
Yüksek doyma akı yoğunluğuna sa­
hip, yumuşak mıknatıslı, Fe- %3-4 Si
içeren alaşımlar.
Açıklama: Elektrik motorlarında, dü­
şük frekanslı güç transformatörlerinde
ve üreteçlerde kullanılır.
3021 doğrusal soğurma katsayısı,
(İng.: linear absorption coefficient,
Alm.: linearer Absorptionskoeffizient
(m), Fr.: coefficient (m) d'absorption
(f) lineaire, Rus.: Koocpcpuijuenm mı-
Heîmoeo noejıoujeum)
Bir ortamdan geçen ışığın ortam tara­
fından soğurulması ile ilgili katsayı.
Açıklama: I/I0 = exp (-ax) eşitliğin­
deki a - doğrusal soğurma katsayısı,
x - ortamın kalınlığı, I/I{) - giren ışık
miktarının çıkan ışık miktarına oranı­
dır.
3022 doyma, (İng.: saturation, Alm.:
Sâttigung (j), Fr.: saturation (/), Rus.:
uachiufennocmb)
Asal mıknatıslı malzemelerde en bü­
yük mıknatıslanma (Md) ya da mıkna­
elektrikli kutuplanmış malzeme
tıs akışı yoğunluğu Bd değerleri (bk.
histerisiz eğrisi).
Açıklama: Mıknatıslanma yoğunlu­
ğunun alandan bağımsız duruma gel­
mesi. Bütün çift kutupların bir yönde
dizilmeleriyle meydana gelen en bü­
yük kutuplaşma.
3023 doyma akı yoğunluğu Bs ; doy­
ma mıknatıslanması Ms, (İng.:
saturation induction Bs ; saturation
magnetization Ms, Alm.: Sâttigun-
gungsmagnetisierung (f), F r.: induc­
tion (f) de saturation (f) Bs; magne-
tisation (f) de saturation (f) Ms, Rus.:
u u d y K ifU R HachiıpeHUM Bs; u a M a e u u -
ueuHocmb uacuıgenuH Ms)
Bir asal mıknatıs malzemede Bd ve
Md değerlerinin en yüksek durumu.
3024 duyarlık, (İng.: susceptibility, Alm.:
E m p fin d lich ke it (f), F r.: susce ptib ilite
(f), Rus.: eocnpuuMHueocmb)
Mıknatıslılığm uygulanan alan kuvveti
ile orantılı olduğunu belirten M = KH
bağıntısındaki K - orantılılık sayısı.
3025 eksi duyarlı mıknatıs malzeme,
(İng.: diam agnetic m aterial, Alm.:
diam agnetischer W erkstojf (m), F r.:
m atiere (f) diam agnetique, Rus.: dua-
Maeuumubiü Mamepuajı)
Özgül geçirgenliği birden küçük olan,
dolayısıyla bir mıknatıs tarafından ha­
fifçe itilen malzeme.
3026 eksi duyarlı mıknatıslanma,
(Ing.: diam agnetism , Alm.: D ia m a g -
netismus (m), F r.: diam agnetism e (m),
Rus.: duaMaeuemu3M)
Bazı malzemelerin mıknatıs özelliği.
Açıklama: Mıknatıslanmanın eksi,
bağıl geçirgenliğin birden küçük ol­
ması hali. Bir mıknatıs alanında, yö­
rünge elektronlarının mıknatıs mo­
mentlerini etkileyerek oluşturduğu
mıknatıs çift kutuplarının mıknatıs
alanına karşı olmalarının bir sonucu­
dur.
3027 elektrikli kutuplanmış malzeme,
(Ing.: fe r r o e le c tr ic m a te r ia l, Alm.:
fe r r o e le k tr is c h e W e r k s to ffe (p l), F r.:
m a te r ia u (m ) fe r r o - e le c tr iq u e , Rus.:
c e e H e m o o jıe K m p u H e c K u ü M a m e p u a jı)
Bir elektrik alanı ile kutuplanan mal­
zeme.
63
elektromanyetik
3028 elektromanyetik; elektromıkna-
tisll, (Ing.: eleetromagnetie, Alm . :
elektromagnetiseh, Fn: eleetronıa-
gneticjue, Rus.: neı<nıpoMaeuunıubiıt)
Etrafına sarılan bir tel sargıdan ge­
çen elektrik akımının yarattığı mıkna­
tıs alanı gibi bir alanda mıknatıslanan
malzeme.
Açıklama: ör. yumuşak demir.
3029 enbüyük enerji çarpımı, (İng.:
maximıım energv proclııct, Alm.: ma­
sı mal es Energieprodukt (f), Fn: pro-
duit (m) de l 'en ergi e (f) maxima, Rus.:
ManeuMaabium mepeım npodvKtna,
BHnJ
Sert mıknatıs malzemelerin mıknatıs
potansiyel enerjilerinin bir ölçüsü.
Açıklama: Mıknatıslılığı gideren ala­
nın (H), mıknatıs akı yoğunluğu (B)
ile çarpımına eşittir.
3030 esd mıknatıslar, (İng.: esd (elon-
gated single-donıain) nuıgnets. Ahit.:
esd-Magnete (m pl), Fn: aimants
(mpl) esd, Rus.: OB (oöııodaueuuhie
(ibinnınymhie) .uaeuumbi)
Mıknatısçık duvarlarından daha kü­
çük boyutta, kolay mıknatıslanma yö­
nünde dizilmiş parçaeıklardan oluş­
muş mıknatıs.
3031 geçirgenlik, (ing.: permeahility ,
Alm.: Permeahilitat (f), Fn: permea-
hilite (f), Rus.: npouuııaeMoenih)
Mıknatıslı indükleme ile mıknatısla­
yan kuvvet arasındaki çeşitli bağıntı­
lara ait genel bir terim.
Açıklama: Bu bağıntılardan mutlak
geçirgenlik, mıknatıs akışı yoğun­
luğundaki değişmenin buna tekabül
eden mıknatıslama kuvveti ile bölü­
mü; özgül (bağıl) geçirgenlik ise mut­
lak geçirgenliğin boşluğun geçirgenli­
ğine bölümüdür.
3032 histerezis halkası, (İng.: hysteresis
loop, Alm.: Hysteresissehleife ( j ) , Fn:
evele (m)d'hysteresis (f), Rus.: nenem
eıtemepeıuea)
Mıknatıslı kuvvet süreli çevrimin­
de, asal mıknatıslı ya da karşı kutuplu
mıknatıs malzemelerin mıknatıslan­
maları ya da mıknatıslanmalarının gi­
derilmeleri sırasında çizilen mıknatıs­
lı alanı belirleyen mıknatıslanma eğri­
leri.
64
Açıklama: Elektrik alanı süreli çevri­
minde kutuplaşmanın değişimini gös­
teren kapalı eğri.
3033 histerezis kayıpları, (İng.: hyste­
resis loss, A lm .: Hystereseverlust (m),
Fn: pertes (fpl) d'hysteresis (f), Rus.:
euemepejuenbie nomepıı)
Bir histerezis çevrimini meydana ge­
tirirken hareanan iş ya da enerji; tek
bir mıknatıslanma çevrimi siirecince
mıknatısçık sınırlarını hareket ettir­
mek için gerekli iş.
3034 istemli mıknatıslanma, (İng.:
spontaneous magnetization , Alnı.:
spontane M agnetisierung (f), Fn:
magnetisation (f) spontanee, Rus.: ea-
Monpoıuaaibium uaMaeuımenuoemb .
enonmaıuum uaMaeuımenuoemb)
Asal mıknatıslarda birbirine bitişik
atomların 3d elektronlarının paralel
yönde dizilmeleri.
3035 kalıntı mıknatıslık (İng.: rema-
nenee (B prenıanent induetion, Alm.:
Renıanenz (j), Fn: remanenee (J),
Rus.: oemamomum uaMaeuımeu-
uoenib, oemamomum unâyKiıım)
Bir deney parçasında H sıfıra düşürül­
düğündeki B değeri.
Açıklama: Çift kutupların kalıcı di­
zilimleri sonucu malzeme alandan
uzaklaştırıldıktan sonra kalan kutup­
laşma ya da mıknatıslanma, bk. histe­
rezis çevrimi.
3036 karşı kutuplu mıknatıs malze­
me, (Ing.: antiferromagnetie nıa-
terial, Alm.: antiferromagnetise-
her IVerksîoff (m), Fn: nıatiere (j)
antijerromagneticpıe , Rus.: aunııı-
(/teppoMaenumubiıı Mamepııa.ı)

Kritik bir sıcaklığa kadar (Neel sıcak­
lığına kadar) sıcaklıkla artan çok zayıf
manyetik duygunluğa sahip malzeme,
bk. karşı kutuplu mıknatıslanma.
Açıklama: Kritik sıcaklığın üzerine
çıkıldığında bu malzeme güçlü mık­
natısa dönüşür.
3037 karşı kutuplu mıknatıslanma,
(Ing.: antiferromagnetism, Alttı.:
A n tiferrom agnetism us (m ) , ir .:
antiferromagnetisme (rn), Rus.: cin­
iniKpeppaMaenem in. 11)
Bir katida bitişik atom mıknatıs mo­
mentlerinin (elektron dönülerinin), bir
mıknatıslı alan altında zıt yönlenme­
leri sonucu sıfır net mıknatıslanmaya
yol açmaları.
Açıklama: Karşı kutuplu mıknatıs
malzemeler zayıf mıknatıslardır, bk.
mıknatıslı çift kutup.
3038 kristal yönlülük enerjisi, (İng.:
crystal anisotropy energy, Alm.: Kris-
tallanisotropieenergie (f), Fr.: energie
(f) cFanisotropie (/) du cristal (m),
Rus.: jııepeıiH auınomponuu rpıı-
cma.ua)
Kristal yönlenimine bağlı olan mıkna­
tıslanma enerjisi.
Açıklama: Fe nin güç mıknatıslanan
[111] yönü (sert yönü) ile kolay mık­
natıslanan [100] yönü arasındaki ener­
ji farkı 1,4x104 Jul/m3 civarındadır.
3039 kutup, (İng.: pole, Alm.: Fol (m),
Fr.: pole (m), Rus.: nomoe)
1. Bir eksenin iki ucundaki bölgeler­
den biri. 2. Mıknatısın mıknatıs akışı­
nın yoğunlaştığı uçlarından biri.
3040 mıknatıs alanı H, (İng.: magnetic
fielcl H, Alm.: Magııetfeld (n): mag-
netisches Felci (n), Fr.: chcımp (m)
nuıgnetiqııe, Rus.: Mcıemımnoe none H)
Elektrik yüklü parçacıkları onların ha­
reket yeteneklerini ve yüklerini etkile­
yerek hareket ettiren mıknatıslı bölge.
Açıklama: Dıştan uygulanan mıkna­
tıslı alan ya da iletken bir tel ya da sar­
gıdan elektrik akımı geçirilerek yara­
tılan mıknatıslı alan. Mıknatıslı alan
ve mıknatıs kuvvetlerinin kaynağı
elektronun dönüsü ve yörüngemside-
ki hareketidir, bk. eksi duyarlı mıkna­
tıslanma; artı duyarlı mıknatıslanma;
asal mıknatıslılık.
mıknatıs kutbu
3041 mıknatıs duyarlığı, ( İ n g . : magne­
tic susceptibility, Alm.: magnetische
Empfindlichkeit (f), Fr.: susceptibilite
(f) magnetique, Rus.: m acı tumu cm
eoenpuuMHusoemb)
Mıknatıslanmanın (M) uygulanan ala­
na (H) oranı.
3042 mıknatıs geçirgenliği m, ( İ n g . :
magnetic permeability, Alm.: magne­
tische Permeabilitât (f), Fr.: permea-
bilite (f) magneticpıe, Rus.: Maennm-
ncm npoHuııcıeMoemb)
Mıknatıs akışı yoğunluğunun bu akıyı
meydana getiren mıknatıs alanı kuv­
vetine oranı ju = B/H.
Açıklama: MKS birimler sisteminde
birimi Weber/Amper metre.
3043 mıknatıs gerinme enerjisi, ( İ n g . :
magnetostrietive energy, Alm.: mag-
netostriktive Energie (/), Fr.: energie
(f) magnetostrietive, Rus.: jııepeım
MaeıuımocmpuKipıu)
Bir asal mıknatıslı malzemede mıkna­
tıs gerinmesinin neden olduğu meka­
nik gerilmelerin enerjisi.
3044 mıknatıs gerinmesi, ( İ n g . : mag-
netostrietion, Alm.: Magnetostriktion
(f), Er.: magnetostrietion (f), Rus.:
McıenumocmpıiKi{im)
Mıknatıs alanı içine konan malzeme­
nin boyunda mıknatıslanma yönünde
değişme.
Açıklama: Bazı demiı-nikel alaşımla­
rı genleşir, saf nikel büzülür, bk. du­
yarlık.
3045 mıknatıs kutbu, ( İ n g . : magnetic
pole, Alm.: mcıgnetischer Pol (m),
Fr.: pole (m) magneticpıe, Rus.: .nae-
uumubiü ncnıoe)
Mıknatıslanmış parçada mıknatıs akı­
şının parçaya girdiği ve çıktığı alan.
65
mıknatıs momenti
Açıklama: Bir mıknatısta en yüksek
çekimin olduğu noktadır.
3046 mıknatıs momenti, (İng.: m agııetic
moment, Al m. : magnetisehes Moment
(n), Fr.: moment (m) magneticjue,
Rus.: Mcıcnumubiıı MOMeıım)
Mıknatıs alanının elektrona bağlı kuv­
veti.
Açıklama: Elektronun ekseni etra­
fında dönüşü, elektronun çekirdek
etrafındaki yörüngesinde dönüşü ve
çekirdeğin ekseni etrafındaki dönüşü
mıknatıs momentini meydana getirir.
3047 miknatlSÇlk, (ing.: doma in; nıagne-
tie domain, Alnu: Doma ne (f), Fr.: do­
ma ine (m); doma ine (m) magneticjue,
Rııs.: öoMen; Maenumnhiü âoAien)
Asal mıknatıslı ya da artık kutuplu
mıknatıs malzemelerde bütün çiftku-
tup momentlerinin (elektron dönüş­
lerinin) atomlar arası güçler etkisi ile
aynı tarafa yönlendiği bölgeler.
Açıklama: Mıknatısçık tek başına
doymuş bir kalıcı mıknatıstır.
3048 mıknatısçık duvarı enerjisi,
(Ing.: domain \ea/I energy, Alm.:
Domânemvandenergie (f), Fr.: ener-
gie (j) de parois (ipi), Rus.: onepeım
do.uenuoü emenk u )
Mıknatısçıklar arasındaki duvarın
içinde yer alan çift kutup momentle­
rinin düzensizliklerinin yol açtığı po­
tansiyel enerji.
3049 mıknatısın yönlülük enerjisi,
(İng.: magnetoery’sta/line an isotropy
energy; Alm.: magnetokristalline Ani-
sotropieenergie (/), Fr.: energie (f)
d ’anisotropie (f) magnetoeristaUine,
66
Rus.: )Hepeu>ı AiaemımoKpucma.ımı-
ueeKoıı anınomponıııt)
E3ir asal mıknatıslı malzemenin mık­
natıslanması sırasında, mıknatıslı böl­
gelerini döndürmek için gerekli, kris­
tal yönüne bağımlılığın neden olduğu
enerji.
Açıklama: ör. demirde mıknatıslan­
manın sert yönü [111] ile yumuşak
yönü [100] arasındaki mıknatıslanma
enerjisi farkı yaklaşık 1,4 x 104 J/m3.
3050 mıknatıslama kuvveti, (İng.: mag-
netiz ing foree, Alm.: magnetisierende
KraJ't (f), Fr.: foree (f) d ’aimantation
(f), Rus.: Aiaenunmoe eıuıoeoe no.ıe)
Elektriksel olarak yüklenmiş parça­
cıkların akımı sonucu ya da mıknatıslı
indüksiyon yaratan mıknatıslı cismin
varlığında ortaya çıkan kuvvet alanı.
3051 mıknatıslanma M; mıknatıslan­
ma yoğunluğu, (İng.: magnetizati-
on; intensity o f magnetization, Alm.:
Magnetisierung (f), Fr.: aimantati-
on (j); intensite (f)d’aimantation (f),
Rus.: naAtaenummanue; ımmenem-
h oem b i/aauıeuımımamm)
Birim hacimdeki mıknatıs momentle­
rinin toplamı.
Açıklama: Bir malzemenin H şidde­
tindeki bir mıknatıs alanına konma­
sı sonucu mıknatıs akışında meydana
gelen artışın bir ölçüsü, A/m. Sİ biri­
mi ile gösterilmek istendiğinde vaku­
mun geçirgenliği olan m{) ile çarpmak
gerekir. Bir maddenin mıknatıslanma­
sının büyüklüğü ve yönü sadece için­
de bulunduğu alanın durumuna değil,
daha önceki mıknatıslanma durumla­
rına da bağlıdır.
3052 mıknatıslanma eğrisi, (İng.: mag­
netization eıtrve; commutation eurve.
Alm.: Magnetisierungskıırve (f), Fr.:
eourbe (f)d'aimantation (f), Rus.:
ı<pman hüa taeı ıu hu ean im; koa i aıvm a-
ıpıounan Kprncrn)
Mıknatıslayan alanın sınırlarının de­
ğiştirilmesi ile elde edilen çeşitli his­
terezis eğrilerinin uç noktaları birleş­
tirilerek elde edilen eğri. bk. histere­
zis halkası.
3053 mıknatıslı akı yoğunluğu; mıkna­
tıslı indükleme B, (İng.: magnetie

indııction; indııctance; magnetic fhıx
deıısity B, Alnı.: nuıgnetische Induk-
tion (f); nuıgnetische Flussdichte (f),
F r.: induetion (f) magnetiqne;densite
(f) de jiux (m)magnetigue, Rus.: Aiae-
HumHüH HHÖyKiımı; ıınöyKinumıocmb;
Maenumnan momnoenib nomom B)
Mıknatıslı alanın birim alanından
mıknatıslı kuvvete dik olarak geçen
mıknatıs akışı yoğunluğu.
Açıklama: Uygulanan H alanı ile bu
alana konan bir malzeme etkisiyle
mıknatıslanmanın toplamı. SI biri­
minde B = p() (H + M).
3054 mıknatıslı alan kuvveti; mıknatıs
gücü, (Ing.: magnetic field strength ;
magnetic force, Alm.: magnetisehe
Feldstarke (/); magnetisehe Erregung
(f), F r.: ehamp (m) magneticjue (sens
cjucıntitatif), Rus.: Maenunman nojıe-
eası eıuıa; Maenunman cıuıa)
Mıknatıslı alanda bir noktada, küçük
bir sargının ekseni ile aynı yönde ve
sargının içerisindeki bütün mıknatıslı
etkileri dengeleyen bir vektörel mik­
tar.
Açıklama: H ile gösterilir, birimi
amper/metre’dir. O andaki mıknatıs­
lı alan yoğunluğu ise sargıdan geçen
akıma eşittir.
3055 mıknatıslı çift kutup, (İng.: mag-
netie dipole, Alm.: magnetiseher Di-
pol (m), F r.: dipole (m) magneticjue,
Rus. : Maeııumıibiü âunojib)
Elektronun ekseni üzerindeki dönü­
sünün etkisiyle bir mıknatıslı çift ku­
tup gibi davranması ile oluşan, Bohr
magneton adı verilen bir çift kutup
momenti.
Açıklama: Mıknatıslı çift kutuplar
asal mıknatıslar (a), karşı kutuplu
mıknatıslar (b) ve artık kutuplu mık­
natıslarda (e) farklı dizilirler, bk. Bohr
magneton.
(a) ( b) ( e)
3056 mıknatıslı duruk enerji, (İng.:
nıagr ıe tos tati e en e rg\ \ Alm.: mcıgne-
nikel-demir mıknatıs alaşımları
rostatisehe Energie (f), Fr.: energie
(f) magnetostaticpıe, Rus.: Maeunmo-
em amıı ueeKan j ııepensi)
Bir asal mıknatıslı malzemeyi çevre­
leyen bir mıknatıs alanı etkisiyle olu­
şan mıknatıs potansiyeli.
3057 mıknatıslı histerezis, (İng.: mag­
netic hys teres is, Alm.: magnetise­
he Hysterese (f), Fr.: hysteresis (m)
(magneticjue), Rus.: Maennnmbiü en­
emepesııc)
Asal mıknatıslı cisimlerin mıknatıs­
lanmalarının sadece alanın değerine
değil daha önceki mıknatıslılık du­
rumlarına da bağlı olması, bk. histe­
rezis halkası.
3058 mıknatıslı tavlama, (İng.: magne-
tie anneal, Alm.: magnetisehe War-
mehehandlnng (f), Fr.: reeuit (m)
magneticpıe, Rus.: MaeHiımnoe om-
'TK'ueanue)
Mıknatısların mıknatıslı alan içerisin­
de ısıl işlemleri.
Açıklama: Mikroyapmın çeşitli özel­
likleri alanla yönlendirilir, ör. Alnico
alaşımında a fazının bu ısıl işlemle
uzatılarak alan yönünde yönlendiril­
mesi ve ESD mıknatıslarında toz par­
çacıklarının yönlendirilmesi.
3059 mutlak geçirgenlik, (İng.: ahsolute
permeahility, Alm.: ahsolute Perme-
ahilitât (f), Fr.: permeahi/ite (f) cıh-
solııe, Rus.: aOcavomnan npoıtuıuıe-
.uoenib)
Mıknatıs akışı yoğunluğundaki değiş­
menin buna tekabül eden mıknatısla­
ma kuvveti ile bölümü, bk. geçirgen­
lik.
3060 nadir toprak elementi mıkna­
tısları, (Ing.: rcıre-ecırth magnetic
alloys, Alm.: magnetisehe Edelerdle-
gierungen (f pl), Fr.: alliages (mpl)
magneticjues de terres (fpl) rares,
Rus.: peÖKo-ee. me. ımı me .\iaeuun uibi e
eıvıacbi)
Son derecede yüksek enerji tepesine
sahip kalıcı mıknatıslı alaşımlar ailesi.
Açıklama: SmCo. ve Sm (Co, Cu)74
bu tür en önemli ticari alaşımlardır.
3061 nikel-demir mıknatıs alaşım­
ları, (Ing.: nikel-iron magnetic al­
loys, Alm.: Niekel-Eisen magnetise-
67
özgül geçirgenlik
he Legienıngen (f pl), F r .; a l/ia ges
im pl) magneticjues niekel-fer, R u s .:
HiiKe.ıuHoubi e-.yceı e m hi e .Maehu m u n e
C tU C K İb l)
Ses ve alet transformatörleri gibi yük­
sek duyarlığın istendiği elektrikli uy­
gulamalarda kullanılan yüksek geçir­
genlikteki yumuşak mıknatıslı malze­
meler.
A ç ık la m a : İki yaygın bileşim %50Ni
- %5()Fe ve % 1 W \- %21 Fe'dir.
3062 özgül geçirgenlik; bağıl geçir­
genlik m r, (Ing.: speeifie p e n n e a h i-
lity; relative p erm eahility m , Alm.:
spezifisehe Penueahditdt (/). F r .:
3064 yumuşak mıknatıs, (İng.: sofi
permeahilite (f) speeificpıe, Rus.:
onpeöe.ıeHHüH nponuuacMocmb; om-
Hocume.ibHüH npoHuuacMocnib)
Bir malzemenin geçirgenliğinin boş­
luğun geçirgenliğine oranı.
A ç ık la m a : Özgül geçirgenlik m ^ g/
g0; g - malzemenin geçirgenliği, go =
47rxl04 T.m/A değerindeki boşluğun
geçirgenliğidir.
3063 sert mıknatıs; kalıcı mıknatıs,
(Ing.: h a n i mcıgnetic nıaterial; nuıg-
n eticallv h a n i a l lor, Alnı.: H artm ag-
68
nete (f); IVerkstoffe f ü r Hartm agnete
(f), F r.: a llia g e (m) d 'a ım a u t (m)
permanent, R us.: .»cecmKUU Maeuum-
ıibiü .uamepııcıjı; Maeuumuomaepöbiü
cm aa)
Yüksek doyma mıknatıslanması ve
yüksek baskı kuvveti olan mıknatıs.
A ç ık la m a : Uygulanan alanın kaldı­
rılmasından sonra mıknatıslanması­
nı ve mıknatıs kutuplarını muhafaza
eden, kalıcı olarak mıknatıslanabilen
asal mıknatıslı alaşım. İlk kalıcı mık­
natısların kaliteleri sertlikleri ile oran­
tılı olduğundan İngilizce’de sert karşı­
lığı İıard' terimi kullanılmıştır.
m agnetic n u ıte ria l: m ag ne ticallv sofi
alloy, Alm.: IVeichmagnete (f), Fr.:
a llia g e (m) magneticfue doıtx, R us.:
MaeHiuuoMueKuu Mamepuajı; .\ıae-
HUiuuoMHeKUÜ eu.ıaa)
Yüksek geçirgenliğe, düşük histerezis
kayıplarına ve düşük baskı kuvvetine
sahip bir mıknatıs malzeme.
A ç ık la m a : Mıknatıslı alanda kolayca
mıknatıslanan alanın kaldırılması ile
kolayca mıknatıslığını kaybeden ala­
şım.
4001 açıt, (İng.: aperture, Alm.: Blende-
öffnııng (f), F r.: ou verture (f), Rus.:
anepmvpa)
Optik ya da diğer aletlerde yayman ya
da giren ışık ya da ışınım demetinin
çapını ayarlayan delik.
A ç ık la m a : Sayısal açıt = m sin Q. m -
mercek ile fotoğrafı çekilen cisim ara­
sındaki ortamın kırılma sayısı, Q - gö­
rüntü merceğine giren ışınların mey­
dana getirdiği en büyük koninin tepe
açısının yarısıdır.
4002 alan derinliği, (İng.: depth of field,
Alm.: Bereiehtiefe (f), F r.: prof önde -
ıır (f) da eh anıp (m), Rus.: rayduna
ınodpajıcaeMoeo npoenıpancnma)
Optik, film ve fotoğrafçılıkta cismin
önünde ve arkasında odaklanmış gibi
görülen görüntünün mesafesi.
A ç ık la m a : Cismin tam olarak odak­
landığı bir mesafe vardır ve öne ve ar­
kaya doğru tedricen görüntü bulanık­
laşır.
4003 dışbükey mercek, (İng.: conve.v
lens, Alm.: Konveksi inse (f), F r.: len-
tille (f) cenvexe; lentille (f) a faees
(fpl) eonvexes, Rus.: ebinyıcıan jıuna)
Dışa doğru eğimli, kenarları ince orta­
sı kalın mercek.
A ç ık la m a : Mercekten geçen ışık,
odak noktası denen bir noktada birle­
şir.
4004 etkinleştirici, (İng.: aelivator Alm.:
Aktivierııngsmittel (nı), F r.: activate-
ur (m), Rus.: ciKmueamop)
Parlayan ışık elde etmek amacıy­
la enerji aralığında katışkı seviyele­
ri meydana getirmek için yalıtkanlara
katılan katışkılar.
4005 ışık ileten, (İng.: photoeonduetor,
Alm.: Photoleiter (m), F r.: photo-
condueteur, Rus.: fomonpoeodııuK)
İletkenliği ışığa karşı hassas yarıilet­
ken; üzerine çarparak soğurulan fo­
tonlar iletkenliği sağlayan elektron-
boşluk çiftlerinin doğmasına yol açar.
4006 ışık kaybı; incelme, (İng.: atte-
nucıtion, Alm.: Selnvdehung (f), F r.:
attenııation (f), Rus.: oe.ıafneuue)
Geometrik yayılma, soğurma ve saçıl­
ma gibi nedenlerle bir enerji akışının
yoğunluğundaki azalma oranı.
4007 ışıma derecesi; ışınımlık, (İng.:
radicince, Alm.: Strahldiehte (f), F r.:
luminance (/) energetkgıe, Rus.: can­
ime)
Kaynağın ya da alıcının yüzeyinde ya
da ışık demetindeki bir noktada, belir­
li bir yöndeki aydınlanma.
4008 ışın, (İng.: ray, Alm.: Strahlung (f),
F r.: rayon (m), Rus.: aya)
Dalga cephesine dik ve dalga yönün­
de, ışığın gittiği yolu belirleyen bir
çizgi.
A ç ık la m a : Sonsuz küçük kesitte bir
ışık demeti olarak kabul edilebilir.
4009 ışınım, (İng.: radiation, Alm.: Strah­
lung (f), F r.: rayonnement (m), Rus.:
p ada aıpın)
Enerjinin herhangi bir maddenin yar­
dımı olmadan boşlukta akışı.
A ç ık la m a : Işınım gözlemlemeye
bağlı olarak dalga ve foton denen par­
çacıklar hâlindedir. Işınım kaynağı­
na bağlı olarak dalga boyları değişir.
Görünür ışınımın (ışığın) dalga boyu
380 nm mor ila 780 ııın kırmızı arasın-
69
iç b ü k e y m ercek
dadır. Radyo dalgalan 30 km'ye ula­
şan dalga boyuna sahipken X-ışınları
0,1-100 Â arasında dalga boyuna sa­
hiptir.
4010 içbükey mercek, (İng.: concave
lens, Alnu: Hohl/inse (f); Kof ika ve­
linse (f), Fr.: lentillc (f) a faees (fpl)
concaves; lentillc (f) concave, Rus.:
eoeuynıaa anına)
İçeri doğru kavisi olan, kenarları kalın
ortası ineç mercek.
A ç ık la m a : Mercekten geçen ışık açı­
lır, genişler.
4011 kırınım ızgarası, (İng.: diffraction
grating, A/m.: Bcııgungsgittcr (n),
Fr.: gri ile ()) de diffraction (j), Rus.:
<)u(/)paKuuouna>ı paueınca)
Yansıtan ya da saydam bir malze­
meden yapılmış, ince, paralel ve eşit
aralıklı oyukları ya da kanalları olan
cisim.
A ç ık la m a : Üzerine düşen ışık kırıl­
malı girişimler sonucu belirli yöne
yansır.
4012 kutuplayıcı, (İng.: polariscı; A/m.:
Polarisator (m), Fr.: polar isen r (m),
Rus. : nonapınamop)
Çapraz polarize süzgeçler arasında
numune inceleyen aletin, ışık kaynağı
ile numune arasındaki süzgeci.
A ç ık la m a : Kutuplanmamış ya da
karışık kutuplu elektromanyetik dal­
gaları tek bir kutuplanma durumuna
dönüştürebilen optik eleman.
4013 kutuplayıcı süzgeç, (İng.: polari-
s ing fiiter, Alnı.: polarisicrcndcr Fil­
lei' (m), Fr.: filtre (nı) polarisateın:
Rus. : noaupınyıoııuıû (fıuanınp)
70
Göze gelen ışığı sınırlayarak derinlik
duygusu yaratan ışık süzgeci.
A ç ık la m a : Elektromanyetik dalgalar
kutuplayan, kutuplanmış elektroman­
yetik dalgaları engelleyen ya da geçi­
ren bir çeşit optik süzgeç.
4014 neodim - yag lazer, (İng.: neodymi-
ıını - yag laser, Alnu: Nd:YAG-Laser
(m), F r.: laser (m) Nd-YAG, Rus.: aa-
ıcp ua a ııoMo-nınınpııeeoM epaname
(Alil ) e neoöıiMOM (NdYAG aajep)
Yüz atomda bir oranda Nd atomunun
itriyum-alüminyum gametine katıl­
ması ile elde edilen, kaynak, delme,
kesme işlerinde kullanılan güçlü lazer
4015 odak, (İng. : foeus, Alnu: Fokıts (nı),
Brennpunkt (m), F r.: foyer (m), Rus.:
(f)OKyc)
Cisimden çıkan ışıkların toplandığ
nokta.
A ç ık la m a : Kuramsal olarak bir nokta
olmasına rağmen, görüntüleyen opti­
ğin açıt genişliğine bağlı Airy diski ya
da bulanıklaşma dairesi denen bir ge­
nişliğe sahiptir.
4016 odak derinliği, (İng.: deptlı o f fo­
eus, Alm.: Fokııstiefe (/); Breıınpunk-
ttiefe (f), F r.: profondenr (f) foeale
Rus.: eaydıuıa (f)oı<yea)
Merceğin arkasından odaklanmış fil­
me kadar olan mesafe.
A ç ık la m a : Odak derinliği (D ), büyüt­
meye (M), yaklaşım açısına ((3) ve ça­
lışma uzaklığına (d) bağlıdır. D = (d
P) M.
4017 odak uzaklığı, (İng.: foeal lengtlı
Alm.: Brenmveite (f), F r.: longııeur
(f) foeale, Rus.: foraam an dauna)
Merceklerde ışığın çarptığı mercek
yüzeyinden ışığın odaklandığı nokta­
ya (F) kadar olan mesafe (f).
4018 optik; ışıksal; ışık bilim, (İng.:
optie, Ahu.: optiseh, Fr.: opticjııe (f)
Rus.: ontnuKa, onnutnecKiıîı)

1. Işığın davranışını, özelliklerini ve
madde ile girişimini tanımlayan fizik
dalı. 2. Işığın geçtiği mercek vb. sis­
temleri.
4019 optik eksen; ışıksal eksen, (İng.:
optic cıxis, Alm.: optische Achse (f),
Fr.: axe (m) optiqııe, Rus.: onmıme-
CKÜtt OCb)
Mercek yüzeylerinin kavis merkezle­
rinden geçen doğru hat.
4020 parlaşik, (İng.: phosphor, Alm.:
Energiedifferenzen zwischen den Nie-
veaııs (pl), Fr.: phosphore (m), Rus.:
(poccpop)
Kısa dalga boylu, yüksek enerjili ışı­
nımı soğurarak kendiliğinden düşük
enerjili uzun dalga boylu ışınım ola­
rak geri veren malzeme.
Açıklama: ör. televizyon tüplerinde
mavi renk için kullanılan ZnS.
4021 Rayleigh Ölçütü; Rayleigh kriteri,
(İng.: Rayleigh criterion, Alm.: Ray-
leighskriterium (m), Fr.: er itere (m)
de Rayleigh, Rus.: Kpumepuü Pı.ıeH)
Bir merceğin çözücü gücünü belirten
kırınım sınırını veren deneysel ölçüt.
Açıklama: sin0 = 1,220 X/D 0 açısal
çözünürlük, X - ışığın dalga boyu ve
D - merceğin çapıdır.
4022 soğurma değeri; soğurganlık
(optik), (İng.: ahsorptivity, Alm.:
Ahsorptionsvermögen (n), Fr.: ab-
sorptivite (f), Rus.: noenomumejibiıan
cnocoCmocmb)
Malzeme tarafından yutulan ışınımın
malzemeye gelen ışınıma oranı.
4023 tek dalga boylu ışık, (İng.: mo-
noehromatie light, Alm.: monochro-
matisches Lieht (n), Fr.: lumiere (/)
monochromatique, Rus.: MOHOxpa\ıa-
munecKuü eeem)
Tek dalga boyunda, görünür alanda
tek renkteki ışık.
4024 uzak alan kırınımı, (İng.: Fraun-
hofer diffraetion, far-field diffraetion,
Alnı.: Fernfeldbeugung (/); fraıınho-
fere Diffraktion (n), Fr.: diffraetion
yarıiletken lazer
(f) de Fraunhofer, Rus.: öufpaKiniH
(ppayneofepa, ()u(/)paı<i(un öa.ibiıoeo
nojın)
Fresnel sayısının « 1 olduğu durum­
larda ışığın kırınımı.
4025 yakın alan kırınımı, (İng.: Fres­
nel diffraetion, near field diffraetion,
Alırı.: Nahefeldbeugımg (f): fresnele
Diffraktion (n), Fr.: diffraetion (f) de
Fresnel, Rus.: dufpaKiuiH 0pene.ın,
öiKppaıaıuH ÖJiuoK'ueeo nam)
Kırınım olan cisimden bir kaç dalga
boyu uzaklıkta elde edilen kırınım.
4026 yaklaşım açısı, (İng.: convergen-
ee angle, Alm.: Annaeherungswinkel
(m); Konvergencewinkel (m), Fr.:
angle (m) de convergenee (f), Rus.:
yeoıı cxoöuMocmu)
Bir optik sistemde aydınlanma konisi­
ni tanımlayan yarım açı ((3).
4027 yansıma oranı, (İng.: refleeti-
vity Alm.: Reflexionsverhâltnis
(n), Fr.: reflexibilite (f), Rus.:
ompajfcameabnan cnocofmocmb)
Yansıyan ışığın miktarının gelen ışığa
oranı.
4028 yarıiletken lazer, (İng.: semicon-
dııctor laser, Alm.: Flalbleiterlaser
(m), Fr.: laser (m) semi-condııcteur,
Rus.: noaynposoÖHUKOsbiıı :unep)
GaAs gibi lazer etkisi için yeterli ku­
şak aralığına sahip yarıiletkenlerden
oluşturulan pn eklemlerinde, yüzeyle­
rin farklı kırınım sayılarından yararla­
nılarak elektronların denetlendiği, çok
küçük boyutlardaki lazer.
71
5001 ağırlık ölçümlü ısıl çözümleme differentielle, Rus.: dınpc/ıepenııuarih-
(tga), (Ing.: thermal gravimetrie ubiİi men.!oeoiı anarım)
analysis (tga), Alm.: Gewiehtsthermo- Numune malzemedeki ısıya bağlı de­
analyse (f), F r.: cinaiyse (f) thermog- ğişimleri (Tn) standart malzemedeki
nıvimetrique, Rus.: mepMinıecKiıü değişimle (Ts) kıyaslayarak yorumla­
epauıiMempımecKuü anarım) ma tekniği.
Belirli sıcaklıklarda meydana gelen Açıklama: Tfdeney fırınının sıcaklı­
faz değişimlerini ve tepkimeleri yo­ ğını veren ısıl çifttir.
rumlamak amacıyla bir teraziye asılan
malzemenin eşsıcaklıklı, denetimli
ısıtılma ve soğutulması sırasında ağır­
lığında meydana gelen değişmeleri
saptama, bk. ayrımlı ısıl çözümleme
(DTA)
Elektromıknatıstı

5005 ayrımlı taramalı ısı ölçme (DSC),

(Ing.: differeııtial seanning ealori-
metry (DSC), Alm.: Differential-Ah-
tastkalorinıetrie (f), F r.: ealorimetrie
(f) differentielle â halayage (m), Rus.:
ducjjcpepeHiıucnbHbiu eKanupytoıuuü
5002 amper, (İn g .: a m p e re , A lın .: A m p e ­ mrıopmıemp (JJCK))
re (n); S tr o m s ta e rk e (n), F r.: a m p e re Ayrımlı ısıl çözümlemede entalpi de­
(m ), R u s .: c u ın e p ) ğişiminin belirlenmesi hâlinde sürece
SI sisteminde saniyede bir Kulona eşit verilen ad. bk. ayrımlı ısıl çözümle­
elektrik akımı birimi. me (DTA)
5003 atom ısısı, (İn g .: a to m ie heat, A lm .:
a to m is e h e W ârm e (f), F r.: e h a le u r (f)
a to m iq u e , R u s .: a m a n n a n m e n n o m a )
Bir elementin bir atom gramının sı­
caklığını 1°C yükseltmek için gerekli
ısı.
5004 ayrımlı ısıl çözümleme (DTA),
(İn g .: d iffe r e ııtia l th e r m a l a n a ly s is
(D TA), A lm .: D iffe re n tia l-T h e rm o a -
n a lv s e (f), F r.: a n a ly s e ()) therm icpıe

73
doğrusal genleşme katsayısı
5006 doğrusal genleşme katsayısı,
(In g .: lin e a r e.vpansion coejficient;
lin e a r the nna l e.vpansion , Alttı.: eo-
ejfieient linearisehe A usdehnııngsko-
effızient (m), Fr.: coejficient (m) de
dilcıtation (!) lineu i re, Rus.: Kcncf)-
(/luifiıenm .nuıeinıoeo pacıuupenm ı;
ko )(/)(/)iıııueıım ınnennoeo memonoeo
paeıuupenım)
Sıcaklık etkisiyle boydaki değişimin
sıcaklık değişimine bölümü.
Açıklama: Atom bağının kuvvetine
bağlıdır. Kuvvetli atom bağı olan ve
yüksek sıcaklıkta eriyen malzemeler
düşük doğrusal genleşme katsayısı­
na sahiptir. Çok yapılı dönüşümlerde
doğrusal genleşme katsayıları da deği­
şir.
5007 fonon, (İng.: phonon, Alttı.: Sehalt-
c/ııant (m), Fr.: phonon (m), Rus.:
(j)oıtou)
Malzemeye ısı uygulandığında atom­
lar ısıl enerji kazanarak belirli genlik
ve frekansta titreşim yaparlar.
Açıklama: Bu titreşimin meydana ge­
tirdiği esnek dalgaya fonon adı verilir,
bononun enerjisi dalga boyu ya da fre­
kansı ile ifade edilir, I: : hc/X Burada
h - Plank sabiti, e - ışık hızı, X - dalga
boyudur.
5008 hacimsel genleşme katsayısı,
(hıg.: volıune e.vpansion coejficient;
cnh ica l e.vpansion coejficient, Alttı.:
Volumenaıısdehnungskoefjizient (nı),
Fr.: coejficient (nı) ile dilcıtation (f)
vo/ıunicpıe, Rus.: ko )(j)(fnntııenm
ofybeMiıoeo paeınnpenuH)
Hacimdeki bağıl değişimin (gazlar
için sabit basınçta) sıcaklık değişimi­
ne bölünmesi ile elde edilen sayı.
Açıklama: Gazların çoğu için katsayı
yaklaşık olarak 1/273 değerindedir.
5009 ısı akış hızı, (İng.: heat Jhnv nite.
Alttı.: Wcınnestrom (m), Fr.: fln.v (m)
ihenniijue, Rus.: cnopocnih memono-
eo notnoKcı)
Birim zamanda birim alandan geçen
ısı.
5010 ısı akış hızı yoğunluğu, (İng.:
densitiv of heat jhnv nite, Alttı.:
IVdrmestromdiehte (f); IVannedureh-
flusszaril (f), Fr.: densite (!) de jlux
74
(m) thermicpıe, Rus.: ıvıomnoemb
cKopocnıu ıne/uoeoeo nomom)
İsı akış hızının akış alanına bölümü.
5011 ısı akış katsayısı, (İng.: coejficient
of heat transfer, Alttı.: Wârmedureh-
gangskocjfizient (nı), Fr.: coejficient
(m) de transmission (f) thennicjue,
Rus.: KOMf)(/)in(neınn meıuonepeda-
mı)
Isı akış hızının sıcaklık eğimcesine
bölümü.
Açıklama: h = AQ / (A AT A t) (birimi
W / (m2 K). AQ - ısı girişi ya da kaybı
(J), A - yüzey alanı (m2), AT - sıcaklak
farkı (K), At - zaman (sn).
5012 ısı sığası; ısı kapasitesi (C),
(Ing.: heat eapaeity (C), Alttı.:
Warınekapazitdt (f), Fr.: eapaeite (f)
thermicpıe: eapaeite (f) ealorifıcpte ,
Rus. : menıoeMKoemb)
Bir malzemenin bir molünün sıcaklı­
ğının bir derece yükseltilmesi için ge­
rekli enerji ya da fonon sayısı.
Açıklama: Malzeme fonon kazana­
rak ya da kaybederek ısı kazanır ya da
kaybeder. Entalpinin sıcaklıkla deği­
şiminin bir ölçütüdür. Sabit basınçta
(Cp) ya da sabit hacimde (Cv) olarak
verilir. Değeri sıcaklığa bağlıdır ve
yüksek sıcaklıklarda Cp = 3R = 25 J
(mol°K) ' e yaklaşır. R gaz sabitidir.
Bir cismin bir gramının ısı kapasitesi
o cismin özgül ısıdır, ısı kapasitesinin
cismin gram cinsinden kütlesine bölü­
müne eşittir.

5013 ısıalan, (İng.: endothennal (GB);
endoîhermic (USA), Alm.: endotherm,
Fr.: endotherm ique, Rus.: ınöomep-
MimeeKuü)
Isı alarak meydana gelen
5014 ısıl çözümleme, (İng.: thermal
analysis, Alm.: thermisehe Analyse
(f), Fr.: analyse (/) thermique, Rus.:
meınoeoü ananın)
Malzemeleri ısıtır ya da soğuturken
zaman-sıcaklık eğrilerinin (ör. katılaş­
ma eğrileri) çizilmesi ve faz dönüşüm­
leri sırasında ortamdan alınan ya da
ortama yayılan ısının bir sonucu ola­
rak bu eğrilerin ısıl duraksama nokta­
larından ve eğimlerinden yararlanarak
malzemelerdeki dönüşümlerin tespiti
ve yorumlanması.
Açıklama: Denge durumuna yakın
koşullarda belirlenen dönüşüm sıcak­
lıklarından yararlanılarak, alaşımların
denge faz çizgelerinin çizilmesinde
de kullanılır. Çözümlemede incelenen
numunenin yanında aynı koşullarda
sıcaklık değişimine uğrayan bir stan­
dart numune kullanılıyorsa (bu imge­
sel bir numune de olabilir) ayrımlı ısıl
çözümleme adını alır.
Zaman ( t ) , s
1000 2000
5015 ısıl genleşme, (İng.: thermal ex-
pansion, Alm.: thermisehe Ansdeh-
nung (f); thermisehe ausdehnungszah-
len (fpl), Fr.: dilatation (f) thermique,
Rus. : men.ıoeoe paeıuupenııe)
Isıl enerji kazanarak titreşimlerini ar­
tıran atomların daha geniş bir atom
çapına sahipmiş gibi davranmaları
sonucu atomlar arasındaki ortalama
mesafenin ve dolayısıyla malzemenin
boyutları artması.
5016 İSli İletkenlik, (İng.: thermaleondııe-
tivity Alm.: Wdrnıeleitfdhigkeit (/);
sıcaklık
Wdrmeleitzahl (f), Fr.: conduetivite
(f) thermique, Rus.: meıvıonan npoeo-
ÖlLMOCmb)
A alanından saniyede geçen Q ısısının
(ısı akış hızı yoğunluğunun) (Q/A), sı­
caklık eğimcesine (AT/Ax) bölümü.
Açıklama: Katı içerisinde, ısının fo-
nonlar (bir kuantum esnek enerji bir
fonondur.) ve elektronlar tarafından
iletimi. Isıyı en iyi elektronlar iletti­
ğinden metallerde ısı iletiminin büyük
bir kısmı elektronlar tarafından sağla­
nır. Seramiklerde ve yalıtkanlardaki
ısı iletimini, normal sıcaklıklarda ka­
fes titreşimleri, yani fonolar; yarıilet-
kenlerdekini elektronlar ve fononlar
sağlar.
5017 ısıl kararlılık, (İng.: thermal stahi-
lity, Alm.: thermisehe Bestândigkeit
(f); Wârmehestdndigkeit (f), Fr.:
stabilite (f) thermique, Rus.:
meıuosan emafnıibnoemb)
Malzemenin (metal, alaşım, güçerir
vb.) makroyapı, mikroyapı ve özellik­
lerinin sıcaklık etkisiyle değişmemesi.
5018 iletim, (İng.: eondııetion, Alm.: L e -
itııng (f), Fr.: eondııetion (f), Rus.:
npoeoduMocm b)
Madde taşınması olmadan ısı ener­
jisinin madde içinde bir yerden di­
ğer yere, parçacıklar arasında kinetik
enerji akışı ile taşınması.
Açıklama: Katilarda elektronların ha­
reketi ile gazlarda iyonların hareketi
ile oluşan elektrik akımı, bk. ısı akışı.
5019 konstantan, (ing.: eonstantan,
Alm.: Konstantan (n), Fr.: eonstantan
(m), Rus.: Konemanman)
%45 ila %60 arasında bakır ve az mik­
tarlarda demir ve manganez içeren, sı­
caklığa bağlı olmayan nispeten sabit
bir elektrik direnci olan, ısıl çiftlerde
ve dirençlerde kullanılan bir bakır-
nikel alaşımı grubu.
5020 sıcaklık, (İng.: temperatııre, Alm.:
Temperatur (f), Fr.: temperatııre (f),
Rus. : meMnepamvpa)
Bir cismin atomlarının kinetik enerji­
lerinin bir fonksiyonu olan, iç enerjisi­
ne bağlı bir nicelik.
Açıklama: Bu nicelik birbirleriyle
temas hâlinde ya da birbirlerine ya-
75
sıcaklık çevrimi
km iki cisimde farklı ise, enerji yük­
sek olandan diğerine geçer. Belirli bir
müddet sonra geçiş durur, dengeye
ulaşılır.
5021 sıcaklık çevrimi, (İng.: thennal
evele, Alm.: zeitlieher Temperatur-
verlauf (m), Fr.: evele (m) thermic/ııe,
Rus. ; meıvıoaoû ıgneı)
Bir metal ya da alaşımın sıcaklığının
zamana bağlı değişimi.
5022 sıcaklık dağılımı, (İng.: tempe-
rature distribııtion, Alm.: Tempe-
raturverteilung, Fr.: distribııtion (f)
de la tempe ratu re (f), R us.: meMnepa-
mvpuoe paenpeâe.ıeıtııe)
Sıcaklığın bir hacim ya da ortamda
yerel dağılış biçimi.
5023 sıcaklık denetleyici, (İng.: tempe -
ratııre eon t ro lle r; therm ostat, Alm.:
Tem peratnrreg/er (m), Fr.: therm os­
tat (m), R us.: meMnepamypubiü kou -
mpo.ı. ı ep; m ep. \ıoc man i)
76
İsıtılan bölgenin sıcaklığını, enerji gi­
rişini etkileyerek belirli aralıklarda tu­
tan alet.
Açıklama: Hassasiyet artış sıralama­
sına göre aç kapa denetleyici, orantılı
denetleyici, iki devreli denetleyici, üç
devreli denetleyici tipleri bulunmakta­
dır.
5024 sıcaklık eğimcesi, (İng.: tem-
peratnre gradient, Alm.: Tem-
peraturgradient (m), Fr.: gradi­
ent (m) de temperature (f), Rus.:
meMnepamypnm ü epaânenm)
İki ya da daha fazla nokta arasındaki,
birim uzaklığa düşen derece cinsinden
sıcaklık farkı.
5025 yanmaz, (İng.: fire resisting; fıre-
proofi Alnı.: Feuersehutzmittel (n),
Fr.: igııifuge (m), Rus.: oeneemoü-
kuü; oeneynopıihiıı; neceopae.Mbiıı)
Alev almayan ürün.
6001 akma, (İ n g, y i e l d, Alm.: //ies­
sen, Fr.: ecoulement (m), Rus.:
meKynecmb)
Çeliklerin çoğunda ve bazı alaşımlar­
da deney parçalarının, kısa süreli yük­
lemede, bir noktadan itibaren sabit
yük altında yoğruk biçim değiştirme­
ye uğrayarak uzamaya başlaması.
Açıklama: Uzama sabit bir yükte ola­
bildiği gibi (a) azalan bir yükte de ola­
bilmektedir (b). bk. akma gerilmesi.
Yük (derilme)

6003 akma gerilmesi; akma noktası,

6002 akma dayanımı ( %y), (İng.: pro-
of stress (y% total elongation under
load); yield, Alm.: Spannung (f) be i
gesamter Y% Dehnııng (f), Fr.: limi­
te (f) d'elasticite (f) eonventionnelle,
Rus.: npoeepoHHbie iuınpH.vcenıiR)
1. Orantısız uzama ve başlangıç öl­
çüm boyunun belirli bir yüzdesi kadar
(genellikle %2) esnek uzamayı mey­
dana getiren gerilme. 2. Uygulama
koşullarına dayanabileceğini kanıtla­
mak için bir yapı elemanına uygula­
nan belirli bir gerilme.
(İng.: yield stress; yield point; flow
stress, Alm.: Streckgrenze (f); Fliess-
grenze (f), Fr.: limite (f) d ’ecoulement
(m), Rus.: nanpRjtcenue rneeyneemu)
Çekme deneyinde çeliklerin çoğunun
ve kısa süreli yüklemede bazı alaşım­
ların, bir noktadan itibaren sabit yük
altında yoğruk biçim değiştirmeyle
aniden uzamaya (akmaya) başladığı
gerilme.
Açıklama: Düşük karbonlu çelikler­
de ve bazı alaşımlarda gerilme akma
sürecince üst akma gerilmesi (nok­
tası) ile (akma sırasındaki en yüksek
gerilme) alt akma gerilmesi (noktası)
(akma sırasındaki en düşük gerilme)

77
alt akma gerilmesi
arasında dalgalanarak değişir. Dalga­
lanma, gerilmenin yoğun olduğu bir
noktadan başlayarak (genellikle tu­
taçların yakınlarından), deney parçası
boyunea akma kuşakları hâlinde iler­
leyen ayrışık biçim değiştirmenin bir
sonucudur.
t î
6004 alt akma gerilmesi; alt akma
noktası, (İng.: /onur yicld stress,
Alm. : unterc Streekgrenze (f), Fr.: li­
mite (f) inferieure d'eeoulement (m),
Rus.: nıı.veuuıı npede.ı uanpujıeeuue
nıeeyneemu)
Akma sırasındaki en düşük gerilme,
bk. akma gerilmesi.
6005 alt germe, (ing.: understressing ,
Al m.: truinieren. Fr.: entraînem ent
(m). Rus.: nodııanpu.veeııueM)
Yorulma dayanımından daha düşük
değerde çevrimli gerilme uygulama.
Açıklama: Daha sonra yorulma daya­
nımından daha yüksek çevrimli geril­
melere uğrayacak parçaların yorulma
ömürleri alt germe ile uzatabilmekte­
dir.
6006 Amsler aşınma deneyi makinesi,
(Ing.: A m sler wecir maehine, Alm.:
Verse hleissnıae hiene (/) von A m sler ;
Fr.: maehine (f) d'asııre (f) Ams­
le r Rııs.: Mauna te A.ue.ıepa: Memoö
oneuKit anmu(/)pıı/<uıi()nubi\ eeoûeıım
eıı ıaaoa ua Maıuıuıe A.ue. ıepa)
Malzemelerin ya da yayınım tabakala­
rının sabit basınçta, katı sürtünme ile
aşınma dayanımlarım ölçen alet.
6007 ara yüzeysel kesme gerilme­
si, (Ing.: interfaeial s/ıear stress,
Alm.: Selini ttste/lenseherebelas-
tııııg (f), Fr.: eission (f) interfaeiale,
78
Rus.: noeepMioemuoe KcıecımejibHoe
uanpnoıeeuııe)
Gerilmeyi life taşıyan, lif ile ana faz
arasındaki kesme gerilmesi.
6008 artık gerilme, (İng.: residual stress,
Alm.: Eigenspannung (f), Fr.: eont-
raiııte (f) inteme, Rus.: oemamemuoe
uanpajıeeuue)
Bir parçanın farklı kısımları arasında,
eşit olmayan yoğruk biçim değiştirme
ya da eşit olmayan soğuma hızları so­
nucu meydana gelen gerilme.
6009 aşırı yaşlanma, (İng.: overageing,
Alm.: Üheralterung (f), Fr.: survieil-
lissemeııt (m), Rus.: nepeemapu&auue)
Yaşlandırılarak sertleştirilebilen ala­
şımlarda (çökelme sertleşmesi alaşım­
larında) en yüksek dayanım ya da sert­
liği verecek boyutlara ulaşan çökelti­
lerin daha da büyümeleri ile dayanım
ya da sertliğin azalması.
6010 ayartma; alıştırma, (İng.: coaxing,
Alm.: truinieren, Fr.: entraînement
(m), Rus.: ııeKyeenmenuoe noebiıue-
ııııe)
Genellikle yorulma sınırının altın­
dan başlayıp tedricen artırılan gerilme
genliği uygulayarak bir deney parçası­
nın yorulma dayanımını iyileştirme.
6011 ayırma dayanımı, (İng.: disnıpti-
ve strength, Alm.: Trennfestigkeit (f),
Fr.: resistanee (f) disrııptive, Rus.:
npomıoenib ua pcupuıa)
Hidrostatik gerilme altında metalin
koptuğu gerilme.
6012 aykırı yerleşim kavislenmesi,
(Ing.: disloeation bcnving, Alm.: Ver­
se tzııngs he agenci (f), Fr.: ineurvation
(f) de la disloeation (f), Rus.: hukjiou
duejıoKauuıı)
Yük altındaki malzemedeki aykırı
yerleşimlerin hareketlerinin uzunluk­
ları boyunea tane sınırı ya da parça­
cıklarla engellenmesi durumunda ka-
vislenmeleri.
Açıklama: Aykırı yerleşimler yete­
ri kadar yüksek gerilmelerde kavisle-
nerek geçtikleri engelden sonra tekrar
düzelebilirler.
6013 ayrılmış kesme gerilmesi, (İng.:
resolved slıear stress, Alm.: aufge-
löste Se/ıerehelastung (f), Fr.: eissi-

on (f) critkpıe, Rus.: paııooıcennoe
KaçanıeıihHoe nanpnnicenııe)
Uygulanan gerilimin kayma düzlemi
üzerinde, kayma yönünde etki eden
bileşeni.
6014 bağıl boyut etmeni, (İng.: relative
size factor, Alttı.: relativer Grössen-
faktor (m), Fr.: facteur (m) de taille
(f), Rus.: oniHocumejibHbiü cparmop
paj.uepa)
Çözen ve çözünen atomlarının boyut­
ları arasındaki fark.
Açıklama: Kristal kafesinde yol açtı­
ğı çarpılma nedeniyle katı çözelti da­
yanım artışının miktarını etkilemekte­
dir.
6015 basma, (Itıg.: eompression, Alm.:
Druck (m), Fr.: eompression (f), Rus.:
cjıcamıte)
Açıklama: Bir cisme her noktasında
aynı değerde ve yönde basınç yarata­
cak şekilde gerilme uygulama.
6016 basma dayanımı, (İng.: eompres-
sive strength; yield strength ıınder
eompression, Alttı.: Druckfestigkeit
(f), Fr.: resistanee (f) â la eompressi­
on (/), Rus.: npede.ı npomıoemu npu
emcamuıı)
Başlangıç kesitlerine göre malzemele­
rin dayanabilecekleri en yüksek bas­
ma gerilmesi.
Açıklama: Malzeme basma deneyi
sırasında kırılırsa basma dayanımının
belirli bir değeri vardır. Yoğruk mal­
zemelerin basmada açıkça belirli ezil­
me noktaları olmadığından genellikle
belirli biçim değiştirme miktarlarında­
ki basma dayanımları göz önüne alı­
nır.
6017 basma deneyi, (İng.: eompression
test, Alm.: Druekversııch (m), Fr.:
essai (m) de eompression (f), Rus.:
ucnbimanıın na cjıcamue)
Malzemelerin basma dayanımını be­
lirlemek için uygulanan deney.
6018 bataç, (İng.: inden ter Alm.: Priifs-
pitze (f), Fr.: penetrateur (m), Rus.:
undenmop (nciKonennuK npuöopa din
onpeâejıenıın muepöoemıı)
Sertlik deneylerinde yükleme sonucu
parçada çukur bir iz açan uç.
biçim değiştirme ikizleri
Açıklama: Brinell sertlik deneyinde
çelik bilye, ya da elmas koni, Vickers
sertlik deneyinde kare tabanlı elmas
piramit, Knoop mikrosertlik deneyin­
de elmas piramit ve Rockwell sertlik
deneylerinde elmas koni ya da çelik
küredir, bk. sertlik deneyi.
6019 batma İZİ, (İng.: indentation, Alm.:
eindruek (m), Fr.: indentation (f),
Rus.: yejıyonemte)
Sertlik deneylerinde yük altında parça
üzerinde açılan, sertliğin belirlenme­
sinde boyutlarından yararlanılan iz.
6020 batma sertliği, (ing.: penetration
hardness; indentation hardness, Alm.:
Hdrte (f); Flörte (f) aIs Eindriııgwi-
derstand (m), Fr.: dıırete (f); resis­
tanee (/) â la penetration (f), Rus.:
nmepöocmb na edatuueanııe)
Bir deney parçası ya da kumun yüze­
yine özel bir uç ile belirli bir zaman
süresince, belirli bir yük uygulayarak
belirlenen sertlik.
Açıklama: ör. Brinell, Vickers, Rock-
well ve salınım sertlikleri.
6021 Bauschinger etkisi, (İng.: Bause-
hinger effect, Alm.: Bausehingersef-
fekt (m), Fr.: effel (m) Bauschinger,
Rus.: )(j)(j)eKm Bayuıeneepa)
Tek ya da çok kristalli malzemeler­
de, malzeme içindeki mikro boyutta­
ki gerilme dağılımlarının malzemenin
gerilme-gerinme karakteristiğine etki­
si.
Açıklama: Dar manada, bir yönde­
ki yoğruk biçim değiştirmenin, kar­
şı yönde gerilme uygulanması hâlinde
akma gerilimini düşürmesi.
6022 bel verme, (İng.: hııekiing, Alm.:
kniçken, Fr.: jiamhage (m), Rus.: ko -
podjı euue)
Basınç altındaki kirişin basınç etkisiy­
le eğilmesi ya da dalgalı bir hâle gel­
mesi.
6023 biçim değiştirme; deformas-
y o n , (İng.: deformation, Alnı.: Ver-
formung (f): Formanda rııng (f), Fr.:
deformation (f), Rus.: öecf)opMai(un)
Boyut ve şekilde meydana gelen de­
ğişme.
6024 biçim değiştirme ikizleri, (İng.:
deformation twins; meehanical twins,
79
bileşenlerine ayırma
Alm.: lerformungszu'illinge (/), Fr.:
tnaeles (fpl) de deformation (f) ; mae-
les (fpl) meeanicjues. Rııs.: Mesailimi
()c(j)opMüiıııu (taoünuKoaanne.n; .\ıexa-
nımecKoe dnoüuuKoaanue)
Biçim değiştirmenin yol açtığı gerin­
menin aykırı yerleşim hareketi ile uz-
laştırılamadığı durumlarda oluşarak
bu gerinmeyi uzlaştıran ikizler.
6025 bileşenlerine ayırma, (İni*.: re-
solve, Alm.: zer/egen: aujlösen, İ r.:
reso/ution (j), Rus.: pa ııacanib)
1. Parçalarına, kısımlarına ayırma. 2.
Mikroskop altında görülebilir lıûle ge­
tirme.
6026 bileşik sertleşmesi, (İni*. : order
hürdeninp, Alm.: aııordnende Aııs-
haertııng (f), Fr.: durcissement (m),
Rus. : onuıeue din ynpo'tnenmı)
Bir aykırı yerleşimin süper alaşımlar­
daki Ni.Al benzeri bileşik parçaeıkla-
rından geçerken kafesi bozarak faz içi
sınırlar oluşturması sonucu meydana
gelen sertleşme.
6027 bilyeli sertlik deneyi, (İng.: hail
hardness test ing, Ahu.: Kıtgeldruek-
versuch (m), Fr.: hillage (m), Rus.:
ucnbimuuııe nmepdoemu mapan)
Bir cismin sertliğinin, üzerine belir­
li bir yükle bastırılan bilyenin izinden
belirlendiği sertlik deneyi.
6028 birincil gerilmeler; asal gerilme­
ler, (Ing.: principal stresses, Alm.:
Hauptspannungen (f pl), Fr.: tensi-
ons (fpl) principales, Rus.: oenoaubie
HanpncK'cmiH)
Üzerlerinde kesme gerilmesi olma­
yan, birbirine dik üç düzlemle dik açı
yapan gerilmeler.
6029 birleşik gerilmeler, (İng.: eomhi-
ned stresses, Alm.: zı ısaınn ıengesetz-
te Spannııngen (f pl). Fr.: eontraiıı-
îes (fpl) eomplexes, Rus.: cıo.vcnbie
uanpHJtccnuH)
Tek bir gerilme bileşiği ile tanımlaııa-
mayan, basit çekme, basma ya da kes­
meden daha karmaşık gerilmeler.
6030 boyun verme, (İng.: necking: nee-
king do\vn, Alm.: cinseliniiren, Fr.:
80
stnelion (f), Rus.: odpaıoaanue ıııeiı-
ku: cvjıcennc)
Siinek bir metalin, çekme deneyinde
akma noktasının üstüne gerilmesi du­
rumunda, kopma bölgesinde yoğunla­
şan kesit daralması.
6031 Brinell sertliği HB, (İng.: Brinell
hardness HB, Alm.: Brinellhârte
(J), Fr.: durete (f) Brinell, Rus.:
nmcpöocnih no Bpune.ıuo)
IJvgun bir destek üzerine yerleştiril­
miş D çapında sert bir çelik bilye mal­
zeme içerisine P yükü ile bastırılarak
elde edilen sertlik ölçüsü.
Açıklama: HB = 2P/7rD (D- (D2-d2)' ).
Bastırılan yük kaldırıldıktan sonra
malzeme yüzeyinde kalan izin çapı d
birbirine dik iki ayrı yönde ölçülür.
İz yüzeyinin alanı, izi D çapında bir
kürenin bir dilimi olarak kabul edilir.
Brinell sertliği HB ortalama d kullanı­
larak yukarıdaki formülle hesaplanır.
Yük P kılogram-kuvvet, çaplar mili­
metre einsindeıulir. bk. sertlik deneyi.
6032 burulma; burulma momenti,
(ing.: torsion: torsional moment,
Alm.: Verdrelıung (f), Fr.: torsion
(/): moment (m) de torsion (f), Rus.:
Kpyneuue; MOMC/un h'pvnenun)
i . Kesme gerilmesi ve gerinmesine
yol açan bükme hareketi. 2. Kesiti et­
kileyen burulma momenti M,.b
^
Açıklama: Mb = (U 1 ) / r. Ü - Kayma
gerilmesi, r - Yarıçap, 1 - Atalet mo­
menti.
6033 Charpy darbe deneyi; Charpy
deneyi, (Ing.: Charpy impaet test:
Charpy test, Alnı.: Kerhsehlaghiege-
versueh (m) naclı Charpy, Fr.: essai
(m) de resilienee (f) Charpy, Rus.:
uenbimanuH no lllap.ıu)
Sarkaç tipi, tek vuruşlu darbe deneyi.
Açıklama: İki uçtan desteklenen çen­
tikli deney parçası düşen sarkaç ta­
rafından kırılır. Sarkacın kırılmadan
sonraki yükselme miktarı ile belirle­
nen yutulan enerji miktarı darbe ya da
çentik dayanımının bir göstergesidir.
Çentik V, U ya da anahtar deliği şek­
linde olabilir.

6034 çekme, (İng.: traetion, Alm.: Zııg
(m), F r. : tnıction (f), Rus.: imini)
Bir parçanın her noktasına aynı mik­
tarda ve aynı yönde gerilme uygulan­
ması.
6035 çekme dayanımı, (İng.: tensi/c
strength; maximıım stress; ııltima-
te tensile stress, Alm.: Zugfestigkeit
(f), F r.: resis tanee (f) â la tnıction
(f), Rus.: npede.ı npomıocmu; mük-
euMcuibnoe uanpancenue; mnemıoe
p aaminini 10tuee uanpnneen ue)
Çekme deneyinde elde edilen en yük­
sek yükün deney parçasının başlangıç
alanına bölümü, bk. kopma yükü.
6036 çekme deneyi, (İng.: tensile test,
Alm.: Zııgversueh (m), F r.: essai (m)
de traetion (f), Rus.: nen bini anne ncı
pacniHncenue)
Düzgün bir deney çubuğunun koparı­
lana kadar her iki ucundan ekseni bo­
yunca, yavaşça çekildiği deney.
Açıklama: Deney sonucunda orantılı-
lık sınırı, esneklik sınırı, akma gerili­
mi, akma dayanımı, çekme dayanımı,
uzama, kesit daralması değerleri sap­
tanır. bk. gerilme-gerinme çizgesi.
6037 çentik dayanımı; çentikli çekme
dayanımı, (İng.: noteh strength;
noteh tensile strength, Alm.: Kerb-
festigkeit (/); Kerhzııgfestigkeit
(f), F r.: resistanee (f) â la traetion
çentik sünekliği
sur eproııvette (f) entaillee, Rus.:
npomıoenib npıı uaâpese)
Çentikli çekme deneyinde en yüksek
yükün en dar kesite (çentiğin tabanın­
daki alan) bölünmesi ile elde edilen
değer.
6038 çentik duyarlığı; çentik daya­
nımı oranı, (İng.: n o te h se n sitivity,
A lm .: K e r h e m p fin d lie h k e it (f), F r.:
e o e ffie ie n t (m ) d e su s c e p tib ilite (f)
d l'e n ta iU e (f), Rus.: nvecm aum e.ib-
Hoemb k n a ö p e sy )
Çizikler, çukurlar ya da diğer bölge­
sel gerilme yükselticiler etkisiyle yü­
zeyinde meydana gelen bölgesel ge­
rilme yığılmaları sonucu, malzeme­
nin çekme, basma, darbe ya da yorul­
ma dayanımında görülen azalma.
Açıklama: Genellikle çentikli dayanı­
mın çentiksiz dayanıma oranı ile ifade
edilir. Çentiğin şekli ve büyüklüğü be­
lirtilir.
6039 çentik gevrekliği, (İng.: noteh
hrittleness, A lm .: Kerbsprödigkeit (f),
F r.: fragili te (f) d'entaille (f), Rus.:
xpynKoenib npıı naöpese)
iMalzemelerin gerilmenin yoğun oldu­
ğu noktalarda gevrek kırılmaya duyar-
lığı.
Açıklama: ör. çentikli çekme dene­
yinde şayet malzemenin çentik daya­
nımı çentiklenmemiş numuneninkin-
den az ise malzemede çentik gevrek­
liği vardır.
6040 çentik keskinliği, (İng.: noteh
aeııity, A lm .: Kerbenscharfe (f), F r.:
severde (f) de l'entaille (f), Rus.:
oempoma Hadpesa)
Belirli bir yapıdaki belirli bir çatlak
tarafından oluşturulan gerilme yoğun­
luğunun şiddetine bağlı bir özellik.
Açıklama: Şayet çentiğin derinliği en
dar kesitin genişliğine (ya da çapma)
göre çok az ise çentik keskinliği çen­
tik derinliğinin çentik dibi yarıçapına
oranı olarak, aksi halde en dar kesitin
genişliğinin yarısının (ya da çap) çen­
tik dibi yarıçapına oranı olarak tanım­
lanır.
6041 çentik sünekliği, (İng.: noteh düe­
ti lity, A lm .: Kerbduktilitât (f), F r.:
dııctilite (79 d'entaille (f), Rus.: ıvıa-
emuHHoemb npu nadpese)
81
çentikli deney çubuğu
Çentikli deney çubuğunun, çekme de­
neyinde kopmasından sonra meydana
gelen alan daralmasının yiizdesi.
6042 çentikli deney çubuğu; çentikli
numune, (İng.: notched har, Alttı.:
gekerhte Probe (f), Fr.: eprouvette (f)
entaillee, Rus.: öpycoK din ucumma­
mın tıa ydap c ııadpeıoM)
Darbe ya da yorulma deneylerinde
kullanılan çentik açılmış numune.
6043 çentikli kopma dayanımı, ( İ n g . :
notch ruptııre strength, Alm.: Kerh-
bruehfestigkeit (f), Fr.: tension (f)
de traction (f) sur eprouvette (f)
entaillee, Rus.: npouuoenib ııapaspbis
naöpesannoeo odpama)
Çentikli bir numunenin gerilme-
kopma deneyinde, uygulanan yükün
en dar kesite oranı.
6044 çift izli sertlik deneyi, ( İ n g . : do-
nble impression hardness test, Alm.:
Hartepriifung (f) mit der Doppele-
indruekmetlıode (f), Fr.: essai (m)
de durete (f) par double empreinte
(f), Rus.: onpede.ıeuııe muepdocmu
âeouuoe onımueı<a)
Sertliği bilinen bir metal ile sertliği öl­
çülecek metal arasına yerleştirmiş sert
bir çelik bilyenin, metallerden birisi
üzerine çekiçle vurularak ya da metal­
ler mengene arasında sıkıştırılarak aç­
tığı izin ölçülmesiyle belirlenen, yak­
laşık Brinell sertlik ölçme deneyi.
6045 çita martensit, ( İ n g . : lath marten-
site, Alttı.: Lattenmartensit (m), Fr.:
nıartensite (f) en placpıettes (fpl),
Rus.: peeMHbiîı Mapmeueum)
Genellikle %0,6'dan az karbonu olan
çeliklerde görülen, yüksek yoğunluk­
taki aykırı yerleşim tinciklerine sahip
martensit.
6046 çizikölçer, (İ n g .: sclerometer;
serateh hardness tester, Alm.: Ritz-
hdrtepriifer (m), Fr.: selerometre (m),
Rus.: eK.iepo.uemp: npuöop din onpe-
dejıenıiH nmepdoemu uapanauueM)
Elmasla çizilen malzemenin yüzeyin­
deki iz genişliğini mikroskop yardı­
mıyla ölçen alet. bk. çizilme sertliği.
82
6047 çizilme sertliği, (İng.: serateh
hardness, Alm.: Ritzhârte (/), Fr.:
resistance (f) an rayage (m), Rus.:
cm. lepoMempımecmn maepdocmb)
Bir maddenin, gittikçe artan bir dizi
madde (Mohs dizisi) tarafından çizilip
çizilemediğine göre saptanan sertliği.
Açıklama: Bir madde şayet bir diğe­
rini çizebiliyorsa ondan sert olacağı
esasına dayanır. Sertlik belirli bir ge­
nişlikteki çiziği yapabilecek yük ya da
belirli bir yükün meydana getirdiği çi­
zik genişliği ölçülerek de saptanabilir.
Bu amaçla kullanılan alete çizik ölçer
denir.
6048 dağılım dayanımlaşması, (İng.:
dispersion strengthening, Alm.:
Ausseheidungshdrtung (f), Fr.: dtır-
eissement (m) par dispersion (f),
Rus.: dııenepeııonnoeynpounenue)
Metallerde küçük, sert, süreksiz, çö­
zünmeyen parçacıkların yapıda dağıl­
ması sağlanarak elde edilen dayanım
artışı.
6049 dalgalı gerilmeler, (İng.: fluctna-
ting stresses, Alttı.: Selnvellenspan-
ınıngen (fpl), Fr.: eontraintes (fpl)
ondıılees, Rus.: Koaedııouıuecn ua-
npHJteeunn)
Aynı yöndeki kuvvetlerin dönemsel
etkimesi sonucu doğan gerilmeler, bk.
yorulma.
6050 daralma yüzdesi, (İng.: striction
elongation, Alttı.: Einsehniirung-
sdehnung (j), Fr.: allongement (m)
de striction (f), Rus.: cmpuKipın
pacmnjfcenun)
Çekme deneyinde kesitteki toplam de­
ğişimin kopmadaki kesite oranı.
Açıklama: Kopmadaki kesitin yüzde­
si cinsinden ifade edilir.
6051 darbe deneyi, (İng.: impact test,
Alttı.: Schlagversuch (m), Fr.: essai
(nı) de ehoc (m), Rus.: dunaMimecKiıe
ıtenbimanmı)
Bir deney çubuğunu yüksek hızda
kırarken yutulan enerjinin tespitini
amaçlayan bir deney.
Açıklama: Çekme, eğme ya da çen­
tikli deney parçasını tek darbe ile kır-

ma şeklinde yapılabilmektedir. Mal­
zemenin darbeye direnci genellik­
le onun tokluğunun belirtisidir, bk.
Charpy darbe deneyi; sarkaçlı dar­
be deneyi.
6052 darbe enerjisi, (İng.: impact
energv; impact value, Alm.: Bruchar-
beit (ff) (beim Schlagversuch), Fr.:
energie (/) de choc (m), Rus.: ıııepeıoı
yöapa)
Standart koşullar altında tek bir darbe
ile deney parçasını kırmak için gerek­
li toplam enerji, bk. Charpy deneyi;
Izod deneyi.
6053 değişken gerilmeler, (İng.: alter­
natifig stresses, Alm.: Wechselspan-
nungen (f pl), Fr.: contraintes (f pl)
alternees, Rus.: 3HaKonepeMenHoe
Haııpnatcenue)
Dönüşümlü olarak zıt yönlerde etki­
yen kuvvetlerin malzeme içerisinde
meydana getirdiği gerilmeler, bk. yo­
rulma.
6054 değişken yüklü gerinme, (İng.:
rateheting, Alm.: Schwellbelastııng
(f), Fr.: deformation (f) a contrainte
(f) variable, Rus.: 'jaıifeMJieııue)
Bir parça ya da yapı elemanının, de­
vam eden birincil gerilme altında dö­
nüşümlü ikincil bir gerilmeye uğratıl­
ması sonucu ilerleyen ve dönüşüm­
lü yoğruk biçim değiştirme (ör. büyü­
me).
Açıklama: Dönüşümlü gerinme, sı­
caklık çevrimi sonucu ise süreç ısıl
yüklü gerinme; mekanik nedenle olu­
yorsa (aynı zamanda sıcaklık çevrimi
olsa bile) süreç eş sıcaklıkta yüklü ge­
rinme adını alır.
6055 dengeli katmanlar, (İng.: balaneed
laminates, Alm.: ausgegliehen Bese-
hiehtimgen (f pl), Fr.: couches (fpl)
eqııilibrees, Rus.: ypae/ıoeeıueuubie
enou)
Bir çok katmanın çekme-kesme giri­
şimlerinin birbirini iptal ettiği çoklu
katmanlı.
6056 dinamik sürünme; devingen sü­
rünme, (İng.: dynamie ereep, Alm.:
dvnamisches Krieehen (n), Fr.: fiuage
(m) dynamiqııe, Rus.: öunaMUHeemn
no.i3\’Heemb)
dört noktadan eğme deneyi
Dalgalanan yük ya da sıcaklık altında
meydana gelen sürünme.
6057 doğal yaşlan(dır)ma, (İng.: natu­
ra l ageing; seasoning; weathering,
Alm.: Kaltauslagern (n); natürlie-
he Alterung (ff), Fr.: vieillissement
(m) naturel; maturation (():, Rus.:
ecmecmeennoe cmapenue)
Bir metalin yapı ve özelliklerinin, or­
tam sıcaklığında, herhangi bir dış mü­
dahale olmadan, kendiliğinden za­
manla değişmesi.
6058 döner, eğme yorulma deneyi;
döner çubuk yorulması deneyi,
(İng.: ro ta tin g b e n d in g fa tig u e testing;
ro ta tin g beam test, Alm.: U m laufbie-
geversuch (m), Fr.: essai (m) de f a t i-
gue (f) p a r fle x io n (f) rotative, Rus.:
ycm ajıocnib npu ııseabe e epaıpenueM;
epaıpafoıpııücM ucnbimanue (öemona)
e noMoujbio oöpa3qoe-6ajıoueK)
Deney çubuğunun döndürülürken
eğildiği yorulma deneyi.
Açıklama: Deney çubuğu içerisin­
deki taneler, çubuk dönerken sırayla
çekme ve basma etkisinde kalır.
6059 dört noktadan destekli döner
yorulma deneyi, (İng.: four-point
loading fatigue test, Alm.: vierpunk-
te-Dauerbiegeversucht (m), Fr.: es­
sai (m) de fle x io n (f) rotative, Rus.:
HembipexmoneHHoe uenbimamıe na
ebinocjıUGoemıı uıepyımı)
İki noktadan eğilmeye çalışılan nu­
mune üzerindeki bütün noktaların sı­
rasıyla basma ve çekmeye maruz kal­
dığı döner yorulma deneyi
6060 dört noktadan eğme deneyi,
(İng.: four-point bending test, Alm.:
vierpunkte-Biegeversuch (m), Fr.:
essai (m) defievion (f) sur quatre ap-
puis (mpl), Rus.: lıem bipexm o he huoe
uenbimamıe na U3eıı6)
Genellikle dökme demir ve seramik
gibi kırılgan malzemelerin mekanik
özelliğini belirlemek için kullanılan
bir deney.
Açıklama: İki ucundan desteklenen
belirli kesit ve boydaki numune, uçla­
ra eşit uzaklıktaki iki noktadan eğile­
rek kırılmadan önceki en büyük yük
ve eğilme miktarı ölçülür.
83
dövülgenlik
6061 dövülgenlik, (ing.: malleability,
Alm.: Schmiedbarkeit (f); Verform-
barkeit (f), Fr.: malleabilite (f), Rus.:
KOBKOCmb)
Metalin çatlamadan, çekiçleme ve
haddeleme işlemlerinde olduğu gibi
ezilerek mekanik biçim değiştirmeye
uğrayabilme özelliği.
6062 durgun aykırı yerleşim, (İng.: ses-
sile dislocation, Alm.: niehtgleitfdhige
Versetzııng (f), Fr.: dislocation (/)
sessile, Rus.: cıuhmatı ducnoKcnııiH;
ÖUCJOKÜlfUH 0patiKa)
Burgers vektörü ve aykırı yerleşim
hattının, birlikte etkin bir kayma siste­
mi üzerinde olmadığı aykırı yerleşim.
Açıklama: Hareketsiz bir aykırı yer­
leşim.
6063 durometre, (İng.: durometer, Alm.:
Durometer (m) (n), Fr.: durometre
(m), Rus.: msepöoMcp, dıopo.uemp)
Lastik, plastik gibi yumuşak malze­
melerin sertliğini ölçmede kullanılan
alet.
Açıklama: A türünde 1 kg küt uçlu
bir bataç B türünde 5 kg sivri uçlu bir
bataç kullanır. Batırmadan 1 sn sonra
batma derinliği ölçülerek sertlik belir­
lenir.
6064 düzlem gerilme, (İng.:planestress,
Alm.: ebener Spannungszustand
(m). Fr.: eontrainte (j) plane, Rus.:
tuocKoe nanpHjtcenue)
Kalınlık yönünde gerilmenin sıfır ol­
duğu doğrusal esnek kırılma mekani­
ğindeki gerilme koşulu.
Açıklama: Bu koşula en yakın du­
rum çok ince sacın, sac yüzeyine pa­
ralel yüklenmesidir. Düzlem gerilme
koşullarında kırılma kararsızlığı düz­
84
lemi, asal çekme gerilmesi ile 45° açı
yapar.
6065 düzlem gerinme, (İng.: plane stra-
in, Alm.: ebener Dehnungsznstand
(m), Fr.: deformation (f) plane, Rus.:
nnocKan ()e(f)op\ıaı\mı)
Doğrusal esnek kırılma mekaniğinde­
ki gerinme koşulu.
Açıklama: Uygulanan çekme geril­
mesine ve çatlak büyüme yönüne dik
(yani çatlak cephesine paralel) yönde
gerinme sıfırdır. En yakın durum, ka­
im levhaların levha yüzeyine paralel
yüklenmesidir. Düzlem gerinmesi ko­
şullarında kırılma kararsızlığı düzlemi
asal çekme gerilmesi eksenine diktir.
6066 düzlem gerinme kırılma tokluğu,
(ing.: kie plane strain fracture, Alm.:
toughness kie Bruehzdhigkeit kie, Fr.:
faeteur (m) d'intensite (f) de eontra­
inte (f) eritique kie, Rus.: conpom ııe-
aenııe paıpyuıenııto npıı nnocKoü öe-
(ftopuaıpıu)
Gerinme şiddeti etmeninin bir levhada
kopmaya neden olan kritik değeri.
Açıklama: Çatlak cephesinin kısa bir
mesafe önünde esas olarak düzlem ge­
rinme koşullarında yoğruk biçim de­
ğiştirmenin sınırlı olması hâlinde mal­
zemenin çatlak büyümesine direnci­
ni gösteren bir özellik. K1( nin tespi­
ti, işlenmiş çentikli deney parçasının
yorulma yüküne tabi tutulması ve kı­
rılmaya kadar eğme ya da çekme yü­
künün artırılması ile yapılır. Deney­
de çatlak ilerlemesine yol açan kuvvet
deney parçasının şekline bağlı olarak
farklı şekillerde uygulanır.
6067 eğe sertliği, (İng.: file hardness,
Alm.: Feilharte (f), Fr.: dıırete (f)
a la lime (j), Rus.: meepöoemb,
onpede.iHe.Man nanujibnuKOM)
Değişik sertlikteki eğeler kullanılarak
saptanan metal sertliği.
6068 eğilme, (İng.: flexion: fiexure; ben-
ding, Alm.: biegen; Biegung (f), Fr.:
flexion (f), Rus.: eeııbanue; inen 6;
cfmeKcnH)
Silindirik ya da prizmatik bir cismin
eksenine dik kuvvetlere ya da bir çem­
berin onu oval hâle getirecek kuvvet­
lere maruz bırakılması sonucu biçim
değiştirmesi.

6069 eğme; katlama, (İng.: bending;
folding, A lm .: biegen; fal ten, F r.: fle-
xion (f); pliage (m), Rus.: ceuöanue;
(pCllblfOGKa)
Bir şerit, levha ya da teli belirli bir ya­
rıçap etrafında sürekli bir basınç uy­
gulayarak ya da darbelerle eğme ya da
katlama, bk. eğme deneyi.
6070 eğme deneyi, (İng.: bend test,
A lm .: Biegeversuch (m), F r.: essai
(m) de flexion (f), Rus.: ucnbimanue
HÜ U32UÖ)
Şekillendirilecek bir metalin (genel­
likle sac, şerit, levha, tel şeklinde) ba­
ğıl sünekliğini ve metalin sağlamlığı­
nı ve tokluğunu belirlemek için uygu­
lanan bir deney.
Açıklama: Deney sırasında numune
belirli bir çaptaki destek üzerinde, be­
lirli bir açıda, belirli sayıda eğilir. Şa­
yet numune kendi üzerine katlanırsa
“katlama deneyi” adı verilir.
6071 eğme momenti, (İng.: bending
moment, A lm .: Biegemoment (n),
F r.: moment (m) de flexion (f), Rus.:
ımuöaKnıpıü MOMenm)
Bir kiriş üzerine etki ederek onu eğ­
meye çalışan dış kuvvet çiftlerinin ve/
ya da momentlerinin cebirsel toplamı.
6072 elmas koni, (İng.: brale, A lm .:
Diamantkegel (m), F r.: cone (m)
de diamant (m), Rus.: ajiMasttbiü
KonunecKiıü naKonennıiK)
Rockwell sertlik deneyinde malzeme­
ye batırılan, belirli bir küresel konik
şekle sahip elmas uç.
6073 en büyük yük, (İng.: maximum
load, A lm .: Höchstlast (/), F r.: e har-
ge (f) maximale, Rus.: mükcumüjbnan
naepysKa)
Deney parçasının deney sırasında ta­
şıyabileceği en fazla yük. bk. kopma
yükü.
6074 Erichsen deneyi, (İng.: Erichsen
test, A lm .: Erichsensversueh (m), F r.:
essai (m) Erichsen, Rus.: uenbimanun
no ApuKceny)
Kenarlarından sıkılmış ortası serbest
bir sac metal parçası üzerine, ucu kü­
resel koni şeklinde bir bataç yırtılana
kadar bastırılarak yapılan bir kabart­
ma deneyi.
esneklik
Açıklama: Yırtılma sırasındaki mm
cinsinden girinti derinliği metalin sü-
nekliğinin bir ölçüsüdür.
6075 esnek art etki, (İng.: elastic afteref-
fect, A lm .: elastische Nachschrump-
fung (f), F r.: elasticite (/) differee;
elastisite (/) retardee, Rus.: ynpyeoe
nocjıeöeücmeue)
Metalden yükün kaldırılmasıyla, yoğ-
ruk çekme akmasından hemen son­
ra meydana gelen esnek toparlanma­
yı takip eden hafif büzülme.
6076 esnek biçim değiştirme; esnek
deformasyon, (İng.: elastic defor-
mation, A lm .: elastische Verformung
(/), F r.: deformation (f) elastique,
Rus.: ynpyean öccpopMaijun)
Gerilme etkisiyle boyutlarda meydana
gelen geçici değişiklik.
Açıklama: Gerilmenin kaldırılmasıy­
la malzeme başlangıç boyutlarına dö­
ner.
6077 esnek gerinme, (İng.: elastic stra-
in, A lm .: elastische Dehnung (f),
F r.: deformation (f) elastique, Rus.:
ynpyeoe nanpHJtcenue)
Bir gerilme tarafından meydana geti­
rilen ve bu gerilme kalktığında tama­
mıyla eski haline gelen boyut değişi­
mi.
Açıklama: Başlangıçtaki boyutun bi­
rim uzunluğu başına değişim olarak
verilir.
6078 esnek olmayan biçim değiştir­
me, (ing.: anelastic deformation,
A lm .:unelastische Verformung (/),
F r.: deformation (f) anelastique,
Rus.: neynpyean decfopMapuH)
Malzemenin yük kaldırıldıktan bir
süre sonra başlangıç şekline geri dön­
düğü biçim değiştirme.
6079 esneklik, (İng.: elasticity; resilien-
ce, A lm .: Elastizitat (f), F r.: elasticite
(/), Rus.: )jıacmumıocmb; vnpyeocmb)
1. Gerilen bir cismin biçim değiştir­
meden sonra eski boyut ve şeklini ala­
bilme özelliği. 2. Esneklik sınırını aş­
mayan bir gerinmeye maruz kalan bir
cismin yeniden kazanılabilen potansi­
yel enerjisi.
6080 esneklik, (İng.: flexibility, A lm .:
Anpassungsfahigkeit (f); Flexibilitât
85
esneklik modülü
(f), Fr.: flexihilite (f), Rus.: ynpv-
eoenm)
Kolaylıkla eğilip bükülebılme özelliği.
6081 esneklik modülü; Young mo­
dülü, (Ing.: modulus of elasti-
city; eoeffıeient of clasticity, Alnt.:
Elastizitatsmodul (m): Youngschc Mo-
dıd (m), Fr.: modüle (m) d'elastieite
(f); modüle (m) d'Young, Rus.: m o -
âv/ib vnpyeoemu; Modyib lOııeu; ko-
jcj)(/)nııueum vnpyeoemu)
Atomlar arası denge mesafesinde,
kuvvet-mesafe eğrisinin eğimi.
Açıklama: Cierilme-gerinme eğrisin­
de esnek bölgede (orantılılık sınırı­
nın altında) eksenel gerilmenin ekse-
nel gerinmeye oranı (gerilme-gerinme
eğrisinin eğimi). Bu bağıntıya Hook
yasası adı da verilir. Esneklik modü­
lü malzemenin esnemezliğinin bir öl­
çütüdür. Malzemenin atomlarını birbi­
rine bağlayan kuvvetlerle ilgili oldu­
ğundan, esneklik modülü yüksek mal­
zemeler yüksek erime sıcaklığına sa­
hiptir. Basma ya da çekmede elde edi­
len modül Young modülü, burulma ya
da kesmede elde edilen modül esne-
mezlik modülü, ortalama gerilmenin
birim hacimdeki hacim değişikliğine
oranı hacim modülüdür. Orantılılık sı­
nırına bağlı olmadan gerilme-gerinme
eğrisindeki belirli bir noktanın eğimi
teğet modülü ve yine orantılılık sını­
rına bağlı olmadan gerilme-gerinme
eğrisinin başlangıcından eğri üzerinde
herhangi bir noktaya çizilen doğrunun
eğimi kiriş modülüdür.
(»erilm e
86
6082 esneklik özellikleri, (İng.: elas-
tie properfies, Alm.: elastisehe Ei-
gensehaften (pl). Fi.: proprietes (fpl)
elasticpıes, Rus.: ynpyeue eaoüemaa)
Esneklik (Young) modülü, E =o geril­
me/ r: gerinme.
Açıklama: Poisson oranı v = s enle­
mesine/ e boylamasına; kesme mo­
dülü G = ı/y; B hacim modülü ya da
sıkışabilirlik modülü malzemenin es­
neklik özellikleridir.
"YzzzY Aı s'-*'V
Vcnkûistn mc
6083 esneklik sınırı, ( İ n g . : elastie limit,
Elastizitcitsgrenze (/). F r.: li­
A lm .:
mite (j) d'elcıstie ite (f) vraie, Rus.:
npede.ı vnpyeoemu)
Kalıcı biçim değiştirme meydana gel­
meden malzemeye uygulanabilecek
en yüksek gerilme.
6084 eş yönlü, ( İ n g . : isotropie, A lm .:
isotropiselı, F r.: isotrope, Rus.: ıi30-
mponubiü)
Özellikleri farklı eksenler boyunca
aynı değerde olan.
6085 eşik, ( İ n g . : threshold, A lm .: Selnvel-
le (f), F r.: sen il (m), Rus.: nopoe)
1. Gerilme-gerinme eğrisinde gerilme-
 gerilme

nin artışı ile görülen ilk etki. 2. Bir ha­ 6091 gerçek gerilme, (İng.: true stress,
reketin ya da olayın başlama noktası. Alnı.: wahreSpannung (f), Fr.: eontra­
6086 ezme deneyi, (İn g .: cnıshing test, inte (f) vraie, Rus.: deüenmume.ibiıoe
A lttı.: Druekversueh (m); Stauchver- nanptnıceuue)
suciı (m), F r.: essai (m) de eompressi- Çekme deneyinin her hangi bir anın­
on (f) longitudinale, Rus.: ucnbimauue daki yükün o andaki alana oranı.
na pcnâcHuueanue) 6092 gerçek gerinme, (İng.: true strain,
1. Boru ya da metal halka şeklinde­ Alm.: wahre Dehnung (f), Fr.: defor­
ki parçaların çevresinden yapılan bas­ mation (f) rationnelle; deformation (f)
kı ile ezilmeye dayanma gücünü (bas­ vraie; deformation (f) logaritmicpıe;
mada en yüksek yük) belirlemede kul­ deformation (f) naturelle, Rus.:
lanılan basma deneyi. 2. Borunun ka­ öeücmGumejibHoe namaJicenite)
litesini, ör. kaynaklı boru ya da tüpün Boyut değişiminin (dİ) o andaki nu­
kaynak sağlamlığını belirlemek için
mune boyuna (1) oranının entegrali.
yapılan basma deneyi.
Açıklama: lo başlangıç boyu Ao baş­
6087 gecikmeli akma, (İng.: delayedyi-
langıç alanı la andaki boy ve Aa o an­
eld, A l m.: verzögertes FHessen (m),
daki kesittir, = İn (la)/lo = İn Ao/Aa
F r.: ecoulement (m) retarde, Rus.:
3aâepjıcKa meı<yheem u)
Gerilmenin uygulanması ile buna te­
kabül eden akma noktası gerinmesinin
oluşması arasında zaman geçmesi.
6088 geçiş sıcaklığı, (İn g .: transition
temperatııre; transition range, A l m .:
Übergangstemperatur (f); Übergang-
szone (f), F r.: temperatııre (f) de tran­
sition (f), Rus.: me.Mnepamypa nepe-
xoc)a; ıııımepeaa nepe.roâa)
Malzemeler genellikle belirli bir sı­
caklığın üzerinde ya da belirli bir sı­
caklık aralığında siinek, bunun altında
gevrek kırılma ile kopar.
Açıklama: Bu sıcaklık ya da sıcaklık
aralığı geçişim sıcaklığı diye adlandı­
rılır ve çeşitli etkenlere, bilhassa geril­
menin uygulanma yöntemine bağlıdır.
%50 gevrek kırılmadaki ya da en yük­ 6093 geri yaylanma, (İng.: springback,
sek enerjinin yarısındaki geçişim sı­ Alm.: Riiekfederung (f), Fr.: retour
caklığı gibi tanımlamalarla kullanılır. (m) elastique; retrait (m) elasticpıe,
6089 genel gerinme, (İn g .: conventional Rus.: ynpyeoe nocjıedeûemme; om-
strain, A ln ı.: konventionelle Dehnıtng cKaKueaııııe)
(f), F r.: deformation (f) convention- 1. Soğuk şekillendirmeden sonra me­
nel/e; deformation (f) relative, Rus.: talin esnek toparlanması. 2. Bir şe­
oObiKnoeennan ıtaımı.vceıııoı) killendirme işleminden sonra metalin
Doğrusal gerinmenin başlangıç ölçüm başlangıç şekline ya da ölçüsüne dön­
boyuna bölünmesi ile elde edilen de­ me derecesi.
ğer. 6094 gerilme, (İng.: stress; un it load;
6090 genleşme gerilimi, (İtıg.: dilatati- nominal stress, Alm.: Spannung (f),
onal stress, A ln ı.: Dehnııngsbelastung spezifisehe Belastung (f), Fr.: charge
(f), F r.: eontrainte (J) de dilatation (j), (f) un ita ire; tension (f); eontrainte (f),
Rus.: oCrbeMHUH nanpnoıcenım) Rus.: nanpnoK'enue; eâııuımuan ua-
Malzemenin hacminde değişikliğe yol epvsKa; uoMuua.ibHoe nanpHJiceuııe)
açan gerilme. Birim alandaki kuvvet.

87
gerilme alanı
A ç ık la m a : Birimleri: Pa(N m 2), MPa
(N mm 2). Çoğunlukla bir düzlemdeki
küçük bir alana etki eden kuvvet ola­
rak düşünülür. Düzleme dik ve paralel
bileşenlere ayrılabilir ve bileşenler
sırasıyla normal ve kesme gerilmesi
adını alır. Gerçek gerilmede kuvvet ve
alan aynı zamanda ölçülür. Çekme ve
basma deneylerindeki gerilme kuvve­
tin başlangıç alanına bölünmesi ile bu­
lunur. Anma gerilmesi, gerilme yük-
seltieilcr ve yoğruk akma göz önüne
alınmayarak basit esneklik denklem­
leriyle bulunan gerilmedir, ör. çentikli
eğme deneyinde eğme momentinin en
küçük kesit momentine bölünmesiyle
bulunur, bk. gerçek g e rilm e ; m ü h e n ­
d is lik g erilm esi.
6095 gerilme alanı, (İng.: stress field,
A ln u : Spannııngsfeld (n), F r.: champ
(m) de eontrainte (f), Rus.: naıe ua-
npn.MvuuM)
Gerilme etkisi altındaki bölge.
6096 gerilme aralığı, (İng.: range of
stress, A lm .: Selnvingbreite (f) der
Spcınnııng (f), Fr.: etendue (f) de la
eontrainte (f) de faligııe (j), Rus.:
dııamnon nanpn.veenıoı)
En yüksek ve en düşük gerilme arasın­
daki cebirsel fark.
6097 gerilme durumu, (İng.: state of
stress, A lm .: Spcumungszustcınd (m),
F r.: etat (m) de eontrainte (/), Rus.:
eoemoHuııe nanp>uıeenıı>ı)
Benzeşik olarak biçim değiştirmiş bir
hacimdeki ya da bir noktadaki geril­
menin tam olarak tanımlanması.
A ç ık la m a : Tanımlama genellikle ge­
rilmenin birbirinden bağımsız altı bi­
leşeninin bilinmesini gerektirir.
6098 gerilme genliği, (İng.: stress anıp-
litnde, A lm .: Spannııngsamp/itııde (j),
Fr.: amplitlide (j) de la eontrainte (f),
Rus.: aMtuumyöa nanpnjıcenun)
En yüksek ve en düşük gerilimler ara­
sındaki cebirsel farkın yarısı.
6099 gerilme oranı, (İng.: stress ratio,
A lm .: Spannııngsverhâltnis (n), Fr.:
rapport (m) de eontrainte (f), Rus.:
ko )(/)(/)u11ııennı nanpnoıeenun)
Yorulmada bir çevrimdeki en düşük
gerilmenin en yüksek gerilmeye oranı.
88
A ç ık la m a : Çekme gerilmeleri artı,
basma gerilmeleri eksi olarak kabul
edilir.
6100 gerilme şiddeti etmeni (K,), (İng.:
stress intensity faetor ( K f Alm.:
Spannungsintensitâtsfaktor (m), Fr.:
faeteur (m) d'intensite (J) de eont­
rainte (f) (k) . Rus.: KO)(/)(/)uııue/ını
unnıeneuHUoemn uaııpHaıeenun (Kf))
Çatlak ucundaki gerilme ile çatlak
boyu ve şekline bağlı olarak çatlak
ucundaki gerilmenin şiddetini göste­
ren bir sayı.
A ç ık la m a : Aşağıdaki eşitlik ile veri­
lir. K, a (Trafo Burada Y numune ve
çatlağın geometri sabitesi olup 1 civa­
rındadır. s uygulanan anma gerilmesi
ve a kenar çatlağı boyutu ya da iç çat­
lak boyutunun yarısıdır. Şayet K kri­
tik bir K] değerine eşit ya da büyükse
çatlak ilerler. Kırılma tokluğu adı ve­
rilen bu değer farklı yükleme koşul­
ları için farklı alt simge ile gösterilir.
KC düzlem gerilme kırılma tokluğu.
Düzlem gerinmesi koşullarını oluş­
turan kesitlerden daha ince kesitlerde
çatlağı ilerleten gerinme şiddeti etme­
ni. K, çatlak yüzeylerini çatlak düzle­
mine dik ayıran yükleme koşulların­
da belirlenen gerinme şiddeti etmeni.
K|( düzlem gerinme kırılma tokluğu.
Düzlem gerinmesi koşullarında be­
lirlenen gerinme şiddeti etmeni, veri­
len bir malzeme ve koşul için K( nin
en düşük değeri. KId dinamik kırılma
tokluğu. Dinamik yükleme koşulların­
da belirlenen kırılma tokluğu. Çok tok
malzemelerin K değerleri için bir
yaklaşık değer olarak kullanılır. K .
yenim çatlamasındaki gerilme şiddeti­
nin en küçük değeri. Malzeme ve ye­
nim ortamının müşterek etkisini belir­
ten bu değerin altında malzeme müş­
terek etki ile kırılma göstermeyecek­
tir.
6101 gerilme yoğunluğu etmeni (Kt),
(Ing.: stress-eoneen tr ation fa eto r
(K f Alm.: Spannungsdefektfaktor
(m), Fr.: fa eteu r (m) de coneentra-
tion (f) de eontrainte (f) theoricjue,
Rus.: ı«))(f)(/)uuueum Konı\enmpaıpıu
HanpHJieeuuü)

Gerilmede çentik ya da delik gibi bir
yapısal süreksizliğin varlığım hesaba
katmak için kullanılan çarpma etmeni.
Açıklama: Süreksizlik bölgesindeki
en yüksek gerilmenin, bütün kesitin
anma gerilmesine bölümüne eşittir.
6102 gerilme-gerinme çizgesi; geril-
me-gerinme diyagramı, (İng.:
stress - strain diagram; load - exten-
sion diagram, A lm .: Sparırıungs-Deh-
nungs-Diagramm (n), F r.: diagramme
(m) effort (m)-deformation (j); dia­
gramme (m) tension (f)-deformation
(f), Rus.: öuaepa.MMa HanpHDtcenuH
- HamRoteemiH; npııaan saeucuMoemu
yÖMihemiH om uaepyııaı)
Çekme deneyinde gerilme (ya da uy­
gulanan yük) ile buna karşıt gerinme
(ya da uzama) arasındaki bağıntıyı
gösteren, malzemenin mekanik özel­
likleri hakkında bilgi veren çizge.
Açıklama: Kullanılan gerilme ve ge­
rinmenin cinsine göre gerçek ya da
mühendislik gerilme-gerinme çizgesi
diye adlandırılır.
6103 gerilme-kopma deneyi, (İng.:
stress-ruptııre test, A lm .: Krieehver-
saeh (m) his zum Brueh, F r.: essai (m)
de flııage (m), Rus.: uenbimauue na
pajpbie npıı uanpHJiceııııe)
Kopmaya kadar uzatılmış sürünme
deneyi.
Açıklama: Numune belirli bir sıcak­
lıkta ve belirli bir yük altında kırılana
kadar tutulur. Uzama, kırılmaya kadar
geçen zaman, uygulanan yük ve deney
sıcaklığı kaydedilerek tasarımcıların
yararlandığı çeşitli eğriler meydana
getirilir.
6104 gerilme-sayı (GS) eğrisi, (İng.:
S-N eıırve, A lm .: Spannung-Nummer-
gerinme hızı
Kıırve (f); S-N-Kurve (f), F r.: eourbe
(f) de fVöhler; eourbe (f) s/n, Rus.:
öuaepaMMa uanpazHcenuH (S) npomm
Hueııa ijUKaoe do pajpyuıemm (N) (S -
N upusan))
Yorulma deneyinde, numuneye geril­
me (S) uygulandığında numunenin kı­
rılmasına (veya çatlamasına) kadar ge­
çen çevrim sayısıdır (N). bk. yorulma.
6105 gerinme, ( in g .: strain, Alm.: Deh-
nung (79, F r.: deformation (f) relative,
Rus.: HamnatcemiH)
Bir gerilme etkisiyle meydana gelen,
başlangıç boyutunun birim uzunluğu
başına değişiklikle ifade edilen biçim
değiştirme.
Açıklama: Doğrusal gerinme doğru­
sal boyutun birim uzunluğundaki de­
ğişme. Gerçek gerinme gözlenen an­
daki uzunluğun başlangıçtaki ölçüm
boyuna oranının doğal logaritması­
na, genel gerinme, doğrusal gerinme­
nin başlangıç ölçüm boyuna bölünme­
sine verilen addır. Kesme gerinmesi
başlangıçta birbirine dik olan iki çizgi
arasındaki açının (radyan cinsinden)
değişme miktarıdır. Gerinme yalnız
başına kullanıldığında genellikle uy­
gulanan gerilime paralel, doğrusal ge­
rilmeyi ifade eder. bk. gerçek gerin­
me; mühendislik gerinmesi.
6106 gerinme durumu, (İn g .: state
o f strain, Alm.: Dehnungszustand
(m), F r.: etat (m) de deformation
(/), Rus.: cocmoRHUR namRDtceHUR;
defopM upoeannoe cocm ohhue)
Benzeşik olarak biçim değiştirmiş bir
hacimdeki ya da bir noktadaki biçim de­
ğiştirmenin tam olarak tanımlanması.
Açıklama: Tanımlama genellikle ge­
rinmenin birbirinden bağımsız altı bi­
leşeninin de bilinmesini gerektirir.
6107 gerinme hızı, (İn g .: strain rate,
Alm.: Verformungsgesehwindigkeit
(/); Dehnungsgesehwindigkeit ((), F r.:
vitesse (f) de deformation (f), Rus.:
CKopocmb HamHOK'enuH)
Çekme deneyindeki uzama hızı.
Açıklama: Numune ölçüm boyutun­
dan belirlenen gerinme, gerinme hızı­
nın belirlemesinde kullanılır. Gerinme
boyutsuz olduğundan gerinme hızının
birimi karşıt zamandır.
89
gerinme hızı duyarlığı (m)
6108 gerinme hızı duyarlığı (m), (İn g .:
simin nite sensitivity, A lm .: Enıp-
fndliehkeit (/) der Verfornıııngsgese-
fnvindigkeit (f), Fr.: sensitivite (f) a
la vitesse (f) de defornıation (J), Rus.:
Hyeemmımejihnoemh eKopoenıu naımı-
,neenim)
HMK ve iyonik kristallerde olduğu
gibi akma gerilmesinin gerinme hızı­
nın artışı ile artması.
Açıklama: Nieel olarak, belirli bir (o)
gerinme düzeyinde ve (T) sıcaklıkta,
(s') yoğruk gerinme hızında belirli bir
(A log e' ) artışı sağlamak için gerekli
gerilimdeki artış (A log a) ise, m= (A
log o / A log e')
6109 gerinme sertleşmesi, (İn g .: simin
hürden ing, A lm .: Verfestigııng (f), Fr.:
eeroııissage (m), Rus.: ynpomıenue
narmuıeenım)
Yeniden kristalleşme aralığının altın­
daki sıcaklıklarda yoğruk biçim değiş­
tirmenin yol açtığı sertlik ve dayanım
artışı.
6110 gerinme sertleşmesi hızı, (İn g .:
nite ofs train hürden ing, A lm .: Verfes-
tigungsgeselnvindigkeit (f), Fr.: taux
(m) de eonsolidation (f); eonsolidcıtion
(f); taııx (m) d 'eeroııissage (m), Rus.:
eKopoemr ynpomıenue narım,veeııım)
Yoğruk alanda, gerçek gerilmenin de­
ğişme hızının gerçek gerinmenin de­
ğişme hızına oranı.
6111 gerinme sertleşmesi üst simge­
si, (İn g .: strain hcırdening e.vponent,
A lm .: Verfestigıuıgsexponent (m),
Fr.: eoeffieient (m) d'eeroııissage
(ııı), Rus.: noıaı ianıeın ynpomıenue
nanmmeenım)
Gerinme sertleşmesinin bir ölçüsü.
Açıklama: o=a()xCn eşitliğindeki n
sabitesi. Eşitlikte a - gerçek gerilme,
o(l - birim gerinmedeki gerçek gerilme
ve C - gerçek gerinmedir.
6112 gerinme yaşlanması gevrek­
leşmesi, (Ing.: strain age embritt-
lemen t, A l m . : Reeka ltungssprödig-
keit (f), Fr.: fragil ite (f) de vieillisse-
ment (m), Rus.: oxpynmıaanue npıı
de(/)opMai(uouHOM emapenııu)
90
Düşük karbonlu çelikler (bilhassa
kaynar ya da baskın çelikler) yoğun
bir biçim değiştirmeden sonra yaşlan­
dırdığında, meydana gelen sertlik ve
dayanım artışına eşlik eden süneklik
kaybı.
Açıklama: Gevreklik derecesi yaşlan­
dırma sıcaklığı ve süresinin bir fonk­
siyonudur. 200°C’ ta dakikalar için­
de, oda sıcaklığında bir kaç saatten bir
yıla kadar değişebilen bir süre içinde
meydana gelir.
6113 gerinmeölçer, (İn g .: strain gage;
strain gaııge, Alnı.: Dehmıngsmess-
tre ifen (nı), F r.: jaııge (f) de eontra-
inte (f), Rus.: dairimin nanmaıeenım;
nıeınoöanımiK)
Küçük gerinme miktarlarını ölçmek
amacıyla kullanılan, boyunda mey­
dana gelen değişimle orantılı olarak
elektrik direnci artan, çok ince sarmal
tel.
Açıklama: Genellikle bir kumaş üze­
rine yerleştirilerek gerinmenin ölçüle­
ceği yere tutkallanır.
6114 gevrek çatlak ilerlemesi, (İn g .:
brittle emekpropagation, A lm .: sprö-
de Rissaıısbreitııng (/), F r .: propagati­
on (j) fragil e de fissure (f), Rus.: pae-
npoempaueuue .vpv/iKoıı nıpeufiıubi)
Bir çatlağın malzemede birikmiş es­
nek enerjiden başka bir enerji gerek­
tirmeden, aniden ilerleyişi.
Açıklama: Mikroskop altında bir
miktar biçim değiştirme belli olursa
da çıplak gözle fark etmek mümkün
değildir.
6115 gevreklik, (İn g .: embrittlenıent,
A lm .: Versprödung (/), F r.: fragil ite
(f), Rus.: oxpynmmaııııe)
Bir metalin normal sünekliğinin fizik­
sel ya da kimyasal değişmeler sonu­
cu azalması, bk. hidrojen gevrekliği;
meneviş gevrekliği.
6116 gevşeme deneyi, (İn g .: relaxation
test, A lm .: Entspannııngversueh (f),
F r.: relaxation (f), Rus.: ncnbimamıe
na pemmeanıno)
Sabit bir sıcaklıkta tutulan deney çu­
buğuna değişmeyen bir çekme geril­
mesi uygulayarak, kalıcı gerilmenin
sürekli ya da belirli aralıklarla saptan­
ması.

6117 Griffith kuramı, (İng.: Griffith
theory, Alnu: Griffıthsehe Theorie
(f), Fr.: theorie (f) de Griffith, Rus.:
meopmı rpmpffuma)
Düzlem gerilmelere maruz, tam gev­
rek bir malzemeden ince bir levhada
bir çatlağın ilerleyerek gevrek kırıl­
maya yol açması için gerekli çatlağa
dik çekme gerilmesinin (o), Young es­
neklik sayısı (E), özgül yüzey enerjisi
(y) ve çatlak yarı uzunluğu e ile bağın­
tısını veren kuram.
Açıklama: o = (2yE / 71c )Vı
6118 Guinier-Preston bölgeleri; GP
bölgeleri, (ing.: Guinier-Preston
zones, Alnı.: Gıtinier-Preston-Zonen
(pl): GP-Zonen (pl), Fr.: zones (fpl)
de Guinier-Preston, Rus.: ionnı 1'unne
- npeemona)
Çökelme sertleşmesine uğrayan Al-
Cu alaşımında bakır kümeleri hâlinde
geçiş çökeltileri.
Açıklama: İlk meydana gelen GP1
bölgeleri yaklaşık 100 Â uzunluğun­
da, bir iki atom kalınlığında, alümin­
yum anafazın (100) düzlemleri üzeri­
ne çökelmiş, onunla tamamiyle uyum­
lu bakır atomu kümeleridir. İkinci ge­
çiş yapısı GP2 bölgeleri, disk şeklin­
de, tetragonal kristal yapılı, yaklaşık
1500 Â kadar kalınlıkta, anafaz ile
diskin çevresinde uyumlu, diğer yön­
lerde uyumsuz bakır atomu kümeleri­
dir. Daha sonra GP2 bölgeleri çözüne­
rek 0' ve sonuçta q de çözünerek ka­
rarlı tetragonal CuAğ 0 fazı hâlinde
çökelir. 0 çökeldiğinde alaşımın daya­
nımı düşer alaşım aşırı yaşlanmış du­
ruma gelir.
6119 hacim modülü (k), (İng.: hulk mo­
dül us, Alnu: Volumenmodul (m), Fr.:
modüle (m) d'elastieite (f) eubicpıe;
modıtle (m) de eompressihilite (f),
Rus.: Mody.ib oobCMuoeo cjıcamım)
Hidrostatik basınç (p) ve buna tekabül
eden hacimsel küçülme (dV/V) ara­
sındaki orantılılık sabitesi.
Açıklama: k = p/ (dV/V). Sıkışabilir-
lik, b hacim modülünün tersidir, (b =
1/k).
6120 hakem çubuğu, (İng.: arbitration
bar, Alnu: Schiedsbarren (m); Angııss
hidrostatik darçıkım
(m), Fr.: barreau (m) d ’essai (m) de
ffexion (/) statique, Rus.: apöumpa.jfe-
HblÛ opycoK)
Döküm parçası ile aynı erimiş metal­
den dökülen çubuk.
Açıklama: Kimyasal bileşim, sert­
lik ve çekme dayanımını belirlemede
ve kırma deneyinde kullanılan çubuk.
Deney sonuçlarına göre parçanın ka­
bulüne ya da reddine karar verilir.
6121 halka eğme dayanımı modülü,
(Ing.: bending strength modulus o f a
ring, Alm.: Biegefestigkeit (f) eines
Ringes, Fr.: modüle (m) eonvention-
nel de resistance (f) a la flexion (f),
Rus.: Modyjın ç i l i m ı n e ı ı b a K o .ib i ıa )
Aşağıdaki eşitliğe göre bulunan halka
şeklinde numunenin eğme dayanımı­
nın bir ölçüsü olan sayısal R değeri.
Açıklama: R = [3P (D-e)]/[7ibe2]
(daN/mm2) P - kırma yükü (mm), D -
dış çap (mm), e - et kalınlığı, b - geniş­
lik.
6122 halka eğme deneyi, (İn g .: bending
test o f a ring, A lm .: Biegeversııch (m)
(eines Ringes), Fr.: essai (m) de flexi-
on (f) statigue sur anneaıı (m), Rus.:
uenbimaHue naibua na useuö)
Halkanın içeriden, birbiri karşısına
yerleştirilmiş iki bıçak ağzı üzerinden
yüklenerek eğildiği deney.
6123 hidrojen gevrekliği; hidrojen kı­
rılganlığı, (İn g .: hydrogen embrittle-
ment; hydrogen brittleness, A lm .: Was-
serstoffsprödigkeit (f) (des Kııpfers),
Fr.: fragilite (f) dne d Vhydrogene
(m); fragilite (/) d'hydrogene (m),
Rus.: aodopoduan xpynKOcmb;
(iodopoönaH ynıeuMocm n)
Metallerde soğurulan hidrojen etkisiy­
le kırılganlığın düşmesi.
Açıklama: Genellikle bakır için kul­
lanılır. Bakır içerisine yayınarak ya­
pıdaki oksijenle birle şen hidrojenin
meydana getirdiği yüksek basınçtaki
su buharı cepleri kırılganlığa yol açar.
6124 hidrostatik darçıkım; suduruk
darçıkım, (İn g .: hydrostatie extru-
sion, A ln u : hiydrostatische Extrusion
(m), Fr.: extrusion (/) hydrostaticpıe,
Rus.: endpoemamımeeKoe dbiöae.ın-
eanue)
91
histerezis
Darçıkım basıncının şekillendirilecek
parçaya yüksek basınçtaki bir sıvı ta­
rafından taşındığı darçıkım yöntemi.
6125 histerezis, (İn g .: hysteresis, A lm .:
Hysterese (f), Fr.: hysteresis (f), Rus.:
euemepeme)
Çevrimli gerilme altında esnek yükle­
me ve boşaltma eğrilerinin çakışma­
ması.
6126 Hook yasası, (İn g .: Hooke's law,
A lm .: Hooke's ehes Gesetz (n), Fr:: loi
(f) de Hooke, Rus.: uikoh Fym)
Esnek bölgede meydana gelen geril­
menin gerinme ile orantılı olduğunu
belirten yasa.
6127 Hoop gerilmesi, (İn g .: Hoop
stress, A lm .: Hoop-Belastung (f),
Fr.: eontrcıinte (j) tangentielle; ten-
sion (f) tangentielle, Rus.: naibuenoe
uanpnjıceuue)
Bir silindirin ya da kürenin cidarında
dairesel yönde etki eden gerilme o(|.
Açıklama: İç basıncı p olan ince ci-
darlı bir boruda o(l; = pR/t, olup bura­
da t - cidar kalınlığı, R - yarıçaptır.
6128 ısıl esneklik etkisi, (İn g .: ther-
moelastie ej/ect, A lm .: thermoe-
lastiseher Ef'fekt (m), Fr.: efjet (m)
thennoelasticjue, Rus.: )(/)(/)eı<m mep-
Moynpyeoenıu)
Malzemede hızlı bir gerinme değiş­
mesinin yarattığı sıcaklık değişimi.
6129 ısıl gerilme, (İn g .: thennal stress,
A lm .: thennisehe Spannung (f),
Fr.: eontrainte (J) thermicjue, Rus.:
ınen.ıoeoe uanpnjıceuue)
Metallerde eşit olmayan sıcaklık dağı­
lımının yol açtığı gerilme.
6130 ısıl yorulma, (İn g .: thennal fati-
gııe, A lm .: thennisehe Ermiidung
(f), Fr.: fatigııe (f) thermicjue, Rus.:
mepMuneenciH ycnuuocnib)
Açıklama: Birbiri arkasına gelen ısın­
ma, soğuma (sıcaklık eğimcesi değişi­
mi) çevrimlerinin neden olduğu yorul­
ma.
6131 ışıklı esneklik deneyi, (İn g .: pho-
toelastieity, A lm .: Photoelastizitdt (f);
Priifung (f) fiir Photoelastisitdt (f),
Fr.: photoelastieite (f), Rus.: (j)onıo-
ynpyeoenib)
92
Parçanın saydam bir modelini ya da
parçaya yapıştırılmış saydam ve es­
nek bir malzemeden kaim bir filmi
kullanarak, uygulamadaki gerilimle-
rin yüksekliklerinin ve dağılımlarını
belirleme yöntemi.
6132 Izod deneyi; sarkaçlı darbe de­
neyi, (İn g .: Izod test, A lm .: Kerbs-
ehlagversııelı (m) von Izod (f), Fr.:
essai (m) Izod, Rus.: uenbtmamıe (oö-
panıoe e naöpesoM) no Hsoöy)
Tek ucundan dikey olarak bağlı numu­
nenin sarkaca bağlı bir çekicin tek bir
darbesi ile kırılarak, kırılması sırasın­
da yutulan enerjinin ölçümü esasına
dayanan darbe deneyi.
Açıklama: Numune, dairesel ya da
kare kesitli. Bir, iki, ya da üç çentik­
li olabilir.
6133 İç sürtünme, (İn g .: internal friction,
A lm . : innere Reibung (j), Fr.: frietion
(f) in teme, Rus.: enyınpenuee ınpe-
nne)
Dalgalanan gerilimlere maruz kalan
malzeme tarafından enerjinin ısıya
dönüştürülmesi.
Açıklama: İç sürtünme logaritmik ek­
silme ile ölçülür.
6134 içbükey kırılma, (İn g .: rock eandv
fracture; eonehoidal fraeture, A lm .:
Muselıelbnıeh (m); Konkcıvbrueh (m),
Fr.: eassure (f) eonehoıdale,x, Rus.:
cKcı.ibiıoe paıpyııtenue; paKOHiıenmü
11tio.\ı)
Düzgün, hafif içbükey yüzeylerle kı­
rılma.
6135 iki eksenli gerilme, (İn g .: b ia x ia l
stress, A lm .: z\\ ’e ia e h sig e S p a n n u n g
(f), Fr.: e o n tra in te (f ) p la n e , Rus.:
()eyxoenoe u a n pu n ce n u o e eoenıounue)
Asal gerilmelerden birisinin sıfır, di­
ğer ikisinin genellikle çekme olduğu
gerilme durumu.
6136 ikizleme, (Ing.: tıv in n in g ; d e fo rm a ti-
on E vin n in g , A lm .: Z w illn n g s b ild u n g
(f), Fr.: m a e la g e (m), Rus.: ösoühuko -
m tıu e ; ()e(f)op.\ la i( un âeoün u Konan un)
Metallerdeki yoğruk biçim değiştirme
mekanizmalarından birisi.
Açıklama: Atom kafesinin ikiz diye
adlandırılan biçim değiştiren kısım,
içinde yer aldığı biçim değiştirmemiş

ana kristalin ayna görüntüsü şeklin­
dedir. Kafesin biçim değiştiren ve bi­
çim değiştirmeyen kısımları arasında­
ki kristalçizi düzlemi ikizleme düzle­
mi, ikiz içindeki kafes atomlarının ha­
reket yönü, ikizleme yönü diye adlan­
dırılır.
6137 işleme sertleşmesi katsayısı,
(hıg.: s tra in-hürden ing coefficient,
Alm.: Verfestigungskoeffizient (m),
Fr.: coefficient (m) d'ecrouissage (m),
Rus. : K03(f)(fmiiuenm ynpoHnenuH)
Malzemenin soğuk işlemeye tepkisini
belirten bir sayı.
Açıklama: log-log ölçütü kullanıldı­
ğında gerçek gerilme-gerçek gerinme
eğrisindeki yoğruk kısmın eğimi.
6138 işleme sertleşmesi; gerinme
sertleşmesi, (İng.: work-hardening;
strain hardening. Alm.: Verfestigung
(f), Fr.: ecrouissage (m), Rus.: mcxü-
ınmeeKoe ynponnenue; naımuıceııııan
vnpo'iıtenmt)
Kristal yapılı malzemeler yoğruk bi­
çim değiştirmeye uğradıkça aykırı
yerleşimdeki artış nedeniyle sertleşir
ve gerinme arttıkça şekil değiştirebil­
mek için daha fazla gerilmeyi ihtiyaç
gösterir.
Açıklama: İşleme sertleşmesi adı ve­
rilen bu sertleşme kristal yapısına,
yönlenimine, büyüklüğüne, saflığına
ve yüzey durumuna bağlıdır, ör. HMK
tek kristaller kopmaya kadar bütün bi­
çim değiştirme boyunca gittikçe aza­
lan bir işleme sertleşmesi gösterir.
SDA tek kristaller gittikçe artan, sü­
rekli ve düşük bir işleme sertleşmesi­
ne sahiptir. YMK kristaller kopmaya
kadar üç farklı sertleşme devresinden
geçer: kolay kayma, doğrusal sert­
kalıcı uzama gerilmesi
leşme ve dinamik toparlanma. Kolay
kayma: SDA kristallerinde ve YMK
kristallerinin ilk devresindeki kayma
olup genellikle bir sistem üzerindedir.
Doğrusal sertleşme, diğer sistemler de
etkili olmaya başladıklarında ve kesiş­
tiklerinde aykırı yerleşimlerin engel­
lenmesi sonucu gerilme-gerinme eğ­
risinde görülen ani yükselmedir. Di­
namik toparlanma, sertleşmede kristal
içerisinde kalan ve gittikçe artan ay­
kırı yerleşim halkalarının kenarlarının
etkili olduğu geçişli kaymalar, tırman­
malar ve sekilerin neden olduğu sıcak­
lığa bağlı toparlanmadır.
6139 kabartma deneyi, (İng.: eupping
test, A lm .: Tiefziehprüfung (f), Fr.:
essai (m) d'emboutissage (m), Rus.:
ucnbimanue na obiniHMCKy)
Saclara uygulanan süneklik deneyi.
Açıklama: Daire şeklindeki numune
pres altında kabartılarak yırtılmadaki
kabarma derinliği ve uygulanan yük
ölçülür.
6140 kabul deneyi, (İng.: proving test,
A lm .: Prüfspannung (f), Fr.: essai
(m) d'epreuve (f), Rus.: npue.Mounan
ucnbimamiH)
Malzemenin özelliklerini saptamak
amacıyla değil de, onun en az isteni­
len özelliklere sahip olup olmadığını
belirlemek amacıyla yapılan deney.
6141 kalıcı gerinme, (İng.: offset, A lm .:
bici bende Dehnung (f), Fr.: allonge-
ment (m) remanent, Rus.: ocpeem;
cMeıgenue)
Çekme deneyinde yük kaldırıldıktan
sonra numunede görülen başlangıç
ölçüm boyutunun belirli bir yüzdesi
uzama, bk. kalıcı uzama gerilmesi.
6142 kalıcı uzama gerilmesi, (İng.:
permanent set stress, A lm .: Span-
nııng (f) bei z % bleibende Dehnung
(f), Fr.: limite (f) d'allongement (m)
remanent de z %, Rus.: uanpHJieenıoı
oenı amonnoeo decpopMan uh)
Çekme deneyinde yük kaldırıldıktan
sonra başlangıç ölçüm boyutunun %
z’si kadar bir kalıcı uzamaya neden
olan gerilme.
Açıklama: % z miktarındaki uzama
kalıcı gerinme diye adlandırılır.
93
kalıcı uzama
6143 kalıcı uzama; yoğruk biçim de­
ğiştirme, (İn g .: pennanent set;
plastic deformeli ion; pennanent eton­
ga tion, A lttı.: bleibende D e h n u /ıg (f),
Fr.: allongement (m) remanent (pour
eent), R u s .: ocmamo'iıum defopua-
ıııın; n.ıaemımeeKan defopMaıımı;
oernamonnaH deıfopMaıpiH)
Belirli bir yük uygulanıp kaldırıldık­
tan sonra ölçülen uzama.
Açıklama: Genellikle başlangıç öl­
çüm boyutunun yüzdesi cinsinden ifa­
de edilir.
6144 kanıt yükü; kabul yükü, (İn g .:
p r o o f load, A lttı.: V ersııehslast (f),
Fr.: c h a rg e (f) d ’e p re u v e (f), R u s .:
M aKeuM ajbHO -âonyem ıiM an na ep ys-
ı< a )
Önceden belirlenmiş, numunenin ge­
nellikle çok sayıdaki uygulamada ma­
ruz kalacağı, kullanılma izni için ka­
bul deneyinde uygulanan yük.
6145 karışık tarz yıkım, (İn g .: mixed
nıode failure, A lm .: Misehmodeaııs-
fall (m), Fr.: rupture (f) miste, R u s .:
paspyıuenım cMeıuannoco anda)
Çatlak ucunda çok yönlü gerilimlere
maruz kalarak meydana gelen kırılma.
Açıklama: En yaygın olanı çatlak
düzlemini çekme gerilmesi ve kesme
gerilmesinin birlikte etkilemesi duru­
mudur.
6146 kaskatılık, (İn g .: stiffn e ss, A lttı.:
S te ifh e it (f), Fr.: r ig id ile (f), R u s .:
jıceem Koenib)
Young modülü ile belirtilen, malze­
menin esnek biçim değiştirmeye kar­
şı direnci.
6147 kaskatılık; esnemezlik; eğilmez-
lik, (İng.: rig id ity ; stiffn e ss, A lm .:
S te ifh e it (f); S ta r rh e it (f), Fr.: rig id ite
(f), R u s .: j/ceenik'oenib; ın a epdoem b)
Bir metalin ya da parçanın esnek bi­
çim değiştirmeye direnç gösterme ye­
teneği.
Açıklama: Benzeri şekillerde esne­
mezlik esneklik modülü ile orantılıdır.
Belirli bir malzeme için kesit boyut­
larından hesap edilen atalet momenti
arttıkça esnemezlik artar.
6148 kayma çizgileri; kayma hatları,
(iı ıg .: slip lines, A lm .: G le itlin ie (f),
Fr.: li g n e s (fpl) d e g lis s e m e n t (m),
R u s .: .m m ın eKO.ibjıcenım)
94
Bir kristalin yüzeyinde yoğruk gerin­
meden sonra görülen, kristal düzlem­
lerinin 20-500 atom çapı aralıklar­
la birbirlerine göre kaymaları sonucu
oluşan ince paralel çizgiler.
6149 kayma kuşakları, (İn g .: slip bands,
A lttı.: Gleitbdnder (n pl), F r.: bandes
(fpl) de glissement (m), R u s .: nonoenı
eKo.ibMcemiH)
Yüksek sıcaklıklardaki yoğruk gerin­
mede kristal yüzeyinde görülen bir
aradaki kayma çizgilerinin oluşturdu­
ğu geniş, bölgesel basamaklar.
Açıklama: Kuşaklar arasında kayma
nadiren görülür, bk. kayma çizgileri.
6150 kazıyabilirlik, (İn g .: abrasi-
vitv, A lm .: Abrassonigkeit (f), F r.:
abrasivite (f), R u s .: aopasııanoemb;
aöpa ınaıibie c‘aonem aa)
Bir yüzeyin, parçacığın ya da parça­
cıkların belirli koşullarda sürtünme
sonucu katı bir yüzeyi kazınmalı aşın­
maya uğratabilme yeteneği.
6151 kemirme yorulması, (İn g .: fretting
fatigue, A lttı.: Reibermiidung (f), F r.:
fatigue (f) de frottement (m), R u s .:
yema.ıoemb npıı (fjpemmııme)
Kemirilmiş yüzeyden başlayan yorul­
ma kırılması.
6152 kesit daralması, (İn g .: redııetion in
area; redııetion o f area, A lm .: Brııe-
heinschnürııng (f); Einsehniirnng (f),
F r.: eoeffieient (m) de s trieti on (f),
R u s .: nonepemıoe eyjıcenue)
Çekme deneyi numunesinde ya da bir
daraltma işleminde başlangıç kesi­
ti alanı ile kopmadaki en küçük kesit
alanı farkının, başlangıç kesit alanına
bölümünün yüzdesi.
6153 kesme dayanımı, (İn g .: slıear
strength, A lm .: Seherfestigkeit (f),
F r.: resistanee (f) an eisaillement (m),
R u s .: eonpomııa.ıenııe edamy)
Uygulanan kuvvetin ve direncin birbi­
rine paralel ve aksi yönde olduğu yük­
leme koşulu altında, bir kesit düzle­
minde kırılmaya yol açmak için ge­
rekli gerilme.
Açıklama: En yüksek yükün kesme
ile ayrılan kesitin alanına bölünmesi
ile elde edilen değerdir, bk. Schmid
yasası.
6154 kesme deneyi, (İn g .: slıear test,
A ln ı.: Seherversııeh (m), F r.: essai (m)

de cisaillem ent (m), R u s ,: ııcnbim anue
hci edene)
Deney parçasının bitişik iki düzlemi­
nin birbiri üzerinde kayarak kopma­
sına yol açacak şekilde bir kuvvetin
uygulandığı deney.
6155 kesme gerilmesi, (İn g ,: shear
stress; shear, A lm .: Schubspannung
(f), F r.: cission (f), R u s .: nanpHJtceHue
npu edeme; edem)
Uygulanan gerilmenin kayma yönü ve
kayma düzlemindeki bileşeni.
Açıklama: Kesme kuvvetinin üze­
rinde etki yaptığı alana bölümü. Mü­
hendislik uygulamalarındaki gerilme
sınırları içerisinde, uygulanan kesme
gerilmesinin kayma düzlemine dik
bileşeninin kayma üzerinde bir etkisi
görülmez, bk. Schmid yasası.
Kayma
düzlemi
diki
6156 kesme gerinmesi, (İn g .: shear
strain; angle o f shear, A lm .: Schub
(m), F r.: glissement (m), R u s .:
cdemoean uanuuKeuuH; yeoa edem a)
Kesmenin yol açtığı yer değiştirme
mesafesinin kesmenin etkilediği me­
safeye bölümü, bk. esneklik özellik­
leri.
\ a — ;--------v
S yinde ve anafazmda kesme gerilme­
kırılma deneyi
6157 kesme kuşakları, (İn g .: shear
bands, A lm .: Scherehaende (pl);
Seheregruppen (pl), F r.: harıdes (fpl)
de cisaillement (m), R u s .: nonocbi
edem a)
Gerilme altındaki numunede meyda­
na gelen kaymalar sonucu yüzeyinde
oluşan basamaklar.
6158 kesme modülü (G), (İn g .: shear
modulus; modulus o f rigidity, A lm .:
Schubmodul (m), F r.: modüle (m) de
glissement (m); modüle (m) de Cou-
lomb, R u s .: Modynb ede ma; Modyab
jfcecmKocmu)
Esnek kesme gerilmesi (t) ile kesme
gerinmesi (y) arasındaki orantılılık sa-
bitesi.
Açıklama: Burulma deneyi ile tespit
edilir.
6159 kesme sürüklemesi modeli,
(In g .: shear lag model, A lm .: Schere-
zögernmuster (n), F r.: modele (m) de
cisaillement (m) decale, R u s .: m odene
d m 3 a na 3 dbieanuH edama)
Kanna malzeme anafaz-lif arayüze-
sinin radyal değiştiğini kabul eden
model.
6160 kırılganlık, (İn g .: brittleness, A lm .:
Sprödigkeit (f), F r.: fragilite (/), R u s .:
xpynmcmb)
Malzemelerin belirli bir biçim değiş­
tirmeye uğramadan kırılma eğilimi.
6161 kırılma deneyi, (İn g .: fraeture test,
A lm .: Bruchversuch (m), F r.: essai
95
kırılma enerjisi
(m) de ruptıuv (f), Rus.: ucuhimauııc
ita im om)
Kırılan numune yüzeyinin çıplak göz­
le ya da küçük büyütmelerde mikros­
kop altında incelenerek bileşim, tane
boyutu, sertleşme derinliği ya da sağ­
lamlığının incelendiği deney.
6162 kırılma enerjisi, (İng.: ffaetu-
re energy, Alın.: Brııehenergie (f),
Fr.: energie (f) de rııptare (f), Rus.:
Miepeıın pajpvıaeııUH)
Malzemenin tokluğunun (çatlak iler­
lemesine direncin) bir ölçüsü (G).
Açıklama: Genellikle kırılmanın çal-
kak yüzeyine dik bir yönde etki eden
gerilmeden meydana geldiği kabul
edilir. Ke kırılma tokluğuna Ke = VEG
eşitliği ile bağlı olup burada E - Young
modülüdür.
6163 kırılma tarzı, (İng.: fraetnre mode,
Alın.: Bruehmod (ıı), Fr.: mode (m)
de rııpture (j), Rus.: and pa jpvıuenıiH;
.yaparnıep pa 3putunu/>/>
Cisimde çatlağın ilerleme tarzı.
Açıklama: Üç tarzdan bahsedilebilir:
Açılma, ileri doğru kesme (yırtılma)
ve yanal kesme.
Far/ I Farz 11 Farz 111
6164 kırılma tokluğu, (İng.: fraetnre to-
ughness, Alın.: Bruehzdhigkeit (j),
Fr. : tenaeite (f), Rus.: eonponunuenııe
mı ımo.u)
Gerilme şiddeti etmeninin çatlağın
ilerlemesine neden olan, farklı yük­
leme koşulları için farklı alt simge ile
gösterilen değeri, bk. gerilme şiddeti
etmeni.
6165 kiriş modülü, (İng.: seeant ınodıı-
lııs, Alın.: Sekan ten modül (m), Fr.:
modüle (m) seeant, Rus.: eeryufiıü
Modyib)
Gerinme ve gerilmelerin orantılı ol­
madığı hallerde iki farklı yük ve bun­
lara tekabül eden uzamalar arasında
96
kalan eğrinin eğimi ile ifade edilen
ortalama modül.
Açıklama: Genellikle birinci yük sıfır
olarak alındığından gerilme-gerinme
eğrisindeki sıfır noktası ile gerinmeyi
birleştiren doğrunun eğimi.
6166 Knoop sertliği, (İn g .: Knoop h a n i-
ııess, Alm.: Knoop-Mikrohârte (f),
F r.: mierodnrete (f) Knoop, Rus.:
nıaepdoemb no Knyny, M iırpom aep-
doeııib)
Büyük küçük köşegenler yönündeki,
tepe açıları sırasıyla 172,30° ve 130°
olan baklava biçimindeki bir elmasın
batmasına metalin gösterdiği direnç
ile belirlenen mikrosertlik. bk. sertlik
deneyi.
6167 konide genişletme deneyi, (İn g .:
flare test: p in e.ypansion test, Alm.:
Dornau/\veitungsversueh (m), F r.: es-
sai (m) d'e.ypansion (f) â g o u p ille ({)
eonicpıe, Rus.: uenbimaııııe ua panda-
uy; uenbimatııiH ua pandauy nıpyobi)
Boru ya da tüplere genişleme yetenek­
lerini belirlemek ya da çatlaklarını,
uzunlamasına kusurlarını ortaya çı­
kartmak için uygulanan, bir koni üze­
rinde tüpün ucun genişletme şeklinde
yapılan deney.
6168 kopma modülü, (İn g .: modıdus of
rııpture (in a tranverse test), Alm.:
Biegefestigkeıt (f), F r.: modıde (m)
eonventionnel de resistanee (f) d la
 kritik gerinme

flexion (f) sur harreau (m), Rus.:
yc.ıoBHbiiı npede.ı nponnocmu)
Eğme ya da burma deneyinde anma
gerilmesi.
Açıklama: Eğmede, kırılmadaki
eğme momentinin, kesitin modülü­
ne bölünmesi ile; burulmada ise kı­
rılmadaki torkun kutupsal kesit mo­
dülüne bölünmesi ile elde edilir, d ça­
pında silindirik bir deney çubuğunda
2,55 (SL)/d3 dikdörtgen kesitli bir de­
ney çubuğunda 3/2 (SL)/ (bh2). Bura­
da h - genişlik, b - kalınlık, S - kıran
yük ve L - destekler arasındaki mesa­
fedir.
6169 kopma uzaması, (İng.: elongati-
on at fracture, Alm.: Bruchdehnııng
(f), Fr.: allongement (m) (plasticjue)
apres rupture (f), Rus.: omuocume/ib-
uoe ydııuueuue npıı ucnbimauuu ııa
HbiHOcnmocmb)
Kopmadaki uzama.
Açıklama: Genellikle başlangıç öl­
çüm boyutunun yiizdesi cinsinden ifa­
de edilir.
6170 kopma yükü, (İng.: final load: bre-
aking load, Alm.: Bruchlast (f), Fr.:
charge (f) ultime; clıarge (f) de frac­
ture (f), Rus.: nanemi an /uııcııo1ili­
ni e.ıbHan! uaepysm; pcnpyıııaıouıaa
naepysKa)
Kopma anında malzeme üzerindeki
toplam yük.
6171 kristalsi kırılma, (İn g .: aystalli-
ne fracture, A lm .: kristali iner Brııch
(m), F r.: rupture (f) eristalline, R u s .:
KpuemajuımeeKiıü irn.au)
Çok kristalli metallerde kırılma yüze­
yinde, parlak kristal yüzeylerinin bel­
li olduğu, kristallerin gevrek kırılma­
larının yol açtığı kırılma.
6172 kritik bileşenlerine ayrılmış
kesme gerilmesi, (İn g .: critical
resolved shear stress, A lm .: kritisehe
aufgelöste Sehubspannung (f), F r.: ei-
sa iHemen t (m) eriticine; eission (f) cri-
tique, R u s .: peıuenue ı<pumımecKUX
nanpHJieeHuü edene a)
Bir kristalde kayma yönünde, kayma­
nın başladığı kesme gerilmesi.
Açıklama: Esas olarak bu yönde­
ki akma gerilmesidir. Schmid yasası
diye de adlandırılır, bk. Schmid yasa­
sı.
6173 kritik gerinme, (İn g .: critical stra-
in, A lm .: kritisehe Dehnung ( f . F r.:
deformation (f) eriticpıe, R u s .: npu-
mımecmn defopMauıiH)
Tam bir yeniden kristalleşmeye yol
açacak miktardaki gerinme.
Açıklama: Gerinme çoğunlukla yüz­
de birkaçı geçmeyecek kadar küçük
olduğundan yeniden kristalleşme sa­
dece bir kaç kristalde başlar ve çok iri
taneli bir yeniden kristalleşme yapısı
oluşturur.

I e - A k m a g e r ilm e s in d e k i y ü k
Fm- F.rı y ü k s e k y ü k
i •„ - k o p m a y ü k ü
Fa - O r a n t ı l ı l ı k s ın ır ın d a k i y ü k

97
kritik kesme gerilmesi
6174 kritik kesme gerilmesi, (İng.:
critical shear stress, Alm.: kritisehe
Sehubspannııng (f), Fr.: cission (j)
criiicjiıe, Rııs.: KpunnmecKue uanpn-
steeıum edansa)
Verilen bir kayma düzleminde, belirli
bir kayma yönünde kayma için gerek­
li gerilme.
Açıklama: Şayet kesme gerilmesi
kristal üzerine etki eden çekme ya da
basma kuvvetleri ile oluşturulmuş ise
çözülmüş kritik kesme gerilmesi adı
verilir.
6175 kuramsal yorulma sınırı, (İn g .:
theoretical fatigıte limit; endurance
limit, Alm.: theoretisehe Dauers\ving-
festigkeit (f); fiir ınıemlliche weehsel-
ocleı; Fr.: limite (/) tlıeoricjue de fcıti-
gııe (f), Rus.: meopemımecKuü npeden
hmnoeaııaocn m; npede.ı \'emanocm u)
Malzemenin sonsuz sayıda yükleme­
ye dayanabildiği en yüksek yinelenen
ya da dalgalı gerilme.
Açıklama: Şayet gerilme tam olarak
ters etki dönüşümü yapmıyorsa orta­
lama gerilme, en düşük gerilme ya da
gerilme oranından da bahsedilmelidir.
6176 lehimleme kırılganlığı, (İn g .: sol­
eler emhittlement, Alm.: Lötsprödig-
keit (i), Fr.: fragilite (f) de brasage
(m), Rus.: xpynKoenib ebneaıuıaa
naÜKoiı)
Tane sınırlarına lehimin bölgesel ola­
rak nüfuzu sonueu mekanik özellikle­
rin kötüleşmesi.
6177 logaritmik eksilme, (İn g .: loga-
rithmie deerement; log deerement,
Alm.: logoritmisehe Ahmümıe (f), Fr.:
deerement (m) logarithnıique, Rus.:
.ı osap ıtc/ı\ um eek i iü d eı<pe.men m)
Serbest titreşim yapan bir parçanın
birbiri arkasına gelen titreşim genliği
oranının doğal logaritması.
Açıklama: Özgül söndürme kapasite­
sinin yarısına eşittin
6178 mavi kırılganlık, (İn g .: blue
brittleness, Alm.: Blaubruch (m),
Fr.: fragilite (/) aıı bleu, Rus.:
euneJioMKoemb)
Bazı çeliklerin, bilhassa yüksek sıcak­
lıkta şekillendirildikten sonra, 200-
370°C arasında gösterdikleri kırılgan­
lık.
98
Açıklama: Durgun çelikler bu tür bir
kırılganlık göstermezler.
6179 McQuaid-Ehn deneyi, (İn g .:
McQuaid-Elm test, Alm.: Mc-Quaid-
Elm-Versııeh (m), Fr.: essai (m) Mc
Quaid-Ehn, Rus.: uaibimanue no
MaKKyjüdy-Auy)
Malzemelerin ostenit sıcaklık aralığı­
na kadar ısıtıldıktan sonra yapılan tane
büyüklüğünü belirleme deneyi.
6180 mekanik deney, (İn g .: meehani-
eal test, Alm.: meehanisehe Priifung
(f), Fr.: essai (m) meeanique, Rus.:
.ı/exauıı hcckoe nen nıniamıe)
Mekanik özelliklerin belirlenmesi için
yapılan deney.
6181 mekanik histerezis, (İn g .: mee-
hanieal hysteresis; elastie hysteresis,
Alm.: meehanisehe Hysterese (f),
Fr.: hysteresis (f) meeanique, Rus.:
a/exa mm ecKiıü su em epeme; ynpysu ü
suemepeme)
Esnek sınırlar içinde tam bir yükleme
boşaltma çevriminde yutulan enerji.
Açıklama: Yükleme boşlatma ile elde
edilen gerinme-gerilme eğrilerinin ka­
palı halkası şeklinde gösterilir.
6182 mekanik metalürji, (İn g .: meeha-
nieal metallurgy, Alm.: meehanisehe
Metallurgie (f), Fr.: metallurgie (f)
nıeeanique, Rus.: mexnonosım xıexa-
HimecKoıı oopaöonmıı Memannoa)
Metallerin üzerlerine kuvvet uygulan­
dığında ortaya çıkan davranışlarına ait
bilim ve teknoloji.
Açıklama: Genellikle metallerin yoğ-
ruk işlenmesi ve şekillendirilmesi ile
sınırlı olarak kullanılır.
6183 mekanik özellikler, (İn g .: mec-
hanieal properties, Alm.: meeha­
nisehe Eigensehaften (f pl); mee­
hanisehe Eigensehaften (f pl), Fr.:
caraeteristiques (f pl) meeaniques,
Rus. : MexanmecKue caoücmea)
Malzemenin bir kuvvet uygulandığın­
da esnek ya da esnek olmayan tepki­
melerini ortaya koyan özellikleri ya
da malzemenin gerilmesi ile gerinme­
si arasındaki bağıntıya dayalı özellik­
leri.
Açıklama: ör. esneklik modülü, çek­
me dayanımı ve yorulma sınırı. Bu te-

rimlere fiziksel özellikler de denmesi­
ne rağmen mekanik özellikler terimi
daha yaygın olarak kullanılmaktadır.
6184 Mesnager darbe deneyi, (İn g .:
Mesnager impact test, A lm .: Kerbs-
ch/agbiegeversuch (m) von Mesnager,
F r.: essai (m) de resilience (f) Mes­
nager, R u s .: ydapnan uenbimanıiH no
Menajtee)
Charpy deneyine benzer fakat farklı
şekildeki bir deney parçası ile yapılan
darbe deneyi.
6185 mikroboşluk kaynaşması, (İn g .:
m ic ro v o id eoaleseenee, A lm .: Mik-
ro fe h le rs te lle n v e re in ig u n g (f), F r.:
eoaleseenee (f) des vides (m p l), R u s .:
M UKponopuem biıt Koaneeifenifun (eo-
ed un e n im ))
Sünek kırılma sırasında metaldeki çö­
keltiler, parçacıklar gibi süreksizlikler
üzerinde oluşan küçük boşluklar.
Açıklama: Biçim değiştirme sırasın­
da birleşerek kırılmaya neden olan
çatlağın ucunu meydana getirirler.
6186 mikrogerilmeler, (İn g .: microseo-
pie stresses; mierostresses, A lm .: Mik-
rospannungen (fpl), F r.: efforts (mpl)
de Heyıı, R u s .: m nKpoeKonuhecKne
nanpnjfcenum; m UKpouanpHveenıiH)
Normal gerinme ölçümlerinden küçük
mesafelerde (yaklaşık tane büyüklüğü
mesafesinde) çekmeden basmaya de­
ğişen artık gerilme.
Açıklama: Gerilme inceleme yön­
temleri ile belirlenemez, fakat bazen
X-ışmları kırınımı izlerindeki çizgi
kayması ya da çizgi genişlemesinden
anlaşılabilirler.
6187 mikrosertlik, (İn g .: Mierohardness,
A lm .: Mikrohârte (f), F r.: mierodıırete
(f) , R u s .: m ıiK pom aepdoem b)
Mikrosertlik ölçerle, Vickers, Knoob
türü bir bataç 5 gramdan 50 grama ya
da 200 gramdan 2000 grama kadar ha­
fif yükler altında malzemeye batırıla-
rak mikroskop altında ölçülen, genel­
likle malzemenin küçük bir bölgesi­
nin, ör. bir fazının ya da kaplamanın
sertliği.
6188 mikrosertlik ölçer, (İn g .: miero­
hardness test er, A lm .: Mikrohârte -
priifer (m), F r.: mierodıtrometre (m).
Novolak
R u s .: ıi3.ııep um enb .ııarp omeepdo-
enıu)
Malzemeye batan bir uç (bataç), bir
yükleme düzeni ve çok küçük olan izi
ölçmek ve sertliği saptanan öğeyi be­
lirlemek amacıyla kullanılan bir mik­
roskoptan ibaret sertlik ölçme cihazı.
6189 Mohs Ölçeği, (İn g .: Mohsscale,
A lm .: Mohs-Skala (f), Fr.: eehelle (f)
de durete (f) de Mohs, R u s .: umana
Moeea)
Talktan (en yumuşak) elmasa (en sert)
doğru on standart malzeme ile muka­
yese edilerek yapılan bir sertlik sırala­
ması. bk. çizilme sertliği.
6190 mutlak sertlik, (İn g . : absolute hard-
ness, A lm .: absolute Hârte (f), Fr.:
durete (f) absolue; durete (f) hertzien-
ne, R u s .: aöcojıtomnaH meepdocmb)
Esneklik sınırındaki sertlik.
Açıklama: Esnek bölgede bilye mal­
zeme üzerinde iken bilyenin meydana
getirdiği izin çapı (d) yükün küp kökü
ile orantılıdır, F = k d3. F'nin d'ye göre
değişimi logaritmik koordinatlarla çi­
zilecek olursa, esneklik sınırının aşıl­
dığı noktada bir kesinti göze çarpa­
caktır. Bu noktaya tekabül eden F yü­
künün 7id2'ye bölünmesi ile elde edi­
len sertlik değeri mutlak sertliktir.
6191 mühendislik gerilmesi, (İn g .: en-
gineering stress; eonventional stress,
A lm .: konventionelle Spannung (f);
nennspannung (f), Fr.: contrainte (f)
de traetion (f), R u s .: mexnımeeKuü
npeöejı npounoemıı)
Çekme deneyinde uygulanan ortalama
eksenel yükün başlangıç kesit alanına
bölümü ile elde edilen gerilme değeri.
6192 mühendislik gerinmesi, (İn g .: En-
gineering strain; eonventional strain,
A lm .: konventionelle Dehnııng (f);
nenndehnııng (f), Fr.: deformation (/)
eonventionnelle; deformation (f) rela-
tive, R u s .: mevuımeeKoe npodo.ibnoe
yd.ııiHeuue)
Çekme deneyinde numunenin boyun­
daki değişimin başlangıç boyuna ora­
nı.
6193 Novolak, (İn g .: Novolak, A lm .: No­
volak (n), Fr.: novolac/ue (f), R u s .:
uoHOJiaK (ııoeo.umuaM (peno.ıcjjop-
. ı ı a . i b ( ) e e u ( ) n a x e .ıuna))
99
nötron gevrekliği

Formalin/fenol oranı « 1 olan, asitli

bir ortamda elde edilen bir ısıl sertle­
şebilen fenol reçinesi.
A ç ı k l a m a : Novolak hekzametilentet-
ramin ile birleşinee ısıl sertleşen bir
malzeme olur ve kabuk kalıplamada
kullanılır.
6194 nötron gevrekliği, (İng.: neutron
embrittlcment, A İni.: Neııtronsprö-
digkeit (f), F r.: fragilite (f) de ne­
utron (m), R u s .: oxpynmıacuıue npu
neıunponnoM uoOeuemcuıu)
Nötronlarla bombardıman sonucu
meydana gelen gevreklik.
A ç ı k l a m a : Çoğunlukla tepkimeç (re­
aktör) çekirdeğindeki nötron akışına
maruz kalan metallerde görülür. Çe­
liklerde sünek-gevrek dönüşüm sıcak­
lığında yükselme ile kendini gösterir. 6198 ortalama gerilme, ring.: meçin
stress; meçin n o rm a l stress, Alnı.:
6195 Olsen süneklik deneyi, (İng.:
M ittelspcınnung (f), Fr.: eontrainte (f)
Olsen duetility test, Alın.: Olsen-Tie-
moyenne; tension (f) moyenne, Rus.:
fungsrersue/ı (m), Fr.: essen (m) Ol­
c‘p ec)ne e nan p>ı, vc'enu e)
sen, R ııs.: Kpıtnıepııü lucıemımnoemu
1. En yüksek ve en düşük gerilmenin
O.ibeena)
matematik ortalaması. 2. Yorulma
Kenarlarından tutturulan sac meta­ yüklemesinde bir çevrimdeki en yük­
lin ortasına standart bir çelik bilye ile sek ve en düşük gerilmelerin matema­
yırtılana kadar bastırılarak yapılan bir tik ortalaması. 3. Çok eksenli herhan­
kabartma deneyi. gi bir gerilme sisteminde üç birincil
A ç ı k l a m a : Meydana gelen çukurun gerilmenin matematik ortalaması.
derinliği sünekliğin bir ölçüsüdür. 6199 ölçüm boyu, (İıtg.: gaıtge length;
6196 orantılılık sınırı, ring.: limit of'pro- gcıge lengtlı. Alın.: Messldnge (f), Fr.:
portionality: proportional Unut, Alın.: longııeur (/) entre reperes (mpl), Rus.:
Proport icmalitdtsgrenze (1), F r.: limi­ dcnoeuH d ı una (odpamcı), d ıu n a
te (f) de proportionnalite (f), R u s .: öcrsbi, d:ııına ocnuı ınMepeuım)
npeöe.ı nponopııuona.ihnoemu) Uzamanın saptanması amacıyla çek­
Gerinmenin gerilmeye orantılı olduğu me deney parçası üzerine işaretlenen
belirli boydaki aralık.
en yüksek gerilme.
6200 parçalanma, (İng.: fragmentation,
A ç ı k l a m a : Gerilme-gerinme eğrisin­
Alın.: zerf ailen; Spcdtung (f), Fr.:frag-
de eğrinin bir doğru halinde yükselen mentcıtion (f), Rııs.: (fıpaeMenmaııım)
bölümünün sonu. Esneklik sınırından
Soğuk işleme sonucu tanelerin birbi­
farklı bir değerde olabilir. rini kesen kaymalarla çevrilmiş küçük
6197 orantısız uzama gerilmesi, kristal parçacıklarına ayrılması.
(Itıg .: proof stress; x% proof stress. A ç ı k l a m a : Birbirlerinden farklı yön-
Alın.: Delıngrenze (/); .v % Delın- lenimlerc sahip olan kristal parçacık­
grenze (f), F r.: limite (i) eonventi- ları kayma sistemleri ile belirlenen
onelle d'cdastieite (f) c'ı x %, R u s .: kararlı bir yönlenime dönmeye çalışır.
nponepomihie ncuıpnoıeenun) 6201 pimle genişletme deneyi, (İng.:
Başlangıç ölçüm boyunun belirtilen p in expansion test, Alnı.: D o rn a u f-
bir yüzdesi kadar orantısız uzamaya \veitııngsversuelı (m), Fr.: essai (m)
yol açan çekme gerilmesi. d ’expcınsioıı (f) c'ı g o ııp ille (f) eoni-

100

que, R u s .: ucnbi manim na pasdcmy
mpvöbi)
Tüplerde ve borularda çatlak ya da di­
ğer boylamasına zayıf noktalar olup
olmadığını ya da genişleme özellikle­
rini belirlemek için uçlarına konik bir
pim sokularak yapılan deney.
6202 Poisson oram, (İng.: Poisson s
ratio, Alnu: Poissonsche Zahl (f),
Fr.: coefficient (m) de Poisson, Rus.:
KO'j(f)(j)uifueHm fjyaeeona)
Esneklik sınırları içerisinde, çekme
ya da basmada eksene dik gerinmenin
eksenel gerinmeye oranı, bk. e s n e k l i k
m o d ü lü .
6203 Poldi sertlikölçer, (İng.: Poldi
hardness tester, Alm.: Poldi-Ku-
gelschlcıghammer (m), Fr.: appareil
(m) Poldi d'essai (m) de durete (f),
R u s . : uenbimanue tıa nmepöoemb no
Ilaıöu)
Vickers ya da çift izli yöntemle ölçüm
yapan, hafif, taşınabilir bir sertlik ölç­
me aleti.
6204 Rockwell sertliği, (İng.: Roek-
well hardness, Alm.: Roekwellhârte
(f), Fr.: durete (j) RoekweIl, R u s .:
nmepöoemb no Poımevıy)
Rockwell sertlik deneyinde çelik bir
bilye (Rockwell B) ya da elmas bir
koni (Rockwell C) biçimindeki bir
ucun (batacın) yük altında malzemeye
girme derinliğine göre belirlenen bir
sertlik deneyi.
A ç ı k l a m a : Girme derinliği bir göster­
ge üzerinden okunur. Bataç önce bir
Fo ön yükü altında malzemeye bastırı­
lır ve denge durumuna ulaşıldığı nok­
ta göstergede belirlenir. Bataç mütea­
kiben bir ilave Fİ yükü ile yüklenir,
tekrar denge durumuna ulaşıldığında
ilave yük kaldırılarak ön yük muha­
faza edilir. 0,002 milimetrelik birim­
lerle ifade edilen kalıcı batma mikta­
rı e yardımıyla HR = E-e eşitliğinden
Rockwell sertlik sayısı HR hesapla­
nır. E = 130, çelik bilye kullanıldığın­
da (Rockwell B). E = 100, elmas koni
kullanıldığında (Rockwell C). Fo ■-= 10
kilogram-kuvvet (her iki halde) Fİ =
90 kilogram-kuvvet (Roekvvell B) Fİ
= 40 kilogram-kuvvet (Rockwell C).
bk. s e r t l i k d e n e y i .
sertlik
6205 Rockwell yüzeysel sertlik de­
neyi, (İn g .: superficial Rockuell
hardness test, A lm .: Roeksvell-
Oberflachenhârtepriifung (f), Fr.: es-
sai (m) de durete (f) Rockwell super-
fieiel, R u s .: onpeöe.ıenue meepdoemu
nofiepxnocmu no PoKuejınv)
Az bir batma sağlayacak şekilde, nis­
peten hafif yüklerle yapılan Rockwell
sertlik deneyi.
A ç ı k l a m a : İnce kesitlerin ve batma
izlerinin zararlı olduğu yüzeylerin
sertliğini belirlemede kullanılır.
6206 sarkaç sertliği, (İn g .: pendelum
hardness, A lm .: Harte (f) nach dem
Pendelprüfverfahren (n), Fr.: durete
(f) pendulaire, R u s .: MamnnuKoean
nmepöoemb, nmepöoemb no repöep-
my)
Ucu bilyeli bir sarkacın sertliği ölçü­
lecek yüzeye sürtünerek yaptığı sali­
minin süresi, kuvartz bir yüzey üzeri­
ne sürünerek salınım yapan bir refe­
rans sarkacın salınım süresi ile muka­
yese edilerek sertlik belirlenir.
A ç ı k l a m a : Bilyenin malzemeye bat­
ma derinliği arttıkça salınım periyodu
kısalmaktadır.
6207 sarkma; sehim, (İn g .: defleetion,
A lm .: Durehhiegung (/); Ablenkung
(f), Fr.: fieehe (f), R u s .: omujıonenue)
Kırma deneyinde yükün uygulandığı
noktanın sarkma miktarı.
A ç ı k l a m a : Esnek bölgede sarkma f =
(L3P)/48IE. E - çekmede esneklik mo­
dülü L - destekler arası mesafe I - de­
ney çubuğu atalet momenti, P - des­
teklerden eşit mesafede uygulanan
yük
6208 Schmid yasası, (İn g .: Sehmids
la\v, A lm .: Sehmidsehes Gesetz (n),
Fr.: loi (f) de Schmid, R u s .: ?amn
lll.uuöa)
Kesme kuvvetinin (Fr) kesme alanına
(Ar) bölümü ile elde edilen kesme yö­
nündeki kesme gerilmesinin (T ) ekse­
nel gerilmeye (o) bağlı olarak ifadesi.
A ç ı k l a m a : T = a cos X cos 0. bk. k e s ­
m e g erilm esi.
6209 sertlik, (İn g . : hardness, A lm .: Haerte
(t), Fr.: durete (f), R u s .: nmepöoemb)
Malzemenin yoğruk biçim değiştir-
101
sertlik deneyi

meye direneinin bir ölçüsü, bk.
l ik d e n e y i .
6210 sertlik deneyi, (İng.: haniness test,
Alm.: Hcirtepriifung (f), Fr.: esscıi
(m) de dit rete (f), Rus,: uenbimanue
maepdoemıı)
Belirli şekildeki bir ucu (bataçı) belir­
li yük altında malzeme yüzeyine ba­
tırarak malzemenin sertliğini, yani
yüzeyinin bölgesel yoğrıık biçim de­
ğiştirmeye direncini ölçen deneyler­
den biri. bk. b a t m a s e r t l i ğ i ; B r i n e l l
sertliği; ç iz ilm e sertliği; e ğ e sertliği;
K n o p p sertliği; m ik r o se r tlik ; R o c k -
w ell sertliği; sa r k a ç sertliğ i; sıç ra -
m a s e r t l i ğ i ; V i c k e r s s e r t l i ğ i ; IYlohs
ölçeği; d u r o m e tr e
sert­ 6212 sıçrama sertliği, (İng,: rebound
luırdness; share hardeness, Alm.:
Riieksprunghcirte (f), Fr.: durete (f) cni
rebondissement (m); durete (f) Shore,
Rus,: dunüMimeeKüH nmepöoemb,
nmepdoemb no LLlopy)
Ucuna elmas gömülü küçük bir çe­
kiç ya da bir bilye, sertliği ölçülecek,
yüzeyi hazırlanmış parça üzerine ser­
bestçe düşürülerek çekicin ya da bil­
yenin geri sıçrama yüksekliğine bağ­
lı olarak belirlenen sertlik,
6213 sıfır noktası esneklik modü­
lü, (Ing.: zero-point elastieity mo-
d ulus, Alm.: Elastizitatsmodıd (m )
im Ursprung (m), Fr.: modüle (m)
d 'elastieite (f) d l'oriğine (f), Rus.:

Deney Bataç Batma izinin şekli Yük

Yatıdan göriiniiş Üstten görünüş

500 kg
Brinell 10 mı» çelik veya
volfram karbür bilse n
A d V
(
U /l
) 1500 kg
3(300kg
136
Vicker s Elınas piramit r ğ 7! 1-1 2 0 kg

k ııo o p Elmas piramit

‘25g-5g
L ib = 7.11
bit = 4.00

Rock^vell kg Sertlik sayısı

a ! >• 60 HRA
C Elmas koni İ 50 HRC f = 100 500/
DJ 100 HRD
1
100 HRB
F )> 1/16 inç çapında çelik b ih e 60 HRF
G | 150 HRG
/ • mm > = 130 - 500/

E 1/8 inç çapında çelik bilye 100 HRE

J

6211 sıçramaölçer, (Ing.: seleroseope, ■ ynpyeoemu fi ucma.ibuoL

Alm.: Riieksprunghcırteprüfer (m); (uy ıeaoiı) nurıre)
Skleroskop (n), Fr.: seleroseope (m), Gerilmenin gerinmeyle orantılı olma­
Rus.: eK.ıepoeKon) dığı hallerde, en düşük gerilmelerdeki
Metal yüzeyine serbestçe düşen bir gerilme-gerinme oranının limiti.
çekicin ya da bilyenin sıçrama yük­ A ç ı k l a m a : Bu limit sıfır noktasında
sekliğinden kinetik enerjideki kaybı gerilme-gerinme çizgesi teğetinin eği­
ya da metalin sertliğini ölçen alet. mine eşittir.

102

6214 Slkişabilirlik, (İng.: compressibility,
A lm .: Kompressibilitdt (f), F r com-
press ikili te (f), R us.: cJicıiMae.uocmb)
1. Hacim modülünün (B) tersi: b =
1/B. 2. Sıkıtın kalıbının, basıncın ve
basma hızının belirlendiği toz metal
ve seramik parça üretiminde sıkıştır­
ma oranının karşıtı.
6215 soğuk gevreklik, (İng.: co ld short-
ness, A lm .: K a ltb rü c h ig k e it (f), F r.:
f r a g ilite (/) â fro id , R us.: xjıaduojıOM-
Kocm t)
Bazı malzemelerde yeniden kristalleş­
me sıcaklığının altında görülen gev­
reklik.
6216 soğuk işleme gerinmesi, (İng.:
co ld work, A lm .: K altverform ungs-
spannung (i), F r.: deform ation (/) d
fro id , R us.: xojıodHan oöpaöom m ;
uaeapmo&m; naKJien)
Bir metalde gerinme sertleşmesinin
yol açtığı kalıcı gerinme.
6217 soğuma gerilmeleri, (İng.: co o lin g
stresses, A lm .: Abkühlungsspannun-
gen (fp l), F r.: contraintes ( fp l) de r e f
roidissem ent (m), R us.: ııanpajıceuıiH
npu oxjıcuıc()eıtuu)
Katılaşma ve soğuma sırasındaki eşit
olmayan büzülmeler ya da sıcaklıklar
sonucu meydana gelen gerinmeler.
6218 sönüm kapasitesi, (İng.: da m ping
capacity, A lm .: Dâm pfungsvermögen
(n), F r.: capacite (f) d ’am ortissement
(m), R us.: deMn<fiupyK)U{aH cnocoö-
nocnib)
Malzemenin iç sürtünme ile mekanik
enerjiyi ısı enerjisine çevirerek, titre­
şimi ya da çevrimli enerjiyi yutma ye­
teneği.
Açıklama: bir gerilme çevriminde
malzeme tarafından yutulan enerjinin
(AW), uygulanan enerjinin (W) tepe
değerine oranı, k = AW / W; gerilme-
gerinme histerezis çevriminde yük­
leme ve boşaltma eğrileri arasındaki
alan AW ile uygulanan enerji W ara­
sındaki fark, AS alanı ile, yükleme eğ­
risi altındaki alan, S ile belirlendiğin­
de, k = AS / S şeklinde ifade edilir.
su verme yaşlanması gevrekliği
6219 statik yorulma; duruk yorulma;
hidrojen etkili yorulma, ( İ n g . : sta-
tie fatigue; hydrogen-induced delayed
eracking, Alm.: statische Ermüdııng
(f), F r.: fatigue (f) statique, R u s .:
cmamunecKaH ycmajıoemb; eoöopoö-
noe pacmpecKueauue noâ nanpnjfce-
hucm)
Metalin akma gerilmesinden düşük
değişmeyen bir gerilme altında aniden
kırılması ile sonuçlanan bir hidrojen
kırılganlığı.
Açıklama: Gerilmenin uygulanma­
sı ile (ya da gerilme altındaki metali
hidrojene maruz bırakma ile) çatlama
başlangıcı arasında bir zaman vardır.
6220 Stead gevrekliği, ( İ n g . : Stead's
brittlenes, Alm.: Stead-Sprödigkeit
(f), F r.: fragilite (f) de Stead, R u s .:
xpynKocmb Cmeada)
Daha önce 705°C'ın altındaki sıcak­
lıklarda haddelenmiş olan, düşük kar­
bonlu ince sacların uzun süreli tavlan­
maları sonucu, iri tanelerin içinden
geçen kırılma şeklinde görülen gev­
reklik.
Açıklama: Kırılma genellikle hadde­
leme yönüne 45° açı ile meydana ge­
lir.
6221 su verme yaşlanması gevrekli­
ği, ( İ n g . : quench-age embrittlement,
Alm.: Abschreekalterungssprödigkeit
(f), F r.: fragilite (f) de vieillissement
(m) par refroidissement (m) rapide,
R u s .: xpynKoemb npu cmapemıu no-
e. ıe saKOJiKu)
Düşük karbonlu çeliklerin, alt kritik
sıcaklıklarının altındaki bir sıcaklık­
tan hızla soğutulduktan sonra oda sı­
caklığında yaşlanmaları sonucu sü-
nekliklerini kaybetmeleri.
103
sünek

6222 SÜnek, (İng.: duetile, Ahit.: bieg- Çekme deneyi sonunda: %

A ç ık la m a :
sam, delin bar, Fr.: dııct ile, Rus.: uzama = (l-lo)/Ç ya da % kesit daral­
noâanuiKihiü) ması =-- (A0 -A)/A0 ile belirlenebilir. 1()
Kırılmadan önce büyük, yoğruk (ka­ ve A() başlangıç boy ve kesiti, 1 ve A
lıcı) biçim değiştirmelere uğrayabilen ise kopmadaki boy ve kesittir.
malzeme.
6223 sünek çatlak ilerlemesi, ( İ n g . : K uvvet
dııctile eraek propagatioıı, Alttı.: dıık-
tile Rissaushreitung (/), Fr.: propaga­
tion (j) de la nıpture (f) dne tile, Rus.:
paenpoeınpaııenuıo (mjkoü mpeupı-
H b l)

Belirli bir yoğruk biçim değiştirme ve

dışardan sağlanan enerji ile yavaş çat­
lak ilerlemesi.
6 224 sünek kırılma; kapaklı kırılma,
(Ing.: düet ile fraeture: düet ile hre-
ak: eııp and eone fraetııre. Alttı.:
Zaherhrııeh (m), Fr.: rııptııre (f) düe­
tile: eassure (f) dne tile, Rus.: lennoe
paspyıueuue)
Genellikle, numunenin boyun kısmın­
da mikrogözeneklerin çekirdeklenme-
si ve birleşmesi ile oluşan, çatlağın en
büyük kesme gerilmesine sahip düz­
lemler boyunca yüke dik olarak ilerle­
mesi ve çekme eksenine 45° açı yapa­
rak yüzeye ulaşması şeklinde meyda­
na gelen ve büyük miktarda biçim de­
ğiştirmeyle ve yavaş çatlak ilerlemesi
ile karakterize olan kırılma türü.
A ç ık la m a : Kırılma yüzeylerinin so­
luk ve lifli bir görünüşü vardır. Numu­
nenin kopma uçlarının şekline benze­
tilerek kapaklı kırılma diye de adlan­
dırılır.
6 225 SÜneklik, (İng-: duetility. Alttı.:
B ild sa m k e it (f): D elin un g s ı 1e r m ö -
g e n (n), Fr.: d u e tilite (f), Rus.:
n.ıa en u m u o en ib )
Malzemenin kırılmadan dayanabile­
ceği biçim değiştirme miktarının öl­
çüsüdür.
62 2 6 süperyoğrukluk; üstyoğruk-
luk, (Ing.: superplastieity, Alttı.:
Superplastizitat (f), Fr.: superplastieite
(f), Rus.: eaepxn:ıaemımnoemb)
Bazı malzemelerin, bazı koşullarda,
bölgesel boyun vermeden önce büyük
miktarlarda (ör. % 1000' e yakın) biçiır.
değiştirmeye uğrayabilme yeteneği.
A ç ık la m a : Biçim değiştirme, taneler
şekil değiştirmeden tane sınırı kayma­
sı ile gerçekleşir.
62 2 7 süreksiz akma, (İng.: diseontinuo-
ııs yielding, Alın.: diskontinuierliehes
Fliessen (n), Fr.: eeoulement (m) dis-
eontinıı, Rııs.: npepbieııenum meKV-
ueenib)
Metalin, akma noktasında yoğruk
biçim değiştirmenin ayrışık olarak
ölçüm boyunca dağılması şeklinde
kendini gösteren eşbiçimsiz yoğruk
akması.
A ç ık la m a : Bazı koşullarda belirli
bir akma noktası olmayan metallerde
yoğruk akmanın başında ya da yoğruk
akma sırasında meydana gelebilir.

104

6228 sürtünme katsayısı, (İn g .: friction
coefficient, A l m . : Reibııngskoeffizient
(m), F r.: coefficient (m) de frottement
(ııı), R u s .: Koıcpıpııııııenm mpenun)
Birbiri üzerinde kayan iki malzeme­
nin arasındaki sürtünmeyi yenmek
için gerekli kuvvet ile bu malzemeleri
birbiri üzerine bastıran kuvvet arasın­
daki orantılılık sabitesi.
6229 sürünme, (İn g .: creep, A lm .: Kriec-
hen (ıı), F r.: fluagc (m ), R u s .: noıny-
Hccmb)
Malzemelerin sabit yük ya da gerilme
altında, yüksek sıcaklıklarda, yavaş ve
sürekli olarak, zamanla biçim değiştir­
mesi.
Açıklama: Erime sıcaklığının yarı­
sından daha düşük sıcaklıklarda sü­
rünme önemsiz değerlerdedir. Yüksek
sıcaklıklarda ör. bir sürünme eğrisi üç
belirgin devre sonunda kırılma nok­
tasına ulaşır. Birinci devrede işleme
sertleşmesi hızı toparlanma sertleşme­
si hızından daha yüksektir, bu neden­
le sürünme hızı gittikçe azalır. İkinci
devrede işleme sertleşmesi ve topar­
lanma hızları aşağı yukarı aynıdır ve
sürünme sabit bir hızda ilerler. Üçün­
cü devrenin başlamasında tane sınırla­
rında çatlakların oluşmaya başlaması,
boyun verme, işleme sertleşmesinden
daha hızla ilerleyen bir yumuşamanın
ortaya çıkması gibi etkenler rol oynar;
sürünme hızı yükselerek malzeme
kopmaya gider.
6230 sürünme dayanımı, (İn g .: creep
strength, A lm .: Kriechfestigkeit (f),
F r.: resistance (f) au fiııage (m), R u s .:
conpom 11onen ue no.uy necin 11)
Sabit sıcaklıkta, belirli bir zamanda,
belirli bir miktarda sürünmeye sebep
olan sabit, anma gerilmesi.
taneli kırılma
6231 sürünme deneyi, (İn g .: creep
test, A lm .: Kriec/ıversuclı (m); Da-
uerstandversnch (m), Fr.: esscıi (m)
de fiııage (m), R u s .: ucnbimanıiH ita
nomyneemb)
İki standart yöntemle yapılan malze­
menin sürünme dayanımını belirleme
deneyi.
Açıklama: 1. Gerinme miktarı dene­
yi: Deney çubuğuna değişmeyen bir
sıcaklıkta, sabit bir çekme yükü uy­
gulanır. Gerinme miktarı sürekli ya da
uygun aralıklarla 10-100.000 saat ara­
lığında ölçülür. 2. Kırılma süresi de­
neyi: Değişmeyen bir sıcaklık ve sabit
bir çekme yükü altındaki malzemenin
kırılma süresinin saptanması şeklinde
yapılır.
6232 sürünme sınırı, (İn g .: conventi-
oncıl creep limit, A lm .: konventio-
ııelle Krieehgrenze (/), Fr.: limite (f)
conventionnelle de fiııage (m), R u s .:
o6 ıi{enpunnmbiıı npeöe/ı noıuyneenııı)
Açıklama: 1. Belirli bir sıcaklık ve
genellikle uygulanan sürede, önceden
belirlenen bir sınırdan daha fazla sü­
rünmeye neden olmayacak en yüksek
gerilme. 2. Sabit yük ve sabit sıcaklık­
ta sürünme gerinmesinin sürekli ola­
rak azaldığı en yüksek gerinme.
6233 tam değişken gerilmeler, (İn g .:
reversed stresses, A lm .: IVechselspan-
nungen (fpl), Fr.: contraintes (fpl) al-
ternatives, R u s .: npoın11no/1oııa)/c‘noe
nanpHJicenmı)
Her iki yönde aynı miktarda etkiyen
gerilmeler, bk. yorulma.
6234 tane boyutu güçlendirmesi,
(İn g .: graiıı size strengthening, A lm .:
Korngrössenverfestignng (f), Fr.:
augmentation (f) de la resistance (f)
a vee la fin esse (f) dıı graiıı (m), R u s .:
ynpomıemıe pa ı.nepa lepııa)
Tane sınırı alanının artmasıyla aykırı
yerleşim hareketlerinin ve kaymaların
daha fazla engellenmesi sonucu mal­
zemenin güçlenmesi.
6235 taneli kırılma, (İn g .: gramıdır frae-
tııre, A lm .: grobkörniger Brııch (m),
Fr.: eassure (f) grenue, R u s .: /epnıı-
Cmbi li u3/1om)
Kaba, taneli bir kırılma yüzeyi görün­
tüsü olan kırılma.
105
teğet modülü
Açıklama: Tane dışı kırılma ve tane
içi kırılma diye iki alt sınıfta incelenir.
6236 teğ et m odülü, (İng.: tangent mo-
dıtlus, Alm.: Tangentenmodııl (m),
Fr.: nıodıde (nı)tangent, Rus.: Moây/ib
mumcuca)
Kiriş modülünün gerilmeler ve gerin­
meler arasındaki fark sıfıra yaklaşır­
ken ki değeri.
Açıklama: Gerilme-gerinme eğrisi­
nin teğetinin eğimi.
6237 tek eksenli gerilm e, (İng.: unia.rial
stress, Alm. : cinachsigc Spannııng (f),
Fr.: contrainte (f) ımiaxicde, Rııs.:
oduoocHoe nanptuıceııue)
Üç birincil eksenden ikisinin sıfır ol­
duğu gerilme durumu.
6238 tekbiçimli gerinm e, (İng.: uniform
strain, Alm.: gleiehfarmige Delinang
(j pl), Fr.: deformation (J) un i/örme,
Rus.: oönopodnan nanut,menim)
Gerinmenin bölgeselleşmesinden (bo­
yun vermeden) önce meydana gelen
gerinme.
Açıklama: Çekme deneyinde en yük­
sek yüke karşılık olan gerinme.
6239 teknik tutunm a dayanım ı, (İng.:
tcchnical cohesive strcngth, Alm.:
tecim isehe Zusammen/udtjestigkeit
(f), Fı\: res istemce (j) cohesive
teehnicjue. Rus.: me.vnımeeKcuı npou-
noeııih eueıııeuım)
Çentikli çekme deneyindeki kırılma
gerilmesi.
6240 tekrarlı eğm e deneyi; yinele­
nen eğm e deneyi, (İng.: repeated
hending test, Alm.: Hin-ıınd Herhie-
geversueh (m), Fr.: essai (m) de fle-
xion (J) mııltiple, Rus.: noamopnoe
ııeıibimanue ıneuoa)
Deney çubuğunun, döndürülmeden,
aksi yönlerde eğilerek dalgalanan ge­
rilmeye uğratıldığı eğme deneyi.
Açıklama: Bilhassa yassı hadde ürün­
lerinin yorulma deneylerinde kullanı­
lır.
6241 tem as yorulm ası, (İng.: contact
fcıtigue, Alm.: Kontunkermiidııng (f),
Fr.: fatigue (f) par contact (m), Rus.:
KonmaK/nuan yema.ıoemb)
Haddelemede olduğu gibi yinelenen
106
gerilmelere uğrayan yüzeylerin çatla­
yarak çukurlaşması.
Açıklama: Çok sık olarak bir noktada
yoğunlaşmış tekrar eden yükler etki­
siyle yüzey gerilmelerinin yüksek ol­
duğu hadde yatakları ya da dişlilerde
görülür.
6242 tokluk, (İn g .: toııgfmess, A lm .:
Zdlıigkeit (f), Fr.: tenaeite (f), Rus.:
e n iK o e m b )
Malzemenin kırılmadan önce fazlaca
enerji yutabilme yeteneği.
Açıklama: Gerilme-gerinme eğrisi­
nin altındaki toplam alan ya da malze­
menin, çatlak başlama ve büyümesine
karşı gösterdiği dirençle belirlenir.
6243 Tukon sertlik deneyi, (İn g .: Tu-
kon luırdness test. A lm .: Tııkon-
Hdrtepriifıng (f), Fr.: essai (m) de
davete (f) Tııkoa, Rus.: onpedenemıe
meepdoemn no Tymny)
Knop (Knoop) elmas bataç ya da Vic-
kers kare piramit bataç kullanarak ya­
pılan bir mikrosertlik deneyi.
6244 uysallık, (İn g .: eomplianee, A lm .:
Zustimnıung (f), Fr.: conformite ((),
Rııs.: eoeıaeue)
Yük altında esnek biçim değiştirme­
nin kolaylık ölçüsü.
Açıklama: Genellikle Young modülü­
nün tersi ile ifade edilir.
6245 uyum gerinm esi, (İn g .: eohereney
strain. A l m . : Zıısammenhangstren-
gıuıg (/); Zusammenhangsdelunuıg (f),
Fr.: deformation (f) de coherence (f),
Rus. : Koeepenmııoemb uanm.menım)
Kafes parametreleri ya da yönleni-
minde ufak bir değişiklikle iki faz ara­
sında uyumlu bir ara yüzey oluşturan
gerinme.
Açıklama: Kafesin iç enerjisinde bir
artışa neden olduğundan aykırı yerle­
şimlerin hareketini engelleyerek mal­
zemede uyum sertleşmesine yol açar.
6246 uzam a, (İn g .: elongatioıı, A lm .:
Dehnung (f); Verlanerung (/), Fr.: al-
longement (m), Rus.: yö.ıunenııe)
Çekme deney parçası gerildiğinde gö­
rülen uzama.
Açıklama: Genellikle başlangıç öl­
çüm boyunun yi'ızdesi cinsinden ifade
edilir.

6247 uzamaölçer, (İng.: extensome-
teı; Alm.: Dehnııngsmesser (m);
Verlangerungsmessgerât (n), Fr.: ex-
tensometre (m), Rus.: iKcmeınoMemp
(npııöop dm ujmepe hur y âmmehur)
Bilhassa çekme deneyinde boyda­
ki küçük uzamaları ölçmek amacıyla
kullanılan alet.
6248 üç eksenli gerilme, (İng.: triaxial
stres s, Alm.: dreiachsige Spannııng
(f), Fr.: eontrainte (f) triaxiale, Rus.:
mpexocHoe uanpajıceııııe)
Üç birincil (asal) gerilmeden hiç biri­
nin sıfır olmadığı gerilme durumu.
6249 üç noktadan eğme deneyi, (İng.:
trans vers e test; arbitration bar test;
three-point bending test, Alm.: (s ta-
tiseher) Biegeversııeh (m), Fr.: essai
(m) de fiexion (f) staticpıe sur barreau
(m), Rus.: nonepeunoe uenbimauue;
apoıımpaoKnoe uenbimauue oö:ıa-
cmu; uenbimauue e mpexmouemibiM
ırjeuooM)
Genellikle dökme demir ve seramik
gibi kırılgan malzemelerin mekanik
özelliğini belirlemek için yapılan bir
deney.
A ç ık la m a : Deneyde belirli bir boy
ve kesitteki numune, her iki ucundan
desteklenerek desteklerin tam ortasın­
dan yük uygulanır ve kırılmadan ön­
ceki en büyük yük ve eğilme miktarı
saptanır.
6250 üst akma gerilmesi; üst akma
noktası, (İng.: upper yi eld stress;
upper yieldpoint, Alm.: obere Streck-
grenze (/), Fr.: limite (f) superieure
d ’ecoıılement (m), Rus.: aepxumı ua-
npH.nceuue nıeeyneemıı; aepxum ıııo-
ıuac)ı<a meı<yueemu)
Çekme deneyinde çeliklerin çoğunun
ve bazı alaşımların kısa süreli yükle­
mede, bir noktadan itibaren sabit yük
altında yoğruk biçim değiştirmeyle
aniden uzamaya (akmaya) başladığı
gerilmenin üst noktası, bk. a k m a ge­
rilm e s i.
6251 v izleri; kırılma izleri, (İng.: radial
marks; shear ledges, Alm.: V-Spuren
(pl); Sherespuren (pl), Fr.: marques
(fpl) de eisaillement (m), Rus.: padu-
anbiibie öopoJÖKu; Hbiemynbi cdaııea)
Wöhler yorulma deneyi
Gözle doğrudan ya da düşük büyült­
melerde görülebilen, kırılmanın başla­
dığı noktadan yayılan çizgiler
A ç ık la m a : Çizgiler farklı düzeylerde
ilerleyen gevrek kırılmanın birbirle-
riyle girişimi sonucu oluşur.
6252 Vickers sertliği, (İng.: Viekers
hardness; diamondpyramid hardness,
Alm.: Vickers ha rte (f), Fr.: dıırete
(f) Vickers, Rus.: maepdocmb no
BuKKepey)
Malzemeye batırılan kare piramit şek­
linde bir elmas ucun açtığı iz üzerin­
den alınan ölçümlerle belirlenen bir
sertlik değeri.
A ç ık la m a : P yükü kaldırıldıktan son­
ra malzeme üzerinde kalan izin köşe­
genleri ölçülerek matematik ortalama­
sı d hesaplanır. İz köşegenlerinin (d),
karşılıklı yüzeyleri arasında 136° açı­
lı bir kare piramit oluşturduğu kabul
edilerek, batma izi yüzeyi hesaplanır.
Vickers sertliği HV, Newton cinsinden
yük, milimetre kare cinsinden iz ala­
nına bölünerek elde edilir, bk. s e rtlik
deneyi.
6253 VVeibull modülü, (İng.: Weibullmo-
dulus, Alm.: IVeihııllsmodul (m), Fr.:
modüle (m) de VVeibııll, Rus.: Moöe.ib
Beudvjıa)
Gevrek malzemelerde ölçülen dayanı­
mın değişebilirliğini gösteren boyut­
suz bir sayı.
6254 VVöhler eğrisi; g/n eğrisi, (İng.:
Wöhler eıırve; s/n eurve, Alm.: Wöh-
lerkıırve (f); Wöhlerschaubild (n), Fr.:
eourbe (f) de VVöhler; eoıırbe (f) s/n,
Rus.: öuaepaMMa (upuean) Beıuıepa)
Ordinatı gerilmeler, apsisi bu geril­
melere karışılık gelen kırılmaya kadar
çevrim sayıları olan yorulma eğrisi.
A ç ık la m a : Apsis genellikle logarit-
mik; ordinat doğrusal ya da logarit-
ırıik bölüntülerle çizilir, bk. y o ru lm a
d a y a n ım ı.
6255 VVöhler yorulma deneyi, (İng.:
VVöhler test, Alm.: Wöhlerversııeh
(m), Fr.: essai (m) de fatigue (f)
VVöhler, Rus.: uenbimauue no Be.ı.ıe-
pa)
Bir ucundan döndürme başlığına bağlı
silindirik numunenin diğer ucuna takı-
107
yarılma
Iı rulman üzerinden yüklenilerek yapı­
lan yorulma deneyi.
6256 yarılma, (İng.: clcavage, Alm.: in-
terkristalliner Spaltımg (J); iııterkris-
talliner Bruclı (m), Fr.: elivage (m),
Rus. : paeıuenaenue)
Bir kristalin düşük işaretli bir kristal
düzlemi üzerinden ayrılması.
6257 yarılma düzlemleri; ayrılma
düzlemleri, (İng.: clcavage planes,
Alm.: interkristallinc Bruchehenen (f
pl), Fr.: plans (mpl) de c/ivage (m),
Rus.: ILlOCKOCmb CKOJia)
Çok kristalli malzemelerde gevrek kı­
rılmanın ilerlediği, çoğunlukla en dü­
şük yüzey enerjili, karakteristik kırıl­
ma düzlemleri.
A ç ık la m a : Gevrek kırılmada görülen
taneli yapı yarılma düzlemlerinde ta­
neden taneye değişen yönlenim farklı­
lıkları etkisiyledir.
6258 yassılama deneyi, (İng.: flattening
test, Alm.: Abfiachversneh (m), Fr.:
essai (m) de planement (m), Rus.:
ucnbimanutt na pacııııoıııueauue)
Numunenin paralel levhalar arasında
belirli bir miktarda yassılandığı boru­
lara uygulanan bir kalite testi.
6259 yaşlan(dır)ma, (İng.: agcing (GB);
aging (USA), Alm.: Aussclıcidung
(f), Fr.: vieillissement (m), Rus.:
cm apcııııc)
Bazı alaşımlarda ve metallerde oda
sıcaklığında ya da az yüksek sıcak­
lıklarda sıcak işlemeden, ısıl işlem­
den (demir asıllı alaşımlarda su verme
yaşlandırması, demir asıllı ve demir
dışı alaşımlarda doğal ve yapay yaş­
landırma) ya da soğuk işlemeden (iş­
leme yaşlanması) sonra görülen özel­
lik değişimi.
A ç ık la m a : Özelliklerdeki değişme
çoğunlukla bir faz değişimi (çökelme)
sonucudur, malzemenin bileşiminde
değişme olmaz, bk. y a ş la n m a sertleş­
mesi; y a p a y yaşlan (d ır )m a ; k e s in ti­
li yaşlan (d ır )m a ; d oğ al yaşlan (d ır )
m a; aş ırı y a ş la n m a ; ç ökelm e s e rt­
leşmesi; a r t ır m a lı y a ş la n m a ; su ve­
re re k s e rtle ş tirm e ; k a d e m e li yaşlan
(d ır )m a ; g e rin m e y a şlan m ası gev­
rekleşm esi.
108
6260 yaşlanma sertleşmesi, (İng.: age
luırden ing, A im.: A ıısscheidungshar-
tung (f); Aııshartung ((), Fr.: dıırcis-
sement (m) par vieillissement (m);
durcissement (m) structural, Rus.:
ynpoHiıeııue cmapenucm)
Aşırı doymuş bir katı çözeltiden ince
dağılmış bir katı fazın çökelmesi so­
nucu alaşımlarda görülen sertleşme,
bk. ç ökelm e sertleşm esi.
6261 yaşlanma yumuşaması, (İng.:
age softening, Alm.: Alterııngsent-
hartung (f), Fr.: adoucissement
(m) par vieillissement (m), Rus.:
pa31mpo lıumma ee cm apen ue)
Bazı gerinme sertleşmeli alaşımlarda,
bilhassa alüminyumda, oda sıcaklı­
ğındaki dayanım ve sertliğin beraber­
ce düşmesi.
6262 yayınım sürünmesi, (İng.: diffusi-
onal ereep, Alm.: Diffusionskriechen
(ıı), Fr.: flııage (m) par diffusion (f),
Rus.: ()u(/)(/)vıaoıuıa>ı nojcıynecnib)
Düşük gerinme hızlı bir yüksek sıcak­
lık biçim değiştirmesi.
A ç ık la m a : Boşlukların tane sınırları­
na ya da birincil gerinme yönüne pa­
ralel yüzeylere yayınımı sonucu mey­
dana geldiği kabul edilir. Gerinmenin
hızı gerilmeyle orantılıdır.
6263 yerel kayma, (İng.: loealised slip
Alm.: lokal is iertes Gleiten (n), Fr.:
glissement (m) loeal, Rus.: dantcıtas
cı<oab,7fceuan)
Aykırı yerleşim etkinliğinin az sayıda,
birbirinden ayrı kayma düzlemlerinde
yoğunlaşması.
A ç ık la m a : Uyumlu bölgeler ya da
çökeltilere sahip az yaşlanmış alaşım­
larda görülür ve çoğunlukla yorulma
dayanımında düşüşe ve gerilme yeni-
mine neden olur.
6264 yerleşme; oturma, (İng.: aceom-
modation, Alm.: Uırterbringung
(İ), Fr.: accommodation (f), Rus.:
pajAieıueııııe; paenpedejıenııe)

Esneklik sınırının ilerisine kadar ge­
rilip, yük kaldırıldığında başlangıç
uzunluğuna dönmeyen bir numune­
nin, defalarca yüklenip boşaltıldığın­
da başlangıç boyundan az farklı bir
boyda boyut kararlılığa ulaşması.
Açıklama: Genellikle dökme demir­
de görülür. Oturma, yük değişimi sa­
yısı, malzeme, gerilmesinin büyüklü­
ğü ve yükleyip boşaltma hızına bağlı­
dır. Değişken yükün büyüklüğü otur­
ma sınırı denen bir değeri aşarsa otur­
ma görülmez ve kalıcı biçim değiştir­
me her yüklemede biraz daha artarak
deney parçasının kopmasına yol açar.
6265 yinelenen gerilmeler, (İn g .: re-
peated stresses, A lm .: wiederholte
Spannungen (f pl), F r.: contraintes
(f pl) repetees, R u s .: noemopıibie
uanpHoteemiH)
Aynı yönde etkiyen, her yarım çev­
rimde bir sıfırdan geçen, değişken ge­
rilmeler. bk. yorulma.
6266 yoğruk biçim değiştirme, (İn g .:
p la s tic deformation; plastic flow ,
Alm.: p la s tic he Verformung (/), Fr.:
deform ation (f) p la s tiq ııe ; deform ation
(f) rem anente, Rus.: m ac mirice ran
âe(f)opMai(UH; njıacmımecKoe mene-
huc)
Uygulanan gerilmenin kaldırılmasın­
dan sonra kalan şekil değiştirme.
6267 yoğrukluk, (İn g .: plastieity, A lm .:
Plastizitât (f), F r.: plastieite (f), R u s .:
njıacmumıocmb)
Bir maddenin kırılmadan istenilen
şekli alma ve basınç kaldırıldıktan
sonra bu şekli koruma yeteneği.
6268 yorulma, (İn g .: fratigııe, A lm .: Er-
nuidung (f), F r.: fatigue (f), R u s .:
yemaaoenib)
Malzemelerin bir zaman süresince
tekrar eden gerinmelere (yinelenen,
dönüşümlü, ters dönüşümlü, dalgala­
nan) maruz bırakılması sonucu kırıl­
maları.
Açıklama: Kırılma, bir defada malze­
meyi kırmak için gerekli gerilmeden
daha düşük gerilmelerde meydana ge­
lir.
6269 yorulma çentik duyarlığı,
(İn g .: fatigue noteh sensitivity (q),
A lm .: Kerbempfindliehkeit (f), F r.:
sııseeptibilite (f) d l'en ta iile (f), R u s .:
yorulma kırılması
HyecmsumejibHoemb ycm ajıoem u k
uadpe3y)
Bir malzemedeki bir deliğin ya da
çentiğin yorulma özelliklerine etkisi.
Açıklama: q = (Kf -1) (K -1) eşitliği
ile belirlenir. K yorulma çentik etme­
ni, K( gerilme yoğunluğu etmenidir. q
bire yaklaşınca malzeme çentiğe tam
hassas, sıfıra yaklaşınca çentiğe has­
sas değildir demektir.
6270 yorulma çentik etmeni, (İng.: fati­
gue noteh faetor (kf), Alm.: Kerbwir-
kııngszahl (f), Fr.: eoefficient (m) de
sııseeptibilite (f) d Ventaille (f), Rus.:
K03(p(pui{ueHm 6muhhuh naöpesa npu
yemanoemu)
Malzemenin çentiksiz numunesinin
yorulma dayanımının, aynı koşullarda
ve aynı gerilme çevrimindeki çentik­
li numunesinin yorulma dayanımına
oranı.
6271 yorulma dayanımı, (İng.: fati­
gue strength at n eyeles; enduranee
limit, Alm.: Dauerfestigkeit (f) für
eine bestimmte Lastspielzahl (f), Fr.:
resistance (f) d la fatigue (f) pour n
eyeles (m pl), Rus.: yemajıoemnan
npoHuoemb npu N uuıcıax (SN);
npedejı yem anoem ıı)
Yorulma numunesinin N çevrimde kı­
rılmasına yol açan gerilme.
Açıklama: İstatistik olarak saptanır.
Demir asıllı alaşımlarda, yorulma
dayanımı belirli bir gerilmenin altın­
da (yorulma sınırı), yorulma çevrimi
sayısına bağlı olmadan sabit kalır, bk.
Wöhler eğrisi.
Ç evrim sayısı *N
6272 yorulma kırılması; yorulma yıkı­
mı, (İng.: fatigue failure, Alm.: Daıı-
109
yorulma ömrü
erbrııch (m), Fr.: rupîurc (f) de fatigue
(f), R u s .: yema.ıoemnoe pcnpyıuemte)
Malzemenin yorulma sonucu kırılması.
Açıklama: Yorulma kırılması üç saf­
hada oluşur: a. çatlak çekirdeklenme-
si; b. çatlağın yavaş, dönüşümlü iler­
lemesi: e. aniden kopma. Karakte­
ristik bir yorulma kırılma yüzeyi iki
farklı bölgeden oluşur: Midye kabu­
ğu görüntüsündeki düzgün çatlak iler­
leme bölgesi ve taneli bir görüntüdeki
ani kırılma bölgesi.
6273 yorulma ömrü, (İng.: enduran-
ce; fatigue life, A lm .: Ermiidııngsle-
bensdauer (j), Fr.: endııranee (f);
longevite (/) d la fatigue (f), R u s .:
yemaaoenuum daleoecuuocnib)
Belirlenen koşullar altında kırılmaya
kadar olan çevrim sayısı, genellikle
1(U nın katları hâlinde ifade edilir.
Açıklama: Kırılma, kopma olarak ka­
bul edilebileceği gibi bazı hallerde
gözle görülebilir bir yorulma çatlağı­
nın başlaması ya da belirli bir biçim
değiştirme miktarına ulaşılması olarak
da kabul edilebilmektedir.
6274 yorulma ömrü oranı, (İng.: en­
di ıran ce ratio, A lm .: Dauerselnving-
verhciltnis (n), Fr.: rapport (m)
d ’enduranee (f), R u s .: ko)(j)(/)uııueum
ycnuuocmıı)
Kuramsal yorulma sınırının çekme
dayanımına oranı.
6275 yorulma sınırı, (İııg .: eonventio-
nal fatigue limit; fatigue limit, A lm .:
Sclnvingfestigkeit (f) jıir cine bes-
110
tinınıte Weehsel-oder Selnvellenzahl,
F r.: limite (f) conventionnelle de fati­
gue (/), R u s .: oCmıenpınmmbiü npeöea
yema.ıoemu; npeâea yema.ıoemu)
Malzemenin belirli sayıdaki yükleme­
ye dayanabildiği, en yüksek dönüşüm­
lü, yinelenen ya da dalgalı gerilme.
Açıklama: Şayet gerilme tam olarak
ters etki dönüşümü yapmıyorsa orta­
lama gerilme, en düşük gerilme ya da
gerilme oranından bahsedilmelidir.
6276 Young modülü, (İng.: Young mo-
dulus, A lm .: Youngsmodul (m), F r.:
modüle (m) d'Young, R u s .: M oâyib
K)ma)
Uygulanan gerilmenin a yük yönünde
meydana gelen gerinmeye 8 oranı.
Açıklama: E = g / 8
6277 yük hücresi, (İng.: load celi, A lm .:
Ladungszelle (J), F r.: capteıır (m )
d'effort (m), R u s .: öammiK naepyiKu;
dıınaMOMempımecKuü dammın)
Piezoelektrik etki ile çalışan, bağlan­
dığı malzemedeki diğer aletlerle ko­
layca tespit edilemeyecek miktarlar­
daki küçük şekil değiştirmenin mikta­
rını elektrik sinyali olarak veren alet.
6278 zamana bağlı esneklik, (İng.:
aııelastieity, A lm .: Anelastizitât (f),
F r.: anelastieite (/), R u s .: manıyııpy-
eoenib)
Kalıcı biçim değiştirmenin meydana
gelmediği düşük bir gerilme aralığın­
daki gerinmenin gerilmenin basit bir
fonksiyonu olmaması durumu.
7001 alsifer, (İn g .: alsifer, A lm .: Alsifier
(m), Fr.: alsifer (m), R u s .: a.ibciKpep)
%20 Al, %40 Si, %40 Fe içeren, çelik­
lerde kullanılan bir oksit giderici.
7002 alt Üst süreci, (İn g .: top-and-bottom
proeess, A lm .: untere- und obere Be­
arbe itung (f), Fr.: proeede (m) â eo-
uches (fpl) inferieııres et superieures;
proeede (m) d'Orford, R u s .: npoijeee
«eepxnRH a muichhh epanııpa»)
Bakır ve nikeli birbirinden ayırmak
için uygulanan bir işlem.
Açıklama: Bu işlemde elementle­
rin erimiş sülfürleri iki sıvı tabakası
hâlinde birbirinden ayrılırken nikelin
çoğu alt tabakada kalır.
7003 alüminyum bombası, (İn g .: alu-
minium bomb, A lm .: Ahiminiııms-
bombe (f), Fr.: bombe (f) d 'aluminium
(m), R u s .: a.iKmuHiıeeaH 6omda)
Sıvı çelikte oksijen miktarını belirle­
mede kullanılan, bomba şeklinde bir
kap.
7004 alüminyumla indirgeme yön­
temi, (İn g .: alııminothermie pro­
cess, A lm .: alıtminothermiseh,
Fr.: alııminothermie (f), R u s .:
amoMomepMimecKiıü npoi(eee)
Oksitlerini ince alüminyum tozu ile
indirgeyerek metal ve demir asıllı ala­
şımlar elde etme yöntemi.
7005 asıltılı ayırma, (İn g .: levigation,
A lm .: absehlemmen, Fr.: levigation
(f), R u s .: (fnomaijiıoımoe paıde.ıenııe
no <ppaKijimM)
1. İnce malzemeyi sıvıda asıltı hâlinde
tutarak kaba malzemeden ayırma. 2.
Asıltıdan çökelterek malzemeyi par­
çacık boyutuna göre sınıflama.
7006 asit astar, (İn g .: aeid lining, A lm .:
saııres Futter (n), Fr.: garnissage (m)
aeide, Rus.: kuc.uih (pymepoena)
Bir eritme fırınının erimiş metalle te­
mas eden iç kısmının tabanındaki ve
çevresindeki, kum, silika kayası ya da
silika tuğlası gibi işletme sıcaklıkla­
rında asit bir tepkime veren güçerir ta­
bakası.
7007 asit çelik, (İn g .: aeid Steel A lm .:
basischer Stahl (m), Fr.: aeier (m)
aeide, Rus.: Kue.ıan ema.ib)
Asit astarlı bir fırında, silika gibi asit
bir madde içeren cürufun altında eri­
tilmiş çelik.
7008 asit yöntemi; asit proses, (İn g .:
aeid proeess, A lm .: saueres Verfa firen
(n) (Stahlherstellung), Fr.: proeede
(m) aeide (d ’e/aboration (f) de Faeier
(m)), Rus.: Kuc:ıom/ibiu npoijeee)
Asit güçerir astarlı fırında çelik yapma.
Açıklama: Kükürt ve fosfor uzaklaş­
tırılmaz.
7009 aşılama, (İn g .: inocıılation, A lm .:
Impfııng (f), Fr.: inocıılation (f), Rus.:
npııeucKa)
Katılaşma sırasında bazı öğelerin kris­
talleşmeleri ya da tane küçültme ama­
cıyla erimiş malzemelere çekirdekler
oluşturan maddeler katma.
7010 ateş arıtmalı bakır, (İn g .: fire-re-
fin ed eopper, A lm .: Blisterkupfer (n),
Fr.: eııivre (m) affine aııfeıı (m), Rus.:
luaMennoe paıfıtııupoeauııe mcöu)
Sadece fırın işlemleri ile arıtılmış, ço-
11
ateş metalürjisi
ğunlukla içinde cinemli miktarda oksi­
jenden başka element olmayan külçe,
yarı işlenmiş bakır ya da bu yarı işlen­
mişlerden yapılmış ürünler.
7011 ateş metalürjisi; yüksek ısı me­
talürjisi, (İni*.: pyromctal/ıırgy,
A lm .: Pyromctallıırgic (0, Fr.: pyro-
mctalluıgic (0, R u s .: nııpoMC/na.ı.ıyp-
0 /IH)
Metallerin yüksek sıeaklıkla kazanıl­
ması ya da arıtılması.
7012 ayırma yüzdürmesi, (İng.: d iffc-
re n tia l fio ta tio n : scdcctivc fio ta tio n ,
Alm.: sclcktive F io ta tio n (0. Fr.: flo -
tcıtion (0 scdcctivc, R u s .: pau)c:ıcnuc
(jııom aııucit: cv. t c Kinimi um (ındu pa -
mcahiıcm) (fııomaııım)
Karmaşık bir eevherı yüzdürme yön­
temi ile iki ya da daha fazla değerli
madene ve artığa ayırmak.
7013 balçık, {7/?#.: slime, A lm .: Şehlamın
(m), F r.: houc (0, R u s .: m . k im )
1. Su ile karışık çok inee parçaeık-
lardan oluşan, genellikle eevher zen­
ginleştirmede rastlanılan malzeme. 2.
Elektrolizde anotta oluşan metal ve
bazı çözünmeyen bileşiklerin karışı­
mı.
7014 baskın çelik, (İni*.: cappcd stccl,
A lm .: hcd ccklcr S ta lıl (m), F r.: aci-
c r (m) coiffc, R u s .: uiKynopcnncm
cinci, ih)
Kaynar çeliğe benzer çelik, genellikle
şişe tepeli tomruklarda dökülür.
Açıklama: Tomruk tepesindeki me­
kanik ya da kimyasal örtü üsteki me­
talin katılaşarak kaynamanın tamam­
lanmasını önler. Çeliğin yüzey duru­
mu kaynar çelik gibi fakat bazı özel­
likleri kaynar ile yarı durgun arasıdır,
bk. tomruk.
7015 Bayer yöntemi, (İng.: Baycr pro-
ccss, A lm .: Baycr-Prozcss (m), F r.:
proccdc (m) Baycr, R u s .: Bcıepcı
npoi(ccc)
Boksit cevherinden elektrolitik indir­
geme ile alümina elde edilmesinde
kullanılan bir yöntem.
Açıklama: Boksit, sodyum hidroksit
112
çözeltisinde bekletilerek alümina çö­
zülebilir aluminat haline getirilir. Ar­
tık kırmızı çamur filtrelenerek ayrıl­
dıktan sonra alüminyum hidroksit çö­
kebil ır. fılitrelenir ve kavrularak altl­
ın ina haline getirilir.
7016 bazik astar, (İn g .: hasic liniııg,
A lm .: hasisehes Fııttcr (n), Fr.: gcır-
ııissagc (ııı) hasicjuc, Rus.: oenoenem
ı/n'incpocKiı)
Eritme fırınlarının erimiş metal haz­
nesinin taban ve yanlarının kaplandı­
ğı. işletme sıcaklıklarında bazik tep­
kime veren kırılmış ve yakılmış do­
lomit, magnezit, magnezit tuğlası gibi
bazik oksit asıllı malzemeler, bk. ba­
zik oksit.
7017 bazik çelik, (İn g .: hasic stccl, A lm .:
hasiseher Stcdd (m), Fr.: acicr (m)
hcısicgic, Rus.: ocıumncm (moMaccoa-
ckcih) c/na. ih)
Bazik astarlı bir fırında ve magneziya
ya da kireç gibi bazik malzemeler faz­
lası olan cüruf altında eritilmiş çelik.
7018 Bessemer yöntemi, (İn g .: Bcs-
scnıcr proccss, A lm .: Bcsscmcrvcr-
ja lireıı (n): Bcsscmcrnıcthodc (0,
Fr.: proccdc (ııı) Bessemer, Rus.:
BccccMcpoacKUİt npoııccc)
Asit astarlı bir değiştireçteki pik de­
mirinin içine hava üflenerek karbon,
silisyum ve manganın bir kısmını ok­
sitleyerek uzaklaştırma suretiyle yapı­
lan, terk edilmekte olan bir çelik yap­
ma yöntemi.
Açıklama: Bazik astar kullanılması
hâlinde yöntem bazik Bessemer yön­
temi diye adlandırılır.
7019 Betts yöntemi, (İn g .: Bctts proccss,
A lm .: Bcttsvcrfahrcn (n): Bcttsmct-
hodc (0 (m), Fr.: proccdc (m) Bctts,
Rus.: npoııccc Banınca)
Kurşunun, kurşun fluosilikat ve fluosi-
lisik asitli elektrolit ile arıtılması.
7020 bilyeli değirmen, (İn g .: hail mili,
A ln ı.: Kugclmiihlc (0, Fr.: hroycur
(m) â hoıdcts (ınpl), Rus.: ınapocan
Mcibinufa)

Malzemelerin, bir tambur içinde uy­
gun malzemeden bilyeler ile dönerken
çarpışma etkisiyle ufalandıkları değir­
men.
7021 binlik, (İng.: dingot, Alın.: Gallone
(f), Fr.: lingot (m), Rus.: Maeeııeubiû
(ppacMeum (âepöu))
1 tondan fazla, genellikle silindirik
şekilde ve bomba tepkimesi ile yapı­
lan (ör. uranyumun uranyum tetraflo-
rürden magnezyumla indirgenmesi)
birincil metal tomruğu, bk. yüzlük.
7022 Chvorinov kuralı, (İng.: Chvori-
nov's rule, Alm.: Chvorinovsches Ge-
setz (n), Fr.: regle (f) de Chvorinov,
Rus.: npaeıuıo Heopunoea)
Bir döküm parçasının katılaşması için
geçen sürenin (t), metal hacminin ka­
resinin (v2), temasta bulunduğu kalıp
yüzeyi alanı karesine (a2) bölümü ile
orantılı olduğunu belirten kural.
Açıklama: t = k v2/a2. k metal ve ka­
lıbın ilk sıcaklığına ve özelliklerine
bağlı bir kalıp sabitesidir.
7023 çeneli kırıcı, (İng.: ja\v erusher,
Alm.: Backenhrecher (m), Fr.: hro-
veıtr (m) d mâchoires (fpl), Rus.:
İLİeKOHClH ÖpOOUJlKLl)
Hareketli bir ağız arasında cevheri ya
da kayaları kırarak ufalayan alet.
demir oksit
_ O
O o o
o
Çeneli kırıcı
7024 değiştirgeç, (İng.: coııverter, Alm.:
Umformer (m); Konverter (m), Fr.:
eonvertisseur (m), Rus.: Koımepmep)
Alaşımları bilhassa dökme demiri eri­
miş halde içine oksijen üfleyerek arıt­
mak için kullanılan, sıcaklığın oksit­
lenme tepkimesi ile korunduğu, yük­
lenir ve boşaltırken devrilebilen fırın.
Açıklama: Yandan üflemeli olanlar
Tropenas değiştirgeci, alttan üflemeli
olanlar Bessemer değiştirgeci ve Tho-
mas değiştirgeci, yüzeyden üflemeli
olanlar LD değiştirgeci olarak adlan­
dırılır.
7025 demir hurdası, (İng.: serap iron,
Alm.: Eisenschrott (m), Fr.: ferrailles
(fpl), Rus.: JK'e.ıesubiü arpan)
Çoğunlukla, demir asıllı alaşımlar
üretilirken ya da kullanılırken meyda­
na gelen, uygun kalitede olmayan ya
da artan parçalardan oluşan hurdaları
tanımlamak için kullanılan bir terim.
7026 demir oksit, (İng.: iron oxide, Alm.:
Eisenoxid (n), Fr.: oxyde (m) de fer
(m), Rus.: okuch .see.ıeja)
Kalıp ve maça kumlarına kumu akış­
kanlaştırmak ve damarlanmayı ön­
lemek için katılan hematit Fe,C), ve
manyetit Fe30 4 oksitleri.
113
demirli alaşım
7027 demirli alaşım, (İng.: ferro-alloy,
Alm.: Fisen legierımg (f), Fr.: ferro-
alliage (m), Rus.: (peppo-emaea)
Bir ya da daha fazla elementi ihtiva
eden demir asıllı alaşım.
Açıklama: Ocağa ya da erimiş demir
ya da çeliğe katılarak bıı elementlerin
alaşımdaki miktarını artırmak amacıy­
la ya da oksit giderici ya da aşılayıcı
olarak kullanılır.
7028 demirli bor, (ing.: ferro-boron,
Alm.: Ferrakor (n), Fr.: ferro-bore
(m), Rus.: (peppo-bopa)
Alaşımlayıcı olarak dökme demire ka­
tılan demir-bor (% 12-20) alaşımı.
7029 demirli fosfor, (ing.: ferro-phos-
phorus, Alm.: Ferrophosphor (n),
Fr.: ferro-phosphore (m), Rus.: cpep-
p()-({)OC(j)()p)
Demir dökümhanelerinde fosfor kat­
mak amacıyla kullanılan demir-fosfor
(%20-25) alaşımı.
Açıklama: Fosfor karbon eşdeğerini
artırır, erime noktasını düşürür.
7030 demirli krom, (İng.: ferro-ehromi-
um, Alm.: Ferroehrom (n), Fr.: ferro-
chrome (m), Rus.: (peppo-xpo.\ı)
Krom katmak amacıyla dökümhane­
lerde kullanılan demir-krom (%50,
%60, %70) alaşımı.
Açıklama: Krom iyi bir karbür karar-
lılaştırıcıdır.
7031 demirli mangan, (İng.: ferro-man-
gcuıese. Ahu.: Ferronıcıngan (ıı), Fr.:
ferro-manganese (m), Rus.: cpeppo-
Mapeaneif)
Demir, çelik ve bakır dökümlerinde
kullanılan demir-mangan (%80-90)
alaşımı.
Açıklama: Mangan kükürtle birleşir
ve karbür kararlılaştırıcıdır.
7032 demirli molibden, (İng.: ferm-mo-
lybdemım, Alm.: Fevromolybddn (n),
Fr.: ferro-molv belen e (m), Rus.: (pep-
po-Mo:ıuf)den)
Alaşımlama için kullanılan demir-
molibden (%60, %70 ya da daha faz­
la) alaşımı.
114
Açıklama: Molibden karbür kararlı-
laştırıcıdır.
7033 demirli silisyum, (İn g .: ferro-
silieon, A lm .: Ferrosilizium (n), Fr.:
ferro-silieiıım (m), R u s .: cpeppo-
K p e M I lllH )
Demir dökümhanelerinde silisyum
katmak üzere ya da aşılayıcı (genel­
likle %25 silisyum) olarak kullanılan
demir- (%10-12, %20-25, %45, %75,
%95) silisyum alaşımı.
7034 demirli titan, (İn g .: ferro-titanium,
A lm .: F'errotitan (n), Fr.: ferro-titane
(m), R u s .: (peppo-muman)
Demir dökümhanelerinde grafitleyici
ve indirgeyici olarak küçük miktarlar­
da katılarak kullanılan demir-titanyum
(%20-50) alaşımı.
7035 demirli volfram, (İn g .: ferro-tung-
steih A ln ı.: Ferrowolfrcım (n), Fr.:
Jerro-tungstene (m), R u s .: (peppo-
(UUb(ppaM)
Demir-volfram (%35, %45, %80) ala­
şımı.
Açıklama: Volfram dökme demirde
karbür kararlılaştırıcıdır.
7036 dişleme açısı, (İng.: cıngle o f nip,
Alnı.: Greifvinhel (nı), Fr.: cıngle (m)
de eontaet (m), R u s .: veaı ıaxeatna
(Mema.vıoHCLiKciMiı). yeo.ı nepeeıtöa)
Merdaneli, çeneli ya da döner kırıcı­
larda kırma yüzeylerinin küremsi bir
parçacığa değdiği noktalarındaki te­
ğetler arasında kalan açı.
7037 doğal metal, (İn g .: native metal
A lm .: Reinmetcdl (n), Fr.: metal (m)
natıırel, R u s .: ea.uopoÖHbiü Memcu.ı)
1. Toprakta bileşik halde olmayan me­
tal. 2. Toprakta bileşik halde olmayan
bir cevher yatağındaki metal.
7038 dolomit, (İn g .: dolomite, A ln ı.: Do­
lomit (m), Fr.: dolomie (f); dolomite
(1), R u s. : (h u om um)
Kalsiyum-magnezyum karbonat
(CaMg (C(T) j madeni.
Açıklama: Demirin eritilmesinde
ve arıtılmasında ve güçerirlerin ham
maddesi olarak kullanılır.

7039 dökme demir hurdası, (İn g .: serap
iron (GB); İran serap (USA); east iron
serap, Alm.: Gusssehrott (m), Fr.: bo-
eage (m) defonte (f), Rus.: nyeymibiu
eKpan)
Üretimde kullanılamayacak, yeniden
eritilecek dökme demir parçalar.
7040 döner kırıcı, (in g .: gyratory ems­
iler; rotary crusher, Alm.: Kreiselb-
reeher (m), Fr.: broyeıır (m) gira-
toire, Rus.: pomopnan dpo6 wu<a,
spa ıifa/oıifanen öpoGıınm)
Döner bir hareketle cevheri ya da ka­
yaları kırarak ufalayan alet.
7041 dönüşüm ısınması, (İn g .: reeales-
eence, Alm.: Rekaleszenz (f), Fr.: re-
caleseence (/), Rus.: peKasıeeifeıufiın)
Dönüşüm sırasında açığa çıkan ısı
miktarının, metal dönüşüm aralığı bo­
yunca soğurken çevreye yayılan ısı
miktarından fazla olması hâlinde gö­
rülen ısınma.
Açıklama: Soğuyan parçanın yü­
zeyinde parlaklığın artışı ile kendi­
ni gösterir, ör. demir ve çeliğin soğu­
masında gamma demirinin alfa demi­
rine dönüşmesi sırasında aniden açığa
çıkan dönüşüm gizli ısısı metal yüze­
yinde ani bir sıcaklık artışı ile parla­
maya neden olur
7042 durgun Çelik, (İn g .: k i l l e d S t e e l ,
Alm.: berııhigter Stahl (m), Fr.: a e i e r
( m ) e a l m e , Rus.: e n o K O İ ım iH e m a . / b )
Silisyum ya da alüminyum gibi kuv­
vetli oksijen giderici maddelerle işle­
nerek, oksijen miktarı katılaşma sıra­
sında karbon ve oksijen tepkimesi ol­
mayacak kadar azaltılmış çelik.
Açıklama: Genellikle geniş kısmı yu­
karda olan tomruk kalıplarına dökü­
len metal katılaşırken büzülme tepe­
de, güçerir sıcak tepe kullanıldığında
büzülme katılaşması geciktirilmiş böl­
gede toplanır, bk. tomruk.
7043 durgunlaştırma, (İn g .: spiking;
bloeking, Alm.: D esoxidation (f), Fr.:
bloeage (m), Rus.: CnoKiıpoeKa ınaeru
nyme.M âooasKU pacKuc/ıumeııeü)
eş biçimli faz çizgesi
Metal banyosuna demirmanganez ya da
diğer oksijen alıcı maddeleri katarak ok­
sitlenme tepkimelerini yavaşlatma.
7044 eksen üstü büyüme, (İn g .: epita-
xial groıvth; epitaxy, A lm .: Kristall-
waehstum (n), F r.: epitaxie (f), Rus.:
anumaKcuajibHbiü pocm; ımımaKeıiH)
Elektroyığmanın, buhar yığmanın ya
da sıvının, bir katı kristalin yüzeyi
üzerinde bu yüzeyin kristal yönleni-
mine bağlı olarak çekirdeklenmeden
büyümesi.
7045 elektrokazanma, (İn g .: eleetromn-
ning, A lm .: Elektrogewinnung (f), F r.:
electroextraction (f); obtention (f) par
electrolyse (/), Rus.: 3jıeKmpoxmtıme-
em e mejıeHemıe (Mema.uoe))
Cevherden elektrokimyasal yöntemle
metal elde edilmesi.
7046 elektrometalürji, (İn g .: eleetro-
metallurgy, A lm .: Elektrometallurgie
(f), F r.: electrometallurgie (f), Rus.:
11 een ıpa\ı em a:ı. lypeıiH)
Metal ve alaşımların elektrikli ya da
elektrolitli metotlarla işlenmesi ya da
üretilmesi.
7047 Ellingham çizgesi, (İn g .: Elling-
ham diagram, A lm .: Ellinghams-
diagramm (n), F r.: diagramme (m)
d'Ellingham, Rus.: duaepaM.ua 3.7-
jıumxeMa)
Oksitlerde sıcaklık kş oluşum serbest
enerjisi çizgesi.
Açıklama: Belirli bir sıcaklıkta in­
dirgeme tepkimesinin meydana gelip
gelmeyeceğini gösterir.
7048 eş biçimli faz çizgesi, (İn g .: iso-
m orphous phase diagram , A lm .: iso-
morphes Zustandsdiagram m (n), F r.:
diagram m e (m) d ’eq u ilib re (m) iso-
morphe, Rus.: ınoMopcpHan (paıoean
duaepaM Aia)
Bazı elementlerin sonsuz katı çözü­
nürlükte (tek fazlı olarak) bir araya
gelmeleriyle oluşan faz çizgesi.
Açıklama: ör. Cu ve Ni.
115
eş entropili
%1(X)
Cu Nikel ağırlık yüzdesi
7049 eş entropili, (İn g .: isentropic. Alm.:
isentropisch, Fr.: isentrope, R u s .:
u303Hmpomıüubiû)
Sabit entropide meydana gelen.
7050 feldispat, (İn g .: feldspat: Alm.:
Feldspat (m), Fr.: feldspattı (m),
R u s .: naıeaoîı utnam)
Kristal yapıdaki potasyum, sodyum,
kalsiyum ya da baryumdu alüminyum
silikatlar.
Açıklama: Hemen hemen kristal ya­
pıdaki bütün kayaların ana bileşenidir.
Çelik dökümü kumlarında bulunmala­
rı istenilmez.
7051 filiz; cevher, (İ n g .: ore. Alm.: Frz
(n): Mineral (rıi Fr.: mineral (m),
R u s .: pvöa)
Kendisinden metalik bir elementin ka­
zançlı bir şekilde elde edilebildiği ma­
den.
7052 geri kazanma, (İn g .: reeovery, Alm.:
Riiekgewinnung (f), Fr.: reeııperation
(f), R u s .: eocc/naııoa/enue)
Cevherin işlenmesi ile elde edilen
malzemenin oranı.
Açıklama: Genellikle yüzde olarak
ifade edilir.
7053 gümüşlü kurşun, (İn g .: base bulli-
on, Alm.: Barren (m), Fr.: metal (m)
noble en barres (fpl), R u s .: eepKoııeü)
İçinde elde edilebilir gümüş (bazen
altınla birlikte) bulunan, saf olmayan
kurşun külçesi.
116
7054 Hail yöntemi, (İn g .: Hail pro-
eess, A lm .: HalFProzess (m); Hall-
Methode (j), F r.: proeede (m) Hail,
R u s .: npoueee Ko.ııa)
Kriyolitte çözünmüş, erimiş alümina
banyosundan elektrolitik indirgeme
ile alüminyum elde etme yöntemi.
7055 Hansgirg yöntemi, (İn g .: Hans-
girg proeess, A lm .: Hansgirg-Pro-
zess (m); Hansgirg-Methode (f), F r.:
proeede (m ) Hansgirg, R u s .: npoueee
Xaneeupea)
Magnezyum oksitin karbonla indir­
genmesiyle yapılan bir magnezyum
üretim yöntemi.
7056 hava ile arıtma, (İn g .: a ir refining,
A ln ı.: Windfrisehen (n). F r.: affina-
ge (m) d l'air (m), R u s .: aoıdyuman
omtemKa)
Metal banyosu yüzeyine ya da içine
hava üfleyerek sıvı alaşımın bir ya da
bir kaç bileşenini oksitleyerek uzak­
laştırma.
7057 Hoopes yöntemi, (İn g .: Hoopes
proeess, A lm .: Hoopes-Prozess (m);
Hoopes-Methode (f), F r.: proeede (m )
Hoopes, R u s .: Xyneea npoueee)
İndirgeme hücresinde üç sıvı tabakası
kullanan bir elektrolitli alüminyumun
arıtma tekniği.
7058 ısı çizi, (İn g .: thermography, A lm .:
Thermographie (f), F r.: thermograp-
hie (j), R u s .: mepMoepafuH)

Katı ya da sıvıda ısı dağılımının fotoğ­
rafla saptanması.
7059 indirgeme, (İ n g .: reduction, A lm .:
Reduktion (f), F r.: reduction (f), Rus.:
coKpaufeHue)
Elektron kazanma ile değerlikte azal­
maya yol açan tepkime.
7060 İndirgen, (İn g .: re d u c in g agent,
A lm .: R e d u k tio n s m itte l (n), F r.:
re d u c te u r (m), Rus.: pacK ucjıum ejib)
1. Metalürji işlemleri sırasında oksit
gideren madde. 2. Kimyasal tepkime­
lerde indirgeyen madde.
7061 İzabe, (İn g .: sm e ltin g , A lm .: Yer­
il ii/ten (n), F r.: fu s io n (/), Rus.:
sunjıaeKa)
Zenginleştirilmiş cevherden sıvı metal
elde etmek için uygulanan, kimyasal
tepkimelerin meydana geldiği ısıl sü­
reç.
7062 karbon potansiyeli, (İn g .: carbon
potential, A lm .: Kohlenstoffpotential
(n), F r.: potentiel-carhone (m), Rus.:
yejıepodnbiü nomeni(uajı)
Etkin karbon içeren ortamın, tanımla­
nan koşullarda, çeliğin karbon düzeyi­
ni değiştirme ya da koruma ölçütü.
Açıklama: Belirli sıcaklık, zaman ve
çelik bileşimi gibi herhangi bir koşul­
da ulaşılan karbon düzeyi.
7063 karın, (İn g .: bosh, A lm .: Rast (m),
F r.: etalages (mpl), Rus.: uınjıcmiKiı)
1. Yüksek fırın ya da kupolde çapın en
geniş olduğu üfleme delikleri üzerin­
deki bölüm. 2. Bakırın izabesinde fı­
rın içinde üfleme deliği seviyesinde
birikerek fırının daralmasına yol açan
birikinti.
7064 kayışlı besleyici, (İn g .: beltfeeder,
A lm .: Bandaufgeber (m), F r.: distri-
bııteur (m) â courroie (f), Rus.: .ıen-
momibiü Komeüep (mpancnopmep))
Ambardan malzeme çıkartmak ve ölç­
mek için kullanılan, ambarın altına
yerleştirilen, kısa bir kayışlı götürücü.
7065 kazanma, (İn g .: winning, A lm .: Ge-
winnung (f), F r.: abattage (m); ext-
raetion (f), Rus.: ınajıeneune)
Uygun bir sulu metalürji, ateşli me­
talürji ya da elektrometalürji yöntemi
kullanarak bir cevher ya da kimyasal
kükürt giderme
bileşikten metal elde etme.
7066 kırmızı çamur, (İn g .: red mud,
A lm .: Rotschlamm (m), F r.: residu
(m) rouge de bauxite (f), R u s .: npac-
I lb lÜ u u i ü m )
Bayer yöntemi ile alüminyum üreti­
minde boksitin saflaştırılması sonucu
elde edilen yüksek oranda demir oksit
içeren artık.
7067 kısa gövdeli fırın, (İn g .: lo w s h a ft
fu r n a c e , A lm .: O jen (m ) m it n ie d r i-
g e m R u m p f ( m ) , F r.: f o u r (m ) d c u v e
(/) basse, R u s .: HU3Ko-uıaxmnaM neub)
Düşük kalite cevher ve yakıt kulla­
narak pik demiri ve demirli alaşımlar
elde etmekte kullanılan kısa gövdeli
yüksek fırın.
Açıklama: Üflenen hava genellik­
le oksijenle zenginleştirilir. Fırın aynı
zamanda alümina, çimento cürufu gibi
diğer ürünleri elde etmede de kullanı­
lır.
7068 kimyasal metalürji, (İn g .: C hem i­
c a l m e ta llu rg y ; p r o c e s s m eta llu rg y,
A lm .: c h e m isc h e M e ta llu rg ie (f), F r.:
m e ta llu rg ie (f) c h im iq u e , R u s .: xumu-
necKan M cm ajuıypeun; MemajuıypeuH
n p o ifecca )
Cevherden metal kazanma ve metal
arıtma bilim ve teknolojisi.
Açıklama: Özütleme metalürjisi (eks-
traktif metalürji) ve arıtma metalürjisi
iki ana dalıdır.
7069 Kroll süreci, (İn g .: Kroll process,
A lm .: Kroll-Prozess (m); Kroll- Met-
hode (f), F r .: procede (m) Kroll, R u s .:
npoifecc Kpoıuıa)
Titanyum tetraklorürün magnezyum
gibi daha etkin bir metalle indirgen­
mesi ile tane ya da toz hâlinde metal
titanyum elde etme yöntemi.
7070 kükürt giderme, (İn g .: desulfuri-
zation, A lm .: Entschwefelung (f), F r.:
desulfuration (f), R u s .: decymcpyp
(ın)ai(UH, oâeccepmanue)
Alaşımın kükürdünü tamamen ya
da kısmen gidermek için yapılan iş­
lem. Ark ocaklarında curufa kireç taşı
(CaCCf) ya da kireç (CaO) katılarak,
potalarda ya da kupol ön haznesinde
soda külü (Na^COT ve kalsiyum kar­
bür (CaC\) katılarak yapılır.
117
LD yöntemi
Açıklama: Katılma yaygın olarak
taşıyıcı bir gazla pota altından göze­
nekli bir tapadan ya da bir mızrakla
yukardan metal içine üflenerek ya da
sıvı metal ters akışlı bir kükürt alma
kütüğünden akıtılarak yapılır.
7071 LD yöntemi, (İni*.: LD proeess,
A lm .: LD-Verfahren (n); Sauerstojfa-
ufhlasverfahren (n), Fı\: proeede (m)
LD, R u s .: Jl/J-npoııeee)
Hava yerine oksijen üflenerek çelik
yapılan bazik oksijen yöntemi.
7072 maden işleme, (İng. : m in e ra l dres-
sing, A lm .: M inercılaajhereitııng (/),
Fr.: traitem ent (m) ele m inerais (m p l),
R u s .: oöoeaıııeuue no:ıeznbix uckoiui-
C M b l.\)
Kimyasal ve fiziksel işlemlerle cev­
heri daha derişik, metal elde etmeye
hazır hâle getirme.
7073 magnezyum giderme, (İng.: de-
magging, A lm .: redazieren von Mag-
nesiıım (n), Fr.: elimination (f) du
magnesium (m), R u s .: dcMaemnaıımı)
Magnezyum içeren alüminyum hurda­
sındaki magnezyumu azaltma işlemi.
Açıklama: Genellikle, erimiş alaşıma
klor ve/’ya da flor içeren halojen bile­
şikleri katılarak yapılır.
7074 merdaneli kırıcı, (İng.: roll ems­
iler; erııssing rollers, A lm .: IValzenh-
reelıer (m), Fr.: hroveur (m) â eylind-
res (mpl), R u s .: nannonaa öpodıum)
Malzemenin iki kanallı merdane ara­
sından geçirilerek parçalandığı kırıcı.
O °o O ri ayırma tekniği.
o 7081
M e r d s in e li k ı r ı c ı
118
7075 metal alma, (İn g .: tapping; tap,
Absteehen (n), Fr.: piquee (f);
A lm .:
dehoııehage (m), R u s .: «binveı< mae-
ku; enim .uemanna)
Eritme fırınının metal alma deliğini
açarak metali akıtma.
7076 mızrak; oksijen mızrağı, (İn g .:
iane e; oxygen iane e, A lm .: Semerstoff-
lanze (f), Fr.: lanee (f)a oxygene (m),
R u s. : Kueaopodtibiu Kaııa.ı)
1. İçinden gaz ya da diğer bir madde
geçirilen belirli boydaki ince boru. 2.
Metalin oksitlemesinden açığa çıkan
ısı ile yapılan oksijenle kesme işle­
minde ya da çelik yapımında oksijen
üflemek için kullanılan ince, çelik ya
da giiçcrir boru.
7077 Mond yöntemi, (İn g .: Mond pro-
eess, A lm .: Mond-Prozess (m); Mond-
Methode (f), Fr.: proeede (m) Mond,
R u s . : Monâ-npoifeee)
Nikel özütlemek ve arıtmak için kulla­
nılan bir süreç.
Açıklama: İnce parçalanmış, karbon
monoksitle indirgenmiş metalden
nikel karbonil elde etme ve bu nikel
karbonili çözerek küçük nikel pelet-
leri üzerine arıtılmış nikeli çökeltme
şeklinde yapılır.
7078 nüget, (İn g .: nugget, A lm .: nadir-
lielıer Klumpen (m), Fr.: nugget (m);
pepite (f), R u s .: ea.uopodoK)
1. Doğada rastlanılan altın ve gümüş
parçaları gibi, küçük bir metal parçası.
2. Dikiş ya da nokta kaynağında kay­
nak bölgesi metali.
7079 oksijenle arıtma, (İn g .: oxygen re­
jin ing, A lm .: Sauerstofjfrisehen (n),
Fr.: ajjfinage (m) â Doxygene (m) pın;
R u s . : Kue.ıopoânaa annenim)
Bir alaşımdaki bir ya da daha fazla bi­
leşenin, erimiş metal banyosu yüzeyi
ya da içerisine oksijen üflenerek (ok­
sitlenerek) uzaklaştırılması.
7080 oksitlemeli arıtma, (İn g .: eupella-
tion, A lm .: kııpellieren, Fr.: eoupella-
tioıı (f), R u s .: Kynejıııpommı)
Altın ve gümüş içeren erimiş kurşunu
oksitleyerek yapılan kıymetli metalle­
oksitli bakır, (İn g .: set eoppeı; A lm .:
Kııpfer (n) mit Znsammensetzung (f)
von Kupferoxyd (n), Fr.: eııivre (m) â

6% d ’oxvde de cuivre (m), Rus.: .uedb
oeneaoeo paffıuıupoeanıiH c 6Mcokum
codepatramıem ı<uc:ıopoda)
Ateş arıtmalı bakır çevriminin oksit­
leme sürecinde elde edilen, yaklaşık
%3-5 bakır oksit içeren bakır.
7082 ortaca, (İn g .: middling, A lm .: von
mittlerer Sorte (f), Fr.: fragments
(mpl) menus moyens, Rus.: npoMeotcy-
mo hhbiû npodvKm)
Derişik ile posa arasında kazanmaya
değecek kadar maden içeren özütleme
ürünü.
7083 özütleme metalürjisi; ekstraktif
metalürji, (İn g .: extractive metal­
inrgy, A lm .: Extrativmetallurgie (f),
Fr.: metallıırgie (f) extraetive, Rus.:
3 KempaKifuonnqh MemaıuıypeuH)
Cevherden metal kazanma ve metal
arıtma bilim ve teknolojilerinden biri­
si. bk. kimyasal metalürji.
7084 Parkes yöntemi, (İn g .: Parkes
proeess, A lm .: Parkes-Prozess (m);
Pcırkes-Methode (f), Fr.: proeede (m)
Parkes, Rus.: npoifecc flapKeea)
%l-2 çinkonun, erimiş kurşuna karış­
tırılması hâlinde, altın ya da gümüşle
kurşun üzerinden sıyrılabilen bir bile­
şik yapması esasına dayanan kurşun­
dan kıymetli metalleri ayırma işlemi.
7085 Pattinson yöntemi, (İn g .: Pattin-
son proeess, A lm .: Pattinson-Pro-
zess (m); Pattinson-Methode (f), Fr.:
proeede (m) Pattinson, Rus.: npoııeee
rjammuııeona)
Gümüşü kurşundan ayırma yöntemi.
Açıklama: Erimiş kurşun yavaşça
soğutulurken gümüşçe fakir olan kris­
taller daha önce katılaşarak ayrılır, ge­
riye gümüşçe zengin eriyik kalır.
7086 Pidgeon yöntemi, (İn g .: Pidgeon
proeess, A lm .: Pidgeon-Prozess (m):
Pidgeon-Methode (f), Fr.:proeede (m)
Pidgeon, Rus.: nudoicum-nponecc)
Magnezyum oksidin demirli silisyum­
la indirgenmesiyle magnezyum elde
etme yöntemi.
7087 posa, (İn g .: tailings, A lm .: Abfail
(m), Fr.: refus (m) de hroyage (m),
Rus.: onman)
Ezilmiş cevherin yoğunlaştırma sıra­
sında atılmak üzere ayrılan kısmı.
Siemens-Martin fırını
7088 Rochelle bakırı, (İn g .: Rochelle
eopper, A lm .: Roehelle-Prozess (m);
Roehelle-Methode (f), Fr.: cuivre (m)
de seignette, R u s .: Medb PomeıuH)
1. Tane küçültme, daha iyi anot yenimi
ve katot verimi için Rochelle tuzunun
(sodyum potasyum tartrate) katıldığı
bakır siyanür kaplama çözeltisinden
elde edilen bakır elektroyığması. 2.
Rochelle bakır elektroyığmasının elde
edildiği çözelti.
7089 sınıflama, ( in g .: elassifieation, A lm .:
Einteilung (f), Fr.: elassifieation (f),
R u s. : Kjıaccu(f)UKanuH)
1. Cevheri, boyutuna ve özgül ağırlığı­
na göre, genellikle Stokes tortulaşma
yasası uyarınca ayınna. 2. Metal tozla­
rını parça boyutlarına göre ayırma.
7090 sırıklama, ( İ n g .: poling, A l m . : polen,
Fr.: perchage (m), R u s .: dpanıemıe)
Bakırın ateşle arıtılmasında kömürle
kaplanan banyo içine yaş ağaç sırıkla­
rı sokularak oksijen miktarını azaltma
işlemi.
Açıklama: Çıkan gazlar oksijenle bir-
leşerek dışarı sürüklenir.
7091 sıvıya alma; Uç etme, (İn g .: Ieae-
lı ing, A lm .: Laugung (f), Fr.: lessiva-
ge (m), R u s .: ebiıue.ıammauue)
Uygun bir sıvıda tercihli çözerek bir
katı alaşım ya da karışımdan bir ele­
ment ya da bileşiği ayırma.
7092 Siemens-Martin fırını, (İn g .: Si­
emens- Martin furnaee; öpen he-
arth furnaee, A lm .: Siemens-Martin
Ojen (m), Fr.: four (m) Martin, R u s .:
MapmeuoecKaH neub)
Çelik üretiminde kullanılan, gaz ya da
sıvı yakıtla çalışan, yanma gazlarının
ısısından yararlanılan sığ bir haznesi
ve düşük bir tavanı olan fırın.
Açıklama: Yük hazneden geçen alev­
le doğrudan ve tavandan gelen ışınım­
la dolaylı olarak ısınır.
19
sinterleme
7093 sinterleme, (ini*.: fritting; sinlering,
A lm .: fritten; sin tem, Fr.: frittage
(m), Rus.: ae.ıoMepaııım, enemmıe)
Katı toz vo parçacıkları yüksek sıcak­
lıklarda, yayınımla birbirine bağlayan,
toz metalürjisi ya da seramik parçalar
üretimindeki bir süreç.
7094 solma, (İn g .: Jading, A lm .: ahklin-
gen: verselnvinden einer Eigensclıaft
(f), Fr.: evanonissement (m), Rus.: ju-
myxcınııe)
Alaşıma uygun ısıl işlemle kazandırı­
lan bir özelliğin zamanla kısmen ya da
tamamen yok olması.
Açıklama: ör. dökme demirlerde aşı­
layıcıların ya da küreîeştirieilerin etki­
lerinin zamanla kaybolması.
7095 sülfürlü, (İu g .: ıncıtte, A lın . : nuıtle,
Fr.: matte (f), Rus.: uımeını)
Kavrulmuş sülfürlü bir cevherin (ör.
bakır, nikel, kurşun cevherlerinin) eri­
tilmesi ile elde edilen, saf olmayan
metalik sülfür karışımı bir ara izabe
ürünü.
Açıklama: Hangi elemente ait ise
onunla anılır bakır sültürlüsü gibi.
7096 sünger, (İu g -: sponge, A lm .:
Sclnvamm (m), Fr.: eponge (f), Rus.:
ryüKcı)
Bir bileşiğin erimeden indirgenmesi
ya da çözünmesi ile elde edilen göze­
nekli bir metal biçimi.
Açıklama: Terim demir, titanyum,
zirkonyum, uranyum, plütonyum ve
platinyum grubu metaller için kullanı­
lır.
7097 sünger demiri, (İug.: sponge iron,
A lm .: Eisenselnvamm (m); Sefnvain­
me isen (n), Fr.: eponge (f) de fer (m),
Rus.: ey 6ua moe ,M‘e. ıejo)
Yüksek kalitede cevherin eritme ol­
madan odun kömürü ile ya da indirge­
yici bir gaz altında ısıtılması ile doğ­
rudan elde edilen gözenekli ya da toz
demir.
7098 takonit, (İn g .: taeorıite, A lm .: Ta­
konit (n), Fr.: taeonite (f), Rus.:
marnınım)
İnce taneli silika, manyetit ve hematit
120
karışımından oluşan demir cevheri.
7099 tam kavurma, (İng.: dead roast;
s\veet roast, Alm.: tot gerostet, Fr.:
grilhıge (m) totak R u s .: naıuhiıı 06-
j/eue)
Kükiirtü tam olarak yok eden kavurma.
7100 Thomas değiştirgeci, (İng.: Tho-
ınas eonverter, Alm.: Thomas birne (f),
Fr.: eonvertisseur (m) Thonıas, R u s .:
Konaepmep To.uaea)
Çoğunlukla dolomitten bazik bir taba­
nı ve astarı olan ve bazik cüruf kulla­
nan bir Bessemer değiştirgeci.
7101 ufalama, (İng.: eomminution; pul-
verization, Alm.: aıısmahlen; zers-
tauhen, Fr.: hrovage (m) fin, R u s .:
dpoo. lenııe; ny ınaepinanıih)
1. Cevheri küçük parçalara kırma ya
da öğütme. 2. Metal tozunu mekanik
olarak inceltme.
Açıklama: Öğütülecek malzeme ve
ürün boyutlarına bağlı olarak çeşitli
kırıcı öğütücüler ile gerçekleştirilir,
bk. kırıcı; öğütme.
7102 yapraklı götürücü, (İng.: apron
eonveyor; slat eonveyot: Alm.: Gli-
ederhandförderer (m), Fr.: trans-
porteur (m) a eseailles (fpl), R u s .:
n.ıaemuımambiü mnneüep)
Bir ya da daha fazla sonsuz zincir
üzerine yerleştirilmiş metal plakaların
oluşturduğu, küçük parçaların naklin­
de kullanılan götürücü.
7103 yararlanma, (İng.: henefieiation,
Alm.: Anfhereitung (f), Fr.: traitement
(m), Rus.: oGoeaıpeııııe)
Madeni yoğunlaştırarak ya da bir baş­
ka yolla izabeye hazırlama.
 yüzlük

7104 yıkama, (ini*.: pıırge, Alm.: Reini-

gung (f), Fr.: purge (f); purgation (f);
nettoyage (m), Rus.: omıcmm)
İstenilmeyen elementleri, maddeleri
uzaklaştırma.
Açıklama: Genellikle gaz üflenerek
yapılır.
7105 yüksek fırın, (İn g .: blast filmcice,
Alm.: Hoehhofen (m), Fr.: hautfour-
neaıı (m), Rus.: doMennaa neıib)
Cevherle birlikte yüklenen katı yakı­
tın basınçlı hava ile yakıldığı, cevheri
sürekli bir işlemle eriterek metal üre­
ten dikey izabe fırını.
Açıklama: Ham maddeler (ör. demir
üretiminde cevher, kok ve kireçtaşı)
tepeden doldurulur, erimiş metal ve
cüruf aralıklarla alttan boşaltılır. De­
mir cevheri gibi yüksek sıcaklıkların
gerektiği durumlarda üfleme havası
ön ısıtılır.
7106 yüzdürme, (İn g .: fiotation; floata- Taneli malzeme sıvı ya da gaz içinde
tion, Alm.: Fiotation (/); Sclnvinmı- yüzerken iri parçaların çökmesi esası­
verfehren (n), Fr.: fiottation (f), Rus.: na dayanan bir sınıflama.
n.ıaeanııe; (f)Jiomaıpın) 7108 yüzlük, (İng.: derby, Alm.: Hıınder-
Öğütülmüş cevheri su, yağ ya da yüz­ ter (m), Fr.: lingot (m), Rus.: depCnı)
dürme maddeleri içinde çalkalayarak 50 kilogramın üstünde genellikle si-
cevherdeki madeni ayırma. lindirik şekilde bomba indirgemesi ile
7107 yüzdürmeli sınıflama, (İn g .: yapılan (ör. uranyumun uranyum tet-
elııtriation; deeantation, Alm.: raflorürden magnezyumla indirgen­
Sehlâmmen (n); Aııfsehlâmmung mesi) birincil metal tomruğu.
(f), Fr.: elııtriation (f), Rus.: Açıklama: 1 ton ve üzeri civarında
omompııaıpiH: demnmaıpın) olanlara binlik denir.

121
8001 ağırlık ayrımlaşması; ağırlık seg-
regasyonıı, (Ing.: gra vity' segrega ti-
on, Alttı.: Sehwergewiehtseigerııng
(f); Gravitationseigerııng (f), F k :
segregation (/) par gravite (f), R u s .:
epaeumaıp-ioHHoe pajdeaenııe)
Katılaşmadan önce ya da katılaşma sı­
rasında ağır bileşenlerin çökmesi ha­
fif olanların yüzmesi sonucu meydana
gelen fazlar arasındaki farklılaşma.
8002 alaşım, (İng.: alioy, A im.: Legierung
(/), Fr.: alliage (m), R u s .: cruıae)
En az birisi metal olan iki ya da daha
fazla elementin katı çözelti oluşturdu­
ğu, metalik özellikler gösteren malze­
me.
8003 alt soğuma, (İng.: ıındereooling;
supereooling, Alttı.: Unterkiihlııng (f),
F k : surfusion (f), R u s .: ueöoemamo'i-
noe ()XJia,}ic()cnue; nepeox:uutcdenue)
Sıvı metal ya da alaşımların denge ka­
tılaşma sıcaklığı ile (sıvıgenin belirtti­
ği sıcaklık) katılaşmanın başladığı sı­
caklık (çekirdeklenmenin başladığı sı­
caklık) arasındaki sıcaklık farkı AT.
Açıklama: Atomların arayüzeyde bir
taraftan diğerine hareketi ATk kinetik
alt soğumaya; büyüme ucu kavisi AT
kavis alt soğumasına; büyüme sırasın­
da açığa çıkan ısının yayınması AT ;
ısı yayınım alt soğumasına; ara yüzey
önünde biriken çözünenin ara yüzey­
den ileri doğru yayınması ATD yayı­
nım alt soğumasına yol açar. AT bu alt
soğuma miktarlarının toplamıdır.
8004 altlık, ( İ n g . : substrate; hasis materi-
al, Alm.: Suhstrat (/); Trâgermaterial
(n), Fr.: materiaıı (m) de has e (f);
sııhstrat (m), R u s .: nodjıODtcm;
cyhempam)
1. Sıvı metalin ya da gazın üzerinde
yer aldığı, bazı durumlarda onu ıslat­
tığı, üzerinde çekirdeklendiği madde.
2. Mikroelektronik devrelerin, transis-
törlerin üzerine katkılanarak işlendiği
silisyum tek kristal yonga tabanı.
8005 alttan soğuma, ( İ n g . : hottom eool-
ing, Alm.: Unterkühkung (/), F k :
sous-refroidissement (m ), R u s .: ox-
.ıa,nedemıe cuıny)
Ötektiklerde katılaşmanın alttan baş­
laması durumu.
8006 ara yüzey, ( İ n g . : interface, Alm.:
Schnittstelle (f), F k : interface (f),
R u s .: unmepcpeüc)
Temas hâlinde iki cisim arasındaki
yüzey.
Açıklama: ör. taneler, ana faz ve lifleri.
8007 arayer bileşikleri, ( İ n g . : interstitial
eompounds, Alm.: interstitielle Yer­
liindimgen (fpl), F k : eomposes (mpl)
interstitiels, R u s . : npoMc.ncymomihie
eoednuenıiH)
Kimyasal özellikleri birbirlerine ya­
kın, atom yarıçapları farklı iki bileşe­
nin, belirli bileşim oranlarında mey­
dana getirdikleri, küçük atomların ka­
fes arasında yer aldığı bileşikler, ör.
karbür ve nitrürler.
8008 arayer katı çözeltisi, ( İ n g . : inters­
titial sol id solntion, Alm.: interstiti-
123
arıtıcı eritken

eller Misehkrisîall (m), Fr.: solution

(/) cl’insertion (f); solution (f) solide Karbon Elektrotlar
interstitielle, Rus.: npoMeateymouubiü
maepöbiü paemaop)
Çözen metal kafesi ara noktalarında
çözünen atomlarının yer aldığı katı
çözelti.
Açıklama: Bazı geçiş metallerine ait
kafes noktaları arasına yerleşen küçük
çaplı karbon, azot, hidrojen, bor atom­
ları arayer katı çözeltileri oluştururlar.

(b)
Elektrotlar

Karbon
r = 0.075 n m

Demir Askı
r = 0.129 nm
Merdaneler

8009 arıtıcı eritken; arıtıcı örtü malze­

mesi, (Ing.: refining f/ux, Alnu: Rei-
nigıuıgssah (n), Fr.: flux (m) epurant;
epurant (m), Rus.: ouuıuaıoufitü
paenmop)
Metal olmayan katışkıları uzaklaştır­
mak amacıyla erimiş metale katılan
ya da üzerine konulan malzeme.
8010 arıtma, (İng.: refining, Alın.: verfei-
nenul, Fr.: affinage (m): raffinage (m),
Rus. : ou neni kü (pcnfnmupoaanııe))
Saf metal ya da alaşımlar eritilirken
uygulanan, istenilmeyen bazı ele­
mentleri azaltma işlemi.
Açıklama: Kimyasal metalürjinin
kaba, saf olmayan metallerin saflaştı­
rılması ile ilgili dalı.
8011 ark ocağı; ark fırını, (İng.:
eleetrie are furnaee; are furna­
ee, Alttı.: Liehtbogenofen (m), Fr.:
four (m) eleetricpte â are (m), Rus.:
ı leıanpod)vomn > :ma. ıen.umu. uman
neub; öyeoaan neKmponeub)
Isı kaynağı elektrik arkı olan ocak.
Açıklama: Doğrudan ark ocağı (a) ve
dolaylı ark ocağı (b) diye adlandırılan
iki türü bulunmaktadır.
8012 artık, (İn g . : gangue. A lın .: Gangart
(f), Fr.: gangue (f), Rus.: nyeman no-
poöa)
Filizin metal içermeyen topraksı kısmı.
8013 aşı kristali, (İn g .: seed erystal,
A lın .: Keimkristall (m), Fr.: germe
(m) eristallin, Rus.: uunpcmo'iuhiu
Kpuema.ı.ı)
Büyük bir kristal elde etmek için çe­
kirdek olarak kullanılan küçük kristal
parçası.
8014 aşırı doymuş, (İn g .: supersatura-
îed, A ln u : ühersdttigt, Fr.: sursa tu re,
Rus.: nepeuaebiuıeuubiıı)
İçerisinde denge koşullarının gerektir­
diğinden daha fazla miktarda bir diğer
element çözünmüş olan faz, çözelti ya
da sistem.
8015 aşırı soğuma, (İn g .: hvpereooling,
A ln u : llyperkiihlung (f), Fr.: hvperfti­
sion (f), Rus.: eunepox:ıa,)ic()euue)
Belirli düzeydeki bir alt soğumaya ve­
rilen ad.
8016 aynı fazda, (İn g .: in-phase, A ln u :
gleiehe Phase (f), Fr.: en pimse (f),
Rus.: a (furse)

124

Dalga boyu ve frekansları aynı olan
ve dönüm noktaları (ör. tepe noktası)
çakışan iki dalganın durumu.
8017 ayrımlaşma; segregasyorı, (İn g .:
segregation, A im .: Seigerung (f), F r.:
segregation (f), R u s .: eeepeeapun)
Genellikle katılaşma sırasında yayı­
nım için yeterli zamanın olmamasın­
dan kaynaklanan malzemedeki denge
dışı bileşim farklılığı.
Açıklama: Malzemede uzun mesafe
boyunca görülen, ısıl işlemle gideri­
lemeyen bileşim farklılıklarına makro
ya da büyük ayrımlaşma, kısa mesafe
içinde, şekilde gösterildiği gibi, dal-
lantılar arasında oluşan bileşim fark­
lılıklarına mikro ya da küçük ayrım­
laşma ya da katlaşma, döküm parçası­
nın erken katılaşan kısımlarına düşük
erime sıcaklıklı bileşenlerin girmesi
sonucu meydana gelen bileşim fark­
lılıklarına ters ayrımlaşma fazlar ara­
sı ağırlık farklılıklarının yarattığı bi­
leşim farklılığına ağırlık ayrımlaşma­
sı denir.
8018 ayrışık, (İng.: heterogeneous, Alm.:
heterogen. Fr.: heterogene, Rus.: ee-
mepoeenuhiü)
Benzeşik olmayan karakter, yapı ya da
bileşimde.
8019 ayrışık çekirdeklerime, (İng.:
hcterogencoııs nuelecıtion, Alm.:
heterogene Keimbildııng (f), Fr.:
gennination (f) heterogene, Rus.:
eemepoeenuan uyı<.leaııııu)
baharlama
Altlık (kalıp, katışkı, gaz kabarcıkla­
rı), kusurlar, aşırı biçim değiştirmeye
uğramış bölgeler gibi çekirdeklenme
için gerekli alt soğumayı düşüren yapı
farklılıkları üzerinde meydana gelen
çekirdeklenme.
Açıklama: Serbest enerjideki düşme
miktarı sıvının altlığı ıslatma açısı
0'ya bağlıdır. Bütün ticari malzemeler
katılaşma sırasında ayrışık çekirdekle-
nir.
Cekirdeklerae maddesi
8020 bağlı tepkime; değişimsiz tep­
kime, (In g .: invariant reaction,
A lm .: invariantisehe Reaktion (f),
F r.: reaction (f) invariante, R u s .:
uueapuanmnaH peaKUun)
Sıfır derece serbestliğe sahip denge
faz dönüşümleri. Sık rastlanılan bağlı
tepkimelere özel isimler verilmiştir.
Açıklama: ör. ötektik tepkime, peri-
tektik tepkime, monotektik tepkime,
ötektoit tepkime, peritektoit tepkime.
Faz çizgesinin
Tepkimenin adı Elittik karakteristiği
Oto Hık
Ötektoid /y~
\
a/ 7 F T \ L
Pontektoıd
+fi .>7 "y-7K~v
Monotektik
V
8021 baharlama, (İn g .: ccıulifioxverig,
A lm .:Blumenkohlhildung (f), Fr.:
roehage (m), R u s .: âecjjop.Mupoeanun
OÖOJOHKll)
Bir metalin ya da alaşımın katılaşması
sırasında açığa çıkan çözünmüş gazla­
rın parça ya da besleyicide yüzey ka­
buğunu şişirmeleri ya da pullanmalara
neden olmaları.
Açıklama: Bu duruma ortalama faz
ağırlığından hafif fazlar da neden ola­
bilmektedir.
125
benzeşik çekirdeklenme
8022 benzeşik çekirdeklenme, (İng.:
homogeneous nııeleation, Alm.:
homogene Keimbildımg (f), Fr.:
germination (f) homogene, Rııs.:
eo.uoeenııoe /1\m. leaııı />/)
Bir saf malzemede, bir altlığın yardı­
mı olmadan, yüksek alt soğumada (AT
yaklaşık 0,2T sıvıgen sıeaklığı) mey­
dana gelen çekirdeklenme.
Açıklama: Malzemenin çekirdeği
oluşturmak için bir araya gelen atom­
ların oluşturduğu kümenin büyüme­
si belirli bir r* yarıçapına ulaştıktan
sonra serbest enerjide düşüşe neden
olduğundan, büyüyerek kristal taneyi
meydana getirir, r* hn boyutunu ha-
eim enerjisi ve yüzey enerjisi belirler.
8023 beta tanesi, (İng.: beta grain, Alm.:
Beta koni (n), Fr.: grain (m) beta,
Rus.: 3epno öenibi)
İlgili sistemin faz çizgesinin belirledi­
ği beta fazı tanesi.
8024 bileşen, (İng.: eomponent, Alm.:
Komponente (f), Fr.: eoınposante (/),
Rus. : KOMuoueuın)
1. Bir kimyasal (ya da alaşım) sistemi­
ni ya da fazı meydana getiren element­
126
lerden ya da bileşiklerden birisi. Bir
bütünü meydana getiren parçaların her
biri. 2. Bir koordinatlar sisteminde bir
vektörün parçalarından birisi.
8025 bileşik, (İng.: eompound, Alm.: Zu-
sammensetzung (f); Verbindung (/),
Fr.: eombinaison (f), Rus.: cocmas)
Çok dar bir bileşim aralığı içerisinde
mevcut olabilen, çok bileşenli faz.
8026 bileşim, (İng.: eomposition, Alm.:
Zıtsammensetzung (f), Fr.: compositi-
on (f), Rus.: eoeöııuenue)
Bir sistemde (alaşım, faz, vb.) bulu­
nan her bir elementin oranı.
Açıklama: Kullanılan birimle birlikte
tanımlanmalıdır (mol oranı, atom ora­
nı vb.).
8027 bileşim alt soğuması, (İng.: cons-
titutional sııpereooling, Alm.: konsti-
tutionelle Unterkiihlung (f), Fr.: soııs-
refroidissement (m) eonstitutionnel,
Rus.: empyKmypuoe eanepox:ıanc()e-
nııe)
Gerçek sıcaklık eğimcesinin (m(j), sı-
vıgen eğrisinin eğimcesiden (ms) kü­
çük olduğu hallerde (d) görülen alt
soğuma.
Açıklama: Katılaşmada ara yüzeyin
kararlı mı (düzlemsel) yoksa kararsız
mı (hücreli ya da dallantılı) büyüyece­
ğini belirten bir ölçüttür. Katının ken­
dini meydana getiren sıvıdan daha dü­
şük derişimde olması sonucu (a) ara
yüzeyin önünde biriken çözünen (b)
sıvıgen sıcaklığının ara yüzeyde en
düşük olmasına, bu da gerçek sıcaklık
eğimcesine bağlı olarak alt soğumaya
neden olur. ıııG/R < m Ckatı (l-k)kD
durumunda alt soğuma vardır, ara yü-
 buydurma, buymuş

zey düzlemsel değildir, m - sıvıgenin Açıklama: Denge paylaşım katsayı­

eğimi, k = Ckatı/Csıvı, D - yayınım sının (k) l'den küçük olması hâlinde
katsayısı, R - ara yüzeyin ilerleme hı­ (genellikle rastlanılan hal) katı her süpür­
zıdır. mede sıvıdan Ck = Co [1- (1-k) e ( kxR)]
8028 bileşim noktası, (İng.: constitution kadar daha saf olmaktadır. Bu eşitlik­
point, Alm.: facet, Fr:: poirıt (m) de te Co - sıvının ilk bileşimi, R - erimiş
constitution (f), Rus.: moum cmpoe- bölge genişliğidir), bk. paylaşım kat­
huh) sayısı.
Faz çizgesi üzerindeki bileşim, sıcak­ 8034 Bridgman yöntemi, (İng.: Bridg-
lık gibi durum değişkenleri ile tanım­ man method, Alm.: Bridgmann-Ver-
lanan bir nokta. fahren (n), Fr.: methode (/) Bridgman,
8029 Biot sayısı (bs), (İng. : Biot number, Rus.: Memod Epudjtcjueua)
Alm.: Biot-Zahl (f), Fr.: nombre (m) Tek kristal büyütme yöntemi.
de Biot, Rus.: hucjio E uo) Açıklama: Sivri uçlu bir potadaki
Bs = hr/Ks ile ifade edilen sayı. erimiş malzeme yavaşça (genellikle
Açıklama: h - ısı taşınım katsayısı, r - 0,1-1 cm/saat) soğuk bölgeye doğru
dallantı ucu kavis yarıçapı ve Ks - sı­ indirilirken, sivri uçta meydana gelen
vının ısıl iletkenliğidir. Tozlama tek­ tek çekirdek, kalıbın şekline uygun bir
niklerinde 0,1 civarında olan sayı bü­ tek kristalin oluşmasına yol açar.
yüdükçe katılaşma hızlanmakta ve ta­
neler küçülmektedir.
8030 birincil faz, (İng.: primary phase,
Alm.: Primârphase (f), Fr.: phase (f)
primaire, Rus.: nepaııanan <fta3a)
Bağlı tepkime sıcaklığından yukarı­
daki bir sıcaklıkta meydana gelerek,
bağlı tepkime dönüşümünden sonra
varlığı devam eden faz.
8031 birincil katı çözelti, (ing.: primary
solid solution, Alm.: Primârmiseh-
kristall (m), Fr.: solution (/) solide
primaire, Rus.: nepsuHHbiü meepöbiü
pacmeop)
Bağıl olarak az miktarda ikinci meta­
lin (çözünen) saf metale (çözen) katıl­
dığı, çözen metalin yapısının biraz bo­
zulma dışında değişmediği çözelti.
8032 birincil kristaller, (İng.: primary
crystals, Alm.: Primârkristall (m),
Fr.: cristaux (mpl) primaires, Rus.:
nepeuHHbie npııcmajuibi) 8035 briket; sıkma, (ing.: b riq u e t; b riq u -
Alaşımlar soğurken meydana gelen Alm.: E isenlegieru ngsb rikett (n),
ette,
ilk kristaller. Fr.: briqu ette (f) de fe rro -a llia g e (m),
8033 bölgesel arıtma, (İng.: zone refı- Rus.: öpuKem)
ning; zone melting, Alm.: Zonense- Küçük demir asıllı alaşım parçacıkla­
hmelzen (n), Fr.: fusion (f) en zones rının bağlayıcı ve diğer elementlerle
(fpl), Rus.: 3onuoe ovucuma; tonu an beraber sıkıştırılması ile elde edilen
mıama ) küçük topaklar.
Arıtılmak istenen çubuk üzerinde­ 8036 buydurma, buymuş, (İng.: chill,
ki erimiş dar bir bölgeyi çubuğun bir Alm.: Weisserstarrung (f); Abkühlung
ucundan diğerine doğru hareket ettire­ (f), Fr.: trempe (f), Rus.: oxjıajfcdemıe)
rek, katışkıları süpürme işlemi. Döküm parçalarının ya da belirli böl­

127
buyma derinliği

gelerinin hızla soğutularak kaklaştırıl­ bir çekirdek kristali, sıvıdan döndüre­

ması; yüzeyde hızlı soğuma etkisiyle
meydana gelen ayrışık çekirdeklen-
miş, küçük, rasgele yönlenimde ta­
nelerin oluşturduğu bölgeye buymuş
bölge, bu bölgenin derinliğine ise
rek çekmek suretiyle yapılan, bilhassa
silisyum tek kristallerinin üretiminde
kullanılan bir kristal büyütme yönte­
mi.

8037
buyma derinliği denir.
buyma derinliği, (İng.: chill
depth, A lm .: Ahkühltiefe (f); Weis-
î
serstartungstie/e (f). Fr.: profonde-
ıır (f) de îrempe (/), R u s .: e.ıydıuta
a\:ıa,veöenn>ı))
Döküm malzemenin, genellikle dök­
me demirin, hızlı katılaşması sonucu
parça yüzeyinde meydana gelen sert
bölge ya da kama şeklindeki dökme
demir deney parçasının ince ucunda
meydana gelen beyaz demir bölgenin
kalınlığı.
8038 büyüme, (İng.: gırnvth, A lm .: Waeh-
stuın (n), Fr.: grossissement (m),
R u s .: (ihipaa{iımmıe: pocnı)
Katılaşma olayında tanelerin büyümesi.
Açıklama: Taneler sıvı-katı ara yüze­
yin kararlılığına bağlı olarak düzlem­
sel (kararlı ara yüzey) ya da hücresel,
dallantılı (kararsız ara yüzey) ile bü­
yür. bk. bileşim alt soğuması.
8039 büzülme boşluğu, (İng.: shrin- 8041 çarpmalı soğutma, (İng.: splat
kage; void; pipe; shrinkage cavity, eooliııg, Alm.: Ahkiildung (f) /*/, F r. :
A lm .: Lımker (m), Fr.: retcıssııre (j),
refrigeration (f) de parîieıdes (fpl)
R u s .: yeaâonuoe npocmpatıcmeo)
metadicpıes pıdverisees a discjııe (m)
1. Metal sıvı halden katı hâle geçerken rotatif, Rus.: o.v.ıajtedeıtue pasoptu-
hacminde meydana gelen küçülmeyi eumııueM)
karşılayamayan yetersiz besleme so­
Çok hızlı soğutma ile içbiçimsiz ka­
nucu meydana gelen boşluk ya da çu­
tılaşma sağlamak için metal damlala­
kur; Büzülme boşlukları en son katı­
rının bakır yüzeyini çarptırılması şek­
laşan bölgelerde toplanır, iç yüzeyleri
linde yapılan soğutma.
dallantılı bir görünümdedir. 2. Dövük
alaşımlarda yukarıdaki nedenle görü­ Açıklama: Yüzeye yayılan ince mal­
len kusur. zeme kristalleşmeye fırsat bulamadan
8040 Czochralski kristal çekme yönte­ katılaşır.
mi, (İng.: Czochralski cıystal-pulling 8042 çekirdek, (İng.: mıeleııs; mıelei, pl,
method, A l m . : Czochral'ski-Kristall- Alm.: Keim (m); Kristallisationskeim
ziehverfahren (n), Fr.: cristallisation (m). Fr.: germe (m), Rus.: sıdpo)
(f) progressive; tirage (m) du eristal 1. Kristalleşmenin ya da diğer bazı faz
(m), R u s .: Menün) ahipaıııuaanıiH Kpıı- dönüşümlerinin yapı olarak kararlı ilk
ema.nos nyme.\ı do.vpa.ibCKoeo) öğesi; bu hareketleri başlatan yabancı
Erime sıcaklığının hemen üzerin­ parçacık. 2. atomun proton ve nötron­
de bir sıcaklıkta tutulan sıvı içerisi­ dan oluşan elektronların ortasındaki
ne ucu daldırılan, erime sıcaklığının kısmı, bk. benzeşik çekirdeklenme.
altında bir sıcaklıktaki aynı metalden 8043 çekirdekçik; cücük, (İng.: emhryo,

128

Alm.: Embıyo (m ), F r.: eınbryon (m);
germe (m), Rus.: luöpııou)
Çekirdeğin kritik yarıçapından daha
küçük boyutlardaki, yeniden çöziine-
bilen atom kümesi, bk. benzeşik çe-
kirdeklenme.
8044 çekirdeklenme, (İng.: nueleation,
Alm.: Keimbildung (f), F r.: gerin ina-
tion (i), Rus.: uvK.ıeauuH)
Sıvı içerisinde katı kristallerinin ya da
bir katı içerisinde yeni bir fazın oluş­
maya başlama evresi.
Açıklama: Birkaç aşamada meydana
gelir: 1. uygun atomların yayınım ya
da başka bir hareketle bir araya gel­
mesi. 2. bir ya da daha fazla kararsız
ara yapı oluşturmaları. 3. yeni fazın
çekirdeğinin oluşması, bk. benzeşik
çekirdeklenme.
8045 çekirdekleyici, (İng.: n u e le a tin g
a g en t; su b s tra îe : g ra in refın er Alm.:
K e m b ild u n g s m itte l (m ): K o rn v e rfe i-
n e rıın g sm itte l (m), F r.: cıgent (m ) de
g e r m in a tio n (f); p ro d ııit (m ) d d ffın a g e
(m ) du g ra in (m ), Rus.: uyK .ıeaıııop)
Çekirdeklerin meydana gelmesini ko­
laylaştırıcı malzeme, yüzey vb. bk.
ayrışık çekirdeklenme.
8046 çelik hurdası, (İng.: se r a p S t e ­
el (G B ); S teel se ra p (U SA ), Alm.:
S ta h lse h ro tt (m), F r.: b o e a g e (m)
d 'a e ie r (m), Rus.: enıa.ibuou enpcın
(BeauKoO pum aıtuH ), enıa.ibuoü eı<pe-
üok (C IJJA))
Üretimde kullanılamayacak, yeniden
eritilecek çelik parçalar.
8047 çelik piki, (İng.: pig iron for steel
making, Alm.: Eisensta/d (m), F ı\:
fon te (f) d'affuıage (m), Rus.: uyeyuaa
nyıuKa)
Çelik yapımında kullanılan birincil
pik.
8048 çıkma, (İng.: p e rtıırb a tio n , Alnı.:
en tste h e n , F r.: p e rtıırb a tio n (f), Rus.:
n e p n ıy p b a u m ı)
Öngörülen ya da bilinen bir yüzey du­
rumdan (genellikle yükseklik) ya da
yoldan sapma.
8049 çok kristalli, (İng.: p o ly e r v sta llin e ,
Alnı.: p o ly k r ista llin , F r.: p o ly e r is ta i-
Rus.: naııtK puenıa. ı.ıım ecr ııit)
lin,
Birden fazla kristale sahip olan.
8050 çözelti, (İng.: s o l a tion; d isso lu tio n ,
d a l l a n tı
Alm.: Lösung (f), Fr.: solııtion (f),
Rus.: paemsopumejb)
Bir katı, sıvı ya da gazın bir diğer katı,
sıvı ya da gaz ile doyma noktasına ka­
dar her yerde aynı derişime sahip tek
bir faz oluşturduğu benzeşik bir karı­
şım.
8051 çözen, (İng.: solvent, Alm.: Lösııng-
snıittel (n), Fr.: solvant (m), Rus.:
pa emaopaıouı ee ae ınec mno)
1. Genellikle sıvı olan ve diğer mad­
deleri çözebilen madde. 2. Sıvı ya da
katı bir çözeltide büyük miktarda bu­
lunan sıvı ya da katı bileşen.
8052 çözgen, (İng.: solvııs, Alm.: Sol-
vuslinie (f), Fr.: solvııs (m), Rus.:
eo.ibuye)
Bir bileşim ya da denge çizgesinde di­
ğer katı fazlarla bir arada bulunan çe­
şitli katı faz bileşimlerinin sıcaklık­
larına ait noktaların oluşturduğu, katı
çözünürlüğün sınırlarını belirleyen
eğri. bk. ötektik.
8053 çözünen, (İng.: solute, Alnı.: aıtfge-
löster Stof'f (m), Fr.: solute (m), Rus.:
pa eniaopenıı oe neni eeın ao)
Bir çözeltide daha az miktarda bulu­
nan bileşen.
8054 çözünürlük, (İng.: solubility, Alnı.:
Lösliehkeit (f), Fr.: solu bilite (f),
Rus.: paemaopmtoenıu)
Bir madde ya da fazın, bir diğer mad­
de ya da fazda çözünebilme yeteneği.
Açıklama: Yüzde olarak gazların sıvı
ya da katida çözünürlüğü Sievert ya­
sası ile ifade edilir: Gazın çözeltideki
yüzdesi = K /p, K - Sisteme ait bir sabi­
te, p - Katı ya da sıvı ile temastaki ga­
zın kısmi basıncıdır, bk. katı çözelti.
8055 dallantı, (İng.: dendrite, Alm.: Er­
liehung (f); Dendrite (f), Fr.: dendrite
(f), Rus.: deudpıını)
Ağaç dallarına benzer şekilde katıla­
şan metal fazı.
Açıklama: Bileşim alt soğuması etki­
siyle ara yüzey önünde oluşan çıkın­
tılar alt soğumuş bir bölgeye girerek
hücreli ve alt soğumanın daha da art­
masıyla dallantılı bir biçimle büyür,
bk. bileşim alt soğuması.
129
demir-karbon çizmesi
8056 demir-karbon çizgesi; demir-
karbon diyagramı, (İng.: iron-ear-
bon diagram. Alm.: Gleiclıge\vichts-
Zıısîandsdiagramm (n) von Eisen-
Kohlenstoff (m), Fr.: dicıgramme (m)
fer-earbone (m), Rus.: âuaepaMMa
COCmOHHUH MCCACU) - YC.iepod)
Demir, karbon alaşımlarındaki (dök­
me demir ve çelik) çeşitli fazların
denge durumlarını göstermek üzere
çizilen, ordinatı sıcaklık, absisi kar­
bon miktarı olan çizge.
Açıklama: Genellikle yarı kararlı ya­
pılar (demir-karbiir) dolu çizgilerle,
kararlı yapılar (demir-grafit) kesik
çizgilerle gösterilir.
8057 demirli alüminyum, (İng.: fe rro -
a hım in i um (GB); ferro-a lu m inu m
(USA), Alm.: F e rro a lu m in iu m (n).
Fr.: fe rro -a lıım in iıım (m), Rus.: (j)ep-
pocuıoMuunu)
Alaşım elementi ya da oksit giderici
olarak kullanılan dcmir-alüminyum
(%35) alaşımı.
8058 denetimli katılaşma, (İng.: eont-
ro lle d s o lid ific a tio n ; can tro lle d fre -
ezing, Alm.: ko n tro l lie rte E rstar-
run g (f), Fr.: au toalim en ta tion (f),
Rus.: peeyıupycMoe jameepdeeanue;
ynpcKUHCMoe uiM opancum nue)
Katılaşma süresince döküm parça­
sının katılaşan bölgesini besleyecek
sıcak metalin devamlı bulunduğu ka­
tılaşma.
Açıklama: Özden karma malzemeler­
de ve tek kristal büyütmede katılaşma
hızının denetlendiği katılaşma.
130
8059 denge, (in g .: ecpdlibrium, A lm .:
Gleichge\vicht (n), Fr.: equilibre (m),
R u s . : paenoeeene)
Bir sitemin, bütün özelliklerinin ve
termodinamik değişkenlerinin belirsiz
bir süre sabit kaldığı durum.
Açıklama: Değişimden ziyade aynı
durumda kalmayı tanımlayan fiziksel,
kimyasal, mekanik ya da atomik ko­
şul.
8060 denge çizgesi; denge diyağ-
rami, (İn g .: ecpdlibrium diagram,
A lm .: Zııstandsschaubild (n), Fr.: di-
agramme (m) d'equilibre (m), R u s .:
â ııaepa. mma paaııoaecmı)
Çeşitli fazların bir arada, dengede, ka­
rarlı halde bulunduğu basınçları, sıcak­
lıkları ve bileşimleri gösteren çizge.
8061 denge çizgisi, (İn g .: tie line, A lm .:
Biıulelinie (f), Fr.: ligne (f) de corı-
nexion (f), R u s .: jiuhuh pcmıoeecım
((jjcnoeaH pauHoeecuR))
Bir denge çizgesinde iki fazın, aynı sı­
caklıkta, birbirleriyle denge hâlinde
bulundukları noktaları birleştiren ya­
tay çizgi.
8062 direksi tane, (İn g .: columnar grain,
A lm .: sdulenformiges Koni (n); Sten-
gelkristall (m), Fr.: grain (m) en co-
lonne (f), R u s .: cmaıdnanibiu 3epno)
Çok kristalli yapıdaki uzun, ince tane­
ler.
Açıklama: Katılaşan metallerde ısı
akışının yavaş ve bir yönde olduğu
durumlarda meydana gelir.
8063 direksi yapı, (İn g .: columnar struc-
tııre, A lm .: stengeliges Gefıige (n);
stengeliges Struktıır (f), Fr.: structure
(/) basaltiqııe; structure (f) en colon-
nes (fpl), R u s .: cmaıonaman cmpyı<-
mvpa)
Bir ısı eğimcesi altında, uygun yön­
lenmiş tanelerin yarışmalı büyüme­
si sonucu meydana gelen, ısı akış yö­
nüne paralel, uzun, direksi tanelerin
oluşturduğu döküm yapısı.
Açıklama: Bazen katı hal dönüşü­
mü eşliğinde yayınım büyümesiyle de
oluşur.

8064 dökme demirin kritik katılaş­
ma hızı, (İ n g .: critical solidifeati-
on ra te of cast irotı, A lm .: kritische
Erstarrungsgesehvindigkeit (f) des
Gusseisens, F r.: vitesse (f) eriti-
qae de solidifieation (f) de la font e
(f), Rus.: KpnmuHeeKciH cKopocmb
lameepöeeanııe ııye\im)
Dökme demirin daha hızlı katılaşma­
da beyaz yapı, daha yavaş katılaşmada
kır (gri) yapı gösterdiği katılaşma hızı.
8065 dönüşüm, (İn g .: transformation,
A lm .: Unnvandlımg (f), F r.: transfor­
mation (f), Rus.: npeodpaioeaune)
Bir fazın, sistemin faz çizgesinin be­
lirlediği, termodinamik olarak kararlı
bir ya da daha fazla faza dönüşümü,
bk. bağlı tepkime.
8066 dönüşüm sıcaklığı, (İn g .: trans­
formation temperature; eritieal tem-
perature, A lm .: Unnvandlııngstem-
peratur (f), F r.: temperature (f) de
transformation (f), Rıts.: meunepa-
entropi (s)
mypa npeoopaıoeauıiH; Kpıım ım ecm H
meMnepamypa)
Kristal yapısında, faz ya da fiziksel
özelliklerde bir değişikliğin olduğu sı­
caklık.
8067 dörtlü alaşım, ( İ n g . : quaternary a l-
loy, A lm .: quaterâre L e g ie rıın g (f); 17-
erstoffsystem elegiernng (f), Fr.: a llia -
ge (m) quaternaire, Rus.: nenibipex-
KOMnoneHmubiü enaae, nemeepnoü
enime)
Dört ana elementi içeren alaşım.
8068 durum değişkenleri, ( İ n g . : state
variables, A lm .: Zustandsgrösse (pl),
Fr.: variables (fpl) d'etat (m), Rus.:
napaMempbi coemomımı)
Faz çizgeleriııin eksenlerini oluşturan
bağımsız durum değişkenleri olan sı­
caklık, bileşim ve basınç.
8069 düzenli katı çözelti, ( İ n g . : orde-
red so l id solut i on, A lm .: geordneter
M iseh k rista ll (m), Fr.: solııtion (f) so -
lide â sıırstruetııre (/): solııtion (f) so ­
fide ordonnee, Rus.: ynopnâoneu/ibiü
meepdbiü pacm eop)
Atomların bir cinsinin daima kafesin
belirli noktalarında yer aldığı katı çö­
zelti.
Açıklama: Bu tür düzenli kafesler ge­
nellikle, düşük sıcaklıklarda ve basit
bileşim oranlarında meydana gelir.
8070 entalpi (H), ( İ n g . : enthalpy, A lm .:
Enthalpie (f), Fr.: entlmlpie (f), Rus.:
jumaabuım)
Malzemenin ısı miktarı.
Açıklama: Birim kütlenin entalpi-
si olarak verilir. Yaygın birimleri Jul/
mol ve kalori/gramdır. Karışımların
entalpisi karışanların entalpilerinin
toplamıdır. İç enerji ile basınç ve hac­
min çarpımının toplamı olarak da ta­
nımlanır.
8071 entropi (S), ( İ n g . : entropv, A lm .:
Entropie (f), Fr.: entropi e (f), Rus.:
yumponmı)
Termodinamik bir kabul, bir sistemin
elde edilemeyen enerjisi.
Açıklama: Bir sistemin entropisin-
deki değişiklik dQ/T oranı ile belirle­
nebilir. Şayet bir madde T sıcaklığın­
da dQ kadar ısı alarak tersinir bir de­
ğişime uğrarsa, bu maddenin entro-
131
erime aralığı

pisi dQ/T kadar artmış olur, 6Ssistcm = İsı etkisiyle katı halden sıvı hâle geç­
dQ/T. Kendiliğinden meydana gelen me.
her olay toplam entropide bir artışa 8076 eriyik sürükleme, (İn g .: melt d ra g ;
neden olur. Entropi denge durumunda m e l t s p in n in g , A lın .: S ehm elzsehlep-
en büyüktür. p en in ) : S ehm elzdrehen (n), F r.:
8072 erime aralığı, (İng.: melting range, trem p e (f) sur ro u le a u (m), R u s .:
Alttı.: Schmehintervall (n); Sehmelz- (f)opMoeauıın eo;ıoı<na in p a rm a n a )
bereich (m), Fr.: intervalle (m) de Bir metalik cam üretme tekniği.
fusion (f), Rus.: meMnepamypubiiı ıtıı- Açıklama: Hızla dönen bir bakır te­
mepna. ı ma e. leııuu) ker üzerin dar bir memeden akan ince
Alaşımın eridiği sıcaklık aralığı; ka- kesitli malzeme yüksek soğuma hız­
tıgen ve sıvıgen eğrileri arasındaki larının (104-105 K/sn) etkisiyle kris­
uzaklık. talleşmeye fırsat bulmadan katılaşır.
8073 erime gizli ısısı; erime ısısı, Yöntem transformatör sanayinde kul­
(İng.: laten t heat of fusion: heat of lanılan silisyumdu çeliklerin yapımın­
fusion, Alın.: Sehmelzu'dnne (f), Fr.: da uygulama alanı bulmuştur.
clıaleur (f) latan te de fusion (f), Rus.:
eKpbinuuı memonıa maniamın)
Bir maddenin birim kütlesini, sıcak­
lık değişimi olmadan, katı halden sıvı
hâle dönüştürmek için gerekli ısı mik­
tarı.
Açıklama: Bir erime (ya da katılaş­
ma) noktasına değil de, erime aralığı­
na sahip olan alaşımların yaklaşık eri­
me gizli ısısı, bileşenlerinin erime giz­
li ısılarının miktarlarıyla orantılı or­
talamasına, katı ve sıvı özgül ısıları­
nın ortalaması ile erime aralığı sıcak­
lık farkının çarpımı ilave edilerek bu­
lunur.
8074 erime sıcaklığı; katılaşma sı­
caklığı; erime noktası; katılaş­
ma noktası, (İng.: mel ting teınpe-
ratııre; solidifieation tenıpera titre ;
8077 eş bileşimli dönüşüm, (İn g .:
malt ing point, Alttı.: Selunelztenıpe-
e o n g ru e n t tra n s fo rm a don, A lttı.:
ratur (f); Erstarrungstempenıtur (f),
ko n g ru e n ıe U ım v a d lu n g (f), Fr.:
Fr.: temperature (f) de fusion (f);
tra n s fo rm a tio n (f) e o n gru e n te, R u s .:
tenıperatııre (f) de solidifieation (f),
K o n e p yın ın u o e npenp a ıp e n ııe )
Rus. : maıoıııan ıneMiıepanıypa; ıne.u-
nepamypa omeepdeeaımn; nunma Her iki fazın süreç boyunca aynı bi­
m ana emin) leşimde kaldığı eş sıcaklıklı ya da eş
Katının sıvıya dönüştüğü (erime) ya basınçlı faz değişimi.
da sıvının katiya dönüştüğü (katılaş­ 8078 eş bileşimli erime, (İn g .: e o n g ru ­
ma) sıvı ve katının belirli basınçta ent m e ltin g , A h it.: K o n g ru e n z s e h m e l-
dengede bulunduğu sıcaklık. zeıı (n), Fr.: fu sio n (f) e o n gru e n te,
Açıklama: Basınca bağlı olup, saf R u s . : Koııepy j/u n n o e m a n ı e nite)
metaller, ötektikler ve belirli bileşim­ Hem katı hem sıvı fazların dönüşüm
ler için tek bir sıcaklıktır. boyunca aynı bileşime sahip olduğu
8075 erime; ergime, (İng.: melting; eş sıcaklıklı ya da eş basınçlı erime.
mel t do\vn; fusion. Alttı.: Sehmelzen 8079 eş eksenli, (İn g .: e q uiaxed. A lttı.:
(n), Fr.: fusion (f), Rus.: manime; g le ie h a e h sig , F r.: e q u ia x ia le , R u s .:
11epeı 11 ae. inme; 111 aeı<ıi) p a e n o o e ıib iu )

132

Kristallerin her yönde yaklaşık eşit
boyutlara sahip olması.
Açıklama: Genellikle döküm parçası­
nın ya da tomruğun kalıba temas eden
yüzeylerinde ve çekirdeklenme ile ya
da dallantı uçlarından kopan parçalar
etrafında orta kısmında oluşur. Kristal
yönleri rastgeledir.
8080 eşlenik bölge, (İng .: eoupled zone,
A lm .: gekoppelte Zone (j), F r.: zone
(f) eonjuguee, Rus.: eoeâunennan
3ona)
Özden karmaların büyümelerinde
ötektiğin birincil fazların dallantıla-
rından daha hızlı büyüdüğü bileşim ve
sıcaklık aralığı.
Açıklama: Şekilde görülen düzenli
bir ötektik sisteme ait eşlenik bölge,
fazlardan birisinin yüzeyli olması du­
rumunda bu faza doğru kayma göste­
rir.
8081 farklı biçimli, (İng.: allotriomorplı,
Alm.: üllotropiseh, Fr.: a/lotriomorp-
he (f), Rus.: ajııompuoMop(pnoemb,
KeenoMopcpnoemb)
Tane sınırlarında çekirdeklenerek bü­
yüyen kristal örneğinde olduğu gibi
şekli bulunduğu kristalin simetrisine
benzemeyen kristal.
8082 faz biçimlenişi, (İng.: phase tnorp-
hologv, Alnı.: Phasenfonnen (n): Pha-
senmorphologie (f), Fr.: nıorpho/ogie
(f) des p has es (fpl), Rus.: (paioean
Mop(()o.ıoewı)
Malzemedeki fazların biçimi.
Açıklama: Büyüklük ve bileşimle
birlikte malzemenin özellikleri üze­
rinde önemli etki yapar.
geçiş noktası
8083 faz bölgesi, (İn g .: phase regi-
on, A lm .: Phasenhereieh (m), Fr.:
region (f) de phase (f), R u s .: (pasoean
ofnaemb)
Faz çizgesinde aynı fazın ya da fazla­
rın denge hâlinde bulundukları alan.
Açıklama: Faz sınırları arasında alan­
lar.
8084 faz çizgesi; faz diyagramı, (İn g .:
phase diagram; eonstitution diagram;
ecpıi/ibrium phase, A lm .: Zustand-
sdiagramm (n), Fr.: diagramme (m)
d'eqnilibre (m), R u s .: duaepciMMa
(pasbi, (pasbi paenoeeeun)
Fazların belirli ısıtma ve soğutma ko­
şulları altındaki bileşim, sıcaklık ya da
basınç sınırlarını gösteren çizge.
Açıklama: Faz çizgesi dengeye ya­
kın bir durumu gösteren denge çizge­
si (genellikle dolu çizgilerle gösterilir)
ya da yarı kararlı fazları ya da koşul­
ları belirten bir çizge (genellikle kesik
çizgilerle gösterilir) olabilir. İki ele­
menti i faz çizgelerinde üç fazın tep­
kimeleri, daha fazla elementli faz çiz­
gelerinde daha fazla sayıda fazın tep­
kimeleri faz çizgelerini oluşturur, bk.
bağlı tepkime.
8085 faz kuralı; Gibbs faz kuralı, (İn g .:
phase rule; Gibbs phase nıle, A lm .:
Phasenregel (/); Gibbs-Phasenregel
(f), Fr.: loi (f) des phases (fpl): loi
(f) de Gibbs, R u s .: npaeu.ıo (pas,
npaaııaa (pas Fuboea)
Denge durumunda, fazların sayısı ile
(F) serbestlik derecesinin (S), bileşen­
lerin sayısı (B) artı ikiye eşit olduğunu
belirten kural, F+S = B+2. F sıcaklık,
basınç ve bileşim değişkenlerin sayı­
sıdır.
8086 fosfor giderme, (İn g .: dephosp-
horisation, A lm .: Entphosphorııng
(f), Fr.: dephosphoration (f), R u s .:
de(poe(popa ıata)
Metalden fosforu uzaklaştırma.
8087 geçiş noktası, (İn g .: transition
point, A lm .: Übergangspnnkt (m),
Fr.: point (m) de transition (f), R u s .:
monm (pcnoeoeo nepexoöa)
Belirli bir basınçta iki fazın dengede
bulunduğu sıcaklık (ya da belirli bir
sıcaklıkta iki fazın dengede bulundu­
ğu basınç).
33
geçişim kafesi
Açıklama: Çok yapılı dönüşüm sı­
caklığı (ya da basıncı).
8088 geçişim kafesi, (İn g .: tnmsition
k ıt tice. A lın .: Ubergangsgitter (n),
Fr.: resecm (m) de tnmsition (f), Rus.:
nepexoâna>ı pemeniKcı)
Katı çözeltiden çökelme ya da ötekto-
it çözünme gibi katı hal tepkimelerin­
de ara basamakta oluşan kararsız kris­
tal yapısı kafesi.
8089 genleşmeölçer, (İn g .: d ila to -
meter, A lın .: D ila to ın e te r (n), Fr.:
d ila to m e tre (m), Rus.: â ıu a m o M e m p )
Sıcaklık ya da yapı değişimi sonucu
cisimlerde meydana gelen doğrusal
uzama ya da kısalmaları ölçen cihaz.
8090 Gibbs serbest enerjisi, (İn g .:
Gihhs free energy, A lm .: Gibbs-freie
En ergi e (f), Fr.: en ergi e (f) libre de
Gibbs, Rus.: eeododncm juepeıoı
Eııböea)
F —H-TS şeklinde ifade edilen serbest
enerji.
Açıklama: Hşitlikte H - entalpi, T -
mutlak sıcaklık, S - entropidir. Siste­
min koşullarına bağlı olarak dengede
en küçük değeri alır.
8091 gizli ısı, (İn g .: latent heat, A h it.:
Ummındlııngsminne (f), Fr.: elıaleur
(J) kıt en te, Rus.: enpeımuH menci oma)
Madde faz değişikliğine uğrarken yu­
tulan ya da açığa çıkan ısı enerjisi.
8092 Helmholtz serbest enerjisi (a),
(İn g .: Helmholtz free enrgy. A lın .:
Helmholtz f'reie Energie (f), Fr.:
energie (f) libre de Helmholtz, Rus.:
eeoboduaH jnepeım EecibMeojbiuı)
A H-TS şeklinde ifade edilen enerji.
Açıklama: Hşitlikte E - sistemin iç
enerjisi. T - mutlak sıcaklık, S - entro­
pidir.
8093 hızlı katılaş(tır)ma, (İn g .: nıpidso-
lidifıeation, A lı n .: Sehnellersturrııng
(f), Fr.: solidifıeation (f) rcıpide, Rus.:
dbiempoe onmepdeeanue)
Malzemelerin yüksek hızda kaklaştı­
rılması (10" K/'sn değerlerine ulaşıla­
bilmektedir).
Açıklama: Katılaşma hızlandık­
ça dallantı kolları arası mesafe (ay­
134
rımlaşma mesafesi) daralmakta, hızlı
katılaşma ile denge dışı fazlar, sınır­
lı ayrımlaşma, yüksek katı çözünürlük
sağlanabilmekte ve kristal olmayan
(içbiçimsiz) yapı korunabilmektedir.
ör. bakır bir yüzeye çarptırılan (çarp­
ımdı soğutma) ya da gaz akışı üzerine
püskürtülen (püskürtmeli soğutma) ya
da döner bakır bir tekere akıtılan (eri­
yik sürükleme) erimiş malzeme içbi­
çimsiz yapıda hızlı katılaşır. Hazerle
eritilen yüzeyler ya da kaynak bölge­
leri de hızlı katılaşmaya maruz kala­
bilmektedir. bk. eriyik sürükleme.
8094 ısı alışverişsiz; ısı alversiz; ad-
yabatik, (İng.: adiabatie, Alm.:
adiabatiseh, Fr.: adiabaticjııe, R u s .:
aduadanuibiu)
Isı alışverişine, taşınmasına olanak
vermeyen.
8095 ısıl duraksama, (İng.: thermcıl ar-
rest, Alm.: Unnvandlungspıınkt (m);
thermiseher Haltepnnkt (m), Fr.:
arret (m) thermiepıe: interrııption (f)
thernucpıe. R u s .: me.\ınepamypna>ı
ju ()e/ire na)
Katılaşma eğrisindeki yatay düzlük.
Açıklama: Sıcaklık düşüşündeki du­
raksamanın nedeni katılaşma sırasın­
da açığa çıkan erime gizli ısısının sı­
caklığın düşmesini önlemesidir.
8096 ısısız dönüşüm; ısıdan bağım­
sız dönüşüm, (İng.: athermcı!
transfonmıtion. Alın.: athermisehe
Unnvandlung (fj, Fr.: tnmsformation
(f) athermicjiıe, R u s .: amepMirneenoe
npeepaıı\enne)
İsıl dalgalanmalardan yararlanmadan,
ısıl etkinleşmeye ihtiyaç duymadan
ilerleyen bir tepkime.
Açıklama: Bu tür tepkimeler yayı­
nmış izdir ve yeterli itici güce ulaşın­
ca büyük bir hızla meydana gelir, ör.
martensitli dönüşümlerin çoğu malze­
me soğudukça daha artan bir itici gü­
cün etkisiyle düşük sıcaklıklarda bile
sıcaklıktan bağımsız olarak meyda­
na gelir. Bunun aksine sabit sıcaklık­
ta oluşan bir tepkime bir eş sıcaklıkl
dönüşümdür; ısıl etkinleşin! gereklidir
ve tepkime zamana bağlıdır.

8097 ıslanma, (İng.: wetting, A lm .: Anfe-
uchtung (f); Benetzung (f), F r.: mouil-
lage (m), Rus.: cMammanue)
Bir maddenin diğeri üzerinde kendili­
ğinden yayılması.
Açıklama: Sıvı ile üzerine yayıldığı
katı altlık arasındaki temas açısının 0
ila 90° arasında olduğu koşul, bk. ay­
rışık çekirdeklenme.
8098 içbiçimsiz katılaşma; amorf ka­
tılaşma, (Ing.: amorphous solidifi-
cation, A lm .: amorphe Erstarrung (f),
F r.: solidification (f) amorphe, Rus.:
aMopcpHoe sanmepdeaanue)
Bazı malzemelerin örneğin organik
olmayan oksitler, bileşikleri ve metal­
lerin, sıvı halden kritik bir soğuma hı­
zının üstündeki hızlarda soğutulduk­
larında katılaşma aralığını kristalleş­
meden aşarak soğumuş sıvı haline ve
daha düşük sıcaklıklarda katı haline
gelmeleri.
Açıklama: İçbiçimsiz katılaşma için
soğuma hızı, olağan organik olmayan
camlarda ~10'! K/s civarında, metalik
alaşımlarda ise 10 5 K/sn üzerindedir.
8099 İçbiçimsiz; amorf, (İng.: amorpho­
us, A lm .: Amorph (m), F r.: amorphe,
Rus.: aMop(j)uuıü)
Bir kristal yapısına sahip olmayan,
kristal olmayan.
8100 ideal çözelti, (İng.: ideal solution,
A lm .: ideale Lösung (/), F r.: solution
(f) ideale, Rus.: uöea.ibuhiu paenmop)
Karışma entalpisi sıfır olan çözelti.
8101 İğneler, (İng.: needles, A lm .: Nadeln
(fpl), F r.: aiguilles (fpl), Rus.: ue.ibi)
Uçları sivri iğne şeklindeki yapılar.
8102 İğnemsi, (ing.: aeieular; needle-
shaped, A lm .: nadelig; nadelförmig,
F r.: aeieulaire, Rus.: ueaıırıambiu;
UcViooopaııibiû)
İğne şeklinde yapısı olan.
Açıklama: Mikroskobik ya da mak-
roskobik incelemelerde görülen ana
öğeleri iğnemsi yapılar.
8103 İki fazlı alaşım, (İng.: two-phase al-
loy, A lm .: Z\veistoffiegien ı/ıg (f), F r.:
alliage (m) d deux phases (fpl), Rus.:
dayx(pa3Ubiü cn ia a)
kaldıraç kuralı
İki bileşenin atomlarının birbirini
kuvvetle itmesi durumunda oluşan iki
farklı faz.
Açıklama: Fazlarda az miktarda diğer
bileşenin atomları da çözünmüş olabi­
lir.
8104 İkili alaşım, (İng.: hinary ali oy,
A lm .: Zweistofflegierung (f), F r.: al­
liage (m ) hinaire, R u s .: öuuapubiü
(âayxKOMnönen mnbiü) em ae)
İki ana elementten oluşan alaşım.
8105 İkincil katı çözelti, (İng.: seeon-
daıy solid Solutions, A lm .: sekundare
Mischkristall (m), F r.: solution (f)
sol ide secondaire, R u s .: smopımnbie
nmepöbie pacmeopbi)
Kristal yapısı çözeninkinden farklı
ve bileşiğinde ikinci elementin birin­
cil katı çözeltilerde olduğundan daha
yüksek oranlarda bulunduğu katı çö­
zelti.
8106 ingot dökme; tomruk dökme;
tomruklama, (İng.: ingotting; pig-
ging; teeming, A lm .: Blockguss (m),
F r.: lingotage (m), R u s .: pasnuem
Memajuıa)
Tomruklar hâlinde dökme.
8107 kabuklu katılaşma, (İng.: skin fre-
ezing, A lm .: H auterstarrung (f), F r.:
solidification (f) d eroûte (f); solidifi­
cation (f) d peaıı (f), R u s .: odononnoe
m ı lopaoK'iıeaHue)
Faz çizgesinde sıvıgen ve katıgen sı­
caklıkları arasında az bir fark olan
(sıvı ve katidan oluşan dar bir peltem­
si bölge) alaşımların dik bir sıcaklık
eğimcesi altında, dar bir aralıkta katı­
laşması.
Açıklama: ör. düşük alaşımlı çelik­
ler, alüminyum, bakır ve alüminyum
tuncu böyle bir katılaşma gösterir. Bu
tür katılaşmada yönlenmiş katılaşma­
ya daha kolay erişilir.
8108 kaldıraç kuralı, (İng.: lever rule,
A lm .: Hehelgesetz (n), F r.: regle (f)
de levier (m), R u s .: np ae ıu o pbmaea)
Faz çizgelerinde, belirli bir sıcaklık­
ta, denge hâlindeki iki fazın oranlarını
veren kural.
135
kalıntı
Açıklama: Denge çizgisi bir kaldı­
raç gibi düşünüldüğünde faz oranla­
rı bilinmek istenen alaşımın bileşi­
mi kaldıraç noktası kabul edilirse alfa
fazı yiizdesi kaldıracın beta tarafında­
ki kolunun uzunluğu bolü kaldıracın
toplam uzunluğu x 100 olmaktadır.
8109 kalıntı, (İn g . : ine insion. A lın .: Einse-
lılnss (m), F ı\: inclnsion (/), R ııs.:
eıeı/onenııe)
Bir katı içerisindeki analaz içerisine
gömülü, metal olmayan yabancı mad­
de, metaller arası laz ya da katışkı.
Açıklama: Genellikle zararlı kabul
edilmekle beraber, istenilerek büyük
miktarlarda katılarak dağılım güçlen­
dirilmiş malzemeler elde edilebilmek­
tedir. Yabancı kalıntılar ve yerli kalın­
tılar olarak sınıflanır. Çoğunluğu çıp­
lak gözle görülebilecek kadar büyük
olan yabancı kalıntılara örnek olarak
curuf. köpük, giıçcrir parçaları gös­
terilebilir. Hrimiş metalin çevresiy­
le kimyasal tepkimesi sonucu oluşan
sülfürler, oksitler ve nitriirler ise yer­
li kalıntıdır.
8110 karışabilirlik, r in g .: n ıiscihilily,
A ln u : M i se /ıh a rk e it (f), F r.: ın ise ih ilife
(f), R u s .: cM cıııunueM ocınh)
Birbirlerine karışarak bir katı çözelti
ya da benzeşik bir sıvı ya da tek bir
faz meydana getirebilme özelliği.
Açıklama: ör. bakır ve nikel her oran­
da karışabilirdir.
8111 karışma entalpisi, (İn g .: enthalpy
of nıixing, A h u .: Misehııngsenthalpie
(f), Fr.: en tha ipi c (f) de ınalaxage (m),
R u s. : luına.ibnını e.ueeu)
Bileşenlerin karışması sonucu entalpi-
dc meydana gelen net değişme.
8112 karışma entropisi, (İn g .: entropy
of nıixing, A lın . : Miselıentropie (f),
F r.: eııtropie (f) de nıalaxage (m),
R u s .: lümpenini e.ueeu)
Bileşenlerin karışması sonucu entro-
pide meydana gelen net değişme.
8113 karışmazlık, (İn g .: inuniseihHitv,
A lın .: Niehtınise/ıharkeit (f), F r.: non
nıiseihilite (f), R u s .: ueeMeıııııeae-
Moenib)
136
İki element ya da fazın birbirleriyle
karışarak bir katı çözelti ya da benze­
şik bir sıvı ya da tek bir faz meydana
getirmeden bir arada bulunması.
8114 katı çözelti, (İn g .: solid solııtion
feste Lösııng (f); Misehkristal!
A ln u :
(m), F r.: solııtion (/) sol ide, R u s .:
nıeepdnııı patıııaop)
B elementi ya da bileşiği içerisinde A
elementinin, B’nin kristal yapısını de­
ğiştirmeden bulunduğu faz.
Açıklama: İki ya da daha fazla meta­
lin ya da metal ve metal olmayanların
tek oluşturdukları tek fazlı atom karı­
şımı. bk. Hııme-Rothery kuralları.
8115 katı çözünürlük, (İng.: solid sola­
bil ity A lın .: Festlösliehkeit (f), Fr.:
sol ııhili te (f) sol ide, R u s .: pcıenmopıı-
Moenib e nmepöoiı fen e)
Bir katı oluşturmak üzere bir bileşenin
diğerinde çöziinebilme derecesi.
Açıklama: Faz çizgelerinde çözünür­
lüğün değişimi çözgen hattı ile göste­
rilir.
8116 katıgen, (İn g .: solidııs, A ln u : Soli-
dnslinie (f); Solidusfldelıe (f), F r.: so-
lidııs (m), R ııs.: eojuâye)
Denge koşullarında, soğumada katı­
laşmanın sona erdiği, ısınmada erime­
nin başladığı sıcaklığı belirleyen, iki­
li faz çizgelerindeki çizgi ve üçlü faz
çizgelerindeki yüzey.
8117 katıgen sıcaklığı, (İn g .: solidııs
tenıperatııre. A lı n . : Erstarrııngstenı-
peratıır (f), F r.: tenıperatııre (f)soli-
dııs, R u s .: nıe.unepaınypa eaıudyea)
Altındaki sıcaklıklarda cismin tama­
mıyla katı olduğu sıcaklık.
8118 katılaşma, (İn g .: solidifıeation,
A lın .:Erstarrung (f), F r.: solidifieati-
on (f), R u s .: nmepdenne)
Sıvı halden katı hâle geçme, bk. kritik
yarıçap; içbiçimsiz katılaşma.
8119 katılaşma aralığı; katılaşma ala­
nı, (In g .: solidifıeation range; free-
zing range, A ln u : Erstarrııngsinter-
vall (n); Erstarrııngshereieh (m), F r.:
intervalle (m) de solidifıeation (f),
R u s .: uııınepeaa lameepdeeanını)

Alaşımlarda bazı bileşimler (ötektik
ve bileşikler) hariç, sıvı ve katının bir
arada bulundukları sıcaklık alanı.
Açıklama: Bu alanın alt sınırı (ka-
tıgen) altında sadece katı, iist sınırı
(sıvıgen) üstünde sadece sıvı faz ka­
rarlıdır. Dar katılaşma aralığına sahip
alaşımlar bir araya toplanmış büzül­
me, geniş katılaşma aralığına sahip
alaşımlar dağılmış büzülme gösterir.
Dar katılaşma aralığı (»eniş katılaşma aralığı
8120 katışkı, (İng. : impurity, Alm.: Verıııı-
reinigıtng (f); Fremdkörper (m), Fr.:
impııretes (fpl), R u s .: npıiMecb)
Malzemelere istenilerek katılmamış,
genellikle varlığı arzu edilmeyen ele­
ment.
8121 kısmi yeniden kristalleşme,
(Ing.: partini recrystallisation, Alm.:
teile Rekristallisation (f), Fr.: rec-
ristallisation (f) partielle, R u s .:
nacmııhhüh peKpııenuiJUiu taı tun)
Biçim değiştiren ve tavlanan alaşımın
tümüyle yeniden kristalleşmemiş, bo­
zulmuş tanelerin bir kısmının halen
mevcut olduğu, durumu.
8122 kristal büyütme, (İng.: ervstal
growth, Alm.: Kristalhvaehstıım (n),
Fr.: croissance (f) des eriş ta ux (mpl),
R u s .: 6bipaıi(ueaıııte Kpuenia.ua)
Çoğunlukla sıvıdan, bazı metallerde
katı halden (tavlama, tane büyümesi
ve ikincil yeniden kristalleşme ile ya
kritik serbest enerji
da faz dönüşümlerinde soğuma hızı
denetlenerek) tek kristal elde etme,
bk. Bridgman yöntemi; Czochralski
kristal çekme yöntemi.
8123 kritik alan; dönüşme aralığı,
(İng.: critical ratığe; transfornıation
range, Alnı.: (kritiseher) Umvvatıd-
lııngsbereieh (m), F r.: iııtervalle
(m) eritique; zoııe (f) eritiqııe, R u s .:
Kpıımıı necKiıü unmepea.ı; mim epm.ı
npeepauıenaiı)
Al ve A3 ya da Al ve Acmaralıkları,
bk. çeliklerin dönüşüm sıcaklıkları.
8124 kritik nokta, (İng.: critical point,
Alm.: kritiseher Puııkt (m), F r.: po­
int (m) critipue, R u s .: KpıummecKaH
moHKa)
1. Kristalin faz ya da fiziksel özellik­
lerde ani bir değişikliğin olduğu sı­
caklık ya da basınç. 2. Bir denge çiz-
gesinde ayrışık bir sistemin fazlarının
dengede bulunduğu bileşim, sıcaklık,
basınç ya da bunların bileşiminin sı­
caklığı ya da basıncı.
8125 kritik serbest enerji, (İng.: criti­
cal free energv, Alm.: kritisehe freie
Energie (f), F r.: energie (j) libre cri-
tiqııe, R u s .: KpumımecKaH ceoöoöııaH
yııepeıiH)
Kritik yarıçaptaki bir parçacığın ser­
best enerjisi ve yeni bir faza ait bir
parçacığın en yüksek serbest enerjisi.
Açıklama: Kritik altı parçacıklar (çe­
kirdekçik) yeniden çözünerek, kritik
üstü parçacıklar (çekirdek) büyüye-
137
kritik sıcaklık
rck serbest enerjilerini azaltırlar. Yü­
zey ve hacim terimlerinden oluşan, r
yarıçapındaki yeni bir faza ait toplam
serbest enerji birinci derecedeki türevi
sıfıra eşitlenerek bulunur, bk. benze-
şik çekirdeklennıe.
8126 kritik sıcaklık, (İng.: critical tem-
perature , Alnı.: kritisehe Temperatıır
(f), Fr.: temperature (f) criticjuc, R u s .:
KpumımccKüH meMiıepamypa)
1. Basıncın sabit olduğu durumlarda
kritik nokta ile aynı anlamda. 2. Üs­
tünde basıncın artırılması ile buhar
fazının sıvıya dönüştiirülemediği sı­
caklık.
8127 kritik yarıçap, (İng.: critical radi-
ııs, Alnu: kritisehe/' Halhmcsser (nı);
kritiseher Radiııs (m), Fr.: rayan (m)
eriticpıe, R u s .: npımıımecKuu padııyc)
Yeni bir faza ait atom kümelerinin
büyüyebilmeleri (çekirdek olabilme­
leri) için ulaşmaları gereken en küçük
küme yarıçapı.
Açıklama: Toplam serbest enerji eğ­
risinde en yüksek noktaya tekabül
eder. Bu çapa ulaşmadan önceki atom
kümeleri çekirdekçik, bu çaptan son­
rakiler çekirdek diye adlandırılır, bk.
benzeşik çekirdeklennıe.
8128 Maurer çizgesi, (İng.: Maurer di-
ayranı, Alm.: Maıırer-Diagraı/un (n),
Fr.: diagranıınc (nı) de Maurer R u s .:
duaepaM.ua M a yıp a )
C ve Si miktarına göre dökme demir­
lerde ince yapının (mikroyapının) de­
ğişimini gösteren çizge.
8129 metalik cam, (İng.: metalde glass,
Alm.: nıetalliselıes Glas (n), Fr.: verre
(nı) metallicpte, Rus.: MemarınmecKoe
emeıcıo)
138
10(’ °C7sn gibi hızlarla soğutularak
çekirdeklenmesi bastırılan, kristalleş­
meye vakit bulamadan içbiçimsiz ka­
tılaştırılan metalik malzemeler.
Açıklama: Alaşımlama ile elde edi­
lemeyecek bileşimlerde ve yüksek
dayanım, süneklik ve fiziksel özel­
liklere sahip olabilmektedir, bk. hızlı
katılaş(tır)ma.
8130 metalürji koku; yüksek fırın
koku, (Ing.: m e ta llu rg ie a l eoke;
fu n u ıe e eoke, Alın.: H iittenkoks (m);
Hoelıofenkoks (m), Fr.: eoke (m) me-
tallurgicjue, Rus.: MemaJuıypeımecKuii
kokc; kokc nemi)
Genellikle yüksek fırında ve kupol-
lerde kullanılan, orta boyda, düşük
kükürtlü, yüksek sıcaklıklarda yüksek
basma ve kazınma dayanımı olan kok.
8131 monotektik tepkime, (İng.: mono-
teetie reaetion, Alm.: monotektisehe
Reaktion (f), Fr.: reaetion (f) mono-
teeticpıe, Rus.: MonomeKmımecKah
peaKiıım)
Karışmazlık aralığındaki iki sıvıdan
(S ve S,) birisinin dönüştüğü katılaş­
ma tepkimesi. S( > a + S0. bk. karış­
mazlık.
Kursun alımı
8132 nomogram, (İng.: nomogram,
Alm.: Nomogramm (n), Fr.: nomog-
ramme (m), Rus.: uo.uoepa.mia)
Eşitliklere genel çözümler veren gra­
fik.
Açıklama: Bir fonksiyonun iki boyut­
lu diyagram üzerinde (kartezyen koor­
dinatlarından farklı koordinat sistemi

kullanarak) tahmini grafiksel hesap­
lanmasına olanak sağlayan araç.
8133 normal ayrımlaşma, (İn g .: norm al
segregation, A lm .: norm ale Seige-
rung (f), F r.: segregation (f) normale,
R u s .: HopMajibnaH eeepeeai(UH)
Düşük erime noktalı alaşım bileşenle­
rinin parçanın en son katılaşan bölge­
lerinde toplandığı ayrımlaşma.
8134 odun kömürü piki, (İn g .: chareoal
pig iron; suedish iron, A lm .: Holz-
kohlen-Roheisen (n), F r.: font e (f)
an charbon (m) de bois (m); fonte (f)
suedoise, R u s .: öpeeeenoyeojibubiû
uyeyu; ımedeme jfce.ıeıo)
İyi kalite filizlerin, yüksek fırında
odun kömürü ile indirgenmesiyle elde
edilen yüksek saflıktaki pik.
8135 oksijen giderici, (İn g .: deoxidi-
zer; deoxidizing agent; deoxidant,
A lm .: Desoxidationsmittel (n), F r.:
desoxydant (m), R u s .: pacKuc.ıume.ib)
Erimiş metal ve alaşımlardan oksijen
ve oksitleri uzaklaştırmak için kulla­
nılan malzeme.
8136 oranlı ara faz; oranlı ara bile-
şik, (In g .: sto i eh i om e tri e in ter m e-
ta llie eompoıtnd, A lm .: stoechiomet-
risch interm etallische Verbindung
(f), F r.: compose (m) interm etallic/ue
stoechionıetrique, R u s .: cmexuoMe-
mpımecKoe unmepMemajuımecKoe eo-
edunemte)
Uç fazlar arasındaki bileşimlerde
meydana gelen, kendini meydana ge­
tiren fazlardan farklı kristal yapısında
ve özelliklerdeki, sadece belirli bile­
şim oranında oluşan faz.
Açıklama: ör. Al-Sb denge çizgesin-
deki AlSb fazı. bk. ara faz.
8137 oransız ara faz; oransız ara bile-
şik, (In g . : nonstoichiometric interme-
tallie eompoımd, A ln ı.: ııichtstokio-
metrisch intermetallische Verbindung
(f), F r.: compose (m) intermeta/licpıe
nonstoechiometricjue, R u s . : necmexu-
oMempımecKuı) m e. ve:\ıem a. liuucx kuu
eocmae)
Uç fazlar arasında, bir bileşim aralı­
ğında meydana gelen, kendini oluştu­
ran fazlardan farklı kristal yapısında
ve özelliklerdeki faz. bk. ara faz.
ötektoit altı
8138 ötektik, (İn g . : eutectic, A ln ı.: Eııtek-
tiknm (n), Fr.: entecticpıe (m), Rus.:
3em e Kmn >ıec m ü)
Denge çizgesinde ötektik nokta ile be­
lirtilen bileşim ve sıcaklıkta, ötektik
tepkime sonucu oluşan, katı halde sı­
nırlı çözünürlüğe sahip a + B fazların­
dan meydana gelen alaşım.
Açıklama: Katılaşma ve elementlerin
büyüme koşullarına bağlı olarak dü­
zenli ya da düzensiz bir mikro yapıda
olabilir, bk. özden karma; bağlı tep­
kime.
8139 ötektik altı, (İn g .: hypoeutectic,
A lm .: untereutektisch, Fr.: hypoeu-
tectic/ue, Rus.: nod3emeKnumecKuu)
Ötektik miktardan daha az çözünen
ihtiva eden, yapısında ötektik bulunan
alaşım.
8140 ötektik tepkime, ötektik katılaş­
ma, (In g .: eutectic reaction, A ln ı.:
eutektisehe Reaktion (f); en tektische
Erstarrung (f), Fr.: transformation
(/) eutectic/ne, Rus.: lemeKnumecKan
peaıoım)
Sabit sıcaklıkta (ötektik sıcaklığı),
ötektik bileşimdeki sıvının ötektik
noktasında, bağlı tepkime sonucu (sı­
fır serbestlik derecesi) iki ya da daha
fazla katı fazın oluşturduğu dönüşüm,
bk. ötektik; bağlı tepkime.
8141 ötektik üstü, (İng.: hypereutectie,
Alm.: iibereutektisch, Fr.: hypereu-
teetique, Rus.: eun ep)em eı<mimcckuu)
Ötektik miktardan daha fazla çözünen
ihtiva eden alaşım, bk. ötektik altı.
8142 ötektoit, (İn g .: euteetoid, A lm .: Eu-
tektoid (n), Fr.: euteeUnde, Rus.: ıe-
nıeKmoud)
1. İki ya da daha fazla ince dağılmış
fazdan oluşan, ötektoit dönüşümle
meydana gelen alaşım ya da faz. ör.
ferrit ve sementitten oluşan perlit. 2.
Denge çizgesinde ötektoit nokta ile
belirtilen bileşimdeki alaşım.
8143 ötektoit altı, (İn g .: h vpoeuteetoid,
A lm .: untereutektoid, Fr.: hypoeutec-
toide, Rus.: nodıemeKmoudnbiü)
Ötektoit içeren bir alaşım sisteminde
ana metalin miktarı ötektoit bileşimin-
kinden fazla olan, faz çizgesinde ötek­
toit noktanın solunda yer alan ve den­
139
ötektoit dönüşüm
ge mikroyapısında ötektoit yapı bulu­
nan alaşım.
8144 ötektoit dönüşüm, (İn g .: eutectoid
transformation; eutectoid reaetion,
A lın .: eutektoide Lhmvandlang (f),
F r.: tmnsformution (t) eutecto'ide,
Rus. : jamermoıutnoe npeapaıuenue)
Soğuma sırasında bir katı fazdan bir­
birine karışmış iki ya da daha fazla
katı fazın meydana geldiği, tersinir,
eşsıcaklıklı dönüşüm.
Açıklama: Oluşan fazların sayısı sis­
temin bileşenlerinin sayısı kadardır,
ör. ostenitten, ferrit ve sementitten
oluşan ötektoit perlitin meydana geli­
şi. bk. üç fazlı tepkimeler.
8145 ötektoit üstü, (İn g .: hypereu-
teetoid, A l m .: iihereııtektoid, Fr.:
hypereutectoıde, Rus.: ennepjameK-
monöıihiü)
Ötektoit içeren bir alaşım sistemin­
de alaşım elementinin miktarı ötekto­
it bileşimden fazla olan, faz çizgesin-
de ötektoit noktanın sağında yer alan
ve denge mikroyapısında ötektoit yapı
bulunan alaşım.
8146 özgül ısı, özgül ısı kapasite­
si, (In g .: speeifie heat: speeijıe
heat çapa city. Alnı.: spezijisehe
W(irmekapazitat (f), F r.: cinden r
(f) massit/ue; e/ndeur (i) specificgıc.
Rus.: ydeibiıaa meni oma; yOe.ibiıan
menıoeMKoemb)
Birim kütle ya da bazen birim mol için
ısı kapasitesi.
Açıklama: Bir eismin birim kütlesi­
nin sıcaklığını bir derece artırmak için
gerekli ısı miktarı. Birimleri: (kilo)
cal/ (kilo) gram°C ya da Jul/kg°C ya
da BTU/lb°F. Gazlar için ısı kapasitesi
sabit hacim (Ch) ya da sabit basınçta
(Cb) düşünülmelidir. İki atomlu gaz­
lar için Ch/Cb oranı yaklaşık 1,4 civa­
rındadır.
8147 paylaşım katsayısı; denge pay­
laşım katsayısı, (İn g .: ecjui/ihrium
partition eoeffıeient; distrihııtion eoej-
fieient. A lı n . : Gleiehge\viehtsteilııng-
koeffizient (m), Fr.: coefficient (m) de
repartition (i). Rus.: ko)(j)(j)uuueum
paenpede.ıenuH)
Erimenin herhangi bir safhasında ka­
140
tidaki çözünen miktarının kendisini
meydana getiren sıvıdaki çözünen
miktarına oranı.
Açıklama: k = Ck tı /Csm, Genellikle
k<l dir.
8148 peltemsi evre; peltemsi durum,
(In g .: mıtshy stage, A lın .: pasten-
fö rm ig e r Zustaııd (m), F r.: et at (m)
pâ teux , R u s .: nopucnum cjıcna)
Erime ya da katılaşma sürecinde sıvı
ve katı kristallerinin beraberce bulun­
dukları evre. bk. katılaşma aralığı.
8149 peritektik dönüşüm, (İn g .: p e r i-
teetie transfdrm ation, A lın .: p e rite k -
tisehe U ım vam dlung (f), F r.: transfo r-
m ation (f) periteeticpıe, R u s .: nepıt-
meKiıumecKoe npcepaıııeuııe)
Peritektik noktanın dışında, beta fazı
ile çevrilmiş sıvı ve alfa fazında olu­
şan, beta fazı üzerinden uzun mesafe
yayınımı ile meydana gelen dönüşüm,
bk. peritektik tepkime.
8150 peritektik tepkime, (İn g .: peritee-
tie reaetion . A l ı n . : peritektisehe Reak-
tion (i). F r.: reaetion (f) periteeticpıe.
R u s .: nepıımeKmımecKcm peciKiımı)
Soğumada bir sıvı fazın bir katı faz ile
tepkimeye girerek bir diğer katı fazı
oluşturduğu tersinir dönüşüm.
Açıklama: Dönüşümün meydana gel­
diği sıcaklığa peritektik sıcaklık adı
verilir ve bu sıcaklıkta üç faz birbiriy-
le temas halindedir, bk. üç fazlı tepki­
meleri.
8151 peritektoit, (İn g . : periteetoid, A lın .:
P eritektikum (n). F r.: peritee to ıd e ,
R u s. : nepumeı<mouö)

Bir katı fazın soğurken ikinci bir katı
faz ile tepkiyerek oluşturduğu tek ve
farklı katı faz.
8152 pik demiri; pik, (İng.: pig İrem,
Alm.: Rohe'ısen (n), Fr.: fon te (f) de
premiere fusion (f); fon te (f) brute,
Rus.: nepedejibhbiü uyeyn)
Yüksek fırından elde edilen yüksek
karbonlu sıvı ya da katı demir.
8153 pota metalürjisi, (İn g .: ladle metal-
lurgy, Alm.: Schmelztiegelmetallurgie
(f), Fr.: epuration (f), Rus.: memesem
Memen,aypcım)
Çelikler için potada yapılan gaz alma,
son ince bileşim tutturma ve arıtma iş­
lemleri.
8154 potansiyel engel, (İn g .: potential
barrier, Alm.: Potentialhindernis (n),
Fr.: barriere (() de potentiel, Rus.:
nomenpuajibHbiü ocıpuep)
Bir hareketin başlayabilmesi için aşıl­
ması gereken engel.
Açıklama: ör. bir atomun yer değişti­
rebilmesi için aşması gereken, atom­
lar arası güçlerin oluşturduğu enerji
engeli.
8155 püskürtmeli soğutma ile hızlı
katılaştırma, (in g .: rapid solidifica-
tion by sprcıy method, Alm.: Selınel-
lerstarrung düreli Spriihen (f), Fr.:
solidifieation (f) rapide par atomisati-
on (f), Rus.: Cmempoe omeepdeuanue
m em od om cnpo ıa oı)
Bir memeden çevreden gelen gaz akı­
şı içine püskürtülen metalin hızla katı-
laştırılması.
Açıklama: Genellikle toz metal üreti­
minde kullanılan bir yöntemdir.
8156 rastgele katı çözelti, (İn g .: ran-
dom sol id solııtion, Alm.: regelloser
Mischkristall (m), Fr.: solııtion (f) şa­
lide desordonnee, Rus.: xaomımubiü
meepdbi ü pacmsop)
Çözünen atomlarının çözen atomları
kafesinde rastgele yer aldığı yer alan
katı çözelti.
8157 serbest enerji, (İn g .: free energv,
Alm.: freie Energie (/), Fr.: energie (f)
libre. Rus.: ceodoOncoı Miepemı)
İş yapabilme kabiliyeti olan enerji, bk.
Helmotz serbest enerjisi; Gibbs ser­
best enerjisi.
soğuma eğrisi
8158 serbestlik derecesi, (İn g .: degree
o f free dom, A lm .: Freiheitsgrad (m),
Fr.: degre (m) de liberte (f), R u s .:
emeneub ceoöodbi)
Dengedeki alaşım sisteminde faz de­
ğişikliğine sebep olmadan değiştiri­
lebilecek birbirinden bağımsız değiş­
kenlerin (sıcaklık, basınç ya da mev­
cut fazlardaki derişim) sayısı ya da
sistemi tam olarak tanımlamak için
değerleri rastgele belirlenebilecek de­
ğişkenlerin sayısı, bk. faz kuralı.
8159 sınırlı karışabilirlik, (İn g .: par­
tini miscibility, A lm .: besehrlinkte
Mischbarkeit (f), Fr.: miscibilite
f) partielle, R u s .: naenıımnan
cMeıuueaeMocm n)
Sadece belirli oranlarda karışabilirle.
8160 sıvıgen, (İn g .: licpıidus, A lm .: Liqu-
iduslinie (f); Liquidusflâche (f), Fr.:
licpıidus (m), R u s .: jıumudye)
Denge koşullarındaki soğumada katı­
laşmanın başladığı, ısınmada erime­
nin tamamladığı sıcaklığı belirleyen,
ikili faz çizgelerindeki çizgi ya da
üçlü faz çizgelerindeki yüzey.
8161 sıvıgen sıcaklığı, (İn g .: liq u id ııs
temperature, A lm .: Sehmelztempera-
tıır (f), Fr.: tem perature (f) liquidus,
R u s .: meMiıepamypa ııuKHudyea)
Malzemenin tamamıyla sıvı duruma
geçtiği sıcaklık.
8162 sıvılaşına, (İn g .: liqua tion , A lm .:
Ausselnvitzung (f), Fr.: liq u a tio n (f),
R u s .: leueepoeauue)
Alaşımın ya da alaşım içindeki bir fa­
zın katlaşma ya da bileşim ayrımlaş­
ması etkisiyle kısmî erimesi.
8163 sintektik tepkime, (İn g .: syntectie
reaction, A lm .: syntektiselıe Reaktion
(f), Fr.: reaction (f) synteetique, R u s .:
euumemımecKcm peciKifim)
Düşük sıcaklıklarda kararlı olan bir-
katı fazın daha yüksek sıcaklıklarda
kararlı olan iki sıvı faza dönüştüğü,
tersinir, tek serbest dereceli tepkime.
8164 soğuma eğrisi, (İn g .: eooling eur-
ve, A lm .: Abkiilı/ungskurve (f). F ı\:
courbe (f) de refroidissement (m),
R u s .: Kpmcm ox:unıedenıiH)
Bir madde soğurken sıcaklığının za­
mana bağlı olarak değişimini gösteren
eğri.
141
soğumada dönüşüm alanları
Açıklama: Oluşan fazların etkisiyle
tepkimenin cinsine bağlı olarak soğu­
ma hızındaki değişiklik eğrinin eği­
minde değişikliğe yol açar.
8165 soğumada dönüşüm alanları,
(Inş>.: transjörmation ranges on eoo-
ling, A ln ı.: Unnvandlııngshereiehe (m
pl) bel Ahkiih/ımg (f), Fr.: zones (fpl)
de transformation (J) tııı refroidisse-
ınent (m). R u s .: npeöe.ibi npeoöptno-
eanıiH npıı ox:uı.nedenim)
Demir asıllı alaşımların soğumasında
dönüşüm alanları.
Açıklama: Bu alanlar bazen aşağıda­
ki simgelerle gösterilir: Ar': peri itli
dönüşüm alanı Ar": beynitli dönüşüm
alanı A r'": martensitli dönüşüm alanı.
8166 tam karışabilirlik, (İng.: eomple-
te misçi bil ity, A lın .: unhesehrankte
Mischbarkeit (f), Fr.: nuseihilite (f) to-
tale, R u s .: mantın c M c ı u ı ı m c M o c n i b )
Her oranda karışabilir olma.
8167 tarak, (İn g .: sou, A lın .: Masselg-
rah (n), Fr.: gııeuse-mcre (f), R u s .:
epedenb)
Dökme demirin pik kalıplarına dağıl­
dığı kum kanallar.
8168 tek kristal, (İn g .: s ing/e erystal,
A lın .: Einzelkristali (m), Fr.: ınonoe-
ristcıl (m), R u s .: Moııonpııeımı/u)
Sınırı olmayan, her yerinde aynı kris­
tal çizi (kristalografık) yönlenimine
sahip olan kristal.
8169 tekli denge çizgesi; tekli ba-
sınç-sıcaklık çizgesi, (İn g .: unary
142
d i agrcım; uncıry pressure-tem pera-
tııre diagram , Alın.: U narygleiehge-
\viehtsdiagram m (n), Fr.: diagram m e
(m) d 'e tp d lib re (m) d un composant
(m), Rus.: oöıınapnan dııaepaMMa;
odııncıpuciH öuaepaMMa daseıemıe-
meMnepamypa)
Tek bir bileşene ait fazların basınç ve
sıcaklığa bağlı olarak değişimini gös­
teren çizge.
Açıklama: Çizgede üç fazın birbir-
leriyle dengede bulunduğu, belirli sı­
caklık ve basınçtaki noktaya üçlü nok­
ta adı verilir.
8170 termodinamik yasaları; ısıldevi-
nim yasaları, (İng.: laws o f t/ıer-
modynam ies, Alnı.: thermodynami.se-
he Gesetze (pl), Fr.: lo is (fpl) de la
thennodynam icjue (/), Rus.: jciko hn
mepMoöııuaMUKiı)
Termodinamiğin birinci yasası iç
enerjideki değişimin dönüşümün nasıl
meydana geldiğine değil sistemin baş­
langıç ve son durumundaki iç ener­
jisine bağlı olduğunu belirten kiitle-
enerjinin sakinimi yasasıdır.
Açıklama: E = q - w; q - sisteme ilave
edilen toplam ısı; w - değişim süresin­
ce yapılan toplam iş. Termodinamiği­
ni ikinci yasası herhangi bir gerçek sü­
recin kendiliğinden meydana gelebil­
mesinin sistemin entropisinin artışı ile
mümkün olduğunu, diğere bir deyişle
soğuktan sıcağa iş yapılmadan ısı ta­
şınamayacağını belirtir. Üçüncü yasa
ise mutlak sıfır sıcaklığında düzenli
bir kristal yapının entropisinin sıfır ol­
duğunu ve mutlak sıfıra ulaşılamaya­
cağını belirtir.

8171 tersinir süreç, (İng.: reversiblepro-
cess, Alm.: ıımkehrbarer Vorgang (m),
Fr.: procede (m) reversible, Rus.:
oöpamuMbiü npoifece)
Başlangıç durumuna tümüyle dönüş­
türülebilen, hiç bir kayıp olmadan
meydana gelen süreç.
Açıklama: Süreç boyunca sistem (ya
da sistemler) daima dengeye son dere­
ce yakındır.
8172 tomruk kalıbı; ingot kalıbı, (İng.:
ingot mould, Alm.: Stahlwerkskokille
(f); Blockform (f), Fr.: lingotiere (f),
Rus.: ın.ıojıcHuua)
Tomruk dökümü için kullanılan kalıp.
8173 tomruk; ingot, (İng.: ingot, Alm.:
Bloek (m); Rohblock (m); Massel
(f), Fr.: lingot (m), Rus.: öpycoK;
öojıeanKa)
Yeniden eritmek ya da sıcak şekillen­
dirmek amacıyla dökülmüş, uygun
boyutlardaki metal kütlesi.
Açıklama: Çelik tomruklar sıvı çeliğe
uygulanan oksijen giderme işleminde
gittikçe azalan oksijen miktarına göre
dört sınıfa ayrılırlar: 1. durgun tom­
ruk, 2. yarı durgun tomruk, 3. baskın
tomruk, 4. kaynar tomruk.
8174 uç faz, (İn g .: terminal phase, A lm .:
Endphase (f), F r.: phase (f) terminale,
R u s .: KOHennaH (pasa)
Denge çizgesinde faz alanı sınırların­
dan birisi saf bileşen olan katı çözelti.
8175 uyumsuz ara yüzey, (İn g .: ineo-
herent interfaee, A lm .: inkoharen-
te Sehnittstelle (f), F r.: interfaee (f)
ineoherente, R u s .: neKoeepeumnbiü
unmepcpeüe)
Kafes uyumu olmayan iki faz arasın­
daki ara yüzey.
üçlü faç çizgesi
8176 üç fazlı tepkimeler, (İn g .: three-
phase reactions, A lm .: Dreiphasenre-
aktionen (f pl), F r.: reactions (fpl) â
trois phases (fpl), R u s .: mpexcpanibie
peaKifuu)
Faz çizgelerinde yer alan, iki fazın
tepkiyerek üçüncü bir fazı oluşturdu­
ğu tepkimeler.
Açıklama: Başlıcaları ötektik, peri-
tektik, monotektik, ötektoit, peritekto-
it tepkimelerdir.
8177 üçlü alaşım, (İn g .: ternary allov,
tem üre Legierung (/); Dreis-
A lm .:
tofflegierung (f), F r.: alliage (m) ter-
naire, R u s .: mpoünoü cnıae)
Üç ana elementten meydana gelen ala­
şım.
8178 üçlü faç çizgesi; üçlü faz diyag­
ramı, (İn g .: ternary phase diagram,
A lm .: ternares Zustandsdiagramm
(n); Dreistoff-Zustandsdiagramnı (n),
F r.: diagramme (m) d'ecpıilibre (m)
ternaire, R u s .: mpoıuıan (pasoean
duaepaMMa)
Üç ikili çizgenin, bir üçgen taban et­
rafında bir araya getirilmesiyle elde
edilen, köşelerdeki üç elementin ya da
bileşiğin çeşitli bileşimlerde sıcaklıkla
birlikte değişimini gösteren, üç boyut­
lu şekil.
Açıklama: Çeşitli bileşim ve sıcaklık­
lardaki alaşımların davranışı, üç bo­
yutlu şekilde bu bileşim ve sıcaklıkla­
ra tekabül eden sıvıgenlerin üsten gö­
rünüşünü veren sıvıgen çizgesi (A),
sabit tutulan bir bileşene göre diğer iki
bileşenin sıcaklıkla değişimini veren
dikey kesit eş değişken çizgesi (B) ve
belirli bir sıcaklıktaki fazları veren ya­
143
üçlü nokta
tay kesit eş sıcaklık çızgesi (C) üzerin­
de incelenir.
Is değişken
çizmesi
I s sıcaklık
çizgesi
8179 üçlü nokta, (İng.: ınple point,
dreistel/iger Pıınkt (m); Tripel-
A l m .:
punkt (m), Fr.: point (m) triple, R ııs.:
mpoıımm monna)
Faz çizgesinde bir maddenin üç fazı­
nın bir arada dengede bulunduğu nok­
ta. bk. tekli denge çizgesi.
8180 Üst ısı, (İng.: sııpeıiıeat, A lm .: Uber-
lıitznng (j), Fr.: surehaııjfe (f), R u s .:
nepeepee)
1. Erimenin tamamlandığı sıvıgen sı­
caklığı ile sıvı metalin sıcaklığı ara­
sındaki sıcaklık farkı. 2. Dönüşüm
olmadan denge dönüşüm sıcaklığının
üstüne çıkılabileıı sıcaklık.
8181 üst ısıtma; Üst ısı, (İng.: sııperhea-
îing, A lm .: Uberlıitzen (n), Fr.: sure-
haııffe (f), R ııs.: nepeepeeanııe)
1. Akışkanlığı artırmak ya da kalıbın
daha iyi dolmasını sağlamak için eri­
yiğin sıcaklığını sıvıgen sıcaklığından
(ya da normal döküm sıcaklığından)
daha yüksek sıcaklıklara çıkartma.
2. Malzemenin sıcaklığının dönüşüm
olmadan denge dönüşüm sıcaklığının
üstüne çıkartılması.
8182 yapay ikili sistem, (İng.: pseudo-
hinary system, A ln ı.: pseıulobinares
System (n), Fr.: systeme (m) pseııdo-
binaire, R u s .: neendoduuapuan eu-
emeMü)
Ara bir fazın bileşen olduğu üç bile-
şcnli ya da üçlü alaşım sistemi.
144
8183 yarı ikili sistem, (İııg.: cpıasibinarv
system, A lm .: c/uasibindres System
(ıı), Fr.: systeme (m) ıjııasihincıire,
R ııs.: reci jııdıınapııau eiieme.ua)
Üçlü ya da daha fazla bileşenli sistem­
lerde her biri eş bileşim erimesi göste­
ren iki madde arasındaki doğrusal bi­
leşim dizisi.
Açıklama: Bütün sıcaklık ve basınç­
lardaki denge durumlarında sadece
dizideki bileşimler meydana gelebil­
diğinden diziler faz çizgelerinde ikili
sistem olarak gösterilebilmektedir.
8184 yarı kararlı, (İn g .: metastable, 4 lm .:
nıetustahil. Fr.: metastable, R u s .:
MemaemaoiLibHbiü)
Kararlı olmayan fakat uzun bir ömre
sahip olan.
8185 yarı uyumlu yüzey, (İn g .: semi-eo-
heren t interfaee, A lm .: halbkoheren-
te Sehnittstelle (f), Fr.: interfaee (f)
semi-eoherente, R u s . : no.ıyı<oeepeum-
tibiu unmep(f)eüe)
Aralarında kısmi uyum olan iki faz
arasındaki ara yüzey.
Açıklama: Ara yüzeyde uyum gerili­
ni ini karşılayan aykırı yerleşimler bu­
lunabilir.
8186 yarışmalı büyüme, (İng.: eompe-
tit ive gımvth, A lın .: konkurierendes
IVaehstum (n), Fr.: grossissement
(m) eompetitif, R u s .: KouKvpenmnbiü
poem)
Birkaç tazın düzlem bir sıvı/katı ara
yüzeyi oluşturacak şekilde birlikte bü­
yümeleri.
Açıklama: Birlikte büyüme özden
karma malzemelerde düzenli bir yapı­
ya yol açar. bk. eşlenik bölge.
8187 yönlenmiş katılaşma, (İn g .: di-
reetional solidifieation; unidireetional
solidifıeation, A lm .: ger'ıehtete Erstar-
rııng (f), Fr.: solidifieation (/) dirigee,
R u s . : uanpae.ıenuoe mnmepdeeanue)
Katılaşmanın döküm parçasının bir
kısmından diğer kısmına doğru belir­
li bir yönde, ilerlediği katılaşma.
Açıklama: Genellikle katılaşan kıs­
ma devamlı sıvı metali temin edilerek
sağlam, boşluksuz bir döküm elde et-

mek ya da şekilde gösterilen türde,
denetimli ve bir yönde ilerleyen sıvı
katı ara yüzeyi sağlayan makinelerle
taneleri yönlendirmek ya da katılaş­
ma yönüne dik tane sınırlarını ortadan
kaldırmak ya da ötektik malzemeler­
de, fazlardan birisinin katılaşma yönü­
ne paralel dizildiği karma bir yapı elde
etmek amacıyla uygulanır.
t <»)
8188 yüzde ağırlık; ağ%, (İn g .: \veight
pereent, A lın .: Ge\viehtsprozent (n),
Fr.: poııreentage (m) en poids (m),
Rus.: eeeoeoü npouennı)
Ağırlık olarak yüzde bileşim.
8189 yüzer bölge tekniği, (İn g .:
fioating zone teelınique, A lm .:
Gleitfideheteehnik (f), Fr.: technicjue
(f) de zone (f) de deplaeement (m),
Rus.: \ıemoö io h ii o ü hjuioku )
Çubuk malzemelere uygulanan, yüzey
gerilmesi etkisiyle akmayan dar bir
erimiş bölgenin parça boyunca gez­
dirilerek, sıvı-katı ara yüzeyi önünde
yığılan katışkıların parçanın bir ucuna
süpürüldüğii bölgesel arıtma tekniği.
Açıklama: Arıtılmasında kullanılır.
Pota kullanılmadan yapılan indük­
leme ile ısıtmada, bilhassa yüksek
sıcaklıklarda eriyen, pota ile tepkime­
ye girme tehlikesi olan silisyum gibi
malzemelerin
vüzevli kristal
f-tnmın hareket >ö«ft
8190 yüzeycik, (İn g .: faeet, A lm .: Faeet
(m), Fr.: faeette (f), R u s .: (f)ai(em)
Genellikle üç ya da dört kenarlı kü­
çük, düzgün bir kristal yüzeyi.
8191 yüzeyli büyüme, ( İ n g : faeeted
gnnvth, A lm .: seitliehes Waehstum
(ıı), Fr.: grossissement (m) d faeette
(f). R u s .: (fjanemıihiü poem)
Büyüme yönündeki sıvı/katı ara yü­
zeylerinin belirli atom düzlemlerinden
oluşması durumu.
Açıklama: Malzemelerin düşük in-
disli yüzeyleri yanal yayılma meka­
nizması ile büyürken (yüksek indis-
1i1er daha hızla büyüyerek kaybolur)
oluşan bu yüzeyler genellikle metal
olmayan fazların örneğin dökme de­
mirde grafitin, alüminyum-silisyum
alaşımlarında silisyumun büyümesin­
de görülür. Fazlardan birisinin yüzeyli
olması özden karma malzemelerde
düzenli bir yapıyı önlemektedir.
8192 yüzeyli kristal, (İn g .: faeeted erys-
tal, A lm .: seitlicher Kristali (m), Fr.:
eristal (m) d faeette (f), R u s .: (paifem-
ıibiü Kpuema.uı)
Yüzeyli büyüme sonucu kristalin be­
lirli ve genellikle düşük indisli yüzey­
lere sahip olması.
145
9001 açık besleyici, (İng.: öpen feeder
(GB); öpen riser (USA), A lttı.: offener
Speiser (m), Fr.: masselotte (f) oııver-
te, Rus.: omKpbimbiü jıumtıuK)
Genellikle döküm parçasının en kalın
kesitli bölgesine yerleştirilen üst dere­
cinin üstüne kadar çıkan, havaya açık
besleyici (a ve b).
9002 açık kalıp, (itıg .: öpen moııld.
offene Form (f); Herdform (f),
A lttı.:
Fr.: moule (m) a deeouvert, R u s .:
om np b i mam npece-tpopMa)
Üst derecesi olmayan kalıp.
9003 AFS deneyleri, (İn g .: AFS tests,
A lttı.: AFS- Versuehe (m pl), Fr.: es-
sais (m pl) A.F.S., R u s .: anamnbi no
AOJJ)
Amerikan Dökümcüler Derneği
(American Foundrymen's Society)
tarafından standartlaştırılan kalıplama
ve maça kumlarına ait deneyler.
9004 AFS Standart kili, (İng.: AFS stan­
dart elav, A lm .: Tongehalt (m) im
Formsand naeh dem AFS. Prüfverfah­
reti, Fr.: argile (f) AFS ; impalpahles
(mpl), R u s .: emanöapmnan eııına no
AOJİ)
Döküm kumunun, 20 mikrondan kü­
çük parçacıklardan oluşan, suda asıltı­
sı dakikada bir inçlik (25,4 mm) hızda
çökmeyen kısmı.
9005 AFS standart kumu, (İn g .: AFS
Standard s and, A lm .: AFS Tests and
(m), Fr.: sahle (m) a.f.s. normalise,
Rus.: cmandapmHbiü neeon no AOJİ)
Yıkanmış, kurutulmuş, yuvarlak ta­
neli, hepsi 40 nolu elekten, %95’i 50
nolu elekten, kalanı 70 nolu elekten
geçen silika kumu.
Açıklama: AFS incelik sayısı 50 ± 1’
d ir.
9006 akar kumla kalıplama, (İ n g .: fiu -
id s a n d m o u ld in g , A lm .: f o r m e n (n )
in FH ess s a n d , Fr.: m o u l a g e (m) e n
Rus.: (fto p M o e m e
s a h l e (m ) liq u id e ,
m e k v h m 111 e e ko .ii )
Köpük hâlindeki küçük kabarcıklarda
asılı, ısıl sertleşen, soğuk, akışkan ku­
mun model etrafına dökülmesi şeklin­
de yapılan kalıplama.
9007 akışkanlık (kum), (İn g .: flowahi-
lity, A lm .: Fliessfahigkeit (f), Fr.:
aptitlide (f) â l'ecoulement (m), Rus.:
mekynecmb)
Döküm kumu karışımının modelin gi­
rintilerini doldurabilme, basınç altın­
da kalıp yüzeyine doğru hareket ede­
bilme özelliği.
9008 akışkanlık deney parçası, (İn g .:
fiııdity test pieee; fiııdity spiral, A lm .:
Prohe (f) für das Flissvermögen; Gi-
essspirale (f), Fr.: eprouvette (f) de
eoıılahilite (/), Rus.: odpaıeıı dm
nen b i man ııü meny’heem u)
Sarmal ya da doğrusal şekilli, belir­
li koşullardaki dökümle elde edilen
147
akıtma deliği
uzunluğu alaşımın akışkanlığını veren
deney çubuğu.
9009 akıtma deliği; maden deliği,
(Ing- : tap hole, Alm.: Ahstichloch (n),
Stich/oc/ı (n), Fr.: troıı (m) de eoulee.
Rus. : Hbinyeıatoe omuepemue)
Erimiş metalin fırından dışarı alındığı
delik.
9010 alaşım elementleri, (İn g .: alloying
elements, Alttı.: Legierımgselemente
(pl), Fr.: element (m) d'alliage (m),
Rus. : jeeupyıoıuue ııeueuntbi)
Alaşıma katılan elementler.
9011 alçak basınçlı döküm, (İn g .: low-
pressııre die easting, Alttı.: niederd-
rııek-Koki //enyi ess \'erfalı ren (n), Fr.:
eoulee (f) hasse press ion (f), Rus.:
mmibe noâ dau.ıeuueM e npiLueueııueM
eaKyyua)
Pota içerisindeki metal üzerine uygu­
lanan hava basıncı etkisiyle (0.6-1,5
bar) sıvı metalin, kalıba bağlı bir tüp
içerisinde yükselerek kalıbı doldur­
ması şeklinde yapılan bir kalıcı kalıba
döküm yöntemi.
9012 alçılı kalıplama, (İn g .: plaster mo-
ulding. A itti.: Cips-Form ı'erfahren
(n), F r.: moıdage (m) en plâtre (m),
Rus.: eımeoeau (fopua)
148
Kalıbın ana maddesi alçı (kalsiyum
sülfat) olan kalıplama.
Açıklama: Çok ince kesitli, genellikle
10 kg dan küçük parçaların çok temiz
bir yüzeyle dökiilebildiği alçılı kalıp­
lamanın geleneksel alçı kalıp yöntemi,
antiok yöntemi ve köpüklü alçı kalıp
yöntemi diye adlandırılan çeşitleri
vardır. Kalsiyum sülfat 1195°C 'ta
faz dönüşümüne uğradığından ancak
düşük sıcaklıkta eriyen alaşımlar bu
yöntemle dökülebilir. Magnezyum
alaşımları serbest su ile tepkimeye
girdiğinden alçı kalıpta dökülmez.
9013 alt derece, (İng.: drag hox; drag,
Alttı.: Unterkasten (m), F r.: ehâssis
(m) de dessons, R u s .: uınıeıımı onom)
Kalıbın alt kısmı
Açıklama: Kalıbın alt kısmını oluştu­
ran çerçeve.
9014 alttan boşaltmak pota, (İn g .:
hottom pouring lad/e, Alm.: Unters-
topfentiegel (m), F r.: poelıe (f) â qu-
enouille (j), R u s .: noem eo eiKpounoü
parıueKoiı)
Tabanında hareketli bir tıkaçla kapatı­
lan bir metal akıtma deliği olan pota.
9015 alttan doldurma, (İng.: hottom po­
uring, Alm.: steigendes Giessen (n),
Fr.: eoulee (f) en souree (f). Rus.:
eu(fonu an pa i /11ana)
Metalin kalıba döküm boşluğunun al­
tından verildiği doldurma yöntemi.
9016 Andreasen pipeti, (İng.: Andrea-
sen pipette, Alnt.: Andreasen-Trofglas
(n), Fr.: pipette (f) d Andreasen, Rus.:
nuneniKa Anâepea)
Kalıplama kumunun inceliğini belirt­
mekte kullanılan bir alet.
9017 antiok yöntemi, (İng.: antioeh
proeess. Alm.: Antioeh-Verfahren

(ıı), F r. : proeede (m) Antioch, Rus.:
ııpoı\ece A nm uokci)
Yarı kurutulmuş alçı kalıpların otok­
lavda yeniden su alması ile oluşan alçı
kristallerinin kalıbın geçirgenliği ar­
tırdığı bir alçılı kalıplama yöntemi.
9018 ara derece, (İn g .: intermediatepart;
cheek, A l m .: Zwischenkasten (m), F r.:
chape (f), Rus.: npoMeoıcymomuiH
Hcıcnib)
Kalıbın yüksekliğini artırmak ya da
kalıplamayı kolaylaştırmak için ya da
birden fazla ayrım yüzeyi gerektiğin­
de kullanılan alt üst dereceler arasın­
daki derece.
9019 ardalı kalıplama, (İn g .: sthckle
moulding; sweep moulding, A lm .:
Schablonenformerei (ıı), F r.: moıdage
(m) cıu trousseau (m), Rus.: (popMoum
no luaönony)
Kalıp boşluğu ya da maçanın bir kıs­
mı, kum kalıp yüzeyi uygun şekildeki
bir levha ile kazınarak oluşturulan ka­
lıplama.
9020 artık elementler, (İn g .: reşidimi
elements, A lm .: Restelemeııte (n pl),
F r.: elements (mpl) residuels, Rus.:
oemamoHHnıe xı enen mm)
Açıklama: Bir alaşımda küçük mik­
tarlarda mevcut olan ve istenilerek ka­
tılmamış elementler.
9021 astar, (İ n g .: lining, A lm .: Zustellung
( f ) ; Futter (n); Auskleidung ( f) , F r.:
ganıissage (m), Rus.: nodK:ıadı<a)
Isıya dayanıklılığı istenen yüzeylere,
bilhassa eritme fırınlarının erimiş me­
talle temas eden yüzeylerine kaplanan
güçerir tabakası, bk. asit astar; bazik
astar.
9022 aşılayıcı, (İn g .: inoeulant; inoeııla-
ting agent, A lm .: Impfmittel (ıı); Irngf-
stoff (m), F r.: inoeulant (m), Rus.:
ModucpuKamop)
Erimiş metale yapısını dolayısıyla fi­
ziksel ve mekanik özelliklerini değiş­
tirmek amacıyla katılan, etkisi bileşim
değişimine bağlı olmayabilen malze­
meler.
Açıklama: ör. çekirdeklenmevi ko­
laylaştırıcılar.
9023 aşınma kabuğu, (İn g .: erosion
seab; eope spall, A lm .: feste Selıiil-
ayrım tozu
pe (/), Fr.: gale (f) volante, Rus.:
cmpvnbR ıponııı)
Döküm parçası yüzeyinde görülen,
parçaya bitişik, ince yassı metal par­
çası şeklindeki bir döküm kusuru.
9024 atmosfer basınçlı besleyici,
(İng.: atmosphericfeeder (GB); atrno-
spheric riser (USA), Alm.: atmosphâ-
rischer Speiser (m), Fr.: masselotte (/)
atmospherique, Rus.: aniMoafepnaR
jıumeûnaR npuöbuib)
Üstünde atmosfer basıncının erimiş
metalle temasını sağlayan bir kum gi­
rintisi (a) ya da geçirgen bir kum ya da
güçerir kalem (e) olan bir kör besleyi­
ci (a, b).
9025 aynı fazda, (İn g .: in-phase, A lm .:
gleiche Plıase (f), Fr.: en plıase (f),
R u s .: s (pcne)
Dalga boyu ve frekansları aynı olan
ve dönüm noktaları (ör. tepe noktası)
çakışan iki dalganın durumu.
9026 ayrım çizgisi, (İn g .: joint line;
parting line, A lm .: Teilungslinie (f);
Formteilung (f), Fr.: ligııe (f) de joint
( m ) ; j o i n t (m) d e m o u l a g e (m), R u s .:
m ı hur d en e hu r)
Model üzerinde kalıbın iki farklı tara­
fına ait bölümleri belirleyen kuramsal
ya da izlenebilen çizgi.
Açıklama: Alt ve üst kalıbı ikiye ayı­
ran çizgi.
9027 ayrım tozu, (İn g .: parting powder;
parting eompound, A lm .: Trennmittel
(n) , Fr.: isolant (m), R u s .: nopoıuoK
denenim)
Kalıplamada birbiriyle temas eden iki
yüzeyin (kalıp model, maça kutusu,
ayrım yüzeyi gibi) birbirinden kolay­
ca ayrılmasını sağlamak amacıyla kul­
lanılan toz ya da sıvı maddeler.
149
ayrım yüzeyi

9028 ayrım yüzeyi; mala yüzeyi, (İng.: 9033 basamaklı deney çubuğu, (İn g .:
parting linç; moııld joint, A ln u : step-har (GB); stepped test har (USA),
Formteilııng (f); Teilııngsehene (f), Alm.: Stııfenprohe (f), Fr.: eprovette
Fr.: joint (m) de moıılage (nı); sıırfaee (f) en gradins (mpl), Rus.: cmynenna-
(/) de joint (m), Rus.: noaep.snoenib man ıtcnbuname.ibnan dama (cmep-
denenim) j/cer/b))
Kalıbın, modelin parçalarının ve alt Dökme demirin değişik kalınlıklara
ve üst derecenin birbirlerinden ayrıl­ (katılaşma hızlarına) karşı hassasiye­
dıkları çizgi ya da yüzey. tini belirlemek amacıyla dökülen de­
9029 azot Üfleme, (ing.: nitrogen flaşlı, ğişik kalınlıklardaki levhaların arka
A lm .: Dıırehspiilnng (j); Stiekstoff- arkaya eklenmesiyle oluşmuş deney
blasen (n), Fr.: harhotagc (nı) d ’azote parçası.
(m), Rııs.: ııpodyaanib cno/nau) 9034 basamaklı dikey yolluk, (İn g .:
Metal banyosundan karıştırma ya da steppedsprııc, Alm.: Stı/feneingusska-
kalıntıları uzaklaştırmak için azot gazı nal (nı), Fr.: deseente (f) hrisee, Rus.:
geçirme. cmyncınıanuuı abie.MKa)
9030 bağlayıcı, (İng.: hinde/: A lm .: Bin- Çok parçalı kalıpta erimiş metalin her
demittel (n), Fr.: liant (m), Rus.: bir ek yerinde duraklayacağı şekilde
Kpenunıejb) düzenlemiş yolluk sistemi.
1. Dökümhanelerde kum tanelerinin
birbirlerine yapışmasını sağlamak
üzere, bazen ısıtılarak kullanılan mal­
zeme. 2. Toz metalürjisinde ya da se­
ramik parça üretiminde sıkıştırılmış
tozların yaş dayanımını artırmak için
katılarak sinterleme sırasında atılan ya
da kendi başlarına sinterlenemeyecek
tozların sinterlenmesini kolaylaştır­
mak için katılan bağlayıcı.
9031 bakır eşdeğeri, (İng.: ec/uivalen-
ce jaetor; copper ecp/ivalent, A lm .:
Kupfercic/uivalent (ıı), Fr.: titre (m)
Jietif en eııivre (m), Rus.: .nedıibiıı
)K(ü/aa:ıenm)
Karmaşık bir pirincin yapısını, aynı 9035 basamaklı meme, (İn g .: step ga-
yapı ve dolayısıyla özelliklere sahip ting, Alm.: Giehsystem (n) mit Stııfe-
bakır-çinko alaşımının yapısına göre nanse/ınitten (m pl), Fr.: attacjııe (f)
veren değer. etagee, Rus.: eınyneımanibiü jıumnuK)
Açıklama: Eşdeğerlik etmeni mik- ETiıniş metalin kalıp boşluğuna girişi­
royapı incelemelerinden anlaşılır ve nin dikey basamaklar hâlinde olduğu
şu eşitlikten belirlenir: A'= (100 A) / yolluk sistemi.
(A+B+q x ğ + cg x t,...) A' incelenen
karmaşık pirincin eşdeğerlik etmeni,
A alaşımın bakır miktarı, B alaşımın
çinko miktarı, q] q, bakır ve çinko
dışındaki elementlerin miktarı ğ t, bu
elementlerin çinkoya göre eşdeğerlik
katsayılarıdır.
9032 banyo, (İng.: hatlı, A l m . : Bad (n),
Fr.: hain (nı), Rus.: aauıuı)
Bir fırındaki, eritme ya da taşıma po­
tasındaki erimiş metal.

150

9036 basınç boyu, (İn g .: pressure head,
A lm .: Druckhöhe (f), F r.: hauteur (f)
de charge (f), R u s .: etıcoma dae.ne-
uun)
Birim kesit üzerinde bulunan sıvının
yüksekliği ile belirtilen sıvı basıncı.
9037 basınçlı besleyici, (İn g .: pressure
feeder (GB); pressure riser (USA),
A lm .: Gasdruckspeiser (m), F r.: mas-
selotte (f) d pression (f) de gaz (m),
R u s .: e u d p a e m m e c K u ü numamenb)
İçindeki gaz basıncı atmosferik ba­
sınçtan yüksek olan besleyici.
9038 basınçlı döküm, (in g .: pressure die
casting (GB); die casting (USA), A lm .:
Druckgiessverfahren (n); Druckguss
(m), F r.: coulee (f) sous pression (f),
R u s. : jıumbe nod öaajıeuue.u)
Sıvı metalin 100-1000 bar basınç al­
tında kalıcı kalıba basıldığı döküm
yöntemi.
Açıklama: Çok sayıda, nispeten kü­
çük ve metal kalıpla dökülebilecek ka­
dar basit şekilli parçaların dökümünde
kullanılır. Sıcak odalı basınçlı döküm
yönteminde (a) sıcak metal haznesi
pistonla doğrudan temasta olup soğuk
odalı basınçlı döküm yönteminde (b)
temasta değildir. İlk yöntem sadece
düşük erime sıcaklığına sahip alaşım­
ların dökümünde kullanılmakla be­
raber ikinci yöntem ile bakır ve bazı
hallerde demir asıllı alaşımların dökü­
münün de yapıldığı olur.
besleme bileziği
9039 bekletme ocağı; bekletme fırını,
(in g .: holding furnace, A lm .: Warm-
halteofen (m), F r.: four (m) de muind­
en (m), Rus.: neub ubiöepjıcKu)
Eritme ocaklarından alman erimiş me­
tali uygun döküm sıcaklığında tutan
ocak.
9040 bekletme sıcaklığı, (İn g .: holding
temperature, A lm .: Haltetemperatur
(f), F r.: temperature (f) de muinden
(m), Rus.: meMnepamypa ebidepotcKu)
Metalin kalıba doldurulmadan önce
fırında bekletildiği sıcaklık.
9041 bentonit kili, (İn g .: ben ton ite elay,
A lm .: bentonithaltiger Ton (m), F r.:
argile (f) bentonitique, Rus.: enuna
öenmouuma)
Bir kısmı montmorilonit, çoğunluğu
bentonit olan kil.
9042 besleme, (İn g .: feeding, A lm .: Spe-
isung (f), F r.: alimentation (f), Rus.:
numauue)
Açıklama: 1. Katılaşma sırasında
meydana gelen hacim küçülmesini
karşılamak amacıyla erimiş metal
haznesinden (besleyici) döküm par­
çasının sıvı metalle beslenmesi. 2. İş
parçasını ya da yarı mamulü işlem
noktasına, ör. şeridi pres kalıbına sür­
me.
9043 besleme bileziği, (İn g .: feeder
bush (GB); riser bush (USA), A lm .:
aufgebauter Steiger (m), F r.: rehaus-
se (f) de coulee (/), Rus.: eıuibuı om<a
num amerin)
Açıklama: Kalıp üzerindeki metal se­
viyesinin dolayısıyla sıvı metal basın­
cının yükseltilmesi için kalıbın üze­
rine yerleştirilen besleyici bilezikleri
(a).
151
besleme mesafesi

9044 besleme mesafesi, (İng.: fee- 9047 bıçak yolluk, (İng.: knifegate. Alm.:
ding distanee; feeding iane, Alm.: Gratansehniti (m), Fr.: attac/ue (f) en
Sdttigungs 11 'cilc (f); Sattigıuıgsahstand havııre (f), Rus.: /lojıeeeoı) ıcımaop)
(m), Fr.: rcıyon (m) d'action (f) de la Döküm parçasına parça boyunca ya da
nuısselotte (j), Rus.: paeemoHiııiH kısmen bitişik yassı meme (a).
numame.iH)
Besleyicinin kenarından etkili olduğu
son noktaya kadar olan mesafe.
Açıklama: Normal besleyicilerde
yaklaşık olarak kesit kalınlığının iki
katıdır.
9045 besleyici, (İng.: feeder (GB); feeder
head; sinkhead: riser (USA), Alm.:
Speiser (nı), Fr.: nuısselotte (f), Rus.:
nıımame.ib)
Metal katılaşırken oluşan büzülmeleri
karşılamak üzere döküm parçasının
bitişiğine (a) ya da üzerine (b) yerleş­
tirilen erimiş metal haznesi.

9048 binme meme, (İng.: connor Black

9046 besleyici boynu, (ing.: feeder neek
(GB); riser ııeck (USA), Alm.: Spei-
serhals (m); Speisereinschniirııng (f),
Fr.: col (m) de nuısselotte (f); eol (m)
de liaison (f), Rus.: men numamesnı)
Besleyici ile döküm parçasını birleşti­
ren dar kesitli kısım (a).
rıınner; lip rıınner; kıss rımner, Alm.:
Uberiappungsa nsclm itt (m); Gra-
tansehnitt (m), Fr.: attac/ue (f) Con­
nor, Rus.: mpydoHKü ():uı ymeuKu)
Metalin, kalıp boşluğu üzerindeki bir
gidicinin alt kısmındaki dar bir kanal­
dan kalıp boşluğuna aktığı meme.

152

9049 biriktirme potası, (İng.: reee-
iv in g la dle ; m etal mixeı; Alm.:
M ischungstiegel (m), Fr.: poche (f)
melangeuse; poche (/) re se rvo ir (m),
R u s .: MUKcepubiü m aıu)
Genellikle kupol ocaklarının önüne
yerleştirilen, metal haznesi ya da ka­
rıştırma yeri olarak kullanılan sabit
pota.
9050 boğum, (İng.: ehoked arca, Alm.:
Strömungsverengung (f), Fr.: seetion
(f) etranglee, R u s .: jüc/iohkü)
Genellikle düşey yolluğun çıkışında
bulunan, yolluğu dolu tutmaya yara­
yan dar kesitli bölge.
9051 boşaltma döküm, (İng.: slush eas-
ting, Alm.: Stiirzguss (m), Fr.: eoıılee
(f) au renverse (m), R u s .: nonan
a m n ıta m )
Maça kullanmadan içi boş döküm
elde etmek için kullanılan bir döküm
yöntemi.
Açıklama: Dökümden bir süre sonra
kalıp ters çevrilerek içerisindeki sıvı
metal boşaltılır. Kalıp cidarı ile temas
eden kısım bir kabuk şeklinde döküm
parçasını meydana getirir.
9052 boynuz meme; boynuz yolluk,
(ing. : horu gate, Alm.: Horu lanfa nse-
hnitt (m), Fr.: attacpıe (f) en eorniehon
(m), R u s .: pootcKoebiîı jmmmiK)
Dairesel kesitli, boynuz şeklinde bir
memeye sahip yolluk (a).
bükey
9053 boyun maça, (İn g .: was hinim eore,
Einschniirkern (m), F r.: no-
A lm .:
yau (m) d'etranglement (m), R u s .:
moHKuu jııımeÜHbiü cepnıceıib)
Maçanın döküm parçasına birleştiği
yere konan, ısınarak beslemeyi etkin­
leştiren, besleyicinin koparılmasını
kolaylaştıran maça.
9054 boyunduruk, (İn g .: hail, A lm .:
Traghügel (m); Tragelsen (n); Biigel
(m), F r.: anse (f), R u s .: mutuna)
Vinç kancası ile pota ya da vinç kan­
cası ile kalıp muylusu arasındaki yay
ya da halka şeklindeki irtibat parçası.
9055 böceklenme, (in g .: worms; zina
worms, A lm .: IVürmer (m pl); Zink-
\viinner (m pl), F r.: fonnation (f)
de vers (mpl) de zine (m), R u s .:
oKiıeııenite)
Gaz basıncı etkisiyle erimiş metalin
ya da gaz fazın katılaşan metalin yü­
zeyinde toplanması.
Açıklama: Yüksek çinkolu alaşımlar­
da çinko buharı metal/kalıp ara yüze­
yinde yoğunlaşıp oksitlenerek katıla­
şan alaşım içinde kalır.
9056 buharlaşma, (İn g .: volatilizing,
A lm .: Verdampfung (f), F r.: volatili-
sation (f), R u s .: uenapenııe)
Bir maddenin, bulunduğu sıcaklıkta­
ki buharlaşma basıncına bağlı olarak
erimiş metalden buharlaşarak kay­
bolması.
9057 buydu rucu, (İn g .: eh ili; denseııet;
A lm .: Kühlkokille (f), F r.: eoquille (();
refroidisseur (m), R u s .: umanımanın)
Bazı bölgelerde hızla soğumayı sağ­
lamak amacıyla, metal ile temas eden
yüzeye ya da kum içerisine yerleştiri­
len metal parçaları.
9058 buyma deneyi parçası; buyma
kaması, (İn g .: eh ili test pieee (GB);
ehill hloek (USA), A lm .: Prohe (f) zıır
Messnng der Veisseinstrahlııngstiefe
(f), F r.: epronvette (f) de trempe (f),
R u s .: kvcok ’umanennoeo .nemana)
Metal kalıp içerisine ya da bir buydu-
rucu ile temas hâlinde dökülen kırıl­
mış hali soğuma derinliğini gösteren
genellikle kama şeklindeki deney par­
çası.
153
bükev
9059 bükey, (İn g .: meniscııs, A lm .: Me-
niskus (m), F r.: meniscpıe (m), R u s .:
.iv u o h k ü : mchuck)
Bir kap içindeki sıvının eğri yüzeyi.
Açıklama: Suda olduğu gibi sıvının
kabı ıslatması hâlinde kabarma içbü­
key, eıva ve metallerin çoğunda ol­
duğu gibi ıslatmaması hâlinde dışbü­
keydir. Potalı indükleme ocaklarında­
ki elektrikli karıştırma potadaki me­
tal yüzeyinde dışbükey bir kabarmaya
yol açar.
9060 büzülme; döküm büzülmesi,
(in g .: shrinkagc: ccısting shrinkage,
A lın .: Schrıınıpfııng (f): Selnviııdmass
(n), F r. : ret ra it (m), R u s .: yeadm; .in­
meni ıax yeadm)
1. Metallerin katılaşırken ve soğur­
ken büzülmeleri sonucu döküm parça­
sı boyutlarındaki küçülme. 2. Sıvı me­
talin katılaşma başlangıcına (sıvıgene)
kadar soğurken büzülmesi. 3. Metalin
sıvı halden katı hâle geçerken büzül­
mesi.
Açıklama: Büzülmenin büyüklüğüne
ve yerine göre çeşitli adlar alır.
9061 camsulu kalıplama, (İn g .: carbon
dioxide monlding: CÜ2 moıdding,
A lın .: Kohlensdure-Erstarrungsver-
fahren (n), F r.: moıdage (m) en sahle
(m) an silicate (m) de sodium-C()2;
proeede (m) Carsi/, R u s .: (j)opMiıpoe-
kü e ye.ıeKiıe.ıoM ecııe)
Camsuyuyla bağlanan kalıp kumunun
model sıyrılmadan önce karbondiok­
sit üflenerek sertleştirildiği kalıplama
yöntemi.
9062 Croning yöntemi, (İn g .: Croning
proeess, A lm .: Croning- Veifa hren (n),
F r.: proeede (m) Croning, R u s .: npo-
ifeee Kponııma)
Fenolik reçine bağlayıcı kullanan ka­
buk kalıplama yöntemi.
9063 curuf, (İn g .: slag: einder (GB); dross
(USA), A lm .: Sehlaeke (f); Krcitze (f);
Ahsehaum (m), F r.: laitier (m): erasse
(f): scorie (f), R u s .: iman)
1. Eritken etkisiyle erimiş metalin
üzerinde meydana gelen; metal ok­
sitleri ve yükteki kalıntılar ile yakıtın
154
külü ve güçerir astarın aşınımı sonu­
cu ortaya çıkan malzemelerin karıştı­
ğı metal olmayan bir sıvı örtü. 2. Eri­
miş metalin atmosfer, güçerir ve yü­
zen kalıntılarla birleşmesiyle oluşan
ve genellikle metal banyosunun üze­
rinde yer alan katı.
9064 curuf çizgisi, (İn g .: slag line, A lm .:
Sehlaekenzeile (f), F r.: marque (f) du
laitier (m), R u s .: .ııınuH imam)
Astarın curuf etkisiyle kimyasal tahri­
bata uğradığı kısmın başlangıç çizgisi.
9065 curuf deliği, (İn g .: slag noteh; ein­
der hole; slag hole; dross hole, A lm .:
Sehlaekenloeh (n), F r.: trou (m ) d
erasse (f); trou (m) d laitier (m), R u s .:
im a koem ny e kh o e oku o)
Dikey fırınlarda üfleme deliğinin he­
men altında yer alan, curuf almak için
kullanılan delik.
9066 çakıştırma konisi, (İn g .: loeating
eones, A lm .: Führungskegel (m), F r.:
repere (m) bieone; repere (m) de re-
moulage (m), R u s .: yenıauoeo'uibiu
Konye)
Pimsiz derecelerde ayrım yüzeyine
yerleştirilen, iki tarafı konik parça.
9067 çapak, (İn g .: fin; flaşlı; bun: A lm .:
Grat (m); Gussgrat (m), F r.: bavure
(f), R u s .: epanı)
1. Maça ve kalıp bitişme yerlerindeki
uyumsuzluklar sonucu meydana gelen
ince metal çıkıntılar. 2. Talaşlı işleme­
de kesici takımın çıkış yönünde, kes­
me yüzeyine bitişik çıkıntılar. 3. Döv­
mede üst alt kalıp arasından çıkan faz­
la metal. 4. Direnç kaynağında oluşan
baskı yönüne dik çıkıntılar.
9068 çapak alma, (İn g .: deburring; bur-
ring, A lm .: Entgraten (n); Abgraten
(n), F r.: ebavurage (m), R u s .: ydone­
line sayeeuuee)
Metal parçaları taşlama, eğeleme,
tamburlama ile çapak, keskin köşe vc
çıkıntılardan temizleme.
9069 çaydanlık pota, (İn g .: teapot ladle,
A lm .: Siphontiegel (m); Teekannentie-
gel (m), F r.: poehe-theiere (f); poehe-
siphon (J), R u s .: panueouubiu kogiu)

Pota tabanındaki erimiş temiz metalin
döküm ağzına uzun bir kanal içinden
taşındığı pota.
9070 çekiç, (İn g .: hamına: A h n .: Spitz-
hammer (m), F r.: maillet (m), R u s .:
MaıomoK)
Sapından tutularak bir yüzeye darbe
vurmak, kumu döverek sıkıştırmak
için kullanılan alet.
V \J
9071 çevirmeli kalıp, (İn g .: t ilt mould,
A t m .: K ippgussform (/), F r.: moııle
(m) p o u r eoıtlee (f) p a r basculement
(m), R u s .: naK/ıonnan (j)opMa)
Doldurma sırasında yataydan dikey
konuma doğru döndürülerek sıvı me­
talin oluşturabileceği girdabın ve dola­
yısıyla oksit oluşumu ve tutulmasının
önlenmeye çalışıldığı döküm kalıbı.
çıkma derece
9072 çikıci, (İn g .: flow-ojf; run-off; \rhist-
ler; vent; air channel, A lm .: Uberla-
uf (m) an einer Form; Luftpfeife (f);
Luftkanal (m), F r.: degorgeoir (m);
e vent (m); trou (m) d'a ir (m), R u s .:
Hbixodnoe onmepcnıue)
Döküm sırasında gazların kaçışını ko­
laylaştırmak, kalıbın dolduğunu gör­
mek, curufu uzaklaştırmak gibi amaç­
larla üst dereceye açılan, kalıp boşlu­
ğunu ya da maçaları hava ile birleşti­
ren delik ya da kanallar.
9073 çıkışlı meme, (İn g .: uphill running,
A lm .: Tannenbaumanschnitt (m); Vi-
elfach-Steiganschnitt (m), F r.: atta-
qııe (f) en remonte (f), R u s .: anıno.ıne­
tine nodne.na)
Bilhassa dikey dizilen kalıplarda kul­
lanılan, bir dikey yolluktan kalıpların
herbirine açılan memeler (a).
9074 çıkma derece, (İn g .: slip fiask;
snap fiask, A lm .: Absehlagkasten (m);
Ahsehlagrahmen (m), F r.: ehâssis (m)
a demotter (vt); ehâssis (m) demotteıu;
R u s .: eneMuan onom; pasneMttan
onoKa)
Kalıplamadan sonra, dökümden önce
kum kalıptan çekilerek ya da açılarak
çıkartılabilen derece.
Açıklama: Alt ve üst kalıplar sonra­
dan takılan kalıp ceketi ile yerlerinde
tutulur.
155
çift yanlı model plakası
9075 çift yanlı model plakası, (İn g .:
mateh plate; matchplcıte, A lttı.: dop-
pelseitige Modellplatte (f); IVendep-
hıtte (f), Fr.: placpıe-nıodele (f) douhle
faee, R u s .: âeyeıııopouıma Modeihiıaa
ıvıuma)
Metal ya da diğer malzemeden yapıl­
mış her yüzüne modelin bir yarısı bağ­
lanmış model levhası.
9076 çimentolu kalıplama, (İn g .: çe­
men t moıılding, A lttı.: Zementsand-
Forınverfahren (n). Fr.: nıoıılage (m)
en sah/e (m) an etmen t (m), R ııs.:
(fop.Moem ın ueMcnma)
%8-10 çimento ile bağlanmış kumun,
yarı sıvı durumda model etrafına sı-
kıştırıldığı kalıplama yöntemi.
Açıklama: Kum soğuk olarak bir kaç
saat içerisinde sertleşir.
9077 Çin odunu yağı, (İn g .: tnng o il;
China \vood o il , A lın .: C hinariııden-
lıo lzö l (n), Fr.: im de (f) de hois (m)
de elline; haile (f) de tııng (m), R u s .:
mymoean Maeao; .nae. ıo KumaücKoeo
âepeaa)
Hızlı kuruyan (keten tohumu yağın­
dan iki defa hızlı) ve maça yapımında
kullanılan bir yağ.
9078 çoklu dövmeli kalıplama maki­
nesi, (in g .: mnltiple ramming ınaelıi-
ııe, A lın .: Formmasehine (f) mit Mehr-
faehverdiehtung, Fr.: maehines (fpl)
d nıouler d serrages (mpl) eonıbines,
R u s .: oöopydoeaııue dia MuoeoKpam-
noiı naouaKiı)
Sarsma ve sıkıştırma, sıkıştırma ve
titreştirme ya da birbiri arkasına bun­
ların ikisini de uygulayarak kalıplama
yapan makine.
156
9079 çukurda kalıplama, (İn g .: pit mo-
ulding, A lın .: Formherstellung in der
Formgruhe (f), Fr.: nıoıılage (m) en
fosse ( f ) , Rus.: (fopMoam e h m e)
Alt derecenin zeminde bir çukur açıla­
rak yapıldığı kalıplama.
9080 dağıtma havuzu, (İn g .: tundish,
A lın .: Z\visehenhehdlter (m), Fr.: haş­
şin (m) de eönle e (f) de lingotiere (f);
panter (m), Rus.: eopoıiKa)
Pota ile, doldurulan kalıplar arasına
yerleştirilen, metal akışını denetle­
yen bir ya da daha fazla delikli güçerir
kaplı havuz.
9081 daldırma, (İn g .: dipping, A lın .: Ta­
neden (n), Fr.: trempage (m), Rus.:
nonııveenue)
1. Parçayı sıvı çözeltiye batırma. 2.
Hassas döküm salkımlarını güçerir
bulamaç içerisine batırma.
9082 daldırma çanı, (İn g .: beli A ln u :
Tauehgloeke (f), Fr.: eloehe (f), Rus.:
KO.İOKOJI)
Katkı malzemelerini erimiş metal ha­
vuzunun ya da potanın dibine daldır­
mak amacıyla kullanılan çan şeklinde­
ki metal ya da güçerir kap.
9083 daldırmalı ateşölçer, (İn g .: immer-
sion pyrometer; thermoeleetrie pyro-
meter; A lın .: thermoelektrisehes Pyro­
meter (n); Eintauehpyrometer (ıı),
Fr.: pyrometre (m) thermoeleetricpıe;
pvrometre (m) d immersion (f), Rus.:
noepyjtcnou nııpoMemp; mep.\ıo ıı en­
inpımeeıaıiı nııpoMemp)
Sıcaklığı ölçülecek ortama daldırılabi-
leeek bir kılıf içine yerleştirilmiş, bir
ucu dengeleme kablosu vasıtasıyla ge­
rilim ölçere bağlı ısıl çift.
9084 damarlanma, (İn g .: veining; fın-
nig, A lın .: Adem (fpl); Formriss (m),
Fr.: geıves (fpl); nervures (fpl), Rus.:
jıcu.iKoeanue)
1. Ayrım yüzeyleri dışında, döküm
parçası yüzeyinde tek ya da ağ hâlinde
meydana gelen damar ya da çapak
hâlindeki çıkıntılar. 2. Ortalamadan
daha yüksek derişimdeki çökelti ya da
çözünen atom kümelerinin yol açtığı
bir cins döküm kusuru.
9085 dayı, (İ n g . : boss, A lın .: Nahe (f), Fr.:
bossage (m), Rus.: aıny.ım)

Döküm ve dövme parçasında dairesel
kesitli bir çıkıntı (a).
Açıklama: Genellikle eklenecek par­
çaların temas yüzeyidir. Delik delin­
mesi, cıvata bağlamak için diş açıl­
ması amacıyla kullanılır. Merkezleme
için kullanılması durumunda merkez­
leme dayısı adını alır.
9086 değiş(tir)me; değişim, (İ n g .: m o-
difıcation, A lm .: Modifikation (f); Ve-
redeln (n), Fr.: modification (f), Rus.:
M()dU(/)UKÜlflW)
Kimyasal işlemle yapı değiştirme.
Açıklama: Erimiş ötektik altı (%8-
13 Si) ya da ötektik üstü (% 13-19 Si)
alüminyum-silisyum alaşımlarının
silisyum fazını inceltmek ve dağılı­
mını değiştirmek suretiyle mekanik
özelliklerini iyileştirme. İşlem, küçük
yüzdelerde sodyum ve strontiyum
(ötektik altı alaşımlar) ve fosfor (ötek­
tik üstü alaşımlar) katılarak yapılır.
9087 dekstrin, (in g .: dextrine, A lm .:
Dextrin (n), Fr.: dextrine (j), Rus.:
deKcmpım)
Nişastanın 180-200°C'ta asitle mua­
melesi ile elde edilen nişasta ve mal-
toz arası bir bağlayıcı.
Açıklama: Maça kumu ve kalıp kumu
için bağlayıcı ve bazen kalıp boyası
olarak kullanılır.
9088 delme çubuğu, (İn g .: tapping bar
(GB): tap out bar (USA), A lm .: Stielı-
lochspiess (m), Fr.: baıre (f) d picpıer
(vt), Rus.: npoKüjiKa co emepj/eıteM)
Kupol ocağının akıtma deliğini del­
mede kullanılan ucu sivri çelik çubuk.
9089 derece, (İn g .: fiask; nıoıdding box,
A lm .: Formkasten (m), Fr.: ehdssis
(m), Rus.: onoKa)
Kalıp kumunu dışardan destekleyen,
içinde kalıplamanın yapıldığı çerçeve.
9090 derece bozma, (İn g .: knoek-out;
shake-out, A lm .: A us içeren (n);
devirmeli ocak
Aıısschlagen (n), Fr.: decochage (m),
Rus.: (ihiouHKa)
Döküm parçasını kalıptan çıkartma.
9091 derece yüzmesi, (İn g .: strained
casting; cope raise; raised mould,
A lm .: gehobene Oberkastenform (/);
grobgrat (m), Fr.: sonlevement (m) dit
moıde (m), Rus.: noabiıueuıte norpo-
m)
Erimiş metalin çok hızlı dökülmesi ya
da erimiş metal basıncı altında kalma­
sı sonucu, üzerine yeteri kadar ağırlık
konmamış ya da alt dereceye bağlan­
mamış üst derecenin yükselerek bo­
yutları değişik, kenarları çapaklı bir
döküm parçasına yol açması.
9092 derecesiz kalıp, (İn g .: snap flask
mould; boxless mould, A lm .: kasten-
loser Formblock (m), F r.: motte (f),
Rus.: oejonoHuau (popMoam)
Dökümden önce derecesi eklemlerin­
den açılarak çıkarılan kalıp.
9093 destek çıtası, (İn g .: batten, A lm .:
Dümmleiste (f), F r.: barre (f) d rebo-
ueher, Rus.: nııaıım)
Modeli güçlendirmek ve çarpılmasını
önlemek için kullanılan destek.
Açıklama: Kalıplamadan sonra yerle­
ri kumla doldurulur.
9094 destek kabuk, (İn g .: baekup coat,
A lm .: Hinterfüllsehicht (f), F r.:
revetemerıt (m) de renforeement (m),
Rus.: onopnoe norphimue)
Hassas dökümde salkıma dayanıklılık
vermek amacıyla ilk kat kabuk üze­
rine kaplanan, gözenekliği sağlamak
için iri güçerirden yapılan çok katlı
kabuk.
9095 devirmeli döküm, (İn g .: tilt cas­
ting; durville casting, A lm .: Kippgi-
essverfahren (n), F r.: eoulee (f) par
basenlemet (m), Rus.: uaKjonuoe :ıu-
mhi:)
Kalıp eğik konumdayken döküme
başlanıp, doldurdukça kalıbın dikleş-
tirildiği kalıp doldurma yöntemi.
9096 devirmeli ocak, (İn g .: tilting fıırna-
ee, A lm .: Kippofen (m), F r.: foıır (m )
basen lan t, Rus.: Kaua/oıua>ıen nenn)
Devrilerek boşaltılan ocak.
157
dikey fırın
9097 dikey fırın, (İng.: shaft fıınuıce,
A lm .: Sefuıelıtojen (m), F r.: four (m)
d cııve (f), R u s .: luamnıum nemi)
Dikey ve genellikle silindirik ocak.
Açıklama: Eritmede kullanılanların
eritme ısısını eritilecek malzeme ile
birlikte yüklenen katı yakıt sağlar.
9098 dikiş, (İng.: secim, A lm .: Se/ılieren
(f), F r.: ricie (/), R u s .: n.ıeua)
1. Metal yüzeyinde çatlak gibi görü­
nen, kaynamamış kat, süreksizlik. 2.
Döküm parçası yüzeyinde derin olma­
yan, çizgi hâlindeki kanallar.
9099 doğal kum, (İng.: natural scıııd,
A lm .: Natursand (m), F r.: sahle (m)
natıırel, R u s .: npupodıtbiû neeon)
Tanelerin doğal tane sınırlarından ay­
rıldığı, kayalardan ve ayrı tane yığın­
larından elde edilen kum.
9100 doğrudan ark ocağı, (İng.: direet
are fıırnaee, A lm .: direkten Lichtbo-
genofen (m), F r.: four (m ) eleetricpıe
a are (m) direet, R u s .: dyeoecm nemi
npn.ııoeo deneninim)
Eritme enerjisini sağlayan elektrik ar­
kının grafit elektrotlar ile eritecek me­
tal arasında meydana geldiği ocak.
Açıklama: Ocağın tepesi yana kaydı­
rılarak metal yüklenir. Metal üstü erit­
me sırasında metalle kimyasal tepki­
meye giren bir curuf tabakası ile kap­
lanır. Genellikle, çelikler başta olmak
üzere demir asıllı alaşımları eritmek
için kullanılır.
9101 dolaylı ark ocağı, (İng.: indireet
are fıınuıce, Alm.: indirekter Lichtbo-
genofen (m), Fr.: four (m) eleetricpıe
â are indireet, Rus.: rıeKinponemı e
nenanpan.leııuoıı d\voü)
Eritme ısısını sağlayan elektrik arkı­
nın metal yükten yukarda, grafit elekt­
rotlar arasında meydana geldiği ocak.
Açıklama: Doğrudan ark ocaklarına
158
göre daha küçük kapasitede eritmeler
için kullanılır.
9102 doldurma; döküm, (İn g .: cas-
ting: poııring, Alm.: Giessen (n):
Umgiessen (n), Fr.: eoıılee (f), Rus.:
pclTlUOKCl)
Erimiş metalin fırından potaya, pota­
dan potaya ya da potadan kalıba taşın­
ması ve dökülmesi.
9103 doldurma ağzı, (İn g .: poııring cup,
Alnı.: Eingusstriehter (m), Fr.: enton-
noir (m) de eoıılee (f), Rus.: ucu umum
UOpOUKü)
Sıvı metalin döküldüğü dikey yollu­
ğun genişletilmiş ağzı.
9104 doldurma havuzu, (İn g .: poııring
haşin: poııring hıtsh, Alm.: Giess-
tiimpel (m); (aııfgehaııter) eingııss-
trichter (m), Fr.: haşşin (m) de eoıılee
(f); godet (m) de eoıılee (/), Rus.:
.7ıınınııKeman mııua)
Potadan dökülen metalin yolluk siste­
minin kapasitesine uygun olarak ak ­
şını sağlamak, akan metalin hızını ke­
serek girdabı önlemek amacıyla dikey
yolluk üzerine yerleştirilen metal haz­
nesi.
9105 dolgu kumu; destek kumu, (İn g .:
haeking sand: filler sand, Alm.: Fiill-
sand (m), Fr.: sahle (m) de remplissa-
ge (m), Rus.: nanavııımejibuan (fop-
Monomıcuı c:\iecb)
Model yüzey kumu ile kaplandıktan
sonra kalıbın geri kalan kısımlarına
doldurulan yüzey kumundan daha iri
taneli kum.
9106 dolu kalıpla döküm, (İn g .: eavitp-
less easting (GB); fiili mold process
(USA), Alm.: Vollformgiessverfahren
(n), Fr.: moıtlage (m) sur modele (m)
eonsommahle, Rus.: mımne no ubijfcu-
eae.Moü (eanufinıupyeMou) Modemi)
Tek dereceli kalıpta genellikle poli-
sitrenden yapılan polimer köpük mo­
delin etrafına genellikle bağlayıcısız

kum doldurarak model çıkartılmadan
yapılan döküm.
Açıklama: Model doldurma sırasın­
da erimiş metalin ısısıyla buharlaşa­
rak yok olur.
9107 dolumlu eritme, (İng.: batch melt-
ing, Alm.: diskontimıierliches Schmel-
zen (n), Fr.: fusion (j) discontinue,
R us.: nepuoduMecKüM n.umKa)
Sürekli olmayan, ocağın her dolduru-
luşunda metal alınan eritme.
9108 dökülebilirlik, (İn g .: eas ta b ili ty,
Alm.: Fliessverm ögen (n); Vergiess-
b a rke it (/), Fr.: e o u la b ilite (f), R us.:
jfcudKomeKynecmb (ne m am a ))
Sıvı metal ya da alaşımın kalıp boşlu­
ğunu doldurabilirle yeteneği.
9109 döküm alanı, (İn g .: casting bay;
pouring station, Alm.: Giessplatz (m):
Giessstelle (f); Giesshalle (f), Fr.:
chantier (m) de coulee (f), R us.: yna-
CmOK 30JlU6Kll)
Dökümhanelerde kalıpların sıvı me­
talle doldurulduğu alan.
9110 döküm gerilmeleri, (İn g .: casting
stresses, Alm.: Gussspannungen (fpl),
Fr.: tensions (fpl) de coulee (f), R us.:
enympeHHee nanpH.jfcenue e ommıeı<e)
Katılaşmış parça soğurken, parça şek­
linin bazı bölgelerde büzülmeyi en­
gellemesi sonucu oluşan iç gerilmeler.
9111 döküm gerinmeleri, (İn g .: casting
strains, Alm.: Giessspannungen (fpl),
Fr.: deformations (fpl) de coulee (f),
R us.: namHJiceHUH omnııcKU)
Döküm parçası soğurken oluşan geril­
melerin etkisi ile meydana gelen ge­
rinmeler.
9112 döküm parçası, (İn g .: casting,
Alm.: Gussstück (n), Fr.: pieee (f)
coulee; moulage (m); pieee (f) moulee,
R us.: onuıuena)
Erimiş bir maddenin kalıp içinde katı­
laşması ile son şeklini alan cisim.
9113 döküm verimi, (İn g .: yield (GB);
casting yield (USA), Alm.: Ausbrin-
gen (n), Fr.: mise ()) au mille (m),
R us.: npouseodume.ibnocmb ommıa-
KU)
Döküm verimi çeşitli şekillerde ta­
nımlanır.
dökümhane malzemeleri
Açıklama: (GB) yield = iyi (geçer)
dökümün ağırlığı/ erimiş metalin ağır­
lığı x 100, (USA) casting yield = (iyi
dökümün ağırlığı/dökülen metalin
ağırlığı) x 100, (Fr) mise au mille =
(eritilen metalin ağırlığı/iyi dökümün
ağırlığı) x 100, Türkiye'de genellikle
iyi dökümün ağırlığı/ eritilen metalin
ağırlığı x 100 verim olarak alınmakta­
dır.
9114 döküm yatağı, (İn g .: casting bed;
s and bed, A lm .: Giebbett (n); Sand-
bett (n), F r.: eouche (f) de coulee (f);
lit (m ) de coulee (f), R u s .: jıumeünbiü
dsop)
Üstüne kalıpların döküm için dizildiği
kum yatak.
9115 dökümhane, (İn g .: foundry, A lm .:
Giesserei (f); Giessereibetrieb (m),
F r.: fonderie (f), R u s .: jıumeiiHbiü
Uex)
Metal döküm parçaların üretildiği fab­
rika, atölye.
9116 dökümhane hurdası, (İn g .: re-
turn scraps-returns; foundry retıırns,
A lm .: Kreislaufstoffe (m pl); Kreisla-
ufmaterial (n), F r.: retours (m pl): ve­
to urs (m pl) de fonderie (f), R u s .: jiom
mmıeÜHoeo ifexa)
Yeniden erime çevrimine katılan çıkı-
cılar, yolluklar besleyiciler vb. ile dö­
küm sakatları.
Açıklama: Genellikle yeniden eritil­
meden önce benzer bileşimlerde bir
araya toplanır.
9117 dökümhane koku, (İn g .: foundty
eoke, A lm .: Giessereikoks (m), F r.:
eoke (m) de cubilot (m), R u s .: kokc
jıumeüuoeo ijexa)
Kupol ocağında kullanılmak üzere se­
çilmiş yüksek basma dayanımlı, dü­
şük kükürtlü kok. 90-120 mm Tik
sert, sıkışık parçacıklardan meydana
gelmeli ve Micum dizininde M80 T
mümkün olduğu kadar yüksek olma­
lıdır.
9118 dökümhane malzemeleri, (İn g .:
foundry materials, A lm .: Giessereis-
toffe (m pl); Giessereibedarf (m), F r.:
materiaux (m pl) de fonderie (f), R u s .:
Mamepua.ibi .numeünoeo uexa)
159
dökümhane piki
Dökümde kullanılan hammadde ya da
sarf malzemesi.
9119 dökümhane piki, (7//#.: fonndry
pig iron, A lın .: Giessereiro/ıeisen (n),
Fr.: font e (f) de nıonlage (m). Rus.:
nyeynan nyıuna .nnneiınoeo ııexa)
Dökme demirden parçaların dökü­
münde kullanılan pik.
9120 döner fırın, (İng.: rotary furnaee.
A lın .: Drehofen (m), Fr.: foıır (nı) ro­
tatif, Rus.: apaıııaıoıııanen nem?)
Ekseni etrafında tam bir dönüş yapa­
bilen fırın.
Açıklama: Genellikle dökme demir
eritiminde ku11an11maktad ır.
9121 dönüşümlü ısı kazanıcı, (İng.:
regenerator, A lın .: Regenerator
(m), Fr.: regenerateur (m), Rus.:
peeeuepamop)
Kullanılmış sıeak gazlarla tuğla ka­
nalları ısıtıp sonra sıeak kanallardan
ısıtılacak gazları geçirerek ısı kazancı
sağlayan cihaz.
9122 dövme kayması, (ing.: ranıoff; ra-
mcnvcıy. Ahit.: sc ficin ha re Versetznng
(f), Fr.: fausse variation (f), Rus.:
()e(f)CKm mınibn)
Hatalı dövme sonucu kumun model­
den uzaklaşması ile oluşan döküm ku­
suru.
9123 duş meme, (İng.: peneil gaie (GB):
slunver gate (USA), A lın .: fallender
Gııss (m) mit unterteiltem Metalls-
trahl (m), Fr.: attacpıe (f) en pluie (f),
Rus. : donıedeaoü nnnnıiK)
Tepeden doldurmada kullanılan, dol­
durma havuzuna irtibatlı birçok ince
kesitli deliğin kalıp boşluğuna açıldığı
meme.
160
9124 düşey yolluk, (İng.: sprue; do\vr
sprııe; do\vn gate, Alm .: Einguss-
kanal (m), Fr.: deseente (f), Rus.:
aepımiKa.ibUbiı) nunıuıiKoabiiı Kanan)
Yolluk sisteminin, doldurma havuzu­
nu gidiciye ya da topuğa bağlayan,
doldurma havuzu olmadığı durumlar­
da metalin doğrudan içine akıtıldığı
düşey kanalı.
Açıklama: Yolluğu devamlı dolu tu­
tarak hava emişini önlemek için, me­
tal akma hızı yukardan aşağı arttıkça
kesiti daralır, bk. kalıp.
9125 düşme, (İn g .: drop; stieker, A lm .:
ahgefallener Sand (m) abgefallene
Sandstiieke (npl), Fr.: ehute (/) de
sable (in), R u s .: nadenııe)
Üst dereceden ya da üst yüzeylerden
düşen kumun yol açtığı, döküm parça­
sının üst yüzeyindeki çıkıntı.
9126 eksenel büzülme, (İn g .: eenterli-
ne shrinkage; axial shrinkcıge, A lm .:
Mittellinien-Lıınkerııng (f), Fr.: retas-
snre (f) axiale; ericpıe (f) de ret assa re
(f), R u s .: aKcna.ibnoe emeamne)
Döküm parçasının levha, silindir,
prizma şeklindeki kısımlarında mer­
kez düzlemi ya da ekseni boyunca
meydana gelen büzülme boşluğu.
9127 eksik dolma, (İn g .: misrnn, A lm .:
nnvollstünding ausge/aııfener Gııss,
Fr.: mancjııe (m), R u s .: nenpo.ıua)
Üst derecede ve genellikle yolluktan
uzak yerlerde görülen, yuvarlak ke­
narlı, parlak yüzeyli, dolmamış kısım­
lar.
9128 eksik döküm, (İn g .: short ran,
A lm . : ıınvollstdndige Formfii/lung (f),
Fr.: eoıılee (f) d eoıırt, R u s .: nedo-
emanıomıoe mınibe)

Yeterli metal olmaması yüzünden ka­
lıbın tam doldurulamaması.
9129 elektrik fırını, (İng.: electric furna-
ce, Alm,: Elektroofen (m), Fr.: four
(m) electrique, Rus.: sjıeKmpuHecKCin
neub)
Elektrikle ısıtılan fırın.
Açıklama: Kapalı haznesi olmayana
elektrik ocağı denir.
9130 elektrocuruf arıtma, (İng.: elect-
roslag refining, Alm.: Elektroschla-
cken-Raffination (f), Fr.: affinage (m)
electrolytique, Rus.: ojıeKmpomjıam-
ebiü nepennae)
Eritilen elektrot metalin kendini eri­
ten cüruftan geçerken curuf tarafından
oksit ve kalıntılarından arıtılması, bk.
elektrocuruf eritme.
9131 elektrocuruf eritme, (İng.: elect-
ro sla g rem elting, Alm.: Elektrosc-
hlacken-Um schm elzen (n), Fr.: refusi-
on (f) electrolytique ; refonte (f), Rus.:
3jıeKmpouuıaK06biü nepennae)
Çubuk hâlindeki metalin içinden ge­
çen akımın ısıttığı curuf tarafından
eritildiği eritme yöntemi.
Açıklama: Erimiş elektrot damlaları
erimiş cüruftan geçerek su ile soğu­
tulan bir bakır potada birikir. Yöntem
oksit ve kükürt kalıntılarının uzak­
laştırılmasını, denetimli katılaşma ile
gözeneklerin ve ayrımlaşmanın azal­
tılmasını ve kütüğün yüzey kalitesinin
iyileşmesini sağlar.
eritken
9132 elektron ışınlı fırın, (İng.: electron
beam fu rn a ce ,Alm.: E lektronens-
trahlschm elzofen (m), Fr.: fo u r (m)
d bombardem ent (m) electronique,
Rus.: 3JieKmpoHHO-ııyHeeaR neub)
Vakum altında, genellikle su ile soğu­
tulan bakır bir pota içerisindeki mal­
zemenin yüksek güçteki elektron ışını
demeti çarptırılarak eritildiği fırın.
Açıklama: Metal ve seramik gibi çe­
şitli malzemelerin kirlenmeden eritil­
mesinde ve arıtılmasında kullanılır.
9133 emdirme, (ing.: impregnation; in-
filtratiorı, Alm.: Imprâgnierung (f),
Fr.: impregnation (f), Rus.: uncfujib-
mpaijun; npocauueanue)
1. Gözenekli döküm parçalarının ba­
sınç altında sızdırmasını önlemek için
sızdırmayı önleyen bir madde ile gö­
zeneklerin doldurulması. 2. Gözenekli
sinterlenmiş sıkıt gözeneklerinin yağ­
layıcı gibi bir sıvı ile doldurulması. 3.
Elmas toz metal takımlarda olduğu
gibi metal anafaz tozu içine metal ol­
mayan maddelerin konması. 4. Sinter­
lenmiş ya da sinterlenmemiş toz me­
talürjisi sıkıtının gözeneklerinin daha
düşük erime sıcaklığındaki bir metal
ya da alaşımla doldurulması.
9134 eritim, (İng.: heat (GB); melt; cast
(USA), Alm.: Schmelze (f), Fr.: coulee
(f), Rus.: pacnaae)
Tek eritmede elde edilen sıvı metal.
9135 eritken; akışkanlaştırıcı, (İng.:
fiux; fluidizer; fluxing agent, Alm.:
Flussmittel (n), Fr.: fondant (m),
Rus.: (jjjuoudmamop; njıaeenb)
1. Metalürji işlemlerinde curufun eri­
me sıcaklığını düşürerek ona akışkan­
161
eritken örtü
lık kazandıran madde. 2. Seramik ham
maddelerin erime sıcaklığını düşürücü
katkı. 3. Metal arıtmada kum, kül gibi
maddeleri uzaklaştırmada kullanılan
örtü malzemesi (ör. demir izabesinde
kumu uzaklaştırmak için kullanılan
kireç ya da kireç taşı, bakır arıtmada
bakır oksiti uzaklaştırmak için kulla­
nılan kum, bakır eritmede koruyucu
örtü malzemesi olan odun kömürünü
uzaklaştırmak için kullanılan cam kı­
rığı). 4. Sert lehimlemede, lehimle­
mede ve kaynakta oksitlerin ve diğer
istenmeyen maddelerin oluşmasını
önlemek bunları uzaklaştırmak için
kullanılan malzeme.
9136 eritken örtü; örtü malzemesi,
(In g .: flıa-eovering (GB); fhıxing
(USA); anti-piping compoımd, A lm .:
Abdeckmittel (n); Flııssmittel (n), Fr.:
flux (m); coııverte (f), R u s .: ocpjnoeo-
(iciHitan n o tu m u n ; of.ııoe onanıma
Mcunepıiü’i)
Erimiş, demir dışı metallerin yüzeyin­
de bir sıvı tabaka oluşturarak, metalle­
ri çevredeki gazlarla istenmeyen tep­
kilere ya da soğumaya karşı koruyan
ya da metallerde onların özelliklerini
iyileştirici tepkiler meydana getiren
madde.
9137 eritme hızı, (In g .: melting nite,
A lm .: Schme/zleistung (f), Sehmelz-
geselnvindigkeit (f), Fr.: debi t (m) de
metal (m) licjuide, R u s .: empoemb
paen.UKuemtH)
Birim zamanda eritilen metal ağırlığı.
9138 eritmek; erimek, (İng.: melt, A lm .:
selimeIzeıı, Fr.: fondre, R u s .: ıvıa-
nunib; paeman.nisamb)
1. Maddeyi ısıtarak katı durumdan
sıvı duruma geçirmek. 2. Isınarak katı
durumdan sıvı duruma geçmek.
9139 erozyon; süpürme, (İn g .: erosion;
eut; wa.sh, A lm .: Ausspliilung (f); Aus-
waschımg (f), Fr.: saillie (f) d'erosion
(f), R u s .: ıpoum)
Döküm parçasında genellikle meme­
lerin yakınında ve metal akışı olan
yerlerde kumun metal tarafından sü-
162
pürülmesi sonucu kalıpta ya da maça­
da oluşan kaba yüzey ya da çıkıntılar.
9140 eş sıcaklıklı dönüşüm, (İn g .: isot-
he rm al transform ation, A lm .: isother-
me U m w andlım g (f), F r.: transfo rm a­
tion (f) isothermale, R u s .: momepMu-
necKoe np eo 6p a 3o ea n u e)
Sabit sıcaklıkta meydana gelen faz de-
ğişikliği.
A ç ık la m a : Dönüşümün tamamlan­
ması için gerekli zaman ve bazı hal­
lerde başlaması için gerekli gecikme
süresi denge sıcaklığı altında alt so­
ğumanın ya da üstünde üst ısıtmanın
miktarına bağlıdır.
9141 ezme çentiği, (İn g .: crush strip
A lm .: Dichtungsrand (m), F r.: eordoı:
(m ) d ’ecrasement (m), R u s .: öpooıuib-
nbiü npoKam)
Model levhasında model çevresi bo­
yunca açılmış, ayrım yüzeyinde alt
ve üst derecelerin iyice öpüşmelerim
sağlayan bir çıkıntı meydana getiren
girinti.
A ç ık la m a : Çıkıntı alt derece kalıp yü­
zeyi kaşıkla kesilerek de sağlanır.
9142 fırın atmosferi, (İn g .: fııma-
ee atmosphere; atmosphere, A lm .:
Ofenatmosphare (f), F r.: atmosphere
(m), R u s .: anuıocfepa nemi)
Eritme ve tutma sırasında ya da ısıl
işlem sırasında malzeme ile temas
hâlinde olan atmosfer.
9143 fırınlama, (İn g .: baking; stoving,
A lm .: Troekenvorgang (m); Trock-
nung (f), F r.: etuvage (m), R u s .:
(SbineHKa)
Düşük sıcaklıklarda ısıtarak gazları ve
nemi uzaklaştınna.

Açıklama: Yüzey kaplamalarını ısıta­
rak sertleştirme.
9144 filitre maça, (İ n g .: strainer core,
A lm .: Siebkern (m); Giessfilter (n),
Fr.: noyau-filtre (m), R u s .: (pujibmpo-
eajibuaH cemKa)
Genellikle düşey yollukla gidici ara­
sına yerleştirilen, yassı, delikli pislik
süzücü maça.
9145 florit, (İn g .: flüorspar; flüor ite, A lm .:
Flussspat (m), Fr.: spathfluor (m)^flü­
orine (f), R u s .: (pjnoopum)
Kalsiyum florit madeni CaFr
Açıklama: Bilhassa kupollerde erit-
ken olarak kullanılır.
9146 fosfor terlemesi, (İn g .: phosphi-
de sweat; internal sweating, A lm .:
Phosphidperle (f), Fr.: ressuage (m)
interne, R u s .: flocflamnoe nomenue)
Gaz boşlukları içinde görülen, genel­
likle küresel, düzgün ve parlak yü­
zeyli, bileşimi ana metalden farklı ve
ötektik bileşime yakın parçacıkların
oluşması ya da bu parçacıklar.
9147 furan reçinesi, (İn g .: furan resin,
A lm .: Furanharz (n), Fr.: resine (f)
furannique, R u s .: cmojiü (pypana)
Furandan (C4H40) elde edilen bir reçi­
ne.
Açıklama: Terim genellikle furfuril
alkol içeren reçineler için kullanılır.
9148 gaz alıcı; gaz alıcı eritken; gaz
giderici, (İn g .: degasser; degasifier;
degassing flux; degaser, A lm .: Ent-
gasungsmittel (n), Fr.: degazant (m),
R u s .: deeasamop)
Katılaşmaları sırasında açığa çıkan
gazı gidermek için erimiş metal ve
alaşımlara katılan malzeme.
9149 gaz alma, (İn g .: degassing; dega-
sification; degasifiying, A lm .: Ent-
gasung (/), Fr.: degazage (m), R u s .:
deeasaiiUM)
Sıvı ya da katilardan gazı uzaklaştırma.
9150 gaz boşlukları; gaz gözenekleri,
(Ing- : blowholes; pinholes; gas holes,
A lm .: blasen; randblasen; Poren ff
pl), Fr.: soufflures (fpl); piqûres (fpl),
R u s .: ea3 0 6 bie omeepcmuM)
geleneksel alçı kalıplı döküm
Döküm ya da kaynaklı parçalarda gö­
rülen, düzgün yüzeyli genellikle yü­
zeye açılmayan, küresel ya da damla
şeklindeki gaz boşlukları, büyükleri;
çoğunlukla ayrı ayrı, küçükleri grup­
lar hâlinde bulunur.
9151 gaz Üfleme, (İ n g .: bubbling through
(GB); blowing through (USA), A lm .:
Gasblasen (n); Durchspülung (f), F r.:
barbotage (m), R u s .: uadyem easa)
Metal banyosunun içinden banyoyu ka­
rıştırmak gibi bir amaçla gaz geçirme.
9152 geçirgenlik, (İn g .: permeability,
A lm .: Gasdurchlâssigkeit (f); Perme-
abilitât (f), F r .: permeabilite (f), R u s .:
npoHuifaeMocmb)
Açıklama: 1. 1 cm2 kesitinde ve 1 cm
yüksekliğindeki sıkıştırılmış kumdan
bir dakikada geçen 1 g/cm2basıncında
ve standart sıcaklıktaki havanın hac­
miyle belirlenen kum gözenekliği öl­
çütü. 2. Toz metalürjisinde özel koşul­
lar altında kesekten geçen gaz ya da
sıvının miktarına bağlı bir özellik.
9153 geçirgenlikölçer, (İ n g .: perm m e-
ter, A lm .: G asdurchlâssigkeitm esser
(m), F r.: perm eam etre (m), R u s .:
U3Mepumenb nponuqaeMocmu)
Kum maça ve kalıpların geçirgenliği­
ni ölçen alet.
9154 gelberi, (in g .: skimmer, A lm .:
Schlackenlöffel (m); Krammstock (m);
Krâtzer (m), F r.: ecremoir (m), R u s .:
nojıoenuK)
Erimiş metalin yüzünden köpük ve
curuf sıyırmada kullanılan alet.
9155 geleneksel alçı kalıplı döküm,
(In g .: con ven tion al p la s te r m old
casting, A lm .: ko n ven tion eller Gibs-
form gussverfahren (n), F r.: methode
(f) conventionelle de m oulage (m)
en p lâ tre (m), R u s .: mpaöuı^uoHHoe
numbe e euncoeyro (fiopMy)
Bir alçı kalıp yapma yöntemi.
Açıklama: Bu yöntemde yaklaşık
%60 alçıya talk, perlit, kum gibi dol­
gu maddeleri ve çimento gibi güçle-
diriciler katılır. Bu karışım suya ilave
edilerek 2-4 dk. ıslanması için bekle­
nir ve 2-5 dk. karıştırılır. Karışım, ay-
163
geometrik modül
rım maddesi sürülmüş model üzeri­
ne dökülerek 15 dk kadar sertleşme­
si için beklenir. Model çıkartıldıktan
sonra kalıp 175-870°C arasında kuru­
tularak döküm yapılır.
9156 geometrik modül, (İ n g .: geomet-
ric a l modulus, A lm .: geom etrischer
M o d ü l (m); E rstarrım gsm od ul (m),
F r.: modüle (m) geometricjue, Rus.:
eeoMempımecKuû Moöyjib)
Döküm parçasının ya da bir kısmının
ya da besleyicinin kalıpla temasta bu­
lunduğu alana oranı.
9157 gezgin elementler, ( İ n g . : tramp
alloys, A lm .: landstreichere Elemen­
te (pl), F r.: oligo-element (m), Rus.:
cjıynaÜHbie .lecupyıoınne nesıe ıtnibi)
Bileşimi belirlenmemiş çelik hurdalar
çelik yapım fırınlarına yüklendiğin­
de çeliğe istenilmeden karışan alaşım
elementleri.
9158 gidici; yatay yolluk, ( İ n g . : runner;
crossgate, A lm .: Lcıııf (m); Giesslauf
(m), F r.: canal (m), Rus.: nonepemibiu
ııımpeK)
Yolluk sisteminin düşey yolluğu me­
melere ya da besleyicilere bağlayan
genellikle yatay kanalı, bk. meme.
9159 girdaptı pislik tutucu, ( İ n g . : whirl-
gcıte dirt trup, A lm .: Schaumtrichter
(m); Mrb/en (m); Kriesel (m), F r.:
piege (m) d crcısses (mpl) d foree
centripete, Rus.: euxpeebiü ep>neyıo-
Gume.ib)
Erimiş metalin bir girdap hareketi ile
pisliğinin tutulduğu gidici düzeni.
9160 giri, (i n g .: insert; eas t- in-itısert,
A lm .: Eingiessteil (n); eingegosse-
nes Teil (n), F r.: insertion (f), Rus.:
G K .ia Ö b lL U )
Bir diğer malzemeden yapılan, kalıba
dökümden önce yerleştirilerek döküm
parçasında yer alan bir parça
9161 göçebilirlik, ( İ n g . : eollapsibility
A lm .: Zerfallsneigung (f), F r.: aptitu-
de (f) au deboıırrage (m), Rus.: pas-
pyıuaeMocnib)
Kum kalıp ya da maçanın, döküm sı­
caklığı ve basıncı etkisiyle sıcak yır­
164
tılmayı önlemede ya da kumun döküm
parçasından uzaklaştırılmasını kolay­
laştırmada etkili olan, çökme ve dağıl­
ma özelliği.
9162 gözenekli tapa yöntemi, (İng.:
gazal process; porous plug process,
A lm .: Gazal-Verfahren (n), F r.:
procede (m) gazal; procede (m) par
tampon (m) poreux, Rus.: npoı^ecc
nepe'3 nopucmyto npoÖKy)
Potanın altındaki bir gözenekli tapadan
gaz ör. argon ya da azot üfleyerek yapı­
lan arıtma, kükürt giderme tekniği.
Açıklama: Üfleme gazına çeşitli
amaçlarla eritkenler katılabilir. Yön­
tem demir dışı alaşımlarda gaz almak
için de kullanılır.
9163 gözeneklilik; gözenek, (İng.: po-
rosity; microshrinkage; leakers, A lm .:
Porositdt (f), F r.: porosite (f); micro-
retassures (fpl), Rus.: nopucmocnib;
nopa)
Genellikle son katılaşan kalın kesit­
lerde maça, yolluk ya da besleyici ya­
kınlarındaki bölgede yeralan çok kü­
çük boşluklar; döküm parçasının sız-
dırmazlık niteliğini düşürür.
9164 grafit küreleştirme işlemleri,
(İng.: nodularizing treatments o f
graphite, A lm .: kugelgraphitbilden-
de Behandlungen (fpl), F r.: procedes
(mpl) de spheroıdisation (f) du gra­
phite (m), Rus.: oöpaöomm epacpuma
öjih npudanuH luapoeudnoü (popxtbi)
Erimiş dökme demire uygulanan, gra­
fiti küçük kürecikler haline getiren iş­
lem.
Açıklama: Genellikle aşağıdaki yön­
temlerden birisiyle uygun bileşimdeki
sıvı dökme demire magnezyum ya da
magnezyum alaşımları katılarak yapı­
lır: daldırma çanı yöntemi (a), sand­
viç yöntemi (b), kalıpta küreleştinne
yöntemi (e), havuz kapaklı pota yön­
temi (d), eğilebilir tepkimeç yöntemi,
tepkimeli pota yöntemi (e), gözenekli
tapa yöntemi (f).
9165 grafit yüzmesi, (İng.: carbonflota-
tion, A lm .: Spharolithenflotation (f),
F r.: deeantation (f) de spherolithes
 hassas döküm

(mpl), R u s .: ( p jı o m a if U H yejıepoöa) ve tekrarlanabilir boyutlarda yapılabi­

Küresel dökme demirde, çoğunlukla
küresel grafitti dökme demirde grafi­
tin üst derece yüzeylerinde birikmesi.
Açıklama: Grafitler genellikle dağı­
nıktır ve bölgede oksit ve magnezyum
sülfürce zenginleşme de görülür.
len döküm.
9168 hassas döküm, (İn g .: investment
castirıg; lost pattern (wax) casting,
A lm .: Prâzisionsguss (m); Modella-
usschmelzverfahren (n), F r.: moula-
ge (m) â modele (m) perdu; moulage

Hasa silindiri

Fiston çubuğu-

Kapak
[m
HM i
1n r
L -
Tİ
i
1
n - M ;
^■
İÜ' 1 l x " _
Pota
>
• ------ 4 | Jj>
. L
""T
- Daldırma
çauı
i
r Pota
ayağı

9166 grafitleyici, (İn g .: graphiti- (m) â la cire (f) perdue, R u s .: monnan

zer, A lm .: Graphitisierungsmittel
(n), F r.: graphitisant (m), R u s .:
epacpumusupyfoıpuü uıeMenm)
Demir karbürün demir ve grafit olarak
ayrışması eğilimini artıran malzeme.
9167 hassas boyutlu döküm, ( İ n g .: pre-
cision casting, A lm .: Prâzisionsguss
(m), F r.: coulee (f) de precision (f),
R u s .: moHHoe jıumne)
Nasıl döküldüğüne bakmadan doğru
omjıuem)
Küçük, çok sayıda, doğrudan kulla­
nılacak kadar temiz yüzeyli parçala­
rın dökümünde kullanılan bir döküm
yöntemi.
Açıklama: Her türlü alaşımın ve kar­
maşık, değişik kesitli parçaların dökü­
müne imkân verir. Genellikle bir pres­
te mumdan basılan modeller, mumdan
bir yolluk etrafına dizilmiş halde bir
kaç defa yüzeyi oluşturacak ince gü-

165
hat frekanslı indükleme ocağı
çerir bulumacma daldırılır. Her dal­
dırmadan, güçerir malzeme ile toz­
lanarak kurutulur. Daha sonra, bu iş­
lem daha kaba güçeriri içeren destek
tabakasını oluşturmak için tekrarla­
nır. Mum otoklavda ya da yakılarak
uzaklaştırılır. Salkım adı verilen güçe­
rir kalıp artık mumları uzaklaştırmak
ve döküm sıcaklığına getirilmek için
pişirilerek içine döküm yapılır. Daha
sonra kabuk kırılarak parçalar yolluk­
tan ayrılır.
9169 hat frekanslı indükleme ocağı,
(in g .: Iow (mains) frequerıcy electric
induction furnace, A lm .: netzfrequ-
enzer Induktionsofen (m), F r.: four
(m) electrique â induction (f) â hasse
frequence ()), R u s .: nusKonacmomuan
dJieKmpuuecKan nenn undyKijuu)
İndükleme akımı şebeke frekansın­
da ya da onunu küçük katlarında olan
ocak.
9170 hava simidi, (İ n g .: air box; wind
box; wind belt, A lm .: Windkasten (m);
Windring (m) (eines Kupolofens), F r.:
boîte (f) â vent (m), R u s .: eosdyumaH
KüMepa)
Kupolü çevreleyen, üfleme deliklerine
basınçlı hava veren, üfleçten gelen ha­
vanın basıncını ve hacmini ayarlayan
kutu.
9171 havada katılaşma; havada sert­
leşme, (İn g .: air setting, A lm .:
Lufthartung (f); Kalthârtung (f), F r.:
prise (f)â Vair (m), R u s .: eo3Öyxa
ynpoHHenuH)
Bağlayıcı ve havanın oksijeni arasın­
daki tepkime ve/ya da su kaybetme
sonucu oluşan geri dönüşümsüz sert­
leşme.
9172 havada kuruma dayanımı, (İn g .:
air dried strength, A lm .: Festigkeit (f)
im lufttrockkenen Zustand (m), F r.:
resistance (f) apres sechage (m)â l ’air
(m), R u s .: npounocmb (Aiamepuajıa) e
603dyuıno-cyxoM cocmomaıu)
Kuru havada sertleşmiş kumun bas­
ma, kesme, çekme ve eğme dayanımı.
9173 havada sertleşen bağlayıcı,
(İn g .: self-curing binder; airset bin-
der, A lm .: selbsthartendes Binde-
mittel (n); Erstarrungsbinder (m),
166
F r.: liant (m) autodurcissant, R u s .:
caMoom eepjK'datoıpee C6H3yjou{ee
eeıgecmeo)
Isı uygulamadan yavaş bir havada
sertleşme sağlayan, oksijenli katkı­
lar içeren (perboratlar), kuruyan ya da
yarı kuruyan yağlardan meydana gel­
miş bağlayıcı.
9174 havalı kum püskürtücü, (İn g .:
compressed air sandblaster, A lm .:
Druckluftstrahlanlage (/), F r.: sab-
leuse (f) â air (m) comprime, R u s .:
eo3Öyumbiü necKopacnbuıumenb)
Aşındırıcının basınçlı hava ile püskür-
tüldüğü kumlama makinesi.
9175 hazır alaşım, (İn g .: master heat.
A lm .: Stammschmelze (f); Haupts-
chmelze (f), F r.: bain (m) de princi-
pal, R u s .: eomoebiü cnaae)
Önceden arıtılıp istenilen bileşimde
hazırlanmış tek eritmelik fırın yükü.
9176 hazne, (İn g .: hearth, A lm .: Herd
(m), F r.: sole (f), R u s .: copu)
Eritme fırınlarında erimiş metalin top­
landığı yer
Açıklama: Fırınlarda en sıcak bölge.
9177 hekzametilentetramin, (İng.:
hexamethylenetetramine, A lm .: Hexa-
methylentetramin (n), F r.: hexamethy-
lene-tetramine (f), R u s .: eeKcaMemu-
jıenmempaMun)
Suda kolaylıkla çözünen, ısı karşı­
sında formaldehit ve amonyağa ay­
rışan, kabuk kalıplamada fenolik re­
çine ilavesi olarak kullanılan madde.
(CH2)6N4
9178 ısı kazanıcı, (İn g .: recuperator
A lm .: Rekuperator (m), F r.: recu-
perateur (m); echangeur (m), R u s .:
peKynepamop)
Giren hava ve yakıtı sıcak gazları ısıt­
mada kullanarak ısı kazancı sağlayan
cihaz.
9179 ısı veren, (İn g .: exothermic, A lm .:
exotherm, F r.: exothermique, R u s .:
3K3omepMunecKuü)
Isı açığa çıkararak meydana gelen.
9180 ıslatma maddesi, (İn g .: wetting
agent, A lm .: Anfeuchtungsmittel (n):
Netzmittel (n), F r.: agent (m) mouil-
lant, R u s .: CMauueajouiee eeuçecmeoj

Sıvının yüzey gerilmesini düşürerek bir
malzemenin yüzeyini ıslatmasını (ko­
layca kaplamasını) sağlayan madde.
9181 ışır direnç ocağı, (İn g .: electric
resistor furnace, A im .: Heizstabofen
(m); Graphitstabofen (m), F r.: four
(m) electrique â baguettes (fpl) rayon-
nantes, Rus.: ojıeKmpuuecKuü neub
conpom um en mı)
Dirençlerinden ışıma ile ısının yayıl­
dığı ocak.
9182 içitim; basma, (İn g .: injection; shot,
A lm .: Giessvorgang (m); Schub (m),
F r.: injection (f), Rus.: unotceKifun)
Gaz, sıvı ya da katı maddeyi kuvvet
uygulayarak bir başka maddeye sok­
ma, ör. eritkeni sıvı metale, erimiş me­
tali kalıba sokma.
9183 ikili süreç; ikileme, (İn g .: duplex
process (GB); dublexing (USA), A lm .:
Doppelverfahren (n); Dublex-Verfah-
ren (n), F r .: procede (m) dublex, Rus.:
dynjıeKCHbiü npoijecc (BejıuKoöpuma-
huh ); dynneKCHbiü (deycmoponnuü)
pejıcıiM (CLUA))
Metalin bir fırında eritilip diğerinde
arıtılması şeklinde yapılan bir eritme
yöntemi.
9184 İkincil alaşım, (İn g .: secondary
alloy; refining alloy, A lm .: Umsc-
hmelzlegierung (f), F r.: alliage (m) de
deuxiemefusion (f), Rus.: emopumibiü
crnae)
Hurdalar eritilerek elde edilen alaşım.
Açıklama: Genellikle demir asıllı ol­
mayan alaşımlar için kullanılır.
9185 indirgeyici atmosfer, (İn g .:
reducing atmosphere, A lm .: re-
duzierende Atmosphâre (/), F r.:
atmosphere (/) reductrice, Rus.:
eoccmaHoeumejibnan amvıoccfepa)
Oksijen soğuran gaz karışımı, ör. ya­
kıtın tam yanmadığı fırın atmosferi.
9186 indükleme ocağı (fırını); indük-
siyon ocağı (fırını), (İn g .: electric
induction furnace, A lm .: Induktion-
sofen (m), F r.: four (m) electricjue â
induction (f), Rus.: sjıeKmpımecKiıü
neub ıiHÖyKipıu)
Isının, ısıtılan malzemenin içindeki
indükleme akımları (edi akımları) ile
sağlandığı ocak.
kabuk kalıplama
Açıklama: Genellikle yüksek fre­
kanslı olan potalı indükleme ocağın­
da, bir pota etrafına sarılmış, içinde su
dolaşan bakır borudan geçen elektrik
akımı dalgalı bir mıknatıslı alan, bu
alan da eritilecek metalin yüzeyinde
ikincil akım yaratır. Düşük frekanslı
olan kanallı indükleme ocağında, sa­
dece küçük bir kanal dalgalı akımlı bi­
rincil sargı ile çevrilmiştir. İndükle-
yici akımları hat frekansında olanla­
ra düşük frekanslı indükleme ocağı ya
da hat frekanslı indükleme ocağı, hat
frekansı ile 10.000 frekans arasında
olanlara orta frekanslı indükleme oca­
ğı, 10.000 frekansın üzerinde olanlara
ise yüksek frekanslı indükleme ocağı
denir.
9187 kaba döküm parçası; kaba, (İn g .:
as castpart, A lm .: Rohgussstück (n);
unbearbeitetes Gussstück (n), F r.:
piece (f) brüte de coulee (f); piece (f)
brüte, R u s .: nacmb epyöoeo jıumbM)
Yolluk ve besleyici sistemlerinin ke­
silmesi ve kumdan temizlenmesi hariç
hiç bir bitim işlemi görmemiş döküm
parçası.
9188 kabuk, (İn g .: scab, A lm .: Schülpe
(f), F r.: gale (/), R u s .: yoıcmıutıa)
Kumda döküm parçasının yüzeyine
yapışmış, genellikle parçadan ince bir
kum tabakası ile ayrılan, ince, yassı,
döküm metali parçası.
9189 kabuk kalıp, (İn g .: sheli mould,
A lm .: Maskenform (m), F r.: moule-
carapace (m), R u s .: ooo.ıoHKoean
(popxıa)
Kabuk kalıplama yöntemiyle hazırla­
nan kalıp.
9190 kabuk kalıplama, (İn g .: shell mo­
ulding, A lm .: Maskenformverfahren
(n), F r.: moulage (m) en carapace (j),
R u s .: Kapmış oöojiohku )
Feııolik bir reçine ile kaplanmış silika
ya da zirkon kumu taneleri ile yapılan
iki basamaklı kalıplama.
Açıklama: İlk basamakta kaplanmış
kum 180-280°C sıcaklığına ısıtılmış
bir maça kutusuna ya da bir model
levhası üzerine dökülür ya da üflenir.
Yüzeydeki ısı ile sertleşen kum belirli
bir kalınlığa (6-12 mm) ulaşınca artan
167
kabuk kırma
kum geri dökülür. Geri kalan, tekrar
kullanılabilen kum ayrıldıktan sonra
model levhasına yapışık kabuk isteni­
len sertlik ve esnemezlik elde edilene
kadar tekrar ısıtılır (ikinci basamak).
Alt ve üst kabuklar birleştirilerek dö­
küme hazırlanır.
9191 kabuk kırma, (İng.: break away,
A lm .: Ausklopfen (n), F r.: derochage
(m), R u s ,: npoöueamb oöojıouKy)
Hassas dökümde kabuğu ve seramik
maçaları uzaklaştırma.
9192 kabuk pişirme, (İng,: shell mould
sintering, A lm ,: Brennen der Schale
(f), F r ,: frittage (m) de la carapace (/),
R u s ,: cneKüHUH oöojıoHKoebix (popu)
Kabuğu yüksek sıcaklıklara kadar ısı­
tarak model kalıntılarını yok etmek
ve kalıbı yüksek dayanıklılıkta bir
seramik haline getirmek için yapılan
işlem.
9193 kafesli derece, (İng.: barred box,
A lm .: Gittersformkasten (m); Form-
kasten (m) mit Schoren; Traversen-
kasten (m), F r.: châssis (m) â barres
(fpl), R u s . : peıuemoHhaR cmenenb)
Dayanımı artırmak ve kanca takmak
için bir yüzü kafes şeklinde güçlendi­
rilmiş derece.
9194 kalem maça, (İn g .: pencil core,
Luftkern (m); Luftstift (m), F r.:
A lm .:
cravon (m) atmospherique, R u s .:
AumeÜHbiÜı cepjK'enb)
Atmosfer basıncının, kör besleyicinin
merkezine kadar giderek besleme me­
talini kalıp boşluğuna itmesi için, kör
besleyiciler üzerine yerleştirilen ince,
uzun maça. bk. kör besleyici.
9195 kalıcı kalıba döküm, metal kalı­
ba döküm, (İn g .: gravity die casting
(GB); permanent mold casting (USA),
168
A lm .:Kokillengiessverfahren (n), F r.:
coulee (f) en coquille (f) par gravite
(f), R u s .: jıumbe e nocmoRHHyto (pop-
Aiy)
Çok defa kullanılmaya imkan veren
bir malzemeden, genellikle metalden,
kalıp kullanan döküm yöntemlerine
verilen genel ad.
Açıklama: Alçak basınçlı döküm,
vakumda döküm, merkezkaç döküm,
sıkıştırmalı döküm ve sürekli döküm,
sıvama döküm kalıcı kalıp kullanan
yöntemler arasındadır. Çok sayıda ve
kesit farklılığı az olan basit parçaların
dökümünde kullanılır.
9196 kalıcı kalıp; metal kalıp, (İn g .: die;
permanent mold (USA), A lm .: metal-
lische Form (j); Kokille (f); Dauer-
form (j), F r.: moule (m) metallique;
coquille (f); moule (m) permanent,
R u s .: nocmomman cpopua)
Metal, grafit ya da seramikten yapılan
(tomruk kalıbı hariç), iki ya da daha
fazla parçalı, aynı biçimde bir çok
parçanın dökümü için defalarca kulla­
nılan kalıp.
Açıklama: Genellikle kullanıldığı dö­
küm yöntemiyle birlikte de adlandı­
rılır. Savurma döküm kalıbı, basınçlı
döküm kalıbı gibi.
9197 kalıp, (İn g .: mould (GB); mold
(USA), A lm .: Form; Giessform (f),
F r.: moule (m), R u s .: jıumeüuaH
(popAia)
1. Kum ya da diğer malzemeden ya­
pılan belirli şekilde boşluğa sahip,
erimiş metal ya da malzemenin dö­
küldüğünde bu boşluğun dolmasıyla
döküm parçasının meydana geldiği ta­
kım. 2. Metal ya da diğer malzemelere
sıkıştırma ya da dövme ile belirli bir
şekil veren, bu şekle göre oyuğu olan
takım.

9198 kalıp boyası, (İng.: coating; dres-
sing; wash; mold wash; die coating;
chill wash, Alm.: Schlichte (f); Kokil-
lenschlichte (f), Fr.: enduit (m) couc-
he (f); poteyage (m), Rus.: jıumeÜHaR
KpacKa)
Uygun bir sıvı içerisinde asıltı hâlinde
ince güçerir tozundan oluşan, bağlayı­
cı ve ıslatıcı maddeler de katılabilen
kalıp boyası.
Açıklama: Boya kalıp ya da maça
yüzeyine fırçayla ya da püskürtülerek
uygulanır. Metal kalıp ya da potaya,
erimiş metalle temasta ısıl şoku önle­
mek, kum kalıbın yüzeyinin güçerir-
liğini artırarak kumun yapışmamasını
sağlamak ya da döküm parçasının
metal kalıptan çıkışını kolaylaştırmak
için sürülen boya.
9199 kalıp ceketi, (ing.: moıtld jacket;
slip jacket; binder, Alm.: Giess-
rahmen (m); Überwurfrahmen (m),
Fr.: jacquette (f), Rus.: muneıuibiu
,waKem)
Çıkma derecelerle kalıplanmış kalıp­
larda alt ve üst dereceleri doldurma sı­
rasında yerinde tutmak için kullanılan
kuşak.
9200 kalıp dövme, (İng.: ramming the
sand, Alm.: Verdichten (n) des San-
des, Fr.: serrage (m) du sable (m),
Rus.: mpaMooem .ııımbu)
Kalıp kumunu derece içerisinde mo­
del etrafına sıkıştırma.
9201 kalıp kırılması, (İng.: broken mold;
erush, Alm.: abgebrochenes Formteil
(n), Fr.: deehe (f); nıoule (m) easse,
Rus.: mpeıijiına na jııımbe)
Kalıp kapatılırken uygun kısımlarının
üst üste gelmemesi sonucu kalıbın bir
kısmının kırılması ya da eğilmesi.
kalıplama payı
9202 kalıp kumu, (İn g .: moulding sand
(GB); molding sand (USA), A lm .:
Formsand (m), F r.: sable (m) de mo-
ulage (m), R u s .: (popMupoeomıuü ne-
cok)
Bağlayıcıları ve katkıları ile işlenerek
kalıplamaya hazır duruma getirilmiş
kum.
9203 kalıp kumu sertliği, (İn g .:
sand hardness, A lm .: Form- öder
Kernhârte (/), F r.: durete (f) (d'un
moule (m) ou d'un noyau (m )), R u s .:
npoHHoemb (j)opMupoeomıoeo neem)
Kalıp ya da maça kumunun batma, çi­
zilme ya da kazınmaya direnci.
Açıklama: Sertlik baskı kuvveti ayar­
lanmış bir yay yardımıyla belirli bir
yükle batırılan belirli çaptaki bir bil­
yenin iz çapı ölçülerek saptanır.
9204 kalıp üfleyİCİ, (İn g .: mould blower,
A lm .: Maskenblasmasehine (f), F r.:
maehine (f) â souffler les carapaces
(fpl), R u s .: uadyeHoe oöopydosanue
Ö.1HJiumbn)
Kum karışımını basınçlı hava etkisiy­
le model üzerine püskürten kalıplama
makinesi.
9205 kalıp yatağı, ( in g .: bed, A lm .:
Formherd (m); Formbett ( n), F r.: co-
ııehe (f), R u s .: emauuua öjih ımmun)
Alt kalıp görevi yapan, üzerinde ka­
lıplama yapılan kum zemin.
9206 kalıplama, (İn g .: moulding (GB);
molding (USA), A lm .: Formen (n);
Formarbeit (f); Formherstelinng (f),
F r.: moulcıge (m), R u s .: (popMoeanne)
Model ve maçanın şeklini alan ve bu
şekli muhafaza eden güçerir kalıp
yapma.
9207 kalıplama makinesi, (İng.: moul­
ding maehine, A lm .: Formmaschine
(f), F r.: maehine (f) â mouler, R u s .:
(popMoeonnaR Mamuna)
Kalıplama işlemlerini kısmen ya da
tamamen yapan makine
9208 kalıplama payı; büzülme payı,
(İn g .: moulding alhnvance, A lm .:
form-und giesstechnisehe Werkstoff-
zugabe (f) am Modeli (n), F r.: gararı-
tie (f), R u s .: npunycK na cpopMoeny)
Kalıp ya da maçadaki boyut değişim­
lerini ya da büzülmeyi karşılamak
169
kalıplanabilirlik
amacıyla model boyutlarına eklenen
ölçü farkı.
9209 kalıplanabilirlik, (İng.: mouldabi-
lity (GB); m oldability (USA), Alm.:
Formbarkeit (f), Fr.: aptitude (f) an
m oulage (m), Rus.: (popMyeMocmb)
Kumun derece içerisindeki model et­
rafına akma yeteneği.
Açıklama: Kalıplanabilirlik belirli bir
eğimdeki oluk ya da elekten geçen ku­
mun miktarı ile saptanır.
9210 kama deneyi çubuğu, (İng.: wed-
ge test-piece, Alm.: Keilprobe (J), Fr.:
eprouvette (f) de trempe en coin (m),
Rus.: cmepjfceub öjih nalburumun
Kjnıua)
Buyma deneyinde kullanılan deney
çubuğu.
9211 kanallı indükleme ocağı, (İn g .:
channel type induction furnaee, A lm .:
Induktionsrinnenofen (m), F r.: four
(m) electricpıe d induction (f) d cana/
(m), R u s .: neub unöyKipııı ı<ana:ibuoco
muna)
İkincil devreyi bir sıvı metal halkası­
nın oluşturduğu indükleme ocağı.
9212 kanama, (İn g .: runout; blccding,
A lm .: auslaufende Fornı (f); durc-
hgegangcııc Form (f), F r.: moıdc (m)
vide, R u s .: Gbimemuue)
Döküm parçasının bir kısmının sonra­
dan boşalma sonucu eksik çıkması.
9213 karbon artırma, (İn g .: reearbnriza-
tion, A lm .: Wiederaufkohlung (f), F r.:
recarburation (f), R u s .: pempöıopu-
3aifun)
Metal banyosunda karbon miktarını
artırma.
9214 karbon kumu, (İn g .: carbon sand,
A lm .: Graphitgranulat (n); Graphit-
170
sand (m), F r.: sable (m) de carbonc
(m), R u s . : ycjıepoducmbiü necon)
Esas olarak karbon tanelerinden olu­
şan dökümhane kumu.
9215 karbon verici, (İn g .: recarburizer
A lm .: Aufkohlungsmittel (n), F r.: re-
carburant (m), R u s .: pempöıopma-
mop)
Karbon miktarını artırmak amacıyla
erimiş demir ya da çeliğe katılan kok.
antrasit, grafit gibi karbon asıllı bir
malzeme, yüksek karbonlu pik demin
ya da yüksek karbonlu bir alaşım.
9216 karbonsuzlaştırma; karbon gi­
derme, (In g .: deearburize, A lm .:
entkohlen, F r.: decarburation, R u s .:
Öemp6ıopu3upoeamb)
Metal banyosunun karbonunun tama­
men ya da kısmen uzaklaştırılması.
9217 karıştırıcı, (İn g .: rabble, A lm .:
Rühnverk (n), F r.: agitateur (m),
R u s. : MexauımecKan Memnuna)
Erimiş metali karıştmnaya yarayan
çapa benzeri takım.
9218 karma döküm, (İn g .: compocas-
ting, A lm .: Kompoguss (m), F r.: mo­
ulage (m) p a r injection (f), R u s .: cMe-
mauHbiü jıunibe)
1. Sıvı ya da yarı katı durumdaki me­
talin içine mekanik olarak seramik
parçacıkları karıştırılarak elde edilen
karma malzemenin, merkezkaç ya da
diğer bir yöntemle kalıba doldurulma­
sı şeklinde yapılan döküm. 2. Dolgu
malzemesiyle birlikte bir kalıba yük­
sek basınç altında basma şeklinde ya­
pılan plastik parça üretme tekniği.
9219 kaşık, (In g .: hearth and spoon tro­
lce/, A lm .: Lanzette (f), F r.: spatule
(f), R u s .: jıoj/cKa)
Kum kalıplamada kullanılan bir el aleti.

9220 katı pelteli döküm, (İn g .: thixocas-
ti fiğ, A lın .: Thixoguss (m), F r.: thixo-
formage (m); moulage (m) par thixot-
ropie (f), R u s .: muKcojıumbe)
Pelte döküm yöntemi ile elde edilen
sıkımlarm yeniden katıgen-sıvıgen sı­
caklık aralığında bir noktaya kadar ısı­
tılarak basınç altında kalıba basılması
şeklinde yapılan bir döküm yöntemi.
Açıklama: Kesme hareketi kıskaçla
tutularak kalıba konacak kadar katı
olan alaşımın aniden akmasına yol
açar. Geleneksel döküm yöntemlerine
göre daha düşük bir döküm sıcaklığın­
da yapılır ve ince taneli, daha az göze­
nekli ve daha benzeşik bir yapı elde
edilir.
Yeniden ısıtılan
katı pelte kütük
Basınçlı döküm
makinesine
besleme
9221 kayık, (İng.: keel block; y bar, A lm .:
K ie lsta p e l (m), F r.: bloc (m) a q u ille
(f), R u s .: KjıuHoeuduaH om ıuıam )
Çelik ve diğer yüksek büzülmeli ala­
şımlarda kullanılan, besleyicinin al­
tına yerleştirilen dikdörtgen kesitli,
kayık şeklinde, deney parçasının yapı­
mında kullanılan parça.
9222 kaynama, (İng.: boil, A lm .: seiden,
F r.: ag ita tio n (f) du hain (m ); tra v a il
(m) du hain (m), R u s .: Kiıneuue)
Metal banyosunun gaz hareketi, me­
kanik karıştırma ya da elektromanye­
tik etki ile karışır durumda olması.
9223 kaz boynu, (İng.: gooseneck, A lm .:
G iessbehâlter (m); Giesshals (m),
F r.: co l (m) de cygne (m), R u s .:
KpmojnmeÜHaH mpyöa)
Basınçlı dökümde kalıp boşluğuna
basılan metalin tutulduğu yer. bk. ba­
sınçlı döküm.
kıskaç
9224 kazayağı, (İn g .: sleeker; sleek; slu-
ker; slick, A lm .: Polierknopf (m), F r.:
lissoir (m), R u s .: (fopMoeoHHan aojtc-
m)
Kalıp kumu düzeltmekte, perdahla­
makta kullanılan kalıpçı el aletlerin­
den bir grup.
r\
KI s
ü
9225 kendiliğinden sertleşen kumlu
kalıplama, ( in g .: self-hardening-
sand mouldirıg, A lm .: Formen (n) in
selbsthârtendem Sandformstoff (m),
F r.: moulage (m) en sable (m) auto-
durcissant, R u s .: caxı omeepöeıo u\ an
necoHHan omnuena)
Katılan tezgenin miktarına bağlı ola­
rak 5-150 dakika arasında sertleşen
organik ya da madeni bağlayıcılarla
bağlanmış kum kullanılan, normal ka­
lıplama yöntemleriyle yapılan kalıpla­
ma.
9226
kesintili doldurma, (İn g .: interrup-
ted pour, A lm .: unterbrochener Guss
(m), F r.: coulee (f) interrompue, R u s .:
npepbiaucman 3 a jım m )
Döküm parçası üzerinde yatay çizgi
hâlinde görülen, birbiri üzerine kay­
namamış ya da kısmen kaynamış iki
kısmı ayıran kusur.
9227 keten tohumu yağı, (İn g .: linseed
oil, A lm .: L e in ö l (n), F r.: h u ile (f) de
lin (m), R u s .: JibHHHoe Aiacııo)
Kuruma ile sertleşen, maça yağlarının
esasını teşkil eden yağ.
9228 kıskaç, (İn g .: liften A lm .:
Tiegelzange (f); Hebezange (f), F r.:
happe (f), R u s .: saofcıiM)
171
kitap kalıp
Potaları ve silindir şekilli parçaları
tutmaya yarayan alet.
9229 kitap kalıp, (In g .: book molcl, A lm .:
buehfönnige Dauerform (f), Fr.: mo-
ule (m) â eluırniere (f) laterale, Rus.:
KlimOoGpcnHÜH (pOpMOUKCl)
Alt ve üst derecelerin bir menteşe et­
rafında kitap gibi açıldığı kalıcı kalıp.
9230 klorlama, (İ n g .: chlorination, A lm .:
Chlorgasspiilung (f), Fr.: ehlorage
(m), Rus.: xjopınauım)
1. Erimiş magnezyum ve alüminyum
alaşımlarından klor gazı geçirilerek,
çözünmüş gazları ve kalıntıları uzak­
laştırma suretiyle yapılan bir arıtma
işlemi. 2. Cevheri klor ya da klorür
tuzuyla temas hâlinde kavurarak klo-
rürlerini elde etme işlemi.
9231 kok yatağı, (İtıg .: coke beti, A lm .:
Füllkoks (m); Fii/lkokssdııle (j), Fr.:
pcıiHasse (f), Rus.: e.ıoü kokcü)
Kupol ocağına metal yüklemeden
önce ocak tabanından belirli bir yük­
sekliğe kadar yüklenen kok.
9232 koparma çentiği, (İn g .: bren-
koff notc/ı; breaking elıamjer, A ln ı.:
Brechkerbe ((), Fr.: eni tülle (f) de
rııpture (f); ehanfrein (m) de rııpture
(f), Rus.: (ptıem d m ephim )
Besleyicilerin ve yollukların parça­
dan kolayca koparılmalarını sağlamak
amacıyla döküm parçası ile birleştik­
leri noktada kesitlerinin daraltıldığı
kısım
9233 köprü, (İn g .: hridge, A lm .: Briieke
(m); Briiekebildung (f); Sehlaekenk-
rcınz (m); Ofenansatz (m), Fr.: eou-
ronne (j), Rus.: .\ioem)
172
Kupol ocağında ve potalarda ocağı ya
da potayı tıkayacak şekilde duvarlar
arasında birikmiş cüruf ve metalik
malzeme.
9234 köprü yapma, (İng.: bridging; scaf-
folding; cross joint (in electricity),
Alm.: Briiekebildung (f); Schlackenk-
ranzbildung (f), Fr.: couronnement
(m); aeeroehage (m), Rus.: Mocmo-
oöpcısHoe ojıoKupoeanue)
1. Kupolde, yüksek fırında ya da po-
talı ocaklarda katı cürufun ya da sıkış­
mış metalin, yükün inmesini ya da ak­
masını önleyecek şekilde ocağı ya da
potayı tıkaması. 2. Kalıpta metalin alt
kısımları doldurmadan katılaşması. 3.
Toz metalürjisinde parça içinde köp­
rü şeklinde boşluğun oluşması. 4. Le­
himlemede iki ya da daha fazla iletken
arasında istenilmeyen bağlantı,
923S köpük, (İng.: seum (GB); dross
(USA), Alm.: Sehaıım (m), Fr.: eeume
(f), Rus.: nena)
Demir dışı alaşımların eritilmesi sı­
rasında metal banyosunun üzerinde
meydana gelen, genellikle metal ve
oksitinden oluşan cüruf,
$236
köpük grafit; birincil grafit,
(Ing.: kish, Alm.: Garsehaumgraphit
(m), Fr.: eeume (f) de graphite (m);
mousse (() de graphite (m), Rus.:
epatj) amotum nhi.ı t)
Ötektik üstü erimiş dökme demirin
yavaş soğuması sonucu ayrışan ser­
best grafit.
Açıklama: Dökümde köpük grafit üst
derece yüzeyinde ya da yüzeyin he­
men altında toplanabilir,
^231 köpüklü alçı kalıp yöntemi,
(Ing.: focımed plaster molding pro-
eess, Alm.: Sehaumgibsformverfafi­
ren (n), Fr.: procede (m) de moulage
(m) au plâtre (m) moussant, Rus.:
aeneuenuo-euneofum (popMa)
Alçı kalıba katılan alkil aril sulfonet
gibi bir köpükleştirici ile kalıbın ge­
çirgenliğinin artırıldığı bir alçılı kalıp­
lama yöntemi.
9238 kör besleyici, (İng.: blind feeder
(GB): blind riser (USA), Alm.: blin-
der Speiser (m), Fr.: masselotte (f)
borgne, Rus.: e:/vxou ebinop)

Her tarafı kumla sanlı, üst derecenin üs­
tüne kadar çıkmayan besleyici (a ve b).
9239 kum, (İng.: sand, Alm.: Sand (m),
Fr.: sable (m), Rus.: necoK)
Doğal olarak bulunan kaya ya da ma­
denlerin kırılıp ufalanmasıyla oluşan
bir malzeme.
Açıklama: Bu terim dökümcülükte
parçacık (tane) boyutu 0,06-2 mm ça­
pında, kil ya da çamur gibi daha ince
bileşenleri olmayan, çoğunlukla doğal
kum yataklarından çıkartılan malzeme
için kullanılır. En yaygın olarak kul­
lanılan döküm kumu silika olmakla
beraber özel uygulamalar için zirkon,
olivin, kromit, alümina ve diğer bazı
kırılmış seramikler de bu maksatla
kullanılır.
9240 kum değirmeni, (İng.: mili (GB);
muller (USA); grinding mili; pan
mixer, Alm.: Kollergang (m); Kol-
lergang (nı) mit feststehendem Teller,
Fr.: broyeur (m): broyeur (m) a eıtve
(f) fixe, Rus.: necracan m e. ihuuıuı)
Kum ya da taneli diğer malzemeleri
katkılarla karıştırmakta kullanılan,
malzeme üzerinde dönen merdaneleri
ve karıştırma bıçakları olan karıştırıcı.
kum yanığı
9241 kum deneyi, (İng.: sand testing,
A lm .: Sandprüfung (f); Formsand-
kontrolle (f), F r.: essais (m pl) de
sable (m); contröle (m) du sable (m),
R u s .: ucnbimamıe (popMoeonuoeo
necra)
Kalıplama ve maça kumlarının fizik­
sel, kimyasal ve mekanik özellikleri­
nin saptanması için yapılan deneyler­
den biri.
9242 kum havalandırıcı, (İng.: aerator
(GB); sand cutter (USA); disinteg-
rator A lm .: Sandschleuder (/), F r.:
diviseur (m); aerateur (m), R u s .:
aspamop necra)
Kumu parçalayan, hacim yoğunluğu­
nu düşüren, havalandıran, genel ola­
rak kalıplama özelliklerini iyileştiren
makine.
9243 kum havalandırma, (İng.: aerate
the sand (GB); cut the sand (USA),
A lm .: den Sand auflockern; den Sand
schleudern, F r.: aerer un sable (m);
diviser un sable (m), R u s .: a)paıımı
necra)
Kuma uygun işlemlerle en düşük gö­
rünür yoğunluk verme.
9244 kum kayması, (İng.: crush, A lm .:
Reibstelle (f), F r.: frotte (f), R u s .:
nepe.ueufenue necra)
Döküm parçasının üzerinde kalıp ya
da maçanın kapatılma yönünde ku­
mun yer değiştirmesi sonucu oluşan
çıkıntı.
9245 kum püskürme, (İng.: sand blas-
ting, A lm .: Druckluftstrahlen (n);
Sandstrahlen (n), F r.: sablage (m),
R u s .: oöâyera necroA-ı)
Bir aşındırıcı püskürterek yüzeyi te­
mizleme işlemi.
9246 kum savurmak kalıplama maki­
nesi, (Ing.: slinger moulding mae-
hine; sandslingeı; A lm .: Sandslinger
(m), F r.: maehine (f) d mouler par
serrage (m ) par projection (f), R u s .:
necroMemııaH (popMoeonnaH A i a ı u u -
ııa)
Derecenin, bir pervanenin savurduğu
kum ile doldurulduğu hareketli ya da
sabit kalıplama makinesi.
9247 kum yanığı, (İng.: burn on, A lm .:
angebrannter Sand (m), F r.: grippure
173
kum yenileme
(f); sable (m) brûle, Rus.: neeoHHbiü
OJICOV)
Kum kabuğun döküm parçasına ancak
taşlama ile çıkarılabilecek şekilde ya­
pışması.
9248 kum yenileme, (İng.: sand reeon-
ditioning, Alm.: Altsandaufbereitung
(f), F r.: regeneration (f) dıı sable (m),
Rus. : eoccmanofuıenue necm)
Kullanılmış döküm kumuna çeşitli iş­
lemlerle ilk özelliklerini kazandırma.
9249 kumun asitliği, (İng.: acidity (of a
sand), A lm .: Aciditât (f) (eines San-
des), Fr.: acidite (f) (d'un sable),
Rus. : Kue.ıomnoemb necıaı)
pH değeri 7’den az olan bir kum katı
asıltısındaki H+ iyonlarının yoğunlu­
ğu*
9250 kumun bazlığl, (İng.: basieity (of a
sand), A lm .: Basizitdt (f) (eines San-
des), Fr.: basieite (f) (d ’un sable),
Rus. : oeuoenoenib necm)
pH değeri 7’den fazla olan bir kum
katı asıltısındaki H+ iyonlarının yo­
ğunluğu.
9251 kupol ocağı; kupol, (İng.: eupo-
la furnace; eupola, A lm .: Kupolofen
(m), Fr.: eubilot (m), Rus.: eaepaum)
Dökümhanelerde dökme demir eritil­
mesinde kullanılan silindirik dikey fırın.
Açıklama: Fırının üst tarafından yük­
lenen malzemeler (kok, dökme demir,
kireç taşı ve diğer katkı maddeleri)
aşağı doğru inerken erir ve belirli ara­
lıklarla akıtma deliğinden alınır.
9252 kuru dayanım (kum), (İng.: dry
strength; baked strengîh, A lm .: Troe-
kenfestigkeit (f), Fr.: resistanee (f)
â see, Rus.: npouuoenib e eyxo.\ı
coemonnuu)
105-110°C sıcaklıkları arasında ku­
rutulup, oda sıcaklığına soğutulmuş
kum karışımının en yüksek basma,
çekme, kesme dayanımları ve esnek­
lik modülü.
9253 kuru kum kalıplama, (İng.: dry-
sand moıdding, A lm .: Trockensand-
formen (n), Fr.: moulage (m) en sable
(m) etüve, Rus.: fopMosm 6eyxyw)
Kil bağlı (% 12-14) kumla yapılan ka­
lıbın fırında kurutularak sertleştiril­
mesi şeklinde yapılan kalıplama.
174
9254 kurutma fırını; sıcak oda; etüv,
(İng.: stove (GB); öven (USA), Alm.:
Trockenofen (m), Fr.: etüve (f), Rus.:
eyıuurbuan Ka.uepa)
Kurutma ve pişirme, ısıyla armıklaş-
tırma (sterilize etme) gibi işlemlerde
kullanılan, düşük sıcaklıkta çalışan
fırın.
9255 kuşak, (İng.: binder, Alm.: Gürtei
(m); Einformrahmen ( m ) , Fr.: frette
(f), Rus.: c e n ı v ı o u j e e e e ı p e c m e o )
Kumu desteklemek için çıkma derece
içinde model dışına yerleştirilen metal
şerit (a).
9256 kuvvetli kum, (İng.: strong sand;
fa t sand, A lm .: starken Sand (m); Qu-
arzsand (m) mit mittlerem bis hohen
tongehalt, F r.: sable (m) fart; sable
(in) gras, Rus.: cu.ibuhiü neeoK)
Genellikle kil miktarının yüksek ol­
masının sonucu iyi yapışma özelliğine
sahip kum.
9257 kükürt kapağı, (İng.: sulphur
dom e (GB); sülfür dome (USA),
A lm .: Schwefelkappe (/), F r.: dome
( m ) de soufre (m), Rus.: koi uki k e
cepnuembiM amudpııdoM)
Basınçlı dökümde erimiş magnez­
yumun yanmasını önlemek için pota
üstüne kapatılan, yüksek yoğunlukta
kükürt dioksit gazı ile dolu kapak.
9258 küreleş(tir)me, (İng.: spheroidi-
zation, A lm .: Sphârobildung (f), F r.:

spheroidisatiorı (f), R u s .: ccpepouöu-
s a if U M )
Değişik şekildeki fazların küre haline
geldiği dönüşüm işlemi.
9259 maça, (İn g .: core, A lm .: Kern (m),
F r.: noyau (m), R u s .: cepöijeeuHa,
ndpo, cmepjıceHb)
Döküm parçasının içinde boşluk mey­
dana getirmek ya da kalıplamayı ko­
laylaştırmak amacıyla, ayrıca yapıla­
rak kalıba yerleştirilen kalıp parçası.
9260 maça bağlayıcısı, (İn g .: core
binder, A lm .: Kernbinder (m); Form-
stoffbinder (m), F r.: agglomerant
(m), R u s .: ceRsy/oıgee eeıpecmeo dm
cmepjicneû)
Pişirme ya da kimyasal sertleşme so­
nucu maça ya da kalıp kumlarını bir
araya yapıştıran bağlayıcı.
9261 maça başı, (İn g .: core print, A lm .:
Kernmarke ()), F r.: portee (f) de
modele, R u s .: cmepotcueeaR eonosKcı)
Model üzerindeki maçanın yerleştiri­
leceği boşlukları meydana getiren çı­
kıntılar.
9262 maça desteği, kalıp desteği,
(İn g .: chaplet, A lm .: Kernstütze (/),
F r.: support (m) de noyau (m), R u s .:
jtcepeöeüm)
Maça ya da kendi kendini taşıyama­
yan kalıp parçalarını yerlerinde tut­
mak için kullanılan, çeşitli şekillerde­
ki metal parçacıklar.
Açıklama: Erimiş metal destek etra­
fında katılaşarak onunla kaynaşır.
9263 maça iskeleti, (ing.: core grid;
core iron; core crab; core rod; core
wire, Alm.: Armierımg (f); Kerneisen
(n), Fr.: armatüre (f), Rus.: Kapmc
cmepjtcHH)
Maçaya (bazen kalıba) gömülen bir ya
da daha fazla parçadan ibaret, maça ya
mala
da kalıbın çeşitli kısımlarının birbirine
tutunmaları ve kalıbın dayanımını ar­
tırmak için kullanılan parça.
9264 maça kumu, (İn g .: core sand, A lm .:
Kernsand (m), F r.: sable (m) â no-
yaux (m pl); sable (m) de noyauta-
ge (m), R u s .: necnanhiü jıumeÜHbiü
cmepjıcenb)
Katkıları ve bağlayıcıları ile işleme
tabi tutularak maça yapımı için hazır­
lanmış kum.
9265 maça sandığı, (İn g .: core box,
A lm .: Kernhasten (m), F r.: boîte (f)
â noyaux (m pl), R u s .: emepjfCHeeoü
H U {U K )
Ağaç, metal ya da diğer malzemeler­
den yapılan, içerisine maça malzemesi
doldurularak şekil verilen sandık.
9266 maça ÜfleyİCİ, (İn g .: core blower,
A lm .: Kernblasmachine (f), F r.: mac-
hine (f) â souffler les noyaux (mpl),
R u s .: necKodyenan cmepotcenb)
Basınçlı hava yardımıyla maça kutu­
suna kum üfleyen alet.
Açıklama: Kumu kutuya sürükleyen
hava maça kutusunun ince yarıkların­
dan kaçar.
9267 maça yağı, (İn g .: core oil, A lm .:
K e rn ö l (n), F r.: h u ile (m) â noyaux
(mpl), R u s .: cM a3m d m cmepotCHn)
Kurutucu ya da yarı kurutucu bir bağ­
layıcı.
Açıklama: Yapıştırıcı bir madde içer­
mesi hâlinde tam bir bağlayıcı olmak­
tadır.
9268 mala, (İn g .: trowel, A lm .: Poliers-
chaufel (f); Truffel (/), F r.: truelle
(f), R u s .: lumyKamypuaH jıonamm;
MacmepoK)
Kum ya da sıva yüzeyini düzeltmekte
kullanılan aletlerden biri.
175
mangan dioksit
9269 mangan dioksit, (İ n g .: mangane-
se dioxide, A lm .: Mangandioxid (n);
Braunstein (m), F rb io x y d e (m) de
manganese (m), Rus.: duoKcuö map-
eanija)
Paslanmaz çelik dökümünde, silika
kumundan yapılan kalıp ve maçaların
sinterlenme noktasını düşürmek için
kullanılan kum katkısı.
9270 masa üstü maça üfleyici, (İn g .:
benek blovveı; A lttı.: kleine Kenıblas-
maehine (j), Fr.: maehine (/) a soııff-
ler d'etabli (m), Rus.: naemomman
neenodyenan emepjıeeıib)
Hareketli bir kum kovası ile üfleme
kafasına sahip küçük bir maça üfleme
makinesi.
9271 mastar; ölçü aleti, (İn g .: gauge;
gage; template, A lttı.: Massstab (m);
Lehre (f); Stiehmass (n); Sehablone
(f), Fr.: ea libre (m);gabarit (m), Rus.:
Kü.lUÖp)
Kalıp, maça ve modelin boyutlarını
ya da yüzeylerin eğimini denetlemek
amacıyla kullanılan şekilli ince levha.
9272 meme, (İn g .: gcıte, A lttı.: Ansehnitt
(m), Fr.: atkıcpıe (f), Rus.: j u iiu iu k )
Erimiş metalin kalıp boşluğuna aktığı,
kanalı kalıp boşluğuna bağlayan açık­
lık. bk. kalıp.
9273 metal dalması, (İng.: m etal penet-
rcıtion, A lm .: pe ne trieıvn (des Me­
talIs), Fr.: abreııvage (m), Rus.: Me­
ni a. ı. ıımeeh'oe npoıııiKuoeetine)
Döküm parçasına yapışmış; metal,
kum karışımı.
Açıklama: Si’ıngerimsi bir yapıdaki
çıkıntı.
9274 mıknatıslı alanda eritme, (İn g .:
levitation melting, A lın .: Selnvehese-
hmelzen (n), Fr.: fus ion (f) en ehanıp
(m) eleetromagneticpıe, Rus.: tııaam
eo (iîeeıuenııoM eoemomıuu)
Metali elektromanyetik alan gücü et­
kisiyle boşlukta asılı tutarak ısıtma ve
eritme.
9275 model; örüntü, (İn g .: pattern,
A lm .: Modeli (n), Fr.: modele (m),
Rus.: Modem, uıaâıon)
1. Ağaç, metal ya da diğer malzeme­
lerden yapılan, kalıplamada döküm
boşluğunun meydana getirilmesinde
kullanılan dökülecek parçanın örne­
ği. 2. Kesmede kılavuz olarak kulla­
176
nılan parçanın tam boyutunda benze­
ri. 3. Belirli, tanıtıcı bir şekil ya da iz.
9276 model levhası, (İn g .: pattern plate
A lm .: Modellplatte (f), Fr.: plaque-
modele (/), Rus.: m odeabuan muma)
Açıklama: Ayrım yüzeyini belirle­
yen, modelin ve gerektiğinde yolluk,
besleme sistemlerinin tespit edildiği
levha.
9277 model salkımı, (İn g .: pattern as-
semblv, A lm .: Modellbaugruppe (f)
Fr.: grappe (f) de modeles (mpl)
Rus.: fnoK Mode.ıeü)
Doğrudan ya da bir yolluk modeline
bağlanarak beraberce güçerirle kapla­
nan döküm modelleri.
9278 modelci cetveli, (İn g .: pattemmak-
er's ruler; eontraetion rulet; A lm .:
Selnvindmass (n), Fr.: metre (m) d ret-
rait (m); metre (m) de modeleur (m)
Rus.: mıneıım Aiode.ibepa)
Bölümleri metallerin çekme payın
içeren, model boyutlarını belirlemede
kullanılan cetvel.
9279 mum giderme, (İn g .: dewaxing
A lm .: Waehsaussehmelzen (n), Fr.:
deeirage (m), Rus.: denapa(fnıııu3a-
i(iıonubiü)
Hassas dökümde mum modeli eri­
terek, yakarak ya da çözündürerek
uzaklaştırma.
9280 mum model; kaybolan mum mo­
del, (in g .: lost-wax pattern, A lm .:
Ausselımehmodell (ti), Fr.: modele
(m) perdıı, Rus.: eoeKoeoü Moöe.ib)
Mum ya da diğer bir malzemeden ya­
pılan metalin dökülmesi sırasında eri­
yerek ya da yanarak yok olan model.
9281 mum modelli döküm, (İn g .: lost-
vıxıx moulding, A lm .: Modellaıısse-
hmelzverfahren (n); Feingiessverfah­
reti (n), Fr.: moıılage (m) â la (oıı en,
c'ıre (f) penine, Rus.: (popAioem no
aoeKoeoıı Modemi)
Genellikle sanat parçalarının dökü­
münde kullanılan bir döküm tekniği.
Açıklama: Mum modelden yapılar
sanat eseri güçerirle kaplanır. Güçerir
pişirilirken mum eriyerek uzaklaşır
Mumun yerine erimiş metal dolduru­
lur. Dünyanın en eski döküm yöntemi
olup hassas dökümün yönteminin ilk
şeklidir.

9282 nişastalı bağlayıcı, (İ n g .: cereal
binder, A lm .: Starkebinder (m), F r.:
produit (m) amylace, Rus.: Kpenumenb
Ha ocuoee Kpaxjııajıa)
Nişasta ya da izomerlerinden birisini
ihtiva eden bileşik.
Açıklama: Patates gibi yumrulardan
(patates unu) ya da mısır gibi taneler­
den (nişasta) yapılırlar. Maça kumları­
nı bağlamada ve kalıplama kumların­
da katkı maddesi olarak kullanılır.
9283 ocak karası, (İn g .: stove black-
ing (GB); blacking; blacking carbon
(USA), A lm .: Schwârze (f), F r.: no ir
(m) d ’etuve (f), Rus.: namypajibnbiİt
epacpum)
Kalıp, maça, pota ya da pik yatakla­
rının boyanmasında kullanılan doğal
grafit.
Açıklama: Grafit, öğütülmüş karbon
ya da bunların ateş çamuru ile karıştı­
rılması ile elde edilen boya.
9284 odun talaşı, (İn g .: woodflour, A lm .:
Holzmehl (n), F r.: far ine (f) de bois
(m), Rus.: dpeeeenan mvkü)
Toz haline getirilmiş odun.
Açıklama: Kalıpta indirgeyici bir at­
mosfer oluşturmak için ve kalıp geniş­
lemesini önleyici, kumun akışkanlığı­
nı artırıcı, kalıp ve maçaların bozul­
masını kolaylaştırıcı katkı olarak kul­
lanılır.
9285 oksijen giderme; indirgeme,
(İn g .: deoxidizing; deoxidation,
A lm .: Desoxidation (f); Entoxidati~
on (f), F r.: desoxydation (f), Rus.:
pacmejı enite, paeKuc.ıum e:ıbubi it)
Açıklama: 1. Erimiş metal içerisinde
oksitler hâlinde bulunan fazla oksije­
ni, genellikle oksijene ilgisi daha yük­
sek malzemeler ilave ederek uzaklaş­
tırma. 2. İstenilmeyen elementleri on­
larla tepkimeye giren elementler ya da
bileşiklerle uzaklaştırma. 3. Metal bi­
tim işleminde yüzeydeki oksit filmini
kimyasal ya da elektrokimyasal yön­
temlerle uzaklaştırma.
9286 oksijen-kireç yöntemi, (İn g .: olp
process (oxygen-lime-powder), A lm .:
Irsid-Verfahren (n), F r.: proeede (m)
olp, Rus.: Kuejtopodno-meeemnbtü
npouecc)
Düz tabanlı, değiştirgeç türü bir kap­
ta bulunan erimiş metalin üstüne saf
ön ısıtıcı
oksijenle taşman kireç tozu üflenerek
yapılan bir dökme demir arıtma yön­
temi.
9287 oksijenle tıraşlama; tıraşlama,
(İn g .: scarfing, A lm .: Brennschneiden
(n), F r.: ebarage (m) au chalumeau
(m), R u s .: Kucnopoduan 3anucmm)
Yüzey çıkıntılarını, yolluk ve besleyi­
cileri gaz üfleciyle kesme.
9288 oksitleyici atmosfer, (İn g .: oxidi-
sing atmosphere (GB); oxidizing at­
mosphere (USA), A lm .: oxidierende
Atmosphâre (f), F r.: atmosphere (f)
oxydante, R u s .: oKucjıumejibnan am-
Moc(j)epa)
Oksijen veren ya da oksijeni olan gaz
karışımı.
Açıklama: ör. yanma için gerektiğin­
den fazla hava içeren fırın atmosferi.
9289 oluk, (İn g .: spout (GB); launder;
runner trough (USA), A lm .: Abs-
tiehrinne (f); Giessschnauze (f), F r.:
chenal (m) de coulee (f); bec (m) de
coulee (f), R u s .: onmepemue)
Kupolde akıtma deliğinin önündeki,
güçerir kaplı kanal.
9290 otoklav; basınçlı kap, (İn g .: au-
toelave, A lm .: Autoklav (m), F r.: aıı-
toclave (m), R u s .: aemoıcıae)
Hava geçirmez, içine konan parçaları
belirli basınçta, vakumda ya da sıcak­
lıkta tutulabilen.
Açıklama: Kimyasal tepkimelerin
yüksek sıcaklık ve basınçta oluşma­
sına yardımcı olan; hassas döküm ka­
lıplarında mum modelin buhar basıncı
altında uzaklaştırılmasında kullanılan
kap.
9291 Ön alaşım, (İn g .: master alloy; hür­
den ing; rieh alloy; A lm .: Vorlegie-
rung (f), F r.: alliage-mere (m), R u s .:
oenocmoü en.nas)
Eriyikte daha iyi bir bileşim denetimi
sağlamak ya da ana metal içinde ko­
layca çözünemeyen güçerir element­
lerin eriyiğe katılmasını kolaylaştır­
mak amacıyla hazırlanmış bir ya da
daha fazla elementçe zengin alaşım.
9292 Ön ısıtıcı, (İn g .: preheater, A lm .:
Vonvcirmer (m), F r.: rechauffeur (m),
R u s .: nodoepeeameib)
Bir dış ısı kaynağından yararlanarak
yakıt ve havayı ısıtan cihaz.
177
ön ısıtmalı fırın

9293 Ön ısıtmalı fırın, (İ n g .: regenerati- 9299 pelte döküm, (İng.: rheocasting,

ve furnace, A lm .: Regenerativgasofen Alm.: Rheoguss (m), Fr.: rheomoulage
(m), F r.: four (m) d recuperatiorı (f), (m), Rus.:peoKacmum)
R u s .: peeenepammnaH nent) Katılaşma aralığında karıştırılarak
Hava ve gaz yakıtı, ısı kazanıcılardan dallantıları küreselleştirilmiş yarı katı
geçerek ısınan fırın. metalin katı pelte dövme malzemesi
9294 ön kaplama, (İn g .: precoat, A lm .: olarak dökülmesi.
Feinschicht (/); Vorschicht (f), F r.: Açıklama: Döküm malzemesi belirli
prerevetement (m), R u s .: npedeapu- boyda kesilmiş daha sonra metal ka­
me.ibHaH noKpbimıiR) lıpta döküme (dövülmeye) hazır sı­
Hassas dökümde, model üzerine kap­ kımlar ya da sonradan kesilerek sıcak
lanan ilk ince güçerir tabakası. preslemede kullanılacak uzun çubuk­
9295 örme kalıp, (İn g .: loam mould, lar şeklindedir.
A lm .: Lehmform (f), F r.: moule (m)
en terre (f), R u s .: emiHRHcm (j)opMa)
Ağır parçaların dökümü için tuğla vb.
den örülerek yapılan kalıp.
9296 parçalı model, (İn g .: loose pattern;
split pattern (GB); parted pattern
(USA), A ln ı.: mehrteiliges zerlegba-
res Modeli; zweiteiliges Modeli (n),
F r.: modele (m) demontable, R u s .:
pa3be.\man Moâe.ih)
Kalıplama ya da kalıptan çıkartmada
kolaylık sağlaması için bir kaç parça­
dan yapılan model.
9297 parçasız astar, (İn g .: monolithic
lining, A lm .: Stampffutter (m); jugen-
lose Auskleidung (f), F r.: garnissage
(m) monolithique, R u s .: Monomımnan
cpymepoem)
Tuğlasız tek parçalı dövme ya da dök­
me astar.
9298 parmak meme, (İn g .: finger ga-
ting, A lm .: Fingeransclmitt (m),
F r.: attaque (f) plate nıultiple, R u s .:
na.ımıiK06biü ianmop)
İnce döküm parçalarında kalıbın ça­
bucak dolması için metalin birkaç
noktadan birden akmasına imkân ve­
ren meme düzeni (a).

9300 perlit, (İng.:perlite, Alm.: Perlit (m),

Fr.:perlite (f), Rus.: nepııum)
Isıtıldığı zaman genişleyerek göze­
nekli küçük parçacıklar haline gelen
yüksek silikalı, yanardağ kayası.

178

Açıklama: Döküm kumu karışımlarında
bazen yalıtkan olarak kullanılmaktadır.
9301 petrol koku, (İng.: petroleum coke,
A lm .: Petrolkoks (m), F r.: coke (m) de
petrole (m), R u s .: nefm RHOû kokc )
Ham petrol damıtıldıktan sonra geriye
kalan artık.
Açıklama: Genellikle karbon yüksel­
tici olarak kullanılır.
9302 pik döküm külçesi, (İng.: pig,
A lm .: Roheisenmassel (f), F r.: gue-
use (f); gueuset (m), R u s .: Hyeynubiü
cjıumoK)
Yeniden eritmek amacıyla kullanılan
birincil metal ya da hurda tomruğu.
Açıklama: Genellikle dökme demir
için kullanılır.
9303 potada karıştırma, (İng.: ladle
stirring, A lm .: Bewegung (f) im Tiegel
(m); geschöpfter Tiegel (m), F r.: agi-
tation (f) de la solution (f) liquide dans
le creuset (m), R u s .: pasMeuiueanue e
Koeıue)
Katkıların benzeşik karıştırılması, ka-
tışkıların uzaklaştırılması, ısı dengesi­
nin sağlanması gibi nedenlerle pota­
nın içine gibi bir gaz (ör. Argon) püs­
kürtülerek ya da pota elekromanyetik
bir karıştırma sargısı içine konularak
içindeki erimiş metalin karıştırılması.
9304 potalı indükleme ocağı, (İng.: co-
reless induction furnace, A lm .: Induk-
tionstiegelofen (m), F r.: four (m) elec-
trique â induction (f) a creuset (m),
R u s .: öeccmepjfcneeaM undyKUfUOHnaR
neub)
İkincil devreyi pota içindeki metalin
ya da iletken malzemeden bir potanın
oluşturduğu indükleme ocağı.
saçma püskürtme
9305 potalı ocak, (İn g .: crucible furnace,
A lm .: Tiegelofen (m), F r.: four (m) â
creuset (m), R u s .: muceabuan neub;
eopmKoeaM nenb)
Malzemenin bir pota içerisinde ısıtıla­
rak eritildiği ocak.
9306 püskürtmeli döküm, (İn g .: spray
casting: Ospreyprocess, A lm .: Spray-
guss (m), F r.: coulee (f) en grappe (f),
R u s .: jıumbe cpacnbiJienueM)
Döner bir mil üzerine erimiş metal
püskürtülerek yapılan, kısa boru şek­
lindeki parçaların üretiminde kullanı­
lan bir döküm yöntemi.
9307 reçineli bağlayıcı, (İn g .: plastic
binder; resin binder, A lm .: Kust-
harzbinder (m), F r.: resine (/)
agglomerante, R u s .: ccRsyumpıû
nnacmuK)
Isıl sertleşen, maça kumu bağlayıcısı
olarak kullanılan yapay reçine.
Açıklama: Genellikle fenol formalde­
hit, üre formaldehit ya da poliüretan­
dır.
9308 sabit fırın, (İn g .: bale-out furnace,
A lm .: feststehender O f en (m), F r.:
four (m) fixe, R u s .: nenoöeuoiCHbiü
nenb)
Devrilemeyen ve hareket ettirileme-
yen fırın.
9309 saçma püskürtme, (İn g .: shot-
blasting, A lm .: Schleuderstrahlen
(m), F r.: g re n a illa g e (m), R u s .: öpo-
öecmpyünaR OHUcmna, dpoöecmpyü-
naR oöpaöomKa)
Yüzeyi temizleme amacıyla bir per­
vanenin merkezkaç kuvveti etkisiyle
saçma şeklindeki metal parçacıkları-
179
salınımlı ocak
nın belirli bir yönde savrulması.
Açıklama: Genellikle döküm parça­
ların yüzeylerinin temizlenmesi için
kullanılır.
9310 salınımlı ocak, (İ n g .: rocking fur-
nace, Alttı.: Sehaııkelofen (m), Fr.:
four (m) oscillant, R u s .: Kamu<)iıtaxcx
nemi)
Çalışması sırasında salınım yapabilen
ocak.
9311 sarkma, (İng.: sag: strain, Alttı.: ab-
gerissene Form (f), Fr.: defoneement
(m) de moule (m), R u s .: npoeueamb)
Alt ya da üst derece kalıp kumunun
yeteri kadar kuvvetli olmaması sonu­
cu döküm parçasının boyutlarındaki
artma ya da eksilme.
9312 sarsmalı kalıplama makinesi,
(I n g .: jolt moıtlding machine. Alttı.:
Riittelformmasclıine (j), Fr.: mcıehine
(f) â mouler â serrııge (m) par seeo-
nsses (fpl), R u s .: ecmpn.nıeaıoııum
(j)opM06omum Maıııuna)
Sarsma işleminin kalıbın alt sehpaya
düşmesiyle meydana geldiği kalıpla­
ma makinesi.
9313 savurma basınçlı döküm, (İn g .:
centrifııgal pressure easting: eentri-
fııging. Alttı.: Sehleııderformguss (m),
Fr.: eoulee (f) souspression (f) eentri-
fuge, R u s .: ııeumpobe.yıcııoe .amibe)
Dönme ekseni etrafına dizilmiş kalıpla­
rın merkezkaç kuvvetinin yarattığı ba­
sınçla doldurulduğu döküm yöntemi.
180
9314 savurma döküm; merkezkaç
döküm, (İn g .: true centrifugal cas-
ting (GB); centrifugal easting (USA),
A im . : Eehtesschleudergiessverfahren
(n), F r.: centrifugation (f) püre, R u s .:
ifenmpoöejfcnoe aunibe)
Döküm parçası ekseni ile dönme ek­
seninin çakıştığı, döküm parçası kaim
lığının dökülen metalin miktarı ile be­
lirlendiği yatay ya da düşey savurma
döküm.
Açıklama: ör. bu yöntemle yapılan
boru (a) ya da dişli taslağı (b) dökümü.
9315 sefer, (Ing.: eampaign, Alm.: Ofen-
reise (f). Fr.: eampagne (f), Rus.:
epoK c.ı\\yfcObi)
Bir tesis ya da fırının kesintisiz olarak
işletildiği süre.
9316 seramik kalıplama, (İng.: cera-
mic moulding, Alm.: keranıisehes
Formverfalıren (n), Fr.: moıılage (m)
eeramicpıe, Rus.: KepaMimecKcm <pop-
Ma)
İnce taneli seramik giiçerirle yapılan
kalıplama.
Açıklama: Bağlayıcı katılmış güçerir
model ve destek kalıbı arasına ya da
maça kutusuna dökülür. Bağlayıcılar
soğuk olarak sıyırmaya imkân veren
ilk sertleşmeyi sağlar. Sıyırmadan
sonra şeklini muhafaza eden kalıp
yüzeyi yakılarak ve/ya da kurutularak
tam sertleştirilir. Yüzeyin yakılması
sırasında oluşan mikroçatlaklar kalı­
bın ısıl şoka dayanımını sağlar. Destek
kalıbının hazırlanma şekli farklı olan

Show ve Unicast adlı iki yöntemi bu­
lunmaktadır.
9317 seramik maça; ön biçimli sera­
mik maça, (İn g .: preformed cem ­
in ic core, A lttı,: keramischer Kern
(m), F r,: noyau (m) ceramique, R u s ,:
KepaMunecKuü c m e p .i K 'e n b )
Genellikle hassas döküm parçasının
modelle şekillendirilemeyecek iç kı­
sımlarını oluşturmak için kullanı­
lan ve seramik malzemeden yapılan
maça.
9318 sıcak çatlama, (İng,: hot emek; hot
craeking, A lm ,: Heissriss (m), F r,:
cassure (f) â ehaud; felure (/) d ehaud,
R u s .: eopHHCiH mpeufuua)
Döküm parçasının sıcakken ellenme­
si, sıcakken kalıp bozulması sonucu
ya da katılaşmadan sonra soğuma sı­
rasında oluşan iç gerilimler etkisiyle
oluşan çatlak.
Açıklama: Sıcak yırtılmadan daha az
açık olup kırılma yüzeyinde daha az
oksitlenme ve karbonsuzlaşma görü­
lür.
9319 sıcak dayanım (kum), (İn g .: hot
strength, A lm .: Heissfestigkeit (f), F r.:
res istemce (f) d ehaud, R u s .: sopanaa
ebidepatcKa)
Kumun oda sıcaklığının üstünde bir
sıcaklıktaki dayanımı (basma, kesme,
kırılma modülü vb.).
9320 sıcak havalı kupol, (İn g .: hot hlast
cupola, A lm .: Heisswindkupolofen
(m), F r.: cubilot (m) d vent (m) ehaud,
R u s . : saepauKa ua j/capKOM âymue)
Üfleme havası yanma gazlarıyla ya da
dışarıdan ısıtılan kupol.
9321 sıcak kutulu kalıplama, sıcak
kutulu maça yapma, (İn g .: hot-
hox moulding, hot-box core making,
A lm .: Hot-Box-verfahren (n); Warm-
kastenverfahren (n), F r.: boîte (f) cha-
ude (moulage (m), noyautage (m) en),
R u s .: eopmee (popMoeamıe)
Sıcakta serteleşen, genellikle tezgenli
bir bağlayıcı karıştırılmış kumun ço­
ğunlukla üflenerek model etrafına ya
da maça kutusuna sıkıştırılması ile
yapılan kalıplama ya da maça yapma
yöntemi.
sıkıştırmalı kalıplama makinesi
Açıklama: 180-200°C’taki sıcak ku­
tuda serteleşme zamanı 15-20 saniye­
dir. İstenilen kalınlığa ulaşıldığında
kalıp modelden ayrılır.
9322 sıcak nokta, (İn g .: hot spot, A lm .:
Heisspunkt (m); örtlich überhitzte
(stark aufgeheizte) Stelle (f), F r.: po-
int (m) ehaud, R u s .: sopanan moum)
Kalıp ya da döküm parçasının nispe­
ten daha yüksek bir sıcaklıkta daha
uzun bir süre kalan kısımları.
9323 sıcak odalı makine, (İn g .: hot
chamber machine; gooseneck ma-
chine, A lm .: Warmkammer-Druck-
giessmachine (f), F r.: machine (/) a
chambre (f) chaude, R u s .: Mauıuna e
sopaneü KOMepoü)
Basınç altındaki metal haznesinin, fı­
rının erimiş metal haznesine dalmış
halde bulunduğu basınçlı döküm ma­
kinesi. bk. basınçlı döküm.
9324 sıcak örtme, (İn g .: hot topping,
speiser, F r.: rechauffage (m)
A lm .:
des masselottes (fpl), R u s .: eöpünce
noKpbimue)
Besleyicinin üstünü dökümden hemen
sonra ısı veren bir malzeme ile örtme.
9325 sıcak yırtılma, (İn g .: hot tear; hot
tearing, A lm .: Heissriss (m); Span-
nungswarmriss (m), F r.: crique (f) de
retra it (m), R u s .: sopamın paspme)
Kristaller arasından geçen, genellikle
ince dallantılı yapıda ve oksitlenmiş
bir yüzeyi olan çatlak.
Açıklama: Döküm parçası katılaşır­
ken büzülmesi engellendiğinde son
katılaşan bölgede meydana gelir.
9326 sıkişabilirlik, (İn g .: compactibility,
A lm .: Verdiehtbarkeit (/), F r.: aptitu-
de (f) au serrage (m), R u s .: yıuıommı-
eMoemb)
Kumun ve diğer toz hâlindeki malze­
melerin basınç altında sıkışabilme ye­
teneği.
9327 sıkıştırmak kalıplama makinesi,
(In g .: squeeze moulding machine;
squeezer machine, A lm .: Pressform-
masehine (f), F r.: machine (f) d mo-
uler d serrage (m) par pression (f),
R u s .: Mauıuna dm (j)opMiıpoHKU npu
cdaejıueanue)
181
sıvı metal basıncı

Sıkıştırma eylemini sadece basınçla Pota ağzına, yolluğa vb. konarak eri­
yapan, daha ziyade sığ kalıpların ka­ miş metaldeki curufun ya da köpüğün
lıplanmasında kullanılan kalıplama süzülmesinde kullanılan tuğla.
makinesi. 9334 sıyırmak pota, (İng.: dam-type
9328 sıvı metal basıncı, (İng.: metallos- lip ladle, Alm.: Giesstiegel (m) mit
taîic pressure; ferrostatic pressure, Schlackenstein (m), Fr.: poche (f) â
A lttı.: metallostatischer Druck (m); barrage (m), Rus.: (j)UJibmpyi()iquü
ferrostatischer Drıtck (m), Fr.: pres- Koeuı)
sion (f) metallostaticjue; pression (f) Curufun döküm ağzına gidişini tutan
ferrostatiqne, R u s . : Menunocmamu- güçerir bir engeli olan pota.
necrne das.ıeuuH, (peppocmamıme- 9335 sodyumlama, (İng.: sodium mo-
cme dasnenue) dification, Alm.: Natriumveredelung
Sıvı metalle dolan kalıp boşluğunun (f), Fr.: modification (f) par le sodium
yüzeylerine gelen metal basıncı. (m), Rus.: ModufuKaijUM uampun)
9329 sıyırma, (İn g .: stripping, A lm .: Mo­ Genellikle % 13 silisyum-alüminyum
alaşımlarına uygulanan, az miktarda
dellabhebung (f), Fr.: demoulage (m),
sodyum ve arkasından NaCl-NaFl ka­
R u s .: cöııpamıe)
rışımı katarak yapılan, silisyum fazım
Kalıbı modelden, maçayı maça kutu­ küçültmek suretiyle özellikleri iyileş­
sundan ayırma. tirme işlemi.
9330 sıyırma açısı; koniklik; eğim, 9336 soğuk hazneli makine, (İng.: cold
(İng.: batter (GB); taper (GB); draf t chamber machine, Alm.: kaltkammer-
(USA); draught, A lm .: Formsehrage Druckgiessmaschine (f), Fr.: machine
(f); Aııshebesehrage (f); Neigımg (f), (/) â chambre (f) froide, Rus.: Mamutta
Fr.: depouille (f);incliıuıison (f), R u s .: e Kojıoduoü Ka.Mepoü)
ycojı edupauue, Kouyeooopasnoenib) Metal haznesi ve iteneği (pistonu) ısı­
Kumdan modelin ya da metal kalıptan tılmayan basınçlı döküm makinesi.
dövülen parçanın kolayca çıkartılabil­
mesi için model ya da kalıp yüzeyleri­
ne verilen eğim.
9331 sıyırma çıkıntısı, (İng.: skimming
chamber; skim yat e. A lttı.: Sehlae-
kenfalle (/); Schlacketıfang (m), Fr.:
chambre (f) a crasses (fpl), R u s .:
ıiLiaKOfibiıı öapuep)
Curuf ve istenilmeyen diğer malzeme­
lerin kalıp boşluğuna girmesini önle­
mek için yolluk ya da gidicide yeralan
boşluk ya da tümsek.
9332 sıyırma makinesi, (İng.: drawing
machine; stripping machine, A lm .:
Aushebemaschine (f), Fr.: demouleuse
(f), R u s .: cdupomiaH MaıuıiHa)
Model ya da maçayı sıyırmakta kulla­ 2.Durum kalıp 3. Durum
doldurma ve bekleme kalıptan çıkarma
nılan makine.
9333 sıyırma tuğlası, (İng.: skimmer 9337 soğuk kutulu kalıplama, soğuk
brick, A lm .: Dammstein (m), Fr.: bri- kutulu maça yapma, (İng.: cold
que-barrage (f), R u s .: (/ıiLibmpyıoutuü box (moulding, core making), Alm.:
Kiıpmm) cold-box-Verfahren (n), Fr.: boîte (f)

182
 şişme

froide (moulage (m), noyautage (m)

en), R u s ,: xojıodnoe (popMoeanue)
Yapay reçinelerle bağlanmış kumun,
sıkıştırıldığı kutuya gaz hâlindeki tez-
gen üflenerek serteleştirildiği kalıpla­
ma yöntemi.
9338 soğuk sertleşen bağlayıcı, (İng.:
cold setting binder; no bake binder;
air bond, A lm .: kalthârtender Binder
(m) , F r liant (m) durcissant â froid,
R u s ,: C6M3Ka Kojıoönoeo omeepjtcde-
huh)

Isı uygulamadan, kimyasal bir tepki­

me ya da su kaybı ile sertleşen bağla­
yıcı.
9339 soğuma çatlağı, (İng,: pull crack,
A lm ,: Risse (f) beim Schrumpfen
(n) , F r,: crique (f) par retrait (m)
contrarie, R u s .: ycadonnan mpeuuına)
Döküm parçasının şekline bağlı ola­ 9343 sürekli döküm, (İng.: continu-
rak soğuma sırasında meydana gelen ous casting; strand casting, Alm.:
artık gerilmeler sonucu oluşan çatlak Strangguss (m), Fr.: coulee (f) con-
9340 soğutma kanadı, (İng,: cooling tinue, Rus.: nenpepbienan pasjıuem,
fin, A lm .: Kühlrippe (f); Kühlfeder nenpepbienoe jıumbe)
(f), F r.: nervure (f) de refroidissement Dökülen parçanın kesitini belirleyen,
(m), R u s .: oxnajtcdajoufeepeöpo) suyla soğutulan kalıba bir uçtan dö­
Döküm parçasının bazı kısımlarına bu külen metalin, katılaştıkça diğer uçtan
bölgelerde soğumayı hızlandırmak, sürekli olarak çekilmesi esnasına da­
içbükey köşelerde sıcak yırtılmayı ön­ yanan döküm tekniği.
lemek amacıyla yerleştirilen kanatçık­ Açıklama: Genellikle tomruk, kütük,
lar. levhalık ve boru şeklinde yarı bitmiş
9341 su soğutmalı kupol ocağı, (İng.: haddeleme ürünlerinin üretiminde
water-cooled cupola furnace, A lm .: kullanılır.
Wassergekiihlter Kupolofen (m), F r.:
cubilot (m) refroidi; cubilot (m) â
water-jacket (m), R u s .: eaepanoK e
eoÖHHbiM ox.ıa,xcdenueM)
Erime bölgesindeki zırhı (bazılarında
üfleme delikleri dâhil) bir ceket içeri­
sinden ya da zırh üzerinden akan su ile
soğutulan kupol ocağı.
9342 süpürme mastarı, (İng.: strickle
board; sweep board, A lm .: Schablo-
nierbrett (n); Drehschablone (f), F r.:
planche (f) â trousser, R u s .: (pop.no-
eoHHbiü luaCııon)
Dairesel parçaların iç ya da dış yüzey­
lerinin şekli verilmiş, bir merkez etra­ 9344 şişme, (İng.: swell, Alm.: Treibstelle
fında döndürülerek kalıba şekil ver­ (f), Fr.:foçage (m), Rus.:ymompenue)
mekte kullanılan mastar. Yeterli dövülmemiş kalıbın yüzeyleri-

183
takke
nin sıvı metal basıncı ya da dökme de­
mirde büyüme sonucu genişlemesiyle
döküm parçasının kaba bir görünüm
alması.
9345 takke, (İ n g .: skııll, A lm .: Pfannen-
rest (m), F r.: fon d (m) de poche (/),
R u s .: eapHUccuıc)
Metal boşaltıldıktan sonra potada kalan
katılaşmış metal ya da curuf kabuğu.
9346 tambur pota, (İn g .: dm m ladle,
A lm .:Trommelpfanne (/); Giesstrom-
mel (f), F r.: poehe-tonneau (f), R ııs.:
öapaoaHHbiü maıu)
Yatay ekseni etrafında dönerek boşalt­
ma yapan pota.
9347 tane küçültücü, (İn g .: grcıin refiner,
A lm .: Kornfeinungsmittel (n), F r.:
prodııit (m) d'affinage (m) dıı gnıin
(m), R u s .: sepno ırsMemrıaıoııpıiı)
Küçük taneli döküm yapısı elde etmek
amacıyla sıvı metale katılan, çekir-
deklenmeyi kolaylaştırıcı malzeme.
9348 tapa, (İn g .: bot; bot t, A lm .: Stopfen
(m), F r.: bouehon (m) de eoıılee (f);
tampon (m) de eoıılee, R u s .: enıonop)
Metal alma deliğini kapatmak için
kullanılan ucuna kil ya da kum topağı
yerleştirilmiş çubuk.
9349 taşıma kolu, (İn g .: luuıd shcınk;
slıank, A lm .: Trcıgselıere (f); Tiegels-
e/ıere (fi, F r.: brcıneard (m) d nuı nehe
(m), R u s .: p y m n n iK a )
1. Küçük eritme ya da taşıma potala­
rını taşımada kullanılan kol. 2. Kalıp,
takım ya da dövme parçasının tutmaya
yarayan kısmı.
9350 taşıma potası; pota, (İn g .: ladle,
A lm .: Pfanne (f); Giesspfanne (fi;
Giesslöffel (m), F r.: poehe (f), R u s .:
maıu)
184
Erimiş metali taşıma ve dökme için
kullanılan, içi güçerirle kaplı kap.
9351 teğet meme, ( in g .: tangential gate
A lm .: Tangentialanschnitt (m), F r.:
attaque (f) tangentielle, R u s .: mau-
een ııııa.ibubiü sam sop)
Kalıp boşluğundaki metale bir dönme
hareketi vermek için parçanın kenar­
larına teğet olarak açılan meme.
9352 tepkimeç, (İn g .: reactor, A lm .: Re­
aktör (m ); Reaktionsgefass (n), F r.:
reaeteıır (m), R u s .: peaKmop)
1. İçinde kimyasal tepkimelerin oldu­
ğu kap. 2. İçinde zincirleme atom par­
çalanması tepkimesinin olduğu cihaz.
9353 terleme, (İn g .: sweat; sweating; ble-
eding; s\veating oııt, A lm .: Aitsehwit-
zııng (f); Selnvitzkugel (f), F r.: ressua-
ge (m ) extenıe, R u s .: nomenue)
1. Katılaşma sırasında düşük sıcaklık­
ta eriyen fazın besleyici ya da döküm
parçası yüzeyinden küremsi kabarcık­
lar hâlinde yükselmesi. 2. Isıl işlem
sırasında düşük sıcaklıkta eriyen öğe­
nin, ör. tunçta kurşunun, parça yüzeyi­
ne damlalar hâlinde yükselmesi.
9354 ters ayrımlaşma, (İn g .: inverse
segregation; negative segregatioıı,
A lm .: umgekehrte Seigerımg (f), F r.:
segregation (f) inverse, R u s .: oOpcım-
ncm miKoaumı)
Döküm parçasının erken katılaşan
kısımlarına düşük erime sıcaklıklı bi­
leşenlerin girmesi sonucu oluşan bile­
şim farklılaşması.
9355 ters buyma, (İn g .: inverse chill,
A lm .: umgekehrter Hartgub (m), F r.:
trempe (f) inverse, R u s .: npomuaono-
jıooıcnaH 3ciKOJiKa)

Dökme demir döküm parçasının iç
kısmının buymuş ya da beyaz dış kıs­
mının benekli ya da serbest grafitli bir
yapıda olması.
9356 ters çevirmeli döküm, (İn g .: in-
version casting, A lm .: kipptiegeles
Giessverfahren (n), F r.: coulee (f) par
retournement (m) du four (m), R u s .:
UHeepmupoeaHHbiü jıumbe)
İndirgeyici atmosferde eritme yapıla­
rak curuf oluşması önlenen bir elekt­
rikli eritme ocağı üzerine yerleştiril­
miş bir kalıba, ocağı baş aşağı çevri-
rerek doğrudan döküm yapma.
9357 tıkama, (İn g .: sealing, A lm .: Abdich-
ten (n), F r.: etarıchement (m) d e pores
(fpl), R u s .: 3epMemu3ai{un)
1. Daha az soğurucu hâle getirmek
için anot kaplamalarının gözenekleri­
ni kapama. 2. Döküm parçalarında gö­
zenekleri ısıl sertleşen plastiklerle ka­
pama.
9358 tıkama çubuğu, (İn g .: stopper
road, A lm .: Stopfenstange (f); Stop-
fenverschluss (m), F r.: quenouille
(f); quenouille (f) de coulee (f), R u s .:
cmonopHbiü cmepofcenb)
1. Alttan boşaltmak potada memeden
kalıba metal akışını kontrol eden alet,
bk. alttan boşaltmak pota. 2. Dol­
durma havuzunu tıkayıp havuz dol­
duktan sonra metalin kalıp boşluğuna
girmesi için kaldırılan tapayı tutan çu­
buk.
Açıklama: Güçerir bir koruyucu bile­
zikle kaplı, grafit ya da güçerir bir ta­
pası olan çelik bir çubuktur.
9359 titreşimli kalıplama makinesi,
(İn g .: vibratory moulding-machine,
A lm .: Vibrationsformmaschine (f),
F r.: machine (f) â serrage (m) par vib-
ration (f), R u s .: eu6paquoHHo (popMo-
eoHHan M auıuna)
Kalıbı titreştirerek kumu sıkıştıran ka­
lıplama makinesi.
9360 tokmak, (İn g .: rammer, A lm .:
Stampfer (m), F r.: fouloir (m), R u s .:
mpaMÖosKa)
Kalıplama kumu ya da astarı sıkıştır­
mada kullanılan düz tabanlı ya da yas­
sı tabanlı alet.
üfleme maça
9361 tortu, (İn g .: sludge, A lm .: Schlamm
(m), F r.: depöt (m); residu (m), R u s .:
ocaöoK, uuıaju)
Potanın dibinde toplanan, erimiş me­
talden ağır, oksitlenmiş elementler.
9362 tozlama, (İn g .: stuccoing, A lm .: Be-
sanden (rı), F r.: poudrage (m), R u s .:
onbijıeuue)
Hassas dökümde bulamaca daldırıl­
mış salkımları, bir sonraki tabakay­
la daha iyi yapışmasını sağlamak ve
güçerir kabuğu oluşturmak amacıyla,
bulamaçtan çıkar çıkmaz ince güçerir
tozla kaplama.
9363 uçucu kül, (İn g .: fly ash, A lm .: Flu-
gasche (f), F r.: inclusion (f) de cerıd-
res (fpl), R u s .: 30JibHan nbiJib)
Taş kömürü, kok ya da diğer katı ya­
kıtların yanması sırasında oluşan ince,
silisyumlu toz.
9364 üfleme deliği, (İn g .: tüyere, A lm .:
Dilse (f); Blasdüse (f); Blasform (j);
Windform (f), F r.: tüyere (f), R u s .:
(fypMa (doHHoeo Koueeüepa), dymbe-
san (fypMa (doMeuHoü nenu))
Bir fırının, ör. kupol fırınının, güçerir
örgüsündeki, içeri basınçlı hava veren
kanal, bk. kupol ocağı.
9365 üfleme maça, (İn g .: blown core,
A lm .: geblasener Kern (m), F r.: no-
185
üre formaldehit reçine
y a n (n)souffle, R u s .: « h id y s n o ıı emep-
jfce/ib)
Maça kutusu basınçlı hava etkisi ile
üflenen kumla doldurularak yapılan
maça.
9366 üre formaldehit reçine, (İn g .: u r c a
f o r m a l d e h y d e r e s in , Al m.: a r n s to ff -
f o r m a I d e h y d - H a r z (n), Fr.: r e s in e (f)
u r e e - fo r m a l d e h y d e , R u s .: KapöaM U -
d o 4 )o p A ta .ib d e e u d n a x cMOJia)
Üre ya da tiyo-üre ve formaldehitin
yoğunlaşma ürünü.
Açıklama: Isıda sertleşir, suda çözü­
nür. Kalıp ve maça bağlayıcısı olarak
kullanılır.
9367 Üst besleyici, (ing.: top feeder
(GB); top riser (USA), Alm.: aufge-
setzter Speiser (m), Fr.: masselotte (f)
en charge (f), R u s .: s e p x u u ü nııma-
me.ib)
Döküm parçasının üst tarafına yerleş­
tirilen besleyici (a ve b).
9368 Üst derece, (İn g .: cope box; cope,
Alm.: Oherkasten (m), Fr.: ehâssis
(m) de dessas, Rus.: 6epxmiH onom)
Derecenin kalıbın üst kısmını oluştu­
ran bölümü.
9369 vakum ark eritme, (İn g .: vacuum
are remelting; var, Alm.: Vakuumlieh-
thogensehmelzen (n), Fr.: fusion (f)
sous vide (m) d are (m), Rus.: npoı\eee
BAP (mKyyMuo-dyeoeoû nepen/ıae))
Yenir elektrotlu eritme yöntemlerin­
den biri.
186
Açıklama: Isı elektrotla eritilecek
malzeme arasında oluşturulan arkla
üretilir. Süreç vakum altında gerçek­
leştirilir. Erimiş metal damlalarının
düşük basınçlara maruz bırakılması
metaldeki çözünmüş gazları azaltır.
9370 vakumda arıtma; vakumda gaz
alma, (in g .: vacuum refining; vacuum
degassing, A lm .: Vakuumfeinen (n);
Vakuumentgassung (f), Fr.: affinage
(m) par le vide (m); degazage (m) par
le vide (m), Rus.: pacfunupoeamıe e
eaKyy.Me)
Metalden gazları uzaklaştırmak ama­
cıyla vakumda yapılan indükleme ya
da arkla eritme.
9371 vakumda eritme, (İn g .: vacuum
melting, A lm .: Vakuumschmelzen (n)
Fr.: fusion (/) sous vide (m), Rus.:
(uiKyy.MnaH naasna)
Havadan bulaşmayı önlemek ve me­
talde çözünmüş gazları uzaklaştırmak
için vakumda yapılan eritme.
9372 vakumda indüklemeli eritme,
(Ing.: vacuum induction melting; vim,
A lm .: Vakuuminduktionsschmelzen
(n) , Fr.: fusion (f) sous vide (m) d in­
duction (f), Rus.: (iaKyyMHo-undyKijih
on Han n.ıaoKa)
Yeniden eritme ve arıtma için kullanı­
lan, eritmenin bir vakum odasında in­
dükleme ısıtma ile yapıldığı bir yön­
tem.
Açıklama: Metal, potada eritilip va­
kum altında kalıba dökülür.
9373 vakumda kalıplama, (İn g .: vacu­
um moulding; v proeess, A lm .: Vakıı-
um-Formverfahren (n), Fr.: moulage
(m) sous vide (m), Rus.: earyvMHO?
(fopMouanue)
Silika kumu ile bağlayıcı kullanılma­
dan yapılan bir kalıplama.
Açıklama: Plastik bir örtüyle kap­
lı model levhası üzerindeki sızdırmaz
model kutusuna dökülen kumun üzeri
bir diğer plastik örtüyle kaplanır. Va­
kum, kumun model yüzeyinin şeklini
almasını ve gerekli sertliği sağlar.
9374 yarı besleyici, (İn g .: side jccdc:
A lm .: seitlieher Speiser (m), Fr.: mas­
selotte (f) d talon (m), Rus.: domsan
nodana

Döküm parçasının yan tarafına yerleş­
tirilmiş besleyici.
9375 yansımalı fırın; alev fırını, (İn g .:
öpen flame furnace; reverberatory
furnace, A lm .: Flammofen (m), F r.:
four (m) reverbere; reverbere (m),
R u s .: ompcotcamejibHaR neub)
Haznesinin bir ucunda yanan yakı­
tın alevlerinin, metal üzerinden diğer
uçtaki bacaya doğru geçerken metali
ısıttığı ocak.
Açıklama: Isı, tavan ve yan duvar­
lar tarafından da metale yansıtılır, ör.
şekilde gösterilen bakır elde etmekte
kullanılan yansımalı fırın.
9376 yapay kalıp kumu; bireşimli
kalıp kumu, (İn g .: synthetic sand,
A lm .:synthetischer Sand (m), F r.:
sable (m) synthetique, R u s .: cunme-
muuecKuü necoK)
Genellikle silika asıllı güçerir tane­
lerden oluşan, kil ilave edilmiş kalıp
kumu.
9377 yapay kum, (İn g .: artificial sand,
künstlicher Sand (m), F r.: sable
A lm .:
(m) artificiel, R u s .: ucKyccmeenHbiü
necoK)
Kayaların kum taneleri boyutunda kı­
rılması ile elde edilen kum.
9378 yapışma noktası, (İn g .: stick po-
int, A lm .: Anbacktemperatur (f), F r.:
point (m) d ’accrochage (m), R u s .:
moHKa npujıunanuR)
Sıcak metalle belirli süre temas
hâlinde kalan kaplanmış kum ya da
güçeririn metale yapıştığı sıcaklık.
yaş dayanım
9379 yarı savurma döküm, (İn g .: se-
mi-centrifugal casting, A lm .: Schle-
uderguss (m) mit Kemen, F r.: semi-
centrifugation (f), R u s .: nojıyijenmpo-
öejfcnoe numbe)
Döküm parçası ekseni ile dönme ek­
seninin çakıştığı, boşlukların maça ile
sağlandığı, metalin merkezkaç kuv­
vetler etkisi altında katılaştığı savur­
ma döküm.
9380 yarı sürekli döküm; doğrudan
soğutmalı döküm, (İn g .: direct
chill casting; semicontinuous casting,
A lm .: halbkontinuierliches Giessen
(n), F r.: coulee (f) semi-continue,
Kazana ve
nenpepbienoe xojıoönoe jıumbe;
R u s .:
nojıynenpepbienoe jıumbe)
Haddeleme ya da darçıkım için sürek­
li tomruk dökme yöntemi.
Açıklama: Metal kısa bir kalıbın içi­
ne dökülür ve katılaşırken kalıp ma­
sası tabanı yavaş yavaş alçaltılır. Ka­
tılaşmış kabuk, kalıbın alt kısmında
sıvı metal haznesi görevi yapar. Tom­
ruk, kalıp ve aşağı inen metal üzerine
su püskürtülerek soğutulur. Tomruğun
boyu masanın hareket mesafesi ile sı­
nırlı olduğundan sürece yarı sürekli
döküm adı verilmiştir.
9381 yaş dayanım, (İn g .: green strength,
A lm .: Grünfestigkeit (/), F r.: resis-
tance (f) â vert, R u s .: npounocmb
ecbipyjo)
1. Nemli kum karışımının oda sıcak­
lığındaki basma, çekme, kesme daya­
nımları ya da kırılma modülü. 2. Toz
metalürjisinde parçanın sıkıştırmadan
187
yaş kum

sonra, sinterlemeden önceki dayanı­ Kalıpların üst üste konarak, tek bir
mı. dikey yolluktan yatay memelerle bes­
9382 yaş kum, (İn g .: green sand, A lm .: lendiği döküm şekli.
Grünsand (m), grüner Sand (m); 9388 yığma kalıplama, (İn g .: stack mo-
Nassgusssand (m), Fr.: sable (m) vert, ulding, A lm .: Stapelguss (m), F r.:
R u s ,: ejıajK'Hbiü necoK) nıoulage (m) en grappe (f), R u s .:
Kurutulmamış, nemli kum. cm ononnoH (po p M o e m )
9383 yenir elektrotlu eritme, (İn g .: con- Yarım kalıbın bir tarafında alt derece­
sumable electrode remelting, A lm .: ye bir tarafında üst dereceye ait kalıp
Umschmelzen mit Abschmelzender boşluğu meydana getirilerek ve bu ya­
Elektrote, Fr.: fusion (f) â electrode rım kalıplar üst üste yerleştirilerek tek
(f) consumable, R u s .: nepemae nna- bir yolluktan beslemek suretiyle ya da
emijeeocH ııeKmpoöa) normal dereceler üst üste konarak tek
Arıtılacak metalden yapılmış elektrot­ bir yolluktan beslemek suretiyle yapı­
la su ile soğutulan bakır kalıp arasın­ lan kalıplama.
daki elektrik akımının yarattığı ısı ile 9389 yolluk çıkıcisı, (İn g .: run-off riser,
elektrotun eritilerek kalıba doldurul­ A lm .: Verlangerter Steigkanal (m),
duğu metal arıtma yöntemi. F r.: jet (m) de remonte (f), R u s .: 6bi~
Açıklama: Elektrotta oluşan erimiş xod cmoKa)
metal damlaları bakır kalıpta toplana­ Kalıba sürüklenen yabancı maddele­
rak tomruğu oluşturur. Arıtma olayı, rin tutulması amacıyla gidicinin son
damlaların arıtıcı atmosferle, vakum­ kısmına yerleştirilen çıkıcı (a).
la ya da tomruk üstündeki curufla te­
masıyla oluşur. Elektrocuruf eritme,
vakum ark eritme bu yöntemlerden
bazılarıdır.
9384 yenir elektrotlu vakum ocağı,
(İn g .: vacıım, consumable electrode
furnace, A lm .: Vakuumofen (m) mit
selbstverzeh renden Elektro ten (fpl),
Fr.: four (m) soııs vide â electrodes
(fpl) consumables, R u s .: eaKyyMHbiü
nenb e pacxodyeMbiM iJieempodoM)
Vakumda yapılan yenir elektrotlu erit­
me. 9390 yolluk sistemi, (İn g .: running
9385 yer kumu, (İn g .: floor sand, A lm .: system; gating system, A lm .: System
Altsand (m); Haııfensand (m), Fr.: (ıı) für Giessen (n); Anschnittsystem
sable (m) de decochage (m); vieux (n), F r.: systeme (m) d attaque (fj,
sable (m), R u s .: npupodnbiü necoK) R u s . : jıumnuKoeaH cucmeMa)
Kalıp bozumundan sonra toplanan, Sıvı metalin kalıp boşluğunu doldur­
yeniden işleme tabi tutulmamış kum. duğu kanallar dizisi.
9386 yer ocağı, (İn g .: pit furnace, A lm .:
Tiegelkammerofen (m), Fr.: four (m)
potager, R u s .: KOJioder3uaH nenb)
İçerisine etrafında yanmanın meydana
geldiği bir ya da daha fazla pota yer­
leştirilmiş tuğla döşeli, genellikle dö­
kümhane zemininde yer alan ocak.
9387 yığma döküm, (İn g .: stack casting,
A lm .: Stapelguss (m), Fr.: coulee (f)
en grappe (/), R u s .: cmonoHuan om-
jıuem)

188

9391 yolluk temizleme, (İn g .: fettling;
snagging; deburring, Alm.: Fertig-
putzen (n); Engraten (n); Abgraten
(n), F r.: ebarbage (m); ebavurage
(m), Rus.: cnnmue saycenuı{)
Döküm parçasından yolluk, besleyici,
çapak gibi fazlalıkları temizleme.
9392 yolluklama, (İn g .: gating, Alm.:
Anschneiden (n); Anschnitt-Technik
(f), F r.: attaque (f), Rus.: cmpoöupo-
eanue)
Yolluk sisteminin tasarımı ve yapımı.
9393 yüksek frekanslı indükleme
ocağı, (İn g .: high-frequency electric
induction furnaee, Alm.: Hoehfre-
quenz-Induktionsofen (m), F r.: four
(m) electrique â induction (f) â haute
frequence (f), Rus.: ebicoKouacmom-
HÜH 3JieKMpimeCKClH nC H b UHdyKljUU)
İndükleme akımı 10.000 Hz'in üstün­
de olan indükleme ocağı.
9394 yüksek silisyumlu pik, (İn g .: sil-
very pig iron, Alm.: Hochofen-Fer-
rosilicum (n), F r.: fonte (f) brüte â
zirkon kumu
haute teneur (f) en silicu m (m), R u s .:
cepeöpuembiü nyuiKoebiü nyeyn)
Silisyum miktarı %7-17 arasında olan
pik demiri.
9395 yüzey kumu, (İng.: facing sand,
A lm .: Modelsand (m); Anlege-
sand (m), F r.: sable (m) de contact
(m); sable (m) de surface (f), R u s .:
o6jıuqoeoHHbiü necoK)
Kalıbın modelle temas eden kısım­
larına konmak için hazırlanmış kalıp
kumu.
9396 zayıf kum, (İng.: lean sand; weak
sand, A lm .: magerer Sand (m), F r.:
sable (m) maigre, R u s .: cjıaöbiü ne-
cok)
Az killi kum.
9397 zirkon kumu, (İng.: z i r e o n s a n d ,
A lm .: Z i r k o n s a n d (m), F r.: s a b l e (m)
d e z i r e o n (m), R u s .: n e e o K i f u p K o n a )
Çoğunluğu zirkonyum silikat (ZrSi04)
olan, yüksek güçerirlik ve ısıl iletken­
likte, düşük ısıl genleşmeye sahip, çe­
lik dökümhanelerinde kalıplama mal­
zemesi olarak kullanılan bir maden.
189
10001 açık kalıpta dövme, (İng.: open-
die forging; hammer forging, Alm.:
frei- form - Schmieden; Hammors-
chieden, Fr.: forgeage (m) libre,
Rus.: K06Ka e omKpbimbix ıumaMnax;
KysHeHHcm K o e m )
Parçanın, ağırlıkla, buhar ya da hava
basıncı ile hareket ettirilen düz ağız­
lı bir çekicin altında şekillendirildiği
dövme yöntemi.
10002 akma çizgileri, (İng.: flow lines,
Alm.: Fliesslinien (f pl), Fr.: lignes
(fpl) de fluage (m), Rus.: cmpom
nomoKa)
1. Soğuk ya da sıcak işleme sırasında­
ki metal akış yönünü gösteren doku.
Akma çizgileri metal parçanın yüzeyi
dağlanarak ortaya çıkarılabilir. 2. Me­
kanik metalürjide biçim değiştirme sı­
rasında küçük hacimdeki metalin ta­
kip ettiği yol.
10003 akma tornalaması, (İng.: shear
formirıg; flow turning, Alm.: Sche-
redreherı (rı), Fr.: fluotournage (m),
Rus.: oöpaöomm jıucmoeoeo Mema.n-
ııa ebiöaejıueauueM npu öbicmpoM
epaıpenuu)
Keseğin her bir elementinin dönme
ekseninden uzaklığı değişmeden ya­
pılan bir tür sıvama işlemi.
Açıklama: Metal akışı tamamıyla
kesmedir. Konik bölgede ürünün ci­
dar kalınlığı ile keseğin cidar kalınlı­
ğı arasındaki bağıntı t = tb sin a dır.
Alfanın 30°'den küçük olması hâlinde
tornalama bir ara tavlaması ile iki iş­
lemde gerçekleştirilir.
10004 alt kesme, (İn g .: undercut, A lm .:
Einbrarıdriefe (/), Fr.: breche (f);
ebrechure (f), R u s .: nodpe3
1. Kaynakta, taban metalinde kaynak
dikişine bitişik, eriyen ve doldurulma­
dan bırakılan oyuk. 2. Talaşlı işleme­
de, bazı bölgelerde kesici uçun işle­
nen parçaya dalması sonucu fazladan
oyulan bölge.
10005 alta çekme, (İn g .: underdraft, A lm .:
Unterausarbeitung (f), Fr.: recourbe-
ment (m) dessous, R u s .: ucRpııejıenue
e Hin )
Üst merdanenin daha hızlı dönüyor
olması sonucu haddelenen metalin alt
tarafa doğru kıvrılması.
10006 aşınma yıpranması, (İn g .: attri-
tious wecır, A lm .: Abnutzung (f), Fr.:
usure (f) par frottement (m), R u s .:
npupaöomoHHbiü ushoc)
191
ayak presi
Taşlamada kazıyıcı tanelerin, keskin
köşelerinin aşınarak yuvarlaklaşması.
Açıklama: Böyle bir yenmeye uğra­
mış taşın yüzeyi parlak bir hal alır.
10007 ayak presi, (İn g .: foot press, A lm .:
Fussspindelpresse (f), F r.: presse (f)
â pedale (f), Rus.: rıpecc c HootcnbiM
npueoöoM; hochchoü npecc)
Ayak gücü ile hareket ettirilen pres.
10008 ayarlı yatak, (İn g .: adjustable bad,
A lm .: Vestellbar Einstellbar Unterla-
ge (f), F r.: table (f) adjustable, Rus.:
peeyjıupyeAiaH nodjıoDtcm)
Preste kalıp mesafesinin ayarlanması­
na imkân veren kalıp bağlama yatağı.
10009 ayrım düzlemi; çapak hattı, (İn g .:
partingplane, A lm .: Trennungsflâche
(f), F r.: joint (m) des matrices (fpl),
Rus.: ruıocKocmb pasbe.\ıa)
1. Dövmede kalıpları birbirinden ayı­
ran düzlem. 2. Dökümde kalıp yarıla­
rını birbirinden ayıran düzlem.
10010 basmalı eğme, (İn g .: compressi-
on bending; wiper forming, A lm .:
druckbieg, F r.: cintrage (m), Rus.:
eıiöOHHbiü npecc)
Bir ucu mengeneye sıkıştırılmış çu­
bukları, tüpleri, darkçıkartılmış parça­
ları sabit, şekilli bir takoz etrafına bas­
tırarak yapılan eğme işlemi.
Sıyırma
Sabit takoz papucu
Mengene
10011 benekleme, (İng.: spotting, Alm.:
flecken, Fr.: apparition (f) de taches
(fpl), Rus.: oöpa306anue namen)
Bir kalıp yarısını, yüzeyi boyanmış
parça üzerine bastırarak boyalı yüze
192
değen yüksek noktalarını kalıp yüzü­
ne bulaşan boya ile tespit etme.
10012 biçim değiştirme kuşakları,
(İ n g . : deformation bands, Alm.:
Verformungsbander (n pl), Fr.: ban-
des (fpl) de deformation (f), Rus.:
nOJlOCbl CKOJlbJfCeHUH)
Biçim değiştirme sırasında bir kristal
parçasının farklı yöne döndürülmesi
sonucu tane içinde oluşan farklı yön-
lenimdeki kuşaklar.
10013 bilyeleme, (İn g .: ball sizing, Alm.:
Kugelkalibrierung (f), Fr.: calibra-
ge (m) d la bille (f), Rus.: mapoeaa
mjıuöpoem)
Bir deliği istenilen çapa genişletmek
ya da sertleştirmek için delikten uy­
gun çapta bilye ya da bilyeler geçirme
işlemi.
10014 bilyeli parlatma, (İn g .: ball burnis-
hing, Alm.: kugelpolieren, Fr.: polis-
sage (m) d billes (fpl), Rus.: mapoean
nojıupoem)
İşlenmiş, preslenmiş, dökülmüş küçük
parçaların tamburda bilyelerle birlikte
döndürülerek çapaklarının temizlen­
mesi, parlatılması.
10015 birleşik kalıp, (İn g .: compound
die, Alm.: Verbundgesenk (n), Fr.:
outil (m) combine, Rus.: cocmaenoü
uımaMn)
Bir parça üzerinde presin bir vuruşuy­
la, kabalama ve zımbalama gibi bir­
den fazla işlemi aynı zamanda, aynı
kesek üzerinde yapacak şekilde tasar­
lanmış kalıp.
10016 bisküvi, (İn g .: biscuit, Alm.: Me-
tallschwamm (m), Fr.: biscuit (m),
Rus.: öucKeum)
1. Küçük bir birincil metal keki (uran­
yum tetraflorürden yapılan uranyum
gibi). 2. Sinterlemeden düşük bir sı­
caklıkta yarı pişirilmiş seramik parça.
10017 bitim haddesi, (İn g .: finishing mili,
Alm.: letzte Walzen (n), Fr.: train (m)
finisseur, Rus.: Meabnuija KoneuHOÜ
cmaduu ıımejibHenmı)
Haddelemede son inceltme ve düzelt­
me pasolarının verildiği hadde.
10018 bitim sıcaklığı, (İn g .: finish tempe-
rature, Alm.: Fertigungstemperatur
(f), Fr.: temperature (f) de finissage

(m) , R us.: Konenncm meMnepamypa)
Sıcak işlemenin tamamlandığı sıcak­
lık.
10019 blum; kalın kütük, (İn g .: bloom,
Alm.: Stahlblock (m), Fr.: bloom (m),
R us.: öjiiom; KpymıaH saeomoeKa)
Tomrukların haddelenmesi ile elde
edilen ilk yan işlenmiş.
Açıklama: Çeliklerde malzemenin
genişliği kalınlığının iki katından faz­
la değildir, kesiti 230 santimetrekare-
nin altındadır ve bazen dövme ile de
elde edilir.
10020 blum haddesi; kalın kütük had­
desi, (İng.: blooming mili; bloomer;
primary mili, Alm.: Blochwalzwerk
(n ) , Fr.: la m in o ir (m) bloo m ing ; la-
m in o ir (m) â blooms (mpl), R u s.:
öınoMum; oöjtcuM hoü npom m ubiîı
cman)
Çelik tomrukların kalın kütük haline
getirilmesinde kullanılan hadde.
10021 boru çekme, (ing.: tube drawing;
tube reducing, Alm.: Rohrziehen (n),
Fr.: etirage (m) des tubes (mpl), R u s.:
ebimmusanue mpyöu; oöjfcamue
mpyöbi)
Daha hassas boyutlarda, iyi yüzey ka­
litesinde ve ince kesitte dikişsiz boru
üretmek için kalın boruların bir kalıp
ve yüzer tapa ya da kalıp ve mandrel
arasından çekilerek inceltilmesi işlemi.
10022 boru daraltma, (İn g .: tube sinking,
A lm .: Rohrhohlgleitziehen (n), F r.:
reduction (f) de diametre (m) des tu­
çapraz dövme
bes (mpl), R u s .: cyotceuue mpyöbi)
Kalın kesitli, genellikle 15 mm'den
ince boruların mandrel kullanılmadan,
kalıptan ya da merdaneler arasından
çekilerek inceltilmesi işlemi.
k ılıp
10023 boyutlama, (İn g .: sizing, A lm .: Di-
m ensionierung (/), F r.: ca lib ra g e (m),
R u s .: KüJiuöpoeKa; KJiaccu(pUKai{UM
no pcemepy)
Bazı yüzeyleri istenilen boyuta getir­
mek için uygulanan ikincil sıkıştırma
ya da dövme işlemi.
10024 büzmeli şekillendirme, (İn g .:
shrink forming, A lm .: Schrumpfver-
formung (f), F r.: retassement (m),
R u s. : cotcaman (popMoem)
Metalin baskı kuvvetleri altında, kesi­
tinde artma olacak şekilde şekillendi­
rilmesi.
10025 cam yağlamalı darçıkım, (İn g .:
ugine-sejournet process, A lm .: Ugi-
ne-Sejournet-Strangpressen (n), F r.:
procede (m) Ugine-Sejournet, R u s .:
fOdjtcun-Cejtcypnem npoifecc)
Sıcak kütüğü yalıtmak ve yağlama et­
kisi yapmak için erimiş cam kullanan
bir düz darçıkım yöntemi.
10026 çapak alma, (İn g .: trimming, A lm .:
abgraten, F r.: ebavurage (m), R u s .:
ducf)(pepeHmo6Ka; ebipasnuecMue)
1. Çekme ile elde edilen parçanın dü­
zensiz kenar çıkıntılarını kesme. 2.
Dövme ya da dökümde ayrım yüzeyi
çapaklarını, yolluğu ve besleyiciyi ke­
serek uzaklaştırma.
10027 çapraz dövme, (İn g .: cross forging,
A lm .: quersehmieden, F r.: forgeage
(m) transverscd, R u s .: nenepenuan
KOGKCl)
Kalın kesitli parçaların dövme keseği­
nin, bilhassa orta kısımlarının meka­
193
çapraz haddeleme
nik özellikleri iyileştirmek için yassı
kalıplarda ön dövülmesi.
10028 çapraz haddeleme, (İng .: cross ro l-
ling, A lm .: cjuenvalzen, F r.: lam inage
(m) transversal, Rus.: nonepennan
npoKaniKa)
Bir saç ya da levhanın bir önceki had­
delemeden 90° farklı yönde haddelen­
mesi.
10029 çapraz merdaneli doğrultucu,
(Ing.: cross ro ll straightener, A lm .:
Q ııer\valzeriehter (m), F r.: m achine
(f) â dresser a roıdeaııx (mpl) o b li-
qııes, Rus.: nonepem ıo-p a 111ko h m ıı
cmanoK)
Çubuk ve boruları düzeltmek için kul­
lanılan, iş parçasının özel tasarlanmış
merdane çiftlerinin eksenine paralel
beslendiği makine.
10030 çarpık haddeleme, (İng.: skew m i­
ting, A lm .: shief\valzen, F r.: laminage
(m) d cylindres (nıpl) oblicpıes, Rus.:
koccih npom m m )
Yuvarlak çubukların merdaneler ara­
sından geçerken küreler halini aldığı
bilhassa bilye üretiminde kullanılan
bir haddeleme yöntemi.
10031 çarpma yüzeyi, (İng.: striking sur-
face, Alm.: Stossfldehe (j), Fr.: sur-
fcıce (f) de frcıppe (f), Rus.: y dapacın
noeepxnoenib)
Üst ve alt kalıpların, kalıplar bir araya
geldiğinde birbiriyle temas ederek ka­
lıbın şekilli boşluğunu darbe şokundan
koruyan, bu suretle kalıp ömrünün art­
masına yardımcı olan yüzeyleri.
10032 çekiçli dövme, (İng.: ham m er fo r-
ging, Alm.: Hammerschmieden (n),
Fr.: fo rge ag e (m) an m arteaıı (m),
Rus.: Kymemıan kouku)
194
İş parçasının tekrar eden vuruşlarla bi­
çim değiştirdiği dövme yöntemi.
A ç ık la m a : Preste dövmede tekrar
eden vuruş yoktur.
10033 çeki lebi liri ik, ( İ n g . : drawability.
Alm.: Ziehbarkeit (f), Fr.: aptitude (f)
cı Vemboutissage (m), Rus.: cnocoö-
nocnib k GbiniHJtcKe)
Genellikle metalin derin çekme yete­
neğini belirtmekte kullanılan bir işle­
me özelliği ölçüsü.
10034 çekme, ( İ n g . : dra wing, Alm.: Ti-
efziehen (n); Zietıen (n), Fr.: em-
boutissage (m): etircıge (m), Rus.:
GbimmnsciHue)
1. Sac malzemeye, metal kalıplar için­
de yoğruk biçim değiştirme ile çukur
bir şekil verilmesi. 2. Çubuk, boru ya
da teli bir kalıp içinden çekerek kesit­
lerinin daraltılması.
10035 çekme tavlaması, ( İ n g . : patenting
Alm.: patentierend, Fr.: patentage
(m), Rus.: namenmııpoeanue)
Tel yapımında orta ya da yüksek kar­
bonlu çeliklere her bir çekmeden önce
uygulanan ısıl işlem.
A ç ık la m a : Süreç dönüşüm aralığına
kadar ısıtmayı ve Ael sıcaklığının
altına kadar erimiş kurşun ya da tuz
banyosunda soğutmayı içerir.
10036 çekmeli eğme, ( İ n g . : tangent ben-
ding; draw bending, Alm.: Zııguefor-
mııng (f), Fr.: cintrage (m) cı la mac­
hine (f), Rus.: eııÖKcı no mcamenbnoü;
Bir ucundan parçayı tutan döner bir
kalıbın bir baskı çubuğu arasından
parçayı çekerek kendi üzerine sarması
şeklinde yapılan eğme işlemi.

10037 çentikleme, (İn g .: notching, A lm .:
einkerben, F r.: encochage (m); ajo-
urage (m); grugeage (m), R u s .: npo-
mauueauue)
Bir şeridin kenarından parçalar kese­
rek şekil verme.
10038 çevreden çekmeli şekillendirme,
(İn g .: radial draw forming, A lm .: ra-
dialisches Ziehformen (n), F r.: façon-
nage (m) d etirage (m) radial, R u s .:
pomaijuoHHan euÖKa, paduajibuo-
6bWWJtCHaX (popMosKa)
Metali çevresel baskı kuvvetleri altın­
da, kalıp ile teğetsel temas hâlinde ge­
rerek şekillendirme.
Açıklama: Yakın boyut denetimi sağ­
lar.
10039 çift etkili çekiç, (İn g .: double-ac-
ting hammer, A lm .: doppelwirken-
der Hammer (m), F r.: marteau (m)
â double effet (m ), R u s .: MonomoK
deoÜHoeo deücmeuR)
Koç başının piston içine alttan buhar
ya da hava verilerek yükseltildiği ve
inme sırasında pistonun üst kısmına
buhar ya da hava verilerek vuruşun
güçlendirildiği dövme çekici.
10040 çift etkili kalıp, (İn g . : double-action
die, A lm .: doppelwirkendes Gesenk
(n), F r.: outil (m) d double action (f),
R u s .: KOMÖUHupoeaHHbiü mmaMn)
Presin bir vuruşu ile birden fazla iş ya­
pacak şekilde tasarlanmış kalıp.
10041 çift etkili mekanik pres, (İn g .: do­
uble-action m echanical press, A lm .:
doppelw irkende mechanische Presse
(f), F r.: presse (f) mecanique â double
e ffe t (m), R u s .: MexaHuuecKuü npecc
deoüuoeo deücmeuR)
Birbiri içinde hareket eden iki kızak
yardımıyla birbirinden bağımsız ve
paralel iki hareketi olan pres.
Açıklama: İçteki kızak ya da piston
çoğunlukla bir krank mili tarafından
hareket ettirilir; fakat dışarıdaki, çek­
me sırasında kesek üzerinde duran ke­
sek tutucu kızak, bir kam ya da mafsal
mekanizması ile hareket eder.
10042 çok takımlı hadde, (İn g .: tan-
dem mili, A lm .: Tandemwalze (f),
F r.: laminoir (m) tandem, R u s .:
MHoeoKJiembeeoü npoKamubiü cmau)
darçıkım
Malzemenin, birbiri arkasına dizilmiş
iki ya da daha fazla haddenin (ya da
hadde takımlarının) birinden diğerine
geçerek haddelendiği haddeler dizisi.
Açıklama: Sürekli haddelemede,
hadde takımları birbiriyle eş zamanlı
çalışır ve malzeme bütün haddelerde
aynı zamanda haddelenir.
10043 çoklu hadde, (İn g .: combination
mili, A lm .: halbkontinuierliches Walz-
werk (n), F r.: ligne (f) de laminage
(m); train (m) continu, R u s .: k o m ö u -
HupoeauHbiü cmau)
Kaba işleme yapan bir sürekli hadde­
nin arkasında, şekillendirme yapan bir
kılavuz haddesi ya da ters beslemeli
haddenin yer aldığı hadde düzeni.
10044 çoklu kalıp, (İn g .: combination die,
A lm .: Kombinationsgesenk (n), F r.:
moule (m) â elements (mpl) diffe-
rents, R u s .: KOMOuııupoeaunaR npecc-
(popMa)
Farklı döküm parçaları için iki ya da
daha fazla kalıp boşluğu olan basınçlı
döküm kalıbı.
10045 darbeli darçıkım, (İn g .: impact
extrusion, A lm .: Einschlagextrusi-
on (n), F r.: extrusion (f) par choc
(m); filage (m) par choc (m), R u s .:
dunaMUHecKan iKcmpymR)
Kalıp içine yerleştirilmiş malzeme
üzerine çekiç darbesi ile yapılan dar-
çıkım.
10046 darçıkarma; ekstrüzyonla şekil
verme, (İn g .: extrude, A lm .: strang-
pressen, F r.: filage (m); filage (m; â
la presse (f), R u s .: ebidaeaueamb;
aKcmpydupoeam b)
Darçıkımla şekil verme, bk. darçı-
kım.
10047 darçıkım; ekstrüzyon, (İn g .: ext-
rusion, A lm .: Strangpressen (n), F r.:
extrusion (f); filage (m), R u s .: jkc-
mpyniH)
1. Malzemeye, uygun şekillendirilmiş
bir kalıptan basınç altında geçirilerek,
kesiti daraltan yoğruk biçim değiştir­
meyle şekil verilen yarı işlenmiş üre­
tim yöntemi. 2. Bağlayıcılarla yoğruk
hâle getirilmiş seramik malzemenin
bir kalıptan basınç altında geçirilerek
şekillendirildiği ya da müteakip şekil-
195
darçıkım eksenel büzülmesi

lendimıe için ön şekil verildiği üretim 10048 darçıkım eksenel büzülmesi,

yöntemi. (In g .:extrusiorı pipe, A lm .: Trich-
Açıklama: 1. Düz darçıkım (a), ters terbildung (f), F r.: retassure (f)
darçıkım (b), hidrostatik darçıkım (e), d ’extrusion (f), R u s .: mpyöa shimec-
yanal darçıkım (d), delikli parçalar lieHUH)
için delikli parça darçıkımı ve soğuk Darçıkılan çubukların son % 10-20 kı­
şekillendirmede kullanılan darbeli sımlarında ara sıra görülen eksendeki
darçıkım yöntemleri bulunmaktadır. oksit kaplı süreksizlik.
2. Pistonlu darçıkım ve burgulu darçı- Açıklama: Darçıkımın son kısmında
kım yöntemleri bulunmaktadır. çubuğun oksitlenmiş dış yüzeyinin içe
katlanması ile oluşur.
D arçıkılm ış 10049 darçıkım kaynaklı tüp kalıbı,
ürün (In g .: porthole die, A lm .: Kammer-
matrize (f), F r.: matrice (f) sabord:
matrice (j) hublot, R u s .: KciMepncm
Koçbaşı £ Mampuua)
Mandrel kullanmadan tüp ya da oyuk
parçalar üretiminde kullanılan çok bö­
Takoz lümlü darçıkım kalıbı.
K a lıp
W Açıklama: Her bölümdeki delikten
darçıkarılan metal, kalıbı terk etme­
den önce darçıkımın basıncı ile birbi­
rine kaynar.
FFTpv Kalıp 10050 delikli parça darçıkımı, (İ n g .: hol-
lo\r shape extnısion, A lm .: strang-
pressen von Hohlprofilen (pl), F r.:
extrusion (J) d dne piece (f) tubulaire
(h )
R u s. : iKcmpy ımı nycmoü (popMbi)
Parçanın bir mandrel etrafında boru
hâlinde darçıkartıldığı yöntemlerden
e birisi.

Sıvı <0

(d)

196

10051 demleme; dinlendirme, (İng.: so-
aking, Alm.: Durchwârmen (n), Fr.:
egalisation (f), Rus,: moMJieııue)
1. Haddeleme tomruklarını içlerin­
de sıcaklığın eşitlenmesi için yüksek
sıcaklıkta bekletme. 2. Yapı ya da bi­
leşim benzeşikleştirilmesi için malze­
meleri belirli bir sıcaklıkta uzun süre
bekletme.
10052 derin çekme, (İng,: deep drawing,
Alm,: Tiefziehen (fi), Fr,: emboutissa-
ge (m), Rus,: e.ıyoomyı e b i n n u ı c K ü )
Derinlikleri çaplarından büyük kap­
ların ya da parçaların, sac malzemeyi
kalıplar içinde zorlayarak, genellikle
malzeme kesitini belirgin derecede in­
celtmeden şekillendirilmesi işlemi.
10053 destek levhası, (Ing.: bolster,
Alm.: Aufspannplatte (f), Fr.: tabie
(f); sııpport (m) de matrice (f), Rus.:
mm üMfiodepjıcam enb)
dörtlü dövme presi
Pres yatağının üst kısmında kalıpların
bağlandığı levha.
Açıklama: Mekanik dövmede böyle
bir levha koçbaşma da bağlanır.
10054 dış hat şekillendirmesi; boru
eğme, (In g .: c o n to u rfo rm in g , A lm .:
U m rissverform urıg (f), F r.: p ro fila g e
(m), R u s .: (popMupoeanue Konmypa)
Germe, basma ya da çekme şeklinde
yapılan eğme ve şekillendirme yön­
temleri. bk. germeli eğme; basmalı
eğme; çekmeli eğme.
10055 dişleme, (İn g .: nibb lin g, A lm .:
knobbern, F r.: grig n o ta g e (m), R u s .:
oÖKycbieauue)
Şerit metali, birbiri arkasından küçük
deliklerle zımbalayarak kesme sure­
tiyle şekillendirme.
10056 döner dövme, (İn g .: rotary for-
ging, A lm .: Rotationsgesenkdrüch-
maschine (/), F r.: retreirıte (f), R u s .:
pomai(uoHHaM Koem)
Kütüğün, etrafındaki döner konik çe­
kiçlerle dövülerek basit profillerde çu­
bukların yapıldığı bir dövme yöntemi.
10057 döner makara; döner bobin,
(In g .: power reel, A lm .: Arbeitarol-
letrommel; Drehenspule (/), F r.: bo-
binoir ( m ) ; enrouleuse (f): enrouleur
( m ) ; bobineuse ()), R u s .: epaıpaıoıpaH
K a m ı o m m , epaıpaıouıuü ö o ö u h )
Şerit ya da teli merdanelerden, kalıp­
tan ya da sürekli tavlama fırınından
çıktıktan sonra sarmada kullanılan,
elektrik motoru ya da bir başka yön­
temle döndürülen makara.
10058 dört itmeli pres, (İn g .: four-point
press, A lm .: Vierpunktpresse (f), F r.:
presse (f) d quatrepoints (mpl), R u s .:
npece e u e m b ip b M H mo h k û m u )
Kızaklarının her köşesinde eşit basınç
sağlamak için dört krank, eksantrik ya
da silindirle hareket ettirilen pres.
10059 dörtlü dövme presi, (İn g .: uni-
versal forging mili, A lm .: universaler
Sehmiedestand (m), F r.: machine (f)
â retreindre â quatre marteaux (mpl),
R u s .: v ı ı u a e p e a . ib i ı b i ü kosohh m ü
eman)
Radyal ya da çekmeli dövmede kulla­
nan, mekanik kütük hareket ettirici ve
denetçileri olan, bir noktaya etki yapa-
197
dörtlü hadde

cak şekilde düzenlenmiş dört hidrolik Dövme kuvvetini yerçekiminden, ser­

presten oluşan pres takımı. bestçe düşen koçbaşı ve üst kalıbın
10060 dörtlü hadde, (İng.: fo u r-h ig h mili, kütlesi ve hızından alan dövme çekici
Alm.: Vier w'aize ngeril s t (n), Fr.: lami-
noir (m) q u arto; laminoir (m) d quatre
cylindres (mpl), R u s .: xıembipexea:iKO-
ebiû npoKcmnibiu cınan)
Çoğunlukla yassı mamüllerin üreti­
minde kullanılan, iki büyük destek
merdanesinin küçük çaptaki iki işle­
me merdanesini desteklediği hadde.
Açıklama: Güç destek haddeleri ya
da iş haddeleri ile iletilir, bk. hadde
düzenleri.
10061 dövme, (İng.: forging, Alm.: Schmi-
eden (n), Fr.:forgeage (m), R u s . : köş­
kü)
Genellikle yeniden kristalleşme sı­
caklığının üzerindeki metale, bölgesel
baskı kuvvetleri uygulayarak, yoğruk
biçim değiştirme ile şekil verme.
Açıklama: Açık ya da kapalı kalıpta 10065 düşmeli dövme, (İn g .: drop for­
yapılır. Bak açık kalıpta dövme, kapa­ ging, A lm .: Fallschmieden (n); Ge-
lı kalıpta dövme. senkschmieden (n), F r.: forgeage (mj
10062 dövülebilirlik, (ing.: forgeabi- au mouton (m), R u s .: uımaMnosm)
lity, Alm.: Schmiedebarkeit (f), Fr.: Düşmeli çekiçle ince parçaların dö­
foıgeabilite (f), R u s .: KosKocmb) vülmesi.
Metalin basma yükü altında kopma­ 10066 düz darçıkım, (İn g .: direct ext-
dan akabilme yeteneği. rusion; forward extrusion, A lm .:
10063 düşme çekiçli çekme, (İng.: dmp Vorwârtsstrangpressen (n), F r.: extru-
hammer drawing, Alm.: Fallhammer- sion (f) en avant; filage (m) en avant,
R u s .: npHMoe sbidas.ıusaHue, npu.\uoı
zieheıı (n), Fr.: emboutissage (m) au
jKcmpymH)
mouton (m), R u s .: ebimnoK'Ka uımaxı-
U O S O H U b lM M O J lO m O M )
Kalıp ve çekicin darçıkartılacak par­
Sac malzemenin kademelerinin ara çanın zıt tarafında yer aldığı ve parça
ve çekicin aynı yönde hareket ettiği
sacı ile belirlenerek, aynı kalıpta şe­
darçıkım yöntemi, bk. darçıkım.
killendirilmesi işlemi.
Açıklama: Az sayıda parça üretimin­ Darçıkılmış
de yararlanılır ve genellikle çinko ala­
şımından dökme kalıplar kullanılır.

10064 düşmeli çekiç, (İn g .: drop hammer;
graviiy hammeı; A lm .: Fallhammer
(m), F r.: mouton (m), R u s .: mma.M-
noeomibiü Monom, epasumauuouubiü
Mo.ıom)
10067 düzleme, (İn g .: leveling, A lm .:
ausrichten, F r.: dressage (m), R u s .:
sbipasnusanue)
Haddelenmiş sac, şerit ya da levhada­
ki çarpılmaları giderme.

198
 elektrik boşalımlı şekillendirme

10068 eğme merdaneleri, (İn g .: bending

rolIs, A lm .: Biegewalze (f), F r.: ro-
uleaıa (mpl) de cintrage (m), R u s .:
euöoHUbie acuiKiı)
Malzemeye istenilen eğimi vermek
için kullanılan, uzaklıkları ayarlanabi­
len iki ya da üçlü merdane takımı.

10071 elektromanyetik şekillendirme,

m erdaneler
10069 eğme presi, (İn g .: press brake,
A lm .: Biegepresse (f), F r.: presse (f)
plieuse, R u s .: (ppuKifuonnbiü npecc)
Sac ya da ince levhaların eğilmesinde,
delinmesinde, çentiklenmesinde kul­
lanılan tek hareketli pres.
10072 elektrik boşalımlı şekillendir­
(İng.: e le e tro m a g n e tic fo r m in g , Alm.:
e le k tro -m a g n e tis c h e V e rfo rm u n g (f),
Fr.: fo rm a g e (m ) e leetrom agneticpıe,
Rus.: 3JieKmpoMaemımHoe (popM ous-
MeHemıe)
Şekillendirilecek sac malzeme üze­
rinde oluşturulan akımın malzemeyi
bu akımı oluşturan sac karşısındaki
sargıdan uzağa, kalıp yüzeyine itmesi
esasına dayanan yüksek hızda şekil­
lendirme yöntemi.
me; elektrohidrolik şekillendir­
me, (Ing.: electrohydraulie forming;
spark-discharge forming, Alm.:
elektro-hydraulische Verformung (f),
Fr.: formage (m) electrohydraulicpıe,
Rus.: il eı<mpoeu öpae.ı u necnoe
(popMupoeanue; ). ıekmp ouçup oeoe
(popMiıpoeaHue)
Elektrik boşalımını enerji olarak kul­
lanan yüksek hızda şekillendinne
yöntemi.
Açıklama: Boşalma ya iki elektrot
arasında ya da patlayan bir tel köprü
üzerinde meydana gelir.

10070 eksantrik pres, (İn g .: eeeentrie

press, A lm .: Exzenterpresse (/), F r.:
presse (j) â exeentrique, R u s .: )i<c-
ijennıpuKosbiiı npeee)
Çekiç kızağını bir eksantrik yatağa
bağlı kolun hareket ettirdiği mekanik
pres. bk. pres.

199
elektroşekillendirme
10073 elektroşekillendirme, (İn g .: elect-
roforming, Alm.: Elektroverformung
(t), Fr.: electroformage (m), R u s .:
ı /eı<nıp o(fiop.\nıpoeaııue)
Elektroyığma ile bir yüzey üzerinde
oluşturulan ve bu yüzeyden ayrılarak
kullanılan parçalar yapma.
10074 enine; çapraz, (İn g .: transverse,
Alm.: quer, Fr.: transversal, R u s .: no-
nepeMHbiû)
İşleme yönüne dik.
10075 ezme, (İn g .: peening, Alm.:
hammern, Fr.: matage (m), Rus.: dpo-
öecmpyünoe ynpo'iııenue noeepxuo-
cmu)
Metal yüzeyinin çekiç darbeleri ile ya
da saçma püskürtülerek ezilmesi.
Açıklama: Yüzey tabakası artık bas­
ma gerilmesi altında kalacağından
parçanın yorulma koşullarında çatla­
maya dayanıklılığı artar.
10076 ezmeli şekillendirme, (İn g .:
peen form ing, Alm.: Hammerver-
formung (/), Fr.: matage (m), R u s .:
dpoöeempyüuoe (pop.\ıoo6pa joeauae)
Geniş yüzeyli ince parçaların, ör. uçak
kanat saclarının şekillendirilmesinde
kullanılan, parça yüzeyine çelik ya da
dökme demir saçmalar savrularak ya
da püskürtülerek yapılan şekillendir­
me yöntemi.
10077 geçi, (İn g .: pass, Alm.: einstieh, Fr.:
pas s e (m), R u s .: npoxod)
1. Metalin haddeler arasından tek ge­
çişi. 2. İki kanallı hadde arasındaki
metalin geçtiği açıklık; 3. Kaynak ek­
seni boyunca bir geçişte yığılan metal.
10078 geçirme presi; burç presi, (İn g .:
arbor press, Alm.: Donıpresse (/),
Fr.: presse (f) â rnain (f); presse (/) â
levier (m), R u s .: npecc-m.ı)
Tornalama ya da taşlama için işlene­
cek parçayı tutacak mandreli ya da
mili delikli parçalara geçirmek, burç­
ları ya da milleri deliklere sıkı geçir­
mek ya da deliklerden çıkartmak için
kullanılan pres.
10079 geçişli hadde, (İn g .: eross eountry
mili, Alm.: cjuergegende Walze (f),
Fr.: train (m) en lzig-zag’; arrange-
ment (m) ‘eross eountry’; train (m)
oııvert, R u s .: npoKamubiû eman)
200
Hadde gövdelerinin kendilerini birleş­
tiren bir masaya paralel olarak dizildi­
ği ray ve şekilli kesitli parçaların had­
delenmesinde kullanılan hadde.
10080 gelişmiş kesek, (İn g .: developed
blank, A lm .: entfaltene Leerstelle
(f), Fr.: lopin (m) developpe, R u s .:
p a36um an iaeomoem)
Şekillendirildikten sonra çok az traş-
lama isteyen ya da hiç istemeyen ke­
sek.
10081 germeli şekillendirme; germe-
li eğme, ( in g .: stretch forming;
streteh-warp forming, A lm .: Streck-
ziehen (n), Fr.: e tirage (m); formage
(m) par etirage (m), R u s .: oormuıcKa:
(popAioıemenenue oornmueanueM)
Genellikle kesiti değişmeyen, boru,
şerit ya da parçayı gererek bir kalıp
etrafına sarmak (germeli sarma şekil­
lendirmesi) ya da gerilmiş halde bir
dişi ve erkek kalıp arasından geçir­
mek suretiyle şekil verme işlemi; Me­
talin gerilerek inceldiği şekillendirme.
10082 gömlek, (İn g .: liner, A lm .: Sehicht-
platte f): Innenbüchse (f), Fr.: hande
(f) metallicpıe de garnissage (m); elle­
miş e (/), R u s .: oöjıuifoem)
1. Karma sac elde etmek için çekirdek
alaşımla birlikte haddelenmek ama­
cıyla çekirdek alaşım üzerine yerleşti­
rilen kaplama alaşımı levhası. 2. Dar-
çıkımda presin ana gövdesine yerleşti­
rilen, içinde darçıkımm yapıldığı ala­
şımlı çelikten silindir.
10083 hadde, (İn g . : rollingmili; mili, A lm .:
Walzwerk (n), Fr.: laminoir (m), R u s .:
npoKamubiü eman; eman)
Merdaneleri arasından geçen sıcak ya
da soğuk metali ezerek incelten ya da
şekillendiren makine, bk. hadde dü­
zenleri.
10084 hadde düzenleri, (İn g .: rolling
stands, A lm .: Walzwerkgerüst (nj,
Fr.: eages (fpl) de laminoir (m), R u s .:
KJiemıı npoKamnoeo cm ana)
Çeşitli haddeleme işlemlerinde kul­
lanılan merdanelerin bir araya gel­
me düzenleri, bk. ikili geri dönme-
siz hadde, ikili geri dönmeli hadde,
üçlü hadde, dörtlü hadde, uydulu
hadde.

İkili geri dönmesi/ İkili geri dönmeli
10085 hadde takımı, (İn g .: stand; rolling
stand; mili stand, A lm .: Walzwerk-
geriist (n), F r cage (f), Rus.: Kjıemn
npommuoeo cmatta; Kiıemb anana)
Bir takım merdanesi olan hadde.
Açıklama: Birbiri arkasına dizilmiş sü­
rekli haddeleme haddelerinden birisi.
10086 haddeleme, (İn g .: rolling, A lm .:
Walzen, Fr.: laminage (m), Rus.: npo-
Kanma)
Döner merdaneler arasından geçirerek
malzeme kesitini daraltmak ya da onu
şekillendirmek.
10087 haddeleme boşluğu, (İn g .: bottom
pipe, A lm .: Walzedefekte (f); Leerstel­
le (f) beim IValzen (n), Fr.: retassure
(/); eavite (f); retassement (m), Rus,:
Konucaan mpyöa)
Tomruğun birincil haddelenmesi sıra­
sında arka ucun uzayan kenarlarının
kendi üzerine katlanması sonucu olu­
şan, levhalık, kütük ya da kalın kütü­
ğün son uçlarında görülen, işlem sonu
kesilerek uzaklaştırılan, oksitlenmiş
kat ya da boşluk.
Açıklama: Darçıkımda da parça so­
nunda benzer bir boşluk görülür.
10088 haddeleme tufalı, (İn g .: mili scalc,
A lm .: Znnder (m), Fr.: battitures (fpl),
Rus.: npoKamnan oKamına)
Çeliğin sıcak işlenmesi sırasında olu­
şan demir oksit tufalı.
10089 halka haddeleme, (İn g .: ring rol­
ling, A lm .: Ringwalzen in), Fr.: lami­
nage (m) de bandages (mpl); lamina­
ge (m) d ’anneaux (m), Rus.: npoKam-
kci Ka ıeu)
Kaynaksız halkaları, delinmiş diskleri
ya da halka şeklindeki keseki halkanın
hızlı ilkörnekleme
ölçülerini denetleyen merdaneler ara­
sında haddeleyerek şekillendirme.
10090 hassas dövme, (İng.: n o -d r a ft
fo rg in g , A lm .: P râ z is io n s s c h m ie d e n
in ), F r.: fo rg e a g e (m ) sans d e p o u ille
(f), Rus.: mıcmoaaH (npetfU3uoHnaH)
KO(iKa)
Son derece sıkı hoşgörü sınırları için­
de, çok az ya da hiç kayma olmadan,
çok az işlemeye ihtiyaç duyulacak şe­
kilde yapılan dövme.
Açıklama: Mekanik özellikler, tane
akışının yakından denetimi ve ürünün
son dövmedeki yüzey tabakasının ko­
runması ile iyileştirilebilir.
10091 hava kaldırmalı çekiç, (İng.: air
lift hammet; A lm .: Hammer (m) mit
Luftziehen (n), F r.: marteau-pilon (m)
â air (m), Rus.: mojıomoK e nneeMo-
noÖhCMOM)
Kaldırma kuvvetinin basınçlı hava ile
sağlandığı dövme çekici.
10092 havalı çekiç, (İng.: air-lift hammer,
A lm .: Drueklufthammer (m), F r.:
marteau-pilon (m) d air (m), Rus.:
ao3()yıuHbiü Moaom)
Kendi ağırlığı ile düşen çekicin her
vuruştan sonra hava basıncı ile yük­
seltildiği çekiç.
Açıklama: Çekicin yüksekliği değiş­
tirilerek hızı ve dolayısıyla parça üze­
rine verdiği enerji kontrol edilebilir.
10093 hızlı ilkörnekleme, (İng.: rapid
prototyping; desk top manufaeturing;
free-form fabrieation, A l m . : sehneller
Prototvp (m), F r.: prototvpage (m)
rapide, Rus.: obiempoe .\ıaı<emupoea-
uue)
Makine parçaları örneklerinin üç bo­
yutlu CAD tasarımından karmaşık
üretim yöntemlerine ihtiyaç duyma-
201
hidrostatik darçıkım
dan hızlı yapımı, bk. üç boyutlu bası,
parçacık püskürtme, ışıklı kimyasal
işleme, katman serme, lazerli bası,
ışıklı bası, tel eritmeli ilkörnekleme,
maskeli pişirme.
10094 hidrostatik darçıkım; suduruk
darçıkım, (İng.: hvdmstatic extru-
sion, A/m.: hvdrostatische Extriizion
(n), hydrostatische Verdrcingııng (f),
Fi.: extrusion (j) hvdrostaticjue, Rus.:
enöpocmamımecKan iKcırıp)'3im)
Darçıkılacak parçanın yüksek basınç­
taki sıvı etkisi ile kalıba basıldığı dar-
çıkım yöntemi.
10095 ısıl mekanik işleme, (İng.: thermo-
nıeeha nical \vorking; thermal-mee-
hanical treatmeni, Alm.: termomee-
hanische Behandlung (f), Fr.: trai-
Iemen t (m) thermomeeanicpıe, Rus.:
mepj\iomexauırneemn oopabonikü)
Denetlenen ısıl ve mekanik işlemler­
le tokluktan kaybetmeden dayanımı
artırmak gibi birbirine bağlı etkileri
yaratmak için kullanılan süreçlerden
biri.
10096 ısırma açısı; kapma açısı, (İng.:
angle of bite, Alm.: Greifvinkel (m),
Fr.: angle (m) de eontaet (m), Rus.:
yeo.ı 3esa meiKoe; yeo.ı 3ax(uıma)
Haddelemede, malzemeye en büyük
haddeleme gücü iletilirken, merdane­
nin malzeme ile ilk temas noktasını
merdane merkezine birleştiren çizgi
ile merdane merkezlerini birleştiren
202
çizgi arasında elde edilebilecek en bü­
yük açı.
Açıklama: Haddeleme işlemi sıra­
sındaki açı ısırma açısından dar olup
haddeleme açısı ya da temas açısı diye
adlandırılır.
10097 ışıklı bası, (İn g .: optical fabricati-
on; optical stereolithography, A lm .:
optisehe Herstellung (f), Fr.: fabri-
cation (f) optiepıe, R u s .: onmımecKoe
npou3eo()cnwo; onmımecKaH emepeo-
uunoepafıiH)
Kesişen iki görünür ışık lazer ışını ile.
hareketsiz masada üç boyutlu olarak
ilkörnek üretimi yöntemi.
10098 ışıklı kimyasal işleme, (İn g .: pho-
tochemical machining, A lm .: photoe-
hemische Behandlung (f), Fr.: ıısina-
ge (m) photo-ehimkpıe, R u s .: fomo-
xuMimecKaH oopabonma)
x-y düzleminde hareket eden, birbirini
kesen iki lazer ışını ile sertleştirmenin
yapıldığı ilkörnek üretim yöntemi.
10099 içten germe, (İn g .: autofrettage,
A lm .: Ibrspannung (f); autofrettage,
Fr.: autofrettage (m), R u s .: aamof-
pemmaoıe)
Bir delik silindiri içten, kısa süre akma
sınırını aşan bir basınca uğratarak ön
germe.
10100 ikili geri dönmeli hadde; ikili
hadde, (İn g .: two-high reversing
mili, A lm .: zweiumkehrende Walze
(f), Fr.: laminoir (m) duo reversible,
R u s .: peeepcuaıibiû öyoemaH)
İki merdane arasında parçanın ileri
geri hareketi ile inceltme yapan had­
de. bk. hadde düzenleri.
10101 ikili geri dönmesiz hadde; ikili
hadde, (in g .: t\vo-high nonrever-

s ing mili, A lm .: zweiniehtumkehrende
Walze (f) (fi), Fr.: laminoir (m) duo
irreversible, R u s .: uepeeepcuenbiü
öyocman)
İki merdane arasında parçanın tek
yönde hareketi ile inceltme yapan
hadde, bk. hadde düzenleri.
10102 ince geçkili haddeleme, (İn g .:
temper rolling, A lm .: Dressienvalz-
werk (rı), Fr.: laminage (m) d ’ecrouis-
sage (m), R u s .: dpeeeupoem jıucmoe)
Mekanik özellikleri, dokuyu değiştir­
mek ya da düzeltmek için sacların ha­
fifçe soğuk haddelenmesi.
10103 İnce kütük, (İn g .: billet; stock, A lm .:
Knüppel (m), Fr.: billette (f); lopin
(m); tronçon (m), R u s .: saeomoem;
moHKiıü öjiok)
1. Daire ya da kare kesitli sıcak had­
delenerek, dövülerek ya da darçıkıla-
rak hazırlanmış, kalın kütükten ince
yarı mamul. 2. Dövme, darçıkım ya
da işleme ile şekil verilerek parça ya­
pımında kullanılan genellikle dövük
yarı mamul malzeme.
10104 indirim, (İn g .: reduction, A lm .:
abnahme, Fr.: reduction (f), R u s .:
VMeHbiuenue)
Sıcak şekillendinnede bir işlem ya da
geçki sonucu kesitte meydana gelen
küçülme.
10105 İtenek; piston, ( İ n g .: plunger, A lm .:
Tauchkolben (m); Kalben (m), Fr.:
piston (m), R u s .: fvıyıuıcep; noputenb)
Hidrolik sistemden koçbaşı olarak sı­
vıyı sıkıştıran ya da pompalarda gücü
ileten hareketli kısım.
10106 kaba, (İn g . : blank; slug, A lm .: Rohs-
toff (m); Typ (m), Fr.: lopin (m); flan
(m), R u s .: ebipyöm)
Preslenmiş ya da tam sinterlemesi ya­
pılmış talaşlı ya da talaşsız şekillen­
dirmeye hazır toz metalürjisi parçası.
10107 kabalama haddesi, (İn g .: roug-
hing mili, A lm .: aufrauhende IValze
(f), Fr.: laminoir (m) ebaneheur, R u s .:
o6jk'umuoû anan)
Bitim haddelerinin önünde yer alan,
ısıtılmış kütüğün ya da levhalığın ilk
olarak girdiği hadde ya da haddeler.
10108 kabartma, (İn g .: emboss ing, A lm .:
aufprâgen, Fr.: bosselage (m), R u s .:
nemıına)
kap çıkartma
Sac malzeme yüzeyinde harfler ya da
kabartma hâlinde şekiller oluşturmak
için kullanılan yöntem.
Açıklama: Üç metal kalınlığını aşma­
yan bir sığ çekme işlemidir.
10109 kafalama; şişirme, (İn g .: heading,
A lm .: Antauschen (n); Anköpfen (n),
F r.: refoulement (m); façonnement
(m) des tetes (fpl), Rus.: ebieadm)
Tel ya da çubukların uç kısmını kalıp
içinde genişletme.
10110 kalıp aralığı, (in g .: die elearanee;
clearance; punch-to-die elearanee,
A lm .: Gesenkspiel (n), F r.: jeu (m),
Rus.: 3a3op uımaMna; öonycK)
Birbiriyle çalışan zımba ile kalıp ara­
sındaki boşluk.
10111 kalıp kayması, (İn g .: die shift,
A lm .: Gesenkverlagerung (f); Ge-
senkverschiebung (f ), F r.: faux rap-
port (m), Rus.: edene uımaMna)
Dövme presinde ya da döküm işle­
minde alt ve üst kalıbın birbirine göre
ayrım yüzeylerine paralel hareketleri.
10112 kalıp yastığı, (İn g .: die enshion,
A lm .: Gesenkpolster (m); Gesenkkis-
sen (n), F r.: conssin (m), Rus.: aMop-
mıaamop njıaıuKu)
Ek bir hareket ya da basınç sağlamak
için preslemede destek levhasının ya
da kalıp altlığının altına ya da içine
yerleştirilen, hava, yağ, lastik ya da
yay ile çalışan bir pres parçası.
10113 kamlı pres; dirsekli makaralı
pres, (In g .: cam press, A lm .: Noe-
kenpresse (f), F r.: presse (f) d eames
(fpl), Rus.: KynaHKoebiü npecc)
Bir ya da daha fazla kızağın kamlarla
hareket ettirildiği pres.
Açıklama: Genellikle iki hareketli
prestir. Kam preslenecek parçaya ba­
san kızağın inme hareketinin sonunda
bir bekleme zamanı sağlar.
10114 kap, (İn g .: cup, A lm .: Napf (m), F r.:
embouti (m); coquille (f); cuvette (f),
Rus.: uaıuKa; eoponm)
1. Derin çekmenin ilk basamağı uy­
gulanmış sac metal. 2. Bir ucu kapa­
lı herhangi bir silindirik parça.
10115 kap çıkartma, (İn g .: eupping, A lm .:
Tiefziehen (n), F r.: premiere passe
203
kapalı haddeleme
(f) de l'emboutissage (m); rupture
(f) en cone (m) et em tere (m), Rus.:
eeepmKü hciiuku)
1. Derin çekmede ilk işlem basamağı.
2 Biçim değiştirerek kopan çubuk ya
da telde bir ucun kap diğer uçun koni
şeklini alması.
10116 kapalı haddeleme, (İng.: elosed
pass, Alm.: gesehlossenes Kaliper
(n); gesehlossenes Walzen (n), Fr.:
eannelure (f) fennee; cannelure (f)
emhoıtee, Rus.: âouıpyeMbiı) npoxoâ)
Alt merdanesi haddelenen çubuktan
daha derin bir kanala ve üst merdanesi
bu kanala uyan bir çıkıntıya sahip olan
haddede yapılan çapaksız haddeleme.
10117 kapalı kalıp, (İng.: elosed die,
Alm.: Gesenk (n), Fr.: matriee (f)
d'estampage (m); estanıpe (f) fennee,
Rus.: jcırphimbiu ııınuiMn)
Dövme ya da şekillendirme işleminde
metal akışının kalıp içi ile sınırlandığı
kalıp.
10118 kapalı kalıpta dövme, (İng.: imp-
ression die forging; close-die forging,
Alm.: Fresenksehmieden (n), Fr.: es-
tanıpcıge (m); matriçage (m), Rus.:
kogkü e McımpıımibiMu ınnuiAnuLMu)
Parçanın bir ya da daha fazla kademe­
de, şekilli kalıpta dövülerek şekillen-
dirildiği dövme yöntemi.
10119 katlayıcı, (İng.: hrake, Alttı.: Ab-
kantpresse (f), Fr.: plieııse (f), Rus.:
dpciKema)
Saç metali istenilen açıda eğen makine.
10120 katman serme, (İng.: laminatedob-
jeet manufaeturing, Alttı.: sehlehten;
sehieht herstellen, Fr.: empilage (m);
204
stratifıeation (f), R u s .: Mnoeocjıoünoe
ımomoHJienue odbermoe)
CAD'dan alman verilerle lazerin kes­
tiği birbiri arkasına yapıştırılan kağıt,
ince metal şerit ya da plastiklerle ilk
örnek üretimi yöntemi.
10121 katmer, (İn g .: lamination, Alm.:
Doppelııng (f), Fr.: pli (m); repli (m)
R u s .: paeenoenue)
1. Genellikle işlenen malzeme (me­
tal, toz metal, seramik) yüzeyine pa­
ralel ayrılma ya da zayıflık şeklindeki
süreksizlik. 2. Bir maddeyi oluşturan
ince tabakaların her biri.
Açıklama: Katmer, işleme ile yassıl-
tılan boşluk, kabarcık, dikiş, kalıntı ya
da ayrılımın bir sonucu olabilir.
10122 kayma engeli, (İn g .: eounterloek
Alm.: Gegenriegel (f), Fr.: talon (m)
R u s .: Konmp uiMOK)
Düzensiz parçaların preslenmesi sıra­
sında meydana gelen yanal itme kuv­
vetlerinin kalıpları birbirine göre kay­
dırmasını engellemek için yüzeyler
üzerinde yapılan çıkıntı.
10123 kek, (İn g .: eake, Alm.: Klotz (m):
MetalIpulver (n); Keramikpnlver (n)
Fr.: lingot (m) de depart (m), R u s .:
opıiKem)
1. Dikdörtgen kesitli bakır ya da ala­
şımlarından dökülmüş, şerit haddele­
mede kullanılacak kütük. 2. Sıkıştırıl­
maya hazır, topak hâlindeki metal ya
da seramik tozu.
10124 kenar gerinmesi, (İng.: edge stra-
in, Alttı.: Randdelmung (f); Rand-
deformation, Fr.: deformation (f) de
hord (m), R u s .: de(f)opMaıpiH npoMKiı)
Soğuk haddelenen sac ya da şeritlerin
kenarlarından 25-300 mm kadar içer­
de yer alan çapraz gerinme çizgileri ya
da Liider kuşakları.
10125 kenar mendaneli hadde, (İn g .:
ııniversal mili, Alm.: Universahvalz-
werk (n), Fr.: laminoir (m) üniversel
R u s .: ynneepeciJibHbiü emau)
Yatay merdaneler arasında malzeme­
nin ve bu merdaneler arasına yerleş­
tirilmiş dikey merdanelerle malzeme­
nin kenarlarının haddelendiği hadde.
Açıklama: Yüzey ve kenarların aynı
zamanda haddelenmesi durumunda
Venstrom (Wenstrom) haddesi adını
alır.

10126 kenetleme, (İng.: seaming, Alm.:
fdizen, Fr.: agrafdge (m), Rus.: 3a-
mmm)
Saç metalden kutu, fıçı gibi kapların
uçlarını eğip birbiri üzerine katlayarak
yapılan birleştirme yöntemi.
10127 kesek, (İng.: blank; slug, Alm.:
Rohstück (n), Fr.: lopin (m); flan (m),
Rus.: 3azomo6Ka; supyCma)
1. Dövme ya da darçıkım için kalı­ 10132
ba yerleştirilen kısa metal parçası. 2.
Şekillendirmede kesme kalıbından
çıkmış tekrar preslenecek saç parça.
3. Düşmeli dövmede kullanılan işlen­
memiş parça. 10133
10128 kesekleme, (İng.: blanking, Alm.:
stanzen (n), Fr.: decoupage (m), Rus.:
öııaHKuposamıe)
Genellikle zımba ile keserek daha
sonraki şekillendirme için malzeme
hazırlama.
Açıklama: Zımbalama işleminde geri
kalan parça kullanıldığı halde kesek- 10134
lemede çıkartılan parça kullanılır.
10129 kesim, (İng.: crop, Alm.: Knüppel-
lende (n), Fr.: chııte (f); coupure (/);
eboutage (m), Rus.: o6pe3ae.\ibiü ko-
uei{ c.ııım m ; oöpe3b)
1. Bir kütüğün ya da tomruğun kesilen
uç kısmı. 2. Bir çubuğun ya da kütü­
ğün kesilmesi.
10130 kesme, (ing.: shearing, Alm.: Schne-
iden (n): Scheren (n), Fr.: decoupage
(m); eisaillage (m), Rus.: (ppae.ueH-
maıpiH
koç
Malzemeleri talaş çıkartmadan, yak­
madan ya da eritmeden mekanik ola­
rak ayırma işlemi.
Açıklama: İki kesme bıçağının doğ­
ru olması hâlinde işleme kesme de­
nir; bıçak geometrisinin eğri olması
hâlinde işlem kabalama, zımbalama,
çentikleme, tıraşlama, düzeltme, yar­
ma gibi adlar alır.
10131 kırışma, (İn g .: wrinkling, A lm .:
Faltenbildung (f), F r.: formation (/)
des plis (mpl), R u s .: CMopupıeauııe;
oöpa3oeauue CKiıadoK)
Çekme sırasında ya da diğer şekillen­
dirmelerde parçadaki dengesiz baskı
kuvvetlerinin yol açtığı dalgalanma.
kırıştırma; dalgalama, (İn g .: crim-
ping, A lm .: Kröpfung (f), F r.: gaufra-
ge (m), R u s .: cocppuposauııe)
Çap ya da boy küçültmek için sac üze­
rinde çok ince dalgalar yapma.
kırma, (İn g .: breakdown, A lm .: Vor-
formgebung (/), F r.: ebaııehage (m),
R u s .: pa 3pymeuııe; oöjtcamue)
1. Malzemeyi son işlemden önce­
ki boyutlara getirmek için yapılan ön
haddeleme ya da darçıkarma işlemi
ya da işlemleri. 2. Preste dövmede ilk
dövme işlemi.
kıskaçlı traşlama, (İn g .: elip
and shave, A lm .: abschmeiden, F r.:
ebarbage (m), R u s .: 3ajıcuMiıa>ı 3a-
Hiıcmm)
Dövmede kıskaçlama kalıbının biri­
nin bir kesme yüzü çapaklarını uzak­
laştırırken diğerinin parçayı tıraşlaya­
rak boyutuna getirdiği ikili bir işlem.
10135 kıskaçlık, (İn g .: tong hold, A lm .:
Zangenhaltestelle (/), F r.: tenue (f),
R u s .: KneıpemiHa, xaoemoauK-dep-
. v c a m e . ib )
Dövme çubuğunun bir ucunda kıskaç­
la tutmak için kullanılan ve dövmeden
sonra kesilen kısım.
10136 kızak, (İn g . : slide, A lm .: Fiihrungss-
ehlitten (m), F r.: eoulisseau (m),
R u s .: camı)
Mekanik presin, pres gövdesi içinde
hareket eden zımbanın ya da üst kalı­
bın bağlandığı parçası.
10137 koç, (İn g . : ram, A lm .: Ramme (f),
Fr. : masse (f); marteau (m); eoulisse-
aıt (m), R u s .: niYH.vcep (npeeea))
Preslerde kızaklar içinde hareket eden
205
koç merdaneleri
ve üst (çift etkililerde alt ve üst) kalıbı
tutan kısım.
Açıklama: Darçıkımda malzemeyi
iten itenek.
10138 koç merdaneleri, (İ n g .: turk's head
rolls, Alm.: TürkenkopfvaIzen (f pl),
Fr.: cylindres (mpl) tete de loııp,
Rus.: mypKoeojottbie acısıku)
Aralarına sokulan tel, çubuk ya da
tüpleri kare ya da dikdörtgen kesitler
haline getirmekte kullanılan karşılık­
lı çalışan dört merdane takımı.
10139 köprü kalıp, (İn g .: bridge die, Alm.:
Stegdonı (m), Fr.: matriee (f) hııblot;
mcıtrice <f) sabord, Rus.: H3bmKoaaH
Mcımpuıpı e paccemme.ıeM)
Ayrı bir mandrel kullanmadan delikli
şekillerin darçıkımına imkân veren iki
parçalı bir kalıp.
Açıklama: Köprü kısmını geçerken
iki parçaya ayrılan metal, darçıkım
basıncı ile köprüden sonra birbirine
kaynar.
10140 krankll pres, (İn g .: erank press,
Alm.: Kıırbelpresse (j), Fr.: pres­
se (f) a vilebrecpdn (m), Rus.:
Kpuaoıuunubiü npec-e)
Çekiç kızağını bir krank kolunun ha­
reket ettirdiği pres. bk. pres.
10141 kulaklanma, (İn g .: ecıring, Alm.:
Zipfelbildııng (f), Fr.: fonncıtion (f)
des eornes (fpl), Rus.: obpcnoeanue
HSbiHKoe: (peenıoııoobpcnoea/ıue)
Sacın yönlenmiş özelliklerinin bir so­
nucu olarak çekme sonucunda parça
üst kenarında meydana gelen çıkıntı­
lar.
10142 kuşak, (İn g .: baıuls, Alm.: Bandstahl
(m), Fr.: bcınde (f), Rus.: no.ıoebi)
206
Genellikle şerit ya da sac olarak yeni­
den haddelemek için kullandan sıcak
haddelenmiş çelik şerit.
10143 küme hadde, (İng.: cluster mili,
Alm.: Mehnvalzwerk (n), Fr.: lamino-
ir (m) Sendzimir 3-2-1; laminoir (m)
d six cylindres (mpl), Rus.: muozohcui-
Koabiıı npommnbiü emau)
İki işleme merdanesinin her birinin
iki destek merdanesi ile desteklendiği
hadde, bk. hadde düzenleri.
10144 kütük haddesi, (İng.: billet mili.
Alm.: Knüppehvalze (/), Fr.: la­
minoir (m) â billettes (fpl), Rus.:
iaeomoaoHiibiü (npoKamnbiü) cman)
Çelik tomruklardan kütük haddelen­
mesinde kullanılan birincil hadde.
10145 lastik basmalı şekillendirme.
(Ing.: rubber pad forming; hydroform
proeess; Gıterin proeess, Alm.: Gıım-
mikissenverformıtng (f), Fr.: forma-
ge (m) par eaoutehoue (m); procede
(m) Gııerin, Rus.: cpopMupoeamıe
pe’sıınoaoıt npoKjaÖKu)
Lastik malzeme üzerine yapılan hid­
rolik ya da mekanik basınç etkisiyle
sac metalleri şekillendirme işlemi.

10146 lazerli bası, (İng.: stereolithog-
raphv, A l m .: Stereolithographie
(t). Fr.: stereolitographie (f), Rus,:
na3epuaH cmepeaıumocpacf)ur)
Bilgisayardan aldığı veriye göre ha­
reket eden bir lazer kafasının, ışık ile
sertleşen sıvı polimeri tabaka tabaka
sertleştirerek şekillendirmesi ile ya­
pılan, genellikle ilkömek parça üreti­
minde kullanılan yöntem.
10147 levhallk, (İng,: slab, A lm .: Platte (f),
F r.: bram e (f), Rus.: a m a ; vuiockor
3acomo6Ka)
Tomrukların haddelenmesi ya da sü­
rekli döküm ile elde edilen dikdörtgen
kesitli yarı ürün.
Açıklama: Haddelenerek levha, sac
gibi yassı ürünler elde edilir. Genişliği
kalınlığının en az iki katıdır.
10148 mafsallı pres, (İng.: knuckle press;
knuckle-joint press, A lm .: Kardanp-
resse (f), F r.: presse (f) a genouillere
(f), Rus.: Ko.ıeHO-pbmajK'Hbiü npecc)
Bir kranka bağlı mafsal tarafından
çekiç kızağının hareket ettirildiği kısa
vurma mesafeli pres.
Açıklama: Sikkeleme, darçıkım gibi
işlerde kullanılan ağır pres. bk. pres.
10149 Mannesmann yöntemi, (İng.:
Mannesmann process, A lm .: Mannes-
mannsmethode (f), F r.: procede (m)
Mannesmann, Rus.: npoifecc Man-
necAiana)
Bir dikişsiz boru imal yöntemi.
Açıklama: Birbirleriyle açı yapan iki
merdane arasında döndürülen kütük,
sabit bir mandrel üzerinden geçmeye
zorlanır.
10150 masa presi, (İng.: benek press,
A lm .: Tischpresse (f), F r.: pres­
se (f) d'etabli (m), Rus.: npecc
n a c m o ı ib H b iü )
merdaneli darçıkım
Bir masa ya da tezgah üzerine tutturu­
larak kullanılan küçük pres.
10151 maskeli pişirme, (İng.: solid base
curing, A lm .: massiv basische Hers-
tellung (f), Fr.: durcissement (m) â
base solide, Rus.: mepMooöpaöomKa
e meepdoM ende)
Işıkla sertleşen sıvı polimerin bir ışık
maskesi ile sınırlanan bölümlerinin
sertleştirilerek geri kalan kısımlarının
mumla doldurulması şeklinde yapılan
bir ilkömek üretim yöntemi.
10152 mekanik İşleme, (İng.: mechanical
worhing, A lm .: mechenische Verfor-
mung (f), Fr.: travail (m) mecanique,
Rus.: MexanunecKaH oöpaöonma)
Metale merdaneler, çekiçler ya da
presle basınç uygulayarak şeklini ya
da fiziksel özelliklerini değiştirme.
10153 merdane, (İng.: roll, A lm .: Walze
(f), Fr.: cylindre (m), Rus.: pojıuK)
Aralarından geçen malzemeyi ezerek
şekillendiren ya da incelten içi dolu
çelik ya da dökme demirden yapılan
silindir.
Açıklama: Merdaneler işlevlerine
göre çeşitli sistemlerde bir araya geti­
rilir. bk. hadde düzenleri.
10154 merdaneli darçıkım, (İng.: ro ll
extrusion, A lm .: walzstrengpressen,
Fr.: extrusion (f) p a r roulage (m),
Rus.: pojıuKoeaH iKcnıpyntH)
İnce kesitli, silindir şeklinde parçala­
rın imalinde kullanılan bir haddeleme
yöntemi.
Açıklama: Silindir içine ya da dışına
yerleştirilmiş merdaneler malzemeyi
207
raerdaneli dövme
j Dış. kalıp
halkası
c m
İv 7 ^
merdaneler
ezer ve merdane ile dış kalıp (ya da iç
mandrel) arasında akmaya zorlar.
10155 merdarıeli dövme, (İng.: mil
forging, A lm .: IVahsefunieclen (n),
F r.: laminage (m) a ret om; R u s .:
(iu.ibiıoaKü e Koeo'mhLY da;ibi(ax)
Dış merkezli yarım silindirler arasına
sürülen çubukların her yarım dönüşte
ezilerek şekillendirildiği dövme yön­
temi.
10156 merdaneli düzeltme, (İng.: roller
leveling, A lm .: Rollenriehtmasehine
(f), F r.: dressage (m), R u s .: npuana a
paım<oebix npaau:ibtibix Maıuunax)
Yassı ürünü, birbiri arkasına dizilmiş,
tersine eğim verecek şekilde ayarla­
nabilen, küçük çaplı merdanelerden
geçirerek düzeltme.
10157 merdaneli şekillendirme, (İng.:
roll form ing, A lm .: Walzverformung
(f), F r.: profılage (m), R u s .: rıpocjnı-
.'iupoaK.il Memcı;ı.uı)
Yassı hadde ürününü çevresi ürünün
şeklini verecek merdanelerden geçire­
rek şekillendirme.
Açıklama: Merdaneli şekillendirme
yaygın olarak metal şeritten pencere
208
çerçeveleri, perde çubukları gibi ürün­
lerin yapımında kullanılır.
10158 mıknatıs vurulu şekillendirme,
(İng.: magnetie pulse forming, Alm.:
ınagnetisefneirksam Verformung (fj,
Fr.: formage (m) parpulsation (f) ma-
gnetiqne, R u s . : Maenumııo-uMnyibe-
hüh (f)op.\ıupo6Kü)
Bir kapasitör bankasındaki enerjinin
bir mıknatıs sargısı üzerinden hızla
boşaltılması sonucu oluşan girdap akı­
mı etkisiyle yapılan şekillendinne.
10159 mühürleme, (İng.: hobbing (GB);
hııbbing (USA), Alm.: Kalteinsenken
(n): Şenken (n); E itişenken (n), F r.:
Jorçage (m) â froicl: hobbing (nij,
R u s .: ııımuAtnodKa)
Şekillendirilmiş erkek bir ana zımba­
nın bastırılması ile dişi kalıp boşlu­
ğunun oluşturulması şeklinde yapılan
soğuk şekillendirme işlemi.
10160 oltlklama, (İng.: eorrııgating, Alnı.:
Riffelung (J), Fr.: ondulation (f), R u s .:
«'O(f)pupodanue)
Girintili çıkıntılı merdane ile haddele­
yerek ya da uygun kalıpla presleyerek
sac metale birbirine paralel kıvrımlar
verme.
10161 oynar merdane, (İng.: flex rol i,
Alm.: einstel ibare Walze (f), Fr.:
eylindre (m) oseillant, R u s .: euÖKira
dilJlOK)
Sac malzeme düzeltici merdanelerden
geçerken malzemenin üzerine basan
hareketli, ayarlanabilir merdane.
10162 ön biçimleme; taslaklama, (İng.:
preforming, Alm.: Vorförmen (n), Fr.:
preformage (m), R u s .: npedeapu-
m ea biı o e npec eoeanı ıe)
1. Metal tozlarının daha sonraki pres­
leme işleminde kullanılacak bir sıkıt

haline getirilmesi. 2. Güçerir metal
sıkıtının ön sinterlenmeden sonra son
sinterlenmeden önceki şekillendiril­
mesi.
10163 Örs, (İn g .: anvil, A lm .: Amboss (m),
Fr.: chabotte (f), R u s .: nameanbUR)
Düşmeli dövmede çekicin tabanı.
Açıklama: Üstüne örs kapağı ve alt
kalıp yerleştirilir.
10164 Örs kapağı, (İn g .: anvil cap;
so\v block; shoe, A lm .: Amboss-
deckel (m), Fr.: enclume (f), R u s .:
nodmmaMnoeaH unuma)
Dövmede, örsü darbeden ve aşınma­
dan korumak ve bazı durumlarda alt
kalıbı tutturmak için çekicin örsü üs­
tüne yerleştirilen metal parça.
10165 Örtü, (İn g .: can, A lm .: Decker (m),
Fr.: revetement (m), R u s .: oöonoum;
K o .jfc y x )
Sıcak şekillendirmede sinterlenmiş
metal parçayı oksitlenmeden sıcak
şekillendirmek amacıyla (sıcak eşba-
smçlı presleme, sıcak darçıkım) saran
yumuşak metalden malzeme.
10166 örtüleme, (In g .: canning, A lm .: dec-
ken, Fr.: revetement (m), R u s .: koh-
cepeaifun)
Yüksek tepkinlikteki bir metali, sıcak
şekillendirme sırasında oksitlenmesi­
ni önlemek amacıyla nispeten daha az
tepkin bir metalle kaplama.
10167 örümcek mandrel, (İn g .: spider
mandrel; porthole die, A lm .: Kanım er-
matrize (f), Fr.: mandriıı (m) ; matri-
ce (f) hublot, R u s .: Kpecmoofıpanum
onpaem)
Karmaşık şekilli deliği olan parçaların
darçıkımında kullanılan kalıp ya da
mandrel.
Açıklama: Bir kaç kesitten darçıkan
malzeme kalıptan çıkmadan önce ba­
sınç altında birbirine kaynar.
patlayıcılarla şekillendirme
10168 özedim presi; otomasyon presi,
(In g .: automation press, A lm .: Auto-
mationpresse (f), F r.: presse (f) d au­
tomation (f), R u s .: aemoMamunecKuü
npecc)
Elektrikli ve havalı denetim ile sürekli
çalışan pres.
10169 paket haddeleme, (İn g .: pack rol-
ling, A lm .: Paketwalzung (f), F r.:
laminage (m) en paquet (m), R u s .:
naKemuan lipomuma)
İki ya da daha fazla metal sacı üst üste
birlikte, sıcak haddeleme.
Açıklama: Oksit tabakası kaynamayı
önlemektedir.
10170 parça sürmeli pres, (İn g .: autom a-
tic press, A lm .: autom atische Presse
(/), F r.: presse (/) automatique, R u s .:
aemoMamu n e c K U Ü npecc)
İş parçasının presin hareketi ile uyum­
lu ve mekanik olarak pres altına sürül­
düğü pres.
10171 parçacık püskürtme, (İn g .: ballis-
tic partide manufacturing, A lm .: die
Partikeln-Herstellung (f), F r.: projec-
tion (f) de particules (fpl), R u s .: 6 an-
nucmuuecKoe ocamcdeuue bacınını)
Plastik, seramik, metal ya da mumun,
piezoelektrik pompa jeti ile püskürtül­
mesi şeklinde yapılan ilkömek üretme
yöntemi.
10172 patlayıcılarla şekillendirme,
(In g .: explosive forming, A lm .: Exp-
losivformgebung (f), F r.: formage (m)
par explosion (f), R u s .: lumaMnoum
aıphieoM)
Şekillendirme basıncının, genellikle
sıvı içerisine yerleştirilen, patlayıcı
ile elde edildiği üç metre çapına kadar
parçaların şekillendirilebildiği şekil­
lendirme yöntemi.
209
perçinleme
10173 perçinleme, (İn g .: rivetting, A lm .:
Nieten (n), F r rivetage (m), R u s .:
KienaibH biü)
Bir yapının iki ya da daha fazla parça­
sını metal perçinle birleştirme.
Açıklama: Perçin deliğe geçirildikten
sonra ucu şişirilerek birleşme sağlanır.
10174 pres; baskı, (İn g .: press, A lm .:
Presse (f), F r .: presse (f), R u s .: npeec)
Sabit bir gövde ve bu gövde üzerinde
dik hareket eden bir çekiçten oluşan
dövme, kesme, eğme gibi işlerde kul­
lanılan makine.
Açıklama: Çekicin hareket mekaniz­
malarına göre kranklı, dış merkezli,
mafsallı, mandallı, vidalı ve hidrolik
pres diye adlandırılırlar.
10175 presleme, (In g .: stam-
ping, A lm .: Stampfen (f); Stanzen (n),
Fr. : travail (m) a la presse (f); pressa-
ge (m), R u s .: uunaMnosKa)
Bütün pres işlemlerini kapsayan genel
bir terim.
Açıklama: Kabalama, kesme, sıcak
ya da soğuk şekillendinne, çekme,
eğme, sikkeleme işlemlerini kapsar.
10176 preste dövme, (İn g .: press for-
ging, A lm .: Pressschmieden (n), F r.:
forgeage (m) d la presse (f), R u s .:
npeccoean uokogkü )
Yavaş bir sıkıştırma hareketi ile mal­
zemenin çoğunlukla tek bir kalıp için­
de şekillendirildiği dövme yöntemi.
Açıklama: Bilhassa geniş kesitli par­
çalarda, malzeme akışının parça içine
kadar nüfuz etiği daha eş yapılı bir
malzeme akışı sağlar. Bu amaçla vo­
210
lanlı ve kavramak mekanik presler ve
hidrolik presler kullanılır.
10177 saçma, (İn g .: shot; grit, A lm .:
Seli rot (n); Griess (m); Kies (m), Fr.:
grenaille (f), Rus.: öpoöb; epum)
İş parçası yüzeyine çeşitli yöntemler­
le savrularak yüzeyin temizlemesinde,
bazen sertleştirilmesinde kullanılan,
küçük taneler hâlindeki çelik, dövül-
gen dökme demir ya da sert metal ol­
mayan sert parçacıklar.
10178 salmımlı dövme, (İn g .: swing fo r -
ging, A lm .: das geselmingte Schmie-
den (n), Fr.: forgeage (m) a matrices
(fpl) oseillantes, Rus.: euöpaguoHHOH
KOGKa)
Tomruk, kaim kütük ve kütükleri
krankla çalışan kalıp çiftleri arasında
dörtgen ya da yuvarlak kesite getire­
cek şekilde dövme.
10179 salmımlı makas, (İn g .: rocking
s hear, A lm .: Sclnvingschere (f),
Fr.: eisailles (fpl) volantes, Rus.:
euGpaijuonuası nooıcmıua)
Kavisli bir bıçak kullanan ve salınım
hareketiyle kesme yapan bir tür satirli
makas.
10180 salmımlı pres, (İn g .: oscilla-
ting die press, A lm .: die Schmng-
Druekmasehiene (f), Fr.: presse (f) d
matriee (f) oseillante, Rus.: euopaııu-
ouHbiü uımaMnoeoHUbiü npeec)
Kalıp ve zımbanın her vurmada ya­
tay olarak şeritle beraber hareket etti­
ği küçük, yüksek hızlı pres.
Açıklama: Kalıp ve zımba karşıt ha­
reketle başlangıç noktasına dönerek
bir sonraki vurmaya hazır duruma ge­
lir.
10181 Sendzimir hadde, (İn g .: Sendzimir
mili, A lm .: Sendzimir-Walzwerk (n),
Fr.: laminoir (m) Sendzimir: laminoir
(m) â cylindres (mpl) multiples, Rus.:
npoKamubiü cmaH CenöniMupa)
Küçük iş merdaneleri ve büyük destek
merdaneleri olan ve destek merdane­
leri üzerindeki baskının eksantrik bir
mil ile denetlenebildiği bir tür küme
hadde, bk. hadde düzenleri.
10182 sentetik soğuk haddeleme sacı;
bireşimli soğuk haddeleme sacı,
(In g .: synthetic cold rolled sheet,

A lm .: synthetischer Kaltwalzblech
(m), F r.: töle ()) synthetique laminee
â froid, R u s .: ucKyccmeeHHbiü
xojıodHOKamaHbiü jıucm)
Sıcak haddelenerek asitle temizlen­
miş ve hafif bir bitim haddelenmesi
ile yüzeyine soğuk haddelenmiş çelik
görüntüsü verilmiş sac.
10183 sıcak darçıkım, (İn g .: hot ext-
rusion, A lm .: Warmstrangpressen
(rı), F r.: extrusion (f) â chaud, R u s .:
ZOpHHüH 3KCmpy3UM)
Gerinme sertleşmesine yol açmayacak
kadar yüksek sıcaklıklarda yapılan
darçıkım.
10184 sıcak haddeleme, (İn g .: hot rol-
ling, A lm .: Warmwalzen (n), F r.: la-
minage (m) â chaud, R u s .: copunau
npommKa)
Yüksek sıcaklıktaki metali dönen iki
merdane arasından geçirerek kalınlı­
ğını inceltme işlemi.
Açıklama: Haddeleme sonunda metal
yeniden kristalleşme sıcaklığının 50-
100°C üstündedir.
10185 sıcak işleme, (İn g .: hot working,
A lm .: Warmverformung (f), F r.:
travail (m) â chaud, R u s .: copunun
oöpaöomm)
Bir metale yeniden kristalleşme sıcak­
lığının üzerinde uygulanan herhangi
bir yoğruk biçim değiştirme işlemi.
Açıklama: İşleme sertleşmesi olma­
dığından malzemenin dayanımı değiş­
mez.
10186 sıcak soğuk işleme, (İn g .: hot-
cold\vorking, A lm .: \varm-kalt Verfor-
men (n), F r.: formage (m) â mi-chaııd,
R u s .: xojıoduoe defiopMupoeaHue c
noöocpecoM)
soğuk hadde
Metal dönüşüm sıcaklığının üstünde
biçim değiştirdikten sonra biçim de­
ğiştirme yapısının bir kısmını ya da
tamamını muhafaza etmek için hızla
soğutularak yapılan bir ısıl mekanik
işlem.
Açıklama: Bazen ılık işleme ile eş an­
lamlı olarak kullanılmaktadır.
10187 sıkı geçme, (İn g .: interference fit;
forcefit, A lm .: Festsitz (m), F r.: ajus-
tement (m) avec serrage (m), R u s .:
nocaÖKa c uamncoM; cjıyxan nocadm)
Hoşgörü sınırları içinde birbirine ge­
çen parçalar arasında eksi ya da sıfır
payın bulunduğu, parçaların kuvvet
uygulamadan birbirine göre hareketi­
ne imkân vermeyen geçme.
10188 sivil pres; hidrolik pres, (İn g .:
hydraulic press, A lm .: hydraulische
Presse (/), F r .: presse (f) hydraulique,
R u s .: cudpaejıunecKuü npecc)
Çekiç kızağının sıvı basıncı ile hare­
ket ettiği pres. bk. pres.
10189 sıyırıcı zımba, (İn g .: strip-
per punch, A lm .: Abstreifdorn
(m), F r.: devetisseur (m), R u s .:
GbimajiKueajoujuü nyancou
Kalıp boşluğunun üst ya da alt kısmı­
nı oluşturan ve sonra kalıp içine kadar
girerek parçayı ya da sıkıtı kalıptan çı­
kartan zımba.
10190 sikkeleme, (İn g .: coining, A lm .:
Pragung (/), F r.: frappe (j), R u s .: ne­
m am )
1. Kapalı bir kalıpta sıkıştırma işlemi.
2. Sinterlenmiş toz metalürjisinden
parçanın son şeklini alması için kalıp­
ta sıkıştırılması.
Açıklama: Genellikle soğuk olarak
yapılan işlemde parçanın bütün yü­
zeyleri kalıp içinde sıkışarak kalıp iç
yüzeyinin şekli parçaya hassas bir şe­
kilde yansır.
10191 soğuk darçıkım, (İn g .: coldextrusi-
on, A lm .: Kaltstrangpressen (n), F r.:
extrusion (f) â froid, R u s .: xojıoduau
iKcmpynın)
İsıtılmamış kesek ile yapılan darbe
darçıkımı.
10192 soğuk hadde, (İn g .: coldmill, A lm .:
Kaltwalzwerk (n), F r.: laminoir (m) d
froid, R u s .: xojıodubiü npommubiü
cmau)
211
soğuk haddelenmiş sac
Levha ya da şeridi soğuk haddelemek
için kullanılan hadde.
10193 soğuk haddelenmiş sac, (İıtg.;
cold rolled sheet, A lm .: kaltgewalztes
Blech (n), F r.: tole (fi laminee âfroid,
Rus.: xaıodHOKanıanbie ;ıucm)
Sıcak haddelenmiş ve asitle temizlen­
miş sargıdan oda sıcaklığında önem­
li bir kesit incelmesi verecek şekilde
haddelenerek elde edilen ürün.
Açıklama: Yaygın birçok uygulama­
ya uygun hâle getirilebilmesi için ço­
ğunlukla başka işlemlere de ihtiyaç
gösterir. Son ürün genellikle sıcak
haddelenmiş sacdan daha iyi bir yü­
zey, daha eşbiçimli kalınlık ve daha
iyi bir mekanik özelliğe sahiptir.
10194 soğuk işleme, (İng.: cold wor-
king, A lm .: Kcıltverformııng (fi, F r.:
travcı il (m) â froid, Rus.: ko.ioöhüh
oöpaoomKa)
Bir metale, yeniden kristalleşme sı­
caklığının altında, çoğunlukla oda sı­
caklığında uygulanan, gerinme sert­
leşmesi yaratan mekanik biçim değiş­
tirme işlemi.
10195 soğuk presleme, (İng.: cold pres-
si/ıg, A lm .: Kaltprcssen (n), F r.:
presscıge (m) d froid, Rus.: xoıo()ııoc
npeccoeauue)
Bir toz metal sıkıtını sinterlemeyi ön­
leyecek sıcaklıkta, genellikle oda sı­
caklığında şekillendirmek.
10196 soğuk şişirme, (İng.: cold hecıding,
A lm .: Kaltcınstauchen (n): Kalthin­
sen (n), F r.: frappe (fi d froid, Rus.:
XO JO Ö HLIH HblCCIÖKCI)
Bir kütüğü ya da keseği bir kısmının
ya da tamamının kesitini artıracak şe­
kilde oda sıcaklığında işleme.
10197 Stackel haddesi, (İng.: Stackel
mili, A lm .: Stcıckel-Wcılzxverk (n), F r.:
laminoir (m) Steckel; cage (fi Steckel,
Rus.: anan CnıeKKC.iH)
Tahriksiz iki işleme ve iki destek mer­
danesi olan, haddelenen şeridin mer­
daneler arasından iki taraftaki tahrikli
makaralar tarafından sırayla iki yönde
çekilerek inceltildiği hadde.
212
10198 sürekli darçıkım, (İng.: continuo-
ııs extrusion; conform process, Alm.:
kon tinuieriich es Strangpressen (n).
Fr.: extrusion (f) continue, Rus.:
nenpepbienciH JKempyniH)
Kanallı bir teker içindeki darçıkarıla-
cak malzemenin (çubuk, toz, artık par­
ça, vb. olabilir) sürtünme kuvveti etki­
siyle kalıba itildiği darçıkım yöntemi.
10199 sürekli hadde, (in g .: continııous
mili, A lm .: kontinııierliche Walzstras-
se (fi, Fr.: laminoir (m) continıı, R u s .:
uenpepbieıibiü npommnbiü cman)
Malzemenin arka arkaya sıralanmış
birden fazla eş zamanlı, çiftli merdane
takımından geçerek inceldiği hadde.
10200 şekillendirilebilme, (İn g .: forma-
bility, A lm .: Verformbarkeit (f), F r.:
aptitude (fi cı la deformation (fi plasti-
cpıe, R u s .: decpopMupyeMoemb)
Metalin yoğruk biçim değiştirmeyle şe­
killendirilebilmesinin bağıl kolaylığı.
10201 şekillendirme, (İn g .: forming,
A lm .: Verformıtng (fi, F r.: formage
(m), R u s .: (popMoeanne)
Genellikle yüksek sıcaklıklarda yapı­
lan malzeme şekillendirme yöntemle­
rinden birisi, bk. dövme; presleme;
zımbalama; çekme; darçıkım.
10202 şişik, (İn g .: ero\vn, A lm .: Krone (f),
F r.: convexite (fi; voussure (fi, R u s .:
Kopona)
Sac ya da haddenin kenardan ortaya
doğru kesitinin artması durumu.
10203 şişirme, (İn g .: upsetting, A lm .: Sta-
uchen (n), F r.: refoıılement (m), R u s .:
dbicadm)

Malzemeyi bir kısmının ya da tümü­
nün kesit alanını artıracak şekilde şe­
killendirme.
10204 şişirmeli dövme; yığma, (İ n g .:
upset forging, A lm .: Stauchschmie-
den (n), F r.: refoulemerıt (m), Rus.:
ıuma.\mo6Ka ocaÖKoü)
Boylamasına sıkıştırılan malzemenin
şişerek kalıbı doldurması suretiyle pa­
çanın şekillendirildiği dövme yöntemi.
10205 şişme; fıçılaşma, (İn g .: barrelling,
A lm .: Ausbauchen (n), F r.: prendre
un e förme (f) de tonrıeau (m), Rus.:
doHKOoopcımue)
Silindirik ya da konik yüzeylerin orta­
dan dışarı doğru şişmesi.
Açıklama: Genellikle şişirme işle­
minde ya da basma deneyinde doğal
olarak meydana gelir.
10206 tabansız eğme kalıbı, (İn g .: a ir
bend die, A lm .: Luftbiegegesenke
(n), F r.: outil (m) de p lia g e (m) en
V a ir (m), Rus.: uımaMn d m euÖKu do
conpuKocHosenuH)
V şeklindeki alt kalıp üstüne konan
metale üst kısımda orta yerden bastı­
rılarak kalıbın tabanına değmeden açı
şeklinin verildiği kalıp.
10207 tahtalı çekiç, (İn g .: board hammer;
board drop hammer, A lm .: Brettfall-
hammer (m), F r.: mouton (m) dplane-
he (f), Rus.: .uo.ıom c docmü)
Açıklama: Üst kalıp ve koçbaşının
bağlı olduğu tahta takozların sürtün­
me merdaneleriyle yükseltilerek kendi
ağırlığı ile parça üstüne düştüğü düş­
mek çekiç.
10208 tane akması, (İn g .: grain fio\\\
A lm .: Fluss (m) des Kornes (n),
Kornfiuss (m), F r.: fibrage (m), Rus.:
menemypa)
Dövme parçaların parlatılmış ve dağ­
lanmış yüzeylerinde görülen, dövme
işlemesi sırasında metalin öğelerinin
yönleniminin yol açtığı lif şeklindeki
çizgiler.
Açıklama: Uygun kalıpta oluşturulan
tane akması dövme parçaların meka­
nik özellilerini iyileştirebilir.
taşımalı kesme
10209 taslak, ( İ n g .: preform, A lm .: Vorform
(f), Fr.: ebauche (f); preforme (f),
R u s .: npedsapumenbuaH saeomoem)
Dövme ya da diğer şekillendirme iş­
lemlerinde ikinci bir şekillendirme iş­
lemine hazırlanmış parça.
10210 taslak dövmesi, (İn g .: blocker-type
forging, A lm .: Vorsehmieden (n), Fr.:
ebauchage (m), R u s .: uımaMnoem
nepuoeoeo euda)
Sonuçtaki parçanın genel şeklini bü­
yük işleme payları ile meydana geti­
ren bir dövme işlemi.
Açıklama: Az sayıdaki parçanın işle­
me maliyetinin ikinci bir kalıp mali­
yetinden daha düşük olduğu durum­
larda tercih edilir.
10211 taslak yuvası, (İn g .: bloeker; bloe-
king impression, A lm .: Vorschmiedeg-
ravıır (f), Fr.: gravüre (j) d'ebauchage
(f), R u s .: npedeapumejibHbiü (nepno-
6oü) pyneü)
Dövmede parçaya son dövmeden ön­
ceki şekli veren dövmeye ait kalıbın
parça yuvası.
10212 taslaklama, (İn g .: blocking, A lm .:
Vorsehmieden (n), Fr.: ebauchage
(m), R u s .: epynnupoeauue dmı pae-
npedejıeuım)
Kapalı kalıplarla yapılan dövmede,
metali son dövmede bütün kalıbı dol­
duracak şekilde merkezlemek için ya­
pılan ön işlem.
10213 taşıma gerilimi, (İn g .: bearing
stress, A lm .: Lastspannung (f), Fr.:
contrainte (f) de eisaillement (m),
R u s .: nanpHJtcenue cMsınum)
Mekanik bir bağlantıdaki (perçinlen­
miş ya da cıvatalanmış) kesme yükü­
nün etkili taşıma alanına bölümü ile
elde edilen değer.
Açıklama: ör. cıvatalanmış bir bağ­
lantıda etkili taşıma alanı bütün cıva­
taların çaplarının toplamı ile yüklenen
parçanın kalınlığının çarpımı kadar­
dır.
10214 taşımalı kesme, (İn g .: cut and
carry, A lm .: Schneiden (n) und
Tragen (n), Fr.: deeoupage (m) et
entraînement (m ), R u s .: nepenonıan
pesKa)
213
tek takımlı hadde
Presleme işlemlerinin herhangi birin­
de, şeride tutunmuş halde kalan par­
çanın bir sonraki kalıba şeritle beraber
itilmesi.
10215 tek takımlı hadde, (İng.: single-
s tcind mili, A ln u : eingeriistiges Walz-
werk (n), F r.: laminoir (m) d eage (f)
unicfite, R u s .: oânoK.ıenibeeoü cmcm)
Ürünün belirli bir anda sadece iki mer­
daneyle temas hâlinde olduğu hadde.
10216 tel çekme, (İng.: wire drcnving,
A lın .: Drahtziehen (n), F r.: trefilage
(m), R u s .: eo.ıonenue npoeaıoKu)
Birbiri arkasına dizilmiş kalıplar için­
den geçirerek telin kesitini inceltme
işlemi.
Açıklama: Çok ince kesitteki teller
bir cam tüp içine yerleştirilen tel yük­
sek sıcaklıkta cam tüple beraber çeki­
lerek yapılır.
10217 tel eritmeli ilkörnekleme, (İn g .:
fıısed deposition modelling, A lm .:
Modellierung mit geschmolzenem
Drafıt (m), F r.: modelcıge (m) par
deposition (f) de la fibre (f) fondue,
R u s .: Mode.ınpooanne nanjıasKiı)
İsıtılan bir memeden çıkan ısıl yoğruk
plastik lifinin eritilerek parça şekline
uygun olarak serilmesi şeklinde yapı­
lan bir ilkörnekleme yöntemi.
10218 temiz açıklık, (İn g .: dayliglıt, A lm .:
Öffnungsweite (f), F r.: conrse (f),
R u s .: npocaem)
Bir hidrolik presin kullanılma konu­
munda presleme yüzeyleri arasındaki
en geniş açıklık.
Açıklama: Destek levhası bulunma­
sı hâlinde destek levhasının üst yüzeyi
presleme yüzeyi olarak kabul edilir.
10219 ters beslemeli hadde, (İn g .: loo-
ping mili, A lm .: Weelıselwalzwerk (n),
F r.: train (m) d fil (m); tra in (m) d ver-
ges (fpl), R u s .: nemııeeoîı npoKamubiiı
cnıan)
Haddelerin birinden çıkan çubuğun
bir diğer haddeye ters yönden beslen­
diği sıcak haddeleme düzeni.
10220 ters darçikim, (İn g .: indirect extru-
sion; hackvvardex(rusion, A lm .: Riiek-
uartsstrackpressen (n), F r.: extrusion
214
(f) en arriere; filage (m) en arriere,
oopcımnoe ebtöaejıueanue)
R u s .:
Kalıp ve çekicin parçanın aynı yönün­
de yer aldığı ve parçanın çekiçle zıt
yönlerde hareket ettiği darçıkım yön­
temi. bk. darçıkım.
10221 ters eğim; ters koniklik, (İn g .:
ha ek dra f t (USA); undercut (GB),
A lm .: Hintersehneidııng (f), F r.:
eontre-depouille (f), Rus.: oopamncvA
mm a)
Bir dövme kalıbında ya da döküm mo­
delinde dövülmüş parçanın ya da mo­
delin kalıp boşluğundan sıyrılmasını
güçleştiren yöndeki eğimi.
10222 ters vuruşlu çekiç; karşı vuruş-
lu çekiç, (I n g .: eounterblow ham-
m er; eo u n te rb km maehine, im pac-
toı ; A lm .: G egenschlaghammer (m),
F r.: p ilo n (m) d eontrefrappe, Rus.:
MOJiomoK Konmpyöapa; pomopnaa
âpoöıuiKa)
1. Hem koç başı hem de örsün birbir­
lerine doğru hava ya da buhar pistonu
ile aynı zamanda itilmesi ile vuruşun
sağlandığı dövme çekici. 2. Yatay iki
çekicin karşılıklı vurması ile parçaya
şekil veren dövme presi.
10223 testere kenar, (İn g .: cheeked edge,
A lm .: die Sâgekante (f), F r.: borci (m)
fissure, Rus.: nıuaodpcnıibiu epaıib)
Sıcak ya da soğuk haddelemeden son­
ra görülen testere dişi şeklindeki ke­
nar.
10224 tokaçlama, (İn g .: swaging; rotcuy
swaging; radial forging; swage for-
ging, A lm .: Rotationsgesenkdriick-
masehine (f); im schmizdegesenk aus-
pitzen, F r.: retreinte (f), Rus.: ooaıecı-
mue; pomaıpıonuoe odjıcamue)
1. Çubuk, tel ya da tüp şeklindeki
malzemenin karşılıklı çalışan ezme
çekiçleri olan bir kalıptan geçirilerek

ya da sıkıştırılarak inceltilmesi. 2. Çe­
kiç gibi çalışan bir kalıp içine sokulan
boru ya da çubuğun bir ucunun daral­
tılmasında kullanılan dövme yöntemi.
kapalı d ur uııı Açık durum
10225 tıraşlama, (İng.: shaving, A lttı.:
Schâlen (n), Fr.: arasage (m); repas-
sage (m), R u s .: luaopeuue)
Boyut ya da biçim hassasiyetine ulaş­
mak için kaba parçanın yüzeylerinden
ince parçalar kesme.
10226 tufal, (İng.: scale, A im .: Zunder (m),
Sehlag (f), Fr.: batütures (fpl); cala-
m ine (f), R u s .: okojiuhü )
Alaşımların üzerinde sıcak işleme sı­
rasında meydana gelen oksit tabakası.
10227 tufal çukuru, (İng.: scale pit, A lm .:
Zundergrube (f), Fr.: rngosite (f)
ccıusee par les battitures (fpl): fosse
(f) d erasses (fpl) de fer (m), R u s .:
OKÜJIUHHÜH püKoeuııa)
1. Dövme işlemi sırasında kalıpta ka­
lan tufalın parça yüzeyinde oluşturdu­
ğu çukurluk. 2. Atık su temizleme iş­
leminde hadde tufalının çöktiirüldüğü
su havuzu.
10228 tümsekleme, (İng.: ridging, A lm .:
Verfirstımg (f), Fr.: epanlement (m),
R u s .: epeöueeanue)
Sac üzerinde bir köprü ya da çıkıntı
oluşturma.
10229 uçar makas, (ing.: flying shear,
A lm .: flieğende Sehere (f), Fr.: eisail-
les (fpl) â porte-â-faux; eisailles (fpl)
automatiques rotatives synehronisees,
R u s .: .7emy mı e nonu‘iiuun)
Sürekli haddelenen ürünleri, haddele­
meyi durdurmaya ihtiyaç olamadan,
ürünle aynı hızda hareket ederek ke­
sen ve tekrar kesme noktasına dönen
makine.
yarı bitim kalıbı
10230 uydulu hadde, ( in g .: planetary
mili, A lm .: Planetenwalzwerk (n),
F r.: laminoir (m) planetaire, R u s .:
naanem apııtı ü em an)
1. Çevresinde ezme hareketini yapan
küçük merdanelerin yer aldığı iki mer­
danesi bulunan ikili hadde. 2. Bir cins
toz öğütücü, bk. hadde düzenleri.
10231 üç boyutlu bası, (İn g .: three-di-
mensional printing, A lm .: Druek (m)
mit drei dimensional, F r.: impression
(/) trois dimensions (fpl), R u s .: eme-
peocKonuHecKan nenamb)
İnce hâlinde yığılan toz metalin inor­
ganik bir bağlayıcı jeti ile bağlanması
şeklinde ilkömek üretimi.
10232 Üç etkili pres, (İn g .: triple-aetion
press, A lm .: Druek (m) mit drei Effekt
(m), F r.: presse (f) triple effet (m),
R u s .: npecc mpoıuıoeo denemem)
Birbirileriyle eş zamanlı çalışan üç kı­
zağa ve üç harekete sahip çekme ya da
şekillendirme presi.
Açıklama: Genellikle kesek tutucu
kızak ve zımba yukarıda, diğer kızak
aşağıda yer alır.
10233 Üçlü hadde, (in g .: three-high mili,
A lm .: Triowalzwerk (n), F r.: laminoir
(m) trio, R u s .: mpoımoü em an)
Malzemenin her iki yönden beslen­
mesine imkân veren, üst üste üç mer­
daneden oluşan hadde, bk. hadde dü­
zenleri.
10234 ütüleme, (İn g .: ironing, A lm .: b ü ­
ğ e ! n, F r.: ealibrage (m ), R u s .: ma­
nicenre)
Silindir şeklinde parçaların kalıp ve
zımba arasından geçirilerek cidarları­
nın inceltilmesi işlemi.
215
yarılma
10235 vidalı pres; burgulu pres, (İn g .:
screw press , A l m.: Spindelpres-
se (f), Fr.: presse (f) a vis (f), R u s .:
Hiuımoeoü npeee)
Çekiç kızağının vida yardımıyla hare­
ket ettirildiği pres. bk. pres.
10236 yarı bitim kalıbı, (İn g .: semifmisher,
Alm.: Vorsehmiedegesenk (n), Fr.:
m atriee (f) d'ebauehage (m), R u s .:
nojıy(j)UHUiuep)
Dövme parçasının yaklaşık boyutla­
rında, bitim kalıbının ömrünü uzat­
mak, uygun tane akışını sağlamak ve
bitim dövmesinde istenilen hoşgörü­
leri yakalamak için yapılan yarı bitim
dövmesinde kullanılan kalıp.
10237 yarılma, (İn g .: alligatoring, Alm.:
Rissbddııng (J), Fr.: affouillement (m)
longitudincd, R u s . : a.ı.ıueamopnne
(eeniKü mpeıpuu)
Levhalıkların hadde yüzeyine paralel
bir düzlemde yarılması.
10238 yarma, (İn g .: slittin g , Alm.: Sehlit-
zen (n), Fr.: refendre. R u s .: pa ipe ı
VJKUMiı no.ıoeuMu)
Metal şeritlerini kesme merdaneleri
ile daha dar şeritler hâlinde bölme.
10239 yassı tel, (İng.: flat \vire, Alm.:
Flaehdraht (m), Fr.: fil (m) plcıt, Rus.:
iuoeKuü nposod)
Şeritten dar, dikdörtgen ya da kare şek­
linde, bütün yüzeyleri doğrudan hadde­
lenerek elde edilmiş hadde ürünü.
10240 yetersiz dolma, (İng.: underfdl,
Alm.: ııngeniigendes Fullen (n), Fr.:
seetion (/) transversale ineomplete,
Rus. : nejano.menue)
216
Dövmede parçanın metal yetersizli­
ğinden kalıbı dolduramadığı kısım.
10241 yılanlı kenar, (İn g .: carbon edges;
snaky edges, A lm .: Wellenkante (f).
Fr.: ondulations (fpl) de rives (fpl).
R u s. : aojınuembie rpanu)
Şerit ya da levhaların kenarlarında
oluşan dalgalı iz hâlindeki karbonlu
birikim.
10242 yoğruk, (İn g .: wrought, A lm .: ge-
formt; gewalzt, Fr.: façonne; forge.
R u s. : KoaciHbiû; uena/utbiu)
Kristalleşme sıcaklığının üstündeki ya
da altındaki sıcaklıklarda sıcak şekil­
lendirilmiş malzeme.
Açıklama: Şekillendirme malzeme­
nin şekliyle birlikte özelliklerini ce
önemli ölçüde etkiler.
10243 yolak, (İn g .: tiger stripes, A lm .:
Stangespuren (pl), Fr.: marques (fpl)
de eylindres (mpl), R u s .: muepo6b>e
naıoebi)
Sac ya da şeritler üzerinde haddeleme
yönüne paralel sürekli parlak çizgiler.
10244 yüksek hızda şekillendirme,
(İn g .: high-energy-rate forming:
herf, A lm .: Verformııng (f) mit der
holıen Geselm'indigkeit (f), Fr.: fob­
imig e (m) par han te energie (/), R u s .:
(ibieoKoumnenemınoe (popııocıaune)
Sac malzemelerin geleneksel şekillen­
dirmede ulaşılan hızların (0, 2-6 m/>)
on katını aşan hızlarda şekillendirildi-
ği yöntemlerden birisi, bk. patlayıcı­
larla şekillendirme; elektrohidrolik
şekillendirme; elektromanyetik şe­
killendirme.
10245 yüzer kalıp, (İn g .: floating dit,
A lm .: Planetemvalzwerk (n), Fr.: ou-
til (m) flottcınt, R u s .: nodduataıoemh
no(iepxuoenuı n.ıaıuKu)
Tutucularına küçük miktarlarda hare­
kete hoşgörü gösterebilecek şekilde
yerleştirilen kalıp ya da zımba.
10246 yüzme; tıraşlama, (İn g .: sealping,
A l m . : OberfUiehenhautentfernung (f),
Fr.: enlevement (m) de la coııehe (/)
sııperfieielle, R u s .: oödupm)
Tomruk, kütük ve levhalıkların yüzey
tabakalarını uzaklaştırma.
 zımbalı şişirme

10247 zımba, (İn g .: punch, A lm .: Stanze 10249 zımbalı şişirme, { İn g .: staking,

0), F r.: poinçon (m), R u s .: nyancon) A lm .: Stollen (n), F r.: empilage (m),
1. Dövme ve presleme işlemlerinin R u s .: saKperuıenue)
çoğundan malzemeyi alt kalıba iten Parçalardan birisini şişirerek diğeri ile
üst taraftaki hareketli takım. 2. Dar- birleştirme yöntemi.
çıkımda kütüğü kalıba iterek delikli
parçanın iç kısmını oluşturan takım.
10248 zımbalama, (İn g .: piercirıg; din-
king, A lm .: lochen, stanzen, F r.: po-
inçorınage (m); perçage (m), R u s .:
npoKcuibieaHue)
1. Metal olmayan malzemeleri ya da
ince yumuşak metalleri keskin kenar­
lı silindirik, ortası delik bir zımba ile
keserek şekil verme. 2 Dolu, silindirik
bir mandrel ile silindirik bir çubuğu
ortadan delerek boru yapma.
Açıklama: Metal ya da yumuşak mal­
zemelerin zımbalanmasında kullanı­
lan iki tür kalıp ve parçaları.

217
11001 aralık açısı, (İ n g .: clearance angle,
Alm.: Ansatzwinkel (m), Fr.: ang­
le (m) de depouille (f), Rus.: yeon
donycm)
Kesme takımında kesme ağzı ile ke­
silen parça düzlemi arasındaki açı.
bk. yüzey frezeleme bıçağı; tek uçlu
kesme takımı.
11002 askılı taşlama makinesi, (İn g .:
swing frame grinden, Alm.: Pen-
delschleifmaschine (f), Fr.: meuleuse
(f) pendulaire, Rus.: aıanmnukoenıü
uuıucpoeajibHbiü cmanoK)
Büyük parçaları taşlama için kullanı­
11005 ayna (torna), (İng.: chuek; lathe
lan ağırlık merkezinden bir zincirle ta­
vana asılı taşlama makinesi.
11003 aşındırıcı püskürtmeli işleme,
(İn g .: abrasive jet machining, Alm.:
abreibung stossene Maschiene (f),
Fr.: usinage (m) par jet (m) d'eau (j)
abrasif, Rus.: abpajueno-cmpyûnan
oöpaöomm)
İçinde aşındırıcı parçacıkları bulunan
kuru hava, azot ya da karbon dioksit
gazının yüksek hızda bir memeden çı­
karak çarptığı parça yüzeyini aşındır­
ması şeklinde yapılan bir şekillendir­
me yöntemi.
11004 aşındırmak işleme yöntemi,
(İng.: abrasive machining pro-
eess, Alm.: Schleifmaschine (f),
Fr.: procede (m) d'usinage (m) ab­
rasif, Rus.: npoifecc aöpa3U6noü
oöpaöomKu)
Üzeri aşındırıcı kaplanmış kesici ta­
kımla yüzeyden malzeme kaldırarak
yapılan işleme yöntemlerinden biri­
si. bk. taşlama; sürünmek taşlama;
temizleme; aşındırmak işleme yön­
temi; honlama; lepleme; hidrodina­
mik işleme.
chuck; drill chuek, Alm.: Aufspann-
futter (n); Drehbankfutter (n); Bahr-
maschinenfutter (n), Fr.: mandrin
(m) de serrage (m); mandrin (m);
mandrin (m) porte-meche; porte-foret
(m), Rus.: depatcasm; ceepaujibHbiü
nampon)
İşleme sırasında iş parçasını tutmak
ya da döndürmek için kullanılan alet.
Açıklama: Üç çeneliler işi kendili­
ğinden eksende merkezlemekte, dört
çenelilerde çeneler ayrı ayrı hareket
ettirilerek iş parçasının istenilen nok-
21 9
bağlaç
tası dönme eksenine getirilebilmekte­
dir. Tornada kullanılanlar ayna, mat­
kapta kullanılanlar mandrel diye ad­
landırılır.
11006 bağlaç, (İng.: jig , Alm.: Aufspann-
vorrichtung (f), Fr.: montage (m)
d ’usinage (m), Rus.: k i .neumno e
yempoücmao)
İş parçasını yerinde tutmak ve/ya da
aynı zamanda kesme takımına uygun
konuma getirmek için kullanılan alet.
11007 batma derinliği, (İng.: approach
d is tance, Alm. : A müiherungsabstand
(m), Fr.: d is tcince (f) d'approche (f),
Rus.: e.ıyöuncı nponıiKiıoacnuH)
Kesme beslemesi yönünde kesicinin
ilk teması ile tam kesme teması ara­
sındaki doğrusal mesafe.
Veri
(fevrim içi işlem
İç veri taşın ması
Bilgisayar destekli tasarını
11008 bilgisayar destekli imalat; CAM,
(İn g .: com puter-aided m anııfaetu-
rin g ; CAM, A lm .: H e rste llu ng (f) m it
H ilfc (f) des Komputers, Fr.: fa b rie a -
tion (f) assistee p a r ord in a te u r (m),
FAO, Rus.: aemoMcımusupoeannoe
npouseodcnmo)
Üretimin işlem ve üretim planlama­
sı, şekillendirme, zamanlama, yöne­
tim ve kalite denetimi gibi safhaların­
220
da bilgisayar ve bilgisayar teknolojisi­
nin kullanıldığı üretim yöntemi.
Açıklama: Genellikle CAD ile hazır­
lanan veri tabanı CAM tarafından ge­
rekli emirler haline dönüştürülür.
11009 bilgisayar destekli tasarım;
CAD, (İng.: Computer aided de-
sign; CAD, A lm .: Planun g m it K om -
pu terun te rstü tzt (f), Fr.: concepti-
on (f) assistee p a r o rd in a te u r (m),
CAO, Rus.: aemoMammupoeanHoe
npoeK/n upoeaııue)
Teknik resimlerin ve üretim modelleri
resimlerinin bilgisayar yardımıyla çi­
zildiği, veri tabanında gerilme, gerin­
me sıcaklık ve benzeri bilgilerin pay-
laşılabildiği tasarım yöntemi, bk. bil­
gisayar destekli imalat.
Bilgisayar destekli imalat
11010 bilgisayarla sayısal denetimli
makine; CNC makine, (İng.: Com­
puter numerieal eontrol mcıehine; ene
machine, A lm .: numerisch gesteurtc
Maschine (/), F r.: machine (f) d corr-
mande (f) numeriqııe par calculateur
(m), Rus.: ycmpoııcmuo e mıenoeniM
npoepciMMiibiM ynpaujıenueM)
Doğrudan bilgisayar tarafından hare­
ket ettirilen ve değiştirilebilen takıır-

lan olan sayısal denetimli makine, bk.
sayısal denetim.
11011 broş, (İn g .: broach, A lm .: Râum-
werkzeug (n), F r.: broche (f), Rus.:
ÖpOlUb)
Yüzeyleri ya da delikleri işlemekte
kullanılan, birbiri arkasına dizilmiş,
boyutları gittikçe bitiş ölçülerine yak­
laşan dişleri olan, çubuk şeklindeki
talaşlı şekillendirme takımı.
11012 broşlama, (in g .: broaching, A lm .:
rdümen, F r.: brochage (m), Rus.: pcn-
nepnma)
Broşun ileri geri hareketi ya da iş par­
çasının sürekli hareketi ile delik ya da
yüzeyi talaşlı işleme.
11013 cıvata, (İn g .: bolt, A lm .: Kopfschra-
ube (f); Steckschraube (f); Bolzen (m),
F r.: boulon (m), Rus.: öojım)
Üzerinde sarmal dişleri olan, bir so­
mun vasıtasıyla ya da kendisi gibi
dişli bir deliğe vidalanarak parçalan
tespit etmekte kullanılan alet.
11014 çapak temizleme, (İn g .: chipping,
A lm .: abgraten, F r.: burinage (m),
Rus.: oöpyöm)
Metal yüzeyinden keski ya da diğer
bir uygun aletle çapak ya da fazla me­
tali uzaklaştırma.
11015 çözünür yağ, (İn g .: soluble oil,
A lm .:lösliches Öl (n), F r.: huile (f)
soluble, Rus.: pacmsopuMoe mücjio)
Sulu sıvı asıltısı kesme ya da taşlama
sıvısı olarak kullanılan özel bir yağ.
11016 dairesel makas, (İn g .: circle shear,
A lm .: Kreisschere (f), F r.: cisaille (f)
circulaire, Rus.: Kpyeoebie noataıunbi)
İki paralel mil üzerindeki iki döner
delme
disk kesicinin beraberce dönerken da­
iresel parçalar kestiği makas.
Açıklama: Kesilerek kullanılacak
malzeme parçası dairenin içindedir.
İstenilen parçanın dairenin dışında ol­
duğu durumlarda kullanılmaz.
11017 dalgalılık, (İn g . : waviness, A lm .:
Welligkeit (f), F r.: ondulation (/),
eojiHuemocmb)
R u s .:
Tam düzgün bir yüzeyden dalga şek­
linde sapma.
Açıklama: Genellikle pürüzlülükten
daha geniş ve derindir.
yüksekliği yüksekliği
11018 delik işleme, (İn g .: boring, A lm .:
Bohren (n), F r.: alesage (m), R u s .:
pacmomca)
Deliğin torna ya da frezede genellikle
tek uçlu takımla işlenmesi, bk. torna­
lama; delme.
11019 delik işleme makinesi; delik işle­
me frezesi, (İn g .: boring machine;
boring mili, A lm .: Bohrmaschine (f),
F r.: aleseuse (f); aleseuse-fraiseuse
(f), R u s .: pacmoHHbiü cmanoK;
ceepjıujibHbiü cmanoK)
Dikey ya da yatay olarak tekli ya da
çoklu kesici uçla ya da freze bıçağı ile
delikleri işleyen makine.
11020 delik kesici, (İn g .: hole cutter, A lm .:
Lochschneidewerkzeug (n), F r.: outil
(m) â förer; outil (m) de perçage (m),
R u s .: omeepcmuepesan)
Sac malzemede büyük çapta delikler
açmak için matkap tezgâhına takılarak
kullanılan kesici takım.
11021 delme, (İn g .: drilling, A lm .: bohren,
F r.: perçage (m); forage (m), R u s .:
ceepıeııue)
Matkap ucu ile yapılan delme işleme.
Açıklama: Hassas çapta ve merkezde
delik işlemek çeşitli özel işlemleri ge­
rektirir.
221
dış hat işlemesi
11022 dış hat işlemesi, (İ n g .: contour
machining, A lm .: Umrissbearbei-
tung (f), F r.: usinage (m) des profils
(mpl), R u s .: KonmypuaH m ü m u h h ü h
oöpaöomKa)
İzleme tornalaması, izleme delik işle­
mesi ve izleme frezelemesi gibi işle­
melerle elde edilen düzensiz yüzeyle­
rin işlenmesi.
11023 dişli, (I n g .: gear, A lm .: Zahnrad (n),
F r.: roue (f) dentee, R u s .: luecmepım)
Kuvvet ve hareketi paralel, kesişen ya
da kesişmeyen miller arasında meka­
nik olarak taşıyan alet.
Açıklama: Kullanılma yerlerine göre
çeşitli biçimlerde olur.
11024 dişli bitim işlemesi, (İn g .: gear
finiş hing, A ln ı.: Zahnrad-Fertigung
(n), F r.: finiş s age (m) des engrenages
(mpl), R u s .: ıvooomöe.iKa)
Dişlilerde istenilen yüzey kalitesini
elde etmek için yapılan taşlama, tıraş­
lama, haddeleme işlemlerinden birisi.
11025 dişli İşleme, (In g .: gear machining,
A lm .: Zahnradbearbeiîung (f), F r.:
usinage (m) des engrenages (mpl),
R u s . : 3y 6 oo6paf)omm)
Dişlilerin dişlerini oluşturmak için ya­
pılan işlemlerden birisi.
Açıklama: Dişli dişleri talaşsız olarak
dişli merdaneler arasında ezilerek ya
da çoğunlukla talaşlı olarak üniversal
frezede, dişli planyalarmda, dik plan-
yalarda, sarmal bıçaklı dişli frezele­
rinde biçimlendirilir.
11026 dökme alaşım takım, (İn g .: cast-
alloy tool, A lm .: Gurs!~gierungswerk-
zeııg (n), F r.: outil (m) en alliage
(m) moule, R u s .: uncmpyMenmbi U3
jıumbix cnıaeoe)
Kobalt asıllı bir alaşımdan döküm­
le elde edilen, yüksek hız çelikleri ile
sinterlenmiş karbür arasındaki bir hız­
da işleme yapan takım.
11027 dudak, (İn g .: lip, A lm .: Schnitîkan-
te (f), F r.: levre (f) de coupe (f); arete
(f) de coupe (f); arete (f) coupante;
tranchant (m), R u s .: ey6 a)
Açıklama: Kesici takımlarda sahanlık
ile kesici uç yüzeyi arasında kalan kı­
sım. bk. tek uçlu kesme takımı.
11028 eğe, (İn g .: file, A lm .: Feile (f), F r.:
lime (f), R u s .: uamubHUK)
222
Bir yüzey üzerinde dizilmiş, işlenecek
malzeme türlerine göre farklı biçimde
kesici dişleri olan, yüzey düzeltmek
ve şekillendirmek amacı ile kullanı­
lan, genellikle elle hareket ettirilen
alet.
11029 eksenel kesme açısı, (İn g .: axial
rake, A lm .: axialischer Winkel (m),
F r.: angle (m) de coupe (f) axiai,
R u s. : oceeoü nepeÖHuû yeo/ı)
Açılı (sarmal değil) talaş kanallarında
diş yüzeyi ile eksenden geçen düzlem
arasında kalan açı. bk. yüzey frezele­
me bıçağı.
11030 elektrik boşalımlı işleme, (İn g .:
electrodiseharge machining; spark
erosion machining, A lm .: elektrische
Entladung (f)-Bearbeitung (f), F r.:
usinage (m) par electro-erosion (f);
usinage (m) par etincelage (m), R u s .:
3.ıeKmpo3po3UOHHoe oöopydoeaHue)
Bir kapasitörde depolanan elektrik
akımını takım (katot) ile iş parçası
(anot) arasındaki ince aralıkta boşalta­
rak yapılan metal işleme işlemi.
Açıklama: Saniyede oluşan binlerce
arkın her biri metali eritip buharlaştı­
rarak bir krater oluştururken takımın
şeklini parçaya aktarır. Elektrot kesin­
tisiz hareket eden bir iletken tel olabil­
mektedir.
11031 elektrik boşalımlı telle kesme,
(In g .: electrical discharge wire eut-
ting; wire edm, A lm .: Drahtschnei-
den mit der elektrischen Entladung
(f), F r.: decoupage (m) par electro-

erosion (/) â f i l (m), R u s .: 3iıeKmpo-
pa3pHÖHaH npoeoduatt pe3m )
Yavaşça hareket eden bir tel (bakır
ya da volfram) tanımlanan bir yolda
hareket ederken tel üzerindeki elekt­
rik boşalımının malzemeyi yaklaşık
5mm/dak civarında bir hızla kestiği
şekillendirme yöntemi, bk. elektrik
boşalımlı işleme.
11032 elektrikli parçalama, (İn g .: elect-
r ic a l disintegration, Alm.: elektrische
A btra gurıg (f), F r.: desintegration (f)
electrique, R u s .: jjıeKmpımecKoe U3-
Mejibneuue)
Havada etkileyen elektrik kıvılcımı ile
metallerin uzaklaştırılması.
Açıklama: Deliklerden kırılmış kıla­
vuzları ya da matkap uçlarını uzaklaş­
tırmak gibi hassas bir denetimi gerek­
tirmeyen işlerde kullanılır.
11033 elektrokimyasal işleme, (İn g .:
electrochemical machirıing; ecm,
Alm.: elektrochemische Bearbeitung
(f), F r.: usinage (m) electrochimique,
R u s .: 3JieKmpoxuMUHecKaR oöpaöom-
KCl)
Elektrolitin katottaki şekilli elektrot
ile anottaki iş parçası arasından hızla
geçerken iş parçasını anodik çözün­
dürülmesi esasına dayanan bir işleme
yöntemi.
K lfk tro lit pompası
elektron ışınlı işleme
11034 elektrokimyasal taşlama, (İn g .:
electrochem ical g rin d in g ; ecg , Alm.:
elektrochemisches Schleifen (n), F r.:
meulage (m) electrochim ique; rec-
tifica tio n (f) electrochim ique, R u s .:
3iıeKmpoxuMUHecKaH uuıiKposKa)
Elektrokimyasal işlemenin bir değişik
şekli. Bu yöntemde elektrot, dönmek­
te olan, çoğunlukla iletkenliği sağla­
mak için içine bakır tozu karıştırılmış
reçine bağlı alüminadan yapılan, üzeri
iletken olmayan alümina, elmas, bora-
zon gibi aşındırıcı ile kaplı bir teker­
dir.
Açıklama: 1200-1500 m/dak gibi bir
yüzey hızıyla dönen teker üzerindeki
elmas ya da alümina parçacıklar ya­
lıtım ve aşındırmayı birlikte yapar.
Aşındırmanın %90'dan fazlası genel­
likle sodyum nitrat elektrolit tarafın­
dan sağlanır.
Pompadan gelen elektrolit
11035 elektrolitli işleme, (İng.: elect-
ro ly tic m achining, Alm.: elktro lytisc-
he B earbeitung (f), Fr.: usinage (m)
electrolytique, Rus.: 3JieKmpojıumıme-
CKan xtexauımecı<an oöpaöom m )
Metalin uygun bir elektrolit ve elekt­
rik gerilimi altında istenilen şekil ve
boyutta işlenmesi.
11036 elektrolitli taşlama, (İng.: elect-
rolvtic grinding, Alm.: elektrolytisc-
hes Schleifen (n), Fr.: rectification (/)
electrolytique, Rus.: 3neKmpojıumıme-
CKUH lU J llK p O S K a )
Uygun bir elektrolit içinde katottaki
metale bağlanmış bir taşlama tekeri­
nin (genellikle elmas) anottaki iş par­
çasını taşlarken, taşlanan yüzeyin aynı
zamanda elektrolizle işlenmesi.
11037 elektron ışınlı işleme, (İng.: elect-
ron beam m a ch in in g ; ebm, Alm.:
223
elektron ışınlı kesme
Elektronenstrahl (m)-Bearbeitııng (f),
F r.:usinage (m) par hombardement
(m) electronique, R u s .: neKmponHo-
jıyneeaH MexanımecKOH oöpaöom m
50-200 kilovolt gerilim altında 0, 5-0,
8 ışık hızına ulaştırılan yüksek enerji­
li elektron ışın demetini iş parçasına
çarptırarak, eritip buharlaştırmak su­
retiyle yapılan işleme.
Açıklama: Elektron ışınının gaz mo­
leküllerine çarparak saçılmamaları
için işlem 105 mm cıva sütunu vakum
altında yapılır. Işın yolu bilgisayarla
programlanarak şekilli parçalar üreti­
lebilir.
Yüksek voltaj kablosu
11038 elektron ışınlı kesme, (İn g .:
electron-beam eutting, A lm .: Elekt­
ronenstrahl (m)-Sehneiden (n), F r.:
coııpage (m) par bombardenıent (m)
electronicjue, R u s . : rıeKmpoHHoav'ie-
ean pesm)
Kesme amacıyla kullanılan elektron
ışınlı işleme yöntemi.
Açıklama: Gaz ya da vakum altında
yapılır, bk. elektron ışınlı işleme.
11039 elmas takım ucu, (İn g .: diam ond
tool, A lm .: Diamantvverkzeug (n), F r.:
o ııtil (m) diam ante, R u s .: ajı.uambiü
UHcmpyMenm)
Genellikle demir asıllı olmayan ya da
metal olmayan malzemelerin şekillen­
dirilmesinde kullanılan takımın elmas
kesici ucu.
11040 elmas taş, elmas teker, (İn g .:
diamond wheel, A lm .: Diamantsche-
ibe (f), F r.: metile (f) diamant, R u s .:
a.iMasnbiü pejfcyıuıııı öuck)
Üzerine küçük elmas parçacıklarının
reçine, metal ya da cam fazı ile bağlan­
dığı taşlama taşı ya da kesme tekeri.
224
11041 esnek imalat yöntemleri, (İn g .:
fle x ib le m an ufacturing systems, A lm .:
anpassungsfâhige H erstellungsm et-
hoden (f p l) (n), F r.: systemes (m pl) de
fa b ric a tio n (f) flexible s, Rus.: euoKue
npou3eodcmeeHHbie cucmeMbi)
Çeşitli parçaların istenilen sırada ima­
line imkân veren, tam otomatik, bilgi­
sayar denetimli üretim yöntemi.
Açıklama: Doğrudan sayısal dene­
tim (DNC) ve bilgisayarlı sayısal de­
netim (CNC) sistemleri birlikte uygu­
lanmaktadır.
11042 ezme şekillendirmesi, (İn g .:
erushforming, A lm .: Zerdrückformen
(n), F r.: formage (m) d la molette (f),
Rus.: (popMoem das.ıenueM)
Dönen şekilli bir metal silindiri dön­
mekte olan bir taşlama taşı yüzeyine
bastırarak taş yüzeyine şekil verme.
11043 freze, (İn g .: milling machine, A lm .:
Frâsmachine (j), F r.: fraiseuse (f),
Rus.: (f)pe3epnbiü cmanoK)
Frezeleme işleminin yapıldığı makine.
Açıklama: Yatay freze, dikey freze,
izleyicili freze, sayısal denetimli fre­
ze, çift kafalı freze, kuleli freze gibi
çeşitleri vardır.
11044 freze bıçağı, (İn g .: milling cutter
A lm .: Frâswerkzeug (n); Frâsmesser
(n), F r.: fraise (/), Rus.: (ppe3epnan
eojıosKa)
Freze makinesine takılı, dönerken bir
ya da genellikle çok sayıda dişi ile
malzemeyi talaş çıkararak şekillendi­
ren kesici takım.
11045 frezeleme, (İn g .: milling, A lm .:
frâsen, F r.: fraisage (m), Rus.: (ppe-
sepomnue)
Freze bıçağı ile malzemeyi talaşlı işle­
me.
11046 gelenek dışı işleme yöntemleri;
alışılmamış işleme yöntemleri,
(İn g .: nontraditional machining pro-
eesses, A lm .: moderne Bearbeitung-
sverfahren (pl), F r.: procedes (mpl)
d fusinage (m) nonconventionnels,
Rus.: nempaöıınuoHHbie npoifeccbi
MexanımecKOÜ oöpaöoniKu)
Geleneksel yöntemlerin dışında, kim­
yasal işleme, fotokimyasal işleme, ter-
mokimyasal işleme, elektrokimyasal

işleme, elektrokimyasal taşlama, ses
ötesi işleme, hidrodinamik işleme, ark
aşındırması ile işleme, elektrik boşalı­
mı ile işleme, elektron ışını ile işleme,
lazer ışını ile işleme, plazma arkı ile
işleme gibi malzeme işleme yöntem­
leri.
11047 gitgellî, (İng.: reciprocating, Alm.:
hin- und herbewegend, Fr.: â mouve-
ment (m) alternatif, Rus.: eo3epamno-
nocmynamenbHoe deuacenue)
İleri geri hareket eden.
11048 gövde, (İng.: bed, Alttı.: Gestall (n);
Gerüst (n), Fr.: corps (m); banc (m),
Rus.: ananıma)
1. Presin zemine oturan, diğer parça­
larını ve presleme yükünü taşıyan kıs­
mı. 2. Malzeme işleme makinelerinin
diğer parçalarını taşıyan ana kısmı.
11049 havşalama, (İng.: countersinking,
Alm.: versenken, Fr.: chanfreiner,
Rus.: KonuuecKoe 3euKoeanue)
Bir deliğin üst kısmında çapak almak,
merkezlemek ya da merkezleme pun-
tasını yerleştirmek için açılan konik
çukur.
11050 hidrodinamik işleme; su jeti ile
kesme, (ing.: abrasive w a te r-jet
m ach in ing ; hydrodynam ic m achining,
Alm.: hydrodynam ische B earbeitung
(f), Fr.: usinage (m) hydrodynamique,
Rus.: 2udpoa6pa3ueHaH-cmpyÜHaH
MexanmecKaH oöpaöom m ; eudpodu-
naMimecKan MexammecmM oöpaöom-
m)
Gamet, silika, alüminyum oksit gibi
aşındırıcılar katilı, 2 mak hızına ula­
şan sıvı jeti (su, alkol, sıvı yemek
yağı) ile yapılan mekanik işleme.
11051 ısıl kimyasal işleme; termo-
kimyasal işleme, (İng.: ther-
mochemical machining, Alm.: ther-
mochemische Bearbeitung (f), Fr.:
usinage (m) thermochimique, Rus.:
mepMOxuMimecmn MexanmecmH
oöpaöomm)
İş parçasındaki istenmeyen çapakla­
rın ve ince çıkıntıların, iş parçası kısa
süre sıcak ve aşındırıcı gaz altında tu­
tularak uzaklaştırılması.
kalem desteği
11052 işleme merkezi, (İn g .: machining
çenter, A lm .: Bearbeitungszentrum
(n), F r.: centre (m) d'usinage (m),
R u s .: oöpaöambieaıouiuü qenmp)
Programlanabilen denetim ile kendi
kendine takım değiştirerek birçok ta­
laşlı işlemeyi yapabilen makine.
11053 İşleme payı, (in g .: machining allo-
wance, A lm .: Bearbeitungszugabe (f),
F r.: surepaisseur (f) d ’usinage (m),
R u s .: donycK ua oöpaöomKy; npunycr
ua oöpaöomKy)
Döküm ile ya da sıcak ve soğuk şe­
killendirme ile elde edilen parçalara
istenilen son boyutları ve yüzey düz­
günlüğünü vermek amacıyla parçalar
üzerinden talaşlı işleme ile kaldırıla­
cak malzeme kalınlığı.
11054 İşlenebilirlik, (İn g .: machinability,
A lm .:Zerspanbarkeit (f); Bearbeit-
barkeit (f), F r.: usinabilite (f), R u s .:
oöpaöambieaeMocmb)
1. Bir metalin bağıl işlenebilme kolay­
lığı. 2. Belirli bir takım ömrü için aynı
takımla işlenen standart bir malzeme­
ye göre bağıl kesme hızı. 3. Belirli
koşulda ve sürede uygun yüzey işle­
menin yapılabildiği en yüksek hız.
11055 izleme frezelemesi, (İn g .: tracer
mili ing, A lm .: ablaufverfolgerfrâsen,
F r.: fraisage (m) commande par do-
igt-traceur (m ), R u s .: (ppe^epoeauue
no Konupy)
Üç boyutlu bir modelin şeklini bir
izleyici yardımıyla kopya eden freze
bıçağının yaptığı frezeleme.
11056 kalem desteği, (İn g .: arbor, A lm .:
Holm (n); Dom (m); Achse (f); Bal­
ken (m);, F r.: arbre (m); mandrin (m)
porte-piece; tasseau (m), R u s .: hoji)
Kesici kalemi tutmak ve desteklemek
için kullanılan çubuk.
225
kalıpta soyma
11057 kalıpta soyma, (İng.: die seal-
ping , Alm.: gesenkskalpierend, Fr.:
enlevemenî (m) de la coıtche (f) su-
perfieielle , Rus.: obdupra)
Çubuk, tel ya da tüp şeklindeki malze­
meleri keskin kenarlı bir kalıptan ge­
çirerek yüzey tabakasını soymak sure­
tiyle küçük yüzey kusurlarını uzaklaş­
tırma.
11058 karbür takımlar, (İng.: carinde
îoo/s, Alttı.: Hartmctalhverkzeuge
(n, pl), Fr.: ou tiIs (mpl) en earhıt-
re (m) metal Hepte, Rııs.: Kapbııöuhie
unempyMenmbi)
Genellikle volfram, titanyum, tan­
tal ya da niyobiyuırı karbürden ya da
bunların karışımından yapılan kesme
ya da şekillendirme takımları.
A ç ık la m a : Yüksek sertlik ve baskı
dayanımına sahip olup aşınma daya­
nımlarını artırmak için kaplanabilirler.
11059 kaşağı, (İng.: dresser, Alm.: Ahzieh-
verriehtıtng (f), Fr.: oııtil (m) d dres­
ser, Rus.: npaamifeeyempoüemao)
Taşlama tekerim tımarlamada kulla­
nan kesme takımı.
11060 kazımalı işleme, (İng.: abrasive
maehining, Alttı.: eıhrassive Bear-
beitung (J), Fr.: ıtsinage (m) abrasif,
Rus.: abpajuuuan Menauımeeran
oopadoniKa)
İşleme takımı olarak kazıyıcı tanele-
226
ı in kullanıldığı işleme yöntemi. Taşla­
ma örneksel bir kazımalı işlemedir.
11061 kenar frezeleme, (İng.: straddle
m il t ing, Alm.: doppelseheibenfrâsen .
F r.: fraisa ge (m) p a r deııx ou -
ti Is (m pl) eeartes, Rııs.: doroeoe
(jjpeîepouauue)
Bir iş parçasının her iki yanını uygun
aralıkla yerleştirilmiş iki freze bıçağı
ile aynı zamanda frezeleme.
11062 kesme, (ing.: sa\ving, Alm.: sagen
F r.: seiage (m), Rus.: pacnıuıosm)
İş parçasını kesici dişleri olan kesin­
tisiz dönen kuşak, dairesel disk ya da
ileri geri hareket eden lama şeklinde
testere bıçağı ile kesme.
estere bıçağı
Kesine
Kendi ağırlığı j
ile besleme j , Testere bıçağı
11063 kesme açısı, (İng.: ra k e angle,
Alttı.: F rd s\v in k e l (m ): S c h n e id ıv in k e l
(nı), Fr.: a n g le (m ) d e e o u p e (f), Rus.:
yeo.ı p enanun)
Freze bıçağında kesme yüzeyi ile iş
parçası arasındaki açı.
11064 kesme ağzı, (İng.: to o th p o in t,
Alm.: S e lm e id e k a n te (f), Fr.: den t (f)
d e fr a is e (f), Rus.: e e p u tu n a iy o n a )
Kesici takımın ör. yüzey frezeleme bı­
çağının kesmeyi yapan kenarı.
11065 kesme derinliği, (İng.: d e p th o fe u t,
Alm.: S e h n ittie fe (f), Fr.: e p a is se ıır (f)
d e e o u p e (f); p r o fo n d e u r (f) d e e o u p e
(f): p r o fo n d e u r (j) d e p a s s e (f), Rus.:
cjıyfnıııa p enam ın)
 kesme takımı

Tek bir işleme geçişinde iş parçasın­
dan kaldırılan malzeme kalınlığı.
11066 kesme düzlemi, (İng.: shearplane,
Alm.: Schneidflâche (f), Fr.: plan (m)
de cisaillem ent (m), Rus.: mocKocmb
edem a)
Metal kesmede kesme kenarından iş­
leme yüzeyine kadar uzanan kesme
bölgesi.
11067 kesme hızı, (İng.: cutting speed,
Alm.: Schneidgeschwindigkeit (f),
Fr.: vitesse (f) de coupe (f), Rus.:
CKopoemb pesanuM)
Takım ile iş parçası arasında kesme
yönündeki doğrusal ya da çevresel ba­
ğıl hareketin hızı.
11068 kesme kenarı, (İng.: cutting edge,
Alm.: Schneidhante (f), Fr.: arete (f)
tranehante; tranehant (m); arete (f)
de coupe (f) frontale; levre (/) coupan-
te, Rus.: pejıcyupm npoMKa)
Bir kesme takımının (torna kalemi,
matkap ucu, freze bıçağı gibi) işleme
sırasında iş parçası ile temas ederek
kesmeyi yapan kenarı.
11069 kesme sıvısı, (İng.: cutting fluid;
coolant, Alm.: Schneidflüssigkeit (f),
Fr.: liquide (m) de coupe (/); fluide (m)
de coupe (f); liguide (m) d ’ arrosage
(m), Rus.: cMa3 0 HHo-oxjıajıedaK)inaR
jfcuÖKocmb)
Metal kesmede bitimi iyileştirmek, ta­
kım ömrünü ya da boyut hassasiyetini
artırmak için kullanılan sıvı.
Açıklama: İş parçası ve takım üzeri­
ne akan sıvı, sürtünmeyi, ısıyı, takım
aşınmasını azaltır, kaynamayı önler,
ısıyı ve talaşı uzağa taşır.
11070 kesme takımı, (İng.: cutting tool,
Alm.: Schneidwerkzeug (n); Zers-
pannungswerkzeug (n), Fr.: outil (m)
coupant; outil (m) de coupe (f), Rus.:
peoicyugAÜ uHcmpyMenm)
Talaşlı işlemede malzemeyi keserek
talaş çıkartan takım.
Açıklama: Kesme takımı malzeme­
lerindeki gelişmeler daha sert ve hızlı
işlemeye imkân veren yeni malzeme­
lerin kullanılması yönündedir.

a l 2o 3

Seramikler | T
I Kaplanmış karbür

ALa 0 3 I I Kaplanm ış karbür

F.lnıas doğal / yapay

Sinterlenmiş kübik bor nitrür-< İÎİS
( V D titansam karbür
Sinterlenmiş silisyum karbür
( M ) titanyum nitrtır karbon nitrür
(.'VI) alüminyum oksit
( V I) krom karbür
\ ayınım tabakası - < VD demir borür
Sinterlenmiş I i( - VVC sert malzemeleri
Alaşımlı çeliklerin ııitrürlenmiş kabuklan
Flektro sığm a sert krom kaplama
Maşmışız çelikleri» nitrürlenmiş kabukları
Sertleştirilmiş çelik
Sertleştirilmiş ve menevişlenm iş çelik
Demir
0 1 2 3 4 5 6 7 8
k n o o p s e r tlik d e re c e s i - 1 0 0 0 K p /ın n ı

227
kesme tekeri
11071 kesme tekeri, (İng.: cutoff ıvheel,
Alm.: Trennscheibe (f): Sehneidsehei-
be (f), F r.: disqııe (m) de tronçonnage
(m), Rus.: onıpesuou Kpye)
Malzeme ya da parçalarda döndü­
rülerek kesme ya da yarık açma için
kullanılan, ince, aşındırıcı kaplı, disk
şeklinde kesici.
11072 kılavuz, (İng.: tap, Alm.: Ge\vin-
descfmeidebohrer (m), Fr.: taraııd
(m), Rus.: Memnun)
Silindirik ya da konik, çevresinde ke­
sici dişleri olan, dönme ve ilerleme
hareketi ile deliğe diş açan takım.
11073 kılavuzlu matkap ucu; kılavuzlu
burgu, (ing.: suhland drill, Alm.:
Gewindebohrer (m), Fr.: taraııd (m),
Rus. : deysemy/ıeınıamoe ceep.ıo)
Bir deliği aynı zamanda iki ya da daha
fazla çapta delen matkap ucu.
11074 kimyasal işleme, (İng.: Chemical
inadıining, Alm.: chenıische Bearbe-
itııııg (j), Fr.: ıısiııage (m) chimicpıe,
R u s .: xıiMitııecKUH Mexanıılıccı<aH oö-
paöoniKa)
İş parçasının bazı kısımlarının asitle
aşındırılarak işlenmesi.
Açıklama: İşlem iş parçasının temiz­
lenmesi, aşındırılmayacak alanların
kaplanması, kimyasal çözeltiye daldı­
rarak ya da püskürtülerek aşındırma,
kaplamanın uzaklaştırılması ve son
temizleme sırasıyla yapılır.
sargısı
228
11075 koni açısı, (İn g .: cone angle, A lm .:
Koıuıs\vinkel (m), F r.: angle (m) de
cone (m), Rus.: yea ı Konycnoenm)
Kesme takımı ekseni ile kesme bıçak­
larının ayarlanmak için hareket ettiril­
diği eksen arasındaki açı.
Açıklama: Ayarlı bıçaklı raybada.
ayarlama sırasında bıçakların tabanı
konik bir yüzey üzerinde kayar.
11076 kopyalama; eşlemleme, (İn g .:
copving, A lm .: kopieren, F r.: repro-
dııeîion (f), Rus.: Konupoeanue)
Bir iş parçasının yüzeyi ya da çevresi­
ni bir izleyici ya da mastarla yönlendi­
rilen kopyalama makinesi ile şekillen­
dirme.
11077 köşe açısı, (İn g .: eorner angle,
A lm .: Bek w in kel (m), F r.: angle (m)
de pointe (f), Rus.: ycjıoaoü yeoa)
Yüzey frezeleme bıçaklarında kesme
bıçağının açısal kesme kenarı ile ekse­
ni arasındaki açı. bk. yüzey frezeleme
bıçağı.
11078 lazer ışınlı işleme; lazerle işle­
me, (ing.: laser heam machining;
ibnı, A l m . : Laserstrahlbearbeitung
(f), Fr.: ıısiııage (m) par bombarde-
ınent (m) laser (m), Rus.: oopaöoniKa
un ep nh iM . ıvno.u)
Malzemeyi 0,0001 mm kadar dar bir
alana odaklanmış, benzeşik, tek dal­
ga boylu ışıkla (lazer ışığı) eritip bu­
harlaştırmak şeklinde yapılan işleme
yöntemi.
11079 lazer ışınlı kesme; lazerle kes­
me, (ing.: laser beanı eutting: Ibc
Alm.: Laserstrahlsehneiden (n), Fr.:
coıtpe (f) par bombardement (m) laser
(m), R u s .: unepnan pesna)
Malzemenin lazer ışını ile çok dar bir
bölgede buharlaştın İması ya da eriti-
 nirengi düzlemleri

lip basınçlı yansız gazla uzaklaştırıl­

ması yoluyla yapılan kesme işlemi.
11.000 °C 'a kadar çıkabilen sıeaklık
her malzemeyi kesmek için yeterli ol­
maktadır.
11080 lazer taramalı ölçme istemi,
(In g .: scanning laser measuring
system, A l m . : Laserscanningmessıuıg
(f), F r.: mesurage (m) par balayage
(m) laser (m), Rus.: ırmepumejibHaH
cucmeMa .unepnoeo cKanupoaaııun)
Bir lazer ışını ve ışıkbulucu arasına
yerleştirilen cismin gölgesinin mik-
roişlemci tarafından hesaplanarak cis­
min boyutlarının belirlenmesi.
11083 matkap ucu; burgu, (İn g .: drill,
A lm .: Bohrer (m), F r.: pere ense (f);
fare t (m); meehe (f), Rus.: ceepjıo)
Dönerek delik delen ya da genişleten,
bir ucunda bir ya da daha fazla kesme
ağızları ve bunlara eş sayıda talaş ve
kesme sıvısı geçişine imkân veren ta­
laş kanalları olan takım.
11084 merkezsiz taşlama, (İn g .: een-
Alıcı
terless grinding, A lm .: spitzenloses
Sehleifen (n), F r.: rectification (f) sans
11081 mandrel, (İng.: mandrel, Alm.: centres (mpl), Rus.: oeeuenmpoeaa
Aufspaımdom (m), Fr.: mandrin (m), utjıınpoem)
Rus.: onpaam) Silindirik parçaların merkezlenmeden
1. Talaşlı şekillendirilecek parçayı tut­ taşlanması.
mak için kullanılan çubuk. 2. Matkap­
ta matkap ucunu tutan takım, matkap
aynası. 3. İçi boş parçaların işlenme­
sinde boşluğu oluşturmak için kullanı­
lan takım. 4. Elektrikli şekillendirme­
lerde katot olarak kullanılan kalıp ya
da model.
11082 matkap tezgâhı, (İng.: drill press,
Alm.: Bohrmaschine (f), Fr.: perceıı-
se (f): perceuse (f) d colonne (f), Rus.:
ceepjıujibHbiü emanoK)
4. Besleme \ö n ü
Bir ya da daha fazla sayıda matkap 5. P arça ilerlem e yönü
ucu takımına dönme ve ilerleme hare­
ketini veren, delik delmek için kulla­ 11085 mil; taşlama mili; freze mili,
(İn g .: arbor, Alm.: Aııfnahmedorn
nılan makine.
(m), Fr.: arbre (m), R u s .: aa:ı)
Açıklama: Matkap ucu sayısı ve ha­
reket yeteneğine bağlı olarak masa Taşlama tezgâhında taşın, frezede fre­
matkabı, dik matkap, tek manurelli ze bıçağının takıldığı mil.
matkap, çok kafalı matkap, çok mand- 11086 nirengi düzlemleri, (İn g .: d u tum
relli matkap, radyal matkap, üniversal p la n e s, Alm.: Bezugsebenen (fp l),
matkap, kule matkap, sayısal denetim­ Fr.:p la n s (m p l) de re fe re n ce (f), R u s .:
li matkap gibi adlar alır. 6 a 30 e bi e u ı o em em ı i)

22 9
nirengi noktaları

İşlenecek yüzeylerin yerlerini belirten Deliğinde kesici dişleri olan, silindirik

ölçümlerin yapıldığı, birbirine dik, çubuklara diş açmakta kullanılan ta­
kuramsal üç düzlem, bk. nirengi nok­ kım.
taları.
11087 nirengi noktaları, (İng.: jigging
points (GB); too/ing points (USA),
A lttı.: A nsgangsp linkte (m pl) fiir die
Bearbeitung (/), F r.: points (m pl)
de depart (m) d'usitıage (m), Rus.:
onopubie mom<u)
Talaşlı işlenecek parçada nirengi düz­
lemlerini (şekilde A, B, C düzlemleri)
belirlemek için seçilen ve genellikle
işleme sonuna kadar muhafaza edilen
noktalar (şekilde 1 - 6 noktalar). 11091 pah açısı, (İn g .: bevel angle, A lm .:
Sehrubbvvinkel (m), Fr.: angle (m) ae
chanfreinage (m), R u s .: Konycnbiü
yeojı)
Bir kirişin eğik yüzü ile dik yüzleri
arasındaki açı.

90° 90°

^ r-T------- L-
x,'%* A....xi**.

11088 otomat tornası, (Ing.: turret lat-

he, A lttı.: Revolverdrehbank (j), Fr.:
toıır (m) a toıırelle (f) revolver, Rus.:
moküpno-peeo. ı haep//bi ü em atıotc)
Birden fazla kesici takımı taşıyan oto­
matik olarak ya da elle döndürülen ku­
leli takım desteklerine sahip torna.
Açıklama: Birbiri arkasına kullanılan
her bir takım ayrı bir işlemi yapar.
11089 Özgül enerji, (İn g .: specifle energv,
Al m.: spezifisehe Energie (f), Fr.:
energie (f) speeifkpıe, Rus.: ydenbucm
ınepeıiH)
Kesmede ya da taşlamada bir birim
hacim malzemenin uzaklaştırılması
için harcanan enerji ya da yapılan iş.
11090 pafta, (İn g . : tlıreading die, Alm.: Ge-
\vindeschneidebaeken (m), Fr.: flliere
(f), Rus.: mıaıuKa; pesbdonape’maH
ıvmuiKü)
N
11092 pay, (İn g .: alhnvance, A lm .: Teli
(m); SpieIranın (m); Zugabe (j), Fr.:
surepaisseur (f), R u s .: npımycK)
1.Birbirine temas eden parçalarda
boyutlar arasındaki en küçük boşluk,
en büyük binme şeklinde tanımlanan
fark. 2. Şekillendirilecek parçalarda
işlemden önceki boyutla işlem boyutu
arasındaki fark.
11093 planya, (İn g .: shaper, A lm .: Hobeı-
bank (f), Fr.: etan-limenr (m), R u s .:
(j)op.Moobpa jvıoıiiuü emanoK)
Tek uçlu takım kullanarak düz yüzey­
ler oluşturmakta kullanılan talaşlı işle­
me makinesi.

230

Açıklama: İş parçası mengene ya da
bir düzenekle makine tablasına tuttu­
rulur. Takımı tutan kafa ileri geri hare­
ket ederek talaş kaldırır.
11094 planyalama, (İn g .: shapirıg, A lm .:
hobeln, Fr.: usinage (m) d l ’etau-
limeur (m), Rus.: npudanue (j)opMbi)
Planya ile işleme, bk. planya.
11095 plazma arklı işleme, (İn g .: plasma
arc machining, A lm .: Plasmabogen-
bearbeitung (f), Fr.: usinage (m) a
plasma d'arc (m), Rus.: nıaiMenua-
dyeaearı oöpaöomKa)
Plazma akışı ile metali eriterek uzak­
laştırma şeklinde yapılan metal kesme
ya da işleme yöntemi.
Açıklama: 10.000-25.000°C sıcaklı­
ğındaki plazma, azot, hidrojen, argon
gibi bir gaz bir memede elektrikle iyo-
nize edilerek elde edilir ve elektronlar,
artı iyonlar ve yansız atomlardan olu­
şur. Metali eridiği bölgeden uzaklaş­
tırmak için ikinci bir yansız gaz ya da
su örtüsü kullanılır.
11096 punta, (İn g .: lathe çenter, A lm .:
Drehbankspitze (/); Drehbankkörner
(m), Fr.: pointe (/) de tour (m), Rus.:
Hennıp moKapnoeo cmaıım)
Uzun parçaları tornada işlerken mer-
kezlemek ya da desteklemek için kul­
lanılan takım.
Açıklama: Parça ekseninde yer alan,
parçanın bir ya da iki ucundaki deli­
ği girerek merkezlemeyi yapar. Sabit
punta ya da parçayla beraber döner
punta türleri mevcuttur.
11097 punta matkap ucu; punta burgu­
su, (İn g .: çenter drili, A lm .: Zentri-
erbohrer (m), Fr.: foret (m) d centrer
Rus.: ifenmpoeonnoe eaepjıo)
İş parçasının ucuna parçayı tornada
merkezlemek için kısa konik bir delik
açmada kullanılan matkap ucu.
sayısal denetim
11098 pürtükleme, (İn g .: knurling, A lm .:
kordeln, Fr.: moletage (m), Rus.:
namınım; nacemm)
Genellikle dönmekte olan silindirik
metal bir yüz üzerine, üzeri belirli
biçimde pürtüklenmiş, sert, küçük
merdaneleri (pürtükleyici) bastırarak
pürtük oluşturma.
11099 rayba, (İn g .: reamer, A lm .: Aufreiber
(m), Fr.: alesoir (m), Rus.: paseepm-
m)
Bir ya da daha fazla kesme dişine
sahip, delikleri genişletmekte ya da
istenilen ölçüye getirmekte kullanı­
lan, genellikle kestiği delik tarafından
merkezlenen, döner kesici takım.
11100 ray balama, (İn g .: reaming, A lm .:
aufreiben, Fr.: alesage (m), Rus.:
pascepm bieanue)
Rayba ile delik işleme, bk. rayba.
11101 sarmal bıçak, (İn g .: hob, A lm .:
Selineekenfrdser (m); Gewindefraser
(m), Fr.: outil (m) d ta iiler les engre­
nages (mpl), Rus.: (jtpeıa)
Kesici dişleri sarmal dizili, dişli ya da
silindir iş parçası üzerinde eş mesafeli
şekiller oluşturmak için kullanılan ta­
kım.
Açıklama: Çok dişli freze bıçakların­
dan farkı, dişlerinin sarmal dizili ol­
masıdır. İşleme sırasında sarmal bıçak
ve iş parçası birbirlerine göre belirli
hızlarda döner.
11102 satır makas; giyotin, (İn g .: guil-
lotine; guillotine shear, A lm .: Bleehs-
ehere (f), Fr.: coupe-jet (m): eisaille
(j) guillotine, Rus.: eıuibomunubie
UOJK'HUlibl)
Üst bıçağın dik inişiyle kesme yapan
makas.
11103 sayısal denetim; (sd), (İn g .:
numerical control; ne, A lm .: nu-
merische Überwachung (f); nume-
risehe Kontrolle (f), Fr.: eonıman-
de (f) nıuneriqııe, Rus.: mıeıumoe
npoepa.MMUoe ynpaujıenue, LII 1 V)
Sayısal denetim (SD) sisteme sayılar
hâlinde kotlanmış talimatlar vererek
makine parçalarının hareketini denet­
lemedir.
Açıklama: Açık devreli SD'de bilgi­
sayar tarafından işleyici masasına ve-
231
sesüstü işleme
rilen bilginin sonuçlan denetlenmez.
Kapalı devreli SD'de masanın hareke­
ti geri besleme sonuçları değerlendiri­
lerek denetlenir.
11104 sesüstü işleme, (İ n g .: ultrcısonic
machining; impcıct grinding, A lttı,:
Ultraschallhearbeitııng (f), F r.: ıısi-
nage (m) ultrasonique, R u s ,: ynbmpa-
3eyK(wciH MexammccKüH oopanonma)
Sesüstü frekanslarla titreşen bir ta­
kımın bor karbür, silisyum karbür,
alüminyum oksit gibi aşındırıcı tozu
yüklü bulamacı iş parçasının yüzeyine
çarpması ile sağlanan mekanik işleme
yöntemi.
Açıklama: Döner sesüstü işleme
yönteminde 20.000 frekansla titreşen
elmas takım bulamaçsız olarak delik
açma işlemi yapar.
11105 sırt boşluğu, (İn g .: axial relief
A lm .:axicılisches Relief (n), F r.: ang-
le (m) de depouille (f) axial, R u s .:
oceaoü pe.ibecj))
Bir freze bıçağında kesme ağzı arka­
sındaki boşluk.
232
11106 sürünmeli taşlama, (İn g .: cre-
ep grinding, A lm .: Kriechschleifen
(n), Fr.: meulage (m) par fluage (m),
R u s .: nojısynan uııufoGauuH)
Kesme derinliğinin 1000-10.000 defa
arttırıldığı ve beslemenin aynı miktar­
da azaltıldığı yüzey taşlama işlemi.
11107 taban, (İn g .: base, A lm .: Unterlage
(f), F r.: base (f), R u s .: basa)
Tek uçlu kesici takımın alt yüzeyi.
11108 taban burgusu; taban matkap
ucu, (İn g .: bottom drill, A lm .: Bo-
denbohrer (m), F r.: alesoir (m), R u s .:
öonnoe ceepno)
Matkapla delinmiş bir deliğin tabanın­
daki koni şeklini silindir haline getir­
mek için kullanılan tabanı düz matkap
ucu.
11109 talaş, (İn g .: chips, A lm .: Span (m).
F r.: copeaux (mpl), R u s .: cmpyjıcm)
Talaşlı işleme sırasında kesilen mal­
zemeden kesici ya da kazıyıcı takımın
kopardığı parçalar.
1. le k e »
2. B o ş la m a s ın a h a r e k e t
3. İş p a r v a s ı (tiö n e ıO
4. B e s le m e
V. I a ş l a m a t e k e r i
B. t a s l a ı ı ı a > î»/e> «
i . I aslan»;» t e k e r i m ili
1). İş pare»»''*

11110 talaş kanalı, (İng.: flüte, Alm.:
Spannut (m), Fr.: goujure (f); gorge
()); rainure (f); cannelure (f), R u s .:
mnaern)
Matkap uçlarında, raybalarda, kıla­
vuzlarda ve freze bıçaklarında takımın
gövdesinde kesici ağzı oluşturmak, ta­
laş ve kesme sıvısının geçişini sağla­
mak için oluşturulan kanal.
11111 talaş kırıcı, (ing.: chip breaker,
Alm.: Spanbrecher (m), Fr.: brise-co-
peaıı (m), R u s .: cmpyjicKOjiOM)
Kesme takımının yüzeyinde, kesme
kenarına paralel, talaşı kopartarak sü­
rekliliğini önlemek için yapılmış çen­
tik ya da oyuk.
11112 talaşlanabilir, (ing.: free machining,
Alm.: Spanbarkeit (f), Fr.: aptitude (f)
au decolletage (m), R u s .: ceoöoducuı
.\iexaHımecKcm oöpadomı<a)
Bazı katkı maddeleri ile kazandırılan,
küçük ve kırılan talaş, düşük güç sar­
fıyla işlenebilirle, daha iyi yüzey biti­
mi, daha uzun takım ömrü gibi özel­
liklere sahip alaşımların talaşlı işlene­
bilirle özelliği.
Planyalama
Vargelleme
Kalemle
kesme c Raybalama
Kalem -ifA 7
parçası
tapalı delik
Açıklama: Bu özellikleri elde edebil­
mek için örneğin çeliğe kükürt ve kur­
şun, pirince kurşun, alüminyuma kur­
şun ve bizmut ve paslanmaz çeliğe kü­
kürt ve selenyum katılmaktadır.
11113 talaşlı işleme; talaşlı şekillendir­
me, (Ing.: machining, Alm.: spanab-
hebende Bearbeitung (f), F r.: usinage
(m), R u s .: MexaHuuecKüM oöpaöomm)
Parçadan istenmeyen metali talaş
hâlinde kaldırarak istenilen şekil ve
ölçüde ürün elde etme işlemlerinden
birisi.
Açıklama: Planyalama, vargelleme,
frezeleme, yüzeyleme, testere ile kes­
me, taşlama, broşlama, tornalama,
delme, delik işleme, raybalama gibi
işlemlerdir. Kimyasal işlemede metal
yüzeyden, denetimli seçici kimyasal
çözündürme ile kaldırılır.
11114 tapalı delik, (İng. : trepanning, Alm.:
rundes Loch (n), F r.: trepannage (m),
R u s . : mpenanupoeaHue)
Aynı zamanda orta kısımda bir tapa ya
da silindir oluşturacak şekilde açılan
delik.
/ ~ 'X* ParV«sı Taşlama,
aşındırma
- Kalem işleme
Kalem
S , parçası Broşlama
Tornalama
Delme
Delik
işleme
233
taşlama
11115 taşlama; zımparalama, (İng.:
grinding, Alnu: Schleifen (n), Fr.:
meulcıge (m); rectificcıtion (f), Rus.:
ULlU(j)OHKa)
Küçük kesici kenarlan ya da kazıyıcı
parçacıkları olan taşlama tekeri ya da
kuşağı ile iş parçasından malzeme kal­
dırarak şekil verme, yüzey hazırlama
işlemi.
Açıklama: Kazıyıcı parçacıkların
kesme açısı artı ya da eksi olabilmek­
tedir.
11116 taşlama çatlakları, (İng.: grinding
crcıcks, Alm.: Schleifrisse (m pl), Fr.:
ericpıes (fpl) de meulcıge (m); tapures
(fpl) de meulcıge (m): erac/ııelııres (fpl)
de meulcıge (m), Rus.: lu.ıınfoeonubie
mpeıaıııibi)
Nispeten sert metallerin yüzeylerinde,
aşırı taşlama ısısı ya da malzemenin
taşlamaya duyarlılığının yol açtığı sığ
çatlaklar.
1
k esim ansı k ı sım* acısı
11117 taşlama duyarlığı, (İng.: g r in d in g
s e n s itiv itv , Alm.: S e h le ife m p fin d lie h -
k e it ( f r Fr.: s e n s ib ilite (j) cııı meıdct-
ge (m), Rus.: nyacm enm e.ibuoem b
ııu ın fo e K e )
Malzemenin taşlama çatlakları gibi
yüzey hasarına eğilimi.
Açıklama: Sertlik, mikroyapı, hidro­
jen miktarı ve artık gerilmelerin etkisi
altındadır.
u1118 taşlama makinesi, (İng.: grimler;
grinding metehine, Alm.: Sehleif-
mcısehine; Stdndersehleifmcısehine,
Fr.: maehine (f) a menler; maehine
()) d reetifıer; rectifıeııse (j), Rus.:
u n ııcfoea. ıb/ibi ü em an o k )
İş parçalarının yüzeyinden aşındırı­
cılarla malzeme kaldırarak işlemede
kullanılan makinelerden biri.
234
Açıklama: Silindirik dış taşlama, si-
1indirik iç taşlama, yüzey taşlama,
merkezsiz taşlama, sürünme taşlama,
takım taşlama, tezgâh taşlama, spiral
taşlama makineleri gibi çeşitleri bu­
lunmaktadır.
11119 taşlama talaşı, ( İ n g . : swarf A lm .:
Scldeifstauh (m), Fr.: eopeaııx (mpl),
R u s. : om xodbi n p u ııiJiııcfosKe)
Taşlama işlemi sonucu oluşan talaş,
taşlama taşı parçacıkları ve bağlayıcı­
sı karışımından oluşan toz.
11120 taşlanabilirlik sayısı, ( İ n g . : grin-
dability index, A lm .: lndex (n) der
Seldeifbarkeit (J), Fr.: indice (m) de
meıılabilite (j), R u s .: noKcname.in
ııuuc/jyeMoemu)
Belirli taşlama koşullarında malzeme­
lerin taşlanabilir!iğinin bir ölçütü.
Açıklama: Birim taşlama tekeri hac­
mi başına uzaklaştırılan malzeme hac­
mi şeklinde ifade edilir.
11121 tek uçlu kesme takımı; kalem,
(İ n g .: single-point tool, A lm .: Spitz-
stiehel (m), Fr.: oııtil (m) d ııne şen­
le pointe (j). R u s .: odnaıeseuıınbif
unempyuenm)
Tek bir uçtan kesme işlemini yapar
talaşlı şekillendirme takımı.
Kesme kenarı ucu açısı-ı ^
\ an kesme açısı t'st kesme açısı.
Böğür
k l ‘ç b o ş l u ğ u ç j raş”na koltl
KcnarHr t ç açıklığı açısı
boşluğu Topuk
11122 temas yayı, (Ing.: are of eontaet,
Alm.: Auflagebogen (m), Fr.: are (m)
de eontaet (m), Rus.: c)yea Konma Kinci)
Bir taşlama taşının ya da dairesel kesi­
cinin işlenen parça ile temasta olduğu
çevrenin uzunluğu.
11123 testere bıçağı, (İng.: senv bia­
tle, Alm.: Sageblatt (n), Fr.: lame
(f) de sele (j), Rııs.: ncııomno mum;
mumum aenma)
Malzemeleri kesme amacıyla kullanı­
lan lama, kuşak ya da disk şeklinde,
 tutaç

kesilen malzemeye uygun kesici diş­
leri olan takım.
11124 tımarlama, (in g .: dressing; truing,
A lttı.: ankleiden, putzen, F r.: dressage
(m), R u s .: ebieepm)
Taşlama tekerinin kesme yeteneğini
artırmak için yüzeyini aşınmış parça­
cıklardan temizleme ya da yüzeyine
şekil verme.
11125 torna, (İn g .: lathe, A lm .: Drehbank
(f), F r.: tour (m), R u s .: mompuhiü
cmanoK)
Genellikle tek uçlu olan kesme takı­
mım döner iş parçasına bastırarak ta­
laş çıkartmak suretiyle yapılan işleme.
Açıklama: Ağaç tornası, normal torna
(ya da torna), otomat tornası, sayısal
denetimli torna diye adlandırılan çe­
şitleri vardır, bk. tornalama.
11126 tornalama, (in g .: turning, A lm .:
drehen; Drehurıg (f), F r.: tournage
(m), R u s .: moKapuan oöpaöomm)
Torna makinesinde genellikle tek uçlu
olan kesme takımını döner iş parçası­
na bastırarak talaş çıkartmak suretiyle
yapılan işlemlerden biri.
11127 tutaç, (İn g .: fbcture, A lm .: Haltevor-
richtung (f), F r.: dispositif (m) de ser-
rage (m), R u s .: Kpenjıeuue)
Genellikle iş parçasını tutarak yerini
ayarlamada kullanılan takım.

I
Doğru Yüzey
tornalama tornalam a

Omuz
tornalama
Z3Q

Kavisli Şekilli
İEP
Ayırm a
veya
p| j

tornalama tornalama kesme

%

Eğimli İç şekillendirm e Delme

işleme delik işleme

Dıştan - —^ İçten diş açma

diş açma Boy ıın açma Piırtiiklem e

2 35
üst eğim açısı

11128 Üst eğim açısı, (İn g .: back rake si, 6g hatve çapı için hoşgörü yeri ve
atıgle, A lm .: Rüekenlıarke\vi tikel (m), derecesini göstermektedir.
F r.: atıgle (m) de eoupe (f) arriere,
R u s .: vea.ı aepxuaea naKjoııa)
Torna kaleminde iist eksensel açı.
11129 vargel, (İn g .: planet: A lın .: Hahel-
maschine (f), F r.: rahat ense (/); nıac-
hine (f) d rahoteı: R u s .: npodaihtıa-
empaçanhitanı cınaııoK)
İş masası ve buna bağlı işin doğrusal
karşıt hareketleriyle yatay, dik ya da
eğik düz yüzeylerin tek uçlu takımla
işlendiği makine.

11133 vida haddeleme; ovalama; yivle-

me, (I n g .: thread ra/ling, A lm .: Ge-
\vindewalzen (n), F r.: raulage (m ) de
filets (ınpl), R u s.: nciKambiaanue pe3b-
6 bl)
Talaşsız olarak merdane basıncı ile vi­
daya diş açma.

11130 vargelleme, (İng.: plan ing, Alm.:

hoheln, Fr.: platuıge (tn); rahatage
(m), R u s .: empacanue)
Vargelle yüzey işleme, bk. vargel.
11131 vida, (İn g .: sere ir, Alm.: Sehrauhe
(f), Fr.: vis (f), R u s .: autun)
Üzerinde sarmal dişleri olan, sae ya
da ağaç parçaları birbirine tutturmakta
kullanılan silindirik ya da konik ta­
kım.
11132 vida dişi, (ing.: serev-tlıread, Alm.:
Schrauhengewinde (n), Fr.: filet (m);
filet (m) de vis (f), R u s .: atıninanan
pe 3h6 a)
Vidanın iç ya da dış yüzeyi üzerindeki
eşbiçimli sarmal çıkıntı.
Açıklama: Kullanılacakları yere bağlı
olarak farklı diş biçimleri bulunmak­
tadır. Talaşlı ya da talaşsız şekillen­
dirme ile oluşturulur. ISO sisteminde
tanımlanması, ör. M6 x 0, 75 - 5g6g
şeklindir. Burada M metrik diş tanım­
laması, 6 nominal çap, 0, 75 hatve, 5g
tepe çapı için hoşgörü yeri ve derece­

236
 yüzük

11134 yassı matkap ucu; yassı burgu,
(İn g .: spacie d r i ll; j i a t d r ill, A lm .:
F la c h b o h re r (m), F r.: f o r e t (m ) p la t,
R u s .: jıojfceuH oe csepjıo; nepoeoe
ceepjıo)
Yassı ağızları ile dönerek kesme ya­
pan matkap ucu.
11137 yüzey taşlama, (İn g .: surface grin-
ding, A lm .: planschleifen, F r.: rectifi-
cation (f) plane, R u s .: ıvıocKoe uınu-
(poeanue)
İleri geri, bazen dairesel hareket eden
bir masa üzerine tutturulmuş parçanın
yüzeyinin taşlanması işlemi.

S a h a n lık

Taşlama sn ısı

11135 yüzey alma, (İn g .: fa cin g , A lm .:

plandrehen; planfrasen, F r.: sur-
façage (m) an to ıır (m); tournage
(m) transversal, R u s .: nonepemıan
oömoHKa)
Tornada yan yüzey işleme, bk. torna­
lama.
11136 yüzey frezeleme bıçağı, (İn g .:
face mili Alm.: Planfrâswerkzeug 11138 yüzük, (İn g .: collet, A lm .: Klemm-
(ti), F r.: fraise (f) cylindrique; /raise hülse (D, F r.: mandrin (m) a pince (f),
(f) a surfacer R u s .: m opifem n (ppeja) R u s .: uamoabiü nampou)
Yüzeyi kesici eksenine dik frezeleme­ Yarık ağzı dönmekte olan konik yuva­
de kullanılan bıçak. da sıkıştırılarak işleme sırasında par­
çayı tutturmak için kullanılan takım.

2. Kesme ağ/.ı 6. Katiya! kesme açısı

3. Köşe açısı 7. { ç hoşluğu açısı
4. F.ksenel açısı 8. Kesme kenarı ucu
5. (,'evresel aralık açısı açısı

237
12001 aç kapa denetleyici, (İ n g .: on-off
controller; inpııt controller, Alm.:
Zweipunktregler (m), F r.: contröleur
(m) d ’alimentation (f), R u s .: öeyxno-
j u ı ı u o ı u i b i ü peey:mmop)
Isı kaynağı belirli bir sıcaklığa ulaşın­
ca devreyi kapatan, belirli bir sıcaklı­
ğa düşünce devreyi açan sıcaklık de­
netleyicisi.
Örnekse!
15~20°C
A varV
noktası \ Erime
| sıcaklığı
Sıcaklık-zanıan
çizgisi Ayar
noktası
70Ö°C
12002 alevle sertleştirme, (In g .: fici­
me h a rd e n in g , Alm.: F la m m h a r te n
(n); B re n n h a rte n (n), Fr.: d u re isse -
m e n t (m ) su p e r fic ie l d la fla m m e (f);
tre m p e (f) au c h a lu m e a u (m), R u s .:
lu a M e m ıa H noeep.nıocm ncm s a K a m a )
Bilhassa sertleştirilebilir demir asıllı
malzemelere uygulanan, malzemenin
yüzeyini üst dönüşüm sıcaklığının
üstüne alevle ısıtarak ve hemen su
verilerek yapılan yüzey sertleştirme
işlemi.
12003 alevle tavlama, (İn g .: ficim e cınne-
ai, Alm.: F la m m e n g lü h e n (n), Fr.:
recuit (m ) d la fla m m e (f); reeuit (m )
au chalumeau (m), R u s .: naaMeuubiû
om jıeue)
Isıtmanın alevle yapıldığı tavlama iş­
lemi.
12004 ana metal, (İn g .: h a se m etal, A lm .:
B a s is m e ta ll (n); G r u n d m e ta ll (n);
u n e d le s M e ta li (n), F r.: m e ta l (m ) d e
h a se (f); m e ta l (m ) c o m m u n , R u s .:
ocH oeuoü Mema.ı. ı)
1. Bir alaşım sisteminde en büyük
oranda bulunan metal, ör. tunç bir ba­
kır ana metalli alaşımdır. 2. Soy me­
talin zıddı, kolaylıkla oksitlenerek ya
da çözünerek iyonlaşan metal. 3. Kay­
naktan sonra parçanın erimemiş kıs­
mı.
12005 anot odası, (İn g .: a n o d e c o m p a rt-
m ent, A lm .: Â n o d en ra um (m ), F r.:
h o lte (f) d e V a n o d e (f), R u s .: a u o d u o e
o m d e n e u u e ; an o d ııa n m .u e p a )
Bir elektrokimyasal hücrede, bir per­
de ile anotların çevresinde oluşturulan
bölge.
12006 ara tavlama, (İn g .: in te n n e d ia te a n ­
n e n i ing, A lm .: Z w ise h e n g lü h e n (n),
F r.: re c u it (m ) in te rm e d ia ire , R u s .:
npo.M ejKym om ibiü onuıcııe)
Üretim sırasında ya da son işlem ka­
demesinden önce metallerin bir ya da
daha fazla işlem kademesi arasında
tavlanması.
12007 arcm, ar1, ar3, ar4, ar’, ar”, (İn g .:
cırcın, a rl, cır3, ar4. ar', cır", A lm .:
cırcın, arl, ar3, ar4, cır', a r", F r.:
arcm, a rl, cır3, cır4, cır', cır", R u s .:
m ou Kiı KpumuHecKiıx meMnepamyp
npeepaufeHun)
Sıcaklık dönüşüm noktaları, bk. çelik­
lerin dönüşüm sıcaklıkları.
12008 ardışık kesme yöntemi, (İn g .:
c o n s e c u tiv e c u ts m eth o d , A lm .: a ııfei-
n a n d e r fo lg e n d e S c h n e id e n m e th o d e
(j), F r.: m e th o d e (f) d e e o u p e (f)
239
artırmalı yaşlanma
co n se c ııü v c , R u s .: noen ed o n a m en b -
ııbiü M em oö am pernu)
Karbonlaşmanın ya da sertliğin nasıl
ilerlediğini anlamak amaeı ile uygula­
nan ve işlem sürecinde deney örnekle­
rinden kesilen parçaların nicel çözüm­
lenmesi.
12009 artırmalı yaşlanma, (İng.: Prog­
re ssiv e u g iııg , Alm.: fo r tse h r ittlic b e
A lte r u n g (f), Fr.: v îe il/is se m e n t (m )
p r o g r e s s if ’ R u s .: e m a p e m ıe npıı no-
em e n e u fio n o e b iıu u e n o ü m eM iıepum y-
pe)
Yaşlandırma çevriminde sıcaklığı ka­
demeli ya da sürekli artırarak yapılan
yaşlandırma.
12010 aşırı ısıtılmış, (İng.: overbeuted ,
Alırı.: iıherhitzt: iiherbitzte, Fr.:
surebuuffe, R u s .: nepeepembiü)
Yüksek sıcaklıkta uzun süre kaldığı
için taneleri istenilmeyecek derecede
büyümüş bir malzemeyi tanımlamak
için kullanılan bir terim.
Açıklama: Yanmış bir malzemenin
aksine, yapı ısıl ya da mekanik işlem­
lerle düzeltilebilir.
12011 ayrımlı ısıtma, (ing.: differential be­
lit ing, Ahit.: differentielle Envarmııng
(f), F r.: ebuııffuge im) seleetif, R u s .:
()U(/)(/)epenıııi(Ubiıoe nuepeaunue)
Bir cisimde soğumadan sonra isteni­
len gerilme dağılımını ya da özellik
dağılımını elde etmek için cismin be­
lirli bir sıcaklık eğimcesı altında ısıtıl­
ması.
12012 ayrımlı su verme, (İng.: d iffe re n ti-
a l ıju en eh in g : d iffe r e n tiu l b u rd e n in g .
Alııu: ö rtlieb h e g re n zte s H ü rlen in),
F r.: tre m p e (f) d iffe re n tie lle : refroi-
d is se m e n t On) h ru stp ıe seleetif, R u s .:
ou(j)(/)epei(iıuıuhiıoe noO acueııue;
Oıi(/)(/)epenııuci:ib/ıoe Vk'pen ıeııue)
Parçaya farklı kısımları farklı sertlikte
olacak şekilde su verme.
12013 benzeşikleştirme tavı, (İng.:
honıogenising anneni: bomogeni-
zntion bent trentment, Ahu.: Diffu-
sionsgliihen in), F r.: truitement (m)
d ’bom ogene isti t ion (f). R u s .: ecnıoee-
ıninnimi omaıeuen)
Katılaşma sırasında ya da yüksek sı­
caklıktaki bir işlem sonucu kimyasal
240
bileşimde ya da yapıda meydana ge­
len ayrışıklıkların, yayınımla azalma­
sını sağlayan ısıl işlem çevrimi.
12014 boş karbürleme, (İng.: blank ccm-
burizing. Alın.: Leereinsatzen (n), F r.:
pseııdoeementntion (f), R u s .: xo:ıo-
cv /7 mı Kupoıopmnıımı)
Karbürleme işleminin benzerleıne ile
karbon vermeden yapılması.
Açıklama: Genellikle karbürleyim
madde yerine yansız bir madde kulla­
nılarak ya da alaşım uygun bir malze­
me ile kaplanarak yapılır.
12015 boş nitrürleme, (İng.: blunk n itn -
ding, Alm.: Leerenitrieren (n), F r.:
pse ııd o n itrııra tio n (f), R u s .: xojıoemoe
cnom upom nııe)
Nitrürleme işleminin benzerleme yo­
luyla azot vermeden yapılması.
Açıklama: Genellikle nitrürleyici
madde yerine yansız bir malzeme ko­
narak ya da nitrürlenecek alaşım uy­
gun bir malzeme ile kaplanarak yapı­
lır.
12016 bölgesel çökelme, (İng.: lo e u liz e d
p re e ıp itcıtio n . Alın.: ö rtlic h e Aııssehe-
id ıın g (f), F r.: p re e ip itn tio n (i) loenle,
R u s .: oepnıım ıeıınoe o e u ,w öeune)
Aşırı doymuş katı çözeltiden kayma
düzlemleri, tane sınırları, uyumsuz
ikiz sınırları gibi tercihli bölgelere çö­
kelme.
12017 bölgesel su verme, (İng.: s e le e tiv e
i]nene ‘lıing, A im.: T eiln b se b re e k u n g
Oi'- ö rtlieb h e g re n zte s A h se b re e k e n
m ), Fr.: trenıpe (f) se le e tiv e . R u s .:
• e ıeı<mu<mmı uma:/en)
Parçanın sadece belirli kısımlarının
scrtleştirildiği su verme işlemi.
12018 cehennemlik; yanma odası,
(ing.: fire box: eomhııstion eha m her:
henrtb, Alm.: F eııerrnum (m ): H erd
(m ): Verhrennıtngsrnıım (m), F r.: fo -
ver (m): elı um bre (f) de eomhııstion
(f), R u s .: oeıteeoe npoenıpunemao
Konum; KciMepa tro p u n mı)
Fırında yanmanın meydana geldiği kı­
sım.
12019 çekirdek, (İng. : eore, Alm.: K e im
(m ): In n e n se b ie b t ( f) : G us s k e m (m),
F r.: e a n ır (m ): n o vu ıt (m), R u s .: n ö p o)
Kabuk sertleştirme yapılan demir ası 1-

lı alaşımda kabuk altındaki kısım.
Açıklama: Dağlanan kesitteki açık
renkli kısım, kimyasal bileşimi faz­
la değişmemiş kısım ya da sertleştir­
meden sonra sertliği fazla değişmemiş
kısım olarak belirlenir.
12020 çeliklerin dönüşüm sıcaklıkla­
rı, (Ing.: transformation temperatu-
res for steels, Âlm.: Umwandlung~
stemperaturen (f pl) von Stahl (m),
Fr:: temperatures (fpl) de transfor­
mation (f) des aciers (mpl), R u s .:
me.)mepamypbi npeodpasoeamiH dan
cma.ıeu)
Çeliklerde faz değişimlerinin meyda­
na geldiği sıcaklıklar.
Açıklama: Ötektik çeliklerde ostenit-
ferrit + sementit denge sıcaklığı. Aşa­
ğıdaki simgeler kullanılabilir: Al:
ötektoit çeliklerde ostenit-ferrit +- se­
mentit denge sıcaklığı. Aşağıdaki alt
simgeler kullanılabilir: Aey dönüşüm
denge sıcaklığı Acy ısıtmada ostenitin
oluşmaya başladığı sıcaklık Ary soğu­
mada ostenitin ferrite ya da ferrit artı
sementite dönüşümünün tamamlan­
dığı sıcaklık A3: Ötektik altı çelikler­
de ostenit-ferrit denge sıcaklığı. Aşa­
ğıdaki alt simgeler kullanılabilir: Aey
dönüşüm denge sıcaklığı Aey ısıtma­
da ferritin ostenite dönüşümünün ta­
mamlandığı sıcaklık Ary Soğutma­
da ostenitin ferrite dönüşmeye başla­
dığı sıcaklık. Ac : ötektik üstü çelik­
lerde ostenit-sementit denge sıcaklığı.
Aşağıdaki alt simgeler kullanılabilir:
Ae : dönüşüm denge sıcaklığı Ac.m:
ısıtmada semetitin ostenitte çözünme­
sinin tamamlandığı sıcaklık Ar : so­
ğumada ostenitten sementit çökelme­
sinin başladığı sıcaklık. A4: ostenit-
delta demiri (ferrit) denge sıcaklığı
Ar4: Soğumada delta demirinin tama­
mıyla ostenite dönüştüğü sıcaklık. Mb
(ya da Ar"): soğumada ostenitin mar-
tensite dönüşümünün başladığı sıcak­
lık. Mt: soğumada ostenitin martensite
dönüşümünün tamamlandığı sıcaklık.
Bütün bu dönüşümler, martensit olu­
şumu hariç soğumada ısınmadakinden
daha düşük sıcaklıklarda meydana ge­
lir ve sıcaklık değişimi hızına bağlıdır.
12021 çevrimli tavlama, (İng.: erde an-
çökelme sertleşmesi
nealing, Alın.: Ablaufglühen (n), Fr.:
recuit (m) cyclique, Rus.: omoıcuc
uuKjıa)
Belirli özellikler ve mikroyapılar elde
etmek için önceden belirlenmiş, sıkı
denetlenen bir zaman-sıcaklık çevri­
mini kullanan tavlama süreci.
12022 çift menevişleme, (İn g .: double
tempering, Alm .: Doppelanlassen (n),
Fr.: revenu (m) double, Rus.: deoünoü
omnvcK)
Ani soğutularak sertleştirilmiş demir
asıllı metallerin, menevişleme tepki­
mesinin tamamlanmasından emin ol­
mak ve sonuçtaki yapının kararlılığını
artırmak için, esas olarak aynı sıcak­
lıkta, iki kez tam menevişleme çevri­
mine tabi tutulması.
12023 çift tuz, (İn g .: double salt, Alm.:
Doppelsalz (n), Fr.: sel (m) double,
Rus.: deoıınan cam)
Birlikte belirli bir oranda kristalleşen
iki tuzlu bileşik.
12024 çift yaşlandırma, (İn g .: doub­
le aging, Alm.: Doppelalterung (f),
Fr.: vieillissement (m) double, Rus.:
deoüuoe cmapenue)
Aşırı doymuş bir anafazdan oluşan
çökeltilerin şeklini denetlemek için
birbiri arkasına uygulanan iki farklı
yaşlandırma işlemi.
Açıklama: Bazen ara işlem ya da ka­
rarlaştırma işlemi adı verilen ilk yaş­
landırma işlemi genellikle İkinciden
daha yüksek sıcaklıkta yapılır.
12025 çökelme, (İn g .: precipitation, Alm.:
Ausscheidung (f); Gefügeausschei-
dung (f), Fr.: precipitation (f) struetu-
rale, Rus.: ebide/ıeuue)
Aşırı doymuş bir katı çözeltinin belir­
li düzlemleri üzerinde yeni bir fazın
meydana gelmesi.
12026 çökelme sertleşmesi, (İn g .: pre­
cipitation hafilen ing, Alm.: Ausschei-
dungshartung (f), Fr.: durcissement
(m) structural, Rus.: ducnepcuounoe
ynpoHuemıe)
Aşırı doymuş bir katı çözeltiden ince
dağılmış bir geçiş fazının çökelmesi
ve çökeltilerin aykırı yerleşimlerin ha­
reketini güçleştirmesi sonucu alaşım­
larda görülen sertleşme, bk. Guinier-
241
çökelti,
Preston bölgeleri.
12027 çökelti, (İn g .: p re c ip ita te , A lm .:
A ııssc h e id ıın g (f), F r.: p r e e ip ite (m),
R u s .: occiöok)
Miktarı çözünürlük sınırını aşan ala­
şım elementinin meydana getirdiği
yeni faz ya da bileşik.
12028 çökeltme tavı, (İn g .: p re c ip ita tio n
anneab A lm .: Aıısscheidııngsgliihen
(n), F r.: recııit (m) de p re c ip ita tio n (f),
R u s .: cbide.ıefiHbiit onu/cııe)
Aşırı doymuş bir katı çözelti içerisin­
de, bir ya da bir kaç bileşenin çökebil­
mesi amacıyla yapılan ısıl işlem.
12029 çözündürme ısıl işlemi, (İn g .:
solııtion heat treatm ent, A lm .: Lö-
sıın gsglühen (n), F r.: tra i tenten t (m )
îhermicpıe de mise (f) en solııtion (f),
R u s .: süku . ikci nıaepOoeo paemuopa
öes no:ııı.Mop(f)uoeo npeepaıpennn)
Alaşımı benzeşik bir katı çözelti hali­
ne getirmek amacıyla uygulanan ısıl
işlem.
Açıklama: Çoğunlukla demir asıllı
olmayan alaşımlarda uygulanır.
12030 denetimli soğutma, (İn g .: e o n tro l-
le d e o o lin g , A lm .: g e s te u e r te A bkiilı-
lu n g (j); k o n tr o llie rte A h k iih /u n g (/),
Fr.: refro id isse n ıe n t (m ) eo m m a n d e ,
R u s .: vnpcnuHeMoe o.s.uu/câeıtue)
Sertleşmeyi, çatlamayı, iç hasarları
önlemek ya da istenilen mikroyapı ya
da mekanik özellikleri elde etmek için
malzemeyi önceden belirlenen tarzda
yüksek bir sıcaklıktan soğutma.
12031 dengeleme tavı, (İn g .: s ta b il izi n g
a n n ea b A l m .: S ta b d isie ru n g sg lü h e n
(n), F r.: tr a ite m e n t (m ) d e sta b ilisa ti-
on (j), R u s .: c ın a o ıu u sa ifim omotcıtea)
1. emir asıllı ya da demir dışı alaşım­
lardan yapılan parçaların, kullanıl­
ma sırasında boyut kararlılığını sağ­
lamak için son boyutlarına getirme­
den önce normal çalışma sıcaklıkları­
na ya da bunun biraz üstüne kadar de­
falarca ısıtıp oda sıcaklığına soğutul­
ması. 2. Su verilmiş sertleşebilir çelik­
lerde artık osteniti genellikle soğuk iş­
lemle dönüştürme. 3. Çözündürme ısıl
işlemi uygulanmış osteniti i paslanmaz
çeliği 870-900°C’a kadar ısıtıp bütün
karbonu TiC, NbC ya da TaC olarak
çökeltme suretiyle çeliğin yüksek sı­
242
caklığa duyarlığını giderme.
12032 doğrudan su verme, (İng.: direet
cfuenehing, A lm .: Direktabschreckung
(n), Fr.: trempe (f) directe, R u s .: npn-
Moe nodaeneuııe)
Karbürlenmiş parçaya karbürleme iş­
leminden sonra, soğutmadan, doğru­
dan su verme işlemi.
12033 dökme demir büyümesi, (İng.:
east iron growth, A lm .: Wachsen (n,
des Gusseisens, Fr.: gonflement (mj
de la font e (f), R u s .: ebipaufueanue
üyeyim)
Yaklaşık 500°C’ın üzerinde tekrar
eden ya da uzun süreli ısıtma sonucu
oluşan ya da katılaşma ya da soğuma
sırasında oluşan grafit etkisiyle ya da
ısıtmadaki oksitlenme etkisiyle dök­
me demirin hacminin büyümesi.
12034 dönüşüm soğuması, (İng.: deca-
leseenee, A lm .: Dekalessenz (f), F r.:
deealeseenee (f), R u s .: deKaaecu efi­
ilim)
Demir ya da çelik ısıtılırken alfa de­
mirinin gamma demirine dönüşmesi
sırasında, dönüşüm gizli ısısının ani­
den yutulması sonucu hızla düşen sı­
caklığın metal yüzeyini karartması.
12035 dönüşüm tesirli yoğrukluk,
(ing.: transformation-induced plas-
tieity, A l m . : ıınnvandlııngsgebunde-
ne Plastizitdt (f), Fr.: plastieite (f)
eausee par transformation (f), R u s .:
fvıacmımttocntb, naeedeıuum npeapa-
ıııeuueM)
Bilhassa yarı kararlı ostenit ya da yarı
kararlı ostenit artı martensit oluştur­
mak üzere ısıl işlem uygulanmış yük­
sek alaşımlı çeliklerde görülen bir
olay.
Açıklama: Bu tür çelikler daha sonra
bozunduklarında ostenitin bir kısmı
gerinme tesirli dönüşümle martensite
dönüşür. Bu dönüşümü gösterebilen
çelikler TRIP çelikleri diye adlandırı­
lır ve ısıl işlemden sonra yüksek yoğ-
ruklukta olurlar, fakat aynı zamanda
çok yüksek gerinme sertleşmesine
sahip olduklarından 20 ila 500°C ara­
sındaki yoğruk biçim değiştirmeden
sonra yüksek çekme ve akma daya­
nımı gösterirler. Martensitin tam dö-

nüşümü için -195°Ca kadar soğutma
gerekebilir. Menevişleme genellikle
dönüşümden sonra yapılır.
12036 dövülgenleştirme tavı, (İng.:
malleablizing annecıl, Alm.: Tem-
pern (n); Temperglühen (n), Fr,
malleabilisation (f) (traitement (m)
de), Rus.: moMJieuue omatcuca)
Beyaz dökme demire, birleşik karbo­
nunun tamamıyla uzaklaşacağı (kar-
bonsuzlaştırma) ya da kısmen grafite
dönüşeceği (grafitleşme) şekilde ısıl
işlem uygulanması.
A ç ık la m a : Yöntem, dövülgen dökme
demir üretiminde kullanılır.
12037 duraklı martensitleme; marten-
sit menevişlemesi, (İng.: mar-
tempering; marquenching, Alm.:
Martensithârtung (f), Fr.: trempe (/)
martensitique, Rus.: omnyufeuHbiü
Mapmencum)
Ostenitlenmiş malzemeyi martensit
başlama sıcaklığının (Mb) biraz üze­
rindeki bir sıcaklığa kadar tuz ban­
yosunda soğutup, bu sıcaklıkta bir sı­
caklık dengesi sağlayana kadar (fakat
beynit oluşmasına imkân verecek ka­
dar uzun süre değil) beklettikten sonra
havada soğutarak sertleştirme.
A ç ık la m a : Çoğunlukla sertleştirme­
den sonra bir menevişleme işlemi
uygulanır. Martensitin sebep olduğu
çatlak ve çarpılmalar en az düzeyde­
dir. Sıcaklık dengesi için gerekli süre
beynit başlama süresini geçeceğinden
kalın kesitli parçalar bu ısıl işleme tabi
tutulamaz. Süreç karbonlanmış mal­
zemeye uygulandığında süreci kontrol
eden Mb sıcaklığı kabuğun sıcaklığı­
dır. Bu defa süreç genellikle marsula-
ma adını alır.
Sıcaklık
g a z d a n i t r ü r le m e
12038 elektrik dirençli ocak; direnç
ocağı, (İng.: electric resistance fur-
nace, Alm.: elektrischer Widerstand-
sofen (m), Fr.: four (m) electrique d
resistances (fpl), Rus.: ojıeKmponenb
conpomuejıemın)
Isıtıcı telleri içlerinden geçen elekt­
ronlara (akıma) malzemenin gösterdi­
ği direnç ile ısınan (Joule etkisi) ocak.
12039 eş sıcaklıklı tavlama, (İng.: isot-
herm al annealing, Alm.: isother-
m isches Vergüterı (n), Fr.: recuit (m)
isotherme, Rus.: ınomepMUHecKuü
omjtcue)
Sabit bir sıcaklıkta ısıtma.
A ç ık la m a : Terim genellikle, demir
asıllı alaşımların kısmen ya da tama­
men ostenitli ya da beynitli bir yapı
oluşturmak amacıyla ısıtılması için
kullanılır.
12040 ferritleme tavlaması, (İng.: ferriti-
zing anneal, Alm.: ferritisches Glühen
(n), Fr.: recuit (m) de ferritisation (f),
Rus.: oMDicue ua (peppum)
Döküm hâlindeki kır demire ya da kü­
resel grafitli demire ferrit ağırlıklı bir
yapı vermek için uygulanan ısıl işlem.
A ç ık la m a : İşlem tanımlanırken tav­
lamanın zaman-sıcaklık çevrimi ve
sonuçtaki mikroyapı belirtilmelidir.
12041 gazda karbürleme, (İng.: gas car-
burizing, Alm.: Gaseinsatzverfahren
(n), Fr.: carburation (f) au cement (m)
gazeux; carburation (/) par gaz (m),
Rus.: ea3oeaH ife.\teHmai{UH}
Doğal ya da suni gaz atmosferinde ya
da bazı propanlarm ya da sıvı hidro­
karbonların fırın içerisinde buharlaş-
tırılmasıyla elde edilen gaz atmosfe­
rinde, parçanın yüzeyindeki karbon
miktarını artırmak amacıyla yapılan
ısıl işlem.
12042 gazda nitrürleme, (İng.: gas nit-
riding, Alm.: Nitrieren (n); Nitrier-
hartung (f), Fr.: nitruration (/) douce,
Rus.: ea3oeoe mımpupoeaHue)
Demir asıllı alaşımları azotlu bir or­
tamda (genellikle amonyak), uygun
bir sıcaklıkta (490-560°C sıcaklıkları
arasında) (ferritli çeliklerde Aclfin
altında) ısıtarak yüzeye azot vermek
suretiyle, hızlı soğutmadan yapılan
yüzey sertleştirme.
243
g e r ilm e g id e r m e ta v ı
12043 gerilme giderme tavı, (İng.: stress
relief anneni, Alm.: Spannungsfreig-
liihen (n), Fr.: recuit (m) de detente
(f); recuit (m) de relaxation (f), Rus.:
omJKne vMeHbiueııue uanptı.vceııutı)
Kalıcı gerilmeleri azaltmak ya da yok
etmek amacıyla yapılan bir düşük sı­
caklık tavlaması.
A ç ık la m a : Biçim değiştiren taneler­
deki çok sayıda birbirine girmiş aykırı
yerleşim ağı, tavlama sırasında aykırı
yerleşimlerin hareketi ile çözülür.
800 -
700 ~
600 -
& 500 ~
i
1 400 -
| 300 -
200 -
12044 göz deliği, (İng.: peep-hole; vieıving
device, Alm.: Sehauloch (n); Sehaııg-
lasdeekel (m), Fr.: regard (m); lunet-
te (f), Rus.: mnııpnoe onmepemue;
e.ıaıoK)
Fırın ya da ocakların içerisini gözetle­
mek için kullanılan delik ya da alet.
12045 grafitleştirerek dövülgenleştir­
me, (ing.: malleahlizing bv graphiti-
zation, Alm.: Tempern (n) dureh Grap-
iıiîisieren (n), Fr.: nudleabilisation
244
(f) par graphitisation (f), Rus.:
epcuj)umU3iıpyK)uıııu omotcue)
Beyaz dökme demirin yansız bir at­
mosferde karbonsuzlaştırılmadan ısı­
tılıp yapısındaki karbürün ferrit, perlit
ve küresel ısıl karbona dönüştürülme­
si ile elde edilen dövülgenleştirme.
12046 hava dolaşımlı fırın, (İng.: aircon-
veetion furnaee, Alm.: Luftkonvek-
tionsofen (m), Fr.: four (m) â eircu-
lation (f) d'air (m), Rus.: eosöyuıno-
KoneeKiıuonnaH nenu)
I «»parlanm a V fiıid t'iı k ristallen m e
İçerisinde dolaştırılan hava etkisiyle
eşit ve hızlı bir ısıtma sağlayan, bil­
hassa yaşlandırma sertleşmesi alaşım­
larının ısıl işlemlerinin; cıvata, somun
gibi çelik parçaların menevişlenme iş­
lemlerinin yapılmasında kullanılan fı­
rın.
12047 havada sertleşen çelik, (İng.: air-
hardening Steel; self-hardening Ste­
el, Alm.: Lufthdrtungsstahl (m), Fr.:
aeier (m) trempant d Fa ir (m); acier

(m) antotrem pant, Rus.: eo3ÖyıuHO-
KiKan umeMciH cm an b)
Dönüşüm sıcaklığının üstündeki bir
sıcaklıktan, havada ya da diğer bir gaz
ortamında soğurken tamamıyla sertle­
şecek derecede karbon ya da diğer ala­
şım elementleri içeren çelik.
Açıklama: En az 50 mm kalınlığında­
ki kesitlerin havada sertleşmesi gere­
kir.
12048 havada sertleşme, (İng.: air har-
dening, Alttı.: Lufthârten (n), Fr.:
durcissement (m)â I'air (m), Rus.:
603ÖyıuHan 3üKonKa)
Bazı metallerin kritik sıcaklıkların
üzerine kadar ısıtıldıktan sonra açık
havada soğurken sertleşebilme özel­
likleri.
12049 havada su verme; havada sert­
leştirme, (İng.: air quenching, Alm.:
Luftabschreckung (f), Fr.: trempe (f)
d l 'air (m), Rus.: 3aKOJiueanue na
603Öyxe)
Havada soğutarak sertleştirme.
12050 havalı soğutma, (İng.: a ir eooled,
Alm.: K ü h lu n g (f) am Luft (n); Luft-
kiih lu n g (f), Fr.: refroidissement (m) â
l'a ir (m), Rus.: 603Öyxooxnaâumenb)
Soğuk hava ile temas ettirilerek soğut­
ma.
Açıklama: Su ve yağ ile soğutmadan
daha düşük hızda bir soğutma sağlar.
12051 hazırlama ısıl işlemi, (İng.: eon-
ditioning heat treatment. Alm.:
A ufbereitungswârmebehandlung (f),
Fr.: traitement (m) thermique de can-
ditionnement (m), Rus.: npeömpu-
mcnbnan mepMimecmn oöpaöom m )
Bir sonraki ısıl işleme istenilen tepki­
yi gösterebilmesi için malzemeye uy­
gulanan ön ısıl işlem.
12052 hazne (ısıl işlem fırını), (İng.: he-
arth ( o f a treatment furnace), Alm.:
Sohle (f); Herd (m), Fr.: sole (f) (de
f o u r (m) de traitem ent (m) thermigue),
Rus.: m.vıepa (neıih mepMimecKoü
oöpaöomKu)
Isıl işlem parçalarının yerleştirildiği,
ısıya dayanıklı bir malzeme ile kaplı,
sabit ya da hareketli fırın boşluğu
ısıtma tuğlası
12053 hızlı SU verme, (ing.: hyperquench,
Alm.: sehr schnelles Abschrecken (n)
bis Raumtemperatur (f), Fr.: hypert-
rempe (f), Rus.: CKopocm/ıan 3axa.ma)
Soğuma sırasında herhangi bir dönü­
şümü, bilhassa martensit dönüşümünü
engelleyerek osteniti oda sıcaklığında
tutmak amacıyla çeliklere uygulanan
işlem.
12054 ısıl İşlem, (İng.: heat treatment,
Alm.: W arm ebehandlung (f), Fr.: tra­
itement (m) thermique, Rus.: mepMu-
HecKan oöpaöomKa; mepMooöpaöom-
m)
Katı haldeki bir metal ya da alaşıma
uygulanan bir ya da bir kaç ısıl çev­
rim.
12055 ısıl işlem çevrimi eğrisi, (İng.:
heat treatment evele curve, Alm.:
G lüh ku rve (f), Fr.: diagram m e (m)
de traitement (m) thermique, Rus.:
duaepaMMa quKJia mepMimecKoü
oöpaöomKu)
Sıcaklık çevriminin sıcaklık-zaman
eğrisi hâlinde gösterilmesi.
12056 ısıl şok, (İng.: thermal shoek, Alm.:
Wârmesehock (m), Fr.: eh oe (m) ther­
migue, Rus.: memoeoüyöap)
Açıklama: Bir yapı içinde oluşan dik
sıcaklık eğimcesinın yol açtığı yüksek
gerilmeler.
12057 ısıl yayınırlık, (İng.: thermal diffusi-
vity, Alm.: Temperaturleitzahl (f), Fr.:
diffusivite (f) thermigue, Rus.: mep-
a nmee ı<an öu(p4n}3Hoem b)
Isıl iletkenliğin özgül ısı kapasitesine
olan oranı.
Açıklama: a = k/pCp eşitliği ile belir­
lenir. k - ısıl iletkenlik, p - yoğunluk,
Cp - sabit basınçta özgül ısı kapasite­
sidir. Birimi m2/s.
12058 ısıtma tuğlası, (İng.: eheeker;
eheckerbriek, Alm.: Gitterstein (m),
245
iki devreli denetleyici

Fr.: brigue (f) d'empilage (m), Rus.:
omheynopuuıü Kiıpnıth)
Metalürji fırınında yanma gazlarının
geçtiği yerlere konan, bu gazlarla
ısınan ve daha sonra üzerinden ters
akımla geçen havayı ısıtan tuğla.
12059 iki devreli denetleyici, (İng.: two
term controller, Alm.: Zıveiausdrııck-
kontroller (m); zueiausdrucküber-
\vacher (m), Fr.: regulateur (m) Pl ou
PD, Rus.: ()oyxnepuoduhiü Kounıpon-
nep)
Sıcaklık değişiminin türevine göre ısı
akışını denetleyen, tek devreli ya da
orantılı deneticiden daha hassas bir
denetim yapan sıcaklık denetleyicisi.
Açıklama: Sıcaklık orantılı denetleyi­
cide sıcaklık kuşağının ortasında iken
bu denetleyicide kuşak belirlenen sı­
caklık altına ve üstüne doğru hareket
etmektedir, bk. sıcaklık denetleyici.
Orantilıhk kuşağı, integra!
^ zaman sabitesi tarafından
y sınırlanan bir hız ile A'daıı
B’ye geçmiştir.
2
2 suzlaşmış tabaka.
cZ A yar
12061 İtmeli fırın, (İn g .: pusher typefilmci­
ce, A lm .: Schiebofen (m), Fr.: four (m)
poussant, R u s .: ne ut muna mojımna)
Yükleme biçimi parçaları itme şeklin­
de olan fırın.
12062 kabarma, (İn g .: spalling, A lm .: ahs-
plittern, Fr.: ecaillement (m); affouil-
lement (m), R u s .: eenymıeauue)
Oksit-metal hacim oranının birden
çok fazla olması hâlinde yüzeydeki
oksit tabakasının kabararak kırılması.
12063 kabuk, (İn g .: case, A lm .: Sehale (f):
Randzone (f): âussere Hülle (f), Fr.:
coııehe (f) superficielle; surface (f),
R u s. : ooojıomuı)
Alaşımın yüzeyinde bileşimi değişti­
rilen, mikroskop altında farklı renkte
(genellikle daha koyu) görülen, sert­
leştirilebilen tabaka.
12064 kabuk altı: yüzeyde karbon
kaybı, (İn g .: bark, A lm .: Oberflache-
nentkohlung (f), Fr.: decarburation (f)
superficielle, R u s .: nodKopm)
Oksitleyici atmosferde ısıtılan çeliğin
oksit kabuğu altında oluşan karbon-

700
noktası 12065 kabuk sertleştirme; sementas-
X Y r g im e
yon, ( I n g . : case hardening; cemen-
' noktası tation, Alm.: Einsatzharten (n), Fr.:
650
Sıcaklık-zaman çizgisi j A yar çemen tation (fi), R u s .: noeepxHocmuoe
E rim e noktası
sıcaklığı (°C ) 700°C
ivıpomıenue; ııeaienma uun)
Alaşımın yüzey tabakası bileşiminin
İsı girişi
karbon, azot ya da bunların karışımı
12060 indükleme ile yüzey sertleştirme, yayındırılarak değiştirilmesi ve uygun
(İng.: surface indııction hardening, ısıl işlemle yüzeyin sertleştirilmesi
Alnı.: Oberflacheninduktionshdrten yöntemlerinden birisi.
(n), Fr.: trempe (f) superfıctelle par Açıklama: Yaygın yöntemler karbür-
indııction (/), R u s .: noeepxnoemnoe leme, sulama sertleştirmesi, siyanürîe-
ıiHÖyKipıoımoe ynpoHnemı e) me ve karbonitrürlemedir.
İsıtılacak yüzeye göre şekillendirilmiş 12066 kademeli yaşlan(dır)ma, (İn g .:
sargılarla demir asıllı alaşımların yü­ step aging, A lm .: stufenweise Alte-
zeylerini indükleme ile ısıtarak sert­ rung (f), Fr.: vieillissement (m) etage.
R u s. : cmyneHHamoe cmapeuue)
leştirme.
İki ya da daha fazla sıcaklık kade-
AfV; meşinde, her kademeden sonra oda
i' İ sıcaklığına kadar soğutmadan yapılan
öf $ yaşlandırma.
, v ,

r " o ' : vp 12067 kara tavlama, (İng.: black anneal-

4 s V ı. ing, Alm.: schwarze Wârmebehand-
-
T
-
1 lung (f), Fr.: recuit (m) en noiı; Rus.:
uepnhiü omjıcm)
Demir asıllı alaşımlardan yapılmış
saç, şerit ya da telin bir kutu içinde
tavlanması.

246

12068 karbon çekme; grafitleştirme,
(In g .: dra wing, A l m .: graphitieren;
Graphitbilden (n), Fn: graphitisation
(f), R u s .: epacpummanuR)
Dövülgen demiri yeniden ısıtmak su­
retiyle sementitteki karbonu azaltma.
12069 karbonitrürleme, (İn g .: carbonitri-
ding; gas eyaniding, A lm .: karbonitri-
eren, Fn: carbo-nitruration (f), R u s .:
easocan liUüianaınm (KapöoHumpn-
du3aijim)
Bir yüzey sertleştirme işlemi.
Açıklama: Demir asıllı alaşımların
yüzey sertliklerini ve aşınmaya daya­
nımlarını artırmak amacıyla amonyak
ilave edilmiş karbürleme atmosferin­
de alt dönüşüm sıcaklığının üzerine
kadar ısıtılarak ya da erimiş sodyum
siyanid tuzuna daldırılarak, yüzeyleri­
ne aynı zamanda karbon ve azot ver­
me.
Î2070 karbonsuzlaş(tır)ma, (İn g .: deear-
bnrization, A lm .: E ntkohlııng (f), Fn:
de carburation (f), R u s .: öeKapötopu-
jü u u m ) 12074 katı çözelti sertleşmesi; katı çö­
İ. Karbonla tepkimeye giren bir ortam
içerisinde ısıtarak demir asıllı alaşım­
ların yüzeyindeki karbonu azaltma
işlemi. 2. Çeliğin sıcak işlenmesi ya
da ısıl işlemi sırasında oksijenin yü­
zeydeki karbonla tepkimesi sonucu
düşük karbonlu bir yüzey tabakasının
oluşması. 3. Metal banyosundaki kar­
bonu tamamen ya da kısmen uzaklaş­
tırılması.
12071 karbonsuzlaştırarak dövülgen-
leştirme, (İn g .: malleablizing by
decarbıırization, A lm .: glühfrise-
hen. Fn: malleabilisation (f) par
decarburation (f), R u s .: moMJiemıe e
dCKapdıopına uueü)
Dökme demiri oksitleyici bir ortamda
tavlayarak büyük çapta karbonsuz-
îaştırma ve geri kalan karbonu grafit
yumruları hâlinde çökeltme suretiyle
elde edilen döviilgenleştirme.
12072 karbürleme; karbonlama, (İn g .:
carburization (GB); carburizing
(U SA ), A lm .: Aufkohlung (f); Einsatz-
hcirtung (f), Fn: eementation (f) au
carbone (m); carburation (f), R u s .:
Kap6oHU3au,uH)
katı çözelti sertleşmesi
Demir asıllı alaşımları karbon taşıyan
bir maddeyle temas hâlinde çoğun­
lukla Ac3 sıcaklığının üstünde kadar
ısıtarak yüzeyden yayınım yoluyla
karbon verme işlemi.
Açıklama: Karbon taşıyan maddenin
cinsine göre, gazda karbürleme, sıvıda
karbürleme, paket karbürleme adım
alır. Yüzeyden içeri doğru bir karbon
eğimcesi oluşur. Yüzeydeki karbon
karbürleme sıcaklığında doğrudan su
verilerek ya da oda sıcaklığına soğu­
tulduktan sonra yeniden ostenitleyip
su verilerek sertleştirilir.
12073 karbürleyici alev; karbonlayım
alev, (İng.: c a rb u riz in g fla m e , Alm.:
karbonisierende Flamme (f), Fn:
fiamme (f) carbıırante, Rus.: hjiomr
KapÖK)pu3ai{uu)
Oksijen kaynağında olduğu gibi ısıtıl­
mış metale karbon veren alev.
Açıklama: Karbürleyici alev indir­
geyici alevdir; fakat indirgeyici alev,
karbürleyici alev olmayabilir.
zelti dayanımlaşması, (İng.: solid
solution strengthening, Alm.: Misch-
kristallverfestigung (f), Fn: dıırcis-
sement (m) par effet (m) de taille (f),
Rus.: ynpoHuemıe nmepâoeo paenmo-
pa)
Bir katı çözeltideki çözünen atom­
larının, atom boyutlarının çözenden
farklılığına ve miktarına bağlı olarak
kafesi çarpıtması sonucu aykırı yer­
leşim hareketlerinin engellenmesiyle
dayanım artışı.
_J____________________ı-------------------------------L_
!O i?O HO
247
kaynaşık
12075 kaynaşık, (İng.: fıısed, Alm.: gese-
hmolzen, Fr.: jondu; fıısionne, Rus,:
paennaanenubiü)
Beraberce eriyerek birbirleriyle kay­
naşmış.
12076 kesintili su verme, (İng.: time qu-
enching; internıptedcjnenehing, Alm.:
gebroehenes Harten (n), Fr.: trempe
(j) differee; trempe (f) interrompue,
Rus.: npephiaııenunı umanra)
1. Su verme ortamında belirli bir süre
tutulduktan sonra havada soğuma­
ya terk edilerek yapılan su verme. 2.
Birinci su vermeden yüksek bir sı­
caklıkta çıkartılan iş parçasına farklı
soğutma hızında ikinci bir su verme
işlemini n uygu 1an ması.
12077 kesintili yaşlan(dır)ma, (İng.: in-
terrupted aging, Alm.: ıınterhroehene
Alterung (f), Fr.: vieil/issement (m),
Rus.: npepbimıemoe emape/me)
İki ya da daha fazla sıcaklık kademe­
sinde her kademeden sonra oda sıcak­
lığına kadar soğutularak yapılan yaş­
landırma.
12078 kılcal yüzey çatlakları, (İng.:
eheeks; heat eheeks. Alm.: Oberfld-
ehenrisse (m pl), Fr.: ericpıes (fpl);
fissııres (fpl): felures (fpl), Rus.: no-
aep.Mioemuhie Mimpompeıtıınıbi)
Kaplamada ya da metal yüzeyinde gö­
rülen çok ince çatlaklar.
Açıklama: İşleme sırasında, kullanıl­
ma sırasında ya da daha çok ısıl işlem
ya da ısıl çevrim sonucunda oluşur.
12079 kısmi tavlama, (İng.: partial an-
nea/ing, Alm.: Teilgliiluıng (/), Fr.:
recıtit (m) partiel, Rus.: naemunubiıı
ammene)
Soğuk işlenmiş malzemeye, dayanı­
mını belirli bir derece düşürmek ya da
gerilme gidermeyi etkilemek için uy­
gulanan belirsiz bir ısıl işlem terimi.
Açıklama: Terimin manalı olabilme­
si için soğuk işlemenin miktarı ile za­
man ve sıcaklık programı belirtilmeli­
dir.
12080 koruyucu oksit, (İng.: proteeti-
ve oxide, Alm.: seluitzendes ()xid
248
(n), F r.: oxyde (m) protecteur, Rus.:
saıpımmaH oKucb)
Kolayca meydana gelerek metalin yü­
zeyini kapladıktan sonra oksitlenme
tepkimesini durduran oksit tabakası.
Açıklama: Genellikle hacim oranı
bire yakın, benzeşik ve uçucu olma­
yan oksitlerdir.
12081 kritik altı tavlama, (İn g .: suberiti-
eal. annealing, A lm .: ımterkritisches
Gliilıen (n), Fr.: reeııit (m) sous-cri-
ticjue, Rus.: mı sKome. nnepamypnan
umanını)
Demir asıllı alaşımlarda Acl sıcaklı­
ğının altında yapılan tavlama.
12082 kritik soğuma hızı, (İn g .: eritieal
eoo/ing rate, A lm .: kritisehe Abkiih-
Inngsgeselnvindigkeit (f), Fr.: vitesse
(f) de refroidissement (m) eıiticjue,
Rus.: KpumıiMeeKaH empoemb ox-
namedenıtH)
İstenilmeyen dönüşümleri önlemek
için gerekli sürekli soğuma hızı.
Açıklama: ör. çelikte Mb sıcaklığı ci­
varındaki dönüşümleri önlemek için
ostenitin sürekli soğutulduğu en dü­
şük hız.
12083 kurşunda su verme, (İn g .: lead
Ljııenelı, A lm .: bleihadhdrten, Fr.:
trempe (f) an hain (m) de plomb (m),
Rus.: eaıaenııe a eaıuıue)
Su verme ve menevişleme özellikleri­
ni aynı anda elde etmek amacıyla mal­
zemeyi erimiş kurşuna daldırarak su
verme, bk. tuz banyosu.
12084 kuşatma, (İn g .: s u rm u n d in g : en-
easemeııt, A lm .: umgebend, F r.:
revetement (m), Rus.: oKpymeenne)
Peritektik dönüşüm ile meydana gelen
fazın, yüksek sıcaklık fazlarından bi­
risinin etrafını çevirerek daha sonraki
dönüşümü engellediği denge dışı mik-
royapı.
12085 kutuda karbonlama, (İn g .: paek
earburizing, A l m . : Pulverzementie-
rııng (f), Fr.: earburation (f) en eaisse
(f), Rus.: meepdaH neMenmauuu)
Odun kömürü, melas gibi katı bir kar­
bon verici ve baryum karbonat, sod-

yum karbonat gibi tezgenlerle birlik­
te kapalı bir kutuya yerleştirilen par­
çaya yüzeyden karbon verme işlemi,
bk. k a r b ü r le m e .
12086 kutuda tavlama, (İng.: box annea-
ling/ close annealing; pot annealing,
A lm .:kastenglühen, F r.: recuit (m) en
caisse (f), R u s .: omoıcue e 3aKpbimux
mpuKax)
Metal ya da alaşımı kapalı bir kutuda
oksitlenmeyi en aza indirecek bir or­
tam içinde tavlama.
A ç ık la m a : Demir asıllı alaşımların
kutuda tavlanmasında parça genellikle
dönüşüm sıcaklığının altına ya da ba­
zen bu sıcaklığa kadar ısıtılıp yavaşça
soğutulur.
12087 küreleştirme, (İng.: spheroidizing,
A lm .: weichglühen, F r.: traitement
(m) de spheroıdisation (f), R u s .:
C(pepOUÖU3ljUH)
1. Bazı fazların küreleştirilmesi için
yapılan ısıl işlem. 2. Çelikte küre ya
da topak şeklinde karbür oluşturmak 12090 meneviş gevrekliği, (İng.: temper
için yapılan ısıtma ve soğutma işlemi.
A ç ık la m a : Genellikle uygulanan kü­
releştirme yöntemleri şunlardır: 1.
Ae, in hemen altındaki bir sıcaklıkta
uzun süre bekleme; 2. Ae, 'in hemen
altında ve üstündeki sıcaklıklara kadar
arka arkaya ısıtma ve soğutma; 3. Ae,
ya da Ae3 sıcaklığının üstüne ısıttıktan
sonra fırında yavaşça soğutma ya da
Ael 'in altındaki bir sıcaklıkta beklet­
me; 4. Bütün karbürlerin çözündüğü
en düşük bir sıcaklıktan, karbür ağının
yeniden oluşmasını önleyecek uygun
bir hızda soğutma ve 1 ve 2 yöntem­
deki gibi yeniden ısıtma (sadece kar­ 12091 menevişleme, (ing.: tempering;
bür ağı olan ötektik üstü çeliklere uy­
gulanır).
12088 martensit dönüşümü, (İng.: mar-
tensite transformation, A lm .: Marten-
situmwandlung (f), F r.: transformati­
on (f) martensitique, R u s .: Mapmen-
cumnoe npeepaujenue)
Ostenitin, beynitin meydana geleceği
sıcaklıklardan daha düşük sıcaklıklara
kadar hızla soğutulmasıyla, zamandan
bağımsız denebilecek bir hızla, ikizle-
m e n e v işle m e
meye benzer bir kesme mekanizma­
sıyla ve yayınımsız olarak martensit
haline gelmesi.
A ç ık la m a : Ostenitin martensite dö­
nüşme yüzdesi sıcaklık düştükçe ar­
tar. Isıl işlemlerde dönüşümün başla­
dığı sıcaklık Mb, tamamlandığı sıcak­
lık Mt ile gösterilir.
12089 martensit yaşlandırması, (İng.:
maraging, Alm.: Martensitalterung
(f), Fr.: vieillissement (m) martensiti-
que, Rus.: Mapmencumuoe cmapenue)
Bazı demir asıllı alaşımlarda, %0,30
'dan az karbon içeren martensit ana-
faz içinde bir ya da daha fazla metaller
arası bileşik çökeltmek suretiyle yapı­
lan bir çökelme sertleştirmesi işlemi.
A ç ık la m a : Alaşım önce ostenitlenir
ve su verilerek martensit elde edilir.
Martensit yaklaşık 500°C'ta yaşlandı-
rıldığında Ni3 Ti, Fe2 Mo ve Ni3 Mo
dâhil bazı metaller arası bileşikler çö­
kelerek sertleşmeyi sağlar.
brittleness, Alm.: Anlasssprödigke-
it (f), Fr.: fragilite (f) de revenu (m),
Rus.: omnycKnan xpynKocmb)
Bazı çelikler ve dökme demirlerin,
dönüşüm sıcaklığının altında, belirli
bir sıcaklık aralığında tutuldukları ya
da bu aralık genişliğince yavaşça so­
ğutulduklarında görülen gevreklik.
A ç ık la m a : Bu gevreklik sünek-
gevrek dönüşüm sıcaklığında bir yük­
selişle kendini belli eder, fakat gev­
rekleşmiş malzemeye uygulanan çek­
me deneyinde nadiren alan daralması­
na yol açar.
blue annealing, Alm.: Anlassen (n),
Fr. : revenu (m), Rus.: omnycı<; cımuü
omjıcur)
Sertleştirilmiş, normalleme tavı ve­
rilmiş ya da mekanik olarak işlenmiş
parçaları, bilhassa sıcak haddelenmiş
saçları, dönüşüm sıcaklığının altına
kadar ısıtıp havada soğutarak yapılan
ısıl işlem.
A ç ık la m a : İşlem sonunda genellikle
iç gerilmeler, sertlik ve çekme daya-
249
m e n e v işle n m iş m a r te n sit
nımı azalır, tokluk ve uzama artar:
martensit. ısıl martensit haline dönü­
şür. Yüzeyde menevişleme zamanı ve
sıcaklığına, dolayısıyla oksit filmi ka­
lınlığına bağlı olarak sandan maviye
değişen bir renk oluşur.
12092 menevişlenmiş martensit, (İn g .:
te m p e re d m a rte n s ite , Alnu: a n g e la s-
s c n e r M a r te n sit (m), F r.: m a rte n s i-
te (f) revenııe, R ııs.: om nyıi{ennbiu
Mctpnıeftcum)
Menevişleme işlemi sonucu karbonu
karbüre dönüşerek siinekleşmiş mar­
tensit.
12093 mt sıcaklığı, (İn g . : ı n f tem pe-
ra tu re , Alm.: M f-T e m p e ra tıır (J).
F r.: te m peratuve (j) A//, R u s .: mk-
m eM iıepam ypa)
Bir alaşım sisteminin soğuması sıra­
sında martensit oluşumunun bittiği
sıcaklık, bk. çeliklerin dönüşüm sı­
caklıkları
12094 ms sıcaklığı, (İn g .: m s te m p e -
rature. Alm.: M s-T e m p e r a tu r (f),
F r.: te m p e ra tu v e (j) M s, R u s .: .ue-
m e.\nıepam ypa)
Bir alaşım sisteminin soğuması sıra­
sında martensit oluşumunun başladığı
sıcaklık, bk. çeliklerin dönüşüm sı­
caklıkları
12095 nitrokarbürleme, (İng.: nitroear-
hurizing, Alm.: korhonitrieren, Fr.:
earhonitruration (j). Rus.: numpudu-
unıuni
Demir asıllı alaşımların yüzeyine alt
kritik sıcaklığın altında bir derişim
eğımcesi oluşturacak şekilde, yayı­
nımla azot ve karbon verme işlemle-
rinden birisi.
250
Açıklama: Nitrokarbürleme genel­
likle kazınmaya dayanıklı bir yüzey
tabakası oluşturmak ve yorulma dava­
nı kİ iğim artırmak için uygulanır.
12096 nitrürleme, (İng.: nitriding, Alm.:
nitrieren, Fr.: nitruration (J). Rus.:
uumpupouauue)
Demir asıllı alaşımları uygun bir sı­
caklıkta, (lerritli çeliklerde Ac( 'in al­
tında), azotlu bir malzeme ile (çoğun­
lukla amonyak ya da erimiş siyanür)
temas hâlinde tutup yüzeylerine azot
yayındırarak sertleştirme işlemi.
Açıklama: Sert yüzey tabakasını
oluşturmak için su verme gerekmez.
12097 normalleme tavı, (İng.: normali-
zing, Alm.: Normalgliihen (ti), Fr.:
traitement (m) de normalisation (f)
Rus.: nopMcunnauıiH)
Parçayı dönüşüm sıcaklığının üze­
rindeki bir sıcaklığa kadar ısıtıp, ge­
rektiğinde bu sıcaklıkta bir süre tutup
serbestçe soğumaya bırakarak, tane
büyüklüğünü değiştirmek, yapıy
daha benzeşik yapmak, ince bir perlit­
in yapı oluşturmak, mekanik özellikle­
ri iyileştirmek amaçlarıyla yapılan ısı
işlem.
12098 orantılı denetleyici; tek devre­
li! denetleyici, (İng.: proportional
eontroller; sitıgle term eontrollee
Alm.: proportionaler Kontroller (m),
einzel thermiseher Kontroller (m)
Fr.: regli laten r (m) proportionnel
Rus.: nponopııuonajibubiü pervan-
mop; odno itme una ü per\ an mop)
İsı girişinin belirlenen sıcaklığın her
iki tarafındaki bir sıcaklık kuşağı ara­
sında sıcaklık farkı ile orantılı olarak
azaltılıp yükseltildiği denetici, bk. sı­
caklık denetleyici.
Orantılı
kuşak
Tj Av;) r __% 100 i----
noktası,-" 1
700 -
%50
/ ) riıııt S oğu kmelal
%30
/ katıldı %20 1 1 A
650 Ak.
Sıcaklık-zaman çizgisi
- y«U
^715
Isı «irişi|710
A v a r noktası
' 700°(

12099 ortalama yayınım katsayısı,
interdiffusion coefficient, A lm .:
(In g .:
mittlere Diffusionskoeffizient (rı), Fr.:
coefficient (m) de difiüsion (f), R u s .:
Koofifiupuenm esauMHOü du(fi<py3uu)
Genellikle ikili alaşımlarda kullanı­
lan, bileşenlerin yayınım katsayıları­
nın ağırlık ortalaması ile verilen kat-
sayı. D, = X„ DA+ XADB
12100 ön gerilme giderme; ön mene-
Vİşleme, (In g .: snap temper, A lm .:
Entspannungsglühen (n); Voranlassen
(n), F r.: prerecuit (m); predetente (f),
R u s .: omnycK nocue sam m u)
Yüksek sertleşebilirlikteki çeliklere
uygulanan yüksek sıcaklıktaki mene-
vişleme işleminin gecikmesi hâlinde
bu çeliklerin çatlamalarını önlemek
için su vermeden hemen sonra uygu­
lanan daha düşük sıcaklıktaki bir ge­
rilme giderme ısıl işlemi.
12101 Ön ısıtma, (İ n g .: preheating, A lm .:
Vonvannung (f), F r.: prechaujfage
(m), R u s .: npeâeapum cjibiibiû ncıcpee)
1. Daha sonraki ısıl ya da mekanik iş­
lemden önce yapılan ısıtma, ör. takım
çeliğinde son ostenitlemeden hemen
önce orta sıcaklığa kadar ısıtma. 2.
Bazı demir dışı alaşımlarda işlemeden
önce yapıyı benzeşikleştirmek için
yüksek bir sıcaklığa uzun süre ısıtma.
3. Kaynak, sert lehim, kesme ya da
metal püskürtmeden hemen önce ya­
pılan ısıtma. 4. Dökümde ısıl şoka da­
yanımı artırmak (ör. potaları) ve işle­
mi kolaylaştırmak (ör. katkı malzeme­
lerini) için yapılan ısıtma.
12102 östemperleme; ostenit meneviş-
lemesi, (İn g .: austempering, A lm .:
Zwischenstufenumwandeln, F r.: trem-
pe (f) bainitique, R u s .: momepMime-
CKCIH iüKCLim hü öeünum)
Malzemeyi ostenitleme sıcaklığından
martensit başlama Mb sıcaklığının he­
men üzerindeki bir sıcaklığa kadar tuz
banyosunda, ferrit ya da perlitin olu­
şamayacağı bir hızda soğutarak ve bu
sıcaklıkta ostenitin çoğu beynite dö-
nüşünceye kadar bekletilerek yapılan
ısıl işlem.
preslenmiş yoğunluk
12103 ostenitleme tavı, (İng.: austeniti-
zing, A lm .: Austenitisierungsglühen
(n), F r.: austenitisation (f) (par traite-
ment (m) thermique), R u s .: aycmenu-
mmaijUH)
Demir asıllı alaşımları dönüşüm sı­
caklığına kadar ısıtarak (kısmî oste­
nitleme) ya da dönüşüm sıcaklığının
üzerindeki sıcaklıklara kadar ısıtarak
(tam ostenitleme) ostenit oluşturulma­
sı işlemi.
Açıklama: Ostenitleme sıcaklığı bi­
leşime bağlıdır. Hangi ostenitleme
olduğu belirtilmediği durumlarda tam
ostenitleme anlaşılır.
12104 ostenitte şekillendirme, (İng.:
ausforming, A lm .: Austenitverfor-
mung (f), F r.: ausforming (m), R u s .:
ay af) omlipomu ue)
Yarı kararlı ostenitin, Al sıcaklığının
altında, martensit olmayan yapı dö­
nüşümlerini önleyecek bir sıcaklık ve
zaman aralığında, sıcak yoğruk biçim
değiştirmesinden sonra beynit ya da
martensite dönüşmeye bırakıldığı ter-
momekanik bir ısıl işlem.
12105 parlak tavlama, (İng.: bright an-
nealing, A lm .: Blankglühen (n), F r.:
recuit (m) brillant; recuit (m) blanc,
R u s . : ceemnbiü omzHcue)
Yüzeyin oksitlenmeden parlak kala­
cağı, denetimli bir fırın atmosferinde
yapılan tavlama.
12106 preslenmiş yoğunluk; yaş yo­
ğunluk, (İng.: pressed density;
green density, A lm .: gepresste Dich-
te (f), F r.: densite (f) verte, R u s .:
npeccoeauHaH ruıomnocmb; c tıpan
njıomnocmt)
Sinterlenmemiş bir toz sıkıtın yoğun-
luğu.
251
püskürtmeli su verme
12107 püskürtmeli su verme, (İn g .:
sprcıv cpıenehing, A lın .: Spriihhârten
(n), Fr.: trempe (() par pıılverisation
(J), Rus.: 3ÜKÜJIKU npn enpeüepnan
ox.iü,M‘deHiııı)
Isıtılan malzeme üzerine su püskürtü­
lerek yapılan sertleştirme.
12108 renk karşılaştırmalı ateşölçer
(sıcaklıkölçer), (İn g .: coloıır eom-
parator pyrometeı; A ln ı.: Farbpyro-
meter (n), Fr.: pyrometre (m) bielı-
romcıticpıe; pyrometre (m) bieolore,
Rus.: ijeemuoı) nıtpoMemp)
Isı kaynağınca yayılan, görülebilir
tayfta bir kaç dar kuşak genişliğini
kullanarak renk sıcaklığını ölçen alet.
Açıklama: Sıcaklık ölçme aralığı
115-340°C arasındadır.
12109 saf demirin dönüşüm sıcaklıkla­
rı, (In g .: transfornıation temperatııres
ofpııre iron, A lm .: Uımvandlungstem-
percıtııren (fpl) yon reinem Fisen (n),
Fr.: temperatııres (fpl) de transforma­
tion (f) dııfer (m), Rus.: meMpepamypa
npeepaıııenıiH mıemoeo aıee:ıe3a)
Saf demirlerde faz. değişimlerinin
meydana geldiği sıcaklıklar.
Açıklama: Ac3: (909-911°C) ısıt­
mada -a > y dönüşümü, Ac4: (1392-
1401°C) ısıtmada y -> d dönüşümü,
Aı4: (1401-1392 C ) soğutmada ö -> y
dönüşümü, Ar3: (898°C) soğutmada y
-> a dönüşümü.
12110 sertleşebilirlik, (in g .: Iıardenability
Hdrtbarkeit (f), Fr.: trempabilite
A lın .:
(f), Rus.: npoKinımaenoenib)
Su verilen ostenit durumdaki bir çeli­
ğin martensit oluşturma kolaylığı.
Açıklama: Yüksek sertleşebilirlikteki
çelik, daha kalın kesitinde martensit
oluşturulabilen çeliktir. Yaygın olarak,
sertleştirilen yüzeyin altında belirli bir
sertliğe (ör. 50 HCR) ulaşılan mesafe
ya da mikroyapıdaki martensit yüzde-
si ile belirlenir. Bileşimin ve tane bü­
yüklüğünün bir fonksiyonu olup mal­
zeme yüzeyine batmaya direnç olan
sertlikle karıştırılmamalıdır, bk. sert-
leşebilirük deneyi.
12111 sertleşebilirlik deneyi; Jominy
deneyi, (İn g .: Iıardenability test; Jo­
miny test, A lm .: Hdrtbarkeitsprüfung
252
(f), Fr.: essai (m) de trempabilite (f);
essai (m) Jominy, Rus.: ııcnbimanue
ııa npoKajıiKiaeMoenib; JfıeoMiınıı
meem)
Malzemenin sertleşme derinliğine
göre sertleşebilme özelliğinin belir­
lendiği deney.
Açıklama: 25 mm (1 inç) çapında
ve 100 mm (4 inç) uzunluğunda bir
çubuk ostenitlendikten sonra bir ucu
püskürtülen su ile soğutulur. Çubuğun
su verilen ucundan 60 mm (2,5 inç)
mesafeye kadar sertliği ölçülür. Sertli­
ğin su verilen uçtan itibaren değişimi
o malzemenin sertleşebilirlik eğrisi­
dir.
12112 sıcakta kırılganlık, (İng.: hot
s/ıortnes, Alm.: IVarmbrüelıigkei1
(f), Fr.: fragilite (f) d elıaııd, Rus.:
Kpaeno. lOMKoenib)
Bazı alaşımların erime noktasına ya­
kın sıcaklıklarda gerilmeye ya da bi­
çim değiştirmeye uğratıldıklarında
tane sınırlarından ayrılması.
Açıklama: Sıcakta kırılganlığa küçük
miktarlarda bulunan ve katılaşma sıra­
sında ayrışarak tane sınırlarında biri­
ken düşük erime sıcaklıklı öğe neden
olur.
12113 sıvı karbonlama, (İng.: licjuid ear-
bıırizing, Alm.: zementieren in der
Fliissigkeit (f), Fr.: earburation (f)
aıı eement (m) liginde, Rus.: jıcuâKcm
Kapöropusaifim)
Acl sıcaklığının üzerine kadar ısı­
tılmış demir ya da çeliği 850-950°C
arasındaki tuz banyosuna daldırarak
yüzeyden karbon verme işlemi.
Açıklama: Siyanürleımeden farkı sert
kabukta karbon miktarının azot mikta­
rından fazla olması, daha kalın kabuk

elde edilebilmesidir.
12114 sıvı nitrürleme, (İn g .: liquid nitri-
dirıg, A lm .: nitriererı in der Flüssigke-
it (f), F r.: nitruration (f) liquide, Rus.:
acuömn nump udin anım)
Demir asıllı alaşımları 510-570°C ara­
sında bir sıcaklıktaki siyanürlü banyo­
ya daldırarak yapılan yüzey sertleştir­
me işlemi.
Açıklama: Sıvı karbonlama ve siya-
nürlemeden farkı banyo sıcaklığının
dönüşüm sıcaklığının altında olması,
yüzeyin daha az karbon daha çok azot
almasıdır.
12115 siste su verme, (İn g .: fo g quenc-
hing, A lm .: nebelabschreck, F r.:
trempe (f) en vapeur ( f ) d'eau ( f ) ; ref-
roidissement (m) rapide en vapeur (f)
d'eau (f), Rus.: şamampacnbiaennoü
.iK'udrnembio)
İnce buhar ya da sis içinde su verme.
12116 SİyanÜrleme, (İn g .: cyaniding; cya-
nide hardening, A lm .: Zyanhârtung
(f), F r.: cyanuration (f), Rus.: ııuauıı-
poeanue)
Demir asıllı alaşımların, bilhassa dü­
şük karbonlu çelik parçaların alt dö­
nüşüm aralığındaki (875-880°C) eri­
miş sodyum siyanür banyosuna dal­
dırılıp yüzeyden yayınımla karbon ve
azot verilmesi yoluyla yapılan bir yü­
zey sertleştirme işlemi.
Açıklama: İşlem su verme ile tamam­
lanır.
12117 soğuk işlem, (İn g .: cold treatment,
A lm .:Kaltbehandlung (f), F r.: tra-
itement (m) â froid, Rus.: aoıoöııaa
oöpaoomm)
İstenilen koşulları ya da boyut yahut
mikroyapı kararlılığını sağlamak için
malzemeyi sıfırın altında uygun bir sı­
caklığa kadar soğutmak.
Açıklama: İşlem ostenit dönüşümünü
de içerirse bunun arkasından genellik­
le menevişleme yapılır.
12118 suverme; su vererek sertleş­
tirme, (in g .: quenching; quench
hardening, A lm .: Abschrecken (n);
Abschreckhârten (n), F r.: trempe (f),
Rus.: samana; vnpolutenue npıı sa-
mane)
Aniden soğutma.
sü r e k li ç ö k e lm e
Açıklama: Demir asıllı alaşımları dö­
nüşüm sıcaklığının üzerine kadar ısıt­
tıktan (ostenitledikten) sonra hızla so­
ğutarak sertleştirme. Alaşımın bileşi­
mi ve soğuma hızına bağlı olarak fark­
lı mikroyapılar, dolayısıyla farklı sert­
likler elde edilir, bk. zsd eğrisi.
12119 suverme çatlağı, ( İ n g . : quench
crack; quench cracking, A lm .:
Hârteriss (m), F r.: tapure (f)a chaud;
tapure (f) de trempe (/), R u s .: 3am-
aoHHüH mpeıguna)
Metallerde yüksek sıcaklıkta suverme
sonucunda oluşan çatlama.
Açıklama: Daha çok yüksek sert­
lik ve düşük tokluktaki sertleştirilmiş
karbon çelikleri, alaşım çelikleri ve ta­
kım çeliklerinde rastlanılır. Çatlaklar
çoğunlukla delikler, köşeler gibi ge­
rilme yükseltici yerlerde ve martensit
oluşumuna eşlik eden hacim değişikli­
ğinin yarattığı yüksek gerilmeli bölge­
lerde görülür.
12120 suverme tavlaması, ( İ n g . : quench
annealing, A lm .: Löschenglühung (f),
F r.: recuit (m) de trempe (f), R u s .: sa-
maoHHbiü omaçın)
Çözündürme ısıl işleminden sonra
hızla soğutulan demir asıllı ostenitli
alaşımın tavlanması.
12121 suverme yaşlanması, ( İ n g . : qu-
ench aging, A lm .: Abschreckalterung
(f), F r.: vieillissement (m) apres trem­
pe (f); vieillissement (m) par refroidis-
sement (m) rapide, R u s .: nocaesam-
jıoHHoe cmapenue)
Çözündürme ısıl işleminden sonra
yüksek hızda soğutma ile yaşlandır­
ma.
12122 SÜlfÜrleme, ( İ n g . : sulfınu process;
sulfinuzing, A lm .: Sulfinisieren (n),
F r.: sulfinuzation (/), R u s .: npoqecc
cyabfponumpupoeanuH; cvabtpudupo-
eauue)
Demir asıllı ve demir dışı alaşımların
erimiş sülfürlü tuz banyosuna daldı­
rılarak yüzey sertliklerini artırmadan
aşınmaya dayanımlarının artırıldığı
ısıl işlem.
12123 sürekli çökelme, ( İ n g . : continuous
precipitation; general precipitation,
A lm .: kontinuierliche Ausscheidung
253
sü r e k li ç ö k e lm e
(fi, Fr.: preeipitation (f) continue,
R u s .: nenpepbianoe oea.ncöeuue)
Çökelti parçacıklarının anafaz yeni­
den kristalleşmeden, uzun mesafe ya­
yınımı ile, içinde büyüdükleri aşırı
doymuş katı çözeltiden çökelmesi.
Açıklama: Sürekli çökeltiler bütün
anafaza tekbiçimli olarak dağılmış
çekirdeklerden büyür, genellikle rast
gele yönlenimde olmalarına rağmen
Vidmanstaten yapı oluşturabilir.
12124 sürekli soğuma dönüşümü
(ssd) çizgesi, (İn g .: continuous
cooling transformation (cct) diag-
ram, A lın .: Uımvandlungsschaubild
(n) fiir kontinuierliche Abkiihlung (fi,
Fr.: diagramme (m) de transformati­
on (fi en refroidissement (m) eontinu,
R u s .: duaepa.mıa npeapaıuenuü npu
()xjıa,)/c()enuu)
Farklı soğuma hızlarında, bir fazın
sürekli olarak diğer fazlara dönüşü­
münün zamanını gösteren bir zaman-
sıcaklık-dönüşüm çizgesi.
12125 sürekli tav fırını, (İn g .: eontinuous
annealing furnaee, A lttı.: Dıırehlau-
fofen (m), Fr.: foıır (m) de reeııit (m)
eontinu, R u s .: uenpepbienaH neub önl­
enenea)
Parçaların, gazda ya da elektrik di­
rençlerinde ısıtıldığı, farklı ve sabit sı­
caklıktaki bölgelerden geçirilerek ke­
sintisiz ısıl işleme tabi tutulduğu fırın.
12126 süreksiz çökelme, (İn g .: diseonti-
nııous preeipitation; eellular precipi­
tation, A lm . : ımunterbroehene Auss-
eheidıtng (fi, Fr.:preeipitation (f) dis-
continue; preeipitation (fi eellulaire,
R u s .: npepbiaucmoe oea.ncdeuııe)
Çökelme bölgesinde anafaz yeniden
kristalleşirken çökelen parçacıkların
kısa mesafe yayınımı ile büyüdüğü
aşırı doymuş katı çözeltideki çökelme.
Açıklama: Süreksiz çökeltiler, tane
sınırları yakınlarındaki çekirdekçik­
lerden anafaz içine doğru büyüyerek,
çökelti lameli ile yeniden kristalleş­
miş anafazın yan yana oluşturdukları
hücreler meydana getirir. Hücresel ya
da yumrulu bir yapıdadır.
\ 2 \ 2 1 tam sert, (in g .: full hard, A lm .:
völlig hart, Fr.: dur, R u s .: nojınan
nmepdocmb)
25 4
Demir dışı alaşımların ve bazı demir
asıllı alaşımların daha fazla bükülerek
şekillendirilemeyecekleri soğuk işlen­
miş durumları.
Açıklama: Teknik şartnamelerde tam
sert durum, tam tavlamadan sonra ke­
sitin soğuk işleme ile belirli bir miktar
inceltmesinden sonra ulaşılan en dü­
şük sertlik ya da en düşük çekme da­
yanımı ile (ya da bir sertlik ya da da­
yanım aralığı ile) belirtilir. Alümin­
yum için tam sert durum, tam yumu­
şaktan sonra %75 indirmeye, ostenit
paslanmaz çeliklerde %50-55 indir­
meye tekabül eder.
12128 tam tavlama, (İn g .: full annealing.
A lm .: Hoehglühen (n), F r.: reeııit (m)
complet, R u s .: nonubiu omeneue)
En düşük dayanım ve sertliği verecek
tavlama çevrimi.
Açıklama: Terimin anlamlı olabilme­
si için malzemenin bileşimi ve başlan­
gıç durumu ile zaman-sıcaklık çevri­
mi tanımlanmalıdır.
12129 tam yumuşatma tavlaması,
(in g .: dead sofi temper; sofi temper,
A lm .: extra IVeichgliihen (n), F r.: re-
euit (m) d'adoucissement (m), R u s .:
ynpomıeuıiH onuıcueoM)
Demir dışı alaşımlar ve bazı demir
asıllı alaşımlarda en düşük sertlik ve
çekme dayanımını veren yumuşatma
ısıl işlemi.
12130 tane büyümesi, (İn g .: grain
growth, A lm .: Kormvachstum (n), F r.:
grossissement (m) de grain (m); cro-
issance (fi des cristaux (mpl), R u s .:
pocm 3epna)
Yeniden kristalleşmeden sonra devam
eden ısıtma sırasında tane sınırlarının,
tane sınırı alanlarını küçültecek yönde
hareketleriyle tanelerin büyümesi.
Açıklama: Seramiklerde sinterleme
sırasında yapıda topaklar, çok iri tane­
ler ve ayrışık gözenek dağılımı olması
hâlinde görülür, bk. yeniden kristal­
leşme.
12131 tav fırını, (İn g .: annealing furnace,
A lm .: Glithofen (m), F r.: fonr (m) de
reeuit (m), R u s .: nenb dem omeneııea)
Tavlama ısıl işleminin yapıldığı fırın.

12132 tav potası, (İng.: annealing pot,
A lm .: Glühtopf (m); Glühkiste (m),
F r.: pot (m) de recuit (m); caisse (f)
de recuit (m), R u s .: omjtcueamejibHbiü
eopıuoK)
Isıl işlem sırasında parçaların konul­
duğu kap.
12133 tavlama, (İng.: anneal; annealing,
A lm .: Gliihen (n), F r.: recuit (m),
R u s .: omoK'ue)
Metalleri ve alaşımları, yapılarını de­
ğiştirmek, önceki ısıl ya da mekanik
işlemlerin etkisini gidermek, kolay­
ca talaşlı şekillendirebilmek ya da so­
ğuk işleyebilmek, yumuşatmak, iç ge-
rilimleri gidermek gibi amaçlarla ısıt­
ma.
Açıklama: Sadece gerilmeleri gider­
me için kullanıldığında gerilme gider­
me ya da gerilme giderme tavı adı ve­
rilir. Demir asıllı alaşımlarda tavlama
genellikle üst kritik sıcaklığın üstünde
yapılır, ulaşılan en üst sıcaklığa, soğu­
ma hızına, bileşime, malzemenin du­
rumuna ve elde edilmesi istenen so­
nuçlara bağlı olarak zaman-sıcaklık
çevrimi çok değişik olabilir. Fark­
lı uygulamalara farklı adlar verildiği
de olur. Siyah tavlama, mavi tavlama,
kutuda tavlama, parlak tavlama, çev­
rimli tavlama, alevle tavlama, tam tav­
lama, grafitleme tavlaması, eşsıcaklık-
lı tavlama, sulama tavlaması, küreleş-
tirme tavlaması, kritik altı tavlama, bi­
tim tavlaması, ara tavlama, kısmi tav­
lama, yeniden kristalleşme tavlaması,
gerilme giderme tavlaması, yumuşat­
ma tavlaması vb. Demir dışı alaşım­
larda tavlama soğuk şekillendirmenin
etkisini kısmen ya da tamamen kaldır­
mak (yeniden kristalleşme olabilir ya
da olmayabilir), katı çözeltiden ayrı­
lan çökeltilerin kümelenelenerek iri­
leşmelerini sağlamak ya da her iki et­
kiyi de yaratmak için kullanılır. Ticari
olarak özel adlar da alabilir.
12134 tavlama arabası, (İng.: bogie of
moving hearth furnaee, A lm .: Besc-
hickungswagen (m); Heuhvagen
(m), F r.: chariot (m) de four (m) d
sole (f) mobile; sole (f) mobile, R u s .:
me.ıe.Jtcm onuıcuea)
tünel fırın
Isıl işlem fırının, üzerine yüklenmiş
parçalarla fırın içine giren arabası.
12135 tavlama ikizleri; büyüme ikizleri,
(İn g .: a n n e a l i n g t w i n s , A lm .: Glühzw-
l l i n g e (m p l ) , Fr.: m â c l e s ( f p l ) d e cro-
i s s a n c e (/), R u s .: ö b o ü h u k u omotcma)
Yeniden kristalleşme ya da tane büyü­
mesi sırasında meydana gelen ikizler.
Açıklama: Kristalleşme sırasında
meydana gelenlere büyüme ikizleri de
denir.
12136 tavlama karbonu; temper karbo­
nu, (İn g .: annealing carbon; temper
carbon, A lm .: Temperkohle (f), Fr.:
earbone (m) de revenu (m), R u s .:
omoofcotceHHbiü yenepod)
Beyaz dökme demirin ve bazı çelikle­
rin uzun süre tavlanmaları sonucu olu­
şan ince, içbiçimsiz karbon parçacık­
ları.
12137 toparlanma, (İn g .: recovery, A lm .:
Erholung (f), Fr.: recuperation (f),
R u s .: eoccmanoe/ıenue)
Biçim değiştiren metaller ve alaşım­
lar ısıtıldığında, yeniden kristalleşme
başlamadan önce, mikroyapıda ışık
mikroskobuyla izlenebilecek bir de­
ğişiklik olmadan karşı işaretteki ay­
kırı yerleşimlerin birbirlerini yok et­
tiği, nokta kusurlarının kaybolduğu,
fiziksel özelliklerin (ör. özgül direnç)
biçim değiştirmeden önceki duruma
döndüğü devre.
Açıklama: Soğuk işlemenin etkileri­
ni gidermek için soğuk işlenmiş me­
tale uygulanan ısıtma işleminin ilk ba­
samağı. bk. gerilme giderme tavı.
12138 tufallaşma, (in g .: scaling, A lm .:
Schalenbildung (f), Fr.: ecaillage (m),
R u s .: omjıunooopaso camie)
Metallerin yüzeylerinde, yüksek sı­
caklıklarda, yüzeyden ayrılabilen ka­
lın oksit tabakasının oluşması.
12139 tuz banyosu, (İn g .: salt batlı, A lm .:
Salzbad (n), Fr.: bain (m) de sels
(mpl), R u s .: camınatı sauna)
Alaşımları ısıtmak, sertleştirmek ya
da menevişlemek amacıyla kullanılan,
belirli sıcaklıklarda tutulabilen erimiş
tuzların banyosu.
12140 tünel fırın, (İn g .: tunnel kiln, A lm .:
Tunnelofen (m), Fr.: four (m) tunnel
R u s .: mynuejibnaH neub)
255
u y u m lu ç ö k elti
Açıklama: Parçaların ısıtma bölge­
sinde bir uçtan öbür uca taşındığı tü­
nel şeklindeki ısıl işlem fırını.
12141 uyumlu çökelti; bağdaşık çö­
kelti, (İn g .: coherent precipitate,
Alm.: kohârente Aıısscheidung (f),
F r.: precipite (m) coherent , R u s . :
KoeepenmHbiü oecıdoK)
Bir katı çözeltiden oluşan, çoğunluk­
la anafaz kafesi ile, her iki kafesteki
gerinmelerin sağladığı bir yönlenim
sürekliliği olan kristal yapılı çökelti.
Açıklama: Çökeltiyle anafazın birleş­
tiği yerde kafesler birbirine uyumlu
olduğundan gözlenebilir bir faz sınırı
yoktur.
12142 üç devreli denetleyici, (İn g .: three
term controller, Alm.: Kontroller (m)
mit d re i Ausdruck (m), F r.: regulateur
(m ) a action (f) triple, R u s .: mpex
nosuuuoHHbiü Konmpojuıep)
Ani soğuma ve ısınmaların sebep ol­
duğu sıcaklık sapmalarına karşılık
veremeyen iki devreli denetleyiciye,
sıcaklık değişim hızını ölçerek ısı gi­
rişini ayarlamak için türev devresinin
eklenmesi ile elde edilen sıcaklık de­
netleyicisi. bk. sıcaklık denetleyici.
E riy iğ in sıcaklığı hızla değiştiğinde
t ü r e v i , o ra n tılılık kuşağı genişliğini
A 'd a n IV ve d e ğ iştirir.
Soğuk metal
katıldı
S ıe a k lık -za m a ıı çizgisi
Isı girişi
12143 yanma çatlağı, (İng.: heat check,
Alm.: Brandrissbildung (/), Fr.: eri-
quage (m) a chaııd, Rus.: menaoeaa
mpeıuuHcı)
Metalin dış yüzünün arka arkaya hızlı
ısınıp soğuması sonucu oluşan, dövme
kalıplarında ve zımbalarında görülebi­
len paralel yüzey çatlakları.
12144 yapay yaşlan(dır)ma, (İng.: ar-
tificial ageing (aging USA); s tra in
ageing, Alm.: kiinstliehe Alterung (f)
Warmaııslagerung (f), Fr.: vieillisse-
nıent (m) accelere; vieillissement (nı),
Rus. : ııcnycenmenuoe cmapenııe)
256
Çözündürme ısıl işlemi ve hızlı soğut­
madan sonra, çökelmeyi hızlandırmak
için alaşımların çözünme sıcaklığının
altında bir sıcaklıkta ısıtılması.
Açıklama: Sıcaklık düşük tutuldukça
çökelme süresinin artmasına rağmen
en yüksek dayanım artar ve aşırı yaş­
lanma olasılığı azalır.
12145 yaşlanmış, (İn g .: aged, A lm .: aus-
gescheided, gealted, F r.: vieilli, Rus.:
cocmapenubiü)
Özelikleri zamanla değişmiş malze­
me.
Açıklama: Çökelme sertleşmesinde
ikinci faz parçacılarının çökelmiş ol­
duğu durum.
12146 yavaş su verme; gevşek su ver­
me, (İn g .: slack quenching, A lm .:
ımvollstândiges Hârten (n), F r.: trem-
pe (f) ineomplete, Rus.: nenojınan sa­
mana)
Çelikte ferrit, beynit ve martensitin
beraberce bulunduğu bir yapı elde et­
mek için, çeliği ostenitleme sıcaklı­
ğından itibaren kritik soğuma hızın­
dan düşük bir hızda soğutarak su ver­
me.
12147 yayınım sertleşmesi, (İn g .: diffusi-
on hardening, A lm .: Diffusionsharten
(n), F r.: durcissement (m) par diffusi-
on (f), Rus.: diKpcpysuonHoe nacbiuje-
nııe)
Bazı elementlerin yüzeyden yapı içe­
risine yayınarak, yapıdaki elementler­
Krime
jsıtaklığı (0O le oluşturdukları parçacıkların neden
ar noktası olduğu sertleşme.
700°
Açıklama: ör. menevişlenmiş mar­
tensitin amonyak atmosferinde 500-
600°C arasında 12-16 saat ısıtılması
ile yapıdaki Al, Cr ya da V un oluştur­
duğu nitrürler ya da soğuk haddelen­
miş gümüş levhadaki Al ya da Mg'un
iç oksitlenmesinin yol açtığı sertleş­
me.
12148 yeniden kriştalleşme, (İn g .:
recaystallization, A lm .: Rekristallisa-
tion (f), F r.: recristallisation (f), Rus.:
penpııem aaamauım)
1. Soğuk şekillendirilmiş malzeme­
lerde, çekirdeklenme ve büyüme ile,
yeni, biçim değiştirmemiş kristallerin
oluşması. 2. Isıtma ya da soğutmada

kritik bir sıcaklıkta bir kristal yapısın­
dan diğerine değişme.
Açıklama: Bir saat içerisinde tüm ya­
pının yeniden kristalleşmesi için ge­
rekli sıcaklığa yeniden kristalleşme sı­
caklığı adı verilir. Yaklaşık olarak eri­
me sıcaklığının 0,4'üne eşit olan bu sı­
caklık ör. saf Al (%99,999) için 75°C,
ticari Al için 275°C, ticari Cu için
200-250°C, saf Fe için 1000°Ctır.
12149 yeniden kristalleşme sıcaklığı,
(İn g .: recrystallization temperature,
A lm .: Rekristallisationstemperatur
(f), F r.: temperature (j) de recris-
tallisation (f), R u s .: meMnepamypa
peKpucmajuıu3ai{uu)
Soğuk işlenmiş metalin belirtilen bir
süre içinde tamamıyla yeniden kristal­
leşeceği sıcaklık.
12150 yeniden kristalleşme tavlaması,
(In g .: recrystallization annealing,
A lm .: Rekristallsationsglühen (n),
F r.: recuit (m) de recristallisation
(f), R u s .: peKpucmajuıu3aı^uoHHbiü
omjfcue)
Soğuk işlenmiş metale uygulanan, faz
değişimi olmadan yeni tanelerin oluş­
tuğu tavlama.
12151 yumuşatma, (İn g .: softening, A lm .:
Weichglühen (n), F r.: recuit (m)
d'adoucissement (m), R u s .: cM m ne-
uue)
Metallerin tavlama ya da menevişle-
me ile yumuşatılması.
12152 yumuşatma tavlaması, (İn g .: an-
neal to temper, A lm .: Weichglühung
(f), F r.: recuit (m) d'adoucissement
(m), R u s .: CMMenaıoufuü omjfcue)
Soğuk işlenmiş bir demir dışı alaşımı
belirli sertliğe ve çekme dayanımına
zsd eğrisi
kadar yumuşatmak için yapılan tavla­
ma işlemi.
12153 yüzey sertleştirme, (İn g .: surfa-
ce hardening; shell hardening, A lm .:
Oberflâchenhârten (n); Randhârten
(n), F r.: trempe (f) superficielle; dur-
cissement (m) superficiel, R u s .: no-
eepxHOcmnoe yupounenue; noeepx-
Hocmnan 3aKanKa)
Yüzey tabakasını kimyasal bileşimini
değiştirmeden, nispeten yumuşak bir
çekirdeği muhafaza ederek su verme
ile sertleştirme ya da aşınmaya daha
dayanımlı yapma amacıyla uygulanan
indükleme ile sertleştirme, alevle sert­
leştirme gibi ısıl işlemlerden birisi.
12154 zsd eğrisi; eşsıcaklıklı dönüşüm
çizgesi, (İ n g .: ttt curve; isothermal
transformation diagram, A lm .: ZTU;
Zeit (f) Temperatur (f) Umwandlung
(f)- Diagramm (n), F r.: diagramme
(m) de transformation (f) isothermi-
que; courbe (f) en S; courbe (f)TTT,
R u s .: emn-Kpuebie; öuaepaMMa U3
omepMunecmeo npeepaujeHUH)
Zaman-sıcaklık-dönüşüm eğrisi.
Açıklama: Çeşitli dönüşüm koşulla­
rında sıcaklığın zamanla değişimini
gösteren, deneysel olarak ve eş sıcak­
lıklı koşullarda belirlenen eğri.
ağ. C
257
13001 akım azaltması, (İn g .: current de-
cay, A lttı.: stromreduzieren; stromver-
ringern, F r.: diminution (j) du cou-
rant (m), R u s .: 3amyxanue mom)
Punta, dikiş ya da seri punta kayna­
ğında kaynak havuzunun aşırı hızlı
soğumasını önlemek için kaynak akı­
mını en yüksek değerinden itibaren
tedricen azaltmak.
13002 akıtma sert lehimi, (İn g .: flow bra-
zing, A lm .: fliessenes hartes Löt (n),
F r.: brasage (m)fort, R u s .: nomonnan
naÜKa)
Sert lehim sıcaklığına ulaşılıncaya ka­
dar erimiş demir dışı dolgu metalini
ek yeri üzerine dökerek yapılan sert
lehim.
Açıklama: Dolgu metali ek yerinde
kılcal etki ile dağılır.
13003 alın kaynağı, (İn g .: butt welding,
A lm .:Kippschweissung (f); Stirns-
chweissung (f), F r.: soudage (m) par
contact (m), R u s .: cm mKonan ceapm
conpomuejıeuueM)
Kaynatılacak iki parçanın alın yüzey­
leri birbiri karşısına getirilerek yapı­
lan kaynak işlemlerinden birisi.
Açıklama: ör. boru yapmak üzere
kıvrılan sacın almları karşı karşıya ge­
tirilerek bu yöntemle kaynatılmakta­
dır.
13004 ara tabaka oluşturma, (İn g .:
buttering, A lm .: Zusatzbildung (f);
Zwischenlagebildung (f), F r.: beurra-
ge (m), R u s .: cmnımnan H amam ca)
İki farklı metal birbirine kaynak edi­
lirken ek bölgesine geçişi sağlayacak
bir diğer metalin kaynakla yığılması.
13005 ark kaynağı, (İn g .: arc welding,
A lm .: Lichtbogenschweissen (n), F r.:
saudage (m) d Fare (m) electrique,
R u s .: dyzonan cnapKa)
Metalleri ark ile eriterek yapılan kay­
natma yöntemlerinden birisi.
Açıklama: Uygulamada, bazı koşul­
larda, basınç ya da dolgu malzeme­
si kullanılır. Ark, metal ya da karbon
2 59
ark kesme

bir elektrot ile kaynatılacak parça ya

da hidrojen ark kaynağında olduğu
gibi iki elektrot arasında ya da yüzey
eritme kaynağında olduğu gibi kay­
natılacak iki parça arasında oluştu­
rulur.
13006 ark kesme, (İng.: arc cutting,
Alm.: Lichtbogcnscheiden (n), Fr.:
coupage (m) d Fcırc (m), R u s ,:
j.ıeKmpodyracan pes kg)
Kesilecek metali elektrotla metal
arasında meydana gelen arkın ısısı
ile eriten bir grup metal kesme işle­
mi.
Açıklama: Metal arklı kesme, volf­
ram arklı gazlı kesme, plazma arklı
kesme gibi türleri vardır.
13007 ark sapması; ark üflemesi,
( l u g . : arc blow, Alm,: Bogenbla-
13011 ayla, (İng. : eorona, Alm.: Korona
sen (n): Lichtbogenblasen (n), Fr,: (m); Waermeeinfhısszone (f), Fr.: co-
rona (m), Rus.: Kopana)
soufflage (m) de Fare (m), R u s ,:
edycanue öven) Punta kaynağında bazen kaynak böl­
gesini çevreleyen yüzeyler arasında
Mıknatıslı kuvvetler etkisiyle bir
meydana gelen alan.
elektrik arkının normal yolundan
Açıklama: Ayla, büyüklüğüne ve elde
sapması.
edilen katı hal kaynağının bağlama
13008 ark süresi, (İ n g .: arc lime; weld kuvvetine bağlı olarak çeşitli derece­
time, Alm.: Liehtbogenzeit ()), Fr.: lerde toplam bağlama kuvvetine etki
duree (f) de soudıtre (f), R u s .: epesin eder.
(cop ehum) âyrıı) 13012 basınçlı gaz kaynağı, (İng.: pres-
Ark kaynağında arkın kesintisiz ola­ sure gas \velding, Alm.: Druekgassc-
rak kaldığı süre. Inveissnng (f), Fr.: soudage (m) an
13009 arklı sert lehimleme, (İ n g .: arc ehainmean (m) d pression (f), Rus.:
brazing, Alm.: Lichtbogenhartlö- rasacaa asap kg dacsıenucM)
tung (f), F r.: brasage (m) d Fare Boru, demiryolu rayı gibi iş parça­
(m), R u s .: dyracan naiiKa) larının birleştirilmesinde kullanılan,
Gerekli ısının ark yöntemiyle elde birleştirilecek uçları oksijen kaynağı
edildiği bir sert lehim işlemi. üfleci ile erime derecesine kadar ısıt­
tıktan sonra uçların birbiri üzerine
13010 atalet kaynağı, ( İ n g .: iııertia weF
bastırılması şeklinde yapılan kaynak.
ding, Alm.: Untâtigkeitsehweissung
13013 biçim değiştirme kaynağı, (İng.:
(f), Fr.: sondage (m) par inertie (f),
deformation \velding; deformation
R u s .: uuepuuouuan ccapı<a)
bonding, Alm.: Verformungschwe~
Bir volana bağlı dönen bir parçanın issen (n); Verformungsbindung (f),
yeterli dönme hızına ulaştıktan son­ Fr.: soudage (m) par deformation (/),
ra kaynak edilecek sabit yüzeye bas­ Rus.: (fop.Mo 111 meı in/oin an ecapna)
tırılması ile yapılan kaynak. Kaynak edilecek iki yüzü yüksek ba­
Açıklama: Volan kinetik enerjisi sınçta ve genellikle yüksek sıcaklıkta
sürtünme enerjisine dönerek yüzeyi birbirine bastırarak sağlanan kaynat­
ısıtır ve kaynatır. ma tekniği.

2 60

Açıklama: Basınç, yüzeydeki katış-
kıları dağıtarak yüzeyleri atom atoma
temasa getirir. Soğuk bastırma kayna­
ğı (a), sesüstü kaynağı (b), patlayıcı-
lı kaynak (c), indükleme kaynağı (d)
ve sürtünme kaynağı (e) gibi çeşitleri
vardır.
Kuvvet Kuvvet
* \
t
(a ) (b)
Kuvvet
13014 çanak; krater, (İn g .: crater A lm .:
Krater (m); Kehle (f), F r.: cratere
(m), R u s .: rpamep)
1. Ark kaynağında kaynak dikişinin
bitiminde ya da elektrot altında olu­
şan kaynak havuzundaki çukurluk. 2.
Talaşlı şekillendirmede kesme takı­
mı yüzeyindeki talaş teması ile aşınan
bölge.
13015 çarpma kaynağı, (İn g .: percıvrskm
welding, A lm .: Stossenschweissen (n),
F r.: soudage (m) par pereussion (f),
R u s .: ydapuan eeapm)
Kaynatılacak yüzeylerin, aralarında
ç e v ir g e ç d e n e tim li k a y n a k
oluşturulan yoğun elektrik arkıyla ısıtı­
lıp bir darbeyle birbirlerine çarptırılma­
sıyla kaynatıldığı bir direnç kaynağı.
13016 çekme açısı, (İn g .: drag angle,
A lm .: Ziehwinkel (m); Schleppenwin-
kel (m), F r.: angle (m) d'inclinaison
(f), R u s .: yeon 3ana3dbieamm)
Elektrot ya da üflecin ekseni ile kay­
nak dikişi düzlemi diki arasındaki açı.
bk. dikiş gerisi kaynağı.
13017 çevirgeç denetimli kaynak, (İn g .:
commutator controlled welding, A lm .:
gleichrichter kontrollierte Schweis-
sung (f), F r.: soudage (m) â commu-
tateur (m), R u s .: KOMMymamopuo-
peeyjıupyeMaR eeapm )
Punta ya da seri punta kaynağında iş
parçasına aynı zamanda temas eden
bir çok elektrotun bir elektrik çevirge-
ci denetiminde, sırayla devreye gire­
rek kaynak yapması.
261
ç e v ir m e
13018 çevirme, (İng.: boxing, Alm.: Eink-
reissımg (f), Fr.: bracjuement (m),
Rus.: ofmapm no nepuMempy)
Bir kaynak dikişinin bir köşeyi çevire­
cek derecede uzatılması.
13019 çıplak elektrot, (İn g .: bare elect-
rode, A lm .: nackte Elektrote (f); Zu-
satzdraht (m), Fr.: eleetrode (f) nue,
Rus.: so.ıbiû ııcKmpob; s.ıeıanpod 6 es
noKpbimım)
Ark kaynağında kullanılan ve üzerin­
de kaplama bulunmayan elektrot çu­
buğu
13020 çok duruştu elektrot, (İn g .: all-
position electrode, A lttı.: mehrmalig
positione Elektrote (f), Fr.: eleetrode
(f) ntilisable en toutes positions (fpl),
Rus. : eeeno3iıı\noHnbiû ııennıpod)
Ark kaynağında, düşey, yatay, ters bü­
tün konumlarda kaynak yapılabilen
doldurucu metali i elektrot.
13021 daldırmalı sert lehimleme, (İn g .:
dip brazing, A lttı.: Tiefhartlöten (m),
Fr.: brasage (m) par immersion (f),
Rus.: enyooKüH ikiüku)
Birleştirilmek istenen parçaları sıcak,
erimiş kimyasal maddelere ya da me­
tale bir arada daldırarak yapılan sert
lehimleme.
Açıklama: Erimiş kimyasal banyo,
lehimleme eritkenini; erimiş metal ise
dolgu metalini sağlar.
13022 darbeli ark kaynağı, (İn g .: pulsed
po\ver \velding; pulsed arc \velding;
gma\v-p, A lm .: pıılsiertes Liehtbo-
gensclnve issen (n), Fr.: söndüğe
(m) par courant (m) pilise, Rus.:
u.\tm vıbeno- â \ zoean cecıpna)
Açıklama: Bir yüksek akım kapasitö-
rüııden çıkan ortalama gerilim ya da
akım değerlerinde çok yüksek değer­
lerdeki vurumlu ark ile yapılan, ince
parçaların çarpılmadan kaynatılmala­
rına imkân veren bir ark kaynağı yön­
temi.
13023 demir tozlu elektrot, (İn g .: iro n -
p o m le r eleetrode, A lm .: E isenpul-
verelektrote (f), Fr.: eleetrode (f) â
poudre (f) de f e r (m ); eleetrode (f) d
gros a p po rt (m), Rus.: ııeKinpoc) us
nopouiKoeoeo sice.ıesa)
262
Yığma metalin bir kısmını oluşturan,
kaplaması %50 civarında demir tozu
içeren elektrot.
13024 destek ısıtması, (ing.: concurrent
heating, Alm.: Unterstützungserwâr-
mung (79, Fr.: chauffage (m) concou-
rant, R u s .: oâıtoepeMeuubiü naepee)
Kesme ya da kaynakta birinci ısı kay­
nağını desteklemek için ikinci bir ısı
kaynağı kullanma.
13025 dışbükey köşe kaynağı, (İng.:
conve.x filet \veld, Alm.: Erhabe-
neckschweissen (n), Fr.: soudu-
re (f) d'angle (m) convexe, R u s .:
ycıı. ıenubiü ye.ıoeoü caapuoü uıoe)
Dışbükey yüzlü köşe kaynağı, bk. iç­
bükey köşe kaynağı.
13026 dikiş gerisi kaynağı, (İng.: back-
lıand welding, Alm.: Rücknahtschwe-
issung (f), Fr.: soudage (m) d droite;
soudage (m) en arriere, R u s .: ceapm
oöpamhbi\î enocoöom)
Üfleci ya da elektrotu tutan elin sır­
tının kaynak yönünde hareket ettiği
kaynak işlemi.
Açıklama: Oksijen kaynağında alev
kaynamış bölgeye doğru yöneldiğin­
den bu bölgede kaynak sonrası bir
ısıtma sağlar.
Cfleç
13027 dikiş kaynağı, (İng.: seam w e lding :
resistance seam welding, Alm.: Nahts-
chweissung (f), Fr.: soudage (m) d la
m olette (f); soudage (m) au ga le t (m),
Rus.: cuapKa iu u o m )
E Dönen elektrot ya da iş parçası ile
oluşturulan birbiri üzerine binen bir
dizi nokta kaynağı. 2. Şerit malzeme­
de ya da boruda yapılan uzunlamasına
kaynak.

13028 dikiş önü kaynağı, (İng.: fo r e h a n d
w elding, Alm.: V o rn a h tsc h w e issu n g
(f), Fr.: so u d a g e (m ) â g a u c h e ; s o ­
u d a g e (m ) en a v an t, Rus.: npHMan
ceapKa)
Elektrot ya da üfleç alevinin kaynak
dikişinin kaynaksız bölgesine yönel­
tildiği kaynak.
Açıklama: Oksijen kaynağında alev
kaynak edilecek bölgeyi ön ısıtmış
olur.
yönü
Dikiş önü kaynağı
d ir e n ç k a y n a ğ ı
13029 direnç kaynağı, (İng.: resistance
w eld in g , Alm.: W ie d e rsta n d sc h w e is-
s u n g (f), Fr.: s o u d a g e (m ) electrique
p a r r e s is ta n c e (f); s o u d a g e (m ) p a r
r e s ista n c e (f), Rus.: c e a p m c o n p o -
muejıenueM)
Kaynatılacak parçalar üzerinden kısa
süre için geçen büyük elektrik akı­
mına, birleştirme noktasında oluşan
direncin meydana getirdiği ısı ile ya­
pılan kaynak yöntemlerinden birisi.
Açıklama: Meydana gelen ısı: H = I2
RT dir. Burada 1 - akım, R - devrenin
elektrik direnci, T - akımın geçtiği sü­
redir.
263
dolgu metali
13030 dolgu metali, (İn g .: fi l l e r m etal,
A lm .: Z u s a tz m e ta ll (n), F r.: m e ta l (m )
d ’a p p o r t (m ), R u s .: npucaöouH biü M e-
m a jıjı)
Lehimleme, sert lehimleme ya da kay­
nak bölgesine doldurulan metal.
13031 dolgusuz kaynak, (İn g .: autoge-
nous weld, A lm .: Schweissen (n) ohne
Zusatz (m), Fr.: soudure ()) autogene,
R u s .: aemoeeuuaR ceapm)
Dolgu metali kullanılmadan yapılan
erime kaynağı.
13032 dövme dikiş kaynağı, (İn g .: fo r g e
se a m w eld in g , A lm .: S c m ie d n a h ts -
c h w e isse n (n), Fr.: so u d a g e (m ) d la
m o le tte (f), R u s .: Ky3ueHHO-cmbiKoeaR
ceapm )
Boru imalinde kullanılan bir katı hal
kaynak yöntemi.
Açıklama: Isıtılan sıcak şeridin boru
haline getirilmesi sırasında, boru ko­
nik kaynak çanından ya da kaynak
merdaneleri arasından çekilirken
meydana gelen basınç ve yoğruk bi­
çim değiştirmeyle ek yerleri birbirine
kaynar.
13033 dövme kaynağı, (İn g .: forge wel-
ding, A lm .: Scmiedschweissen (n);
Schmiedvebindung (f), Fr.: soudage
(m ) d la forge (f), R u s .: KynıemiüR
ceapm)
Isıtılmış iki metal yüzeyin bir dövme
presinde ya da çekiçleme ile yeteri ka­
dar basınç ya da yoğruk biçim değiş­
tirmeye uğratılmasıyla sağlanan katı
hal kaynağı.
Açıklama: Demirciler tarafından uy­
gulanan, en eski kaynak yöntemidir.
13034 düğme, (İn g .: button, A lm .: Knopf
(m), Fr.: saillie (fi, R u s .: monm)
1. Dikiş ya da punta kaynağında de­
ney sırasında yırtılarak alt metalden
ayrılan kaynak kısmı. 2. Dökümcü­
lükte eritmeden sonra (genellikle ba­
kır potada ark ile) potada kalan, yüzey
gerilmesi etkisiyle düğme şeklini al­
mış metal.
13035 elektrik boşalımlı telle kesme,
(İn g .: electrodischarge wire cutting,
A lm .: elektrisches Entladungdrahts-
264
chneiden (n), Fr.: decoupage (m) par
electro-erosion (fi d fil (m), R u s .:
ojıeKmpopaspRÖHoe pesauue)
Genellikle pirinç, bakır ya da volfram­
dan yapılan, yavaşça hareket eden bir
telin boşalım kıvılcımlarının testere
dişi gibi metali kestiği kesme işlemi.
13036 elektrocuruf kaynağı, (İn g .: elect-
roslag welding; esw, Alm.: Elektrosc-
hlackeschweissen (n), Fr.: soudage
(m) sous flux (m) conducteur, R u s .:
ojıeKnıpotunameaH ceapm)
1. Elektrotla kaynatılacak parça ara­
sındaki iletken, erimiş cüruf içerisin­
den geçen akımın yarattığı ısı ile kay­
natılacak parçanın eritildiği kaynak
yöntemi. Dirençle ısınan cüruf sadece
parçaları ve dolgu metalini eritmek­
le kalmaz, örtü görevini de görür. 2.
Yenir elektrotla üretilen bir parçanın
bakır potanın içine sokulmuş bir diğer
parçaya kaynağı. Kalın kesitli çelik
parçaların kaynatılmasında kullanılır.
D enetim k utusu
13037 elektrogaz ark kaynağı, (İn g .:
e le c tro g a s arc w e ld in g , Alm.: E le k t-
ro g a s -L ic h th b o g e n s c h w e is s e n (n),
Fr.: s o u d a g e (m ) ele c tro g a z, R u s .:
i?e u m p oeaso eaR d yeo ea n c e a p m )
Genellikle yan yana iki parçayı, dik
olarak, bir defada kaynatmak için kul­
lanılan kaynak yöntemi.
Açıklama: Kaynak metali iki parça­
nın gazla korunmuş ek yerinin arasına
doldurulur.

Elektrot İtici
13038 elektron ışını kaynağı, (İn g .:
electron beam welding; ebw, A lm .:
Elektronstrahlschweissung (fi, F r.:
soudage (m) â bombardement (m)
electronique; soudage (m) par fa-
isceau (m) d ’electrons (mpl), Rus.:
ojıeKmpoHHO-ayneeaM ceapm)
Kaynatılacak yüzeyde dar bir alanda
yoğunlaştırılan yüksek enerjili elekt­
ronların sağladığı ısı ile yapılan kay­
nak.
Açıklama: Diğer yöntemlerle eritile-
meyecek güçerir malzemelerin ve et­
kisinin sığlığı dolayısıyla ısıya hassas
malzemelerin kaynağında kullanılır.
13039 elektrot, (İn g .: electrode, A lm .:
Elektrote (fi: Schweisselektrote (fi,
F r.: electrode (fi; electrode (f) â sou-
dure (fi, Rus.: ııeKmpoö)
1. Elektrokimyasal hücrede akımı ta­
şıyan eksi ve artı iletkenler (anot, ka­
tot). 2. Elektrik ark kaynağında arkı
oluşturmak ve aynı zamanda kaynak
bölgesine erimiş malzeme sağlamak
için kullanılan metal ya da alaşım çu­
buğu. 3. Elektrik ark ocaklarında akı­
mı ileten, sıkıştırılmış grafit ya da kar­
bondan yapılmış çubuklar.
13040 elektrot kuvveti, (İn g .: electro­
de force, A lm .: Elektrotenkraft (f),
F r.: Force (f) d'electrode (fi, Rus.:
ojıeKinpoduaR cuna)
Nokta, dikiş ve izdüşüm kaynağında
elektrotlar arası kuvvet.
13041 enine kısıtlama, (İn g .: constraint,
A lm .: Breitezwang (m), F r.: restricti-
on (fi la teral e, Rus.: peaKiııoı C6H3U)
Boylamasına çekme sonucu meyda­
g a z a ltı a r k k a y n a ğ ı
na gelen enlemesine kesit daralması­
nı önlemek için yapılan zorlama.
Açıklama: Bu durum enlemesine
ikincil gerilmenin doğmasına yol açar.
13042 erime derinliği, (İng.: depth offu-
sion, Alm.: Schmelztiefe (f), Fr.: pro-
fondeur (fi defusion (fi, Rus.: ejıyöuna
npomaenenun)
Kaynak sırasında taban metali ya da
bir önceki kaynak geçişi üzerinde eri­
yen metalin kalınlığı.
13043 eritken çekirdekli ark kaynağı,
(İn g .: flux cored arc welding; fcaw,
Alm.: zusatzkernte Lichtbogenschwe-
issung (fi, Fr.: soudage (m) â Fare
â noyau (m) fondant, Rus.: dyeoean
esap m e (pjıtocoM)
İçi örtü malzemesi doldurulmuş, de­
likli tel elektrot kullanan ark kaynağı.
13044 eritme kaynağı, (İn g .: fusion wel-
ding, Alm.: Schmelschweissen (n),
Fr.: soudage (m) par fusion (fi, Rus.:
ceapm njıasnenueM)
Dolgu ve taban metalinin ya da sade­
ce taban metalinin eritildiği kaynak iş­
lemlerinden birisi.
13045 fırında sert lehim, (İn g .: furnace
brazing, Alm.: Hartlöten (n) im Ojen
(m), Fr.: brasage (m) au four (m),
Rus.: naÛKa e neuu)
Seri imalatta kullanılan bir kaynak
yöntemidir.
Açıklama: Bu yöntemde dolgu meta­
li ek yerine yerleştirildikten sonra bü­
tün parça fırında sert lehim sıcaklığına
kadar ısıtılır. Çoğunlukla koruyucu bir
fırın atmosferi uygulanır ve ek yüzey­
lerin ıslanması için sert lehim eritkeni
kullanılmaz.
13046 gaz altı ark kaynağı, (İn g .: gas me­
tal arc welding; (gmaw); gas shielded
arc welding, Alm.: Lichtbogenschwe-
issen (n) mit Schutzgas (n), Fr.: sou­
dage (m) â Fare (m) en atmosphere
(fi inerte avec electrode (fi fusib-
le, Rus.: easocan dycocan csapna
AiemajımmecKUM ııeKmpodoM)
Ark ve erimiş metalin argon, helyum,
argon-hidrojen karışımı ya da karbon
dioksit gibi bir gaz akışı ile korundu­
ğu ark kaynağı.
2 65
g a z ısıtm a lı şişir m e k a y n a ğ ı
13047 gaz ısıtmalı şişirme kaynağı,
(In g .: open-gap upset \velding, A ln u :
Selnveissung mit Gcısfhunine (();
anfblcısene Selneeissıttıg cuıhand des
Gasenvarnıens (n), F r.: soudctge (m)
hout d hoııt ait gaz (m), R u s .: cm mk o ­
mim euapKcı c oniKpbinibiM scnopoM)
Kaynak yüzeylerinin gaz aleviyle ısı­
tılarak birbirine bastırılması şeklinde
yapılan kaynak.
Açıklama: Normal şişirme kaynağın­
da ısıtma dirençle yapılır.
13048 gaz kaynağı, (İng.: gas \vekling;
o.xyfuel gas wciciing, A lın .: Gasse-
Inveissen (n), F r.: soaclagc (m) aux
gaz (mpl), R ıts.: ccnoaası eaapKct)
Metalleri asetilen, hidrojen, doğal gaz
ve propan gibi bir yakıt gazının alevi
ile ısıtıp eriterek birleştirme yöntem­
lerinden birisi.
Açıklama: Yöntemde ek yerine ba­
sınç ve dolgu malzemesi bazı koşul­
larda kullanılır bazı koşullarda kulla­
nılmaz.
13049 gaz volfram ark kaynağı, (İng.:gas
ıııngsten-arc \velding; gta\v; tııngsten-
arc \velding tig, A lın .: Gas (n)~
Wolfram (n)-Lichtbogensch\ve issen
(n), F r.: soudctge (m ) a Fare (m ) en
atmosplıere (f) inerte avee eleetrode
(f) de tungstene (m); soudctge (m)
TIG, R u s .: ecnoeaa dyeocuuı cuapKcı
(İO.tb(j)pctMO(ibl.u 1 ICKinpodoM)
Yenmeyen bir volfram elektrot ve iş
parçası arasında oluşturulan ark ile
ısıtılarak yapılan kaynak işlemi.
Açıklama: Bir gaz ya da gaz karışımı
arkı ve kaynak havuzunu korur. Bazı
koşullarda basınç ve dolgu malzemesi
de kullanılır.
266
13050 gaz volfram arklı kesme, (İng.:
gas tungsten-are ciltting, Alttı.: Gas
(n)-IVolfram (n)-Lichtbogensehneiden
(n), F r.: eoııpage (m ) atı gaz (m ) a
eleetrode (f) tungstene (m), R u s .: ea-
30(uim âyeoacm pe3i<a ncubcftpciMoebiM
UCKUipodOM)
Gaz volfram ark kaynağı yöntemiyle
metali kesme işlemi.
13051 gaz volfram arklı punta kay­
nağı, (Ing.: gas tımgsten-are spot
\velding, Alnu: Gas (n)-Wolfranı (n)-
Lichtbogenpunktselnveissen (n), F r. :
soudctge (m) cm gaz (m) par points
(mpl) a eleetrode (f) tungstene (m).
R u s .: mememum eeapKcı eo.ibc/tpciMo-
ubtAt 11eKinpoc)a ı/)
Metal iş parçalarının tek taraftan ısı­
tılarak kaynatıldığı gaz volfram ark
kaynağı.
13052 haddeleme kaynağı, (İng.: rol/
\velding; roll bonding; ro\\\ Alnu:
IValzen verbindııng (f); Walzensehwe-
issung (f), F r.: soudctge (m) â cylind-
res (mpl), R u s .: po ııiKoecuı eeapm)
İsıtılmış metallerin haddeden geçiri­
lirken birleşme yüzeylerinde yaratılan
hadde basıncı ile kaynatıldığı katı hal
kaynak yöntemi.
 k a lıp k a y n a ğ ı

13053 hafif kaplı elektrot, (İng.: lightly

coated electrode, A lm .: leicht be-
deckte Elektrote (f), F r.: electrode (f)
revetue legerement, Rus,: ojıeKmpod c
moımuM noKpbimueM)
Arkı kararlı hâle getirmek için me­
tal oksit ve silikatları ile ince kaplan­
mış metal telinden oluşan ark kaynağı
elektrotu.
13054 hava asetilen kaynağı, (İng.: air
acetylene welding, A lm .: Luft (m)-
Acetylen (n)- Schweissen (n), F r.:
soudage (m) aero-acetylenique, Rus.:
eosdyıunaH ai{emıuıenoeax ceapm) 13059 indükleme kaynağı; indüksiyon
Yakıt olarak asetilen ve hava kullanan kaynağı, (İng.: induetion welding,
gaz kaynağı, bk. oksijen kaynağı. Alm.: Induktionsscfmeissung (f), Fr.:
13055 hava karbon ark kesme, (İng.: soudage (m) par induetion (/), Rus.:
air carbon arc cutting, A lm .: Luft undyKijuoHHaM ceapna)
(m) -Kohlenstoff (m)- Bogenscheiden Isıtmanın indükleme ile sağlandığı
(n) , F r.: decoupage (m) â Fare (m) biçim değiştirme kaynağı, bk. biçim
â electrode (/) en graphite (m), Rus.: değiştirme kaynağı.
eosdyııiHo-yeRepobuan pejrn) 13060 izdüşüm kaynağı; kabartılı kay-
Karbon elektrot ve metal arasındaki nak, (İng. : projeetion welding; series
ark ile eritmenin sağlandığı ve eriyen welding, Alm.: Projektionsclnveis-
malzemenin hava püskürtülerek uzak­ sııng (f), Fr.: soudage (m) par bossa-
laştırıldığı kesme yöntemi. ges (mpl), Rus.: peabecjmciH cecıpKa;
13056 havya, (İng.: soldering iron, A lm .: nocjıedoeamejibuaR ccapna)
Lötkolben (m), F r.: soudoir (m); fer 1. Birbirine basan iki yüzey üzerin­
(m) d souder, Rus.: namtmiK) deki temas noktasını oluşturan çıkın­
Lehimleme işleminde lehimi ısıtmak tıları bu noktalardan geçen elektrik
ve eritmek amacı ile kullanılan metal akımı direncinin ısıtması ile sağlanan
parça. çok noktalı direnç kaynağı. 2. Tek bir
kaynak transformatörüne bağlı birden
13057 hidrojen ark kaynağı, (İng.: atomic
fazla elektrotun aynı anda yaptığı kay­
hydrogen arc welding, A lm .: IVassers-
nak.
toff (m)-Lichtbogenschweissen (n),
F r.: soudage (m)d Fhydrogene (m)
atomique, Rus.: amoMuo-eodopoduan
csapm)
Elektrik arkının hidrojen gazı akışı
içindeki volfram elektrotlar arasında
oluşturulduğu kaynak yöntemi.
Açıklama: Ark içinde atom durumu­
na geçen hidrojenin tekrar birleşmesi
sırasında açığa çıkan ısı kaynak ısısı­
dır.
13058 içbükey köşe kaynağı, (İng.: con- 13061 kalıp kaynağı, (İng.: die welding,
cavefilet weld, A lm .: Hohleckschwe- Alm.: Formsclnveissung (/), Fr.: cor-
issen (n), F r.: sondu re (f) ddngle (m) royage (m) sous pression (f), Rus.:
concave, Rus.: cocuymhiu ceapHoü KonmaKmnaH KOJiodra dan ceapKiı)
IU06) Kalıplar arasında yapılan dövme kay­
İçbükey bir yüzü olan köşe kaynağı. nağı.

267
kaplı elektrot
13062 kaplı elektrot, (İng.: covered eleet­
rode, A lttı.: bedeckte Elektrote (f),
Fr.: eleetrode (f) enrobee, Rus.: no-
Kpbinibiiı jııemıpoâ)
Çıplak bir telden ya da metal çekir­
dekli bir telden oluşan elektrotun üze­
rinin, kaynak bölgesi üzerine yığı­
lacak cürufu oluşturacak bir madde
ile kaplanarak elde edilen bir karma
elektrot.
Açıklama: Genellikle kaynama sıra­
sındaki örtüyü, kaynak metalinin oksit
gidericisini ve ark kararlaştırıcıyı ihti­
va eden curuf yapıcı kaplama, alaşım
elementlerini ya da kaynağa yapılacak
diğer katkıları da içerir.
13063 kaplı elektrottu ark kaynağı,
(Ing.: shielded metal arc welding;
(smaw), A lttı.: Lichtbogensclnveis-
sen (n) mit bedeckter Elektrode (f),
Fr.: soudage (m) d Fare (m) a vee
eleetrodes (fpl) enrobees, Rus.:
eaapm e iauuımnoû anuıoccpepe)
Kaplanmış bir elektrot ve iş parçası
arasındaki arkla ısıtılarak yapılan kay­
nak.
Açıklama: Yenir elektrot üzerinde­
ki kaplamanın kaynak sırasında çö­
zünmesi bir gaz örtüsü oluştururken
elektrotun kendisi dolgu malzemesi
olarak iş görür. Basınç uygulanmaz.
KAYNAK İNİ.İMİ I Rİ
OKSİJEN KAYNAÇ.I
Oksijen kaynağı
Basınçlı gaz kaynağı
ARK KAV NACİ
Kaplı elektrottu ark kaynağı
Caz metal ark kaynağı
Titreşimli ark kaynağı
kısa devre ark kaynağı
Llektrogaz ark kaynağı
Püskürtmeli ark kaynağı
Caz volfram ark kaynağı
Kritken çekirdekli ark kaynağı
Örtülü ark kay nağı
Plazma ark kaynağı
Perçin kaynağı
DİRENÇ KAV NACİ
Pıınta kaynağı
Dikiş kaynağı
İzdüşüm kaynağı
268
13064 karbondioksit kaynağı, (İng.:
carbon dioxide welding, Alm.: €0 2 -
Sclnveissung (f), F r.: soudage (m) â
Fare (m) dans le gaz (m) carbonique,
R u s .: ceapKa eyeneKUcııoM eaıe)
Karbondioksitin örtü gazı olarak kul­
lanıldığı gaz metal ark kaynağı.
13065 karma elektrot, (İng.: composite
eleetrode, Alm.: Verbundelektrode
(f), F r.: eleetrode (f) composite, R u s .:
kom no3u i{ ııon n bi ü onemip od)
İki farklı bileşenden oluşan, bunlardan
en az birinin dolgu malzemesi olduğu
kaynak elektrotu.
13066 katı hal kaynağı, (İng.: solid state
\velding, Alm.: festzustande Schvveis-
sung (f), F r.: soudage (m) par pressi-
on (f), R u s .: nmepdomejibuaH ceapm )
Malzemelerin erime sıcaklığının al­
tındaki sıcaklıklarda, sert lehim ya da
lehim dolgu metali kullanmadan bir­
leştirildiği kaynak yöntemi.
13067 kaynak, (İng.: welding, Alm.:
Sch\veissen (n), F r.: soudage (m),
R u s .: ceapKa)
KATI HAL KAV NACİ
Dövme kaynağı
Soğuk kaynak
Sürtünme kaynağı
Sesüstü kaynağı
Patlama kaynağı
Hadde kay nağı
■j Ö/.EL KAYNAK İŞİ..EMLERİ
Termit kaynağı
Lazer ışını kay nağı
Elektrocuruf kay nağı
Yüzey ergitme kaynağı
Lndükleme kaynağı
Elektron ışını kaynağı

İki ya da daha fazla iş parçasını, ba­
sınç ya da ısı ya da ikisini birden uy­
gulayarak; dolgu malzemesi ile ya da
dolgu malzemesiz, ara yüzeyde erime
ile ya da yeniden kristalleşme ile yapı­
lan bölgesel birleştirme işlemi.
Açıklama: Dolgu malzemesinin ka­
lınlığı sert lehimdeki kılcal etkiyi ya­
ratacak ara genişliğinden çok daha bü­
yüktür.
13068 kaynak bölgesi, (İn g .: weld zone;
heat effected zone, A lm .: Schweissbe-
reich (m); Schweisszone (f), F r.: zone
(f) de soudure (f), R u s .: 3ona ceapKu)
Kaynak, sert lehim ve lehimlemede
ısıdan etkilenen bölge.
13069 kaynak dikişi, (İn g .: weld bead,
A lm .: Schweissnaht (fi, F r.: cordon
(m) de soudure (fi, R u s .: csapuoü
6üjiuk)
Dolgu metali tarafından tek bir kay­
nak geçişinde oluşturulan kaynak dol­
gusu.
13070 kaynak düğmesi; kaynak miske­
ti, (İn g .: weld nugget, A lm .: Schwe-
issklumpen (m), F r.: perle (fi de sou­
dure 0), R u s .: ceapuaH monm)
Punta, dikiş ya da seri punta kayna­
ğındaki kaynak bölgesi metali.
13071 kaynak ekseni, (İn g .: axis ofw eld ,
Schweissachse (fi, F r.: axe (m)
A lm .:
du cordon (m) de soudure (fi, R u s .:
ocb ceapKu)
Kaynak boyunca uzanan, kaynak ke­
sitine dik ve kesitin geometrik merke­
zinden geçen bir çizgi.
13072 kaynak gerilmesi, (İn g .: welding
stress, A lm .: Schweissspannung (f),
F r.: tension (fi de soudage (m), R u s .:
ceapouHbie nanpHjK'enum)
Kaynak sırasındaki bölgesel ısınma ve
soğuma sonucunda oluşan artık gerilme.
13073 kaynak metali numunesi, (İn g .:
all-weld metal test specimen, A lm .:
geschweisstes Metallprobe (f), F r.:
eprouvette (fi preparee du metal (m)
de soudage (m), R u s .: ucc.ıedyeMbiü
Atemajuı oopasep)
Kaynak dikişinin bütünü kapsayan de­
ney numunesi.
k r a te r ç a tla ğ ı
13074 kaynak teli, ( in g .: welding rod,
Alm.: Schweissdraht (m), Fr.: bagu-
ette (fi de soudure fi); baguette fi)
d ’apport (m), Rus.: npucadouubiü
npymoK)
Oksijen kaynağında ya da sert lehim­
de, elektrik iletmek için değil dolgu
metali olarak kullanılan, kaplı ya da
kapsız elektrot.
13075 kaynak topuğu, (İn g .: toe o f weld,
Alm.: Schweissferse fi), Fr.: talon (m)
de soudure fi), Rus.: nnma ceapnoeo
coeduneuuH)
Kaynağın taban metaline temas ettiği
yer. bk. içbükey köşe kaynağı.
13076 kaynaklanabilirlik, (İn g .: welda-
bility, Alm.: Schweissbarkeit fi), Fr.:
soudabilite fi), Rus.: ceapueaeMocmb)
Malzemenin belirlenen koşullarda
kendisinden beklenilen bütün işlevle­
ri yerine getirebilecek şekilde kaynak
edilebilmesinin bağıl ölçüsü.
13077 köşe eklemi, (İn g .: corner joint,
Alm.: Eckeverbindung fi), Fr.: as-
semblage (m) d ’angle (m), Rus.:
yenoeoe coeduneuue)
Birbirlerine yaklaşık bir dik olarak, L
şeklinde birleşen iki parçanın eklem
yeri.
13078 köşe kaynağı, (İn g .: fillet weld,
Alm.: Eckschweissung (f), Fr.: sou­
dure (f) d ’angle (m), Rus.: yeııoeoü
csapnoü moe)
Yaklaşık üçgen kesitli, iki dik yüzeyi
birbirine birleştiren kaynak.
13079 köşe kaynağı boğazı, (İn g .: throat
o f afillet weld, Alm.: Eckschweisskeh-
le (f), Fr.: gueulard (m) d ’une soudure
(/) d ’angle (m), Rus.: KpumunecKoe
ceuenue yenoeoeo ceapnoeo ıuea)
Kaynak kesiti içinde, varsayılan üçge­
ne bir ait bazı ölçüler.
Açıklama: Kuramsal ve etkili olarak
iki köşe kaynağı boğazı tanımı yapılır,
bk. içbükey köşe kaynağı.
13080 krater çatlağı, (İn g .: crater crack,
Alm.: Kraterriss (m), Fr.: fissure
(f) de cratere (m), Rus.: mpeu{una
Kpamepa)
Kaynaktan sonra, soğuma sırasında
kaynak çanağında oluşan çoğunlukla
yıldız şeklindeki çatlak.
2 69
la z e r ışın ı k a y n a ğ ı
13081 lazer ışını kaynağı, (İng.: laser
becım \velding; lb\\\ Alm.: Lasers-
trafılselnveissıuıg (f), Fr.: söndüğe
(m) par fcıisceau (m) laser (m), Rus.:
junepıtan esapsa; esapsa ıcnepıibiM
jıyuo.u)
Kaynak bölgesinin lazer ışını ile ısıtıl­
dığı kaynak yöntemi.
Açıklama: Yaklaşık 1 MW/em2 gü­
cündeki lazer ışını metali eritirken
çok ince bir bölgede metali buharlaş­
tırır. Elektron ışını kaynağı gibi iş gö­
rür, fakat onun gibi vakum gerektir­
mez ve X-ışınları yaymaz.
13082 lehimleme; yumuşak lehimle­
me, (İng.: so/dering; stieking, Alm.:
löten; \veicldöten, Fr.: hrasage (m)
tendre, Rus.: hüİikü)
Metallerin sıvılaşına sıcaklığının al­
tındaki bir sıcaklıkta, yüzeylerinin
arasını, sıvılaşına sıcaklığı 450°C'ı
aşmayan erimiş bir dolgu malzemesi
ile doldurmak suretiyle yapılan birleş­
tirme işlemi.
Açıklama: Dolgu malzemesi, sıkı te­
mas hâlindeki, oksit temizleyici bir
madde ile temizlenmiş yüzeyler ara­
sına kılcallık etkisiyle girer. En yay­
gın lehim malzemeleri %0,5 antimon
ve %60, %50, %40 kalay içeren kur­
şundur.
13083 lehimlenebilirlik, (İng.: soldearhi-
lity, Alm.: Lötharkeit (f), Fr.: aptitucle
(f) an hrasage (m), Rus.: npıuıınae-
Moenib)
Yüzeyin lehimle ıslatılabilme kolaylığı.
13084 oksihidrojen kaynağı, (İng.: oxy-
hydmgen \velding, Alm.: Oxyhydro~
gen-Selnveissıuıg (/), Fr.: soudage
(m) oxy-hydriqııe, Rus.: soâopoöııo-
Kuejıopoönan esapsa)
Yakıt gazı hidrojen olan gaz kaynağı.
13085 oksijen kaynağı, (İng.: oxvaeety-
lene we/ding, Alm.: Sauerstofjaeety-
len-Se/nveissııng (/), Fr.: soıtdage (m)
oxy-aeetylerıiqııe, Rus.: üijemıneuo-
Kiıe.ı opoöuan esapsa )
Yanıcı gaz olarak asetilenin kullanıl­
dığı gaz kaynağı.
13086 oksijen kaynağı üfleci, (İng.: ox-
yaeetylene \velding töreli, Alm.: Saıt-
erstofJaeetylen-Selnveisshrenner (m),
Fr.: ehalıımeaıı (m) oxy-aeetylenique.
270
R u s .: KuejıopoÖHo-aifumejıeHoeaH eo-
pe.ısa)
Oksijen kaynağında, oksijen ve ase­
tilenin (yanıcı gazın) karışarak bir
memeden çıkarken oluşturulan alevle
kaynak ısısının elde edildiği takım.
13087 oksijenle kesme, (İng.: oxyfuel
gas eutting; oxyaeetylene eutting,
A lm .: Oxygas (n)-Sehneiden (n);
Schneıden (n) mit Sauerstoff (m), F r.:
oxy-eoupage (m), R u s .: suenopoöuo-
apume.ıeuosaH pe/sm)
Demir dışı alaşımlarda oksijenin bir
yanıcı gaz ile oluşturduğu ısı yardı­
mıyla malzemenin eritilerek uzak­
laştırılması; demir asıllı alaşımlarda,
demirin oksijenle tepkimesi sonucu
oluşan Fe30 4 ün yanma gazının ba­
sıncı ile uzaklaştırılır.
Açıklama: Tepkime sonucu oluşan
ısı tepkimenin devamı için yeterli ol­
duğundan, kesme başladıktan sonra
yakıtsız oksijen, işlemi devam ettirir.
13088 oksijenle kesme üfleci (şaloma-
sı), (İng.: oxyaeetylene eutting torch,
A im . : Sauerstoffacetylen-Schne-
idbrenner (m), F r.: ehalıımeaıı (m)
eoupeur oxy-cıeetylenique, R u s .:
suejıopoduo-apumeııeuosbiü pesas)
Isıtma alevinin oluşturulması için ge­
rekli kanalın yanında, istenilen ısıya
ulaştıktan sonra, aynı memeden oksit­
leme oksijeni veren bir kanala sahip
üfleç.
13089 otomatik kaynak, (İng.: antomatie
\velding, A lm .: automatisehes Selnve-
issen (n), F r.: soudage (f) automati-
cjııe, R u s .: asnıoslamımeesan asapsa)
Kaynak makinesinin denetiminin, iş
parçasının yüklenmesi dâhil, işletmen
tarafından ayarlaya ihtiyaç duyulma­
dan yapıldığı kaynak.
Açıklama: Genellikle örtü malzemesi
kullanılır ve örtü malzemesinin kalın­
lığı ark mesafesini ayarlar.
13090 patlama kaynağı, (İng.: explosi-
on \velding; explosive welding; exw\

A lm .: Explosionsschweissııng (f), F r.:
soudage (m) par explosion (/), R u s .:
ceapm espbieoAt)
Kaynak edilecek iki yüzeyi, denetle­
nen patlayıcılarla yüksek hızda birbi­
rine çarptırarak elde edilen soğuk hal
kaynağı.
Açıklama: Genellikle kalın çelik lev­
haların paslanmaz çelik saçla kaplan­
masında kullanılır. Levhanın bir uçun­
da başlatılan patlama diğer uca doğru
ilerlerken, birleşme cephesi önünde
eriyerek süpürülen yüzey malzemesi­
nin altındaki temiz tabaka birbiriyle
birleşir.
13091 perçin kaynağı, (İn g .: stuci wcl-
ding; stud arc wclding; s w, A lm .: Vcr-
nietung (f); Nietverbirıdung (/), F r.:
soudage (m) â l 'arc (m) avec percııssi-
on (f); soudage (m) des goııjons (mpl),
R u s .: ceapm umıuibKaMu)
Kaynak tabancası ucuna takılan metal
perçin ile iş parçası arasındaki arkın
oluşturduğu ısı ile ısınan parçaların
yine bu ısı ile eriyen perçin ile birleş­
tirildiği kaynak yöntemi.
Açıklama: Yöntem perçinleme ve
vidalama yerine kullanılır. Toz örtüyü
perçin etrafına yerleştirilen bir sera­
mik bilezik sağlar.
N elrııımi m u hm
p la z m a lı a r k k a y n a ğ ı
13092 plazmalı ark kaynağı, (İn g .: plas-
ma arc welding; paw, A lm .: Plasma-
Lichtbogenschweissung (f), Fr.: so­
udage (m) d plasma d'arc (m), R u s .:
njıasMCHHO dycoean ceapm)
Elektrot ve iş parçası (taşımmlı ark)
ya da elektrot ile üfleç memesi (ta-
şmımsız ark) arasında oluşan arkın
elektrot etrafındaki deliklerden çıkan
gazı ısıtıp iyoııize ettiği (plazma) bir
kaynak yöntemi.
Açıklama: Kaynak ısısı ve örtü büyük
çapta bu plazma ile sağlamaktadır.
I Hşım nılı I h ş iiiiiu m /
13093 plazmalı ark kesme, (İn g .:
plasma-arc cutting (pcıc), A lm .: Plas-
ma-Lichtbogenschncidcn (n), F r.: co-
ııpagc (m) â plasma d ’arc (m), R u s .:
naasMcmıo dycoecm p a m )
Eritme ve malzemeyi uzaklaştırmak
için bir meme içinde elektrikle iyoni-
ze edilerek ısıtılan (10.000-25.000°C)
azot, argon ya da karışımlarının ilet­
ken bir malzeme üzerine akıtılması ile
eritme yapılarak malzemenin uzaklaş­
tırıldığı kesme yöntemi, bk. plazma
arklı işleme.
271
plazmalı ark kesme

13094 punta kaynağı, (İng.: spot wel- ,—Pirinç dolgu metali

ding; resistance spot welding, A lm .:
Punktschneissung (f), F r.: soudage
(m) par points (mpl), Rus.: moneHuan
eeapm; KoumaKmuaH eeapm)
Birbiri üzerine bindirilmiş ince iş par­
çalarının çok küçük bir alanda eritile­
rek birleştirilmesi.
Açıklama: Çoğunlukla eritme ısısı
geçen akımın direnci ile sağlanırsa
da gaz volfram ark, gaz metal ark ve
örtülü ark kaynağı da bu maksatla kul­
lanılır.
13095 sert lehimleme, (İng.: brazing,
A l m .: hart!öten, Fr.: brasage (m) fart,
Rus. : mama meepdbi.M npunoe.u)
Malzemeleri uygun sıcaklıkta ısıtarak
ve bu malzemelerin katılaşma sıcak­
lıklarının altında ve 450°C fcm üstün­
de bir sıvıgen sıcaklığına sahip dolgu
metali ve çoğunlukla bir eritken kulla­
narak yapılan kaynak işlemi.
Açıklama: Dolgu metali sıkı bir te­
masta olan kaynak yüzeyleri arasına
kılcallık etkisiyle girerek birleşmeyi
sağlar. İsıtma gaz alevi ile (iifleçli sert
lehimleme) ya da yansız atmosferli ya
da vakum fırınlarında (fırında sert le­
himleme), tuz banyolarında (tuz ban­
yosunda sert lehimleme) ya da indük­
leme ile (indükleme ile lehimleme)
yapılır.
/ f—Kaynaklanan
<T
L 1 ^
13097 sesüstü kaynağı, (İng.: ultrasonic
\velding; usw, A lm .: Ultraschalls-
chweissung (f), F r.: soudage (m ;
ultrasonore, Rus.: y.ıbmpa3eyı<oeax
ceapm)
Basınç altında tutulan yüzeyler üze­
rine uygulanan bölgesel yüksek fre­
kanslı (10.000 - 200.000 Hz) titreşim
enerjisi ile yapılan katı hal kaynağı.
k u \ \ el
13098 sıçratma, (İng.: sputtering; radio
frecpıeney sputtering, A lm .: spriihen,
F r.: p u lverisation (f) eathodique,
Rus.: p acn b u enu e; p aid p h m u eau n e)
Radyo frekanslı güç kaynağı yardı­
mıyla kaplanacak yüzeyin kaplama
malzemesine göre artı hâle getirildiği,
yansız bir iyonize gaz ortamında yapı­
lan bir ince film kaplama yöntemi.
Açıklama: Daha çok katı-hal devrele­
ri ve aletleri yapımında kullanılır.

<5) S a v ı l atı a t o m
13096 sert lehimleme kaynağı, (İng.: \rj»on a to m ıı

braze welding, A lm .: H artlötverb in-

dung ()), F r.: soudo-brasage (m),
Rus.: eeap m c npıınoeM)
Sıvılaşma sıcaklığı 450°C'ın üstünde,
kaynak edilen malzemenin katılaşma
sıcaklığının altında bir dolgu malze­
mesi ile yapılan kaynak.
Açıklama: Sert lehimleme kayna­
ğında dolgu metalinin yayılması, sert
lehimlemede olduğu gibi ek yerindeki
kılcallık etkisiyle değildir.

272

13099 soğuk bastırma kaynağı, (İn g .:
cold indentation welding, A lm .: kalt-
presse Schweissung (f), F r.: soudage
(m) par indentation (f) â froid, R u s .:
xojıoönaH edaejıueatoujaR ceapm)
Kaynak edilecek yüzeylerin yüksek
basınçta birbirine bastırılmasıyla sağ­
lanan bir tür biçim değiştirme kaynağı.
13100 soğuk kaynak, (İn g .: cold wel-
ding, A lm .: Kaltschweissung (f), F r.:
soudage (m) â froid, R u s .: xojıoduan
ceapm)
Oda sıcaklığındaki iş parçasının ge­
nellikle tek bir darbe ile yeteri kadar
biçim değiştirmeye uğratılarak bir­
leştirildiği, elektrik bağlantıları gibi
küçük parçalarda kullanılan katı hal
kaynağı.
13101 su altı kesme üfleci, (İn g .: under-
water cutting torch, A lm .: Untervvas-
serschneidbrenner (m), F r.: chalume-
au (m) coupeur sous l ’eau (f), R u s .:
noöeodubiü ea3oeoü pesar)
Metalleri su altında kesmede kullanı­
lan üfleç.
Açıklama: Bu amaçla kullanılan ok­
sijenle kesme üflecinde, aleve ikincil
oksijen temin etmek ve kesme bölge­
sindeki suyu uzaklaştırmak için me­
meden basınçlı havada püskürtebilen
ikinci bir basınçlı hava kanalı ve va­
nası vardır.
13102 sürekli kaynak, (İn g .: continuous
weld, A lm .: kontinuirliche Schweis-
sung (f), F r.: soudure (f) continue,
R u s .: HenpepbienaR ceapm)
Ek yerinin bir ucundan diğer ucuna,
kaynak yerinin dairesel olması hâlinde
ise bütün daire çevresince kesintisiz
devam eden kaynak.
13103 sürtünme kaynağı, (İn g .: friction
welding; frw, A lm .: Reibungsschweis-
tek tesirli kaynak
sung (f), soudage (m) par friction
F r.:
ceapm mpeuueM)
(f), R u s .:
İki düz yüzeyden birisi döndürülürken
sabit olanının döner yüzeye bastırıl­
ması sonucu oluşan ısının yol açtığı
katı hal kaynağı, bk. biçim değiştir­
me kaynağı.
« — Baskı kuvveti
13104 şişirme kaynağı, (İn g .: upset wel-
ding, A lm .: Stauchschweissen (n),
F r.: soudure (f) bout â bout, R u s .:
cmbiKoeaH ceapm)
Kaynak yüzeyleri birbiri üzerine me­
kanik olarak bastırılırken parçadan
geçirilen akımın ek yerinde yarattığı
direnç ısınması ile sağlanan kaynak.
Açıklama: Basınç bütün ısıtma çevri­
mi boyunca uygulanır.
13105 taban açıklığı; kök açıklığı, (İn g .:
root opening, A lm .: Würzelöffnung
(f), F r.: ecart (m) entre töles (fpl),
R u s .: 3a3op MeoK'dy ceapueaeMbiMu
KpOMKÜMU)
Kaynaklanan parçalar arasında kay­
naktan önceki mesafe.
13106 tek tesirli kaynak, (İn g .: single im-
pulse welding, A lm .: einzel anstosse-
ne Schweissung (f), F r.: soudage (m)
simple impulsion (f), R u s .: oöuhohho-
UMimibcıum ceapm)
Akımın tek bir etkisi ile yapılan punta,
seri punta ya da şişirme kaynağı.
273
terletme lehimlemesi
Açıklama: Dalgalı akım kullanıldı­
ğında etki çevrim frekansının herhan­
gi bir bölümü kadar olabilir.
13107 terletme lehimlemesi, (İn g .: swea-
ting; swecıt solderiııg, Alnu: s\vitzenes
Löten (n), Fr.: ressucıge (m), R u s .:
no meıo m cm na ükli )
Önceden lehim kaplanmış iki ya da
daha fazla parçanın daha fazla lehim
kullanılmadan, yeniden ısıtılarak le­
himlenmesi.
13108 termit kaynağı, (İn g .: thennit wel-
cling, A ln ı.: Thennitselnveissen (n),
Fr.: soudage (ın) ülnrninothermicpıe,
R u s. : mepMitmncm eecıpncı)
Termit adı verilen bir kısım ince alü­
minyum ve üç kısım demir oksit karı­
şımının katı hal tepkimesinin yarattığı
ısı ile yapılan kaynak.
Açıklama: Karışım bir magnezyum
fitil ile 1150°C 'ta ateşlenince 8 Al + 3
Fe,04 -> 9 Fe + 4 A1,0, tepkimesi so­
nucu 30 saniye içinde 2750°C sıcaklı­
ğa ulaşır. Eriyen üst ısılı demir kaynak
eklemine akarak eklemi birleştirmek
için gerekli ısıyı ve dolgu malzeme­
sini sağlar. Yöntem uygun kaynak ge­
reçlerinin bulunmadığı yerlerde kulla­
nılır.
13109 toz altı kaynağı, (İn g .: suhmerged
cırc ıve/ding. A lın .: tcıuchte ımter Pnl-
ver (ın)-Selnveissen (n), Fr.: söndüğe
(m) cı Fare (m) soııs flıtx (m) eondııe-
tenr, R u s .: dycoacm em pm noö cjıno-
eo.\ı)
Metal elektrotla iş parçası arasındaki
arkın eriyen, taneli malzeme ile örtül-
diiğü kaynak yöntemi.
Açıklama: Basınç uygulanmaz ve
dolgu malzemesini genellikle yenir
elektrot sağlar.
13110 tozlu kesme, (İng.: pcnvder entting,
Alın.: Pnlverbreımsehneiden (n), Fr.:
274
oxyeoupage (m) â lcı poudre (f), Rus.:
nopoıuKoeoe pejcınne)
Oksijen iıfleci ile kesmede kesmeyi
güçlendirmek için oksijen akıntısına
demir tozu vererek yapılan kesme
13111 tutturma kaynağı; punta atma,
(In g .: tück \veld, A lm .: Pnnktschweis-
sen (n), F r.: sondnre (f) de pointüge
(m), Rus.: npnx6ümoHncm csapm)
Kaynak edilecek parçaların, asıl kay­
nağı yapmadan önce bir araya tuttu­
rulması için yapılan küçük kaynaklar.
13112 üfleç; şaloma, (İn g .: torch, A lm .:
Bremıer (m), F r.: ehcdumeaıı (m),
Rus.: eeapo’incm eopeıiKcı)
Metallerin kesilmesinde, kaynağın­
da, lehimlenmesinde kullanılan; yanı­
cı gazın oksitleyici gazla karışarak bir
memeden çıkarken yandığı takım, bk.
oksijenle kesme üfleci; oksijen kay­
nağı üfleci; su altı kesme üfleci.
13113 yapışma bağı, (ing.: cıdhesive bön­
ciing, A lm .: selbstklebende Bindimg
(f), F r.: liüison (j) cıdhesive; eollage
(m), Rus.: cıöeenıenoe ei{enjıenue)
İki yüzey arasına konan bir yapıştırıcı
ile malzemelerin birleştirilmesi.
13114 yapıştırıcı malzemeler, (İn g .: acl-
hesive matericıls, A lm .: Klebstoffe
(ınpl), Fr.: mcıteriaux (mpl) adhesifs.
Rus.: cıc)ee3iwHbie Mcımepncuibi)
Metal ve metal olmayan maddeleri ya­
pıştırmada kullanılan; katı, sıvı, pel­
te hâlinde; damla, tane, şerit şeklin­
de olan; ısı, ışık, rutubet ve tezgenler-
le sertleşen reçineler, lastikler ve sera­
mikler.
13115 yayınım kaynağı, (İn g .: diffnsion
\velding; dew, A ln u : Di(fnsionschwe-
issnng (f), F r.: sondcıge (m) pcır diffn­
sion (f), Rus.: du(j)cf)y3uoHHcm eeapm)
Yüksek sıcaklıkta ve basınçta yeter­
li süre bir arada tutulan yüzeyler ara­
sında makroboyutta biçim değiştirme,
erime, parçaların bağıl hareketi olma­
dan atomların yayınımı sonucu mey­
dana gelen birleşme.
Açıklama: Bazen yayınıma yardımcı
olmak için bir dolgu malzemesi kulla­
nılır.
13116 yayınım sert lehimi, (İn g .: diffn­
sion brazing, A lm .: Diffnsionshartlö-

tung (/), Fr.: brasage (m) par diffu-
sion (f), Rus,: du(fKpy3uoHHan naüm
meepduM npunoeM)
İki ya da daha fazla paçayı uygun bir
sıcaklığa kadar ısıtıp bir dolgu metali
ya da kendiliğinden oluşan bir sıvı fa­
zın yardımı ile birleştirme.
Açıklama: Dolgu metali kılcal etki ile
dağıtılabilir ya da yapıştırılacak yü­
zeyler arasına yerleştirilebilir. Dolgu
metalinin ana metalle birlikte yayın­
masıyla ek yerinin özellikleri ana me­
tale yaklaşır.
13117 yayınımla bağlama, (İn g .: diffusi-
on bonding, Alm.: Difussionsverbin-
dung (f), Fr,: liaison (f) par dijfusion
(f), Rus.: du(p(py3uoHHoe Kpemenue)
İki yüzeyin birbirine yüksek sıcaklık
ve basınçta sıkıştırılması ile sağlanan
bir birleştirme tekniği.
Açıklama: Atomların ara yüzeye ya­
yınımı boşlukları doldurarak kuvvetli
bir bağ oluşturur.
13118 yenir elektrot; eriyen elektrot,
(In g .: consumable electrode, Alm.:
verzehrbare Elektrode (f); schmelz-
bare Elektrode (f), Fr.: electrode (f)
fusible; electrode (f) consommable,
Rus.: ruıaGHiguücH n e Kırıp od; pacxo-
öyeMbiü ojıeKinpod)
Esas olarak dolgu metalinden oluşan
herhangi bir ark kaynağı elektrotu.
Açıklama: Kaplı elektrot, çıplak
elektrot, çekirdekli elektrot ve hafif
kaplı elektrot gibi adlar tercih edilir.
13119 yığma sırası, (İn g .: buildup se-
quence, Alm.: aufbauene Eolge (f),
zusammenstellunge Eolge (f), Fr.:
sequence (f) des cordons (mpl), Rus.:
noc.redoeamejibHoemb HapaıqmanuH)
Çok geçişli kaynakta kaynak kesitinde
her bir kaynak dikişinin sırası
13120 yığma verimi, (İn g .: deposition ef-
ficiency, Alm.: Wirksamkeit (f) der
Ablage (f), Fr.: rendement (m) de
deposition (f), Rus.: rffcjreKinııanocmb
naıvıaeKu)
Yığılan kaynak metalinin kullanılan
elektrotun net ağırlığına (sap hariç)
oranı.
13121 yiv açısı, (İn g .: groove angle,
Alm.: Nutwinkel (m), Fr.: angle (m)
y ü z e y e r itm e k a y n a ğ ı
d ’oııverture (f), R u s .: KpoMOHHbiü
yeojı)
Birleştirilen iki parça arasındaki top­
lam (iki pah açısı toplamı) açı. bk. ta­
ban açıklığı.
13122 yüksek frekanslı direnç kaynağı,
(In g .: high-frequency resistance wel­
di ng, A lm .: hochfrequenze Wieders-
tandschweissung (f), F r.: soudage (m)
par resistance (f) d haute frequence
(f), R u s .: ebicoKOHacmomnaH ceapm
conpomum enueM)
10-500 Hz aralığında, yüksek frekans­
lı, dalgalı akıma direnç ile ısınan par­
çaların birbiri üzerine bastırılmasıyla
elde edilen bir tür direnç kaynağı.
13123 yüzey doldurma, (İn g .: surfacing,
A lm .: fu lle n ; a u ffîille n ; giessen, F r.:
rechargem ent (m), R u s .: noeepxnocm-
nan oöpaöom m )
Boyut ya da özellik değiştirmek için
metal yüzeyi üzerine kaynak, metal
püskürtme ya da sert lehimle metal
yığma.
rronnnn
Göç
kaynağı
13124 yüzey eritme kaynağı, (İn g .:
Flash welding; fw\ A lm .: Schmezls-
chweissung (f) für Oberflâche (f);
Blitzschweissung (f), F r.: soudage (m)
par etincelage (m), R u s .: cnini Konarı
ceapKa onnaejıenueM)
Birleştirme yüzeyinden elektrik akı­
mı geçirerek yüzeyi erime derecesi­
ne ulaştırdıktan sonra yüzeyleri birbiri
üzerine bastırarak yapılan kaynak iş­
lemi.
27 5
14001 akma hızı, (İn g .: flow rate, A lm .: p a r e le c tro d e (f) c o n so m m a b le , R u s .:
Flussgeschwindigkeit (f), F r.: vitesse p a c n b u ıe n u e nnaempuMCH oaeKm po-
(f) d ’ecoulement (m), R u s ,: CKopoemb öom)

nomoKa) Dönen bir elektrotun ark ile eritilmesi

Tozun kalıbı besleme ve kalıpta yayıl­ şeklinde yapılan metal tozu üretimi.
ma özelliği, bk. toz özellik deneyleri.
14002 alaşım tozu, (İn g ,: alloy pow-
der, A lm ,: Legierungspulver (n),
F r,:poudre (f) d ’alliage (m), R u s ,:
neeupoeahHbie nopoıuKu)
Her bir toz parçacığının aynı alaşım­
dan oluştuğu metal tozu.
14003 bileşik sıkıt, (İn g ,: com pound com -
pact, A lm ,: gemischtkompakt, F r,:
com pose (m ) compact, R u s ,: npeccoe-
kü us cMecu nopoıum e)
Parçacıkları birbirine presleme ya da
sinterleme yoluyla ya da her ikisi ile
birleştirilmiş her bir parçacığın büyük
çapta başlangıç bileşimini koruduğu
karışık metallerden oluşan toz meta­
lürjisi sıkıtı. 14007 elektroyığma tozu, (İn g .: elect-
14004 çekirdekli çubuk, (in g ,: cored bar, rolytic powder, A lm .: Elektrolytpul-
A lm ,: erıtkernter Stab (m), F r,: barre ver (n), F r.: poudre (/) electrolytique,
(f) d noyau (m), R u s ,: eHympeHmıü R u s .: ojıeKmpojıumuuecKuü nopomor)
öpycoK) Elektroyığma ile ya da bu yöntemle
İç kısmı elektrik akımı geçirilerek eri­ elde edilen metalin toz haline getiril­
tilmiş çubuk şeklindeki bir toz meta­ mesi ile elde edilen metal tozu.
lürjisi sıkıtı. 14008 emdirme, (in g .: infiltration, A lm .:
Untenvanderung (f), F r.: infiltration
14005 dallantılı toz, (İn g ,: dendritic pow~
uH(pujibmpaqm)
(f), R u s .:
der, A lm ,: dentritisches Pulver (n),
Sinterlenmiş ya da sinterlenmemiş toz
F r,:poudre (f) dendritique, R u s .:
metali sıkıtı gözeneklerinin daha dü­
dpeeoeudubiü nopouıoK) şük erime sıcaklığındaki bir metal ya
Çoğunlukla elektrolitik asıllı, çam da alaşımla doldurulması.
ağacı yapısında metal tozu. 14009 eriyik tozlama, (in g .: melt atomi­
14006 elektrot tozlama, (İn g .: consu- zation; atomization, A lm .: Schmelz-
mable electrode atomization, A lm .: zerstellung (f); Schmelzatomizie-
Atomizierung (]) mit der verzehrbaren rung (f), F r.: atomisation (f), R u s .:
Elektrode (f), F r.: pulverisation (f) pacnbuıenue cmaea)

211
eş basınçlı presleme
Erimiş metali hızla hareket eden bir
sıvı ya da gaz akımından geçirerek
küçük parçacıklar hâlinde katılaştırma
şeklinde yapılan metal tozu üretme
yöntemi.
Yansız gaz Vakum
14010 eş basınçlı presleme; eş duruk
presleme, (Ing.: isostatic pressing;
isostatic c'ompaction; isopressing,
Alttı.: gleiehdrucke Kompression (f),
Fı\: compression (f) isostaticjue, Rus.:
ınocmamunecKoe npeeeoaanııe)
Toz metal ve seramik parça üretimin­
de ve döküm parçaların mikrogöze-
neklerini azaltmada kullanılan bir
imalat yöntemi.
Açıklama: Bu yöntemde esnek bir
lastik kılıf içindeki yaş toz ya da sera­
mik parça sıvı ya da gaz basıncı altın­
da sıkıştırılır, basınç bütün yüzeylere
eşit değerde etki eder.
278
K uru torba
Yaş torba
14011 görünür yoğunluk, (İ n g .: appa-
rent density, A l m .: offenbare Dichte
(f), Fr.: densite (f) apparente, R u s .:
Hcıebiıman n ııo m n o c m b )
1. Metal tozlarının birim hacminin
ağırlığı. 2. Gözenekli bir katının birim
hacminin ağırlığı, bk. toz özellik de­
neyleri
Açıklama: Malzemenin gerçek yo­
ğunluğundan daima küçüktür.
14012 gözenek, (İn g .: pare, A lm .: Paren
(fpl), Fı.: pare (m), R u s .: nopcı)
Malzemedeki ya da kaplamadaki kü­
çük boşluk.
14013 harmanlama, (İn g .: blending, A ln u :
misehen, Fr.: melange (m); mixtion
(f), R u s .: eMeıumanne)
Aynı bileşimdeki tozların iyice karıştı ­
rılması.
14014 hidrojen kaybı, (İn g .: hydrogen
loss, A lm .: Wasserstoffverlust (m),
Fr.: perte (f) d'hydrogene (m), R u s .:
eodopodncM noınepn)
Metal tozu ya da sıkıt numunesini
belirli bir süre ve sıcaklıkta hidrojen
atmosferinde ısıtınca görülen ağırlık
kaybı.
Açıklama: Daha geniş anlamda hid­
rojenle indirgenecek ve hidrür oluş­
turmayacak oksitleri olan malzemele­
rin oksijen miktarının bir ölçüsüdür.
14015 karıştırma, (İn g .: m ixing, A lm .:
misehen, Fr.: mcdaxage (m), R u s .:
eMeıuenue, c\ıeıuııeanue: nepexıemu-
mnııe)
Fiziksel ya da kimyasal olarak birbi­
rinden farklı malzemeleri birleştirme
birbiri içinde dağıtma ve yayma ama­
cıyla birbirine karıştırarak katma (har­
manlama değil).

14016 karma sıkıt, (İ n g .: composite com-
pact, A lm .: verbundkompakt, F r
composite (m) compact, R u s .: muoco-
cjıoÜHcm npeccoem)
Her bir tabakası başlangıç kimliğini ko­
ruyan, birbirine yapışık iki ya da daha
fazla farklı metal ya da alaşım tabaka­
sından oluşan toz metalürjisi sıkıtı.
14017 kerakon yöntemi, (İn g .: ceracon
process, A lm .: Ceracon- Vetfah ren
(n), F r.: procede (m ) ceracon, R u s .:
cepa Kona npoijecc)
Etrafına birbiri üzerinden akabilen, sı­
cak, taneli parçacıklar doldurulmuş
gözenekli, ön şekillendirilmiş toz me­
tal parçaların hidrolik preslerde sıkış­
tırılması şeklinde yapılan toz metal
parça üretim yöntemi.
14018 kırk dört (44) altı dağılım, (İng.:
subsieve analysis, A lm .: Siebanaly-
se (f), Fr.: gra n u lo m e trie (f) de fı-
nes (m pl) sous tamis, R u s .: an acın
moHKoco nopoııiKcı (m ccmıc 44 m k m ))
44 jum (No. 325) standart eleğini ge­
çen tozların boyut dağılımı.
14019 kimyasal çökelme tozu, (İng.:
Chemical precipitation powder
A lm .: chemische Ausscheidungspul-
ver (n), Fr.: poudre (/) obtenue par
mekanik alaşımlama
precipitation (/) chimique, R u s .: .su­
m u neonu ocao/cdaeMbiü nopoıuoK)
Kimyasal çökelme sonu oluşan katı
faz metalik toz
14020 lazerli sinterleme, (İn g .: selec-
tive laser sintering, A lm .: Sintern
(n) mit Laser (m); Lasersintern (n),
F r.: frittage (m) au laser (m), R u s .:
cejıeKmusnoe Jia3epnoe cnemuue)
Metal ya da metal olmayan tozlardan
bir yüzey üzerinde, belirli bölgele­
ri bilgisayarın verilerine göre tabaka­
lar hâlinde sinterleyerek yapılan şekil­
li parça üretme yöntemi.
14021 maça çubuğu, (İng.: core rod,
Alm.: Kernstab (m), Fr.: noyau (m),
Rus.: nenmposoü c m e p c n e ı i b )
Bir toz metalürjisi kalıbının sıkıtta bir
delik oluşturan kısmı.
14022 mekanik alaşımlama, (İng.: mec-
hanical alloying, Alm.: mechanisc-
lıe Legierung (f), Fr.: alliage (m)
mccanic/ıte, Rus.: MexammecKoe
jıecupoeanue)
Tekrarlı soğuk kaynak, kırma ya da
çatlatma ve yüksek enerjili bilyeli de­
ğirmen içerisinde toz parçacıklarının
kaynaması işlemlerini de içeren katı
hal toz işleme tekniği.
27 9
Osprey yöntemi
14023 Osprey yöntemi, (İn g .: Osprey
process, A lm .: Osprey- Verfahren, F r.:
procede (m) Osprey, R u s .: Ocnpu-
npoifecc)
Yansız bir gaz altında kalıp yüzeyine
püskürtülen erimiş metalin, yarı katı
damlacıklar hâlinde kalıp içinde çarp­
tığı yüzeyde donarak kalıbı doldurma­
sı şeklinde yapılan bir toz metal parça
üretim yöntemi.
14024 ön sinterleme, (İn g .: presintering,
A lm .: vorsintern, F r.: prefrittage (m),
R u s .: npedmpumejibtıoe cnemtıue)
1. Talaşlı işlenmeye ihtiyaç gösteren,
fakat tam sinterlenmeden sonra talaşlı
işlenmesi güç parçaların işlenebilecek
kadar dayanımlarının artırıldığı, daha
düşük sıcaklıkta ve kısa sürede yapılan
sinterleme işlemi. 2. Toz metalürjisi ya
da seramik sıkıtının ellenme, şekillen­
dirme kolaylığı ya da yağ ya da bağla­
yıcısını uzaklaştırmak için daha düşük
bir sıcaklıkta sinterlenmesi.
14025 sermet, (in g .: cennet; metamic,
A lın .:Cennet (n); Metall-Keramik-
IVerkstoff (m), F r.: cennet (m), R u s .:
Memcıı.ıoKepciMUKü; MemciMiiK)
Metalle bağlanan seramik parçacıkla­
rından toz metalürjisi yöntemi ile üre­
tilen metal seramik.
14026 sıcak eş basınçlı presleme, (İn g .:
hot isostatic pressing (hip), A lm .:
\rann gleiehdrucke Kompression (f),
F r.: compression (/) isostatique cı cha-
ud, R u s .: copanee ınocmamınıecKoe
npeccoeanne)
Metal ya da seramik tozun esnek, sız­
dırmaz kap içinde, her yönden eşit ba­
sınç altında, aynı işlemde ısıtılıp, sı­
kıştırılıp sinterlendiği imalat yöntemi.
Açıklama: Demir asıllı alaşımlar ge­
nellikle 70-100 MPa ve 1250°C'ta,
süperalaşımlar, güçerirler ve seramik­
ler 250-300 MPa ve 1400-1500°C'ta
preslenir. Yöntem önceden dökülmüş
ya da preslenmiş ya da sinterlenmiş
parçaların yoğunluklarını artırmak
için de kullanılır.
280
Isıtm a sa rg ıla rı
14027 sıcak presleme, (İn g .: hot pres­
sing, A lm .: \varme Kompression (fi
F r.: compression (f) â chaud, R u s .:
copmıee npeccoeamıe)
Sinterleme sırasında basınç uygulana­
rak yapılan presleme
14028 sıkışabilirlik, (İn g .: compactibility,
A lm .: Komprimierbarkeit (f), Fr.:
aptitude (() an moulage (m); aptitude
(f) an serrage (m), R u s .: ynaomıme-
Mocnih; npeccyeAiocmb)
Uygulanan basınçta tozun yoğunlu­
ğunun artma özelliği, bk. toz özellik
deneyleri.
14029 sıkıştırma, (İn g .: compacting, A lm .:
Kompression (f), F r.: serrage (m),
R u s . : yıvıonınenue)
Toz metalürjisi ile parça üretiminde
tozların sıkıştırılarak şekilli parça ha­
line getirildiği en önemli işlem kade­
mesi.
Açıklama: Sıkıştırma basıncı 70-700
MPa arasında değişmekle beraber
140-440 MPa arasındaki basınçlar
daha yaygın olarak kullanılır. Yoğun­
luk dağılımının yüzeylerde eşit olması
için çift yönlü ve çok zımbalı kalıplar
kullanılır. Karmaşık şekilli parçalarda
eş basınçlı presleme uygulanır.
14030 sıkıştırma oranı, (İn g .: compression
ratio, A lm .: Kompressionsverhâltnis
(n), F r.: taux (m) de compression (f).
R u s . : cmeneHb cncamun)

Serbest tozun hacminin ondan yapılan
sıkıtın hacmine oranı.
14031 sıkıt, (İng. : co m p a ct, A lm .: K o m p a k t
(m ), F r.: c o m p rim e (m ), Rus.: ko m -
YiaKmHblÜ)
Metal ya da seramik tozunu sıkıştıra­
rak elde edilen bir cismin genellikle
sinterlenmeden önceki durumu.
14032 sıvı fazlı sinterleme, (İng.: liqu-
id phase sintering, A lm .: sintern im
Flussigkeitsphasezustand (m), F r.:
frittage (m) avec phase (f) liquide,
Rus.: DfcudKO(pa3Hoe cnemmıe)
Bütün sinterleme süresince ya da sin­
terleme süresinin bir kısmında sıvı bir
metal fazın sıkıtla temasta olduğu sin­
terleme.
Açıklama: Sıvı faz, sıkıtın bir bileşe­
ni olabildiği gibi sıkıt dışı bir faz da
olabilir.
14033 sinterleme, (İng.: sintering, A lm .:
sintern, F r.: gresage (m); frittage (m),
Rus.: cnemmıe)
Küçük parçacıkları birleştirmek için
genellikle toz metalürjisi ve seramik
parçaların üretiminde uygulanan bir
yüksek sıcaklık işlemi.
Açıklama: Parçacıkların temas nokta­
larındaki atom yayınımları önce par­
çacıklar arasında köprü oluşturur ve
daha sonra boşlukları doldurur. Sera­
miklerde katışkılar etkisiyle parçacık­
lar yüzeyinde oluşarak boşlukları dol­
duran ve katılaşmadan sonra camlaşan
sıvı fazın parçacıkları bağlanması (se­
ramik bağ). Toz metalürjisinde kulla­
nılan sinterleme fırınları genellikle üç
bölgeden oluşur. Birinci bölge bağla­
yıcıların ve yağlayıcıların yakıldığı sı­
caklığın yavaş yavaş yükseldiği yak­
ma bölgesidir. İkinci bölge tozlar ara­
sında katı durum yayınımının oluştu­
ğu yüksek sıcaklık bölgesidir. Parça
üçüncü bölgede oksitlenmeden ve ısıl
şoktan korunarak soğutulur.
14034 sinterlenme noktası, (İng.: sinte­
ring point, A lm .: Sinterpunkt (m), F r.:
point (m) de gresage (m); point (m)
de frittage (m), Rus.: meMnepamypa
m em nun)
1. Toz metalürjisi ve seramik parça
üretiminde tanelerinin birbirine sin-
to z m e ta l d ö v m e
terlenerek yapıştığı sıcaklık. 2. Kalıp­
lama malzemesinin döküm parçasına
kum tanelerinin birbirine yapışmaya
başladığı ya da deney sırasında, denet­
lenen koşullarda kumun platin şeride
yapıştığı sıcaklık.
14035 tepeleme, (İng.: c a p p in g , A lm .:
ze rfa lle n , F r.: e c r e te m e n t (m ), Rus.:
ycadm )
Sıkıtın zımba yüzeylerinden başlayan
çatlaklar ile çapraz yönde bir kaç par­
çaya ayrılması.
14036 tıklama yoğunluğu, (İng.: ta p d e n -
sity, A lm .: D ic h te (/) im F o rm (f), F r.:
d e n site (f) d e la p o u d r e (f) a p re s s e c o -
u a g e (m ), Rus.: n n o m n o c m b y m p n c K u )
Özel koşullarda titreşen ya da hafif
darbeler vurulan bir kaba ya da kalıba
alınan metal tozunun bu kap ya da ka­
lıptaki yoğunluğu.
14037 toz, (İng.: p o w d er, A lm .: P u lv e r (n),
F r .: p o u d r e (f), Rus.: n o p o m o n )
0,1-1,0 mm arasında küçük boyutlar­
daki katı parçacıkları.
14038 toz haddeleme, (İng.: powder
rolling; roll compaction, A lm .: Pul-
verwalzen (n), F r.: laminage (m) de
poudre (f); laminage (m) par compac­
tion (f), Rus.: npommKa nopoıum)
Metal tozunu oda sıcaklığında ya da
yüksek sıcaklıklarda merdaneler ara­
sından geçirerek yapılan şerit üretim
yöntemi.
Açıklama: Bilhassa para malzemesi
ve elektronik sanayinde kullanılan şe­
ritlerin üretiminde kullanılmaktadır.
14039 toz metal dövme, (İng.: pow der
m e ta llu rg y fo r g in g , A lm .: P u lv e rm e -
ta lls c h m ie d e n (n), F r.: fo r g e a g e (m )
281
to z m e ta lü r jisi
par nıetallurgie (f) dcs poudres (fpl),
R u s . : nopoıuKomu Memajııypeıme-
CKGH KO(İKü)
Bir toz metal sıkıtını ya da taslağını
basma kuvveti ile yoğruk biçim değiş-
tirterek, genellikle sıcak olarak ve ka­
palı kalıplarda son şekline getirme.
14040 toz metalürjisi; t/m yöntemi,
(ing.: po\vder metaHıırgy; p/m pro-
cess, Alnu: Pulvermetallurgie (f),
Fr.: metallurgie (f) des poudres (fpl),
R u s .: nopoıuKoaan Memaaaypeım; n/\ı
npoifeee)
Toz metali istenilen şekillerde presle­
yerek ve denetimli bir atmosferde sin-
terleyerek yapılan parça üretimi yön­
temi.
14041 toz özellik deneyleri; toz de­
ğerlendirme deneyleri, (İng.:
p o \v d e r e v a lııa tio n tests , Alnu: P ıtl-
ve re ig ensehaftsversuehen ('m pl), Fr.:
essais (m p l) d 'e v a lııa tio n (f) des p o ­
udres (fp l), Rus.: am m eem aifuouH bie
ueıibi m an mı n o p o ıu o m )
Tozlar işlemde kullanmaya uygun­
lukları açısından kimyasal bileşimle­
ri, yüzey kimyaları, boyutları, yüzey
dokuları ve içyapıları yanında şu de­
neylere tabi tutulur: Akma hızı (to­
zun kalıbı besleme ve kalıpta yayıl­
ma özelliği), görünür yoğunluk (tozun
basınç uygulamadan boşluğu doldura­
bilirle ölçütü), sıkışabilirlik (uygula­
nan basınçta tozun yoğunluğunun art­
ma özelliği), yaş dayanım (tozun sı­
kıştırmadan sonra, sinterlemeden ön­
ceki dayanımı).
282
14042 toz üretimi, (İng.: po w d e r manufae-
ture, Alnu: P ulverherstellung (f), F r.:
fa b rie a tio n (f) des poudres (fpl), R u s .:
n opoııiKoeoe irseom o<u emı e)
Toz metalürjisinde kullanılan metal
tozlarının üretimi.
Açıklama: Yaygın olarak kullanılan
yöntemler eriyik tozlama ve elektrot
tozlamadır. Daha az kullanılan diğer
yöntemlere örnek olarak bileşik indir­
geme, çözeltiler ya da eriyik tuzlardan
elektrolitik yığma, öğütme, çözeltiden
çökeltme ve metal buharlarından yo-
ğuşturma verilebilir.
14043 üç boyutlu bası, (İng.: three di-
mensional printing, Alm.: Druek (m;
mit drei Dimensional (n), drei di-
mensioneler Druek (m), F r.: impres-
sion (f) trois d imensions (fpl), R u s.:
mpe.vMepuoe nenamanue)
Yayılmış toz malzemenin bazı bölge­
lerini, bilgisayar verilerine göre ince
tabakalar hâlinde organik bir bağla­
yıcı ile ıslatarak yapılan şekilli parça
üretme yöntemi.
Açıklama: Oluşturulan her tabaka­
dan sonra toz yatağı bir tabaka kalınlı­
ğı inerek üzerine yeni bir toz tabakası
serilir ve bağlayıcı ile ıslatılır.
v' .. .. Bağlayıcı
ETT3
Ata durum Son tabaka basılmış Bitmiş parya
14044 yeniden presleme, (İng.: re-
p re ssin g , Alm.: \v ie d e rk o m p rim ie re n .
Fr.: ree o m p re ssio n (f), Rus.: donpee-
eosKu)
Daha önce preslenmiş ve sinterlen-
miş bir toz metalürjisi sıkıtını genel­
likle bazı fiziksel özellikleri iyileştir­
mek için yeniden presleme.
15001 ada yapılı silikat, (İn g .: island si-
licate structure; silicate island mine­
ral, A lm .: inselstruktures Silikat (m),
F r.: structure (f) île de silicate, R u s .:
cujıuKam c ocmpoeKoeoü cmpyKmypbi)
Temel silikat yapılarından birisi.
Açıklama: Artı iyonların Si044~ tet-
rahedranın oksijenlerine bağlı oldu­
ğu yapı. Ortosilikat ya da pirosilikat
hâlinde bulunabilir, ör. Fe2+ ve Mg2+
iyonları Si044' ile birleşerek ada yapılı
slikat olan (Mg, Fe)^ Si04 yapısındaki
olivini oluşturur.
15002 akış özellikleri, (İn g .: rheologi-
cal properties, A lm .: Flusseigesc-
haften (mpl), F r.: proprietes (fpl)
rheologiques, R u s .: peojıoeımecKue
ceoücmea)
Malzemenin akışı ve biçim değiştir­
mesi ile ilgili özellikleri.
15003 alçı taşı, (İn g .: gypsum, A lm .: Gips
(m), F r.: plâtre (m), R u s .: etine)
Sulu kalsiyum sülfat (CaS04.2H,0)
Yalıtım levhaları yapımında, döküm
kalıp ve modellerinin yapımında kul­
lanılır.
15004 alümina; alüminyum oksit,
(In g .: alümina; aluminium oxide,
A lm .: Aluminiumoxid (n); Tonerde
(J), F r.: alumine (f), R u s .: e.ıUHO'se.u;
amoMunuesan O Kucb)
Beyaz, tatsız, alüminyum oksit tozu,
doğada korunt ya da sert kristaller
hâlinde bulunur.
Açıklama: Demir talaşı ve kok karış­
tırılmış boksitin elektrik ocağında eri­
tilmesiyle elde edilir. Kırılıp öğütüle­
rek toz hâlinde kullanılır 2050°C'ta
erir. Yüksek sıcaklığa dayanıklı gü-
çerirlerin, mühendislik seramiklerinin
yapımında ve yapay aşındırıcı olarak
kullanılır.
15005 alümina-silikat tuğla, (İng.: alu-
mina-silicate brick, A lm .: Schamot-
testein (m), F r.: brique (/) alumineu-
se, Rus.: amoMocujıuKamubiü Kupnun)
Alümina ve silika karışımından yapıl­
mış tuğla.
15006 arpa; yassı küre, (İng.: oblate,
A lm .:abgeplattete Kugel (m), F r.:
sphere (f) aplatie, Rus.: cnjuoıqeuHbiü,
cJK'ambiü, cnmocnymbiü)
Özellikle kısmen kararlaştırılmış zir-
konya parçacıklarını tanımlamak için
kullanılan yassı küre şekli.
15007 asıltı dökümü; slip döküm, (İng.:
slip casting; drain casting, A lm .:
ausrutschener Guss (m), F r.: moula-
ge (m) en pâte (f), Rus.: uuıuKepuoe
jııımbe)
Bir seramik şekillendirme yöntemi.
Açıklama: Seramik tozu ve su ile
oluşan bulamaç gözenekli bir kalıba
(genellikle alçı) dökülür. Bulamacın
suyu kalıp tarafından emilir. Genel­
likle suyu emilmiş kısım istenilen et
kalınlığına ulaştığında kalan katı asıltı
dışarı akıtılır (boşaltmak asıltı dökü­
mü). İnce cidarlı karmaşık şekillerin
eşit et kalınlığında dökümüne imkan
verir. Emmeyi hızlandırmak için bu­
lamaç üzerine basınç uygulandığında
basınçlı asıltı dökümü adını alır. Katı
asıltının dışarı dökülmemesi hâlinde
boşaltmasız asıltı dökümü adını alır.
283
asıltılı kil
15008 asıltılı kil, (İng.: colloidal clay,
Alm.: kolloidaler Ton (m), Fr.: argi-
le (f) colloıdale, R u s . : Koj.ıouöuan
ejıuna)
Parçacıkları çok ince ve uygun sıvıda
asıltılı kalacak özellikteki kil.
15009 asiltlllk, (İng.: emulsifieı; Alm.:
Emulsioner (m), Fr.: emulsifiant (m),
R u s .: :myjibciKpıiKamop)
Sıvı asıltı oluşturmayı kolaylaştırıcı
madde.
15010 asidik güçerir; asidik refrakter,
(ing. : acid refractory, Alm.: saurerfe-
uerfester Stoff(m), Fr.: refraetaire (m)
aeide, R u s .: Knejıomımü oeneynop)
Yüksek sıcaklıklarda diğer oksitlerle
ya da bazik tepken maddelerle birle-
şerek kimyasal olarak yansız bileşik­
ler oluşturan birinci derecede oksitler
ya da asit tepken maddelerden oluşan
güçerir malzeme.
15011 asidik oksit, (İng.: aeidie oxide,
Alm.: san res Oxid (n), Fr.: oxyde (m)
aeide, R u s .: Kue.ıomıtbiü onueb)
Değerlik elektron kuşağına, diğer mo­
leküllerin değerlik kuşağından elekt­
ron alan atomlardan meydana gelmiş
oksit.
Açıklama: ör. kireç (CaO) ve mag-
nezya (MgO)’dan elektron alarak ka­
rarlı bileşikler meydana getiren silika
(SiO) bir asit oksittir. Bir oksit, elekt­
ron alıp vermesine bağlı olarak, bir
okside göre asidik bir diğerine göre
bazik olabilir.
15012 aşırı pişirme, (İng.: overfring,
Alttı.: überbrennen, Fr.: sureuisson
(f), R u s .: nepesHeoe)
284
Giiçerirleri camlaşmaya, çarpılmaya
ya da şişmeye sebep olacak sıcaklık­
lara kadar ısıtma.
15013 ateş çamuru, (İn g .: fireclay, A lm .:
feuerfester Ton (m), Fr.: terre (fj
refraetaire; argile (f) refraetaire,
Rus.: oeneynopnan ejıuua)
Güçerir kil ve ince silika tanelerinden
oluşan doğal malzeme.
Açıklama: Ateş konisi sayısı 19’un
üzerinde (1520°C), yüksek kaynaş­
ma sıcaklığına sahip asidik kaolinit
kil. Ateş konisi sayısı 19-26 arasında
olanlar düşük sıcaklık ateş çamurları,
27-31 arası olanlar güçerir ateş çamur­
ları, 31-32 arası olanlar yüksek sıcak­
lık ateş çamurları diye adlandırılır.
15014 balçık kumu, (İn g .: loam, A lm .:
Lehm (n), Fr.: terre (f) de moulage
(m), Rus.: cyeıuuoK)
İnce taneli, %25’in üzerinde kil içeren
doğal kum.
15015 banyo, mutfak seramiği; sağlık
eşyası, (İn g .: sanitary ware, A lm .:
gesundheitliche Ware (f), Fr.: articles
(mpl) sanitaires, Rus.: canumapno-
mexHu neeKiıe usdejıuH)
Lusit, silika ve mullit fazlarından bir
yapıya sahip, ham maddesi kil, kuvarz
ve fledispat olan, genellikle sağlık ve
temizlik işlerinde kullanılan, banyo,
mutfak vb. seramikleri.
15016 baz değiştirilebilirliği, (İn g .: exe-
hangeability o f bases, A lm .: Basena-
ustansehvermögen (n), Fr.: eapacite
(f) d ’echange (m) de bases (f pl),
Rus. : oenoGbi e ta umo sa.11eıme. \/oem u)
Bir kilin yaprakçıklarınm yüzeyinde
soğurulan katyonlara uyan, değiştiri­
lebilir bazik oksitlerin oranı.
15017 bazik güçerir, (İn g .: basic refrac­
tory, A lm .: basiseher feuerfester Stoff
(m), Fr.: refraetaire (m) basique,
Rus. : ocHoanbiü oeneynop)
Yüksek sıcaklıklarda diğer oksitlerle
ya da asidik tepken maddelerle birle-
şerek kimyasal olarak yansız bileşik­
ler oluşturan birinci derecede oksitler
ya da bazik tepken maddelerden olu­
şan güçerir malzeme.
Açıklama: Genellikle MgO, CaO,
krom cevheri ya da bunların bileşikle­
ridir.

15018 bazik oksit, (İng.: basic oxide,
A lm .: basisches Oxid (n), F r.: oxyde
(m) basique, R u s .: ocnoenan omcb)
Atomları diğer oksitlerin atomlarına
değerlik kuşağından elektron veren
moleküllerden meydana gelmiş oksit.
Açıklama: ör. silika (Si02) ile ka­
rarlı bileşikler meydana getiren kireç
(CaO) ve magnezya (MgO) bazik ok­
sitlerdir. Bir oksit elektron alıyor ya
da vermesine bağlı olarak bir oksi­
de göre asidik bir diğerine göre bazik
olabilir.
15019 baziklik sayısı, (İn g .: index of
basicity, A lm .: Basizitatsgrad (m);
Schlackenziffer (f); Schlackenzahl (f),
F r.: indice (m) de basicite (f); rapport
(m) de basicite (f), R u s .: nomsameıib
öasucHocmu)
Bir curuf ya da güçeririn içindeki ba­
zik oksitlerin asidik oksitlere oranı.
Açıklama: Bazik oksitler: kireç
(CaO) ve magnezya (MgO); asidik
oksitler silika (Si02) ve bazı verilere
göre alümina (A12Ö3) ve fosfor pen-
toksit (P20 5)'tir. Bir madde baziklik
sayısı birden yüksek olduğu taktirde
bazik, birden düşük olduğu taktirde
asidiktir.
15020 bentonit, (İn g .: ben ton ite, A lm .:
Bentonit (m), F r.: bentonite (/), R u s .:
öenmoHum)
Ana bileşeni volkanik küllerin ayrış­
masından oluşan montmorilonit aile­
sinden bir maden olan kilsi madde
15021 beril, (İn g .: bervl, A lm .: Beryl
(m), F r.: bervl (m); beril (m), R u s .:
öepujuı)
Halka silikat yapısındaki Be,Al2
(Si03)6 maddesi.
15022 beyaz eşya, (İn g .: whiteware, A lm .:
weisse Sac he (f), F r.: ceramicjues (fpl)
vitrifiees, R u s .: (papfopofaHHcosbie
u3dejııiR)
Kil, silika ve feldspatın belirli oran­
larda karışımı olan malzemeden yapı­
lan, elektrik porseleni, yemek tabakla­
rı, sağlık gereçleri gibi eşyalar, bk. üç
bileşenli beyaz eşya bileşimleri.
15023 Bingham yoğruk davranışı,
(İn g .: Bingham plastic behavior,
A lm .: plastisches Verhaltnis (n) von
b u r g u lu d a r ç ık ım
Bingham, F r.: comportement (m)
plastique Bingham, R u s .: EumaMoeo-
macmMaccoeoe noeedenue)
Malzemenin yoğruk davranışının t -
t =n x g eşitliğiyle tanımlanabildiği
durum. ny - yoğruk ağdalık, t - akma
gerilmesi, ty - akmayı başlatan akma
gerilmesi, g - kesme hızıdır.
15024 boksit, (İng.: bauxite, A lm .: Bauxit
(m), F r.: bauxite (f), R u s .: öoKcum)
Orta derecede saflıktaki sulu alümi-
nadan oluşan alüminyum cevheri,
Al20 3.nH20.
15025 borik asit, (İng.: boric acid, A lm .:
Borsaure (f), F r.: acide (m) borique,
öopuan Kucjıoma)
R u s .:
Doğal olarak bulunan beyaz, kristal
yapılı, zayıf bir asit, H3B 03.
Açıklama: Magnezyum asıllı alaşım­
ların ve magnezyum-alüminyum ala­
şımlarının dökümünde yüzey kumuna
oksitlenmeyi önleyici olarak, alaşımın
bileşimine ve beraberce başka oksit­
lenme önleyici de kullanılıp kullanıl­
mamış olmasına bağlı olarak yüzde 0,
5-2 arasında katılır.
15026 Bouyoucos sıvıölçer; Bouyou-
COS hidrometre, (İng.: Bouyoucos
hydrometer, A lm .: Bouyoucos Densi-
meter (n), F r.: hydrometre (m) de Bo­
uyoucos, R u s .: eudpojuemp Eyüouca)
Yüksek kil miktarlı kum çözeltileri
asıltısında özgül ağırlık ölçmede kul­
lanılan bir alet.
Açıklama: Litrede 1-10 tane ve litre­
de 0-60 tane için iki ölçeği bulunmak­
tadır.
15027 bulamaç, (İng.: slurry; dip coat,
A lm .: Gipsform (m); Schlicker (m),
F r.: coulis (m); barbotine (f), R u s .:
UAJlUKep)
Açıklama: 1. Toz seramik malzeme
ve su (genellikle kil ve su) ile hazırla­
nan kalıcı katı asıltı. Genellikle bula­
maç dökümde kullanılır. 2. Uygun ağ­
dalıkta, kimyasal ya da ısı ile sertleşen
bir sıvı bağlayıcılı, uygun boyutta ta­
neciklerden oluşan güçerir malzeme.
15028 burgulu darçıkım; burgulu eks-
trüzyon, (Ing.: auger extrusion,
A lm .: Verdrehungsextrusion (m), F r.:
extrusion (f) â la mouleuse (() etireuse,
R u s .: (uıumocaH jKcmpyjuH)
285
burgulu pres

Bağlayıcılarla yoğruk hâle getirilmiş Camın bileşimine bağlı olarak cam

seramik malzemenin bir burgunun ya­ oluşturucu ya da cam değiştirici etki
rattığı basınçla kalıptan geçirilerek şe­ yapan oksit.
killendirilmesi yöntemi, bk. yoğurma Açıklama: ör. Al Ov
değirmeni. 15032 cam değiştirici oksit, (İn g .: g l a s s
15029 burgulu pres, (İn g .: auger maç­ m o d ify in g o x id e , A lm .: g l a s m o d i f i z i -
tı ine, A lm .: Schneckenstrangpresse e r e n d e O x id (f), F r.: o x y d e ( m ) p o u r
(f), F r.: mou leııse (f) etirense, R u s .: la m o d ifi c a ti o n ( f) d u v e r r e ( m ) , R u s .:
6unmo6biü npecc) e m e K jm m ib iü aı o d u ( f u ı\ u p y ı o ı g u ü
Yaş kili bir kalıpta döner bir vida yar­ O KUCb)
dımıyla darçıkaran pres. bk. yoğurma Silisyum camına katıldığında silis­
değirmeni. yum ağını kırarak, camın ağdalığını
15030 cam, (İn g .: glass, A lm .: Glas (n), düşüren, kristalleşmeyi kolaylaştıran
F ı\: verre (m), R u s .: cmeıcıo) Na,0, K,0, CaO ve MgO gibi oksit­
Organik olmayan malzemelerden ya­ ler.
pılan, diğer seramik malzemelerden 15033 cam fazlı, (İn g .: v i t r e o u s , A lm .: g l a -
ısıtılınca erimesi ve soğutulunca kris­ s ig , F r.: v itr e ııx , R u s .: c m e K J io o ö p a s -
talleşmeden katılaşması ile ayrılan se­ H blÜ )
ramik malzeme. Cam faza (içbiçimsiz faza) sahip olan
Açıklama: Temel bileşeni SiO^ olup, seramik malzeme.
tür ve işlevine göre Na,0, CaO, B.,0 , 15034 cam lifi, (İn g .: glass fiber, A lm .:
A fO r K20 gibi oksitler bileşiminde Glasfiber (f), F r.: fibre (f) de verre
yer alır. Soda - kireç camı (pencere (m), R u s .: cmeKjmHHoe sorokho )
camı), borosilikat camı, kurşunlu cam Erimiş camdan çekilen cam lifciklerin
gibi ana türleri vardır. bir araya getirilmesi ile elde edilen lif­
15031 cam ara oksitleri, (İn g .: glass in- ler.
termediate oxides, A lm .: z\visehen- Açıklama: Genellikle plastik ana faz­
liegende Glasoxide (pl), F r.: oxides ları güçlendirmek için kullanılır. İki
(mpl) intermediaires de verre (m), önemli sürekli cam lifi türü E (elekt­
R u s .: cm eı<. iH U H bi e nposıeetcym o n h m e riksel) ve S (yüksek dayanımlı) cam
OKiıeu) lifleridir.

S a rnıa
<, üyiieii uzaklaştırma veya kurutma
Biçimlenir makasındaki lif , n n n n
o». »)

İplik iirrtimi
Biçimleme makasındaki

T lif] açma

bükme tüpü üstünde iplik

Bükme:

286

15035 cam oluşturan oksit, (İn g .: glass
forming oxide, A lm .: glasbilden-
de Oxid (f), F r.: oxyde (m) pour la
formation (/) du verre (m), R u s .:
cmeKjıooöpa3ywıpaH okucö)
Kolaylıkla cam oluşturan oksit; si­
lisyum camına katıldığında silisyum
camı ağının oluşumuna katkıda bulu­
nan oksit.
Açıklama: ör. B20 3.
15036 cam şekillendirme yöntemle­
ri, (İn g .: glass fo rm in g techniques,
A lm .: G lasform ungsverfahrens (npl),
F r.: techniques (fpl) de fo rm a g e
(m) du verre (m), R u s .: MemoduKiı
cmeKjıoo6pa306amiH)
Camlara, genellikle yüksek sıcaklık­ 15040 camsuyu modülü, (İn g .: sodium-
larda uygulanan, ağdalıklarının denet­
lendiği şekillendirme yöntemlerinden
biri.
Açıklama: Şekilli parçalar kalıplama
(a) ya da üfleme (b) gibi yöntemlerle,
yassı camlar su ile soğutulan hadde­
ler arasından geçirilerek (c) ya da eri­ 15041 cıva emdirmeli gözenek ölçme;
miş kalay banyosu üzerine dökülerek
(d) , cam lifler ise kalıptan çekilerek
(e) elde edilir.
'------‘ f ~ kim
m II \ J
rSıkıl H*va
0») «•)
15037 camlaş (tır)ma, (In g .: vitrification,
A lm .: Verschlackung (f); angeschmol-
zener Sand (m), F r.: vitrification (f),
R u s .: eumpucfuKanuR)
Bir malzemenin ısınma ve kaynaşma
sonucu camsı hâle gelmesi.
Açıklama: Camlaştırma seramik bir
karışımın pişirilmesi sırasında ağda
bir sıvı camın oluşturulması için ya­
pılır. Soğurken katılaşan bu camsı ana
faz egimemiş seramik parçacıkları bir
arada tutar.
15038 camsuyu, (İn g .: water glass; sodi­
um silicate, A lm .: Wasserglass (n);
Natriumsilicat (n), F r.: silicate (m) de 15042 cıvalı gözenek ölçme, (İn g .:
sodium (m); verre (m) soluble, R u s .:
cıvalı gözenek ölçme
jfcuÖKoe cmeKJio; cunumm nampun)
Sodyum karbonat ve silikmm birleşti­
rilmesiyle elde edilen içbiçimsiz say­
dam madde.
Açıklama: Sulu çözeltisi dökümhane­
lerde bağlayıcı olarak kullanılır. SiO,
/ Na20 oranı ve katı madde miktarı
özelliklerini belirlemede önemlidir.
15039 camsuyu derişimi, (İn g .: concent-
ration ofsodium silicate, A lm .: Kon-
zentration (f) eines Natriumsilicats,
Fr. : concentration (f) d ’un silicate (m)
de sodium (m), R u s .: KOHqeHmpaquH
cujıumma uampım)
Yüzde olarak kuru Si02/ Na20 mikta­
rı.
silicate modulus, A lm .: Modül (m) ei­
nes Natriumsilicats, Fr.: modüle (m)
d ’un silicate (m) de sodium (m), R u s .:
Modyjib cujıuKama uampun)
Si02 / Na20'nun genellikle ağırlık
cinsinden, bazan moleküler oranı.
cıva emdirme çözümlemesi,
(In g .: mercury penetration analy-
sis; mercury penetration porosim-
etry, A lm .: Auswertung (f) der Qu-
ecksilbereindringung (f);Analyse (f)
der Quicksilbereindringung (/), Fr.:
porosimetrie (f) par penetration (f) de
mercure (m), R u s .: anajıu3 pmynmoü
npoHUKHoeenue)
Kapalı bir kap içine konan numunenin
vakum altında boşaltılan gözenekle­
rine yaklaşık 200 MPa basınç altında
cıva sokulması şeklinde yapılan göze­
neklilik deneyi.
I y a n la n a n hasını,’
mercury penetration (intrusion) po-
287
çakmak taşı
rosimetry, Alttı.: Porositâtsmessung
(f) anhand der Quecksilberseindrin-
gung (f), Fr.: porosimetrie (f) par
perıetration (f) de mercure (m), Rus.:
pmymnaR noposuMempun)
Vakumla gözenekleri boşaltılan nu­
muneye basınç altında (yaklaşık 200
MPa) emdirilen cıvanın hacmine bağ­
lı olarak belirlenen gözeneklilik, bk.
cıva emdirmeli gözenek ölçme.
1 \m ıh ın a » basınç
( iva yüksekliği
belirleyici
Numune
tutucu
15043 çakmak taşı, (In g .: flint, A lm .: Fe-
uerstein (m); Flint (m), F r.: silex (m),
Rus.: (fijıunm)
Çeliğe çarptırıldığında kıvılcım çıka­
ran sert ve ağır bir silika türü.
15044 çamur, (I n g .: şilt, A lm .: Schlamm
(m), F r.: limon (m), Rus.: un)
Su içinde karışmış maden, silis, kil ve
toprak paçacıkları.
15045 çifte kavrulmuş; tanıyanmış,
(In g .: deadhurned; doubleburned,
A lm .: totgebrannt, F r.: calcine d
mort, Rus.: deajfcdbi oöjfcapennbiü)
Atmosferdeki nemden ve karbondiok­
sitten etkilenmeyecek duruma gelecek
derecede yüksek bir sıcaklıkta kavrul­
muş güç erir malzeme.
15046 çiğ tuğla, (I n g .: green brick, A lm .:
roher Backstein (m); roher Ziegel (m);
ungebrannter Ziegel (m), F r.: brique
(f) en cru vert, Rus.: HeoöootcDfcenHbiît
Kupnım)
Tuğlanın pişirilmeden önceki durumu.
15047 çiğlenme noktası, (İng.: dewpoint,
A lm .: tauener Punkt (m), F r.: point
(m) de rosee (f), Rus.: meMnepamypa
KOHdencaifuu)
2 88
Havadaki nemin doymuş hâle gelerek
sıvı damlacıkları hâlinde yoğuştuğu
sıcaklık.
15048 çimento, (İn g .: cement; h yd rau lie
cement, A lm .: Zement (m), F r.: cim ent
(m), R u s .: tçeMenm; euöpaejıunecKuü
tfeMenm)
Kireç, silika, alümina ve demir oksit
içeren hammaddelerin, kırılıp öğü­
tülerek istenilen oranlarda karıştırıl­
dıktan sonra döner fırınlarda 1400-
1650°C sıcaklıklarında ısıtılması ve
taşlaşan karışımın (klinker) sonradan
öğütülmesi ile elde edilen, suyla ka­
rıştırıldığında kristalleşerek sertleşen
toz.
Açıklama: Portlant çimentosuna yük­
sek fırın curufu katılmıştır, çok fazlı
bir sistemdir. Bileşimindeki 3Ca.SiCf
iki günde sertleşir ve betondaki ilk
dayanımı sağlar. 2Ca.Si02birinci haf­
tadan sonraki dayanımı sağlar. Kalsi­
yum aluminat çimentosu dökülebilir
güçerir ürünler için kullanılır, portland
çimentosuna göre daha hızlı sertleşir
(yaklaşık 24 saat). Diğer çimento tür­
leri arasında susuz alçı CaS04 alçıtaşı
CaS04 x 1/2 H20 ve magnezyum ok-
siklorür çimentosu diğer adıyla sorel
çimentosu 3MgO x MgCl2 x 11H,0
sayılabilir.
15049 çini, (İ n g .: china, A lm .: Kachel (fj,
F r .: faience (f), R u s .: (papcpop)
Şekillendirilmiş ve pişirilmiş kilden
yapılan seramik ürün.
15050 çömlek yapma, (İn g .: jig g e rin g ,
A lm .: Le hm b ild un g (f), F r .: m odeler
en tou rn an t une piece (f) ceramique,
R u s .: (popMoeanue na eonnapnoM
Kpyee)
Bir döner masa üzerinde dönmekte
olan seramik çamura elle, mastarla ya
da mekanik hareketli bir takımla şekil
verilmesi.
Kalıp geri «lönii^ii

15051 dağılım maddesi, (İng.: dispersing
agent, Al m.: zerstreuener Stoff (m),
Fr.: agent (m) de dispersion (f), R u s .:
ducn eprupyıoıif ee eeııı eem ao)
Sıvı bir ortamda, bir araya gelen birin­
cil parçacıkları birbirinden ayırarak,
askıdaki parçacıkların kararlılığını ar­
tıran madde.
15052 dağıtıcı, (İng.: defioeculant, Alm.:
Zersplitter (m), Fr.: defioeıılant (m),
R u s .: ()e(j)jıok\\iupy/o ıııını pearennı)
Sıvıya katılan seramik tozlarının iyi
dağılmasını sağlayan madde.
15053 değiştirici, (İng.: modifıer, Alm.:
Wandler (m), Fr.: modifiant (m), R u s .:
ModucpuKamop)
1. Cama katıldığında cam ağını boza­
rak kristalleşmesine neden olan oksit­
ler. 2. Alüminyum-silisyum alaşımın­
da silisyum fazının boyutunu ve da­
ğılımını değiştirmek için katılan ele­
mentler.
15054 denetimli nemde kurutma, (İng.:
controlled hıımidity drying, Alm.:
trocknen in der gekontrollierte Fe-
ııehtigkeit (f), Fr.: sechage (m) en
hum idi te (f) commandee, R u s .: eyıuKcı
e perva ııpoeau11em a:ıancııocınu)
Et kalınlığı fazla ya da geçirgenliği az
olan ürünler kurutulurken çatlamala­
rı önlemek için sıvı derişimi eğimce-
sinin düşük tutulması amacıyla nem­
li bir ortamda yapılan kurutma.
15055 derece, (İng.: grade, Alm.: Grad
(m); Stufe (f); Klasse (f); Umfang (m);
Mass (n): Etappe (f), Fr.: grade (m),
R u s .: rpaöye)
1. Bir süreç içindeki durumlardan her-
biri; basamak, aşama, rütbe, kalite,
değer vb. 2. Ölçü aletinin ölçeğinde­
ki başlıca bölümlerden herbiri.
15056 dibe çökme, (İng.: sett/ing, Alm.:
sich şenken, Fr.: clarification (f),
R u s. : oca.M'denııe)
1. Katının daha düşük yoğunluktaki
bir sıvı içinde sadece yerçekimi etki­
si ile dibe çökmesi. 2. Sıvı magnez­
yum alaşımlarından demiri ayırmak
için, mangan katılmasından sonra eri­
yiği düşük bir sıcaklıkta tutarak yapı­
lan işlem.
düşürme tuğlası
15057 dolgu, (İng.: aggregate, A lm .: Agg-
regat (n), Fr.: agregat (m), R u s .:
arperam)
Küçük tanelerin (çakıl ve kum gibi)
bir araya gelmesi ile oluşan kitle.
Açıklama: Beton yapmak için çimen­
to ve su ile karıştırılan yansız malze­
me. Genellikle kum ince dolgu, çakıl
ve kırma taş ise kalın dolgu olarak ka­
bul edilir.
15058 dondurarak kurutma, (İng.: free-
ze drying, A lm .: einfrieren trocknen,
Fr.: sechage (m) â congelation (f),
R u s .: cyfrıuMaııuoHuaH cyıum; cyıum
cy6mı\ıai{ueü)
Sıvı oluşumunun ya da ürünün ısın­
masının önlendiği kurutma.
Açıklama: Soğuk bir yüzüyle temasta
ürünün içindeki su buz haline gelerek
üründen ayrılır.
15059 dökme güçerir çimento; dökme
refrakter çimento, (İng.: castah-
le refractory eoncrete, A lm .: giess-
harer feuerfester Zement (m), Fr.:
beton (m) refractaire, R u s .: öemoH
om eyn opn nı ıı anmoıı)
Bağlayıcısı güçergir çimento olan, gü-
çergir tanelerden meydana gelen mal­
zeme.
Açıklama: Kalıplar içerisine döküle­
rek şekillendirmeye elverişli kıvamda
hazırlanır.
15060 dökülme deneyi, (İng.: pannel
spalling test, A lm .: Bestimmung (f) der
Tenipera tıın\ 'eehselhes teind igkeit (f),
Fr.: essai (m) d'eeaUlage (m), R u s .:
uenbimanne na mepMoemoıiKocnib)
Sıcaklık etkisiyle güçerir yüzeyinde
meydana gelebilen dökülmenin mik­
tarını belirlemede kullanılan deney.
15061 dövme karışımı, (İng.: monolithic
lining material; ramming mix, A lm .:
Stampfmasse (f), Fr.: pise (m), R u s .:
Mouo:ıumuo-(j)ymepoeoHHbiü .uame-
pııa.ı; naoııenaH c.uecb)
Genellikle dövülerek şekillendirilen,
astar malzemesi olarak kullanılan,
ince taneli güçerirden ve uygun bir
bağlayıcıdan oluşan malzeme.
15062 düşürme tuğlası, (İng.: drop-
machine hriek; drop-moııld hriek,
A lm .: fallgeformter Ziegel (m), Fr.:
289
düz tuğla

bricjue (f) moıılee par cfıute (j), R u s .: 15067 elek gözü büyüklüğü, (İn g .: mesh
(popMoam Kiıpnıma .uemodoM eopa- size (of a sieve), A lm .: Siebnummer
Cb lGÜU UC ) (f), F r.: nıımero (m) de tamis (m),
Hazırlanmış tuğla çamurunu yaklaşık R u s .: panıep hhcck cuma)
5 metreden kalıp üzerine düşürerek Genellikle eleğin birim boyuttaki göz
şekillendirilen tuğla. sayısı.
15063 düz tuğla, (İn g .: s tr a ig h t b ric k , Açıklama: Elek tellerinin genişliğini
A lm . : f a a l l e r Z ie g e l (m), Fr.: b r i- de içine aldığından teller arasındaki
cpıe (f) d ro ite , R u s .: npriM oıı K iıp n ım ; göz açıklığından farklıdır.
uopMasibiibiıt Kup m m )
15068 elek numarası, meş, (İn g .: mesh
Kalınlığı genişliğinden az olan tuğla. (of a sieve), A lm .: M as ehe (f), F r.:
maille (f), R u s .: noMcp cuma)
Tek bir elek gözü açıklığı.
Açıklama: Tane boyutu birimi olarak
kullanılır. Standart ASTM elek numa­
raları aşağıda verilmiştir.
15069 elek üstü, (İn g .: plus sieve/ shorts,
A lm .: Siebzuziiglielmert (m), F r.:
residıı (m ) de eriblage (m), R u s .:
omece)
Seramik tozu gibi taneli bir maddenin
belirli elek numarasına sahip eleğin
üstünde kalan kısım.
15064 elek altı, (İng.: fines; nıinııs sieve ,
A lm .: Feinanteil (m); Abricb (m), Klek Numarası «■JÖ/ açıklığı ( fjL m)
Fr.: fines (fpl), R u s .: npoeeıv, mcsikiic 3.5* 5660
(ppaKiauı) 4 4760
5* 4000
1. Seramik tozu gibi taneli bir madde­ 6 3360
7" 2830
nin belirli elek numarasına sahip ele­ S 2380
ğin altında kalan kısmı. 2. Dökümha­ ıo * 2000
12 1680
nede genel boyuttan küçük boyutlar­ 14" 1410
daki kum. 3. Belirli bir boyuttan ço­ 16 1190
18" lOOO
ğunlukla 44 ıjm'den küçük metal tozu. 20 841
25" 707
15065 elek analizi, (in g .: sicve analysis 30 595
(GB); serçen analysis (USA), A lm .: 35" 500
40 420
Siebausv'ertııng (f); Siebanalyse (f), 45" 354
50 297
Fr.: analvse (f) granulometricjue, 60" 250
R u s .: eumoeoı) ananın) 70 210
80" 177
Tane büyüklüğü dağılımı. lOO* 149
120" 125
Açıklama: Gözleri gittikçe küçülen 140 105
bir dizi elekten geçirilen tozun her 170" 88
200 74
elek üzerinde kalan miktarlarının ağır­ 230" 63
270 53
lık yiizdesi ya da elek numarası cin­ 325" 44
sinden sınıflanması. 400 37
15066 elek gözü açıklığı, (İn g .: mesh " ö n e r ile n tliseİIer-

opening, A lm .: Masehemveite (f), Fr.:

ouverture (f) de maille, R u s .: pam ep 15070 elektroseramik, (İn g .: electroee-
onmepemnîı (cuma)) ramies, A lm .: elektrokeramisek, F r.:
Bir elek gözünün telleri arasındaki eleetroeeramicpıe (f), R u s .: oneKmpo-
mesafe. KepciMiiKa)

290

Elektriksel özellikleri nedeniyle kul­
lanılan dielektrik, ferroelektrik, ferrit,
piezoelektrik malzemeler.
15071 enstatit, (İn g .: enstatite, A lm .: Ens- 15078 gezegen karıştırıcı, (İng.: plane-
tatite (f), F r.: enstatite (f), R u s .: on-
cmamum)
Zincirli silikat yapıya sahip MgSi03
madeni, bk. silikat.
15072 etil silikat, (İn g .: ethyl silicate,
A lm .: Âthylsilicat (n), F r.: silicate (m)
d ’ethyle (m), R u s .: omujıcujıUKam)
Reçinemsi bileşik Si (C2HsO)4'ün
(erime noktası 77°C, kaynama nokta­
sı 168°) az miktarda hidroklorik asit­
le hidrolizi ile elde edilen, hassas dö­
küm kabuğu ve seramik kalıp yapı­
mında kum ve güçerirlerin bağlanma­
sında kullanılan peltemsi silika.
Açıklama: Sanayide kullanılanları al­
kol çözeltisi hâlindedir (%57 etil sili­
kat, %35 alkol, %8 su).
15073 fayalit, (İn g .: fayalite, A lm .: Fayalite
(f), F r.: fayalite (f), R u s .: (panjıum)
Demirortosilikat madeni, Fe2Si04.
15074 fayans; sırlıtaş, (İn g .: tile, A lm .:
Fayence (f); Fliese (f), F r.: dalle
(/), R u s .: njıumm; KepaMUHecmn
mumm; mfejib)
Tuğladan daha geniş ve ince güçerir
parça.
15075 forsterit, (İn g .: forsterite, A lm .:
Forsterite (f), F r.: forsterite (f), R u s .:
(popcmepum)
Silika dörtyüzlülerinin Mg 2, Fe12 gibi
katyonlar ile birleşerek oluşturduğu
bir ortosilikat Mg2Si04. bk. silikat.
15076 geleneksel seramikler, (İn g .:
traditional ceramics, A lm .: kon-
ventionalle Keramiken (fpl), F r.:
ceramiques (fpl) traditionnelles, R u s .:
mpadmjuoHHan KepaMitm)
Başlıca, işlenebilirlik sağlayan kil, 15082 güçerir ctıruflaşması; refrakter
yüksek sıcaklık özelliği veren silika
ve camlaşarak bağlayıcı özelliği ve­
ren feldspat bileşenlerinden oluşan az
miktarlarda diğer oksitleri içiren sera­
mikler.
15077 gerçek gözeneklilik, (İn g .: true
porosity, A lm .: zutreffende Porositat
(f), F r.: porosite (f) vraie, R u s .:
ucmunnan nopucmocmb)
güçerir ctıruflaşması
Kapalı ve birbirleriyle bağlı olmayan
gözenekliliğe sahip seramik bir cis­
min gözeneklilik miktarı.
tary mixer, A lm .: kreisförmig bewe-
gender Mise her (m), F r.: malaxeur
(m) planetaire, Rus.: njıauemapHbiû
CAieeumejib)
Yüksek ağdalıktaki bulamaçların ya
da yarı yoğruk maddelerin karıştırıl­
masında kullanılan karıştırıcı.
Açıklama: Ana kitlenin akışında bir
kesme meydana getirebilmek için bü­
yük ve kuvvetli paletlere sahiptir.
15079 gölge, (İn g .: hlackheart, A lm .:
schwarzes Steininnere (n); Schatten
(m), F r.: canır (m) no ir, R u s .: nepnası
cepöqe6una)
Bazan güçerir tuğlaların iç kısımların­
da görülen siyah lekeler.
15080 görünür gözeneklilik, (İn g .: ap-
parent porosity, A lm .: offenbare
Porositat (f), F r.: porosite (/) appa-
rente, R u s .: euduMan nopucmocmb)
Seramik bir cisimdeki birbirleriyle
bağlı gözeneklerin miktarı.
15081 güçerir; refrakter, (İn g .: refrac-
tory, A lm .: feuerfester Stoff (m), F r.:
refractaire (m), R u s .: oeneynopnbiü)
Yüksek sıcaklıklarda erimeyen ve me­
kanik özelliklerini nispeten muhafaza
eden, kimyasal tepkimelere direnen,
genellikle metal olmayan malzeme.
curuflaşması, (İn g .: s la g g in g o fr e f
ractories, A lm .: Verschlackung (f) der
feuerfesten S to ffe (mpl), F r.: sco rifica -
tion (f) des refracta ires (m p l), R u s .:
oeneynopnaH uiJiaKOoöpasoeamm)
Yüksek sıcaklıkta güçerirle çevresi
arasında meydana gelen, genellikle
güçeririn kaynaşmasına da yol açan
kimyasal tepkime.
291
güçerir çimento
15083 güçerir çimento; refrakter çi­
mento, (Ing.: rcfractory eeıııeııt,
Alm.: feuerfester Zemeııt (m). Fr.: çi­
meni (m) refraetaire. Rus.: oeueynop-
jibiıı ııCMcnm)
Suyla karıştırıldığında sertleşen ve
güçerir özellik gösteren toz malzeme.
15084 güçerir tuğla; refrakter tuğla;
ateş tuğlası, (İng.: rcfractory brick;
fire brick, 4lm.: feuerfester Backstcin
(m); feuerfester Ziegel (m), Fr.: hricjiıc
(f) refraetaire, Rııs.: oeııeynopıibiiı
Kiıpnım)
Metalürji cihazlarının yüksek sıcaklı­
ğa maruz kalan yerlerinin yapımında
kullanılan tuğla.
A ç ı k l a m a : Ateş konisi sayısı 33'ün
üzerinde, 1600°C'ta boyutsal bü­
zülmesi 0o1'den az ve 1650°C'ta
pano dökülme deneyindeki kayıpla­
rı %4'tcn az olan tuğlalar yüksek sı­
caklık ateş tuğlası olarak kabul edilir.
Düşük sıcaklıklarda kullanılanlar ateş
tuğlası olarak da adlandırılır.
15085 güçerirlik; refrakterlik, (İng.: ref-
ractorincss, Alm.: Feııerfestigkeit (f),
Fr.: refraetairite (f), Rıts.: oeııeynop-
ııocnib)
Malzemenin yüksek sıcaklıklara da­
yanabil me yeteneği.
15086 halka silikatı yapısı, (İng.: ring
silicaîc s inici ure, Alm.: Sinik tıır (/)
der Ringsilikate (J), Fr.: sime ture (f)
silicaic an uula ire. Rus.: eıııprunıypa
ko.ıb11eeo<a) ciLiUKanıa)
Si044 silika dörtyüzlüsü iki köşesinin
diğer silika dörtyüzlüleri ile birleşme­
si sonucu oluşan, birim kimyasal for­
mülü SiOy olan halka yapısı.
A ç ı k l a m a : ör. beril madeni [Be,Al,
(SiO,)J halka silikatı yapısındadır.
15087 halosit, (İng.: halloysitc, Alm.: Hal-
loysitc (f), Fr.: halloysitc (/), Rus.:
eajjyasıını)
Güçerirlerde ve kalıplama kumu kille­
rinde kullanılan sulu kaolinit.
15088 havalı beton; hava kabarcıklı
beton, (Ing.: air-cutraincd coııc-
ret e, Alm.: lııftblaser Beton (m),
Fr.: beton (m) crcux, Rus.: oenıoıı e
no k)\ :\o eoe. ıckuiomumu doda ora. \ıu)
İçinde tekbiçimli, küçük hava kabar­
cıkları dağılmış beton.
292
A çık lam a: Hava kabarcıklarının yak­
laşık yüzde doksam 100 mikrometre
ya da altındadır.
15089 hidrat, (İng.: hydrate, Alm.: Hydrate
(f), Fr.: hydrate (m), Rus.: euâpam)
Su oluşturacak oranlarda hidrojen,
hidroksil ya da su molekülleri içeren
bileşik, ya da diğer kimyasal madde.
15090 ısıl dökülme, (İng.: thermal spal-
ling, Alm.: thermisches Abblâttenı (n).
Fr.: eeaillage (m) thernıique, Rus.:
mep.uııuecKoe paenıpeeKueaııue)
Tekrar eden ısınma ve soğumalar etki­
siyle oluşan doğan ısıl gerilmeler so­
nucu güçeririn parçalanması.
15091 ısıl işlemli cam, (İng.: thermalh
tempered glass, Alnı.: \vdrnıebe-
handeltetes Glas (n), Fr.: verre (m)
trenıpe thermicjuement, Rus.: mep.Mo-
odpadomauııoe enıeıuıo)
Yumuşama noktası yakınlarına kadar
ısıtıldıktan sonra yüzeyi aniden soğu­
tulmak suretiyle yüzeyinde baskı ge­
rilmeleri oluşturulmuş cam.
15092 İmgesel sıcaklık, (İng.: fıetive tem-
perature, Alm.: erdiehtetene Teırıpe-
ratıır (f), Fr.: teıııperature (f) fıetive,
Rus.: (f)UKnııteuau nıeMiıepanıypa)
Alt soğumuş bir sıvının camlaştığı sı­
caklık.
15093 ince asıltı, (İng.: sok Alm.: Sol (m,
Fr.: sol (m), Rus.: Ko.uıoudubiu pae-
nıcop; io:ib)
Mikron altı parçacıkların (dağıltı bo­
yutu) sıvı içinde oluşturduğu, çok
uzun bir zaman içinde çöken asıltı.
15094 ince tuğla, (İng.: split, Alm.: dini­
ner Ziegel (m): halbdieker Ziegel
(nı), Fr.: placpıette (f), Rus.: moıiKuu
enıauOapnıubiu Kupnını)
Genellikle yarım tuğla kalınlığında
olan tuğla.
15095 İncelik sayısı, (İng.: fm eness n u m -
b e r; g ra iıı fineness n u m b e r; g .f.ıı.
Alm.: F e in h e its g ra d (n ı); S a ııd k o n ı-
g rö sse (f), Fr.: in d ic e (nı) de fin esse
(f), Rus.: u omep nıouK ocnın; uoMep
nıouKoeınu sepııa)
Kumun elek çözümlemesine bağlı
olarak hesaplanan, numunenin stan­
dart, eşit tane boyutunda, eşit yüze>
alanına sahip kuramsal tanelerle eşde­
ğerliğini belirten sayı.

15096 kaba yoğunluk; hacimsel yo-
ğunluk, (İn g .: bitik density, A lttı.:
Raumgewicht (n); Rcıumdichte (f);
Rohwichte (f), F r.: densite (f) en vrac;
densite (f) apparante, Rus.: oöbeMucm
momuocmb)
1. Malzemenin depolanmış halde küt­
lesinin hacmine oranı. 2. Kapalı ve
görünür gözeneklilik dâhil toz ya da
seramik bir cismin birim hacminin
kütlesi.
15097 kama tuğla, (İn g .: wedge brick,
A lm .: kei//brmiger Ziegelstein (m),
F r.: brique (f) en eoin (m), Rus.:
Kjıunoeoü Kupmm)
Kama şeklinde tuğla.
15098 kaolen; çini kili, (İng.: kaolin; ela­
na clay, Alm.: Kaolin (n), Fr.: kaolin
(m), Rus.: Kao.ıuu; cpapcpopoeak emtia)
Ana madeni kaolinit olan kil.
15099 kaolinit, (İng.: kaolinde; ehina clay,
Alm.: Kaolinit (m), Fr.: kaolin ite (f),
Rus. : Kaojıunum)
Si,Oy yapısındaki yaprak silikatın
artı yüklü Al, (OH)y ile birleşmesi
sonucu oluşan ince yaprakcıklı kil.
Açıklama: Az bir şişme gösterir, güç­
lükle bazik oksit değiştirir. Giiçcrirle-
rin ve kalıplama kumu killerinin ana
bileşenlerinden birisidir, bk. silikat.
kemer tuğla
15100 karıştırıcı, (İn g .: mixer, A lm .: Scha-
ufelmischer (m), Fr.: melangeıır (m);
malaxeur (m), R u s .: cMecutnenb)
1. Malzemeleri çeşitli amaçlarla birbi­
rine mekanik olarak karıştırmak için
kullanılan makine. 2. Kumu döner
bıçaklarla karıştırarak katkıların ben-
zeşik dağılımını sağlayan kum hazır­
lama makinesi.
Açıklama: Ortamın ağdalığına bağlı
olarak çeşitli karıştırma yöntemleri
kullanır.
1 51 01 kavruk magnezit, (İn g .: grain mag-
nesite; deadburned magnesite, A lm .:
körniger Magnesit (m); gebrannter
Magnesit (m), Fr.: magnesie (f) en
grains (mpl); magnesie (f) calcinee,
R u s . : Maenejumoebiü nopoıuoK)
Magnezyum karbonat ya da magnez­
yum hidroksiti kavurarak elde edilen
taneli magnezyum oksit.
15102 kavurma, (in g .: calcine; roast,
A lm .: brennen, Fr.: calciner; gri iler,
R u s .: mjibigınupommb; objıcapumb)
Güçerirleri ve cevherleri karbonatları­
nı, hidratlarını ya da diğer bazı bile­
şiklerini çözecek derecede ısıtmak.
Açıklama: Terim, metal cevherleri
gibi bir çok diğer malzemenin, iza­
beyi kolaylaştırmak için genellikle
oksitleyici bir atmosferde yumuşama
noktalarının altına kadar ısıtılması iş­
lemi için de kullanılır, ör. bakır kükürt
oksitlerinin kavrulması gibi.
15103 kaynaşık silika tuğla, (İn g .: fıt-
sed-silica brick, A lm .: abgesicherter
Silikaziegel (m), Fr.: bricjııe (f) de
silice (/) fondııe, R u s .: n:ıa(uenno-
Keapu cebi it Kiıpnu lı)
Kaynaşık silika ve uygun bağlayıcı ile
yapılan tuğla.
15104 kemer tuğla, (İn g .: ardı brick,
A lm .: Radialziegelstein (m), Fr.: bri­
çiite (f) gironnee; bricpte radiale, R u s .:
jıeKCLibUbiiı Kuptum; Kiuııoaou Kup­
tum)
Dairesel örmelerde kullanılan iç ve dış
yarıçapları farklı tuğla.
293
kesilme
15105 kesilme, (İn g .: coagulation, A lm .:
gerinnen, F r.: coagulation (f), R u s .:
Koaey.nııııiH)
Bir asıltıdaki parçacıkların bir araya
yapışması.
Açıklama: Terim tiftikleşmeye ben­
zer anlamdadır; tiftikleşmeden farkı
kesilmeden sonra üstte kalan sıvının
berrak olmasıdır.
15106 kil, (İn g .: elay, A lm .: Ton (m), F r.:
argile (f), R u s .: enuna)
En büyüğü 2 mikronu geçmeyen sulu
aluminosilikat yaprakcıklarından olu­
şan maden.
Açıklama: Doğada saf halde değil
diğer bileşiklerle karışık halde bu­
lunur; yeteri kadar ısıtıldıklarında
yoğruk, kurutulduklarında esnemez
ve yeteri kadar yüksek sıcaklıkta pi­
şirildiklerinde camsı bir hal alır. Kil
madenlerinin ideal kimyasal formülle­
ri şunlardır: Kaolinit AESi,0. (OH)4;
Hallosit Al2 (Sı20 5) (ÖH)4; Virofılit
Al, (Si,0;), (OH),; Montmorilonit
(Al|67NV > g 0J (Si,Os), (OH),;
Mika A1,K (Si, A1()S); (ÖH),; İllit
* ıs i. . ı,
15107 kimyasal işlemli cam, (İn g .: ehe-
mieally tempered glass, A lm .: che-
miseh behandeltes Glas (n), F r.: verre
(m) trempe ehimicjnement, R u s .: xıı-
MimeeKiı 3aKa.ıennoe emeıuıo)
Yüzeyinde baskı gerilimleri oluştur­
mak amacıyla yüzeyine iri iyonlar
sokmak için kimyasal işlem uygulan­
mış cam.
294
15108 kiyanit, (İng.: cyanite; kyanite, A lm .:
Cyanit (m); Disthen (m), F r.: cyanite
(f); disthene (m), Rus.: Kuanum)
Alüminyumun bir silikatı (Al,Ov
SİO,).
Açıklama: 1110-1410°C arasında şi­
şerek mullit ve serbest silikaya dönü­
şür.
15109 konik karıştırcı, (İng.: conical mi-
xer; v-type mixer, A lm .: koniseller
Mis e her (m), F r.: melangeur (m ) eo-
nique, Rus.: KommecKuü CMecumerih;
CMeenmejıb v-muna)
Serbest akan taneli malzemeleri ve
püskürtülerek verilen sıvıları karıştır­
makta kullanılan karıştırıcı.
Avırıcı
15110 kordiyerit, (İn g .: cordierite, A lm .:
Kordierit (m), F r.: cordierite (f);
diehro'ite (j), R u s .: Kopduepıım)
Metamorfik kayalarda meydana gelen
magnezyum alüminyum silikat.
Açıklama: 2Mg0.2Al,0r 5Si0,. Isıl
şok dayanımının istendiği yerlerde
tercih edilir.
15111 korindon, (İn g .: çorundum, A lm .:
Korund (m), F r.: corindon (m), R u s .:
Kopynd)
Doğal alüminyum oksit, Al,Or
Açıklama: Rombohedral kristaller, iri
parçalar ve çeşitli renklerdeki taneler
hâlinde bulunur. Saydam olmayan
cinsleri aşındırıcı olarak kullanılır. El­
mastan sonra en sert maddedir. Yapay
olanları metal taşlamaya uygun aşın­
dırıcılardır.
15112 koyuluk, (İn g .: eons is ten ey, A lm .:
Folgerichtigkeit (f); Zusammenseî-
znng (f), F r.: eonsistance (f), R u s .:
Koncuemenifim)
Bir karışımda sıvı fazın miktar ve
özellikleri ile katı tanelerin boyut,

dağılım ve birbirleriyle etkileşiminin
ortaya çıkardığı özellik.
15113 köpük giderme maddesi, (İng.:
antifbaming agent; defoaming agent,
A lm .: schaumbeseitigtes Mittel (n),
F r anîimoıısse (m), Rus.: nenoyöa-
JIH K )U{Uİl pedc’CHM)
Bulamaçta ya da asıltıda hava kabar­
cıklarının oluşmasını önleyen ya da
oluşan hava kabarcıklarını yok eden
madde.
Açıklama: ör. florokarbon, dimetil si­
likon, tribütil fosfat ve glikol.
15114 köpürtme maddesi, (İng.: foaming
agent, A lm .: schaumbildendes Mittel
(n), F r.: produit (m) moussant, Rus.:
nenooöpajytoıijee eeıq eemeo)
İçinde köpük oluşturulacak çözeltide
yüzey gerilimini düşürerek yüzey fil­
mi esnekliğini artıran ve bu suretle kö­
pük oluşumunu kolaylaştıran madde.
Açıklama: ör. sodyum alkil sülfat ve
polipropilen glikol eter.
kristalli seramik şekillendirme teknikleri
15115 krisotil; asbest, (İn g .: c h ty s o tile ;
asbestos, A lm .: K h ry s o til (m ); As­
best (m), F r.: chryso tile (f)n, R u s .:
xpu 3o m w ı)
3Mg0.2SiCf .2H20 bileşiminde bir si­
likat madeni.
15116 kristal çökelmesi, (İn g .: devitrifiea-
tion, A lm .: besetigte Verglasung (f), F r.:
devitrification (f), R u s .: paccmemıosbi-
eaııue; KpncmcuiJiıımı\wı cmemıa)
Camsı faz içeren malzemelerde cam
fazının genellikle yüksek sıcaklıklar­
da kristalleşmesi.
15117 kristalli seramik şekillendirme
teknikleri, (İn g .: crysta llin e eera-
mics fo rm in g techniques, A lm .: kris-
tallene F orm ungverfahren (n) d e r Ke-
ram iken (fpl), F r.: techniques (fp l) de
fo rm a g e (m) de la eeram ique (f) eris-
talline, R u s .: Memoönı (popMupoeanıiH
KpucmajunmecKoü KepaMUKu)
Presleme, eş basınçlı presleme, darçı-
kım, süpürme mastarı ve bulamaç dö­
küm gibi seramik parça şekillendirme
yöntemleri.
CffiıtııeUî
kaltp
295
kristobalit
15118 kristobalit, (İng.: cristobalite, Alm.:
Kristobalit (m), Fr.: cristobalite (f),
Rus.: Kpııcmoöa.ııını)
Temel silika yapılarından birisi; çok
yapılı silikanın 1470oCTan l710°C,a
kadar kararlı olan durumu.
15119 krom-manyezit, (İng.: clırome-
nıagnesite, A l m .: Ch ronınıagncsit (m),
F r .: clıronıe-nıagnesie (m), Rus.: xpo-
MOMaenemm)
Kromit ve kavrulmuş manyezit karışı­
mı güçerir.
15120 krom tuğla, (İng.: clıromc brick.
A lın .: Chromitstciu (m), Fr.: bricpıc
(j) ele clıronıitc (f), Rus.: xpoMuenibiıı
Kiıpnım )
Tsas olarak güçerir krom cevherinden
yapılan tuğla.
15121 kromit, (İn g .: c lıro n ıitc ; c lıro m c
iro n s to n c ; c h ro m c -iro n orc, A lın .:
C lıro m c is c n s tc in (m ); C h ro m e rz (n),
F r .: c lıro n ıitc (f), Rus.: \poM um )
Kromun karmaşık oksit olarak (FeO.
CıyO,) bulunduğu ana krom cevheri.
Açıklama: Fırın astarı güçeriri olarak
da kullanılır.
15122 kumtaşi, (in g .: sandstonc, A lın .:
Sa/ulstci/ı (m), F r .: gres (m), Rus.:
necııauııı<)
Kil ya da silika ile bağlanmış kum ta­
nelerinden oluşan gözenekli bir kaya.
15123 kuru pelte, (İn g .: .\crogcl, A lın .:
trockcııc Gallcrtnıassc (J), F r .: xerogel
(m), Rus.: nıib-ee.ib)
Başlangıçtaki bitikleşme ağım koru­
yan, fakat suyu uzaklaştırılmış pelte.
296
15124 kuru presleme, (İn g .: dry pressing,
A ln ı.: troeken es Pressen (n), F r.:
eonıpression (f) a sec, R u s .: nojıyevxoe
npeeeoeanue)
Az miktarda su ve/ya da organik bağ­
layıcı katılmış taneli seramik tozları­
nın bir kalıp içinde, bir eksenli sıkıştı­
rılması ile seramik parçaların şekillen­
dirilmesi.
Açıklama: Yapı güçerirlerinin ve
elektronik seramikleri parçaların ya­
pımında kullanılır.
15125 kurutma, (İ n g . : drying, A im.: troek-
nend, F r.: seclıage (m), Rus.: npoey-
luıımııue)
Gözenekli bir malzemedeki sıvının ta­
şınarak ve buharlaştırılarak uzaklaştı­
rılması.
Açıklama: Susuzlaştırma işleminden
farklıdır.
15126 kuvars, (İn g .: cpıartz, A lın .: Qııarz
(m), F r.: cpıartz (m), R u s .: mapa)
Doğal olarak kristalleşmiş silika
(SiO,), 870°C1a kadar kararlıdır.
15127 kuvarsit, (İn g .: cpıcırtzite; gannister
A lın .: Ouarzil (m), F r.: cpıcırtzite (/).
R ııs .: Kcuıpgıını)
Kuvarstan oluşan, sıkışık taneli ba­
kaya.
Açıklama: Kum taşı, silika çimento­
su ve kuvars tanelerinin benzeşik ya­
pılı bir karışımıdır. Silika tuğlalarının
ana malzemesidir.
15128 lusit, (İn g . : leucite, A lın .: Leııeit (jy
F r.: leııeit e (f); anıplıigene (m), R u s .:
.leiıııum; aMcfnıeen)
Beyaz eşya seramiklerinin üçlü bile­
şenlerinden birisi.
Açıklama: K1O AkOv4SiO,. bk. üç
bileşenli beyaz eşya bileşimleri.
15129 magnezya, (İn g .: magnesia, A lın .:
Magnesia (j); Magnesiııınoxid (nj,
Fr. : nıagnesie (f), R u s .: m cırnenin)
Dolomitin ana bileşeni, magnezyum
oksit (MgO).
Açıklama: 2800°CTa eriyen iyi bir
güçerirdir. Tam kavrulmuş manyezit­
ten elde edilir.
15130 manyezit, (İn g .: ınagnesite, A lın .:
Magnesit (f), F r.: ınagnesite (/), R u s .:
Meleneninij

Güçerir olarak kullanılan magnezyum
karbonat madeni.
Açıklama: Manyezit kavrulmadan
sonra bünyesindeki CO/nin çoğunu
kaybederek magnezyaya dönüşür.
15131 metakaolinit, (in g .: metakaoli-
nite, A lm .: Metakaolinit (m), Fr.:
metakaolinite (f), R u s .: .uemaKaomım)
Bir silikat madeni, AkOr 2SiCf.
15132 metasilikat, (in g .: metasilicate,
A lm .: Metasilikat (n), Fr.: metasilicate
(m), R u s .: MemaeumiKam)
Dörtyüzlünün iki köşesi paylaşıldığın­
da oluşan (SiCf)'2halka ya da zincirle­
rinin meydana getirdiği seramik mal­
zemelerden birisi, ör. volastonit. bk si­
likat
15133 montmorilonit, (İn g .: montmorillo-
nite, A lm .: Montmorillonit (m), Fr.:
montmorillonite (f), R u s .: Moum.uo-
pujuıoHum)
10 angströmden daha ince yaprakcık-
lardan oluşmuş kil.
Açıklama: Kolaylıkla şişip bazik ok­
sit değiştirebilir. Ana bileşenlerinden
biri bentonittir. bk. kil.
15134 mullit, (İn g .: mullite, A lm .: Mııllit
(m), Fr.: mullite (f), R u s .: .uyuum)
Yaklaşık %29 silikayı %71 alümi-
na ile yüksek sıcaklıklarda ısıtarak
elde edilen alümina silikat güçerir,
3Al,Or 2SiO, .
15135 mühendislik seramikleri, (İn g .:
engineering ceramies, A lm .: technisc-
he Keramiken (fpl): ingenieunvese-
ne Keramiken (fpl), Fr.: eeramicjues
(fpl) meeanicjues, R u s .: mexuımecı<aa
Kepa.uuKa)
Genel olarak kil asıllı geleneksel se­
ramiklerin aksine, oksit, karbür ya da
nitrürün saf bileşikleri olan seramik­
ler.
Açıklama: Önemli mühendislik se­
ramikleri olarak alumina (A1,0^), si­
lisyum nitrür (SğN4), silisyum karbür
(SiC) ve zirkonyayı (ZrO,) gösterebi­
liriz.
15136 nevton sıvısı; nevton davranışı,
(In g .: neutonian licjııid; newtonian
behavioıu; A lm .: Newtonsche Flııs-
sigkeit (/), Fr.: licjuide (m) ne\vto-
nien; eomportement (m) nevvtonien,
öğütme
R u s .: HbfomoHoecKan j/cnörocnib;
ubiomouoecKoe noeedenue)
Kesme gerilmesi Tnin, hız eğimcesi
g = - dv/dr 'ye doğrudan bağlı olması
durumundaki sıvı akışı.
15137 ortalama tane çapı; ortalama
tane büyüklüğü, (İn g .: avera-
ge partide diameter, A lm .: mittlere
Korngröbe (f), F r.: diametre (m) mo-
yen desparticules (fpl), R u s .: cpedmıü
âua.uemp nacmugbi)
Bir grup parçacığın ortalama boyutu­
nu temsil eden varsayımsal parçacığın
tane çapı.
Açıklama: Küçükten büyüğe göre da-
ğıltı, toz, tane, çakıl olarak sınıflanır.
15138 ortosilikat, (İn g .: orthosilieate,
A lm .: Orthosilikat (m), F r.: orthosili­
eate (m), R u s .: opmocujıumm)
Silika dörtyüzyülerinin Mg 2, Fe 2
gibi katyonlar ile birleşerek oluştur­
duğu bileşikler.
Açıklama: ör. forsterit Mg,Si04. bk.
silikat.
15139 Öğütme, (İn g .: mil/ing (GB); mai­
ling (USA); grinding; comminııtion;
pulverization, A lm .: Brechen (n); Aus-
mahlen (n); Zerstaııben (n); mahlend,
F r.: broyage (m), R u s .: âpofııeuue;
uıuejbueuue)
1. Parçacıkların, mekanik olarak sür­
tünme ve ezme ile boyutunu küçült­
me, şeklini değiştirme. Öğütülecek
malzeme ve ürün boyutlarına bağlı
olarak çeşitli kırıcı öğütücüler ile ger­
çekleştirilir. 2. Parçacıkların, yüzeyle­
rinin bir başka maddeyle kaplanması
için karıştırılması, bk. kırıcı.
297
patlama
15140 patlama, (İn g .: burs ting, A lm .:
zerplatzend; Ahplatzııng (/), Fr.:
eelatement (m), Rus.: espbie)
Giiçerirlerin yüksek sıcaklıkta şişme­
leri ve büyümeleri sonucu parçalan­
maları.
15141 pelte, (İn g .: gel, A lm .: Gallertnıasse
(f), Fr.: gel (m), Rus.: ee.ib)
Genellikle ince asıltının çökelmesiz
tiftikleşmesi ile elde edilen, bir dere­
ceye kadar yoğrukluk, ve bükülmezlik
gibi katı özgeliği gösteren asıltı.
Açıklama: Bazı bağlayıcılardaki po-
limerlerin sistemdeki ısıl ya da kim­
yasal bir değişiklik sonucu üç boyutlu
çapraz bağlanmaları ile oluşur.
15142 pelteli döküm, (İn g .: thixotropie
easting, A lm .: gallertmasser Gııss
(m), Fr.: eoıılee (f) thixotrope, Rus.:
muKeompoıuıoe mm be)
1. Kalıba pelteleştirici bir bağlayıcı
(ör. bentonit) içeren bulamaç döküle­
rek yapılan seramik parça üretimi. 2.
yarı katı metal dökümü.
Açıklama: Yüksek katı oranına rağ­
men bulamaç mekanik bir sarsma ile
akar hâle gelmektedir. Pelte yapı bü­
zülme oranını düşürmekte, yaş daya­
nımı artırmaktadır. Tuğla gibi düzgün
şekilli parçaların üretiminde kullanı­
lır;
15143 pervaneli karıştırıcı, (İn g .: impel-
ler mixer, A lm .: cıntriebsracler Mise­
ller (m), Fr.: melangenr (m) a palettes
(fpl), Rus.: UMne.uepnciH Meıucuım;
Kpbl. JbHCiniUH MeillLLlKCl)
Bir dolaşım ve dairesel akış sağlayan,
asıltı ve bulamaçların karıştırılmasın­
da kullanılan karıştırıcı.
298
15144 pirosilikat, ( İ n g .: p y ro s ilic a te , A lm .:
Pyrosilikat (m), Fr.: p y ro s ilic a te (m),
Rus.: nupoeumiKam)
İki silikat dörtyüzlüsü bir oksije­
ni paylaşarak birleştiğinde oluşan
(Si.OJ 6 iyonunun metal katyonları ile
birİeşerek meydana getirdiği bileşik­
ler. bk. silikat.
15145 pistonlu darçıkım; pistonlu eks-
trüzyon, (İn g .: piston extrusion,
A lm .: Extrnsion (n) mit dem Kolbend-
ruek (m), Fr.: extrusion (f) â piston
(m) , Rus.: nopıınıeeaH oKcmpysım)
Bağlayıcılarla yoğruk hâle getirilmiş
seramik malzemenin bir pistonun ya­
rattığı basınçla kalıptan geçirilerek
şekillendirilmesi yöntemi
15146 pişirme, (İn g .: firing, A lm .:
Envarmnng ()): Heizung (f), Fr.: cha-
uffage (m); elıauffe (/), Rus.: oÖJtcuej
Seramik bir cismi seramik bağ oluş­
turmak için yüksek bir sıcaklıkta ısıt­
mak.
15147 porselen, (İn g .: poreelain, A lm .:
Porzellan in), Fr.: poreelaine (f),
Rus.: (papfop)
Gözeneksiz; yarı saydam; kuvarz, fel-
dispat ve kaolenden yapılan seramik.
15148 potas feldispat, (İn g .: potaslı
feldspat; A lm .: Pottaschefelspat ( t i ) ,
Fr.: feldspattı (m) potassicpıe, Rus.:
KOJiıteabiu naıeuoü mnam)
Bir silikat madeni, K0O.Al2Or 6Si02
15149 profil İt, (İn g .: prophy flite, A lm .:
Prophyllite (n), Fr.: prophvllite (f)
Rus.: npomnıım)
Bir silikat madeni, AbOr 4SiO,.H^O
15150 pullanma, (İn g .: flaking, A lm .:
abblâttern, Fr.: eeaiUage (m), Rus.:
ıııejıyıuemıe)
Güçerir yüzeyinden, genellikle patla­
ma etkisiyle küçük pulların dökülme­
si. bk. patlama.
15151 püskürtmeli kurutma, (İn g .: spray
drying, A lm .: abblasende Abtrocknen
(n) : alnvehrende Abroeknen (n), Fr.:
seelıage (m) par pulverisation (fj,
Rus.: paenbijnımejibuaH cyıara)
Bulamacın sıcak bir kurutma ortamına
püskürtülerek kurutulduğu, genellikle
küresel taneli malzeme elde etmede

kullanılan teknik.
Açıklama: Düz akışlı ve karışık akış-
lı iki tür püskürtmeli kurutucu vardır.
Hava dağıtıcı
Düz akış
Karışık akış
15152 sementasyon, (İng.: cementa-
tion, A lm .: Zementierung (f), F r.:
cementation (f), R u s ,: i{e.\ıefimupoea-
uue)
1. Seramik ham malzemeyi, yüksek
sıcaklıkta pişirmeden, pelteleşen ya da
camlaşan bağlayıcılar kullanarak bağ­
lamak suretiyle seramik parça üretimi.
2. Yüksek sıcaklıkta metal bir cismin
yüzeyine bir ya da daha fazla elemen­
tin yaymdırılması.
15153 seramik; seramik malzeme,
(İng,: ceramics; ceramic materi-
al, A lm ,: Keramik (f); keramischer
Stoff (m); keramisches Material (n),
se r a m ik k e sm e u ç la r ı
F r,: ceramique (f), R u s .: KepaMum;
KepaMunecKuü Mamepuan)
Metal oksitleri, karbürler ya da nitrat­
lar ile bunların karışımları ya da bile­
şiklerine verilen ad.
Açıklama: Genellikle doğal, kil ya da
silikatlardan yapılan seramiklere ge­
leneksel seramikler, doğal olarak bu­
lunmayan alümina, zirkonya, titanya
gibi yapay malzemelerden yapılan se­
ramiklere yeni ya da modem seramik­
ler adı verilir. Ayrıca çanak, çömlek,
sıhhi tesisat ve sofra eşyaları dışında
kalan seramikler çeşitli ülkelerce tek­
nik seramikler, mühendislik seramik­
leri, ince seramikler, ileri seramikler,
yüksek teknoloji seramikleri gibi ad­
lar alır. Teknik seramikler kullanılma
yerlerine göre yapı seramikleri, elekt­
ronik seramikleri, hidrotermal sera­
mikleri şeklinde adlandırılır. Düşük
sıcaklıklarda meydana gelen kimyasal
tepkimelerin taneler arası bağı sağla­
dığı seramikler ise kimyasal bağlı se­
ramikler olarak adlandırılır.
15154 seramik bağ, ( in g .: cercım ic bond,
A lm .: keram ische Bindung (f), F r.:
liaiso n (f) ceram ique, R u s .: KepaMU-
HeCKüH C6H3Kü)
Seramiklerde sinterleme ya da ara
cam faz ile elde edilen bağ. bk. sinter­
leme.
15155 seramik fırını, (İn g .: kiln, A lm .: Ke-
ramikofen (m); O f en (m) für Keramik
(f), F r.: four (m); four (m) de grillage
(m), R u s .: oöj/cmoean nenn)
Seramik sanayinde fırın yerine kulla­
nılan terim.
Elektrik ya da gaz ile ısıtılır. Tuğla ya
da güçerir kurutma, pişirme, sinterle­
me ya da cevher ya da diğer maddele­
ri kavurma işleminde kullanılır. Kılıf­
lı fırında ısıtılan malzeme yanma gaz­
ları ile temas etmez ve ısıtma atmosfe­
ri değiştirilebilir. Seramik Tınları yük­
leme durumuna göre sürekli fırın, ara­
balı fırın, döner fırın gibi adlar alır.
15156 seramik kesme uçları, (İn g .: ce­
ramic cutting tools, A lm .: keramisc­
hes Schneidewerkzeug (n), F r.: ou-
tils (mpl) de coupe (f) en ceramique
(f), R u s .: KepaMimecKuü pejtcyıpuü
29 9
seramik şekillendirme teknikleri

ıtnem pyM eum ) Fr.: siliee (/), Rus.: duoKcııö Kpe.uııuH)

Alümina, sermet (yaklaşık %70 Al,Or SiO, formülüne sahip silisyum dioksıt
%30 TiC), kübik bor nitriir, silisyum bileşiği.
nitriir, sialon (silisyum, alüminyum, 15163 silikat, (İng.: silieate, Alm.: Silikate
oksijen, nitrojen), elmas kesiciler. (f), Fr.: silieate (m), Rus.: eumu<amj
15157 seramik şekillendirme teknikle­ Silisyum ve oksijenden oluşan anyo­
ri, (İng.: ceramic fonııing teelmiqu- nun bir veya daha fazla metalle yaptı­
es, Alm.: Fonımngsvervahren (npl) ğı bileşik.
der Keremi ik (j), Fr.: teehnic/ııes (fpl) A ç ı k l a m a : Yer kabuğunun yüzde
de formage (m) de la eeramicpıe (f), doksanından fazlasını oluşturur. Te­
Rus.: Memoöbi KepctMirneenıız (j)op.uu- mel yapısal dört yüzlü Si04 grubudur
pomııııiı)
Seramik parçalar genellikle kuru ya
da yaş eksensel presleme, eş basınçlı
presleme, bulamaç döküm, içitim ka­
lıplama ve darçıkımla şekillendirilir.
15158 sermet, (İn g .: m etamie: eermet,
A lm .: C ermet
' (n): m etali- keram ise­
lle r IVerkstoff (m), Fr.: eermet (m),
Rus. : MeuuiMUK; Mema:ı:ıoKepaMUi<a)
Metalik bir fazla birleştirilen değişik
miktarlarda oksit, karbür ve nitriir içe­
ren seramik melzeme.
15159 sır, (In g .: glaze, A lm .: Ulaş ur (/),
Fr.: glaçıııv (f); hrascpıe (f), Rus.:
jıaKitpomnib)
Seramik ürünlerin görünüşünü de­
ğiştirmek, su geçirmesini önlemek
gibi amaçlarla yüzeylerine uygulanan
camsı 0,1 -0,2 mm kalınlığındaki kap­ 15164 soda feldspat, (İng.: soda feldspar
lama. Alın.: Selterfeldspat (f), Fr.: albite (fy
Rus.: uampueabiu no.ıeeou umanı)
A ç ı k l a m a : Kaplamanın yüzeye uy­
gulanması püskürtme, daldırma, yağ­ Bir cins alkali alumina silikat madeni.
NaY).AI,Ov6SiCk.
murlama gibi yöntemlerle yapılır ve
sırın bileşimine uygun bir sıcaklıkta 15165 sönmemiş kireç, (İng.: cjuiek lime,
pişirilir. Alm.: gehrannter Kalk (m); ıınge-
löselıter Kalk (m), Fr.: elıaux (f) vive,
15160 sıvı savurmak ayırıcı, (İng.: Rus. : ııeeaıueucm ıneeenib)
lıydroelone, A h u .: lıydrolisehe Clo/ıe Su katılmamış kalsiyum oksit, CaO.
(f); lıydrolisehe Ausuedılmasehine (f),
15166 sönmüş kireç, (İng.: slaked lime,
Fr.: separateur (m), Rus.: eu()poı<:ıou)
Alm.: gelöselıter Kalk (m), Fr.: eha ıtz
Bulamaçlar ve asıltılardaki tanecikleri (f) eteinte, Rus.: ea mencia ıneeeııib)
ayırmak için kullanılan makine. Sönmemiş kireçe su ilave edilerek
15161 sialon, (İn g .: sialon, A lm .: Sialon elde edilen kalsiyum hidroksit, (Ca
(n), Fr.: sialon (m), Rus.: ena.ıon) (O H )J.
Değişik miktarlarda alüminyum oksit, 15167 spinel, (İng.: spinel, Alm.: Wirbe!
itriyum oksit ve titanyum karbür katıl­ (n), Fr.: spinelle (f), Rus.: mnuue.ib)
mış silisyum nitriir (SnN4) malzeme. AB,04 formüllü, +2 değerlikli A meta
A ç ı k l a m a : Silisyum nitriirden daha iyonu ve +3 değerlikli B metal iyonı.
yüksek dayanıma ve ısıl şok direncine olan oksitler, ör. MgAl,04.
sahiptir. Yaygın olarak kesme uçların­ A ç ı k l a m a : Oksijen iyonları YMK ka­
da kullanılmaktadır. fesi oluşturur ve A ve B iyonları spi­
15162 Sİlİka, (İn g .: siliea, A lm .: kieselerde. nel in türüne bağlı olarak dört yüz-

300

lü ya da sekiz yüzlü ara yerleri işgal
eder. Normal spinel yapıda A iyonları
dört yüzlü ara yerleri, B iyonları sekiz
yüzlü ara yerleri işgal eder. Ters spi­
nel yapıda ise A iyonları sekiz yüzlü
ara yerleri, B iyonları hem sekiz yüz­
lü hem de dört yüzlü ara yerleri işgal
eder. Yaygın olarak kullanılan mıkna­
tıslı malzemelerdir.
15168 standart tuğla; normal tuğla,
(I n g n i n e - i n c h equivalent, A im .:
Normbaustein (m), Fr.: bricjue (f) nor­
male, R u s .: ')K<mea:ıenm emandapm-
noeo Kiıpnıma)
Standart 22 x 11 x 6 cm boyutlardaki
tuğla.
15169 steatit, (İn g .: steatite, A lm .: Staeafi­
te (f), Fr.: steatite (f), R u s .: emeamu-
moeciH KepaMum)
Bir cins magnezyum silikat madeni,
3Mg0.4Si0v
15170 sulu tepkime, (in g .: hvdration.
A lm .: Hydratation (f), Fr.: hydratati-
on (f), R u s .: enöpaınamiH)
Suyun bir diğer bileşikle tepkimesi,
ör. suyun portland çimentosu ile tep­
kimesi.
15171 susever, (İn g .: hydrophilic, A lm .:
wasserliseh, Fr.: hydrophile, R u s .:
euâpocpujibHbiıı)
Suya ilgi duyan.
15172 SUSevmez, (İn g .: hydrophobie,
A lm .: wasserseheii, Fr.: hydrophobe.
R u s . : euâpocpoöıibiü)
Suya ilgi duymayan.
15173 susuzlaştirma, (in g .: dehydra-
tion, A lm .: hydratationsloss, Fr.:
deshydratation (fi), R u s .: deeııdpama-
ifim)
Kimyasal olarak bağlı suyu ya da OH
hidroksil iyonunu ya da uygun oran­
lardaki hidrojen ve oksijeni uzaklaş­
tırma.
Açıklama: Kurutmadan farklıdır.
15174 sürtünmeli değirmen, (İn g .: attri-
tion mili, A lm .: Abreibungsmiihle (f),
Fr.: broyeur (m) a frietion (f), R u s .:
ampınnopuan Meibnuıta)
şamot tuğla
Merkezindeki bir mile bağlı kollar
yardımıyla 0,3-5 mm çapındaki bil­
yeler ve öğütülecek 50 um altındaki
malzemenin hareket ettirildiği, sıvı
ortamda öğütme yapan değirmen.
Açıklama: Mikron altı tane elde et­
mede kullanılır.
15175 süzme, (İn g .: filtration, A lm .: Filt-
rierımg (f), F r.: filtration (/), R u s .:
(jnnbmpaifUH)
Seramik üretiminde asıltı ya da bu­
lamacın daha derişik hâle getirilmesi
için süzme preslerinde sıvısından ay­
rılması.
15176 süzme presi, (İn g .: filter press,
A lm .: Fi/terdruek (m), F r.: presse (f)
a filtren R u s .: cpıubmp-npeee)
Basınç altındaki asıltı ya da bulama­
cın içindeki sıvıyı süzgeç yüzeylerin­
den geçirerek ayıran pres.
15177 şamot, (İn g .: ehamotte; grog, A lm .:
Schamotte (fi); gebrannter Ton (m),
F r.: ehamotte (f), R u s .: uıaMom)
Pişmiş kil ya da ezilmiş güçerir tuğla­
dan yapılmış güçerir.
Açıklama: Güçerir cisimler yapmak
üzere kullanılan bağlayıcı ince mine­
raller karıştırılmış iri oksit parçacıkları.
15178 şamot tuğla, (İn g .: ehamotte briek,
A lm .: Sehamottestein (m), F r.: bricjue
(f) de ehamotte (f), R u s .: luciMomubiu
Kupnım)
Şamot ve kil karışımının pişirilmesi
ile elde edilen tuğla.
301
şaşırtmalı ek
15179 şaşırtmalı ek, (İııg.: breaking jo-
int, A lm .: versetztc Fugen (fpl), F r.:
joints (nıpl) eontraries, R u s ,: emmim
apcrsöejK'Ky)
Tuğlaların dikey kenarları çakışmaya­
cak şekilde üst üste konması.
15180 şerit döküm, (İn g .: tape casting;
doctor blade casting, A lm .: Band-
dnıck (m), F r.: eoulee (f) en kime (f)
de rasoir (m), R u s .: jıeıımomıoe mi­
nine)
Bulamacın bir altlık üzerine akıtılarak
ince bir film tabakası hâlinde dökül­
mesi.
15181 şişme, (İn g .: bloating, A lm .: aııfb-
lasend, Fr.: gonficmcnt (m), R u s .:
pci3Öyxcuıue)
Sıcaklık artışı ya da açığa çıkan gaz
etkisiyle ya da gözeneklerin birleşme­
si sonucu görülen gözenek ve hacim
büyümesi.
15182 talk, (İn g .: tule, A lm .: Talk (m), Fr.:
talc (m), R u s .: ma.ibi<)
Bir cins magnezyum silikat,
3MgO.4SiCT.HT3r
15183 taneleme, (İn g .: gramda tion, A lm .:
Körnııng (f), Fr.: granulation (f),
R u s . : epanymıpoeanııe)
Seramik tozla, sıvı, bağlayıcı ve diğer
katkı maddelerini karıştırarak dene­
timli boyutta seramik taneler oluştur­
ma.
Açıklama: Taneler daha sonra çeşitli
yöntemlerle bir araya getirilerek sera­
mik parça üretiminde kullanılır.
15184 tavlama fırını, (İn g .: lehi: A lm .:
Gliıhungsofen (m), Fr.: foıır (m) de
recııit (m), R u s .: nenn dım oojıcura)
Yası cam üretiminde kalay banyosu
üzerinde şekillenen cam, merdaneler
302
üzerinde hareket ederken artık geril­
melerinin giderildiği fırın.
15185 tavlama noktası, (İn g .: annealing
point, A lm .: Gliihungspunkt (m), F r.:
point (m) de recııit (m), R u s .: moum
onuıcuea)
Camlarda gerilme gidermesi sıcaklığı
(yaklaşık camlaşma sıcaklığı Tg).
Açıklama: Bu sıcaklık 1012 Pa.s
(-1013 puaz) civarında bir ağdalık
oluşturur.
15186 tek yanlı kama tuğla, (İn g .: feat-
her-edged briek, A lm .: Spitzkeilstein
(m), F r.: brique (f) eouteau, R u s .:
Kjınnoeoîı Kiıpnım; jıeKajibhbiü nup-
nım)
Geniş yüzeylerden biri eğimli tuğla.
15187 teknik seramikler, (İn g .: teehnicai
eeram ies, A lm .: tecim isehe Kerarni­
kan (pl), F r.: eeramiques (fpl) techni-
qnes, R u s .: mexı tim ce ı<an KepaMum)
Alümina AÇO , Silisyum nitrür Si3N4
Silisyum karbür SiC ve Zirkonya Zr02
gibi saf oksit, nitrür ya da karbürden
oluşan seramikler.
Açıklama: Çanak, çömlek, sıhhi tesi­
sat ve sofra seramikleri gibi kil asıllı
değildir, bk. seramik.
15188 tel kesme tuğla, (İn g .: w i r e - c u t
b r i e k , A lm .: fadengeschnittener Ba-
u s t e i n (m), F r.: b r i q u e ( f ) filee, R u s .:
K u p t u m n p o e o Ö H O û e b i p e r3 K u )
Vidalı presten darçıkan kilin telle ke­
silmesiyle elde edilen, yeniden pres­
lenmemiş tuğla.

15189 tempil topağı; tempil peleti,
(İn g .: tempil pellet, A lm .: tempil-Ku-
gel (f), F r.: boule (f) de tempil, R u s .:
nemıem)
Ateş konileri gibi sıcaklık belirlemede
kullanılan güçerir topağı.
15190 tınlama, (in g .: ring; ringing, A lm .:
Schallprüfung (f), F r.: contröle (m ) au
son (m), R u s .: seon)
1. Pişirme derecesini anlamak ama­
cıyla tuğlaya bir diğer tuğla ya da bir
metal parçasıyla vurulduğunda çıkan
ses. 2. Mekanik bir parçaya vurunca
çıkan işitilen ya da sesüstü titreşim.
Açıklama: Titreşimin kalitesi, genliği
ya da sönme hızı parçanın sağlamlığı­
nın bir ölçüsü olarak kullanılabilir.
15191 tiftikleşme, (İn g .: flocculation,
A lm .: Ausflockung (f), F r.: floenlation
(f), R u s .: (jrıoKyjiHumı)
Bir asıltıdaki parçacıkların bir araya
yapışması.
Açıklama: Kesilmeden farkı tiftikleş-
meden sonra üstte kalan sıvının bula­
nık olmasıdır.
15192 topak, (İn g .: agglomerate, A lm .: zn-
sammenballen, F r.: agglomere (m),
R u s . : aejıoAiepam)
Bir araya gelmiş küre hâlinde küçük
üç bileşenli beyaz eşya bileşimleri
taneler.
15193 topaklanma, ( in g .: agglomeration,
A lm .: Ballung (f), F r.: agglomeration
(/), Rus.: aepeeupoeamıe)
Küçük tanelerin bir araya gelerek to­
pak oluşturması.
15194 tridimit, (İn g .: tridymite, A lm .:
triydimisek, F r.: tridymite (/), Rus.:
mpuöuMum)
Bir silika madeni, silikamn kristalli
fazı.
15195 tuğla, (İn g .: brick, A lm .: Stein (m);
Formstein (m); Ziegel (m), F r.: brique
(f), Rus.: Kiıpnım)
Bina, ocak, fırınların inşaatında kulla­
nılan, şekil verilmiş ve pişirilmiş, kul­
lanılma yerin göre oksit bileşimi de­
ğişen, çeşitli şekillerdeki duvar örme
malzemesi.
15196 üç bileşenli beyaz eşya bile­
şimleri, (In g .: triaxial whiteware
compositions, A lm .: dreistoffe Le-
gierımgen (pl), F r.: composition (f)
des ceramiques (fpl) ternaires, Rus.:
mpexocnan (/)ap cj)op o cj)an neonah
cmpyKmypa)
Genellikle silika, lusit ve mullit ana
bileşenlerinin belirli oranlarda bir ara­
ya gelmesiyle oluşan seramik beyaz
303
volastonit
eşyaların bileşimleri.
15197 volastonit, (İng.: \vollastonite,
Alın.: Hbllastonite (J), Fr.: \vollasto-
nite (J), R u s .: eaı.ıaemonum)
Silikat dörtyüzlüsünün iki köşesi pay­
laşıldığında oluşan (Si(X)ırn halka ya
da zincirlerinin meydana getirdiği bir
seramik metasilikat.
15198 yağsever, (İng.: Ivop/ıilie, Alnt.:
lyophile (f), Fr.: lyophile, R u s .: :ıuo-
(j)u:ibiihiiı)
Kutuplu sıvı moleküllerini çeken ku­
tuplu gruplara verilen ad.
Açıklama: ör. hidroksil karboksih
sülfat.
15199 yağsevmez, (İng.: /vophobic, Alnt.:
Iyophohe (/), Fr.: Iyophohe, R u s .:
JUOCpodublU)
Kutuplu sıvı moleküllerini iten kutup-
suz gruplara verilen ad.
Açıklama: ör. hidrokarbon zinciri
(CXHY).
15200 yansız güçerir; yansız refrak-
ter, (Ing.: nen tru l refraetorv, Alın.:
neutraler feııerfesier Stof'f (m),
Fr.: refraetaire (m) neni re, R u s .:
neitmpcLibHhiü oeneynop)
Tam olarak asit ya da baz olmayan gü­
çerir.
Terim bağıldır, birçok yansız malzeme
yüksek sıcaklıklarda kuvvetli bir asit­
le tepkimeye girerek zayıf bir baz ya
da kuvvetli bir bazla tepkimeye gire­
rek zayıf bir asit gibi davranır. Krom
asıllı giiçerirler, yaygın olarak kullanı­
lan gııçerirler içerisinde yansızlığa en
yakın olanlardır.
15201 yaprak silikat yapısı, (İng.: slıeet
silicate strııctııre; silicaîc slıeet strue-
tııres, Alnt.: Blattsilikatestrııktur (j),
Fr.: strııeture (J) en feııillets (nıpl)
cles silieates (nıpl), R u s .: empyıanypa
eı oıt em bix eunuKainoe)
Silikat dörtyüzlüsünün aynı düzle­
mindeki üç köşesinin, üç diğer silikat
dörtyüzlüsü ile birleşmesiyle oluşan
yapı.
Açıklama: Birim kimyasal formülü
Si XX d ir.
304
* v
15202 yayımmsız dönüşüm, (İng.: diffv-
sionless transjbrnuıtion; reeonstrueti-
ve, Alnt.: Uımvandlung (f) ölme D if
fusion (j), Fr.: transformation (f) sans
diffusion (f), R u s .: oesâiKpfyjuouuoL
npeapaıueuue)
Bir kristal yapısından diğerine yayı­
nım olmadan atomların yer değiştir­
mesi ile dönüşme.
15203 yeniden kazanma, (İng.: reeyeling,
Alın.: Regenerieruııg (f), Fr.: reeyela-
ge (m), R u s .: p e ı t ı ı p K y ı m \ U H )
Atık malzemeleri arıtarak ya da bir
diğer şekilde yeniden kullanışlı hâle
getirme.
15204 yer değişimli dönüşüm, (İng.:
displaeive transformation, Alın.: diffıı-
sionslose Uımvandlung (f), Fr.: trans­
formation (f) par deplaeement (nij,
R u s. : no.niMopfnaH npeapaıueıum)
Sıcaklık ya da basınçtaki değişme so­
nucu, önemli bir yayınımı gerektirme­
den kristal yapısında meydana gelen
değişim.
15205 yoğruklaştırıcı, (İng.: plastieizer,
Alnt.: IVeieher (m), Fr.: agent (m)
plastifıant, R u s .: n:ıaemu(/)iu<amop’
ıııaemıu/juuupyıoufan dodanım)
Camlaşma derecesini düşürerek poli-
metierin ya da seramik bağlayıcıların
şekillendirilebilme yeteneğini artıran
katkı.
15206 yoğruksu sıvı; yoğruksu dav­
ranış, (Ing.: pseudoplastie liquid
Alnt.: plastiseh-fiiissig, Fr.: liquide
(m) pseudoplast'upıe, R u s .: ıteeado-
n ıaeniMaeeoaau Jieııâımeııib)

Görünür ağdalığı artan kesme hızı ile
azalan malzeme, bu tür malzeme dav­
ranışı.
15207 yoğurma değirmeni, (İng.: pug
mili, Alm.: Walzenmühle (f), Fr.:
broveur (m) â menleş (fpl), Rus.:
ejlUHOMHJlKü)
Seramik çamuru kanatlarla karıştıran
değirmen.
Açıklama: Genellikle darçıkım ma­
kinelerinin ön tarafında yer alarak ilk
karıştırmayı yapar.
Va ku ma
15208 yumru kil, (İn g .: hail elav, A lm .:
Ballenlehm (n), F r.: argile (f) fıguline,
Rus.: luapoGudııciH e.ıuua)
Organik madde içeren, yüksek yoğ-
ruklukta ve kur dayanımda, gelenek­
sel seramiklerin yapımında kullanılan
bir kil türü.
15209 yüksek alüminalı çimento, (İn g .:
alnminous eement; high-alıımina ee-
ment, A lm .: Sehmelzzement (m), F r.:
eiment (m) fondu, Rus.: e:ıunoıe.\ıu-
embiı) ne.\ıeHm)
Yüksek alüminalı cürufların elektrik
fırınlarında eritilmesi ile elde edilen
silikat çimentosu.
15210 yüksek kristobalit, (İn g .: h ig h
erystobaliîe, A lm .: Kristobalite (f),
F r.: eristobalite (f), Rus.: umcoko-
me. ıınepamypnmiı rpııcn 1oba. /um)
1470°C ila 1710°C arasında kararlı
olan temel silika yapılarından birisi.
zirkonya
15211 yüksek tridimit, (İn g .: high tridv-
mite, A lm .: Trydimite (f), F r.: tridymi-
te (f), Rus.: sbieoKomeMnepamypubiü
mpuöıiMum)
870°C ila 1470°C arasında kararlı, te­
mel silika yapılarından birisi.
15212 yüzer cam, (İn g .: f l o a t glass, A lm .:
Flossglass (n), F r.: verre (m) flotîeur,
Rus.: cp j ı o a m - c m e K j ı o )
Erimiş camın, indirgen bir atmosfer
altında, erimiş kalay banyosu üzerin­
de yüzerek soğurken şekillendiği yas­
sı cam.
15213 zincir yapılı silikat, (İn g .: ehain
silieate strııeture, A lm .: Kettesilikcı-
testruktur (f), F r.: strııeture (f) si­
liea te en ehaîne, Rus.: cmpyKmypa
eu.ıOKeanoGoü ııenu)
Silika dörtyüzlüsünün köşelerinden
biıieşerek oluşturdukları silikat yapısı.
15214 zirkon, (İn g .: zireon, A lm .: Zirkon
(n): Zirkonsilieat (n), F r.: zireon (m),
Rus.: u ı ı p K o n )
Zirkonyum silikat madeni (ZrSi04).
Açıklama: Çelik dökümhanelerinde
kalıplama malzemesi olarak kullanı­
lan yüksek erime noktasına sahip gü-
çerir bir malzeme.
15215 zirkonya, (in g .: zireonia, A lm .:
Zirkonia (n), F r.: zircone (f), Rus.:
e u â p o K jıo u )
Güçerir ZrO,.
Açıklama: 2750°C'a kadar kullanılır,
elektrik iletkenliği düşük ve ısıl şok
özelliği iyidir.
305
16001 ABS polimer, ABS plastik, (İn g .:
ABS polymer, ABS plastic, A lm .: ABS
Polimer (m); Kunststoff (m); ABS
Plastik (f), F r.: polymere (m) ABS,
R u s .: ABC (AKpujıonumpujıöymadu-
encmupojı) - nojıuMep; ABC-rmacmuK)
Akrilonitril, butadin ve sitren mono-
merlerinin baş harflerinden üretilen
polimer adı.
Açıklama: ABS yapısında bu üç mo-
nomeri bulundurmakta, her üç momo-
merin verdiği özellikleri taşımaktadır.
H H H H H H
ı ı M M
•c-c— ■C—C=C-C-
I I I I
H C=N H H
A: Poliakrilonitril B: Polibütadin
16002 açık kalıpta şekillendirme; elle
yayma yöntemi, (İn g .: open-m old
Processing; hand layout method,
A lm .: offen e verarbeitende Gestal-
tung (f), F r.: in sta lla tio n (f) m anuel-
le, R u s .: np ecc-fop M a omKpumoeo
muna)
Geniş alanı olan kayık, küvet gibi eş­
yaların yapımında kullanılan reçine ve
destek malzemesinin kalıba elle yayıl­
dığı plastik şekillendirme yöntemi.
Güçlendirici
16003 açık merdaneli hadde; lastik
haddesi, ( in g .: open-roll mili;
rubber mili, A lm .: offene Walze (f);
Walze (/) für Gummi (m), F r.: mcıla-
xeur (m); melangeur (m) d cylindres
(m pl); melangeur (m) ouvert, R u s .:
npoKamnbiü cman omKpbimoeo muna)
Plastik ya da lastik bileşenlerinin bir­
birinden biraz farklı hızda dönen ve
ısıtılan merdaneler arasındaki kesme
hareketi ile karıştırıldığı hadde.
16004 ağ polimerleri, (İn g .: networkpoly­
mers, A lm .: Polimernetz (n), F r.:
polymeres (mpl) reticules, R u s .: ce­
me ebi e nonuMepbi)
Ek ya da yoğunlaşma mekanizmaları
ile oluşan, molekülleri üç boyutlu ağ
şeklindeki polimerler.
Açıklama: ör. fenolikler, epoksiler ve
bazı polyesterler.
16005 ağda esneklik, (İn g .: viscoelas-
ticity; viscous flow, A lm .: visko-
elastisch, F r.: viscoelasticite (f);
ecoulement (m) visqueux, R u s .:
6R3Koynpyeocm b)
Cama dönüşüm sıcaklıklarının üzerin­
de polimerin hem esnek hem yoğruk
biçim değiştirme ile kolaylıkla şekil
değiştirmesi.
Açıklama: Zincirlerinin ya da zincir
bölümlerinin gerilme altında yavaşça
birbiri üzerinde kayarak biçim değiş­
tirmesi.
16006 aldehit, (İn g .: aldehyde, A lm .: Al-
dehyd (n), F r.: aldehyde (m), R u s .:
ajibdeeud)
Genel formülü R.HO olan bir dizi or­
ganik bileşik.
Açıklama: R tek değerlikli bir hidro­
karbon köküdür.
307
alifatik hidrokarbonlar

16007 alifatik hidrokarbonlar, (İng.:

a lip h c ıtic lıyd ro e a rb o n s, A lm .: a lip -
hcıtische H v d ro k a rb o n (n),
c a rb ıırc s (n ıp l)
Fr.:
aliphcıtic/ues,
lıyclro -
Rus.:
O H
a.ıucjjcımımeeKue yrıe(co()opo()bi)
Karbon atomlarının halka yerine açık
zincirlerde birleştiği hidrokarbon.
Açıklama: ör. parafın.
16008 alkilasyon, (İng.: a lk v la tio n , İhtı.:
a lk y la tio n , Fr.: c d kyla tio n (f). Rus.:
— C — N—
CLlKlUlipOHüHUe)
16013 anilin, (İn g .: çin ilin e , A lm .: A n ilin ie
Bir alkil grubunu bir molekülden di­ (f), Fr.: ç in ilin e (f), R u s .: cuuliuu )
ğerine taşıma.
Bir benzen halkası ve bir amino grup­
Açıklama: Rafinerilerde düşük mole­
tan oluşan organik kimyasal bileşik.
kül ağırlıklı olefinleri bir tezgen (siil-
firik asit ya da hidroflorik asit) eşliğin­ 16014 aramit lif, (İn g .: a ra m i d fiber, A lm .:
de izobütan ile birleştirir. A ra m ic lfa s e r (f), Fr.: f ik r e (/) a ra m ide,
R u s .: apciMiıâııciH n ıın ib)
16009 alkit; alkit reçine, (İng.: alkvd:
alkvd resin, A lm .: alkdyisches Htırz Kimyasal bireşimlcme ile elde edilen,
(n), Fr.: resine (f) alkyde, Rus.: polimerlerin güçlendirilmesinde kul­
ajKudıtbiü; a.iKubucm e.\to:ıa) lanılan lifler.
Gliserol ve fitalik anhidridden elde Açıklama: Aramit lifler aromatik
edilen kararlı bir yapay reçine. (benzen halkası türü) doğrusal poli-
16010 alkoller, (İng.: aleohols , A lm .: A l- amit yapıdadır. Du Pont tarafından
ko/ıol (m), Fr.: aleools (nıpl), Rus.: Kevlaı* ticari adı altında üretilmekte­
a:ıKoranı) dir.
Bir hidroksil grubun (-OH) bir karbon
atomuna, karbon atomunun bir diğer
hidrojen ve/ya da karbon atomuna 0 0
bağlı olduğu organik bileşikler.
Açıklama: Sanayide ve bilimde rea-
gents. çözücü ve yakıt olarak kullanı­
lırlar.
16011 amino reçine, (İng.: a tn in o resin,
A lm .: A m in o lıa rz (n), Fr.: re sin e (f)
a n ıin o p la ste , Rus.: üM iınoeM o.ıa) Jn
Formaldehidin, amino grubu -NH,
içeren çeşitli bileşiklerle denetimli 16015 aromatik, (ing.: aromatie, Alm.:
tepkimesi sonucu oluşan, ısıl sert poli- aromatiseh, Fr.: aromaticpıe, R u s .:
mer malzemeler. apoMamırneeıaıe coeâıuteuıiH)
Açıklama: Amino reçinelerinin en Benzen halkası türü. bk. benzen hal­
önemli iki türü üre-formaldehit ve kası.
me 1amin-fo rma 1de hi11ir. 16016 aşılı kopolimer; aşılı bağlaşık
16012 amit bağlaç, (İng.: amid linkuge, polimer, (Ing.: graft eopolymer,
A lm .: Amideverkniipfung (f), Fr.: Alm.: veredeki te Kopolimer (m),
eluıîne (j) amide ()), Rus.: ciMiıdııoe Fr.: eopolyıııere (m) greffe, R u s .:
eoeöu/ıe/ıue; u m udi ıcnı co>nh) npıifiumoıı eonaııiMep)
Naylon ya da poliamidlerin tekrar Polimer zinciri üzerine başka bir zin­
eden kimyasal yapı birimleri arasın­ cirin takılması ile oluşan kopolimer
daki bağlantı birimi. polimer. bk. kopolimer.

308

16017 bağlaç, (İng.: linkage, İhtı.: Verk-
nüpfung (/), Fr.: chaîne (f), Rus.:
coedunenue)
Polimerlerde mer zincirlerini birbirine
bağlayan ara birimler.
Açıklama: ör. poliamitlerdeki amit ve
polikarbonatlardaki karbonat bağlaç­
ları.
16018 bakalit, (İng.: hakelite, A lm .: Bakalit
(n), Fr.: hakelite (f), Rus.: 6aKemim)
Uygun tezgen ve yeterli ısı ve basınç
altında formaldehiti i ısıl sert bir feno-
lik plastik malzeme hâlinde polimer-
leşen, üç işlevli fenol molekülüne ve­
rilen ticari ad.
16019 basınçlı kalıplama, (İng.: eomp-
ression molding, A lm .: kompressions-
förmen, Fr.: moulage (m) par eomp-
ression (f), Rus.: KOMnpeccuounoe
(f)opMoeamıe)
Bir ya da daha fazla kalıp boşluğu
olan ısıtılmış kalıba konulan soğuk ya
da ısıtılmış plastik reçinenin sıkıştırı­
larak şekillendirilmesi.
Açıklama: Basınç ve ısı reçineyi eri­
tir ve bir kaç dakikalık basınç ısıl sert
reçinede çapraz bağlanmayı sağlar.
-0 - -0 - -0 -
16020 başlama, (İng.: initiation, Alm.: Ini-
tiierung (f), Fr.: initiation (f), Rus.:
unuijuupoeaHue)
Zincir polimerleşmesinin oluşma ka­
demelerinden ilki.
Açıklama: Bir başlatıcı serbest kök
ve tezgen yardımıyla polimerleşme
tepkimesinin başlatılması. Birinci ka­
deme başlama, ikinci kademe ilerle­
me, üçüncü kademe bitmedir.
16021 benzen halkası, (İng.: benze­
ne ring, Alm.: Benzenring (m), Fr.:
b iy o b o z u lm a lı p o lim e r
anneau (m) de benzene (m), Rus.:
Konbi\o Gensona)
C6 H6 benzen molekülünün karbon
atomlarının oluşturduğu altıgen şekilli
halkaya verilen ad.
Açıklama: Benzenin altı hidrojen
atomu halkanın altı karbon atomuna
tekli bağlarla bağlanmıştır. Kimyasal
formüller içinde çeşitli şekillerde gös­
terilir.
H
H
16022 bireşimli lastik; yapay las­
tik, (in g .: synthetic rubber, A lm .:
synthetiseher Gummi (m), Fr.: ea-
oııtchouc (m) artifieiel; eaoutc bo­
ne (m) synthetigue; elastomere (/)
synthetique, Rus.: eunmemuneenııû
KaynyK)
Lastik özelliklerine sahip, lastik ola­
rak kullanılan çeşitli polimer malze­
meler.
Açıklama: En önemlileri sitren-buta-
din, nitril lastikler, polikloroprenler ve
silikon lastiklerdir.
16023 bitme, (İng.: termination, A lm .: Be-
endigung (f), Ansehlnss (m), Fr.: ter-
miıuıison (f), Rus.: mepMunınaıııın)
Zincir polimerleşmesinin oluşma ka­
demelerinden birisi.
Açıklama: Zincir polimerleşmesin-
de bitirici serbest köklerin katılması
ya da iki zincirin birleşmesi ile zincir
büyümesinin sona ermesi. Birinci ka­
deme başlama, ikinci kademe ilerleme
üçüncü kademe bitmedir.
16024 biyobozulmalı polimer, (İng.: bio-
degradable polvmer, A lm .: biodegra-
dierbare Polymere (/), Fr.: polymere
(m) biodegradable, Rus.: ouoâeepa-
âupytoufuü nojuiMep)
Bakterilerin ve doğal olayların etki­
siyle zamanla çözünen, bozunan poli­
mer.
309
cama dönüşüm sıcaklığı
16025 cama dönüşüm sıcaklığı, (İng.:
glass transition temperature, Alm.:
Glasumwandlungstemperatıır (/), Fr.:
temperature (f) de transition (f) vitre­
nse, Rus.: meMnepamypa nepexoöa a
emeK.ıooöpasHoe eoennmnue; meMne­
pamypa em ekiioaanı m)
İçbiçimsiz polimerin, altına düştüğün­
de eğilmez, camsı bir hal aldığı sıcak­
lık.
Açıklama: Kristal olmayan katının
cam gibi kırılgan durumundan ağda
durumuna geçtiği sıcaklık aralığı. Bu
sıcaklıkta biçim değiştirme esnek du­
rumdan zamana bağlı ağda esnek du­
ruma geçer.
16026 CİS, (İn g .: eis, A lm .: Ausstattııng (t)
eis, Fr.: eonfıguration (j) eis, Rus.:
ifite)
Doymamış bağları molekülün aynı ta­
rafında olan monomer. bk. cis-1,4 po-
liizopren.
16027 cis-1,4 poliizopren, (İn g .: eis-1,4
polyisoprene, A lm .: Poliizopren (m)
eis-1,4, Fr.: polyisoprene (m) eis-1,4,
Rus.: ifiıe-1,4-nounınonpeu)
Yapısal formülü yanda verilen uzun
zincirli bir polimer. eis ön eki me­
til gurubunu ve hidrojen atomlarının
karbon-karbon çift bağının aynı tara­
fında olduğunu ve 1,4 sayısı polimer
zincirinin tekrar eden kimyasal bi­
rimlerinin birinci ve dördüncü karbon
atomları üzerinden bağlandığını gös­
terir.
Açıklama: Doğal lastik başlıca bu
izomerden oluşur.
H( CH3 Hn, H
-C^C= ■ C -hC -
__
H H n
16028 çapraz bağlanma, (İn g .: eross-
linking. A lm .: Krenzverbindııng
310
(f), F r.: re tie u la tio n (f), R u s .:
oopazodanue nonepennbix cdH3eü)
Polimer zincirlerinin üç boyutlu poli­
mer ağı oluşturacak şekilde bir araya
gelmesi.
Açıklama: Polimer zinciri molekül­
leri arasında birincil değerlik bağları
ile oluşur. Isıl sertleşen reçinelerde
olduğu gibi çapraz bağlamanın yay­
gın olması durumunda, bütün atomları
içeren tek bir süper molekül meydana
gelir.
16029 çatlakçık; ince çatlak, (İn g .: cra-
ze, A lm .: S p a lt (m); Riss (m), F r.: fis-
sure (f), R u s .: donocnan mpeufuna)
Yük altındaki camsı plastik malzeme­
lerde kopma öncesi çatlak bölgesinde
oluşan yüksek gerilmeli bölge.
16030 çözelti polimerleş(tir)mesi, (İn g .:
solııtion polymerization, A lm .: Lö-
sungspolimerisation (f), F r.: polyme-
risation (f) d l'etat (m) solide, R u s .:
noıniMepmaıyiH d paemaope)
Monomerin tezgen içeren, tepken ol­
mayan bir çözücüde çözündüğü, açığa
çıkan ısının çözücü tarafından soğu-
rulması ile tepkime hızını düştüğü bir
polimerleşme tepkimesi.
16031 daldırmalı çekme; profil çekme,
(in g .: pultrıısion, A lm .: vertiefungszi-
ehen, F r.: etirage (m) par immersion
(f), R u s .: nyjımpynm)
Sabit kesitli, liflerle güçlendirilmiş
plastik malzeme üretmek için kullanı­
lan bir işlem.
Açıklama: İşlem reçineye daldırılan
lif demetlerinin ısıtılmış bir kalıptan
çekilmesi şeklinde yapılır.
< ekim*
merdaneleri
16032 dallanma, (İn g .: branehing, A lm .:
Verzıveigung (f), F r.: ramifieation (f),
R u s. : omaemauenue)
Ana doğrusal zincirden ayrılan bir
atomun yerini bir diğer doğrusal zin­
cir atomunun alması.

16033 darçıkımla şekillendirme; eks-
trüzyonla şekillendirme, (İng.:
extrusiorı forming, Alm.: Extrusions-
förmen (n); verdrehendbilden, Fr.:
formage (m) par extrusion (f), Rus.:
3Kcmpy3UOHHoe (popMupoeaHue)
En yaygın olarak kullanılan uzun, eşit
kesitte plastik parçalar üretimi yönte­
mi.
A ç ı k l a m a : Bir hazneden akan ısıl
yoğruk taneler vidalı darçıkıcı yardı­
mı ile ısıtma odasında ilerlerken ısı­
tılıp, benzeşikleştirildikten sonra sı­
kıştırılarak ısıtılmış kalıptan geçirilir.
Kalıptan çıkan şekillendirilmiş plastik
götürücü kuşağı üzerinde soğutulur.
16034 demet; lif demeti, (İng.: roving;
tow; bundle, Alm.: ausfasernd; ıım-
herstreichend, Fr.: paquet (m) de fi Is
(mpl): meche (f) de fils (mpl), Rus.:
nynoK; Jiceym)
Bükülmüş ya da bükülmemiş paralel
sürekli lifler.
A ç ı k l a m a : Belirli sayıda ör. 6000 lif­
ten oluşan demet.
16035 demetli kopolimer; demetli bağ­
laşık polimer, (İng.: block copoly-
mer Alm.: blocker Kopolimer (m), Fr.:
copolymere (m) sequence; copolymere
(m) bloc, Rus.: ÖJioKconojıuMep)
Bir zincirde farklı monomerlerin her-
birinin nispeten uzun zincir parçaları
hâlinde, AAAA-BBBB- gibi, bir ara­
ya geldiği kopolimer. bk. k o p o l i m e r .
16036 diasit; çift asit, (İng.: diaeid, Alm.:
Sâurepaar (n), Fr.: diaeide (m), Rus.:
ö e y K u c jı o m n u ı ü )
İki 3/4 COOH gurubu olan bir asit.
16037 diol, (İng.: diol, Alm.: Alkoholpaar
(n) ; Diol (n), Fr.: bialcool (m), Rus.:
duojı)
İki 3/4 OH grubu olan alkol.
doymamış polyester
16038 doğal lastik, (İng.: natural rub-
ber, Alm.: natürlicher Gummi (m),
F r.: caoutchouc (m) naturel, Rus.:
ecmecmeeHHbiü Kay uyk)
Hevea Brasiliensis ağacının lateks de­
nilen sıvısından elde edilen, içinde az
miktarlarda protein, lipid ve organik
tuzlar bulunan cis-1,4 poliizopreni.
16039 doğrusal polimerler, (İng.: line-
ar polymers, Alm.: lineare Polimere
(pl), F r.: polymere (m) lineaire, Rus.:
jıımeüiHbie nojıuMepbi)
Ek ya da yoğunlaşma mekanizmala­
rıyla oluşmuş, uzun molekül zincirle­
rine sahip polimerler.
16040 dolgu maddesi, (İng.: filler, Alm.:
Zusaztstoff (m), F r.: charge (f), Rus.:
Hanojmumejib)
Plastiklerin maliyetini düşürmek için
katılan ucuz madde.
A ç ı k l a m a : Dolgu maddeleri aynı za­
manda çekme dayanımı, darbe daya­
nımı, sertlik, aşınma dayanımı gibi
özellikleri de yükseltebilir.
16041 doymamış bağ, (İng.: unsaturated
bond, Alm.: ungesâttigte Bindung
(f), F r.: liaison (f) non saturee, Rus.:
HenachiıpehHaH ceH3b)
1. Bir organik molekülde iki atomu
birleştiren ikili ya da üçlü ortakla­
şın! bağı. Doymamış bağ tek bağ ha­
line dönüştürüldüğünde polimerleşme
meydana gelir. 2. Karbon içeren mole­
küllerdeki karbon-karbon çift bağlan.
16042 doymamış molekül, (İng.: unsa­
turated molecule, Alm.: ungesâttigtes
Molekül (n), F r.: molecule (f) non
saturee, Rus.: HenacbiıpaeMan Moae-
Kyjıa)
Bir ya da daha fazla karbon-karbon
çift bağına sahip molekül.
16043 doymamış polyester, (İng.: unsa­
turated polyester, Alm.: ungesâttigter
Polyester (m), F r.: polyester (m)
non sature, Rus.: ueuacbi ufaeubiü
no.ııncmep)
Çapraz bağlanarak ısıl sert malzeme­
ler oluşturabilen çift karbon-karbon
paylaşım bağlarına sahip polyester.
A ç ı k l a m a : Temel doymamış polyes­
ter reçinesi bir diolün (iki 3/4 OH gru­
bu olan bir alkol) bir diasit (iki 3/4
311
döküm
COOH gruplu bir asit) ile tepkimesiy­
le meydana gelir.
t ster bağlantısı
1 r\ lsl ı i
R-C-0İH:.+R;/0H: R-^C—O-j-R' + H20
Organik asit \ikol Kster
R \e R' = CH-3-, OH-,—, •..
16044 döküm; plastik dökümü, (İng.:
castitıg, Alm.: Gıtss (m): P/astikguss
(m), Fr.: coıılage (m); moıılagc (m)
par eoulee (f), Rus.: onııımm)
Sıvı plastiğin eam ya da metal kalıp­
lara basınçsız ya da merkezkaç kuv­
vetiyle dökülmesi suretiyle yapılan
şekillendirme yöntemi.
Açıklama: Dökümden sonra malze­
me 25-95°C sıcaklıkta uzun zaman
bekletilerek olgunlaştırılır. Levhaların
ve küçük süs eşyaları, gözlük camları
ve dişliler gibi parçaların üretiminde
kullanılır.
16045 döndürmeli kalıplama, (İng.: m-
tütional molding, Alm.: AEveehseln-
dformen (n), Formcu (n) mit Verdre-
hııng (f), Fr.: rotomoıdagc (m), Rus.:
UcumpoocJKİİÜH (j)()p.UOUKCl)
Polimerlerin iki eksen etrafında dönen
bir kalıp içinde içi boş şekillendiril­
mesinde kullanılan bir yöntem.
Açıklama: İsıtılan kalıp içine konan
toz polimcr malzeme kalıp yüzeyinde
ısınarak erimeden birbirine kaynar.
K a lıp
B irin c il
eksen
k a lıp
T T Ît
V
I kiu ctl
eksen
16046 dönüşümlü kopolimer; dönü­
şümlü bağlaşık polimer, (İng.:
312
alternating eopolymer, A lm .: \veehsel-
hafter Kopolimer (m), F r.: copolymere
(m) al teme, Rus.: nepedyıoıpuüch
eono.ıuMep)
Kopolimerlerin bir türü.
Açıklama: Monomerlerin dizilimi
ı
ABABABAB... şeklindedir, bk. ko­
polimer.
S» 16047 e cami, (İn g .: e g/ass, A lm .: Glas (ry
E, F r.: verre (m) E, Rus.: e cmeıcıo)
Sürekli lifler üretiminde yaygın olarak
kullanılan bir cam türü.
Açıklama: Temel bileşimi %52-56
SiCf, % 12-16 Al,Or % 16-25 CaO ve
%8-13 B,(X olup sodyum ve potas­
yum miktarı sıfır ya da çok düşüktü:*.
Ham haldeyken çekme dayanımı 3,44
GPa, esneklik modülü 72,3 GPa dır.
16048 eğirme, (İn g .: spinning; fiber spiri­
li ing, A lm .: spinnen, F r.: filage (nı,,
Rus. : humonma)
Plastikleri çok delikli kalıptan geçire­
rek ince teller haline getirdikten sonra
birleştirerek plastik lif üretme.
Açıklama: 1. Eriyik eğirmede (poli-
yester lifler) ısıl yoğruk teller hızla so­
ğurken katılaşır. 2. Yaş eğirmede (se­
lüloz lifler) darçıkılan teller polimer-
leşmclerini banyoda tamamlar. Farklı
hızlarda dönen merdaneler telleri uza­
tır ve molekülleri yönlendirir. Kuru
eğirmede asetonda çözünen koyu
plastik darçıkılır ve aseton uçurula-
rak merdanelere girmeden kurumala­
rı sağlanır.
16049 eğme dayanımı, (İn g .: fiexural
strength, A lm .: Biegefestigkeit (f).
F r.: resistanee (/) d la flexion (f), Rus.:
B as ın v lı sıvı eonpomıuuemıe ıneuoy; npomıoemh
aa meııö)
S
Malzemenin eğilmeye direnci.
Açıklama: Karma malzemelerde en
dıştaki lif üzerindeki gerilme.
16050 ek polimerleri, (İn g .: addition poly-
mers, A lm .: Zıısatzpolimere (mpl),
additionele Polimere (mpl), F r.:
polymeres (mpl) d 'addition (/), Rus.:
j öono.unıme.ihiibie nomiMeptı)
Çift ortaklaşan bağlı monomer mole­
küllerin karbon atomlarına ait bağlar­
dan birisi kırılarak elde edilen inerle­
rin uzun zincirler hâlinde birleşmesiy­
le oluşan polimer.

16051 elle döşeme, (İn g .: h a n d lay-up,
A lttı.: H a n d in s ta llie r u n g (f), F r.: ins-
tallatiorı (f) m a n u elle, R u s .: p y m ta n
pacKjıadm)
Liflerle güçlendirilmiş karma malze­
me üretmek için güçlendirici malze­
meye tabakalar hâlinde üst üste kalıp
içine elle yerleştirme işlemi.
Açıklama: Deniz araçlarının gövde­
leri, sıvı tankları, paneller yapımında
kullanılır.
(a) Reçine ve güçlendiricileri yayma
16052 epoksi reçine, (Ing.: e p o x y re s in ,
Alttı.: E p o x y h a rz (n), Fr.: re s in e (f)
ep o x \\ R u s .: ınoKeuönciH cm o . iü )
Olgunlaştıklarında (çapraz bağlandık­
larında) tepkime ürünü açığa çıkar­
mayan, bu nedenle düşük olgunlaşma
büzülmesine sahip ısıl sert bir polimer
malzeme ailesi.
fenol
Açıklama: Ticari epoksilerin çoğu­
nun genel formülü şekildeki gibidir.
Burada Be - benzen halkası olup,
n sıvı reçinelerde genellikle birden
küçük, katı reçinelerde 2 ya da daha
büyüktür. Otomobil ve elektrik sana­
yinde ve karma malzeme yapımında
lif olarak kullanılır.
1
0 ch3 OH CHî ö
/\
CH:— CH—CH; -fO ^B e—Ç—Be—0 —Ofc—CH—CHj- O-Be-C—8e—0—CHr CH—ül?
ı
CH, CHj
16053 eş yönlü uzamsal izomer, (İng.:
isotactic stereoisomer, Alm.: Isotak-
tikstereoisomerie (f), Fr.: stereoiso-
mere (m) isotactique, R u s .: moman-
mım ecKu ü cm epe o u 30Mep)
Bakışımlı olmayan inerlerin zincir
boyunca aynı yönde dizilmeleriyle ile
oluşan polimer yapı.
Açıklama: ör. isotaktik polipropilen.
bk. üç boyutlu izomer.
16054 etilen, (İng.: eth ylen e, Alm.: E tv le n e
(m), F r.: e th y le n e (m), R u s .: m u u e n )
Hidrokarbonların olefin dizilerinin en
basit üyesi, CH, = CH,.
Açıklama: Petrolden elde edilen, ço­
ğunlukla alkol ve plastiklerin üreti­
minde ham madde olarak kullanılan
renksiz, alev almaz gaz. Etkinleştiri­
lerek iki karbon atomu arasındaki çift
paylaşım bağlarından birisi açılınca
her bir karbon atomu bir diğer mole­
külle bağlanacak bir serbest elektrona
sahip olur. bk. zincir polimer; poli­
mer.
16055 etilen glikol; glikol, (İng.: e th y le n e
g ly e o l; g ly e o l, Alm.: E ty le n e g ly k o l
(m ) ; G ly k o l (m), F r.: e th y le n e (m )
g ly e o l (m ): g ly c o l (m), R u s .: j m ı u e -
n o m n ejııiKo.ib; e.ııiKo.ib)
Renksiz, koyu, tatlı bir sıvı, C,H4
(OHÇ
Açıklama: Plastik üretiminde ve katı­
laşma önleyici olarak kullanılır.
16056 fenol, (İng.: p h e n o l, Alm.: P h e n o l
(n ) , F r.: p h e n o l (m), R u s .: (pen o .ı )
Beyaz, kristalli katı, organik asit,
C(HX)H.
31 3
fenolik reçine
Açıklama: Kömür katranından elde
edilir, plastik ve boya yapımında kul­
lanılır.
16057 fenolik reçine, (İng.: p h c n o lic re­
sin, A lm .: P h e n o lh a rz (n), F r.: re sin e
(f) piıenolicpıe, R ııs .: (p e n o jııtn eem n
eMona)
Maça ve kalıp kumu bağlayıcısı ola­
rak kullanılan, fenolün aldehitle poli-
merleştirilmesi ile elde edilen bir reçi­
ne.
16058 floroplastik, (İn g .: flu o r o p la s tie ,
A lm .: F lu o rp la stik (f), F r.: flu o ro p -
lasîicpıe (/), R u s .: (jm o p o ıu a e m )
Bir ya da daha fazla florin atomu içe­
ren monomerlerden yapılmış plastik.
Açıklama: Kimyasal ortamlara çok
dirençlidir, üstün elektriksel yalıtım
özelliklerine sahiptir. En yaygın olan­
ları politetrafloretilen (PTFE, Teflon)
ve poliklortrifloretilendir.
16059 formaldehit, (İn g .: fo r m a ld e h y -
de, A lm .: F o rm a la ld e lıy d (n), F r.:
fo r m a ld e h y d e (f), R u s .: (j)opMcısibde-
euâ)
Amino reçinelerin (ürea-formaldehit
ve melamin-formaldehit) üretimin­
de kullanılan kötü kokulu, renksiz bir
gaz, HCHO.
16060 gerilme gevşemesi, (İn g .: stre ss
rela xa tio n , A l m .: B e la stu n g se n tsp a n -
n u n g (f), F r.: rela xııtio n (f) d e eo n tra -
inte (J), R u s .: p e n a re a n ım na n p a jıee-
uıtü)
Zincirlerin birbiri üzerinden kayma­
sı, kırılmaları ve yeniden oluşmala­
rı sonucu polimer malzemelerde sa­
bit gerinme altında gerilmenin zaman­
la azalması.
16061 ısıl çarpılma sıcaklığı, (İn g .:
h e a t d efie e tio n tem p e ra tn re , A lm .:
Wiu m e a blen kınıgs te m p e ra tıır (f),
F r.: te m p e ra tn re (1) d e d is to rs io n
(f) therm icpıe, R u s .: m e.unepcım ypa
m enjıoaou â u e m o p e u u )
Standart bir plastik deney parçasının,
belirli bir yük altında, belirli bir mik­
tar biçim değiştirdiği sıcaklık.
16062 ısıl sert polimerler; ısıl sert­
ler, (In g .: th e r m o s e ttin g p o ly m e rs ,
A lm .: T h e rm o se tp o lin ıe re (nıpl), F r.:
p o ly m e r e s (nıpl) th e n n o d u r e iss a b le s,
R u s .: m epM opeaK m ınm biü no.ııiM ep)
3 14
Yoğunlaşma mekanizması ile yüksek
sıcaklıkta oluşan, çapraz bağlı ırıakro-
moleküllü yapıda polimerler.
Açıklama: Tepkime ürünlerinden bir
kısmı uzaklaştığından yeniden ısıtıla­
rak şekillendirilemezler. ör. fenolikler,
doymamış poliesteıier ve epoksiler.
16063 ısıl yoğruk polimerler; ısıl yoğ-
ruklar, (Ing.: thermoplastic poly­
mers, A l m . : Thermoplastikpolimere
(f), F r.: polymeres (nıpl) thermoplas-
ticjues, R u s .: mepMonjıaemımecKiıe
nomiMepbi)
Yüksek sıcaklıkta yoğruk bir hal alan,
bağ şekilleri sıcaklıkla değişmediğin­
den defalarca yeniden şekillendirilebi-
len polimerler.
Açıklama: Isılyoğruk polimerler ara­
larında ikincil kalıcı çift kutup bağlan
bulunan polimer zincirlerinden oluşur,
ör. polietilenler, viriller, akrilikler, se-
lülozikler ve naylonlar.
16064 içbiçimsiz polimer, (İng.: a m o rp -
h o u s p o lym er, A lm .: a m o rp h e P o le ­
ni ere, F r.: p o lv m e r e (m ) a m o rp h e,
R u s . : a.uop(/)Hbiu n o m u te p )
Molekül yapısı ve zincirleri düzensiz
biçimde olan polimer.
Açıklama: ör. polisitren.
16065 içitimli kalıplama, (İng.: injeetion
molding, A lm .: injektionformen, F r.:
moulage (m) par injeetion (/), R u s .:
unjıeeKUUonnoe (jjop.voeanue)
1. İsıl yoğruk polimerlerin şekillendi­
rilmesinde kullanılan bir yöntem. 2.
Küçük ve ince kesitleri olan karma­
şık parçaların üretiminde kullanılan
malzemenin bir itenek ya da burgu ile
kalıba basıldığı toz metalürjisi ya da
plastik şekillendirme yöntemi.
Açıklama: 1. Taneli ham madde pis­
ton üstündeki hazneye doldurulur.
Piston malzemeyi 35-140 MPa bir ba­
sınçla iterek sırasıyla ön ısıtma, eritme
ve üst ısıtma bölgelerinden geçirip so­
ğuk kalıba basar. 2. Metal tozu ve ısıl
yoğruk bir bağlayıcı malzeme kırışımı
hamur kıvamını alıncaya kadar ısıtıla­
rak kalıba basılır. Bağlayıcı çözündü­
rülerek ya da buharlaştırılarak uzak­
laştırıldıktan sonra parça sintcrlenir.

Çıkartma
16066 İki İşlevi i, (İn g .: bifurıctional, A lm .:
Z w e ifü n k tio n â r (m), F r.: b ifo n c tio n -
nel, R u s .: ()byx(f)y/iKiqıo//a:/tuhiü)
Bir monomerin sahip olduğu etkin
bağın sayısına o monomerin işlevliği
denir.
Açıklama: Uzun zincirler hâlinde po-
limerleşirken iki etkin bağ kullanan
monomer, ör. etilen, iki işlevli bir mo-
nomerdir.
16067 ilerleme, (İn g .: p ro p a g a tio n , A lm .:
P o lim e risa tio n (f), F r.: p ro p a g a tio n
()), R u s .: p a c n p o c m p a n e n u e )
Zincir polimerleşmesinin oluşma ka­
demelerinden birisi.
Açıklama: Polimer zincirinin mono-
merlerin birbiri arkasına eklenerek
uzaması. Birinci kademe başlama,
ikinci kademe ilerleme, üçüncü kade­
me bitmedir.
16068 imecen alaşımlar; sinerjik ala­
şımlar, (In g .: s y n erg is tic alloys,
A lm .: sy n e r g istisc h e L e g ie r u n g (f),
F r.: m e la n g e s (m pl) sy n e rg iq u e s,
R u s .: cu n ep ru cm u n ecK u e cnnasbi)
Farklı plastik alaşımların bir araya ge­
lerek oluşturdukları yeni alaşımlar.
16069 imit bağlaç, (İn g .: im id lin ka -
ge, A lm .: im id e V erkn ü p fu n g (f),
F r.: c h a în e (f) im id e (/), R u s .: ım u d
c o e d u n e m ıe )
Polimer zincirinde, ör. polieterimitte
zincirler arası bağlantı molekülü.
kademeli polimerleşme
16070 İşlevlik, (İn g .: functionality,
A lm .: Funktionsfâhigkeit (f), F r.:
fonctionnalite (f), R u s .: (pyuKijuo-
najibnocmb)
Bir merin yeni moleküllerin eklene­
bileceği etkin yerinin sayısı ya da bir
monomerde polimerleşmenin oluşa­
cağı yer sayısı.
Açıklama: Bir monomerin iki bağ
yeri varsa iki işlevli monomer denir.
16071 İzomer; eşmer, (İ n g .: isomet; A lm .:
Isomerie ()), F r.: isomere (m), R u s .:
u30Mepa)
Bir molekülle aynı bileşimde, fakat
farklı yapıdaki molekül.
16072 kabarcık şekillendirme, (İn g .:
bubble fo rm in g , A lm .: blasenformen,
F r.: m oulage (m) p a r soufflage (m),
R u s .: ny3bipbKoeoe (popMupoeanue)
Silindirik plastik levhanın cama dö­
nüşüm sıcaklığının altına soğurken iki
yönde genişletilmesi şeklinde yapılan
plastik film üretme yöntemi.
16073 kademeli polimerleşme, (İn g .:
stepwise po lym e rizatio n, A lm .:
schrittw eise P o lim e risa tio n (f), F r.:
p o lym e risa tio n (f) etagee, R u s .: cmy-
nennaman nojıUMepusaifun)
Polimer molekülünün, tek tür, kade­
meli bir tepkime ile büyüdüğü poli­
merleşme mekanizması.
Açıklama: Kademeli polimerlmeş-
mede monomer birimleri birbirleriyle
ya da herhangi boyuttaki bir polimer
315
kalıplama şeridi
molekülü ile tepkimeye girer. Mono-
merin ucundaki etkin grubun poli­
merin uzunluğuna bağlı olmadan hep
aynı tepkinliğe sahip olduğu kabul
edilir. Çoğunlukla, polimeıieşme sü­
reci sonunda su gibi bir yan ürün yo­
ğunlaşarak ayrılır, ör. naylon 6,6'nın,
adipik asit ve hekzametilen diaminden
polimerleşmesi.
16074 kalıplama şeridi, (İn g .: sh e e t-m o l-
cling c o m p o u n d (sem ), A lm .: F a r-
m e n b la tt (n), F r.: film (m ) d e m a n la -
g e (m ) en fe ııille (f), R u s .: tııem oaoıı
jıciMiiHupomntihiıı KOMnayııO)
Plastik reçine, dolgu maddesi ve güç­
lendirme liflerinden oluşan plastik
karma malzeme yapımında kullanılan
şerit hâlinde malzeme.
Açıklama: Kalıplama şeridinin genel­
likle yüzde 25-30'u yaklaşık 2,5 em
uzunluğundaki cam liftir. Genellik­
le kendini taşıyacak kadar ön olgun­
laştırmadan sonra istenilen boyutlar­
da kesilerek kalıplara yerleştirilir. Sı­
cak olgunlaştırmadan sonra eğilmez
bir parça haline gelir.
Recim- dolalı manın»
16075 karbon karası, (Ing.: c a rb o n
black, A lm .: K o h le n sto fifku g e ls (f'p l):
s d n v a rz des Koldenstofifies, F r.: n o ir
(m ) de ca rb o n e (m ); n o ir (m ) de
fiıım ee (f); ecırbon b in e k (m), R u s .:
y a ıe p o â n a n ecuıea)
Açıklama: 50-5000 Â çapındaki kar­
bon kürecikleri, genellikle lastik üreti­
minde dolgu maddesi olarak kullanı­
lır.
16076 karma döküm, (İng.: eom poeas-
tin g , A lm .: g e m is e h te r Gııss (m), F r.:
m o u la g e (m ) pcır in je e tio n (j), R u s .:
KOMÖunııpoaannoe aıım ne)
Dolgu malzemesiyle birlikte bir kalı­
ba yüksek basınç altında basma şek­
31 6
linde yapılan plastik parça üretme
tekniği.
16077 karşıt, (İng. : trans, Alm.: ınnge-
kelırt; e n tg e g e n g e se tz t, F r.: trans,
R u s .: m p a n e -)
Doymamış bağları molekülün karşıt
yönlerinde yer alan bir monomer.
16078 katı asıltı polimerleş(tir)mesi,
(Ing.: sıısp e n sio n p o lim e r iza tıo n ,
Alm.: a u fh d n g e n e P o lim e risa tio n
(f), F r.: p o ly m e r is a tio n (f) d b assa
te m p e ra tu re (f), R u s .: n o .u iM ep u u n u m
e y e n e ın ıtn )
Bir polimerleştirme yöntemi.
Açıklama: Bir tezgenle karıştırılan
monomer katı asıltı olarak suda da­
ğıtılır. Tepkime sonucu açığa çıkan
ısı su tarafından soğurulur. Polimer-
leşmeden sonra tepkime ürünleri sü­
zülüp, yıkanıp kurutularak kalıplama
tozu olarak kullanılır. Polivinil kloriir,
polisitren, poliakronitril ve polimetil
metakrilit gibi bir çok vinil türü poli-
merlerin üretilmesinde kullanılır.
16079 katlanmış zincir modeli, (İng.:
J b ld e d eh a in m odel, Alm.: g e fa lte te
K e tte n m o d e ll (n), F r.: m o d e le (m ) d e
e h a în e (fi) a m o le e ıd e s (fpl) repliees.
R u s .: eıcıadnanihiü ııe n n o ü M odean)
Kısmen kristalli ısıl yoğruk malzeme­
lerde kristalimsi düzenlerden birisi.
Açıklama: Diğeri saçaklı zincir mo­
delidir.
16080 katılaşma; sertleşme, (İn g .:
settin g , A lm .: E rsta rru n g (fi); Vers-
p r ö d u n g (f), F r.: p r is e (/), R u s .:
m nm epdeeanne)
Katı, sert duruma geçme.

Açıklama: Isıl sert polimerlerde çap­
raz bağların oluşma süreci.
16081 katman, (In g .: la m in a ; la m in a te p ly,
A im .: S c h ic h tu n g (f); B e s c h ic h tu n g
(f), F r.: c o u c h e (f) la m in ee, R u s .:
.uiMe.ib)
Katmanlı malzemeyi oluşturan katlar­
dan her biri.
16082 katmanlı plastik levha şekillen­
dirilmesi, (In g .: laminated plastic
s h e e t fo rm in g , A lm .: gefaltete P la s-
tik b la ttv e r fo r m ım g (f), F r.: fo r m a -
g e (m ) des fe u ille s (fpl) la m in e e s
plasticjues, R u s .: cpopMiıpoaanıiH
cjıoucm oeo n.ıacmuKa)
Kısmen olgunlaştırılmış plastik levha­
ların, istenilen kalınlığa kadar, liflerle
beraber ısıtılıp sıkıştırılarak dayanık­
lı, düzgün yüzeyli plastik, karma şe­
rit, levha ya da boruların elde edilme­
si yöntemi.
16083 kitle oranı, (İn g .: bulkfactor, Alm.:
Grössefaktör (m), Fr.: module (m) de
compression (/); eoeffıeient (m) de
eompressibilite (f), R u s .: k o k / h/ h u iu -
enm onpeeeooKu)
Ham plastik kalıplama sıkıtının ya da
plastik toz kümesinin hacminin bun­
lardan üretilen bitmiş parçanın hacmi­
ne oranı.
Açıklama: Katı plastik parçanın yo­
ğunluğunun kendisini meydana geti­
ren kalıplama tozunun yoğunluğuna.
16084 kopolimer; bağlaşık polimer,
(In g .: copohıner, Alm.: Kopolimer
(m), Fr.: eopolymere (m), R u s .: eono-
/lUAiep)
Birden fazla tür monomerin birleşme­
siyle oluşan ek polimeri.
Açıklama: Birleşmedeki dizilme­
ye göre rastgele kopolimer (a), dönü­
kristallilik
şümlü kopolimer (b), demetli kopo­
limer (e) ve aşılı kopolimer (d) gibi
adlar alır.
om
16085 köpük plastikler, (İn g .: fo a m e d
p la s tie s, A lm .: s e h a u m e P la stik s
(fpl); s e h a u m e K u n sts to ffe (m pl), F r.:
m a tie re (f) p la s tig u e m o u sse, R u s .:
n eu o n .ıa em )
Plastik reçineye karıştırılan köpiikle-
yici madde ve ısıl işlem yardımıyla
elde edilen açık ya da kapalı gözenek­
leri olan plastikler.
Açıklama: Paketleme malzemesi gibi
hafifliğin, dolu kalıpla dökümde mo­
del malzemesi gibi yanarken çıkan ga­
zın azlığının önemli olduğu yerlerde
kullanılırlar, bk. dolu kalıpla döküm.
16086 kristalcik, (İn g .: ery sta llite , A lm .:
K ry sta llite (m), F r.: e rista llite (f),
R u s .: Kpuem a.iM im )
Çok kristalli metallerde ya da kristalli
polimerlerde küçük bir kristalli bölge.
16087 kristallilik, (İn g .: erystallin ity, A lm .:
K ris ta lb ild u n g (f), F r.: e ris ta llin ite (f),
R u s .: KpnemaajıuHHoemb)
Molekül zincirlerinin yüksek sıkışık­
lıkta düzenli olarak bir araya gelmesi.
Açıklama: Polimer malzemelerde
kristallilik hiç bir zaman yüzde yüz
değildir ve polimer zincirleri bakışım­
lı olan polimer malzemelerde görülür,
ör. yüksek yoğunluk polietileni %95
kristalliliğe sahip olabilmektedir.
317
kükürtle serleştirme

16088 kükürtle serleştirme, (İn g .: vul- 16090 lastik, (İn g .: rııbber, A lm .: G u m n ıi

ca n iza tio n , A lm .: hcirten m it S c h w e - (n), F r.: c a o u tc h o u c (m), R u s .: Kay-
f e l (m), F r.: vıılcaniscıtion (f), R u s .: l0'K)
syjı kci h u3a ı\ uh) Hevea Brasiliens ağacının sütsü sıvı­
Esnek polimer zincirlerini (a) yük­ sından elde edilen doğal (cis-1,4 polii-
sek sıcaklık ve basınç altında kükürt zopren) ya da bazı polimerlerden elde
atomları vererek çapraz bağlamak su­ edilen bireşimli malzeme.
retiyle sertleştirme (b). 16091 lastik, (İn g .: elastom er, A lm .: G u m -
Açıklama: Terim silisyum lastiklerin­ m i (m ), F r.: e la s to m e re (m), R u s .:
deki çapraz bağlama tepkimeleri için jjıacm oM ep)
de kullanılır. Şekillerini kalıcı olarak değiştirmeden
büyük miktarlarda biçim değiştirebi­
len polimer.
H CH, H H H CH, H H Açıklama: Oda sıcaklığında düşük
I1 i1 11 11 1 |I 11
— Ç—- C = =c—c— —C-~-c— --C-~C— bir gerilme altında boyunun en az iki
I1 katı uzar ve gerilme kaldırıldığında
H H H 1 H hemen hemen başlangıçtaki boyutları­
$ s
H M H j | H na döner.
1! I1 Ii
—C—- C = =c— c — —C1 - -c— 16092 lateks, (İn g . : latex, A lm .: M ilc h s h a ft
I! | I1 |1 -C- -C—
i 1 1 11 (f), F r.: la te x (m), R u s .: ııameKc)
H CH, H H H CH, H H Ağaçlardan çıkan beyaz, sütsü sıvı.
(o) (6) Açıklama: Heva Brasiliensis adı ve­
rilen ağaçtan çıkan içinde küçük las­
16089 kütle polimerleş(tir)mesi, (İn g .: tik parçacıkları olan lateks doğal las­
b u lk p o ly m e riza tio n , A lm .: M a s se p o - tik üretiminde kullanılır.
lim e risa tio n (f), F r.: p o ly m e r is a tio n 16093 maleik asit, ( in g .: m a le ic acid,
(f) en m a sse (f), R u s .: ııa ıu M e p ın a n u n A lm .: M a le ik sâ u r e (f), F r.: a c id e
& oöbeM e) (m ) m a le iq u e , R u s .: M ajıeunoecm
Gerektiğinde ısıtılan ve soğutulan bir Kucjıom a)
tepkimeç içinde monomer ve etkinleş- Polyester reçine yapımında kullanılan
tiricinin karıştırıldığı, sıvı monomeri doymamış, kristalsi dikarboksilik asit,
doğrudan poliıuerleştirme yöntemi. HOOCCH - CHCOOH.
Açıklama: Polimer kendi monomeri 16094 melamin, (in g .: m e la m in , A lm .:
içinde çözünür kalmaktadır. Düşük M e la m in (n), F r.: m e la m in e (f), R u s .:
tepkime ısısı nedeniyle, yoğunlaşma MejlOMUH)
polimerleşmesi tepkimelerinden ço­ Amino reçinelerin yapımında kullanı­
ğunda kullanılmaktadır. lan aminli bileşik.
nh2 nh2
11 H H I
N + VÇ + N SN —
II 1 i 11 1
H2N N N nh2
Melamin f ormaldehit Melamin

NH2 nh2

Ak + h2o
N

H2N N—CH2—ISI' nh2

H H
Melamin - formaldehit
molekülü

318
 plastik kaynağı

16095 mer, (İ n g .: mer, A lm .: M e r (m), F r.: daha fazla elektronun uzaklaşmasını

m e r (m ), R u s .: Mep) önleyici.
İkili ortaklaşım bağı kırılmış, polimer 16100 olgunlaştırma; pişirme, (İn g .:
üretiminde kullanılan, polimer zinci­ cure; set, A lm .: h e ile n ; Z u sa m m e n s -
rinde tekrar eden birim olan molekül. te llu n g (f), F r.: c u is so n (f), R u s .:
Açıklama: ör. şekildeki C2H4. onm epotedenue, e a p m )
Genellikle ısıtma sonucu kimyasal ya
H H H H da yayınımla bağ oluşturarak sertleş­
7 *X\ •
/ tirme.
Hektronlaf [ • •0 .V0 1 1 16101 özgül çekme dayanımı, ( İ n g r .s p e -
—c— c- cific tensile strength, A lm .: spezifische
Zugfestigkeit (f), F r.: resistance (/) d la
H H H H traction (f) specifique, R u s .: ydentnan
npoHHoemb na pacnmjiceHue)
Bir malzemenin çekme dayanımının
16096 monomer, (In g .: monomet: A lm .: yoğunluğuna bölümü.
Monomer (m), F r.: monomere (m), 16102 özgül çekme modülü, (İn g .: sp e -
R u s .: MonoMep) cific te n sile m o d u lu s, A lm .: sp e zifisc -
Doymamış ya da çift bağı olan basit h e r Z u g m o d u l (m ), F r.: m o d ü le (m ) d e
molekül bileşikleri. tra c tio n ()) sp e c ifiq u e , R u s .:y d e jib n a n
Açıklama: ör. C2H4 etilen molekülü. M odynb na pacm Hcucenue)
Bir malzemenin çekme modülünün
H H H H yoğunluğuna bölümü.
o \ • 16103 perdahlı haddeleme, (İn g .: e a le n -
O / • \» d erin g , A lm .: D ü n n w a lze n (n), F r.:
Klekîronlar^ C lljC Ç=Ç c a le n d r a g e (m), R u s .: Kajıandpupoea-
v y • i i nue)
H H H H Haddeleme yöntemi ile lastik ya da
ısılyoğruk şerit malzeme üretim yön­
16097 naylon; poliamit, (I n g .:p o lv a m id e ; temi.
nylon, A lm .: P o lia m id (n); N y lo n (n), Açıklama: Bir dizi merdaneden ge­
F r.: n y lo n (m ); p o ly a m id e (/), R u s .: çirilerek şekillendirilen malzeme, son
nojıuciMud; n a m o n ) merdaneden sıyrılır.
Ana zincir yapısında tekrar eden bir
amit grubu bulunan, ısı ile şekillendi­
rilen bir ısıl yoğruk.
16098 nitril lastiği, (in g .: n itrile rubbeı;
A lm .: N itr ilg u m m i (m), F r.: c a o u tc -
h o u c (m ) nitrile, R u s .: num pujıoebiü
KaynyK)
%55-82 butadin ve %45-18 akrilonit-
rilden oluşan bireşimli lastik.
Açıklama: Doğal lastikten daha pa­
halı olduğundan yağ ve çözücüle­ 16104 plastik kaynağı, (In g .: p la s tic w el-
re yüksek direncin istendiği yerlerde ding, A lm .: K u n s ts o ffs c h w e is s e n (n);
kullanılır. P la s tik s c h w e is s u n g (f), F r.: so u d a -
16099 oksitlenme önleyici, (İn g .: a n ti- g e (m ) d e s m a tie re s (fpl) p la s tig ııe s,
oxid a n t, A lm .: A n tio x y d a tio n s m itte l R u s .: njıacm ım ecK an c m p m )
(n), F r.: a n tio x y d a n t, R u s .: anm uoK - Metal kaynak yöntemlerinin birçoğu
cudanm ) plastikler içinde kullanılmaktadır, bk.
Oksijenle birleşmeyi önleyici. Bir sesüstü kaynağı; sürtünme kaynağı;
bileşik, kök ya da iyondan bir ya da gaz kaynağı; sıcak levha kaynağı.

319
poliakrilonitril

16105 poliakrilonitril, (İ n g .: p o ly a e r v lo - silo.vane, R u s .: no.ınopeanoeıuıoK can

n itr ile , A lttı.: P o lia e r y lo n itr il (m), Silikon lastiklerden birisi.
F r.: p o ly c ıc ry lo n itrile (m), R ııs.:
naııtüKpiLioıııım piLi)
Genellikle lif yapımında kullanılan ch 3
genel amaçlı bir ısıl yoğruk.
s ı— o
H H H H' H H I
I—
-—- 1- -—
3

—_ ıI_ —_
ch
-C - C —
c^
II
16109 poliester reçineler, (Ing.: p o ly e s ­
H Hn H C=N te r resi tıs. Alttı.: P o ly e ste rh a rz sto ffe n
(p l ), F r.: re sin e s (fp l) po lyester, R u s .:
16106 poliamit; naylon, (İng.: p o ly a m id e ; e.)laihi no. ıın e m e p a )
n y lo ıı, Alttı.: P olicım id (n); N y lo n (n), Polihidrokarbon alkolleri ve polikar-
F r.: n ylo n (m ); p o ly a m id e (J), R u s .: boksilik asitler ya da anhidridlerir.
no.ıuüM ud: n a ın o n ) basamak polimerleşmesi ile meydana
Eritilerek şekillendirilebilen, yapısal gelen ağ polimerleri.
birimleri birbirlerinden farklı, amit
bağlaç içeren ısıl yoğruklar ailesi. ;0 0 To "]
Açıklama: Ailenin bireylerini tanım­ \İA i
lamakta kullanılan kesirli sayılardan CH,__
(ör. naylon 6,6) ilki tepkiye giren hek- uj y^ , «v
o
zametilen diamindeki karbon sayısını, CH-,
İkincisi tepkimeye giren organik asit­ PolicUTİıııit İmit b ağl an tıs ı

teki (ör. adipik asit) karbon sayısını

vermektedir. 16110 polieterimit, (İn g .: p o ly e th e ri-
m ide. A lttı.: P o lie th e rin ıid e (fl
H 0 0‘ F r.: p o iye t h e r (m ) i m ide, R u s .:
! I « 0j| Hj naıu em ep ıiM in ))
— N— (CHjn— N— C— (CHj)4— C- Am iti bağlantısı
Bir mühendislik ısıl yoğruk plastiği.
-C -N - 16111 polietilen, ( İ n g .: p o ly e th v le n e , A ln ı.:
H P o lie th y le n e (n), Fr.: p o ly e th v le n e
(nı), R u s .: n a ıı n m ı n e n )
16107 polibutilen terefitalat, (İng.: Etilenin polimerleşmesi ile elde edi­
p o ly h ııtv /e n e te r e p h th a la te , Alttı.: len, beyazdan saydama değişen bir
P o lih n te ly n te re p h a la te (nı), F t\: renkte, genel maksatlı bir ısıl yoğruk
p o ly h u ty le n e (nı) te r e p lıta la te , R u s .:
m epetftm aaam no.ıııdym u.ıena)
Bir mühendislik ısıl plastiği, PBT. H H

C— c

H H
16112 polietilen terefitalat, (İn g .: p o l-
y e th y le n e tere p h th a la te , A lttı.: P o-
lie th y le n e te r e p h tlu ıla te (n), F r.:
16108 polidimetil siloksan, (İn g .: p o /v - p o ly e th v le n e (m ) terep lıta la te, R u s .:
d in ıe th v l siloxcıne , A lın .: P o lid im e th y - m e p e tltn u u a m n a ıı n m ı u e n a )
lsilo x a n e (n), F r.: p o ly d im e îh y l (m) Bir mühendislik ısıl plastiği, PET.

3 20
 polimer

16117 polikloropren; neopren, (İ n g .:

HH
ı ı/A s i n Ol ' H HH H/û \
1 1 i 1 İ mi
O'
İ l i l ' ' i iı I1 p o ly c h lo ro p re n e ; n eo p ren e, A lm .:
-o-c-c^o-c# Vc- -0-C-C-C-C40-C# Vc- P o lic h lo ro p re n (n); N e o p re n (n), F r
11 W 1 II 1 Y'' \=J j, p o ly c h lo r o p r e n e (m ); n e o p re n e (m ),
H H/ n H H H H/ R u s ,: nojıu xjıo p n p en ; n e o n p e n )
*------- tsler bağUatıst L-------Ester btfiııtoı
Açıklama: Bir yapay lastik türü.
Ptrfktiltı tm ftılıt (PU) Poiibatiles tereftatıt (PBT)

16113 polifenilen oksit, (İ n g ,:p o ly p h e n y - H C1 H H

le n e oxide, A lm ,: P o lip h e n y le n o x id İ l l i
(n), F r,: p o ly p h e n y le n e (m ) oxyde, .ç — c ~ C — C—
R u s ,: OKuet nojıııcpenunena) I
Bir mühendislik ısıl plastiği. H H

16118 poliklorotrifloretilen, (İn g .: p o ly c -

h lo r o triflu o re th y le n e (p c tfe ), A lm .:
P o lic h lo ro triflu o r e th y le n (n), F r.:
p o ly c h lo r o tr iflu o r e th y le n e (m ), R u s .:
nojıuxjıopm pu-(f)m op3m ujıeH )
Genel maksatlı bir ısıl yoğruk.
Açıklama: Her dört flor atomundan
16114 polifenilen sülfür, (İn g .: p o ly ­ birisinin klor atomu ile yer değiştir­
p h e n y le n e su lfid e (pps), ryton,
mesi ile oluşan polimer.
A lm .: P o ly p h e n y le n s u lfid (n), F r.:
p o ly p h e n y le n e (m ) sü lfü re, R u s .:
nojıucpenujıen cyjibtpuâ) F F
Bir mühendislik ısıl yoğruğu. 1
1
C --C -
'/ %
F Cl
16115 poliizopren, (in g .: polyisopre-
16119 polimer; polimer malzeme; plas­
ne, A lm .: Polyisoprone (m), F r.:
tik, (İn g .: polymer; polymeric ma-
polyisoprene (m), R u s .: naıuınonpen)
terial; plastic, A lm .: Polimer (m);
Açıklama: Doğal lastik, lastik ailesi­ Polymer (m); polimerisches Mate-
nin genel adı. bk. cis-1,4 poliizopren; rial (n), F r.: polymere (m), R u s .:
trans-1,4 poliizopren. nojııiMep; nojıuMepnuû Mamepııaa;
16116 pol ikarbonat, (İn g .: polycarhonate, n.ıacmMacca)
A lm .: Pol ikarbonat (n), F r.: polycar-
10.000-1.000.000 g (g.mol)1 molekül
bonate (m), R u s .: no.ıuKapdoııam) ağırlığında dev organik moleküller.
Açıklama: Yüksek dayanımlı bir mü­ Açıklama: Bu moleküllerden olu­
hendislik ısıl yoğruğu. şan, hafif, yenime dayanıklı, yalıtkan,
yüksek sıcaklığa dayanıklı olmayan
malzeme, ör. şekilde verilen etilen
inerlerinden oluşan polietilen. Bir­
kaç şekilde sınıflanır: -Polimerleşme
CH3 mekanizmalarına göre: ek polimerle-
ri, yoğunlaşma polimerleri. Polimer
yapısına göre: çizgisel polimerler, ağ

321
polimerlerin şekillendirilmesi

H H H
1 H

• c •
:
• — c1 - - e -
i Her bir
bağı olan mer
: 1 i
H H H H

H H H H H H H H
1 1 1 I J I
1 i 1
Ç---- 1
--- C-----C---- C - —ç -----c---- -c— -e— 1
1İ 1î 11 i j 1 | ı
l 1 1 1 1
H H H H H H H H
►
►Polietilen
H\ H H H H H H H
: •
• c (* * c **)c • • C •• C •• C •• C •• C •
*
J
:V : ; ; *
H H H H H H H H

polimeıieri. Davranışlarına göre: ısıl Açıklama: Isıl sert polimerler poli-

yoğruk polimerler, ısıl sert polimerler,
esnek polimerler ya da lastikler
16120 polimerlerin şekillendirilmesi,
(In g .: fo r m i n g o f p o lv m e r s , A lm .:
V erförm ııng (f) d e r P o lv m e rs (m pl),
F r.: fo r m a g e (m ) d es p o ly m e r e s (m pl),
R u s .: fo p M u p o e a ııu e no.m M epoe)
Isıl yoğruk polimerler erime sıcaklı­
ğına yakın derecelere kadar ısıtılarak
yoğruk bir katı ya da sıvı hâlinde şe­
killendirilir.
merleşmeden sonra şekil değiştireme­
yeceklerinden polimerleşme ve şekil
verme işlemi beraberce yürütülür. Isıl
yoğruk polimerler; darçıkım (a), üfle­
meli kalıplama (b), basınçlı kalıplama
(c), vakumlu kalıplama (d), merdane-
leme (e), çıkrık içitimli kalıplama (f)
ile ve ısıl sert polimerler; sıkıştırmak
kalıplama (g), taşımalı kalıplama (h)
ile şekillendirilir.

322

16121 polimerleş(tir)me tepkimeleri;
zincir büyümeli polimerleşme,
(İn g .: polymerization reactions;
chain-growth polymerisation, A lm .:
Polimerisationsreaktionen (fpl), F r.:
reactions (fpl) de polymerisation (f),
R u s , : peaKi^uu nojıuMepusaijuu)
Monomerlerin kimyasal olarak uzun
molekül zincirleri hâlinde birleşerek
polimer oluşturması.
Açıklama: ör. etilen molekülünün iki
karbon bağının açılarak tek bir payla­
şım bağı ile bir diğer moleküle bağ­
lanması tepkimesi. Zincir büyümeli
polimerleşme üç kademede oluşur:
Başlama, çoğalma ve tamamlanma,
bk. polimerleş (tir)me yöntemleri.
Mer
’h H* 'H H'
I 1
1 1
c==c ısı
----------*
basınç
—-c--C-
l 16125 polioksimetilen,
l1 I1
tezgen
I
_H H H
Etilen Polietilen
monomer (polimer)
16122 polimerleş(tir)me yöntemleri,
(In g ,: polymerization methods, A lm ,:
Polimerisationsverfahren (npl), F r.:
methodes (fpl) de polymerisation (f),
R u s ,: Memodbi nojıuMepu3aifuu)
Aynı cins monomer bileşiğinin mole­
küllerinin bir araya gelmesi ile daha
büyük molekülde yeni bir bileşiğin
oluşması yöntemleri. Polimerleştirme
yöntemlerinin en önemlileri kütle po-
limerleştirmesi, çözelti polimerleştir-
mesi, katı asıltı polimerleştirmesi ve
sıvı asıltı polimerleştirmesidir.
16123 polimerleşme derecesi, (İn g .:
degree o f polymerization, A lm ,: Po-
limerisationsgrad (m), F r,: degre (m)
de polymerisation (f), R u s ,: cmenenb
nojıuMepu3aijuu)
polistiren
Bir polimer zincirinin molekül kütle­
sinin, zincirin merinin molekül kütle­
sine bölümü ya da bir polimer zinci­
rindeki merlerin sayısı.
Açıklama: ör. polietilene ait formül­
de n ile gösterilen sayı polietilen için
yaklaşık 3500 ila 25.000 arasında de­
ğişmektedir.
16124 polimetil metakrilat (pmma),
(In g ,: polymethyl methacrylate
(pmma), A lm ,: Polimethylmethacrylat
(n), F r ,: polymethyl (m) methacrylate,
R u s ,: nojıuMemujiMemaKpuııam)
Akril grubundan, sert, saydam bir ısıl
yoğruk.
H CH3
I I ‘
c— c
O
S
H C
OCR,
(İn g .: polyoxy-
methylene, A lm ,: Polioxymethylene
(m), F r ,: polyoxymethylene (m), R u s .:
nojıuoKCUMemıuıen)
Asetal türü, yüksek dayanmalı bir mü­
hendislik ısıl yoğruğu.
16126 polipropilen, (İn g .: polypropy-
lene, A lm .: Polipropylen (n), F r.:
polypropylene (m ), R u s .: nonunponu-
nen)
Düşük maliyetli, petrokimya artıkla­
rından elde edilen genel maksatlı bir
ısıl yoğruk.
H H
ı ı
c— c—
I I
H C H 3
16127 polistiren, (İn g .: polystyrene, A lm .:
Polistyren (n), F r.: polystyrene (m),
R u s .: nojıucmupojı)
Genel maksatlı bir ısıl yoğruk.
32 3
polisülfon

Liflerle güçlendirilmiş karma malze­

me üretmek için püskürtme tabancası­
nın kullanıldığı işlem.
Açıklama: Doğranmış lifler, tezgenlı
reçine ile karıştırılır ya da reçine ile
aynı zamanda kalıp içine püskürtülür.
Doğranmış demet Katman

16128 polisülfon, (In g .: p o /y s ıd fo n e , A lm .:

P o lisü lfo n (n), F r.: p o ly s u lfo n e (m),
R u s. : nom ıev.iM pon)
Sert, kuvvetli, ısıya dayanıklı bir mü­
hendislik ısıl yoğruğu.

de »îeti kalıbı

16132 reçine, (İng.: resin, A lm .: H a rz (nj,

F r.: resine (f), R u s .: cMaıa)
1. Bitkilerden çıkartılan içbiçimsiz
madde (doğal reçine). 2. Küçük mole­
küllerin bir arada yoğunlaşması ya da
16129 politetrafloretilen, (İn g .:p o ly te tr a f- polimerleşmeleri ile elde edilen yük­
lııorethylene, A lm .: P o lite tra flııre ty - sek moleküllü, organik bileşik (yapay
h le n e (n), Fr.: p o ly te tr a flııo r e tlıy le n e reçine).
(m), R u s .: n o ju m e m p tu jn n o p 'jm ın e n ) 16133 renklendirici, (İng.: pigment, A lm .:
Floroplastikler ailesinden genel mak­ Farbstoff (m), F r.: pigment (m), R u s .:
satlı bir ısıl yoğruk. nueMenm)
16130 polivinil klorür (pvc), (Ing.: p o lv - Boya ya da plastiklere renk veren ge­
v in vl chloricle (pvc), A lm .: P o liv in v l- nellikle toz hâlindeki madde.
c h lo r id (n), Fr.: c h lo n tr e (m ) d e p o ly - 16134 rezol, (İng.: re sol, A lm .: R e so l (m)
vinyle, R u s .: n a ıu e ım ın .v ıo p u â ) F r.: re s o l (m), R u s .: p eso .ı)

Katkılarla çeşitli özellikler verilen ge­ Formalin/fenol oranı birden küçük

nel maksatlı bir ısıl yoğruk. asit ortamda elde edilen bir tür fenolik
reçine.
Açıklama: Hekzametilentetraminle
birleştirildiğinde ısıda sertleşen, ka­
H H buk kalıplamada kullanılan bir katkı
malzemesi olur.
16135 s camı, (İng.: s-g la ss, A lm .:
Glcıs s (n)-S, F r.: ver re (m ) S, R u s .:
e -cm eıcıo )
Dayanım-ağırlık oranı E camından
daha yüksek birinci derecede askeri
ve hava uzay uygulamalarında karma
malzeme güçlendiricisi olarak kulla­
16131 püskürtmeli döşeme, (İng.: sprav nılan bir cam türü.
lav-up, A lm .: sp r ü h e n d e B edee- Açıklama: Ömeksel bir bileşimi yak­
k u n g (f), F r.: p ıd v e r is a tio n (/), R u s .: laşık %65 SiO„ %25 A170 3 ve %10
K oncepeaıım ı p a e n b u ıe u ue.it) MgO olan S camının çekme dayanımı

32 4

4,48 GPa 'nın üzerinde, esneklik mo­
dülü 85,4 GPa civarındadır.
16136 saçaklı zincir modeli, (İng.:
fringed-micelle model, Alm.: gef-
ran ste s K e tte n m o d e ll (n), F r.:
modele (m ) intermoleculaire, R u s .:
6axpoM Ham biü i{enuoû Modem)
Kısmen kristalli ısıl yoğruk malzeme­
lerde kristalimsi düzenlerden birisi.
Açıklama: Diğeri katlanmış zincir
modelidir.
16137 sarkan; sarkık, (İng.: pendant,
Alm.: hangend, F r.: pendant, R u s .:
noösecKa)
Asılı halde duran.
Açıklama: Ana zincir karbonlarına
bağlı gruplar, bk. üç boyutlu izomer.
16138 selüloz, (İng.: c e llu lo se, Alm.:
Z e ll s t o ff (m), F r.: e e llu lo s e (f), R u s .:
u e j L iı a ı o 'ia )
Ağaç malzemenin % 45-55 "ini oluş­
turan glukoz birimlerinden oluşan, po-
limerleşme derecesi 500-1000 arasın­
da doğrusal polimer.
Açıklama: Bitkilerde glukoz birimle­
ri birbirlerine ortaklaşan bağı ile selü­
loz molekülleri ise hidrojen ve kalıcı
çift kutup bağları ile bağlanmıştır.
16139 serbest kök, (ing.: fr e e ra d ica l,
Alm.: fr e ie r W urzel (m), F r.: r a d ic a l
(m ) libre, R u s .: ceo ö o â n b iü p a d u m z ı)
Çiftlenmemiş (serbest elektron) bir
elektronu olan, dolayısıyla bir di­
ğer molekülün çiftlenmemiş bir diğer
elektronu ile ortaklaşan bağı yapabi­
len atom grubu.
sıvı asıltı polimerleş
16140 sıcak basmalı kalıplama; basma­
lı kalıplama, (İn g .: hot-compression
molding; compression molding,
A lm .: JVarmkompressionsformen (n),
F r.: moulage (m ) par compression
(f) â chaud; moulage (m ) par comp­
ression (j), R u s .: KOMnpeccuonnoe
(popMoeanue)
Bir polimer şekillendirme yöntemi.
Açıklama: Sıcak basmalı kalıplama­
da ön şekil verilmiş, polimerleşmemiş
ham plastik ısıtılmış kalıba yerleştiri­
lir ve ısıtılmış üst kalıpla basılır. Ba­
sınç ve ısı, plastiği eriterek kalıp boş­
luğunu doldurmasını sağlar. Malzeme
kalıp içinde olgunlaştıktan (polimer-
leştikten) sonra kalıp açılır.
16141 sıcak levha kaynağı, (İn g .: k o t
p la te w eld in g , A lm .: w a rm p la tte
S e fn v e issu n g (f), F r.: s o u d a g e (m ) a
p la q u e (f) ch a u ffee, R u s .: n a ep e m an
caapm )
Sıcak bir levha yüzeyine tutulan plas­
tik parça yüzeylerinin yeteri sıcaklığa
ulaşıp yüzeyleri eriyince birbiri üzeri­
ne bastırılarak yapıştırılması şeklinde
yapılan kaynak.
16142 sıkım, (İn g .: p a riso n , A lm .: H a n d -
v o ll (I); F a ııstv o ll (f), F r.: p a r a is o n
(f), R u s .: nyjibKa)
Kalıba basılacak miktarda, yarı eri­
miş, ağda plastik ya da cam.
16143 sıvı asıltı polimerleş(tir)mesi,
(İn g .: e m u ls io n p o lv m e r iz a tio n , A lm .:
e m u lsio n e P o lim e risa tio n (/), F r.:
p o ly m e r is a tio n (f) en e m u lsio n (f),
ch 2o h h oh
H OH Jn CH20H
325
soğuk kalıplama

R us.: iMy.ibcuoHucuı nojıuMepusaı^uH) akışım önlemek için ham maddenin

Bir polimerleştirme yöntemi. bir ön haznede eritildikten sonra kalıp
Açıklama: Polimerleşme süreci katı boşluğuna basıldığı polimer şekillen­
asıltı polimerleşmesi gibi su ortamın- dirme yöntemi.
dadır ve tepkime ile açığa çıkan ısı su
tarafından soğurulmaktadır, farkı, mo-
nomerin çok küçük parçacıklar haline
gelmesi için bir sıvı asıltı yapıcı ile
karıştırılmasıdır.
16144 soğuk kalıplama, (İng.: c o ld m o l-
ding, A l m .: K a ltfo rm e n (n), F r.: m o -
u la g e (m ) â f r o id , R u s .: xo jıo d u o e
npeccoeamıe)
Isıl sert malzemenin soğuk olarak
preslendikten sonra fırında olgunlaş­ 16148 tepkime içitimli kalıplama, (İn g .:
tırılması şeklinde yapılan bir plastik re a c tio n in je c tio n m o ld in g (rim ),
şekillendirme yöntemi. A lm .: F o rm e n (n) m it in je k to n a le r R e-
Açıklama: Ekonomik, fakat yüzey ve a k tio n (f), F r.: m o u la g e (m ) â in je c tio n
boyutsal hassasiyeti olmayan bir yön­ (f) â re a c tio n (f), R u s .: p e a K iju o n n o e
temdir. unofceKijuoHHoe (fop M o e an u e )
Kalıba basılma sırasında birbirleriyle
karıştırılan iki monomerin tepkimesi
x ile oluşturulan polimer kalıplama yön­
temi.
— Si— O Açıklama: Gerekli sıcaklığı tepkime
sağlamaktadır.
I
Lx' n T e p k e n haznesi T e p k e n haznesi

16145 stiren akrilonitril (san), (İn g .:

sty r e n e -a c ıy lo n itr ile san, A lm .: S ty-
re n e -A c r y lo n itrille San, F r.: s ty re n e
a c ry lo n itrile (m), R u s .: cm npojıaK pu-
jıojtum pıuı (C A H ))
Sitiren ve akrilonitrilin rastgele kopo-
îimeri olan genel maksatlı ısıl yoğruk-
lar.
16146 stiren butadin lastik (sbr), (İn g .:
sty re n e -b u ta d in e rııb b e r (sbr), A lm .:
G u m m i von S ty re n e -B u ta d in e , F r.:
c a o u tc h o u c (m ) s ty r e n e -b u ta d ie n e
(m ), R u s .: p e 3 u n a cm u p o ru ıa cm -
övm aduena)
En yaygın olarak kullanılan bireşimli
lastik.
16147 taşımalı kalıplama, (İn g .: tr a n sfe r
m o ld in g , A lm .: tr a g lic h e s F ö rm e n (n),
F r.: m o u la g e (m ) p a r tr a n s fe r t (m ),
R u s .: m p a n c fe p H o e n p e c c o e a n u e )
Sıcak basmalı kalıplamadaki her ta­
rafta aynı olmayan basıncın yol açtı­
ğı girdabı ve eşit olmayan malzeme
16149 ters yönlü üç boyutlu izomer,
(İn g .: s y n d io ta c tic stereoisom er,
A lm .: S te re o iso m e r (m ) m it S yn d io -
ta ctik, F r.: ste re o iso m e re (m ) s y n d io -
ta ctiq u e , R u s .: cuH Ö uom aKm m ecKuü
cm epeo usoAiep)
Bakışımlı olmayan merlerin zincir
boyunca karşılıklı, belirli sırayla dizil­
meleriyle ile oluşan polimer yapı.
Açıklama: ör. sindiotektik polipropi-
len. bk. üç boyutlu izomer.
16150 trans-1,4 poliizopren, (İn g .:
tr a n s -1,4 p o ly iso p re n , g u tta -p e rc -
ha, A lm .: u m w a n d - l,4 P o ly iso p re n ,

326
 ure

tr a n s -1 ,4 P o ly iso p re n , F r.: g u tta - 16154 Üç İşlevli, (İn g .: tr ifu n c tio n a l, A lm .:

p e r c h a (/); tra n s 1 -4 p o ly is o p r e n e (m), d re ifu n ktio n sg e m a ss, F r.: tr ifo n c tio n -
R u s .: ijuc-1 ,4 -n o jıu u 3 o n p eu ) n e l (m ), R u s .: m pex(pynKijuoH ajibH biü)
Uzun zincirli bir polimer. Uzun zincirler hâlinde polimerleşir-
Açıklama: cis öneki metil gurubunu ken üç etkin bağ kullanan monomer,
ve hidrojen atomlarının karbon-kar- ör. fenol, C6H5OH.
bon çift bağının birbirlerinin karşı Açıklama: Bir monomerin sahip ol­
tarafında olduğunu ve 1,4 sayısı po­ duğu etkin bağın sayısına o monome­
limer zincirinin tekrar eden kimyasal rin işlevliği denir.
birimlerinin birinci ve dördüncü kar­
bon atomları üzerinden bağlandığım
gösterir. Bükülmez malzeme olarak ' H / C H 3\ H
kristalleşebilmektedir.
■c-v-c=c-Vc-
I\ i ;I
H \ H / H

16155 üflemeli kalıplama, (İn g .: b lo w

m o ld in g , A lm .: F o rm e n (n) m it B la se n
(n), F r.: m o u la g e (m ) p a r s o u ffia g e
(m), R u s .: pa3Ö yenoe (popM oeanue)
Isıtılmış bir polimer tüpün ya da yarı
erimiş, ağda plastik sıkımın kalıp için­
de gaz basıncıyla genişletilmesi esa­
16151 türdeş polimer, (İng.: h o m o p o ly - sına dayanan polimer şekillendirme
mer, Alm.: H o m o p o ly m e re (f), F r.: yöntemi.
h o m o p o ly m e re (m), R u s .: roM ono/ıu-
Açıklama: Başlangıçta cam sanayin­
Mep) de kullanılmakta olan bu yöntem has­
Polimer zinciri sadece bir tür mono- sas bir zaman ve sıcaklık denetimini
merin tekrarı ile oluşan polimer. gerektirir.
16152 üç boyuta özel tezgen, (İng.: ste-
re o sp e c ific c a ta lyst, Alm.: ste re o sp e -
cific h e B e s c h le u n ig e r (m), F r.: c a ta ly -
s e u r (m ) ste re o sp e c ifiq u e , R u s .: cm e -
p e o c n eıpupım ecK u ü nam an u sa m o p )
Polilmerleşmede çoğunlukla belirli
bir tür üç boyutlu izomer oluşturan bir
tezgen.
Açıklama: ör. propileni çoğunlukla
isotaktik polipropilen izomer olarak
polimerleştirmek için kullanılan Zieg-
ler tezgeni.
16153 üç boyutlu izomer, (İng.: ste-
reoisom er, Alm.: S te re o iso m e r
(m), F r.: ste re o iso m ere (m), R u s .:
cm epeousoM ep)
Aynı kimyasal bileşime fakat farklı
yapısal dizilime sahip olan molekül
bileşikleri.
Açıklama: Üç farklı biçimde olabilir: 16156 Üre, (İn g .: urea, A lm .: H a r n s to ff( m ) ,
Yönsüz üç boyutlu izomer, Eş yönlü F r.: u re e (f), R u s .: M oneeım a)
üç boyutlu izomer ve Ters yönlü üç Üre formaldehit ön polimeri yapımın­
boyutlu izomer. da kullanılan CO (NH2)2 malzemesi.

327
vakum torbalı kalıplama
16157 vakum torbalı kalıplama, (İng.:
va cu u m b a g m o ld in g , A lm .: F o n n e n
(n) m it V aku u m h eu tel (ti), F r.: m oıı-
la g e (m ) p a r s a c (m ) s o n s vid e (m );
fo r m a g e (m ) p a r sa c (m ) so u s vide
(m), R u s .: cpopM ocauue M cm oâoM
eaKvyMHOCo m e um a)
Liflerle güçlendirilmiş plastik parçalar
üretiminde kullanılan bir yöntem.
Açıklama: Yönlenmiş liflerle güç­
lendirilmiş olgunlaştırılmamış levha
hâlindeki plastik malzeme üst üste,
lifler farklı yönlere gelecek şekilde bir
kalıp üzerine yayıldıktan sonra bir va­
kum torbası içinde, 190°C civarındaki
bir sıcaklıkta ve 7 kg/cm2civarında bir
basınç altında olgunlaştırılarak şekil­
lendirilir.
16158 vakumda kalıplama, (İng.: she-
et molding: vacuum molding, Alm.:
Formcu (n) ııntcr Vakuum (n), F r.:
moulage (m) sous vide (m); formage
(m ) so u s vide (m), R u s .: caKVVMUoe
(popM ocanue)
Şekillendirme basıncının alt kalıba
uygulanan vakum, üsten hava basıncı
ya da üst kalıp ile elde edildiği ince
plastik levhaların şekillendirilmesi
yöntemi.
16159 vakumda şekillendirme, (İng.:
vacuum form ing: thermoforming,
Alttı.: Verförmen (n) ııntcr Vakuum
(n ) , F r.: fo r m a g e (m ) so u s vide (m),
R u s .: (uiKyyMiıoe (fopM iıpocauııe:
m ep.\ ıo (pop. uııpo ca m ı e)
Isıl yoğruk plastiklerin şekillendiril­
mesinde yaygın olarak kullanılan yön­
tem.
Açıklama: Kalıp üzerine yerleştirilen
ve ısıtılarak yumuşatılan plastiğin ka­
lıp uygulanan vakumla şekillendiril­
mesi esasına dayanır.
İMinıa lambaları avık İMlma lambaları kapalı
328
16160 vinil polimer, (İng.: v in y l p o ly -
m er Alm.: V in y lk n n ssto ff (m),
F r.: p o ly m e r e (m ) v in yliq u e, R u s .:
aııuujıtnmıı nonUMep)
Etilen monomerin sadece bir hidrojen
atomunun bir diğer atom ya da atom
grubu ile (R1) yer değiştirilmesi sonu­
cu oluşan polimer.
Açıklama: ör. polivinil klorür, poli-
porpilen, polisitren, acronitril ve poli­
vinil asetat.
"h h " ~H H"
I iI I I
-n -
n1---
1
n C=C
—I
-—
I I
R,J _H R,
16161 viniliden polimer, (İn g .: v in y lid e n e
p o ly m e ı: Alm.: V in ilid e n k u n ssto ff (m ),
F r.: p o ly m e r e (m ) v in ylid en e, R u s .:
u u n ıu ııâ e u a n oji u.\ıep)
Açıklama: Polimerleşmede etilen
molekülü üzerindeki karbon atom­
larının her ikisinin de diğer atom ya
da atom grupları ile yer değiştirmesi
hâlinde polimere verilen ad. bk. vinil
polimer.
16162 yoğunlaşma polimerleri, (İng.:
e o n d e n sa tio n p o ly m e rs , Alm.:
V erd ich tıın g sku n ssto ffe (pl), Fr.:
p o ly m e r e s (m p l) d e e o n d e n sa tio n (f),
R u s .: K ondeneanııonubie nonıiM epbi)
İki ya da daha fazla cins polimerin su
gibi bir yan ürün çıkartan bir kimyasal
işlemle birleşerek oluşturdukları poli-
merler.
Açıklama: Kademeli polimerleşme
tepkimelerinin çoğu yan ürün çıkart­
tıklarından bu tür polimerleşmeye yo­
ğunlaşma polimerleşmesi adı da veri­
lir.
16163 yönsüz üç boyutlu izomer, (İng.:
ataetie stereoisomer, Alm.: Ataeties-
tereoisomer (m), F r.: stereoisomere
(m) ataeticpıe, R u s .: amaKmımecKiıü
emepeomoMep)
Bakışımsız inerlerin zincir boyunca
rastgele dizilmeleriyle ile oluşan poli­
mer yapı.

Açıklama: ör. ataktik polipropilen.
bk. üç boyutlu izomer.
16164 yüzel erimeli plastik, (İn g .: p la s -
tic, A lm .: K u n s s to ff (m), F r.: plasti-
q u e (m), R u s .: ruıacmMacca)
Isıyı, ısıya maruz kalan yüzeyden mal­
zeme kaybı ile soğurarak alt tabakaları
ısıdan koruyan plastik malzeme.
16165 zincir polimer; polimer zinciri,
(İn g .: c h a in p o ly m e r ; p o ly m e r ch a -
zincir polimer
in, A lm .: Kettenkunsstoffe (m), F r.:
chaine (f) de polymere (m), R u s .:
ijefmoü nojıuMep)
Yapısı büyük sayıda tekrar eden iner­
lerden oluşan yüksek molekül yapılı
bileşik.
Açıklama: Polimerlerin çoğunda ana
zincirin atomlarının çoğunu karbon
atomları oluşturur.
329
17001 asfalt, (İn g .: a sp h a lt, A lm .: A sp -
h a lt (m), F r.: a sp h a lte (m), R u s .:
accpajibm)
1. Bitümen. 2. Dolgu malzemesi ve
bitümenin karışımı ile elde edilen,
genellikle yol yapımında kullanılan
karma malzeme, bk. bitümen.
17002 bakışımlı katman, (İn g .: symmet-
ric lam inate, A lm .: symmetrische
Beschichtung (f), F r.: stra tifie (m)
sym etrique; couche (f) sym etrique .
R u s .: cuMMcmpuHHbiü jıaMunam)
Dizilme sırasının, kalınlığının orta
kısmında her iki tarafın birbirinin
ayna görüntüsü olduğu katman.
17003 bal peteği, (İn g .: h o n e y c o m b , A lm .:
W abe (f); H o n ig yva b e (f), F r.: n id
(m ) d ’a b e ille s (fpl), R u s .: comoeau
KOHcmpyKipiH)
Genellikle ince alüminyum sacdan
ya da camla güçlendirilmiş plastikten
yapılmış şeritlerin birbirlerine petek
şeklinde tutturulması ile elde edilen
yapı.
Açıklama: Hafiflik ve dayanımın bir­
likte gerektiği yerlerde, ör. uçak göv­
desinin içten desteklenmesinde, yapı
elemanı olarak kullanılır.
17004 beton, (In g .: co n crete, A lm .: B e to n
(m ), F r.: b e to n (m ), R u s .: ö e m o u )
Kum ve çakılın çimento ile bağlanma­
sıyla elde edilen karma malzeme.
17005 bitümen, (İn g .: b itü m e n , A lm .: B i­
til m en (n), F r.: b itu m e (m), R u s .: 6u-
myju)
Geniş bir molekül ağırlığı aralığına ve
ısıl yoğruk polimer özelliklerine sa­
hip, hidrokarbonlar ve biraz oksijen,
kükürt ve diğer bazı katışkılar içeren,
çoğunlukla petrol arıtılması sırasında,
daha az miktarda bitümenli kayalar­
dan (kaya asfaltı) ve yüzey yığmalar­
dan (göl asfaltı) elde edilen malzeme.
17006 boyut oranı, (İn g .: a s p e c t ratio,
A lm .: D im e n s io n s v e r h â ltn is (n), F r.:
ra p p o r t (m ) d e s d im e n s io n s (fpl),
R u s .: xo3(p(puqueH m n p o n o p ijiıo -
HClJlbHOCmu)
Lifin boyunun çapı ile bölümü.
17007 büyütken doku, (İn g .: ca m b iu m ,
A lm .: B ild u n g s g e w e b e (/), F r.: c a m ­
b iu m (m), R u s .: KaMÖuü)
Bir ağaçta tahta ile kabuk altı arasında
büyüyen hücreler tabakası.
17008 çift metaller, (İn g .: b i m e ta li ıcs,
A lm .: Z w e iv e r b u n d m e ta lle (npl), F r.:
b im e ta lliq u e s (m pl), R u s .: öuMeman-
mmecKuü)
Bilhassa sıcaklıkla genleşmeleri farklı
iki malzemenin üst üste sağlam bir şe­
kilde birleştirilmesiyle yapılan malze­
meler.
Açıklama: Farklı genleşme karma
malzemenin sıcaklıkla eğilmesine yol
açar. Bu özellikleri nedeniyle çift ter­
mostat ya da devre açıcı kapayıcı ola­
rak kullanılır. Invar ( (Fe-Ni)- (Cu-
331
dağılım dayanımlaşmalı karma malzemeler
Zn)) ve monel ( (Mn-Ni-Cu)- (Ni-
Cr-Fe)) önemli çift metallerdir. Had­
deleme (a), patlayıcılar (b), darçıkım
(e) ve lehimleme (d) gibi yöntemlerle
elde edilir.
17009 dağdım dayanımlaşmalı karma
malzemeler, (İng.: dispersion-
strengthened eomposites, A ln u : fein-
\’cı 'te il te hes tat ıdigt e Vet'hım d w e t'k -
stoffe (mpl), F r.: conıposites (mpl)
renforees par dispersioıı (/), R u s .:
öucnepcııouuo-ynpoaueıııibie komuo-
3linibl)
100 Â ila 2500 Â arasındaki çaplar­
da sert, kararlı parçacıklarla oluşturu­
lan karma malzemeler.
Açıklama: Parçacıkların aykırı yer­
leşimlerin hareketlerini engellemesi
karma malzemenin dayanımını artırır.
Genel olarak parçacıklar anafaza ka­
tılırlarsa da anafaz içindeki bazı ele­
mentlerin iç oksitlenmesiyle de elde
edikleri olur. Bu tür karma malzeme­
lere ve uygulama alanlarına şu örnek­
ler verilebilir: Ag-CdO elektrik kon­
tak malzemeleri, A1-A12(X atom reak­
törleri parçaları, Ni-%20 Cr-ThO, tür­
332
bin motor parçaları, Pb-PbO akü ızga­
raları.
17010 gerçek parçacıktı karma malze­
meler, (In g .: tru e p a rtic u la te co m -
p o s ite s , A lm .: z u tre ffe n d e te ilw e is e
V e rb ıuu h ve rkstoffe (m p l), F r.: com po-
sites (m p l) ren fo re es p a r d is p e rs io n ( f
de p a rtie u le s (fp l), R u s .: KOMtıosumhi
ııem m utoü na e m u ijb i)
Dayanımı artırmaktan ziyade bazı
özellikleri elde etmek amacıyla me­
tal, seramik ve polimeri erin karışımı
ile elde edilen karma malzemeler.
Açıklama: Bu tür karma malzemelere
örnek olarak WC, TaC, TiC gibi kar­
bürleri içeren kesme takımlarını; SiC .
AfCX, BN gibi aşındırıcıları içeren
zımpara taşlarını; volfram parçacık­
larıyla güçlendirilmiş gümüş elektrİK
temas uçlarını; karbon siyahı ile (50-
5000 Â çapındaki karbon kürecikleri)
güçlendirilmiş lastikleri, katı pelte dö­
küm malzemelerini; ZrO, ile toklaştı­
rılan seramikleri gösterebiliriz.
17011 giydirme, (in g .: eladding, A ln u :
gekleidet, F r.: doııblage (m), R u s .:
onat ornat; n. taKupoam)
Bir metal üzerinde haddeleme, kay­
nak, döküm, kalın kimyasal yığma ya
da kalın elektrokaplama gibi yöntem­
lerle bir diğer metalden ince bir tabaka
oluşturma, bk. giydirmeli metaller.
17012 giydirmeli metaller, (İng.: eladme­
tal's, A ln u : gekleidete Metalle (npl)
F r.: metau.r (mpl) plaqııes; metau.r
(mpl) doubles, R u s .: n.ıaKupoaanıibie
Memao/tbi)
Birbiri üzerine yapıştırılan iki üç taba­
ka malzemeden oluşan karma malze­
me.
Açıklama: Genellikle ucuz bir ara
malzeme üzerine yenime ya da aşın­
maya dayanıklı malzeme tabakası
kaplanarak elde edilen karma malze­
me. Sıcak haddeleme ile yapılan giy­
dirmede ince dış tabaka üzerinde bu­
lunduğu metale atom yayınımı ile
bağlanır, ör. Cu-%20Ni'nin iki yüzeyi
Cu-%80Ni ile kaplanarak yapılan para
malzemesi, yüzeyi endüstriyel saflık­
taki alüminyumla kaplanan Al-Cu ala­
şımı, Alclad.

17013 İç odun, (İng.: heartwood, Alttı.:
Herzholz (n), Fr.: em ir (m) du bois
(m), R u s .: cepdifeeuna öpeeecımbi)
Damarlı ağaçların en iç kısımdaki me­
kanik destek görevi yapan cansız do­
kusu.
17014 incelif sarma, (İtıg.: filamerıt win-
ding, Alm.: fademvinden, Fr.: rou-
lage (m) des filaments (mpl), R u s .:
HdMomm eojıOKüiı)
Genellikle yüksek dayanımlı, liflerle
güçlendirilmiş, delikli, silindir şeklin­
deki parçaların üretiminde kullanılan
plastik karma malzeme üretim yön­
temlerinden birisi.
Açıklama: Plastik reçine ile kaplan­
mış lifler dönen bir tambur üzerine
sarılarak yapılır.
17015 İplik, (İng.: yanı, Alm.: Gam (n),
Fr.: fil ( m ); file (m), Rus.:
(İOjkmoh)
Sürekli lifçiklerin bir araya sarılması
ile yapılan cam lifi. bk. cam lifi.
17016 karbon lifi, (ing.: carhon fiber,
Alm.: Kohlenstofifaser (f): Kahlefis­
tofifiber (f), Fr.: fibre (f) de earbone
(m), Rus.: ye.ıepodııemoe eaıoKito)
Karma malzemelerde plastik reçine
anafazı güçlendirmek için kullanılan
lifler.
Açıklama: Çekme dayanımları 3-4,5
karma malzeme
GPa esneklik modülleri 190-250 GPa
civarında, 1,7-2,1 g/cm3 yoğunluğun­
dadır. Genellikle poliakronitril (PAN)
ya da ziftten yapılır. Karbon liflerinin
içinde lifli ağı bir sıraya getirmek için
gerilen lifler daha sonra ısıtılarak içle­
rindeki oksijen, hidrojen ve azot uzak­
laştırılır.
17017 karbonlaştırma, (İng.: earboni-
zing;pyrolizing, A lm .: verkohlen, F r.:
pyrolyse (f), R u s .: mpooııınaıpiH;
nupojunanuH)
Bir polimer lifinin karbon olmayan
atomlarının uzaklaştırılarak yüksek
dayanımda grafit lifin elde edilmesi
işlemi.
17018 karışımlar kuralı, (İng.: rule o f
mixtııres, A lm .: Hebelgesetz (n);
Mischungsgesetz (n), F r.: loi (fi) des
melanges (mpl), R u s .: npaeujıo eme­
re îı)
Tekyönlii karma malzemenin modülü­
nün (Ec) içindeki malzemelerin hacim
oranları (f) ile orantılı olduğunu belir­
ten kural.
Açıklama: Ec= f Ef + (1 -f) Em.
17019 karma malzeme; kompozit mal­
zeme, (ing.: composite material;
eomposite, A lm .: Verbıındwerk-
hvh o k
stoffi (m), F r.: eomposite (m), R u s .:
eoemaenoü Mamepua.ı; KOMiumım)
Birbirinden şekil ya da bileşimleriy­
le farklı ve birbiri içinde çözünmeyen
iki ya da daha fazla malzemenin, baş­
langıçta sahip olmadıkları özellikle­
ri elde etmek amacıyla birleştirilmele­
riyle elde edilen malzeme.
Açıklama: Malzeme şekline bağlı
olarak parçacıkla güçlendirilen karma
malzemeler, liflerle güçlendirilen kar­
ma malzemeler, katmanlı karma mal-
l üksek dayanımlı Vüksek ınodiillii
karbon lifi karbon lifi
333
katmanlı
zemeler diye sınıflandırılabilir. Katı­
laşma karma malzemeleri, lifli karma
malzemelerin bir diğer türüdür.
17020 katmanlı, (İn g .: la m in a te , A im .:
L a m in a re (f), F r.: stra tifie (m), R u s .:
M HOeOCJl OllHbl İl)
1. Organik bir yapıştırıcı ile birleştiril­
miş tabaka şeklinde karma malzeme,
ör. kontraplak; polivinil botiral ile bir­
leştirilmiş iki cam tabakasından olu­
şan emniyet camı. 2. Birbirine birleş­
tirilmiş iki ya da daha fazla metal ta­
bakasından oluşan levha ya da çubuk
şeklindeki malzeme. 3. Şerit hâlinde
malzemeleri birbirine genellikle ısı ve
basınç altında bağlayarak elde edilen
karma malzeme.
Açıklama: Liflerle güçlendirilmiş
katmanların sürekli liflerinin daima
aynı yönde olması durumunda tek
yönlü katmanlı, farklı yönlerde olma­
sı durumunda çok yönlü katmanlı adı­
nı alır.
17021 katmanlı karma malzemeler,
(İn g .: la m in a r c o m p o site M aterials,
A im .: L a m in a re v e r b u n d w e r k sto ffe
(m pl), F r.: c o m p o site s (m pl) stra tifies,
R u s .: cJiouembie KOMmrmnuoHHbie
Mamepuajibi)
Yumuşak, siinek malzemenin aşınma­
ya dayanıklı bir malzeme ile kaplan­
ması ile yapılan malzemeler, giydir­
mek metaller, katmanlar ve çift metal­
ler.
17022 lif, (İn g .: fiber, A lm . : F ib e r (f); F a s e r
(f), F r .:fib r e (f). R u s. : sojiokho )
1. Karma malzemeleri güçlendirme­
de kullanılan ince ve uzun bir şek­
le sahip, içine yerleştirilen anafaza
göre daha sert ve dayanıklı malzeme.
2. Dövük metallerin mikroskop altın­
da uzunlamasına kesitlerinde ya da lif­
li kırılma yüzeylerinde kendini göste­
334
ren uzamış tane yapısı, bk. e camı; s
camı.
Açıklama: En yaygın olarak kullanı­
lanı cam liflerdir. Yeni malzemelerde
yaygın olarak kullanılanları ise bor ve
grafit lifleridir. Bor lifler volfram tel
etrafına bor buharı çökeltilerek, grafit
lifler organik bir lifin etrafında grafitin
oksitlenmesi, karbonlanması ve grafit-
lenmesi ile elde edilir.
17023 lifli karma malzemeler, (İng.: fi-
b e r-re in fo rc e d c o m p o site s, Alm.:
fa s e r v e r s ta r k te V e rb u n d w erksto ffe
(m pl), F r.: c o m p o site s (m pl) ren fo rces
d e fib r e s (fpl), R u s .: apMupoeauubiu
60J1 0K H 0.M U K O M 1103M jU O H H b lÜ M üm C -
pucvı)
Daha dayanmalı malzemeden liflerin
daha yumuşak ve sünek anafaza yer­
leştirilmesiyle elde edilen karma mal­
zemeler.
Açıklama: Cam, karbon ya da aram id
liflerle güçlendirilmiş polyester ya da
epoksi plastik anafaz ve samanla güç­
lendirilmiş kerpiç bu tür malzemelere
örnektir.
17024 lif demeti, (İng.: stra n d , Alm.: F a -
s e r (f): F ib e r (f), F r.: b rin (m ), R u s .:
nynoK sojiokoh)
Cam lifi üretiminde lifçiklerin bir ara­
ya gelerek oluşturdukları lif. bk. canı
lifi.
17025 lignin, (İng.: lignin, Alm.: Lignirı
(n), F r.: lig n in e (f), R u s .: jıuenuıı)
Ağaçta hücre duvarlarındaki selüloz
zincirleri ve ayrı lifleri birbirlerine
bağlayan, üç boyutlu çapraz bağlı, fe­
nol birimlerinden oluşan polimer zin­
ciri.
17026 lumen, (İng.: lum en, Alm.: L o c h (n).
F r.: lu m e n (m), R u s .: .iuom en)

Ağaç lifli hücrelerinin ortasındaki
boşluk.
17027 metal ana fazlı karma malzeme-
ler, (In g .: m e ta l-m a trix com posites,
A l m . : M e ta llm a trix v e rb u n d v e rk s to ffe
(m p l), F r co m p o site s (m p l) â m a t-
ric e (f) m e ta lliq u e , R u s .: KOMnosuifu-
ouHbie Mcımepucuibi c M em ajuıunecKoü
M a m p u ije ü )
Hava-uzay sanayinde ve uçak türbin­
lerinde ve otomobil motorlarında kul­
lanılan yüksek dayanım-ağırlık oranlı
malzemeler.
Açıklama: Sürekli liflerle, süreksiz
liflerle ve parçacıklarla güçlendirilen
üç ana türü bulunmaktadır. Sürekli lif­
lerle güçlendirilen karma malzemeler
içinde katılaşma sırasında fazlardan
birisinin tüysü şeklinde büyüdüğü öz­
den karma malzemeler de vardır.
17028 organikleme, (İn g .: sizin g , A lm .:
o rg a n is c h e B e s c h ic h tu n g (]), F r.: en-
c o lla g e (m), R u s .: 3aM acjıu6am ıe)
Cam lifi malzemede bağı ve neme da­
yanımı artırmak için cam liflerinin or­
ganik bir malzemeyle kaplanması.
17029 Öncü lif, (İn g .:p r e c u r s e r , A lm .: P re-
c u r s e r (m ), F r.: p r e c u r s e u r (m), R u s .:
n p en yp co p )
Karbon lif üretmek için karbonlanan
poliakronitril ya da katran polimer
zinciri.
17030 özden karma; katılaşma karma
malzemesi, (İn g .: in -s itu co m p o -
site, A lm .: e c h te r V e rb u n d w e rk s to ff
(m), F r.: co m p o site (m ) in -s itu , R u s .:
CMeuıaHHüH 3ameepdeeaHun)
Uygun şartlarda, sıvıdan, düzenli bir
karma yapıya sahip olarak katılaşan
malzeme.
Açıklama: Genellikle, ötektik bile­
şimdeki yüksek saflıktaki malzeme­
lerde sıvı-katı ara yüzeyinin çok ya­
vaş hareket ettiği yönlenmiş bir katı­
laşma ile elde edilir. Fazlardan birisi
yönlenmiş özlifler hâlinde katılaşarak
anafazı güçlendirici etki yapar.
17031 özek doku hücresi, (İn g .: p a -
ren ch ym a , A lm .: s c h w a m m ig e Z el-
ie n s u b sta n z (f), F r.: p a r e n c h y m e (m),
R u s .: n a p e u x u n a )
Ağacın besin depolayan kısa ve nispe­
ten ince duvarlı hücreleri.
selüloz zinciri
17032 özlif; iğnecik, (İn g .: w hisker, A lm .:
K e rn fib e r (f); W h isk e r (f), F r.: h a r­
b e (f); tr ic h ite (f); p o il (m), R u s .:
Hum eeudubiü Kpucm anjı)
Genellikle aykırı yerleşimsiz, tek kris­
tal hâlinde ve bu nedenle kuramsal
malzeme dayanımında, çok ince lifler
hâlindeki parçacıklar.
Açıklama: Katılaşma karma malze­
melerinde ya da elektroyığma sırasın­
da oluşur.
17033 parçacık destekli karma mal­
zemeler, (İn g .: particulate-rein-
forced composite materials, A lm .:
teilweise verstârkte Verbundwerk-
stoffe (mpl), F r.: composites (mpl)
renforces de particules (fpl), R u s .:
KOMno3uijuoHHbiü Mamepuajı ua
ocnoee apMupo6QHHbix Hacmini)
Daha yumuşak ve sünek bir anafaz
içerisinde bir biçimli dağılmış sert,
gevrek parçalardan oluşan karma mal­
zeme.
Açıklama: İki cinse ayrılır: dağılım
dayanımlaşmalı karma malzemeler ve
parçacıklı karma malzemeler.
17034 pestil, (İn g .: p re p re g s, A lm .: F la -
d en (n), F r.: p r e im p r e g n e (m ), R u s .:
npenpeeu)
Polimerleşmemiş reçine emdirilmiş,
içinde lif tabakaları bulunabilen kalıp­
lamaya hazır kumaş.
Açıklama: Reçinesi ‘B’ kademesi­
ne kadar kısmen olgunlaştırılmış ku­
maşlar üreticiye katmanlı bir ürünün
katmanları olarak verilir. Reçineli ku­
maşlar üst üste konarak istenilen şe­
kil verildikten sonra polimerleşme ta­
bakaları, genellikle ısı ve basınçla ol­
gunlaştırılırken birbirlerine yapıştırı­
lır.
17035 sandviç, (İn g .: s a n d w ich , A lm .:
S a n d w ich (m), F r.: s a n d w ic h (m),
R u s .: cjıo u cm a n cm pyK m ypa; o ı ı ö -
6U H)
Hafif, düşük yoğunluktaki malzeme­
nin daha yoğun ve dayanıklı bir taba­
ka ile çevrilmesiyle elde edilen hafif
ve esnemez karma malzeme.
17036 selüloz zinciri, (İn g .: m icrofibril,
A lm .: Z e lls to ffk e tte (f), F r.: fib rille (f)
c e llu lo s iq u e ; m ic ro fib re (/); m icro fib -
335
seramik ana fazlı karma malzemeler (sak)
r ille (f), R u s .: M iiKpo(j)uf)pujua)
Kristal selüloz çekirdek etrafında içbi-
çimsiz yarı selüloz ve ligninin meyda­
na getirdiği, ağaç liflerindeki hücre ci­
darlarının yapı elemanı.
17037 seramik ana fazlı karma malze­
meler (sak), (İng.: ceramic matrix
composites (eme), Alın.: Keramise-
h em a trixverb ım d w'erks tof]e (mpl),
F r.: composites (mpl) a matriee
(f) eeramicpıe, R u s .: noMUonımbi e
KepciMimecKou Mampuifeü)
Seramik anafazları parçacıklarla güç­
lendirilmiş karma malzemeler.
Açıklama: Güçlendiren parçacıkla­
rın şekline göre üç türü bulunmakta­
dır: Sürekli liflerle güçlendirildiler
örülmüş SiC lifleri arasına kimyasal
buhar yığma ile seramik doldurularak
ya da SiC lifler cam-seramik bir mal­
zemeyle kaplanarak elde edilirler. Sü­
reksiz liflerle (özliflerle) ya da parça­
336
cıklarla güçlendirilenler ise genellik­
le sıcak eş basınçlı presleme gibi yön­
temlerle üretilirler, ör. bu tür seramik­
lerde yaygın olarak kullanılan SiC öz-
lifler alüminanm kırılma tokluğunu iki
kat yükseltmektedirler.
17038 sert odunlu ağaçlar, (İng.: hard-
M'ood trees, Alm.: hartholze Bâume
(mpl), F r.: arbres (mpl) d'un bois (m)
fart dur, R u s .: uuemeeuubie depesun)
Geniş yaprakları, kaplı tohumları olan
ağaçlar.
Açıklama: ör. meşe, akçaağaç, dişbu­
dak.
17039 yumuşak odunlu ağaçlar, (İng.:
softM ’o o d trees, Alm.: w e ie h h o lze
Baum e (m p l), F r.: a rb re s (m p l) d ’un
b o is (m ) tendre, R u s .: öepeeo e mhc-
kou öpeeeeuuou)
İğnemsi, dar, ince yaprakları olan to­
humları açıkta ağaçlar.
Açıklama: ör. çam, köknar, ladin.
18001 alan etkisi, (İ n g .: a rea effect, A lm .:
W irkung (f) d e s B e re ic h e s; Z o n e w ir-
k u n g (f), F r e f f e t (m ) d e z o n e (f),
R u s .: ejıuHHue n o e e p x u o c m u )
Galvanik çift metal yeniminde kato-
dik alanların anodik alanlara oram
18002 anolit, (İn g .: a n o lyte, A lm .: A n o lit
(fi, F r.: a n o ly te (m), R u s .: anojıum )
Bir elektrokimyasal hücrede anoda bi­
tişik elektrolit.
18003 anot, (İn g .: anode, A lm .: A n o d e (fi,
F r.: a n o d e (fi, R u s .: anoö)
Pil, akü, elektrokimyasal hücre,
X-ışmı tüpü ya da vakum tüpü gibi bir
sistemde elektronların sistemi terk et­
tiği uç.
Açıklama: Bu sistemlerin ilk ikisinde
uç eksi, diğerlerinde artıdır. Bir elekt­
rokimyasal hücrede iyonlar hâlinde
çözünen ve dış devreye elektron veren
metal, bk. elektrokimyasal hücre.
18004 anot çamuru, (İn g .: a n o d e m ud;
a n o d e slim e, A lm .: A n o d e sc h la m m
(m), F r.: b o u e (fi anodicjue, R u s .:
a n o d n b iü un)
Ticari elektroliz işleminde anodun çö­
zümü sırasında oluşan çözünmeyen
artık.
18005 anot etkisi, (in g .: a n o d e effect,
A lm .: W irkung (f) d e r A n o d e ; E in flu ss
(m ) d e r A n o d e (fi, F r.: e ffe t (m ) a n o -
dique, R u s .: anod n b iü 3 (p(peKm)
Bir elektrolizde anodun kutuplaşması.
Açıklama: Anodun elektrolitten bir
gaz filmi ile ayrılması sonucu geri­
limdeki ani artış ve buna tekabül eden
amperdeki düşüş ile kendini belli eder.
18006 anot filmi, (İn g .: a n o d e film , A lm .:
A n o d e film (m ); A n o d e s c h ic h t (f), F r.:
film (m ) a n o d iq u e , R u s .: a n o d m m
njıenm)
1. Çözeltinin, bilhassa derişim yoğun­
luğu eğimcesinin dik olması hâlinde
anotla temas hâlindeki kısmı. 2. Ano­
dun dış tabakası.
18007 anot kaplaması, (İn g .: a n o d ic co-
a tin g , A lm .: A n o d e b e s c h ie h tu n g (f),
F r.: reve te m e nt (m ) a n o d iq u e , R u s .:
a n o dn o e noKpbim ue)
Anottaki bir elektrolitik işlem sonucu
metal yüzeyinde oluşan film.
18008 anot temizlemesi, (İn g .: a n o ­
d ic c le a n in g ; re v e rse c u rr e n t clea -
ning, A lm .: A n o d e r e in ig u n g (f), F r.:
d e g ra issa g e (m ) a n o d iq u e , R u s .:
anodnaM om ıcm Ka)
Temizlenecek parçanın anot olduğu
elektrokimyasal temizleme.
18009 anot verimliliği, (İn g .: a n o d e effici-
e n e y A lm .: L e is tu n g s fa h ig k e it (f) d e r
A n o d e ; W irk sa m k e it (fi d e r A n o d e (f),
F r.: r e n d e m e n t (m ) a n o d iq u e , R u s .:
K03(p(fiuijuenm no a esn o eo deücm euH
anodnoü qenu)
Anottaki akım verimliliği.
18010 anot yenimi; anot korozyonu,
(In g .: a n o d e c o rro sio n , A lm .: K o r-
ro sio n (f) d e r A n o d e (f), F r.: c o r­
ro sio n (f) a n o d iq u e , R u s .: a n o â n a n
K opposm ı)
Anot rolü oynayan bir metalin çözün­
mesi.
18011 anotta paklama, (İn g .: a n o d ic
p ic k lin g , A lm .: a n o d is c h e R e in ig u n g
(f), F r.: d e c a p a g e (m ) a n o d iq u e , R u s .:
a n o d n o e m p a ejıen u e )
337
asit dirençli
îş parçasının anot olduğu elektrolitik
temizleme.
18012 asit dirençli, (İn g .: acid resis-
tant; acid proof A lttı.: sâurefest;
sâurebestânding, F r.: resistant aııx
acides (mpl), R u s .: KucjıomocmouKuü)
Asitlere karşı yenim direnci olan
18013 atom soğurma tayfölçeri, (İn g .:
a to m ic a b so r p tio n sp ectro m eter, A lm .:
S p e k tr o m e te r (m ) a to m ise h e r A b s o r p ­
tion (f), F r.: sp e e tro m e tre (m ) d a b ­
so rp tio n (f) a to m iq u e, R u s .: am o.nno-
aöcopöijuouH bi ü cn e Kmposıem p )
%0,1'den düşük bir derişimdeki bir
çözeltide bulunan elementin çözüm­
lenmesinde kullanılan cihaz.
Açıklama: Bir aleve püskürtülünce
elementlerine ayrışan çözelti, aranan
elemente ait katot lambasından çıkan
ışınım ile aynı alevden geçirilir. Alev­
deki ayrışmış atomlar lamba tarafın­
dan yayınlanan tayfı soğurarak şidde­
tini düşürür. Standartların ve numune
çözeltinin soğurulma miktarları kıyas­
lanarak ppm düzeyindeki derişimler
belirlenir.
18014 atom yüzdesi; (at%), (İn g . : atomic
p e rc e n t, A lm .: a to m is e h e s P ro ze n t
(n); A t.% , F r.: p o u rc e n ta g e (m) ato-
m ique, R u s .: amoAinbiü n p o ifc n m )
Bir maddenin içindeki her yüz atoma
karşılık belirli bir elementin atom sa­
yısı.
18015 ayıraç, (İn g .: reagent, A ln ı.: Â tz u n g
(f); G e g e n k ra ft (f), F r.: r e a c t if (m),
R u s .: p e a ceıım )
Bir diğer madde içerisinde kimyasal
tepkimeye yol açan madde, bk. dağ­
lama.
18016 ayrık, (İn g .: se g re g a te , A lm .: S eg re-
g a tio n (f), F r.: se g r e g a tio n (f), R u s .:
cecpecam )
Gruptaki diğer öğelerden ya da birey­
lerden uzaklaşmış olan.
18017 ayrışma, (in g .: d isso c ia tio n , A lm .:
A b s e n d e r u n g (/), F r.: d is so c ia tio n (f),
R u s .: ö u c c o q u a q ur )
Bir bileşiğin diğer koşularda tekrar
birleşebilen daha basit bileşenlerine
ayrılması.
18018 baskı gerilimi, (İn g .: im p re s se d
voltage, A lm .: b e e in d r u c k te Voltage
338
(/), Fr.: tension (f) imprimee, R u s .:
npujıojtceHHoe HanpRjtcenue)
Korunmak istenen malzemeye doğru­
dan akım verilerek anot tepkimesinin
önlendiği bir katot koruması yöntemi.
18019 bazik, (İng.: basic, A lm .: basisch,
Fr.: basique, R u s .: ocnoenoü)
Baziklik sayısı Eden yüksek olan bir
madde (curuf ve güçerir dahil), bk.
baziklik sayısı.
18020 belirteç; gösterge, (İng.: indicator,
Indikator (f); Anzeiger (m), Fr.:
A lm .:
indicateur (m), R u s .: unduKamop)
1. Renk değiştirme gibi görülür de­
ğişikliklerle çözeltilerin ya da diğer
malzemelerin durumunu, ör. serbest
asit, alkali ya da diğer maddelerin var­
lığını gösteren madde. 2. Basınç, saat
gibi kadranı olan basıncı, zaman vb.
gösteren alet.
18021 beyaz pas, (İng.: white rust, A lm .:
weisser Rost (m), Fr.: couche (j)
d ’oxyde (m) de zinc (m ), R u s .: öeııaR
poteaenuna)
Çinko ya da çinko kaplı yüzeylerin
yenimi ile oluşan çinko oksit tozu.
18022 bireşimleme, (İng.: synthesize,
A lm .: Synthese (f), Fr.: synthetiser,
R u s .: cuHine3upoeamb)
Elementleri ya da daha basit bileşik­
leri bir araya getirerek bileşik oluştur­
ma.
18023 bozunma potansiyeli, (İng.: de-
compozition potential, A lm .: zerlege-
nes Potential (n), Fr.: tension (f) de
decomposition (f), R u s .: nomeın{uax
pa3noDtcenuR)
Bir hücrenin elekrolitini ayrıştırmak
için gerekli en düşük potansiyel farkı.
18024 cam elektrot, (İng.: glass elect-
rode, A lm .: Glaselektrote (f), Fr.:
eleetrode (f) de verre (m); demi-cellu-
le (f) en verre (m), R u s .: cmeKjiRHHbiû
3jıeKinpod)
PH ‘ı ya da hidrojen iyonu etkinliğini
ölçmede kullanılan cam zarlı bir elekt­
rot.
18025 Cottrell yöntemi, (İng.: Cottrell
process, A lm .: Cotrell-Verfahren
(n), Fr.: procede (m) Cottrell, R u s .:
Kommpejuıa npoifece)

Elektrostatik çökeltme ile katı parça­
cıkların gazdan ayrılması.
18026 çarpma aşınması; sıvı aşındır­
ması, (İng.: im p in g e m e n t; liq u id
im p in g e m e n t, A lm .: E rosiorı (f), F r ::
e ro sio n (f), R u s .: n o c m a m e n b c m e o ;
jtcuÖKoe nocR sam ejibcm eo)
Malzeme yüzeyinin hızla hareket
eden suyun çarpmasıyla aşınması.
18027 çift kutuplu elektrot, (İng.: b ip o la r
e lec tro d e, A lm .: z w e ip o lig e E le k tro te
(f), F r.: e le c tro d e (f) bip o la ire, R u s .:
öunojmpHbiü oııeKmpod)
Elektrokimyasal hücrede güç kayna­
ğına mekanik olarak bağlanmamış,
anotla katot arasına yerleştirilmiş bir
elektrot.
Açıklama: Anoda yakın kısmı kato-
dik, katoda yakın kısmı anodiktir.
18028 çözün(dür)me, (İng.: d isso lve,
A lm .: lö sen ; a u flösen, F r.: disso u d re,
R u s .: p a c n jıa e m m b )
Çözelti haline getirme.
18029 dallantı arası yenim; dallantı
arası korozyon, (İng.: in te rd e n tri-
tic co rro sio n , A lm .: in te rd e n tritis c h e
K o rro s io n (f), F r.: c o rro sio n (f) in ter-
d e n d ritiq u e , R u s .: m eotcöenöpum 11ür
Koppo3un)
Alaşımlı dökümlerde görülen katlaş-
ma gibi bölgesel bileşim farklılıkları
etkisiyle bilhassa dallantılar arasında
ilerleyen yenim.
18030 denge sabitesi, (İng.: e q u ilib r i-
um c o n sta n t, A lm .: K o n s ta n te (f) d e r
G le ic h g e w ic h t (n), F r.: c o n s ta n t (m )
d '^ u i l i b r e (f), R u s .: K oncm anm a
pacH O secun)
Ürünün oranlı kısmî basıncının tep­
kimeye giren maddelerin oranlı kısmî
basınçlarına bölümü.
Açıklama: Ürün ve bileşenlerin stan­
dart durum serbest enerjileri arasında­
ki farkı veren AG° = -RT><lnK eşitli­
ğindeki K sabiti. R - evrensel gaz sabi-
tesidir, T - Kelvin cinsinden sıcaklık­
tır. ör. 2H2 + 0 2 = 2H20 kimyasal tep­
kimesi için K değeri 1,7x1041 olacak­
tır.
18031 derişik, (İng.: concentrate, A lm .:
Konzentrat (n), F r.: concentre, R u s .:
KOHqenmpam)
Bir araya gelmiş, yoğunlaşmış, daha
az seyreltik olan.
durdurucu
18032 derişim kutuplaşması, (İng:
c o n c e n tra tio n p o la r iz a tio n , A lm .:
k o n z e n tr a tis c h e P o la r is a tio n (f),
F r.: p o la r is a tio n (f) d e c o n c e n tr a ­
tion (f), R u s .: KonijeHMpaijuoHHaH
nojiRpu3aqun)
1. Anot ya da katot yüzündeki bileşi­
min ya da elektrolit bileşiminin değiş­
mesine bağlı kutuplaşma. 2. Bir elekt­
rokimyasal hücredeki tepkimenin,
tepkenin azlığı ya da tepkime ürün­
lerinin metal-elektrolit ara yüzeyinde
birikmesi sonucu yavaşlaması.
18033 dinginleşme; pasifleşme, (İng.:
p a s s iv a tio n , A lm .: P a s s iv ie r u n g (f),
F r.: p a s s iv a tio n (f), R u s .: n a c c u e u p o -
e a n u e)
Bir metalin kimyasal olarak etkin yü­
zeyinin daha az tepkin bir duruma de­
ğişmesi.
18034 direnç kutuplaşması, (İng.: re-
sis ta n c e p o la r iz a tio n , A lm .: w ie d e rs -
ta n d isc h e P o la r is a tio n (f), F r.: p o la ­
risa tio n (f) p a r r e s is ta n c e (f), R u s .:
nojw pu3aquH c o n p o m usa en ur )
Elektrolitin elektrik akımına karşı dire-
nicinin değişmesine bağlı kutuplaşma.
18035 diretken; tampon, (İng.: buffer,
A lm .: P u ffe r (m ); Z w is c h e n s p e ic h e r
(m), F r.: ta m p o n (m ), R u s .: öycpep)
Bir çözeltiye katıldığında pH’deki de­
ğişmelere karşı koyan madde.
Açıklama: Her bir diretkenin etkili
olduğu bir pH aralığı vardır.
18036 Dow yöntemi, (İng: D o w p r o -
cess, A lm .: D o w -V e rfa h re n (n), F r.:
p ro c e d e (m ) D ow , R u s .: JJ o y -n p o q e c c )
Erimiş magnezyum klorürün elektro­
lizi ile magnezyum üretme yöntemi.
18037 dönüşümlü daldırma deneyi,
(İng.: alternate-immersion test, A lm .:
wechselweise Immersionsuntersuc-
hung (f), F r.: essai (m) d ’immersion
(f) alternee, R u s .: ucnbimanue npu
nonepeMeunoM nocpyotcemıu oöpa3-
ijoe)
Numunenin belirli zaman aralıklarıyla
sıvı ortama daldırılıp çıkartıldığı ye­
nim deneyi.
18038 durdurucu, engelleyici, (İng: in-
hibitor, A lm .: H e m m s to ff (m ), F r.: in-
h ib ite u r (m ), R u s .: 3 aM edjıum ejib)
339
eksi ilgililik
Elektrolite katıldığında anodu ya da
katodu kaplayarak kimyasal ya da
elektrokimyasal tepkime hızını ve ye­
nim hızın yavaşlatan bileşikler.
18039 eksi ilgililik, (İng.: e le e tro n e g a ti-
vitv, Alm.: E le k tro n e g a tiv itâ t (/),
e le c tro n e g a tiv ite (f), R u s .: TieK/ııpo-
om pıufam e.ibiıocnib)
Atomların elektron alma eğilimlerini
göreceli olarak gösteren sayısal sistem.
18040 elektrik arklı püskürtme, (İng.:
e le e trie -a re s p r a y iııg . Alm.: L ie h th o -
g e n sp r itz ın ıg (f), F r.: p n /v e r is a tio n (f)
â a re (m ) eleetricjue, R ııs.: ııe K m p o -
()\ \ 'o no e p a c n n . ıcıın e)
Tel hâlindeki kaplama malzemesinin
ark ile eritilerek basınçlı gaz altında
atomize olmuş bir halde kaplanacak
yüzeye püskürtüldüğii kaplama işlemi.
\ aiıtılmış destek \ ansıma
Elektronlar Temas
f
s
*
İyonlar
Elektrolit
340
18041 elektrokimyasal eş değer, (İng.:
e le c tro c h e m ic a l eq u iv a le n t, Alm.:
e le k tro e h e m ise h G le ic h w e rtig (m )
Fr.: ecpıivalent (m ) e lec tro ch im iq u e.
R u s .: 11 e ı<mpoxıı.\ ıım ecıoık
3K6U6Cl.ienm)
Bir birim elektrik miktarı geçtiğin­
de oluşan belirli bir elektrikli kimya­
Fr.: sal tepkimede tepkimeye karışan ele­
ment, bileşik, kök ya da iyon ağırlığı.
18042 elektrokimyasal hücre, (İng.:
electrochemical celi; galvanic celi
Alm.: clcktrochcmischc Zellc (fy
F r.: celinle (f) electmchimicpıe,
celinle (f) galvanicjne, R u s .:
ti eKırıpoxllMimcenan >/'/e ııkü;
eanbaanımecKiıu ııeMenm)
1. Elektrik enerjisi kaynağı kimyasal
değişiklik olan hücre. Birbirleriyle ve
aynı elektrolitle temasta iki benzer ol­
mayan iletken ya da farklı elektrolit­
le temasta iki benzer iletkenden olu­
şur (a). 2. Elektrolit içinde birbirle­
riyle elektrik teması hâlinde olan iki
farklı metal (b).
Açıklama: Elektronlar ve iyonlar iki
metal arasında ayrı yollardan akarken
meydana getirdikleri akım, yenime ya
da kaplamaya neden olur. Anotta ok­
sitlenme tepkimesiyle atomlar iyonize
y v w lw v tw v s
(b )

olur; atom ve elektronlar anodu terke-
der, M —►Mn++ ne . Elektronları alan
katot da ise bir indirgeme tepkimesi
vardır. Mnl + ne —> M. Oksijensiz
sıvılarda H elektrot görevi yaparak,
tepkime 2ET + 2e —► oksijenli
sıvılarda oksijen elektrikli uç görevi
yaparak tepkime 0 2 + 2H00 + 4e' —>
40H şeklinde oluşabilir. İkinci du­
rumda OH- iyonları artı yüklü metal
iyonlarıyla (ör. Fe2+) tepkiyerek pası
Fe (OH)2 oluşturur, bk. iyon derişim-
li hücre; oksijen derişimli hücre.
18043 elektrokimyasal koruma, (İng.:
e le c tro c h e m ic a l p ro te c tio n ; g a lv a n ic
p ro te c tio rı, Alm.: e le ktro ch e m isc-
h e r Schutz (m), F r.: p ro te c tio n (f)
e le c tro c h im iq u e ; p ro te c tio n (f) g a l-
vanigue, R u s .: 3JieKmpoxuxıımecKaH
ja u ju m a ; ecuibeanım ecmH sa u ju m a )
Bir metal parçasını bir kurban anoda
bağlayarak ya da doğru akım gerilimi
altında katot gibi davranmaya zorla­
yarak elektrokimyasal yenimden ko­
ruma.
18044 elektrokimyasal yenim; galva-
nik yenim, (İng.: g a lv a n ic e o rro s i-
o n ; e le c tro c h e m ic a l c o rro s io n , Alm.:
c le c tro c h c m is c h e K o rro s io n (f); K o n -
ta k tk o rro s io n (f), F r.: c o rro s io n (f)
e le tro c h im iq u e ; c o rro s io n (f) g a lv a n i-
quc, R u s .: caıibcammecKaH mpponiH;
jjıeKmpoxuMUhccküh mpponiH)
Bir cismin değişik kısımları arasında
bölgesel elektrik akımı geçişi ile olu­
şan, anodik ve katodik alanlar arasın­
da elektron akışı ile meydana gelen
yenim.
Açıklama: Bu tür yenime yol açan üç
tür elektrikli kimyasal hücre düşünü­
lebilir: Bileşim hücresi, gerilme hüc­
resi ve derişim hücresi. Bileşim hüc­
resi iki farklı metalin teması sonucu
meydana gelir, tane arası yenim de bu
sınıfa girer. Gerilme hücresini malze­
menin az gerilmeli (katot) ve çok ge­
rilindi (anot) bölgeleri oluşturur. De­
rişim hücresini ise elektrolitteki de­
rişim farklılığı meydana getirir, daha
derişik çözelti ile temastaki metal ka­
tottur. ör. malzeme yüzeyindeki girin­
tiler çevresindeki metalden daha az
oksijene sahip olduklarından meyda­
elektrotaşıma
na gelen derişim farklılığı girinti ye-
nimine yol açar.
18045 elektrolit, (İng.: e le c tro ly te , A lm .:
E le k tr o ly t (m), F r.: e le c tro ly te (m),
R u s .: ojıeKm pojıum )
İyonların hareketiyle elektriği ileten,
erimiş bir tuz ya da bir sıvı çözelti.
18046 elektroliz, (İng.: elec tro ly sis, A lm .:
E le k tro ly s e (/), F r.: e le c tro ly se (f),
R u s .: 3jıeKmpojıu3)
İçinden akım geçirerek elektrolitte
kimyasal değişiklikler meydana getir­
me.
Açıklama: Elektrolitte akım, elektro­
ta doğru hareket eden iyonlar tarafın­
dan taşınır.
18047 elektromotor kuvveti (emk),
(İng.: e le c tro m o tiv e fo r c e (em f),
A lm .: e le k tro m o to risc h e K r a ft (f),
F r.: fo r c e (/) e le c tro m o tric e , R u s .:
3JicKmpo()cu3Kyii\an cuııa (odcj)
Elektrik üreteci ya da pil gibi bir ener­
ji kaynağının birim elektrik yükü başı­
na verdiği enerji.
18048 elektromotor kuvveti dizisi
(emk), (İng.: e le c tro m o tiv e fo r c e
(em f) series, A lm .: S e rie (f) e le k t­
rom o to r ise h e r K r a ft (f), F r.: se r ie s
(fpl) e le e tro e h im iq u e s, R u s .: p n d
x ıe m ıp o â e u .y K y m u x e m (pm ) 3 J fC ))
Malzemelerin standart koşullardaki
(25°C ve elektrolitte çözünmüş 1-M
iyon) elektrot potansiyellerinin, hid­
rojen elektrotunun elektrot potansiyeli
ile mukayesesini gösteren dizi.
18049 elektrot potansiyeli, (İng.: ele c t-
ro d e p o te n tia l, A lm .: P o te n tia l d e r
E lektro d a (f), F r.: p o te n tie l (m )
d 'e le c tr o d e (f), R u s .: j.ıeK m poöıibiu
nom en g u a ıı)
Elektrolit içindeki bir malzeme ile
standart elektrot arasında oluşan
elektrik gerilimi.
Açıklama: Malzemenin elektron ver­
me eğilimi dolayısıyla yenime eğili­
mini gösterir.
18050 elektrotaşıma, (İng.: e le c tro p h o -
resis, A lm .: E le k tro p h o re s is (j), F r.:
ca ta p h o re se (f); e le c tro p h o re s e (f),
R u s .: 3JieKmpo(pope3)
Elektrik yüklü dağıltılarm ya da mo-
leküler malzemelerin bir elektrik ala­
nında taşınması.
341
erozyon yenimi
18051 erozyon yenimi, (İng.: ero sio n
co rro sio n , A lm .: E ro sio n sk o rr o sio n
(f), F r.: c o rro sio n (j) p a r e ro sio n (f),
R u s .: 3po3uoHHQH Koppo3im)
Metal yüzeyi ve yenimi i sıvının birine
göre bağıl hareketleri sonucu yenimin
hızlanması.
18052 etkinleşme, (İng.: a c tiv a tio n , A lm .:
A k tiv ie r u n g (f); E n tw ic k lu n g se rr e -
g u n g (f), F r.: a c tiv a tio n (/), R u s .:
aKm m aifiın)
Bir metalin dingin yüzeyinin etkin bir
duruma gelişi.
18053 etkinleşme enerjisi; aktivasyon
enerjisi, (Ing.: a c tiv a tio n energy,
A lm .: A k tiv ie r u n g s e n e r g ie (f), F r.:
en e rg ie (f) d A c tiv a tio n (f), R u s .:
ouepcım a m ır n a ıım ı}
Bir tepkimenin başlayabilmesi için
(ör. yoğruk akma, yayınım, kimyasal
tepkime) aşılması zorunlu enerji enge­
li yüksekliği.
Açıklama: Etkinleşme enerjisi, de­
neysel olarak bulanan tepkime hızının
doğal logaritması ve mutlak sıcaklığın
tersi koordinatları ile çizilen eğrinin
eğiminden hesaplanabilir, bk. Arrhe-
nius eşitliği
18054 etkinleşme kutuplaşması, (İng.:
a c tiv a tio n p o la r iz a tio n , Alm.: A k tiv i-
e ru n g s p o la risa tio n (f), F r.: p o la r is a -
tion (j) d ’a c tiv a tio n (f), Rus.: aKmu-
caijuoıiHan noımpıısapuH)
Metal-elektrolit arayüzeyinde bir çok
basamaktan oluşan eîektrokimyasal
tepkimenin en yavaş tepkime basama­
ğı tarafından denetlenmesi durumu,
bk. katot kutuplaşması.
342
18055 etkinleşme serbest enerjisi,
(İng.: a c tiv a tio n fr e e en erg y ; Alm.:
fr e ie E n e rg ie (f) d e r A k tiv ie r u n g (/;,
F r.: e n e rg ie (f) lib re d 'a ctiva tio n (f j ,
R u s .: ceoöodnaH sn e p e ım aK m ueauuu)
Bir tepkimenin meydana gelebilmesi
için, entalpi ve entropideki değişimler
dahil serbest enerji engeli.
18056 etkinleştirici, (İng.: e n e rg ize r A lm .:
A k tiv ie r u n g s m itte l (n), F r.: a c tiv a te u r
(m), R u s .: a K m neusam op)
Kabuk sertleştirme işlemini hızlandır­
mak için karbon verici karışımlara ka­
tılan baryum ya da sodyum karbonat
gibi maddeler.
18057 etkinlik, (İng.: activity, A lm .:
A k tiv itâ t (]), F r.: a c tiv ite (f), R u s .:
atcm uenocm b}
Kimyasal potansiyelin bileşime eşit
olmadığı durumlarda bir maddenin
kimyasal potansiyelinin bir ölçütü.
Açıklama: İdeal sistemlere benzer
matematik eşitliklerin kimyasal po­
tansiyellerdeki değişmeleri hesapla­
mada kullanılmalarına imkan verir.
Kullanılan standart duruma bağlı ola­
rak etkinlik a( = g. x. ve hi = fi (%i)
şeklinde gösterilir. Burada x. ve (%i)
sırasıyla i çözüneninin moî oranı ve
ağırlık yüzdesi, g. ve f ideal durumdan
sapmanın ölçüsü olan etkinlik katsayı­
larıdır. ai ve lı sırasıyla Rault ve Henrı
etkinlikleri diye adlandırılırlar. Rault
etkinliği saf malzemeyi standart du­
rum olarak alır, Henri etkinliğinde ise
standart durum %1'lik çözeltidir.
M oSoranı,

18058 etkinlik katsayısı, (İng.: a c tiv ity
co efficien t, A lm .: A k tiv ita ts k o e ffiz ie n t
(m), F r.: c o e ffic ie n t (m ) d ’a c tiv a tio n
(fi, R u s .: Kö3(p(pui{ueHm
aK m uenocm u)
Etkinliğin ideal durumdan sapmasının
bir ölçütü olan katsayı, bk. etkinlik.
18059 Faraday eşitliği, (İng.: F a r a d a y s
eq u a tio n , A lm .: F a r a d a y -G le ic h u n g
(fi, F r.: e q u a tio n (f) d e F a ra d a y, R u s .:
ypaeneuue O apaöen)
Katot üzerine kaplanan malzeme­
nin ya da yenilerek anottan uzaklaşan
malzemenin ağırlığını veren eşitlik.
Açıklama: w = ItM/nF, burada w -
kaplama ya da yenme ağırlığı, I - akım
(A), M - metalin atom kütlesi, n - me­
tal iyonunun değerliği, t - zaman (s) ve
F - Faraday sabitesidir.
18060 fiziksel yüzeye tutunma, (İng.:
p h y s ic a l a d so rp tio n , A lm .: p h y s is c -
h e A d s o r p tio n (fi, F r.: a d s o r p ti­
on (fi p h y siq u e , R u s .: (fiınımecKaH
a ö c o p o ifu n )
Genellikle Van der Waals kuvvetleri
etkisiyle hızlı ve geri dönüşümlü ola­
rak (sıcaklığı yükselterek ve basıncı
düşürerek) meydana gelen tek ya da
çok tabakalı yüzeysel tutunma.
Açıklama: C 09, N0 ve su buharının
oksit tabakası üzerine tutunması buna
örnek olarak verilebilir.
18061 galvanik dizi, (İng.: galvanic se-
ries, A lm .: galvanische S e rie (f),
F r.:series (fpl) galvaniques, R u s .:
eanbeanunecKuu pnd)
Alaşımların belirli bir ortamda yenim
eğilimlerine göre sıralandığı dizi.
18062 gergi; perde, (İng.: d ia p h ra g m ,
A lm .: D ia p h ra g m a (n); A n o ly t
(m ); C a to ly t (m), F r.: d ia p h r a g m e
(m ); a n o ly te (fi: c a to ly te (fi, R u s .:
(hıafipacMa)
1. Elektrolitik hücrede anot ve katot
bölmelerini birbirlerinden ya da bir
ara bölmeden ayıran gözenekli ya da
geçirgen bir zar. 2. Lastik ya da ben­
zeri malzemeden yapılan, oluşturula­
cak boşluk içindeki hidrolik sıvıyı tu­
tan ve basıncı şekillendirilecek bölge­
ye taşıyan bir kalıp parçası. 3. Işığı sa­
dece belirli bir orta delikten geçiren
halojen
metal sac. 4. Matkap ya da raybada sa­
hanlıkları birleştiren merkez kısım. 5.
Dövmede zımbada arta kalan ince me­
tal. 6. I ya da H demirinde ya da ben­
zer şekillerde orta kısımdaki dayanık­
lılığı artırıcı ara kısım.
18063 gerilmeli yenim, (İn g .: stress cor-
rosion, A lm .: geblastende Korrosion
(f), F r.: corrosion (fi sous tension (fi,
R u s .: Koppo3UH nod HanpnjfcenueM)
Yenimli bir ortamda gerilme altındaki
bölgelerin tercihli yenimi.
18064 gerilmeli yenim kırılması, (İn g .:
stre ss -c o rro s io n fr a c tu r e ; stre ss-
co rro sio n cra c k in g , A lm .: B ru c h (m )
g e b la s te n d e r K o r ro s io n (fi, F r.: fis s u -
ra tio n (fi p a r c o rro sio n (fi so u s te n sio n
(fi, R u s .: Koppo3uoHHo-MexanuHecKoe
pa3pym enue)
Yenim ve gerilmenin (dıştan uygula­
nan ya da iç artık gerilme) birlikte et­
kimesi sonucu malzemenin akma ge­
rilmesinden düşük bir gerilmede kop­
ması.
Açıklama: Metale ve ortama bağlı
olarak kırılma tane içi ya da tane dışı
olabilmektedir.
18065 girinti yenimi; aralık yenimi,
(İn g .: c re v ic e c o rro sio n , A lm .: S p a l-
te k o rro sio n (fi, F r.: c o rro sio n (fi fi s -
su ra n te , R u s .: ıpejıeean Koppo3un)
Bir cins derişim hücresi yenimi.
Açıklama: Çözünmüş tuzların, metal
iyonlarının oksijen ve diğer gazların
sıvı akıntısından uzak yerlerde oluş­
turdukları çukurlar ve ceplerde yo­
ğunluklarının artması ya da azalması
sonucu meydana gelen hücrelerin yol
açtığı yenim bk. elektrokimyasal ye­
nim.
18066 hal, durum, (İn g .: State, A lm .: Z u s-
ta n d (m), F r.: e ta t (m ), R u s .: c o cm o n -
nue)
Bir sistemin bütün yapısının ve özel­
liklerinin, bir dizi termodinamik de­
ğişkenle belirlenen durumu.
18067 halojen, (İn g .: h a lo g e n , A lm .: h a lo -
g en , F r.: h a lo g e n e (m ), R u s .: can o e en)
Elementler çizelgesinde VII grubun­
daki beş elementten (flor, klor, brom,
iodin ve astatin) biri.
Açıklama: Normal olarak diatomik
halde bulunan tepkin gaz ya da sıvı­
lardır.
343
Haring hücresi
18068 Haring hücresi, (İng.: H a rin g celi,
Alm.: H a rin g -Z e lle (f), F r.: c e lin le (f)
H a rin g , R u s .: hu e una K a p a n ca )
Elektroliz sırasında elektrolit direnci­
ni ve elektrot kutuplaşmasını ölçmek
için kullanılan dört elektrotlu hücre.
18069 Henrian etkinliği, (İng.: H e n ria n
aetivity, Alm.: A k tiv ita t (f) von H e n ­
rian, F r.: a e tiv ite (f) H enri, R u s .:
aK tnuetıoem b V enpu)
Standart durumun %1'lik çözelti ola­
rak kabul edildiği durumda bir mad­
denin kimyasal potansiyelinin bir öl­
çütü. bk. etkinlik.
18070 hızı denetleyen süreç; hızı sı­
nırlayan basamak, (İng.: ra te -
e o n tr o llin g p ro ce ss; ra te lim itin g
step, Alm.: Prozess (m ) d e r Gese-
In v in d ig k e its k o n tro llie re n (n ); Sî Li­
fe (f) d e r G e sc/n vin d ig ke itsh e m m e n
(n), F r.: p ro ce ss us (m ) de e o n tro le
(m ) de la vitesse (/), R u s .: M enün) no
p e c y ıu p o e a n u e cK opocm ıı; e n ıyn e n m
d in ocpanım eniiH cKopocm u)
Bir çok kademeleri olan bir tepkime­
de, en yavaş olarak süren, dolayısıyla
tepkimenin hızını sınırlayan ya da be­
lirleyen süreç.
18071 hızlandırıcı, (İng.: aeee/erator,
Alm.: B e sc h le u n ig e r (m ): H d rtıın g s-
b e se h le ıın ig e r (m), Fr.: a e e e le ra te ıır
(m), R u s .: aK eejıepam op)
Kimyasal bir tepkimeyi hızlandıran ya
da bir tezgeni harekete geçiren madde.
18072 hidroliz; sulu ayrışma, (İng.:
h vdrolysis, Alm.: H y d ro ly s e (j), F r.:
h y d ro ly se (f), R u s .: c u ö p a n n )
Bir tuzun iyonlarının su ile tepkimesi.
18073 ısı veren tepkime, (İng.: e x o th e r-
nıie reaetion, Alm.: e x o th e rm isc h e
R e a k tio n (f), F r.: re a e tio n (f) e x o th e r-
nıique, R u s .: jKionıe/nıııuecK aH peaı< -
quH)
Yakıtın yanması, demirin alüminyum­
la oksijeninin alınması gibi ısı açığa
çıkararak meydana gelen, ör. döküm­
cülükte besleyicilerin kaplandığı bile­
şiklere özgü tepkime.
18074 ısıl elektormotor kuvveti, (İng.:
th e rm a l e le c tro m o tiv e fo rce , Alm.:
w â rm e e le k tro m o to ris e h e K ra ft (f),
F r.: fo rc e (f) e le c tro m o trie e th e rm i-
344
cpıe, R u s .: mepMOıııeı<mpodeuDKyıuıin
ç ın a ; mepMOiöc)
İki farklı metalden oluşan bir devrede
bir bağlantı noktası diğerinden farklı
sıcaklıkta olduğu zaman oluşan elekt­
rik hareketinin gücü.
18075 İç enerji, (İng.: internal energy,
A lm .: in tem e En ergi e (f), F r.:
energie (f) in teme, R u s .: enympennHH
jnepcuH)
Bir sistemin sınırları içerisindeki top­
lam enerjisi. İç enerjideki değişim,
termodinamiğin birinci yasasında ta­
nımlanmıştır. bk. termodinamik ya­
saları.
18076 içten oksitlenme, (İng.: in te rn a l
oxidation, A lm .: in tem e O xydation
(f), F r.: oxida tion (f) in teme, R u s .:
enenip enite e oKucjıenue)
Anafazdan daha kolay tepkimeye gi­
ren, dağınık diğer fazların ya da bile­
şenlerin seçmeli oksitlenmesi.
Açıklama: Bir cins yüzey altı yenim.
18077 iki yanlı; amfoterik, (İng.: ampho-
terie, A lm .: z\veiseitig; amphoteriseh
F r.: amphotere, R u s .: aMcpomepHbiü)
Bir dereceye kadar sıcaklığa ve bile­
şenlerin tepkime eğilimine bağlı ola­
rak hem asidik hem de bazik özellik­
ler gösteren madde.
Açıklama: Yansız güçerirlerin çoğu
bu özelliklere sahiptir.
18078 İlgi, (İng.: affinity, A lm .: Venvandf-
sehaft (f), F r.: affin ite (f), R u s .: a f -
(pu namem)
Elementlerin bir araya gelmek için
birbirlerine karşı gösterdikleri yakın­
lık.
18079 indirgenme tepkimesi, (İng.:
reduetion reaetion, A lm .: Reduzie-
rungsreaktion (f), F r.: reaetion (f) de
reduetion (f), R u s .: peaKtfUH eonpa-
ıpenun)
Malzemenin değerlik yükünün azaldı­
ğı katodik tepkime.
18080 iyon derişimli hücre, (İng.: ion-
concentration celi, A lm .: ionkonzent-
ra tio n e Z elle (f), Fr.: ce llu le (f) â con-
centration (j) ionique, R u s .: uonno-
KouiienmpauuoHHaH nueÜKa)
İki aynı cins metalin farklı iyon deri-

şimlerindeki iki elektrolit yardımıyla
birbirleriyle elektriksel olarak ilişki­
li olduğu elektrokimyasal (galvanik)
hücre.
18081 İyon tutucu, (İn g .: se q u e s te r in g
a gent, A lm .: a b s o n d e r n e r A g e n t (m),
F r.: a g e n t (m ) se q u e stra n t, Rus,: cen-
3 b ie a w m e e uoh M em anjıa e xejıamH biü
KOMUJICKC)
Metal iyonları ile birleşerek suda çö-
zünebilen, karmaşık bileşenler yapan
madde.
18082 kararma; yenim kararması, (İn g ,:
ta rn ish , A lm ,: M a ttie r u n g (f); K o rro -
s io n s m a ttie r u n g (f), F r,: te rn issu re (/),
Rus,: M am oean n o e e p x n o c m b )
Metal yüzeyinin ince bir yenim filmi
ile kaplanarak renginin bozulması.
18083 karmaşık iyon, (İn g ,: c o m p le x ion,
A lm .: k o m p liz ie rte s Io n (n); k o m p ­
r e s Io n (n), F r.: ion (m ) c o m p lexe,
Rus.: KOMnaeKCHbiü uoh)
İki ya da daha fazla farklı iyonun ka­
tılması ile oluşan bir tepkime sonucu
meydana gelen iyon.
18084 karmaşıklama maddesi, (İn g .:
complexing agent, A lm .: komplexi-
erter S t o f f (m); komplexierter A g e n t
(m), F r.: agent (m ) sequestrant
complexant; chelatant (m), Rus.:
KOMnııeKCoo6pa3yK)U{uü aeenm )
Elektron veren ve bir metal iyonu ile
birleşerek çözünebilir karmaşık iyon
oluşturan madde.
18085 katodik koruma; katotlu koru­
ma, (İn g .: cathodicprotection, A lm .:
kathodischer Schutz (m), F r.: protec­
tion (f) cathodique, Rus.: /<amoöııa>ı
3aujuma)
Bir metalin bir kurbanlık anoda bağ­
lanarak ya da de gerilimi altında katot
haline getirilerek yenimden korunması.
Açıklama: ör. çeliğin asit ortamından
yenimini gösteren aşağıdaki eşitlikte
görüldüğü gibi çeliğe elektron verile­
cek olursa metalin yenimi bastırılacak
hidrojen çıkışı artacaktır. Fe -> Fe2+
+ 2e- 2FI+ + 2e -> H,. Elektronlar, ya
şekilde gösterildiği gibi bir dış kay­
naktan ya da korunandan daha anodik,
yenimi kendi üzerine alacak bir metal­
le (kurbanlık anot) temas ile sağlanır.
katot verimi
18086 katolit, (İng.: catholyte, A lm .: Kat-
holyt (f), F r.: catholyte (m), R u s .:
Kamojıum)
Bir elektrolitli hücrede katoda bitişik
elektrolit.
Açıklama: Bir bölünmüş hücrede
perdenin katot tarafındaki kısmı.
18087 katot, (İng. : ca th o d e , A lm .: K a th o d e
(f), F r.: c a th o d e (f), R u s .: m m o d )
1. Elektrokimyasal hücrede dış devre­
den elektron alan, yüzeyinde hidrojen
atomlarının yansızlaştığı eksi elektrot.
2. Elektronların pil, elektrolitli hücre,
X-ışını tüpü, vakum tüpü gibi sistem­
lere girdiği elektrot.
Açıklama: Bunlardan ilkinde artı di­
ğerlerinde eksidir, bk. elektrokimya­
sal hücre.
18088 katot filmi, (İng.: c a th o d e film ,
A lm .: k a th o d isc h e S c h ic h t (f), F r.:
film (m ) ca th o d iq u e , R u s .: m m o d n a H
n jıe n m )
Elektroliz işleminde çözeltinin kato­
dun hemen bitişiğindeki kısmı.
18089 katot kutuplaşması; katodik po­
larizasyon, (Jng.: c a to d ic p o la r iz a -
tion, A lm .: k a th o d is c h e P o la risa tio n
(f), F r.: p o la r is a tio n (f) ca th o d iq u e ,
R u s .: m m o d n a n n o ım p m a n u n )
Bir elektrokimyasal hücrede katot tep­
kimesinin yavaşlaması ya da durması.
Açıklama: İki nedenle meydana gelir:
1. metal-elektrolit arayüzeyinde tep­
kime basamaklarından birinin yavaş
olması (etkinleşme kutuplaşması). 2.
Tepkime ürünlerinin, katodu elektrikli
sudan ayırarak tepkimeyi yavaşlata­
cak ya da durduracak derecede katot
yüzeyinde birikmesi (derişim kutup­
laşması).
18090 katot verimi, (İng.: c a th o d e effıci-
ency, A lm .: K a th o d e w ir k s a m k e it (f),
345
katotta temizleme
F r.: rendement (m) cathodiqııe, Rus.:
3(p(peKmmHOcmb Kcunoda)
Katottaki akım verimi.
18091 katotta temizleme, (İng.: cathodic
cleaning, A lttı.: kathodische Reini-
gung (f), Fr.: degraissage (m) catho-
dique, Rııs.: Kamodnan omıcnma}
İş parçasının katot olduğu elektrolitli
temizleme.
18092 katyon, (İn g .: cation, A lın .: Kation
( n), F r.: cation (m), Rus.: Kamu on)
Elektrolizde katoda akan artı yüklü
iyon..
18093 kaynak yenimi, (İn g .: weld decay,
A lm .: Schweisskorrosion (f), F r.: cor-
rosion (f) intergranulaire de la soııdıı-
re (I), Rus.: Kopponın ceapnoeo ima)
Kaynaktaki yapı farklılıklarının mey­
dana getirdiği elektrokimyasal (galva-
nik) hücrenin etkisiyle kaynak üzerin­
de ya da civarında görülen yenim.
18094 kemirme yenimi, (İn g .: fretting
corrosion, Alm.: anfressende Korrosi-
on (f), F r.: corrosion (f) par frettage
(m), Rus.: Kopposmı (f)pemmuma)
Titreşim ve kayma etkili yüklemeye
maruz kalan ara yüzeylerde çukur ve
oyuklar hâlinde görülen yenim.
18095 kıskaç bileşik, (İn g .: chelate com-
poıınd: chelating agenî, A lm .: hem -
mene Verhindııng (f), F r.: compose
(m) chelate; eh ela tan t (m), Rus.: cuy-
mpuKOMn.ı enen o e eo ed unen u e; xe/ı a -
m upyıo ıif ee eeıq eem eo)
Metal atomlarının kolaylıkla iyonize
olamadığı bileşik.
Açıklama: Yüzey bitiminde, istenil­
meyen miktarlardaki bazı metal iyon­
larını denetlemek ya da yok etmek
için kullanılan madde.
18096 kimyasal yenim, (İn g .: Chemical
corrosion, A lm .: chemische Korro-
sion (f), F r.: corrosion (f) chimique,
Rus. : xuMimecKan Kopposıın)
Temasta olduğu sıvıda çözünen ya da
onunla kimyasal tepkimeye giren mal­
zemenin atomlarını kaybetmesi.
18097 kimyasal yığma, (İn g .: Chemical
deposition, A lm .: chemisch haufen,
F r.: deposition (() chimique, R u s .: xu-
MimecKoe ocajıcâeune)
346
Bir metalin tuz çözeltisinden, çözelti­
ye daldırılan metal ya da cisim üzeri­
ne çöktürülmesi ya da kaplanması.
18098 kimyasal yüzeye tutunma, (İn g .:
c h e m iso r p tio n ; C hem ical a d so rp tio n
A lm .: c h e m isc h e A d s o r p tio n (f), F r.:
a d so r p tio n (f) ch im iq u e , R u s .: xeMo-
copdıgın; x u M m e c m n adcopoıpiH )
Yüzeyle, yüzeye tutunan gaz araşınca
yüzeyin bileşimi ve yapısını değişti­
ren tek kat bir molekül kaplaması şek­
linde birincil kimyasal bağın oluştuğu
tutunma.
Açıklama: Metallerin oksitlenmesi \ e
oksitlerin hidrasyonu buna örnek gös­
terilebilir.
18099 kök, (İn g .: ra d ica l, A lm .: R a d ik a /
(n), F r.: r a d ic a l (m), R u s . : p a d u K a j ı )
Molekülün kimyasal değişiminde de­
ğişmeyen atom ya da atom grubu.
18100 kulometre, (İn g .: c o u l o m e t e r , A lm .:
K o u lo m e te r (m), F r.: v o lta m e tr e (m),
R u s .: k v jio ( n o ) M em p)
Faraday yasasına göre, ör. gümüş iyon­
larını içeren bir çözeltiden yığılan gü­
müşün miktarına bağlı olarak, bir dev­
reden geçen elektrik akımı ölçmek üze­
re hazırlanmış elektrikli hücre.
18101 kurban anot, (İn g .: sa c rific u u
an o d e, A lm .: o p fe r n e A n o d e (f), Fr.;
a n o d e (f) d e p r o te e tio n (/); a n o d e (;.,
sa e rifie e ; a n o d e (/) p ro te c tric e , R u s .,
jıcepnm enubiu an od)
Daha anodik bir malzeme (genellikle
magnezyum), korunması istenen bu
malzemeye bağlanarak bu malzeme
yerine anodun yenmesi şeklinde ya­
pılan bir katot koruması yöntemi, bk.
katodik koruma.
18102 kurbanlı koruma, (İn g .: sacrificici
proteetion, A lm .: opferner Schutz (m;,
F r.: proteetion (f) sacrificielle, R u s .:
npomeKmopnaM 3au(uma)
Bir elektrolitteki metalin yenimin ,
metali elektrokimyasal olarak daha et­
kin bir metalle birleştirerek önleme.
18103 kurum, (İn g . : smut, A lm .: D re c k (m,,
F r.: souillure (f), R u s .: ic.Miucmbia
yeojib)
Asitle temizleme, dağlama ya da
elektrokaplamadan sonra metal yüze­
yinde kalan tepkime ürünü.

18104 kutupsuzlaş(tır)ma, (İn g .: d e p o -
la r iza tio n , A lm .: N ich tp o la risa tio rı
(f); P o la r is a tio n h e m m n is (n), F r.:
d e p o la r isa tio n (f), R u s .: d e n o ım p m a -
Ljim)
Bir elektrotun kutuplaşmasındaki
azalma.
18105 kutupsuzlaştirıci, (İn g .: d e p o la r i-
zer, A lm .: H e m m s to ff (m ) f ü r P o la ri-
sa tio n (f), F r.: d e p o la r is a n t (m), R u s .:
den o jiH p m a m o p )
Kutuplaşmayı azaltıcı etki yapan
madde.
18106 nikelsizleşme, (İn g .: d e n ic k e lific a -
tion, A lm .: N ic k e le n tfe r n u n g (f), F r.:
d e n ic k e la g e (m ), R u s .: dem iKenm a-
i\ur)
Nikel içeren alaşımlardan nikelin ter­
cihli olarak uzaklaştığı yenim.
Açıklama: Yaygın olarak bakır-nikel
alaşımlarının uzun süre temiz su ile
teması sonucu görülür.
18107 oksijen derişimli hücre, (İn g .:
oxygen-concentration celi, A lm .: sau-
erstoffkonzentrierte Zelle (f), F r.: cel­
inle (f) â concentration (f) d'oxygene
(m), R u s .: KucjıopodHO-KomjeHmpa-
ijuoHHaH meÜKa)
İki aynı cins metalin farklı oksijen de-
rişimlerindeki iki elektrolit yardımıyla
birbirleriyle elektriksel olarak ilişkili
olduğu elektrokimyasal (galvanik)
hücre.
°2
Gözenek!» perde
H ı z l a n m ı ş k a t o t t e p k im e s i
G 2 + 2 H 20 4- 4 e ~ — 4 Q H “
oksitlenme sayısı
18108 oksijensiz yenim, (İng.: oxygen
deficiency, Alm.: Sauerstoffunzulang-
lichkeit (f), Fr.: deficit (m) d ,oxygene
(m), R u s .: nedocmamoK Kucjıopoda)
Oksijenin oyuklara girmesinin önlen­
mesi sonucu oluşan elektrokimyasal
girinti yenimi.
18109 oksit, (İng.: oxide, Alm.: Oxyd (n),
Fr.: oxyde (m), R u s .: OKucb)
Oksijenin bir diğer element ile yaptığı
bileşik.
18110 oksitlenme hızı, (İng.: oxidation
rate, Alm.: Oxydationsgeschwindig-
keit (f), Fr.: vitesse (f) d ’oxydation ()),
R u s .: CKopocmb oKuaıeHun)
Oksit kalınlığının değişme hızı.
Açıklama: Oksidin gözenekli olması
(magnezyum) hâlinde metale devamlı
oksijen akışı vardır ve oksitlenme hızı
y = kt şeklinde ifade edilir ve doğru­
saldır. Burada y metal oksitinin kalın­
lığı, t zaman ve k metal ve sıcaklığa
bağlı bir sabitedir. Gözeneksiz bir ok­
sit tabakasından iyonların ve elektron­
ların geçişi oksitlenmeyi denetliyorsa
y2 = kt + C şeklinde bir parabolik ba­
ğıntı gözlenir (demir, bakır ve nikel).
C bir sabitedir. Alüminyum ve kromda
görülen y = k İn (Ct + A) şeklindeki
ince, koruyucu oksit filmlerindeki ba­
ğıntı logaritmiktir. Burada k, A ve C
sabitelerdir.
18111 oksitlenme sayısı, (Ing .: o x id a -
tion num ber, Alm.: O x y d a tio n s z iffe r
(f); O x y d a tio n s z a h l (f), Fr.: n u m e ro
(m ) d ’o x y d a tio n (f), Rus.: cm e n e n b
OKuaıeHun)
Kimyasal tepkimelerde elementlerin
verdiği (artı oksitlenme sayısı) ya da
aldığı (eksi oksitlenme sayısı) elekt­
ron adedi.
347
oksitlenme tepkimesi
18112 oksitlenme tepkimesi, (İng .:
oxidation reaction, A lm .: oxyd'ıe-
rende Reaktion (f), F r.: reaction
(f) d'oxydation (f), R u s .: peaKipm
OKUcjıenıiH)
Elektrokimyasal tepkimede metalin
sulu çözeltiye karışan iyonlar oluştur­
duğu anodik yarım hücre tepkimesi.
18113 oksitleyici alev, (İng.: oxidizing
flame, Alm.: oxvdterende Flanıme (f),
F r.: flamme (f) oxydante, R u s .: okuc -
ji um en huo e /u aam)
İçinde yanmanın gerektirdiğinden faz­
la oksijen bulunan alev.
18114 oksitleyici madde, (İng.: oxidizing
agent, A lm .: oxydıerender Vertreter
(m); oxydierendes Mittel (n), F r.:
agent (m) oxydant, R u s .: oKne.mme.ib)
Kendisi indirgenerek oksitlenmeye
yol açan bileşik.
18115 oyuk önleme maddesi, (İng.: an-
tipitting agent, A lm .: antikorrosioner
Vertreter (m), F r.: agent (m) antieor-
rosion par picpıres (fpl); agent (m) an-
tieorrosion seleetive; antipicjûre (m),
R u s. : anmnnummuueoeau npıtcadm)
Elektrokaplamada oyukları ya da ge­
niş gözenekleri önlemek için çözelti­
ye katılan madde.
18116 oyuklaşma, (İng.: ea v ita tio n , A lm .:
K a v ita tio n (j), F r.: e a v ita tio n
R u s .: K am unaııım )
Ani ve yoğun basınç değişmelerine
maruz kalan sıvıda çok sayıda küçük
boşlukların oluşması ve çökmesi.
18117 oyulma yenimi; oyan yenim,
(İng- : pit eorrosion; pitting eorrosion,
A lm .: Loehfrah (m). F r.: eorrosion
(f) loealisee; picpıres (fpl) de eorro­
sion (f), R u s .: nurıemıan Koppomn;
nnmmıımomH Koppomn)
Yenim yığınında ya da dingin film­
de kırılmalar sonucu metal yüzeyinde
meydana gelen küçük anotsal bölge­
lerde görülen hızlı yenim.
18118 pas, (İng.: rast, A lm .: Rost (m), F r.:
remille (f), R u s .: Kopponın sıema.na)
Demir ve demir asıllı alaşımlarda ok­
sijen ve nem etkisiyle oluşan yenim.
18119 pas Önleyici, (ing.: rust inhibitor,
A lm .: Rostschutzmittel (n), F r.: mo-
yen (m) antirouille; inhibiteıır (m)
antirouille, R u s . : aunıuKoppouıüııaH
npueaÖKa)
348
Bir yüzeye sürüldüğünde yüzeyin
paslanma eğilimini azaltan ya da yok
eden madde.
18120 pH, ( İ n g . : pH, A l m . : ph- Wert (m), Fr.:
ph (m), R u s .: noKasameıib cmenemı
Kiıcjıoınnocmu cpedbi)
Etkili hidrojen iyonu yoğunluğunun
eksi ondalıklı logaritması ya da litre
başına gram eş değer etkinlik.
Açıklama: 0-14 arası bir bölüntü üze­
rinde asitlik ve bazikliği belirlemek
için kullanılır. 25°C'ta 7, 0 yansız bir
değerdir. 7'den küçük değerler Ee
yaklaştıkça artan asitliği; 7'den büyük
değerler gittikçe artan bazikliği göste­
rirler.
18121 pH ölçer, (İn g .: pH meler, A lm .:
pH IVertmessgerdt (n), Fr.: pH metre
(m), R u s .: uıuepumenb Kuejıomuoemu
(pH-Memp))
Hidrojen, kinidron ya da antimon
elektrotlu, potansiyel farkı elektrolitin
yaklaşık pH değerini veren pil
18122 Pilling-Bedworth oram, (İn g .:
Pilling-Bed\vortlı ratio, A lm .: Pilling-
Bechvorth Verhaltnis (n), Fr.: rap-
port (m) de PilIing-Bedworth, R u s .:
KO)(/)(/)uıınenm lluıımım-Eedeopda)
Oksitlenme sırasında meydana gelen
(/), oksidin hacminin oksitlenen metalin
hacmine oranı.
Açıklama: B-P oranının birden küçük
olması hâlinde oksit oluştuğu metal­
den daha küçük bir hacim tutar ve ok­
sit filmi gözeneklidir, ör. magnezyum.
Oran bire eşit olursa oksit gözenek­
sizdir, yapışkan ve koruyucu bir oksit
oluşur, ör. alüminyum ve krom. Şayet
oran birden büyükse başlangıçta koru­
yucu bir oksit oluşmasına rağmen ok­
sit kalınlaştıkça oksitte meydana ge­
len gerilmeler demir örneğinde oldu­
ğu gibi oksidin soyulmasına neden
olur.
18123 plazma arklı püskürtme, (İn g .:
plasma-are sp ray ing; plazma spra-
ying, A lm .: plasma lichtbogenes
Abblasen (n), Fr.: pulverisation (f) a
plasma d ’are (m), R u s .: njıasMenno-
öyeaeoe nanbLieuue; nıcmıenuoe
nanbuıeHne)
Açıklama: Taşmımsız ark ile metalin
plazma tabancasında eritilerek taban-

cadan çıkan sıcak, iyonize gazla kap­
lanacak yüzeye püskürtüldüğü yüzey
kaplama işlemi, bk. plazma-ark ocağı.
Taşıyıcı gazda asılı
pUskürtmc tozu
Hazırlanm ış
18124 pota; eritme potası, (İn g .: emcik­
le, Alm.: Tiegel (m), Fr.: creuset (m),
R u s, : mmejı)
Açıklama: İçinde eritme ve yüksek
sıcaklık tepkimeleri yapılan, yüksek
sıcaklığa dayanıklı kap.
18125 potansiyel denetleyici, (İn g ,: po-
tentiostat, Alm,: Potentiometrie (f),
Fr,: potentiometre (m), R u s .: peeyjın-
mop nanpHJK'emm)
Açıklama: Elektrolit içindeki bir
elektrotun potansiyelini bir referans
elektrotuna göre sabit tutan ya da de­
netleyen alet.
18126 potansiyelölçer, (İn g .: potentio-
meter, Alm.: Potentiometrie (f), Fr.:
potentiometre (m), R u s .: nomeuuuo-
Memp)
Açıklama: Belirli bir akım taşıyan
ayarlanmış bir direnci eşit ve ters bir
elektromotor kuvveti ile dengeleyerek
elektromotor kuvvetini ölçen alet.
18127 Rault etkinliği, (İn g .: raoultian aeti-
vity, Alm.: Aktivitat (f) von Rault, Fr.:
aetivite (f) Rault, R u s .: aKmumocmu
Payın)
Kimyasal potansiyelin bileşime eşit
olmadığı durumlarda bir maddenin
kimyasal potansiyelinin bir ölçütü.
Açıklama: Rault etkinliği saf malze­
meyi standart durum olarak alır. bk.
etkinlik.
18128 sabunlaşma, (İn g .: saponifıcation,
Alm.: seifig werden, Fr.: saponificati-
on (f), R u s .: oMbuıenue)
Yağların sabunu oluşturan alkalin hid­
rolizi.
Açıklama: Daha genel olarak, bir es­
terin bir alkali ile bir alkol ve bir asitli
tuzu oluşturan hidrolizi.
taneler arası yenim
18129 Sievert yasası, (İn g .: Sievert’s law,
A lm .: Sieverts Gesetz (n), F r.: loi (f)
de Sievert, R u s .: 3amn Cmepma)
Metalde çözünen gazın miktarının,
bu gazın ortamdaki kısmî basıncının
kare kökü ile orantılı olduğunu belir­
ten yasa.
18130 siyanür çökeleği, (İn g .: eyanide
slimes, A lm .: Cyanitschleime (f), F r.:
partieules (fpl) de metaux (mpl) nob-
les, R u s .: ocador ifuanuda)
Açıklama: Kıymetli metallerin cev­
herlerinden siyanür çözeltileri kullanı­
larak özütlendiğinde oluşan ince me­
tal çökeltiler.
18131 soy metal, (İn g .: noble metal, A lm .:
Edelmetall (n), F r.: metal (m) noble,
ömeopodnbiü Memaıuı)
R u s .:
1. Kolaylıkla iyonize olmayan metal.
2. Hidrojen elektrotuna göre potan­
siyeli çok daha artı olan bir metal. 3.
Kimyasal tepkimeye, bilhassa oksit­
lenmeye ve inorganik asitlerde çözün­
meye karşı belirgin bir direnci olan
metal.
18132 standart elektrot potansiyeli, (İn g .:
Standard eleetrode potential, A lm .:
serienm ass iges Elektro tep oteıı tia l
(n), F r.: tension (f) Standard d ’une
eleetrode (f), R u s .: nomenijuaa nop-
Majibuoeo ııeKmpoda)
Bütün tepkimeye girenlerin ve ürün­
lerin birim etkinlikte olduğu tersinir
elektrot potansiyeli.
18133 sulu yenim, (in g .: aqueous corro -
sion, A lm .: w asserartige K o rro sio n
(f), F r.: corrosion (f) aqueuse, R u s .:
aodııan Kopponm)
Bir metalin, oksijen ve benzer olama­
yan bir metal eşliğinde elektrolit içeri­
sinde çözünmesi.
18134 taneler arası yenim, (İn g .: interg-
ranular corrosion, A lm .: Korngren-
zenkorrosion (f); interkristalline Kor­
rosion (f), F r.: corrosion (f) intergra-
nulaire, R u s .: MejıcKpuema.ı:ıumuaH
Kopposun)
Tane sınırları ayrımlaşması ve tane sı­
nırları çökelmesinin sınırlarda meyda­
na getirdiği bileşim farklılığı nedeniy­
le tane sınırlarında oluşan elektrokim-
yasal tepkime sonucu yenim.
349
tepken
18135 tepken, (İn g .: reactant, A lm .: Re-
aktant (n), F r.: corps (m) reagissant,
R u s .: peasemn)
Kimyasal tepkimeye giren maddeler­
den biri.
18136 tepkime; reaksiyon, (İn g .: reacti-
on, A lm .: Reaktion (f); Gegenwirkung
(f), F r.: reaction (f), R u s .: peaKi{im)
iki ya da daha fazla içeren eden kim­
yasal değişim.
Açıklama: Bir kuvvete eşit karşı kuv­
vet. Bir etkiye gösterilen tepki.
18137 tepkinlik, (İn g .: reactivity, A lm .:
Reaktionsfahigkeit (/), F r.: reactivite
(f), R u s .: peaKinusHOcmb)
Tepkimeye girebilmedeki kolaylık de­
recesi.
18138 tercihli oksitlenme, (İn g .: selecti-
ve oxidatiorı, A lm .: selektive Oxydati-
on, F r.: oxidation (f) selective, R u s .:
cejıeKtnueHoe oKiıcjıenue)
Alaşımlarda en büyük eksi serbest
enerjiye sahip metalin ya da bu meta­
lin oluşturduğu fazın daha önce oksit­
lenmesi.
Açıklama: Çelik yapımında oksijenin
önce karbonla tepkimeye girerek kar­
bonu düşürmesi, yüksek sıcaklık ala­
şımlarında kromun önce oksitlenerek
koruyucu bir film oluşturması örnek­
lerinde olduğu gibi bu davranış fayda­
lı amaçlarla kullanılabilmektedir.
18139 tercihli sıvıya alma, (İn g .: selec­
tive leaching, A lm .: selektiv laugend,
F r.: lessivage (m) selectif, R u s .:
u3Öupame.nbHoe ebiıııejıamıeaııue)
Katı bir alaşımın bir elementinin ye­
nim etkisiyle tercihli olarak uzaklaş­
ması.
18140 tezgen; katalizör, (İn g .: catalyst,
A lm .: Beschleuniger (m), F r.: cataly-
seur (m), R u s .: mmajıusamop)
Kendisi kalıcı bir kimyasal değişikli­
ğe uğramadan bir kimyasal tepkimeyi
hızlandıran madde.
18141 tuz sisi deneyi; tuz püskürtme
deneyi, (İn g .: salt fog test; salt spray
test, A lm .: Salzsprühversuch (m);
Sprühnebelversuch (m), F r.: essai (m)
au brouillard (m) şalin, R u s .: ucnbima-
nue e cojıeeoM myıtaıte; ucnbimanun
Ha cmoıiKocmb k cosınnoMy myMany)
350
Numunelerin çoğunlukla sodyum klo-
rür sisinde (bazen diğer kimyasal ele­
mentler de katılmış) tutulması şeklinde
yapılan, hızlandırılmış yenim deneyi.
18142 tuzlanma, (İn g .: patina, A lm .: Patı­
na (f), F r.: patine (f), R u s .: namuna)
Tunç ve bakır heykellerde görülen ba­
kır tuzlarının yol açtığı renklenme
Açıklama: Genellikle yeşil
18143 yanma, (İn g .: combustion, A lm .:
Verbrennung (f), F r.: combustion (fj,
R u s .: cofcusanue; npoifecc sop emm)
Oksijenle birleşme şeklinde oluşan, ısı
açığa çıkaran kimyasal tepkime.
18144 yansız anot, (İn g .: inert anode,
A lm .: inaktive Anode (f), F r.: anode
(f) inerte, R u s .: unepmnbiü anoö)
Elektroliz koşullarında elektrolitte çö­
zünmeyen anot.
18145 yapıcı; artırıcı, (İn g .: builder, A lm .:
Steiger (m), F r.: constructeur (m),
R u s .: ModutpuifupyıoujaM dooaem)
İleri temizleyicilikte bir karışım elde
etmek için bir sabuna ya da yapay bir
yüzey etkin maddeye katılan bir alka­
li, bir diretken ya da bir su yumuşatıcı.
Açıklama: ör. alkaliler (kostik soda,
soda külü ve trisodyum fosfat), diret-
kenler (sodyum metasilikat ve borax),
su yumuşatıcıları (sodyum tripolifos-
fat, sodyum tetrafosfat, sodyum hek-
zametafosfat ve etilen diamin tetraa-
setik asit).
18146 yapışma, (İn g .: adhesion, A lm .:
Adhâsion (f), F r.: adherence (f), R u s .:
adsem h)
İki farklı fazın molekülleri ya da
atomları arasındaki çekim kuvveti.
18147 yardımcı anot, (İn g .: auxiliary ano­
de, A lm .: Nebenanode (f), F r.: anode
(f) auxiliaire, R u s .: ecnoMosamejibHbiü
anod)
Elektrokaplamada katodun bazı böl­
gelerinde akım yoğunluğunu artırarak
daha iyi bir kaplama dağılımı elde et­
mek için kullanılan yardımcı anot.
18148 yenim; korozyon, (İn g .: corrosion:
pitting, A lm .: Korrosion (f), F r.: cor­
rosion (/), R u s .: Koppomn; nummuns)
Bir malzemenin çevresiyle kimyasal
ya da elektrokimyasal tepkime sonu­
cu aşınması ya da bozulması.

Açıklama: Elektrokimyasal tepkime
yükseltgenme (oksitlenme) ve indir­
genme yarım hücre tepkimelerinden
oluşur, ör. Zn + 2HC1 -> ZnCl2 + H2
tepkimesi, Zn -> Zn2 + 2e' yükselt­
genme yarım hücre tepkimesi ile 2H+
+ 2e -> H2 indirgenme tepkimesinden
oluşmaktadır.
18149 yenim denetimi yöntemleri,
(In g .:corrosion control methods,
Steuerungsverfahren (rı) gegen
A lm .:
Korrosion (fi, Fr.: methodes (fpl) de
contröle (m) de la corrosion (fi, R u s .:
Memodbi Konmpojm Kopposuu)
Yenimi denetim altında tutmak üze­
re uygulanan, uygun malzeme seçimi,
kaplama, tasarım, katodik ve anodik
koruma ve çevrenin denetimi başlık­
ları altında toplanabilecek yöntemler.
18150 yenim gevrekliği, (İ n g .: corrosion
embrittlement, A lm .: Korrosionss-
prödigkeit (fi, Fr.: fragilite (fi de
corrosion (fi, R u s .: oxpynHueauue e
Koppo3UOHHOÜı epede)
Metallerde, çoğunlukla tane sınırları­
nı yenimin etkilemesi sonucu meyda­
na gelen ve genellikle gözle fark edil­
meyen şiddetli süneklik kaybı.
18151 yenim sayısı; yenim dizini, (İn g .:
corrosion index, A lm .: Korrosions-
verzeichnis (n); Korroionsstârke (f),
Fr.: taux (m) de corrosion (f), R u s .:
noKü3amejib Kopponıu)
Yenimin ne derece etkili olduğunu
gösteren bir sayı.
Açıklama: Genellikle birim metal yü­
zeyinden yılda çözünen kütle ya da bir
yıldaki en yüksek yenim derinliği ola­
rak ifade edilir.
18152 yenimli, (İn g .: corrosive, A lm .:
korrosiv, Fr.: corrosif R u s .:
K0pp03UÜHblÜ)
Yenime yol açan.
18153 yenimli yorulma, (İn g .: corrosion
fatigue, A lm .: Korrosionsermüdung
(fi; Schwingungsriss korrosion (f),
Fr.: corrosion-fatigue (fi, R u s .: mp-
po3UUOHHan ycmajıocmb)
Yenim ve yorulmanın bir arada mey­
dana gelmesi.
Açıklama: Bu durumda her ikisinin
de etkisi artar.
yüzeye tutunma
18154 yüzey altı yenimi; yüzey altı ko-
rozyonu, (İn g .: subsurface corrosi­
on, Alm.: Unterflâchekorrosion (fi,
Fr.: corrosion (f) sous-cutanee, Rus.:
nodnoeepxHocmnaH Kopposım)
Alaşımın bazı öğelerinin içeri doğ­
ru yayman oksijen, azot ya da kükürt­
le tercihli tepkimelerinin bir sonucu,
malzeme yüzeyinin altında birbirin­
den ayrı yenim ürünlerinin oluşması.
18155 yüzey enerjisi, (İn g .: surface
energy, Alm.: Energie (fi der Flache
(fi; Flâchenenergie (f), Fr.: energie (fi
superficielle, Rus.: noeepxHoemnaM
juepeuM)
Yüzeyin birim alanının sisteme kattı­
ğı enerji; yüzey alanını birim alan ar­
tırmak için gerekli enerji.
18156 yüzey etkin madde, (İn g .: surface
active agent, Alm.: oberflâchenaktive
Substanz (f); Tensid (n), Fr.: agent
(m) tensioactif Rus.: no6epxnocmno-
anmuenoe eett^ecmeo)
Çok düşük bileşimlerde bile çözeltile­
rin ara yüzey ya da yüzey gerilimleri-
ni etkileyen madde.
18157 yüzey gerilmesi; yüzey çekmesi,
(İn g .: surface tension, Alm.: Oberf-
lachenspannung (f), Fr.: tension (f)
superficielle, Rus.: noeepxnocmHoe
nanpsijfceHue)
1. Sıvının, yüzey alanının küçülterek
toplam yüzey enerjisini düşürme eği­
limi. 2. Genellikle biri gaz olan iki faz
arasındaki ara yüzey enerjisi.
18158 yüzeyden ayrılma, (İn g .: de-
sorption, Alm.: Entfernung von der
Oberflâche (fi); Desorption (f), Fr.:
desorption (fi, Rus.: öecop6 i{UM)
Kimyasal ya da fiziksel etki ile yüzey­
den moleküllerin uzaklaşması.
18159 yüzeye tutunma, (İn g .: adsorption,
Alm.: Adsorption (fi, Fr.: adsorption
(fi, Rus.: adcopdıpın)
Kimyasal ya da fiziksel etkilerle bile­
şenlerin yüzeyde birikmesi ya da yü­
zeyden içeri emilmesi.
Açıklama: Yüzeye tutunan atom mo­
lekülün bozulmaması hâlinde fiziksel
yüzeye tutunma, değişmesi hâlinde
kimyasal yüzeye tutunma diye adlan­
dırılır.
351
19001 alaşım kaplama, (İn g .: a llo y p la -
ting, A lm .: Legierurıgsüberzug (m),
Fr.: revetement (m) d ’a llia g e (m),
R u s ,: njıaKupoeaHue cnnaeoM)
İki ya da daha fazla metal malzemenin
bir yüzeye birlikte kaplanması.
19002 aletli çözümleme, (İn g .: instrumen-
tal analysis, A lm .: instrumentellische
Analyse (f), Fr.: analyse (/) instrıı-
mentale, R u s .: uHcmpyMenmanbHbiu
ananın)
Malzemelerin özel cihazlarla bileşim­
lerini ve kimyasal yapılarını belirle­
me. bk. mikroskop.
19003 alevli püskürtme, (İn g .: flame
spray; gas fla me spray A lm .: fiamme-
nabb/asen, Fr.: metallisation (f) par
jet (m), R u s .: nnaMeunoe nanbuıenue)
Tel hâlindeki kaplama malzemesinin
oksiasetilen alevinde eritilerek erimiş
halde ya da basınçlı gaz altında ato-
mize olmuş halde kaplanacak yüzeye
püskürtüldüğü yüzey kaplama işlemi.
19004 alkalin, (in g .: alkaline, A lm .: alka­
lisek, Fr.: alealin, R u s .: ıue:ıoıınou)
Bir alkali metalin ya da alkali nadir
toprak elementinin karbonatı, hidrok­
siti ya da iyonik tuzu olarak oluşan bir
baz.
19005 alklat, (İn g .: ale/ad, A lm .: Alklad (n),
Fr.: tole (f) d ’alelad, R u s .: ajibKjıad)
Alüminyum malzemenin bir ya da iki
yüzüne, bu malzemeye göre anodik
bir alüminyum ya da alüminyum ala­
şımı kaplanarak elde edilen, yenime
dirençli malzeme.
19006 alüminyum kaplama, yaldız­
lama, (In g .: alımı ininin coating,
alııminizing; gilding, Alm.: Vera-
luminieren (n); Vergeldung (f), Fr.:
aluminiage (m); dorure (f); dorage
(m), Rus.: amoMunueebie noKpbimım,
ajıtoMUHuposanue)
Bir yüzeyi alüminyum filmi ile kapla­
yan herhangi bir işlem.
19007 alüminyumlama, (İn g .: calorizati-
on; aliting; aluminizing, A lm .: Aliti-
erung (f), Fr.: calorisation (f), Rus.:
ajıtOMUHupomnue)
Çelik yüzeyleri oksitlenemeye da­
yanıklı hâle getirmek amacıyla, alü­
minyum klorürlü alüminyum ve
alüminyum-demir alaşımı tozu içeri­
sinde 900-1000°C Ta 3 saat kadar ısı­
tarak yapılan yüzeye alüminyum ya­
yındırma işlemi.
19008 anilin noktası, (İn g .: aniline point,
A lm .: Anilinenpunkt (m), Fr.: po­
int (m) d ' aniline, Rus.: aHiiJiunoean
moHKa)
Bilhassa petrol sanayinde görülen,
eşit hacimdeki aniline (C(ıHsNHJ ve
yağın tek faz haline geldikleri sıcak­
lık.
19009 ankorit, (İn g .: anchorite, A lm .: Ank-
horit (n), Fr.: couehe (f) dephosphate
de zine et de fer, Rus.: aıiKopum)
Dökme demir ve çeliklere uygulanan
çinko-demir fosfat kaplaması.
19010 anodik koruma; anot koruması,
(İn g .: anodie protection; passiva-
tion, A lm .: anodischer Schutz (m),
Fr.: protection (f) anodicjiıe; passi-
vation ()), Rus.: anodnan mııııuna;
nacc ‘uaııponamı e)
Dışarıdan verilen bir anot akımının
anot yüzeyinde atom ya da molekül
filmi oluşturması ile yenimin yavaş-
353
anodik tepkime
laması ya da durması sonucu galva-
nik dizinin anot tarafındaki bir meta­
lin korunması.
Açıklama: Bu işlemde işletme mali­
yeti düşük tesisat maliyeti yüksektir.
Alüminyumun bu yöntemle korunma­
sı işlemine anotlama denir, ör. yer al­
tındaki çelik borular Mg anodu ile bu
yöntemle korunur.
19011 anodik tepkime, ( İ n g . : anodic re-
action, Alttı.: anodische Reaktion
(f), Fr.: reaction (f) anodicpıe, Rus.:
auoduan p e a K i( U H )
Artı yükün elektrottan iyonik iletkene
taşındığı oksitlenme tepkimesi.
19012 anotlama, ( İ n g . : anodizing; anodic
ox ida tion, Alttı.: anodisieren; ano­
dische Oıydation (f), Fr.: anodisati-
on (f); oxydation (f) anodiqııe, Rus.:
anoduposatıue; anoduoc oKucnenue)
Alüminyum alaşımlarının yüzeyinde
koruyucu, süsleyici bir tabaka mey­
dana getirmek amacıyla uygulanan
elektrokimyasal oksitleme işlemi, bk.
anot koruması.
19013 Arrhenius eşitliği, ( İ n g . : Atrhenius
equation, Alttı.: Arrheniııs-Gleichung
(f), Fr.: ecpıation (f) d Arrhenius,
Rus.: ypaeneuue Appeuuyea)
Tepkime hızını, sıcaklık ve tepkime
enerji engelinin bir fonksiyonu olarak
veren, deneysel bulgulara dayalı eşit­
lik,
Açıklama: İn tepkime hızı = İn C -
(Q/RT), Q - Etkinleşme enerjisi, J/
ıuol ya da cal/mol, R - Molar gaz sa-
bitesi = 8,314 J/ (mol.K) ya da 1,987
cal/ (mol.K), T - Sıcaklık, C - sıcaklı­
ğa bağlı olmayan hız sabitesi.
19014 aside daldırma, ( İ n g . : a e i d d i p -
ping, Alttı.: Â t z e i n t a ı ı c h u n g ( f ) , Fr.:
deeapage (m ), Rus.: K iıc jıo m u o e
m p a (u e u n e )
Temizleme ya da paklama amacı ile
parçaları aside daldırma.
19015 aşındırıcı; kazıyıcı, ( İ n g . : abrasi-
ve, Alm.: A hseheider (m), Fr.: abra-
sif Rus.: aopa3 iıe)
1. Taşlama, zımparalama, honlama,
lepleme, parlatma, basınçlı püskürt­
me, tamburlama gibi işlemlerde kul­
lanılan garnet, emeri, korunt ve el­
354
mas gibi doğal ya da alüminyum ok­
sit, silisyum karbür ve bor karbür gibi
yapay sert maddeler. 2. Üstüne sürü­
nen basınç altındaki yüzeyi aşındıran
kaya, kum ve sert metal parçacıkları.
19016 aşındırma püskürtmesi, (İng.:
abraş ive blasting, Alm.: Abschei-
dungsspritzen (n), Fr.: dessablage (m)
abrasif Rus.: aopanumaH oööyem)
Parça yüzeyine yüksek hızda aşındırıcı
püskürterek yüzey temizleme işlemi.
19017 ayrımlı kaplama, (İng.: differenti-
al eoating, Alm.: differentiale Besc-
hichtung (f), Fr.: revetement (m)
differentiel, Rus.: deycmoponnee no-
Kpbimue)
Ürünün bir kısmına ya da yüzüne be­
lirli kalınlıkta bir kaplama diğer kıs­
mına ya da yüzüne farklı kalınlıkta
kaplama yapılması.
19018 bakır kaplama, (İng.: copper pla-
ting, Alm.: Verkupferung (f), Fr.: cu-
ivrage (m), Rus.: Mednoe noKpbimue)
Malzemenin yüzeyinde ince bir bakır
tabakası meydana getiren işlemlerden
birisi.
Açıklama: Elektroyığma, kimyasal
yığma, püskürtme ya da mekanik kap­
lama şeklinde yapılabilir.
19019 bakırsılama, (İng.: copper tin-
ting, Alm.: fârbend von Kupfer (nj,
Fr.: teintııre (f) de cuivre (m), Rus.:
Medmınib)
Süsleme amacıyla, çelik yüzeylere ba­
kır sülfat çözeltisine daldırarak bakır-
sı renk verme işlemi.
19020 balık pulu, (İng.: fish scale, Alm.:
Fischschuppe, Fr.: ecaille (f), Rus.:
pbiönan ueıuya)
Camsı emaye kaplamalarda görülen
bir tür yüzey çatlağı.
19021 banyo gerilimi, (İng.: tank voltage,
Alm.: Tankspannııng (f), Fr.: tension
(f) de cuve (f), Rus.: HanpHJicenue
ojıeKmpojıumımecKoü eannu)
Elektroliz sırasında bir kaplama ban­
yosunda ya da elektrolitli hücrede
anotla katot arasındaki toplam geri­
lim.
Açıklama: Tepkime potansiyeli ile IR
düşmesi ve artı elektrot potansiyelinin
toplamına eşittir.

19022 Beilby tabakası, (İng.: Beilby layer,
Alm.: Beilby-Schicht (fi, F r couche
(fi de Beilby, R u s .: Eeüjıöu cjioü)
Mekanik parlatma sırasında metalle­
rin yüzeyinde meydana gelen düzen­
siz kristal yapılı tabaka.
Açıklama: Çok ince olmakla beraber
alttaki yapıyı gizler.
19023 bilye püskürtme; bilyeli ezme,
(İng.: shotpeening, Alm.: Strahlhâm-
mern (n); Strahlverfestigung 0), Fr.:
grenaillage (m) d'ecrouissage (m),
R u s .: dpoöecmpyÜHaH uaeapmoem)
Metallerin yüzeylerini ezerek sertleş­
tirmek amacıyla yüzeye basınçla saç­
ma püskürtme.
19024 bitim, (İng.: finish, Alm.: beenden,
Fr.: finition (fi, R u s .: cocmomuıe
noeepxHocmu)
1. Bir ürünün yüzey durumu, kalitesi
ve görünüşü. 2. Dövme ya da döküm
parçada parça yüzünden son işleme ile
alınacak işleme payı.
19025 bitirme pişirmesi, (İng.: finishing
firing; glazing, Alm.: beendigene
Brennung (fi; Glasurbrennung (fi,
Fr.: glaçage (m); brasquage (m),
R u s .: npou36odumb (punumuyro oö-
paöomKy)
Yüzeye daha camsı ve dalgasız bir
yapı vermek amacıyla uygulanan ek
pişirme.
19026 bozuk metal, (İng. : distu rbe d metal,
Alm.: gestörtes M e ta li (n), Fr.: m etal
(m) p e rtu rb e ; couche 0) perturbee,
R u s .: decfyeKmHbiü Memajuı)
Mekanik taşlama ve parlatma sırasın­
da parlatılan yüzeyde oluşan soğuk iş­
lenmiş metal tabakası.
19027 buğulama, (İng.: barffing; applica-
tion o f the bower-barffprocess, Alm.:
Bower-Barff-Verfahren (n), Fr.: barf­
fing (m); procede (m) de bower-barjfi
R u s .: OKCuöupoeanue c noMoujbio
nepeepemoeo napa)
Demir asıllı alaşımları 800-850°C sı­
caklıkta, yüksek basınçlı su buharı al­
tında tutarak, yüzeyde oksitlenmeye
dayanıklı, koyu kahverengi Fe30 4 ta­
bakası elde etme.
19028 buhar yığma; kimyasal buhar
yığma (cvd), (İng.: vapor depositi-
b u h a r la k a p la m a
on; Chemical vapor deposition (CVD),
Alm.: Dampfablage (f); chemische
Dampfablage (f), Fr.: deposition (f) de
la phase (f) de vapeur (f); deposition
0) chimique de la phase (f) de vapeur
0), Rus.: napo(fia3uoe ocacncdeHue;
xuMuuecKoe ocajfcdenue U3 napoeoü
(pa3bi)
1. Arıtma için başlangıç malzemesi ile
oluşturulan bileşiğin buharlaştırılarak
tekrar yoğuşturulması. ör. titanyum,
zirkonyum ve kromun arıtılmasında
kullanılan iodin yöntemi. 2. Bir oda­
daki tepkin gaz atmosferinin kapla­
nacak parça üzerinde ayrışırken gazın
bileşenlerinden birisinin parçayı kap­
laması. Nikel, tungsten, krom ve titan­
yum karbürle kaplamada yaygın ola­
rak kullanılır. 3. Tepkin gaz atmosferi­
nin diğer bir gazla tepkimeye girerek
kaplanacak parça üzerine yığılan, bu­
harlaşmayan bir kaplama oluşturması.
Açıklama: Buharın yığma maddesi
ile aynı bileşimde olması hâlinde fi­
ziksel buhar yığma (PVD) adını alır.
Kimyasal buhar yığma moleküler bir
süreç olup eşit kalınlıkta, yüksek yo­
ğunlukta kaplama sağlar. Metal ya da
seramik yüzeylerine borür, karbür, si-
lisür, nitrür ve oksit kaplamada kulla­
nılır.
19029 buharla kaplama, (İng.: vaporpla-
ting, Alm.: Dampfbeschichtung (f),
Fr.: placage (m) â vapeur (fi, Rus.:
noKpbimue MemodoM ucnapeuun)
Bir metal ya da bileşiğin ısıtılmış bir
yüzeye indirgeme ya da çözünme ile,
yığılan ve kaplanan malzemenin eri­
me sıcaklığından daha düşük bir sı­
caklıkta yığılması.
355
buharlı temizleme
Açıklama: İndirgemede genellikle
hidrojen gibi bir gaz kullanılır. Çözün­
me sürecinde ısıl ayrışma ve kaplanan
yüzeyle tepkime meydana gelebilir.
19030 buharlı temizleme, (İn g .: rapor
degrassing, A ln u : Dampfreinigung
(f), F r.: degraissage (m) a vapeur (f)
de solvant, R u s .: napoean omıemm)
Kaynayan bir sıvı çözücü üzerindeki
buharla iş parçasının yağını temizleme.
Açıklama: Kirin en az bir bileşeni­
nin çözücüde çözünür olması gerekir.
Sürecin değişik uygulama yöntemleri
buhar ve püskürtme buhar; sıcak sıvı
ve buhar; kaynayan sıvı, sıcak sıvı ve
buhar ve sesüstü temizlemedir.
19031 cıvalama, (İn g .: bine dip, A lm .: ein-
tauchende Beschichtung (f), F r.: hain
(m) bleu, R u s .: pmymubiü paenmop)
Genellikle gümüş kaplamadan önce
metali cıvalı bir bileşiğe daldırarak
yüzeyini kaplama.
19032 çiçeklenme, (İn g .: hloom, A lm .:
zum Blühen kanunen, F r.: effloreseen-
ee (f), R u s .: ebiı\eemanne)
1. Elektrokaplama banyosu yüzeyinde
gözle görülen bir sızma ya da tozlan­
ma. 2. Boyalı yüzeyde duman, toz ya
da yağın bıraktığı mavimsi parlama.
3. Nemli ortamda bazı malzemelerin
üzerinde oluşan çiçeğe benzer yenim
ürünü.
19033 çinko elektrokaplama, (İn g .:
eleetrogalvanizing, A l m . : Elektrorer-
zinkung (J), F r.: eleetrogalranisation
(f), R u s .: ııeKmpoearibeaııınaıptH,
HUUKoeanne i'ieKmpo.ıunıınıeeKiiM
enoeooo.u)
Demir asıllı alaşımların elektroyığma
tekniği kullanılarak çinko ile kaplan­
ması.
19034 çinko kaplama; galvanizleme,
(ing.: zine eoating; galvanizing,
A lm .: verzinken; Galvanisierung
(f), F r.: ziııgage (m); galranisati-
on (f), R u s .: umiKoeoe noKpbimue;
ea.ibeauujauıuı)
Erimiş çinko banyosuna daldırma (sı­
cak daldırma), elektroyığma ya da
püskürtme yoluyla çinko ile kaplama.
19035 çinkoda tavlama, (İn g .: galran-
neal, A lm .: galvanisehes Gliihen (n),
F r.: reeuit (m) apres gaIranisation (f),
R u s .: ifiuiKoebiü onuıeue)
356
Demir asıllı alaşımları sıcak daldırma
ile çinko kapladıktan sonra kaplama­
nın yüzeydeki çinkonun taban meta­
liyle tam bir alaşım oluşturana kadar
erimiş halde tutulması.
19036 çinkolama, (İn g .: sherardizing,
A lm .: Verzinkung (f), F r.: sherardisa-
tion (f), R u s .: uıuiKoeauııe)
Yüzeyden çeliğe çinko yaymdırılan
ısı kimyasal işlem.
19037 çinkosuzlaşma, (İn g .: dezinci-
fieation, A lm .: Entzinknng (f), F r.:
dezineifieation (f), R u s .: ooeeuuuKo-
eanııe)
Çinko içeren alaşımlarda çinkonun
tercihli yıkanması.
Açıklama: En yaygın olarak çözün­
müş oksijen içeren su içerisinde uzun
süre duran %85'ten az bakıra sahip
bakır-çinko alaşımlarında görülür.
19038 çözümsel kimya, (İn g .: analytical
ehemistry, A lm .: analytisehe Chemie
(t), F r.: ehimie (f) analytique, R u s .:
ana.nımımeeKaH xumuh)
Malzemelerin kimyasal bileşimlerini
ve buna bağlı özelliklerini inceleyen
kimya dalı.
19039 daldırmalı boyama, (İn g .: dip eo­
ating, A lın .: eintaııehende Fârbıuıg
(f), F r.: pe in tu re (f) par immersion
(f); revetement (m) par immersi­
on (f), R u s .: noKpbimue AiemoöoM
noepyjieenım)
Parça boya tankına daldırılarak yapı­
lan boyuma işlemi.
19040 demir lekesi, (in g .: eopperhead,
A lm .: Eisenfleek (m), F r.: tâehe (f) de
fer (m), R u s .: jfce.ıejuoe mımuo)
Emaye kaplamada demir karışması
sonucu görülen kırmızı nokta.
Açıklama: İyi temizlenmemiş alt
metaldeki demir oksidin ya da demir
çelik asıllı alt metaldeki çapağın kap­

lama dışında kalan kısmının pişirme
sırasında oksitlenmesi ile oluşan leke.
19041 dikromatlama, (İng.: dichrom ate
treatment, A lm .: chrom atieren, F r.:
traitement (m) de chromatation (f),
R u s .: mpaejıenue duxpoMamoM)
Açıklama: Yenime dayanıklı bir yü­
zey filmi elde etmek amacıyla, mag­
nezyum alaşımlarını kaynar sodyum
dikromat çözeltisine daldırarak yapı­
lan kimyasal işlem.
19042 dinginlik, (İng.: passivity, A lm .:
Passivitât (f), F r.: passivite (f), R u s .:
naceuenocmb)
1. Bazı metallerin belirli ayıraçlara
karşı yüzeysel eylemsizliği. 2. Anot
yüzeyinde, onu elektrolitten ayırarak
yenimin yavaşlamasına ya da durma­
sına neden olan atom ya da molekül
filminin oluşması. 3. Bir metal parça­
sının, geçirgen olmayan oksit ya da
diğer bileşiklerle kaplı olması sonucu
etkin durumdakinden daha artı bir po­
tansiyele sahip olması.
19043 donuk bitim, (ing.: matte finish;
mat finişh; matt finish, A lm .: mattes
Ende (n), F r.: finition (m) mate, R u s .:
MamuposannaR noeepxnocmn)
1. Parlak olmayan, donuk yüzey. 2.
Şerit ya da sacların, yüzeyleri püs­
kürtme ile pürüzlenmiş merdaneler ile
haddelenmesi sonucu elde edilen yü­
zey.
19044 dönüşüm kaplaması, (İng.: eon-
version coating, A lm .: nmsetzunge
Beschichtung (f), F r.: passivation (f),
R u s .: Komepcuonnoe noKpbimne)
Yüzey metalinin bir bileşiğinden, me­
talin kimyasal ya da elektrokimyasal
işlemi ile oluşturulan bir kaplama.
Açıklama: ör. çinko, kadmiyum,
magnezyum ve alüminyumun kromat-
laması ve çeliğin oksit ve fosfat kap­
lanması.
19045 elektrikli püskürtme, (İng.: elect-
rostatie spraying, A lm .: elektrisches
Spritzen (n), F r.: pulverisation (f)
electrostatique, R u s .: neempocma-
mımecKoe pacnbuıeuııe)
Elektrostatik olarak yüklenen boya
parçacıklarının boyanacak parça yü­
zeyine elektriksel olarak çekilmeleri
ile sağlanan, yüzeye iyi yapışan ve
elektrokaplama
yüzeyi eşit kalınlıkta kaplayan bir bo­
yama tekniği.
19046 elektriksiz kaplama, (İn g .: elect-
roless plating, A lm .: elektriklose
Beschichtung (f), F r.: revetement (m)
anelectrolytique, R u s .: 3JieKmpojıu3-
nan M em ajuınauım )
Seyreltik bir sulu çözelti içindeki me­
tal iyonlarının kendi kendine oluşan
bir kimyasal indirgeme ile bir parça­
nın üzerini kaplaması.
19047 elektroboyama, (İn g .: electro-
coating, A lm .: elektrofârben, F r.:
electrodeposition (f), R u s .: 3.ıeKmpo-
cmamımecKaR onpacna)
Bir boyama tekniği.
Açıklama: Suda çözünmüş boya par­
çacıkları, tank (katot) ile iş parçası
(anot) arasında DC akımı uygulanarak
elektorstatik yüklenir. İş parçası tank­
tan geçerken boya parçacıkları parça
üzerine eşbiçimli olarak yığılır.
Doğru akım Su-deterjan
çdzeltisi
güç kaynağı
d .
ktt ve boya
sıvı asıltısı
O
19048 elektrokaplama, (in g .: electropla-
ting; plating, A lm .: Elektroheschich-
tııng (f), F r.: galvanoplastie ()), R u s .:
eanbeanuHecme noKpbimne)
Aşınmaya, yenime dayanım ve gö­
rüntü için metal ve plastik parçaların
yüzeylerinin bir başka metalle elekt-
royığma yöntemiyle kaplanması.
Açıklama: Plastiklerin elektrik ilet­
kenliği olan bir metalle ön kaplanma­
ları gerekir.
357
elektrolitli temizleme
19049 elektrolitli temizleme, (İn g .: eleet-
rolytic cleaning, A im.: elektrolytische
Reinigung (f), Frdegrai ssage (m)
electrolytique, R u s .: ııCKmpaııımıme-
CKüR OHUcmm)
Çoğunlukla bir alkali olan elektrolit
içinde iş parçası (elektrot) üzerindeki
kirin elktrolizle temizlenmesi.
19050 elektron enerji kayıp tayf izleme,
(Ing..- electron energy loss spectros-
copy Al m.: elektronische En ergie-
verlustspektroskopie (f), F r.: spectre
(m) de la perte (f) d'energie (f) des
electrons (mpl), R u s .: cneKmpoem-
nun )itepeemuııecKUx nomepb jjick-
nıpoHoe)
Numune ile girişimde bulunan elekt­
ronların enerjilerinin ölçülerek enerji
kayıplarından girişimde bulundukları
atomların cinsini belirleme yöntemi.
19051 elektrostatik püskürtme, (İn g .:
electrostatic spraying; electrocoating,
Alm.: elektrostatische Spritzurıg (f),
F r.: pulverisation (f) electrostatique,
R u s .: s.ıeKmpocmammecKoe pacnbi-
jıenne; 3JieKmpocmamımecKax cmpa-
CKtt)
Elektrostatik olarak yüklenen boya
parçacıklarının iş parçası tarafından
çekildiği, tekbiçimli ve yapışkan bir
boya tabakası elde edilmesine imkân
veren boyama yöntemi.
19052 elektroyığma, (İn g .: electrodepo-
sition, A lm .: Elektroablage (f), F r.:
electrodeposition (f), R u s .: 3iıeKmpo-
ocaotcdenue)
Bir elektrolit içinden elektrik akımı
geçirerek bir elektrot üzerine bir mad­
denin yığılması.
Açıklama: Elektrokaplama, elektro-
358
şekiİlendirme, elektroarıtma, ve elekt-
rokazanma, elektroyığma yöntemi ile
yapılan işlemlerdir.
19053 emaye, (İn g .: enamel; enamel f r iî ;
p o rce la in enamel, A lm .: Emaille (j);
E m a il (n), F r.: em a il (m), R u s .: 3Maxb;
3Majıeeax (ppumma; (pap<popoeax
3Manb)
Metal yüzeyleri korumak, bezemek ya
da kaplamak amacıyla kullanılan cam
ya da firit.
Açıklama: Genellikle alkali metalle­
rin boratları, silikatları ve alüminatla-
rının karışımları 1200°C ‘ta firitlenip,
istenilen renk, saydamsızlık ve gen­
leşme katsayısını verecek katkılarla
öğütülerek elde edilir.
19054 emayeleme, (İn g .: enamelling; vit-
reous enamelling; porcelain ename-
ling, A lm .: emaillieren, F r.: emaillage
(m), R u s .: 3Majıupoem)
Metallerin yüzeyini kaynaşık, camsı
bir malzemeyle kaplama amacıyla ge­
nellikle demir asıllı alaşımlarda 550-
750°C sıcaklıklarında yapılan bir tür
pişirme işlemi.
19055 eritme parlatması, (İn g .: reflo-
wing; flow brightening, A lm .: wieder
fliessen; Flussaufhellen (n), F r.: hril-
lantage (m) par fusion (f) (de l ’etain
(m)), R u s .: npudanue önecKa)
Elektroyığma yüzeyi (bilhassa kalay
ve kalay alaşımları) eriterek yeniden
katılaştırma.
Açıklama: Yüzey, sıcak daldırma yü­
zeyin görünüş ve özelliklerini kazanır.
19056 ezilme sertleşmesi, (İn g .: peen
handenin ig, A lm .: Kaltverfestigung
(f); Kalthâmmern (n); Hâmmern (nj,
F r.: durcissement (m) par ecrouissage
(m) superficiel, R u s .: dpo6 ecmpyüuax
oöpaöomm)
Metal yüzeyine bilye püskürterek ya
da çekiç ya da başka bir şeyle yüzeyi
noktalar hâlinde ezerek yüzeyin sertli­
ğini artırma.
19057 ezme düzlemesi, ( İ n g .: planishing,
A lm .: gldtten, F r.: planage (m), R u s .:
npoejıajtcueaHue)
Metal yüzeyini çok parlatılmış kalıp­
larla ya da özel çekiçlerle döverek ya
da dövme düzlemesi haddesinde had­

deleyerek düzgün bir yüzey bitimi
elde etme.
19058 fırçalı kaplama, (İn g .: brnsh pla-
ting; brush anodizing, A lm .: Pirı-
selplattieren (n), F r :: revetement (m)
au tampon (m); oxydation (f) anodi-
que au tampon (m), R u s .: nanecenue
zajibGanonoKpbimuH uamupanueM)
Anot rolü oynayan fırça ya da emici
bir ortama sürülmüş yoğun çözelti ya
da peltenin katodun kaplanmak iste­
nen bölgesine sürülmesi suretiyle ya­
pılan kaplama.
19059 fırçayla elktrokimyasal parlat­
ma; fırçayla parlatma, (İn g .: brush
polishing, A lm .: elektrochemisches
Polieren mit einem Pinsel (m); Tam-
ponpolieren (n), F r.: polissage (m)
cdectrolyticjue au tampon (m), R u s .:
nojıupoeanue ıpemKOÜ)
Elektrolitin katotla temas hâlindeki
bir fırça ya da bir yastıkla parlatılacak
yüzeye sürüldüğü elektrikli parlatma
yöntemi.
19060 fiziksel buhar yığma işlemi,
(In g .: physical vapor deposition pro-
cess, A lm .: physikalisches Dampfab-
lageverfahren (n), F r .: procede (m) de
depöt (m) physique en phase (f) va-
peur, R u s .: (pu3unecKoe ocajtcdenue
napoeoü c[)a3bi)
Kimyasal etki olmadan yapılan bular
yığma yöntemlerinden birisi, bk. va­
kumda buharlaştırmayla kaplama;
sıçratma; iyon kaplama.
19061 fosfatlama, (İn g .: phosphating;
phosphatizing, A lm .: phosphatieren;
Phosphatierung (/), F r.: phosphatati-
on (f), R u s .: cjjoccpamupoeaHue)
Metalin yüzeyinde çözülemeyen bir
fosfat tabakası oluşturma.
19062 gaz kesmeli temizleme, (İn g .:
deseaming, A lm .: Gasschneide-
reinigung (/), F r.: chalumeauta-
ge (m); decricage (m) d la flarnme
(f); ecriquage (m) d la flamme (f),
R u s .: 3amıcmm noeepxHoemubix
detpetcmoe)
Çapak temizlemede olduğu gibi, yü­
zey kusurlarının gazla kesilerek uzak­
laştırılması.
h o n la m a
19063 gerilim verimi, (İn g .: voltage effi-
ciency, A lm .: Spannungswirksamke-
it (f), F r.: rendement (m) en tension
(f), Rus.: Koscptpmjuenm nojıe3noeo
öeücmeuH no uanpHJieenuK))
Bir elektrokimyasal süreçte denge
tepkime potansiyelinin banyo gerili­
min e oranı.
19064 göç sayısı, (İn g .: transference num-
ber; transport number, A lm .: Wan-
derungszahl (f), F r.: nombre (m) de
transport (m) des ions (mpl), Rus.:
nepeeoönoe hucjio)
Belirli bir cins iyonla taşman toplam
eiektrokaplama akımının oranı.
19065 grafitli yenim, (İn g .: graphitic cor-
rosion, A lm .: graphitische Korrosion
(/), F r.: corrosion (f) graphitique,
Rus.: epafpumoean Kopposun)
Kır dökme demirde, demir anafazm
tercihli uzaklaştırılmasıyla geriye gö­
zenekli grafit kütlesinin kaldığı, nis­
peten hafif sulu çözeltiler içinde ya da
gömülmüş boru ve boru bağlantıların­
da oluşan yenim.
19066 gümüş kaplama, (İn g .: silvering;
silverplating, A lm .: Versilberung (f);
versilbern, F r.: argenture (f); argenta-
ge (m), Rus.: cepeöpHnoe noKpbimue)
Yüzeyleri gümüş filmiyle kaplamada
kullanılan yöntemlerden biri.
19067 hırsız, (İn g .: robber, A lm .: Span-
nungsverm inder (m), F r.: voleu r (m),
Rus.: donojiHumejibHbiü m m o d )
Elektrokaplanan parçada yüksek akım
yoğunluğu alanının oluşumunu önle­
mek için, akım yoğunluğunu azaltmak
üzere kullanılan, fazladan katot ya da
katot uzantısı.
19068 hidrojerıleme, (İn g .: hydrogenati-
on, A lm .: Hydrierung (f); Wasserstoff-
passivierung (f), F r.: hydrogenation
(/), Rus.: eudpoeenu3aiim)
Hidrojenle birleştirme ya da muamele
etme işlemi.
19069 honlama, (İn g .: honing, A lm .: ho-
nen, F r.: honage (m); rodage (m),
Rus.: xouumoeauue)
Çoğunlukla silindirik iç yüzeylerde,
eşbiçimli, yüksek boyut hassasiyetin­
de, ince yüzeyler elde etmek için kulla­
nılan düşük hızlı yüzey bitirme işlemi.
359
ısıl püskürtme
Açıklama: Dönen ve aynı zamanda
ileri geri hareket eden aşındırıcı taşlar
ve yağlayıcı sıvı kullanılarak genellik­
le makine ile yapılır.
19070 İSli püskürtme, (İng.: thermalspra-
ying, A lm .: thermische Spritzung (/).
Fr::pulverisation (f) thermique, Rus.:
mepMımecKoe nem/>/./enue)
Toz metal ya da metal olmayan mal­
zemelerin erimiş ya da yarı erimiş du­
rumda püskürtülerek malzemelerin
kaplandığı bir kaplama yöntemi.
Açıklama: Kaplama malzemesi toz,
seramik çubuk, tel ya da erimiş mal­
zeme olabilir.
19071 ısıl renkleme, ( İ n g . : heat tinting,
A lm .: thermische Fârhıuıg (f), F r.: çö­
lüm tion (f) thermicpıe, Rus.: oKpacm
nyme.M uaepeea)
Mikroyapı ayrıntısını ortaya çıkaracak
kadar ısıtıp oksitleyerek metal yüzeyi­
ne renk verme.
19072 iki fazlı temizleme, (İng.: diphase
eleaning, A l m . : Z\ve iphas en rein igı ıııg
(f), Fr.: degraissage (m) diphase: net-
toycıge (m) diphase, Rus.: omteniKa a
devs e.ıoüı1bix paenıeopax)
Temizleme tankında biri çözücü, diğe­
ri sulu iki faz oluşturan bir sıvı asıltı
ile kir temizleme.
Açıklama: Temizleme hem çözme
hem de sıvı asıltı oluşturma etkisi ile
gerçekleşir.
19073 ince kaplama, ( İ n g . : flaşlı. A lm .:
dinme Beschichtung; dinme Elekt­
ronh/age (f), F r.: voile (m). Rus.:
moiiKiıü e.ıoû)
Açıklama: Kısa zamanda elde edilen
çok ince bir elektroyığma yöntemi.
19074 iyon kaplama, ( İ n g . : ion pin­
ting, A lm .: lonplattierımg (f), F r.:
deposition (j) ionicpte, Rus.: ııouuoe
nonp binme)
Sıçratma ve vakumda buharlaştırma­
nın birlikte uygulandığı kaplama tek­
niği.
Açıklama: Elektrik alanı boşalımı­
nın oluşturduğu plazma içindeki bu­
har atomları kısmen iyonlaşırlar.
19075 İyon yığma, ( İ n g . : ion deposition:
ion plating, A lm .: ion beschichtung
(j), Fr.: deposition (f) ionicpıe, Rus.:
oeedanue uoııoe)
360
Bir elektrik alanın yarattığı yük boşa­
lımının oluşturduğu kısmen iyonlaş-
mış plazma ile yapılan kaplama.
Açıklama: Yöntem vakumda buhar­
laştırma ve iyon kaplama teknikleri­
nin birlikte uygulanması gibidir.
O
19076 kadmiyum kaplama, ( İ n g . : cad­
ınimn coating, A lm .: Cadmiumbesc-
hieh tung (f), Fr.: eadmiage (m), R u s .:
Kad.Miıeean nonpeımmı)
Elektrokimyasal yöntemle ya da püs­
kürtme ile kadmiyum kaplama.
19077 kalay kaplama; kalaylama, ( İ n g . :
tiıming: tin coating; stannizing, A lm .:
verzinnen, Fı\: etamage (m). R u s .:
o.ıoemınpoeanue)
Herhangi bir cismin yüzeyini yenime
karşı korumak ya da lehimlemeyi ko­
laylaştırmak amacıyla kalayla kapla­
mak.
Açıklama: Yüzeyi uygun yöntemlerle
temizlenmiş metal (düşük ve daha güç
olmakla beraber, orta karbonlu çelik­
ler ve belirli bileşimlerdeki dökme de­
mir de dahil), erimiş kalaya daldırıla­
rak ya da kalay kaplanacak sıcak yü­
zey üzerinde eritilerek sağlanır.
19078 kalaylı kurşun; terne, ( İ n g . : ter­
fie, A lm .: Zinııblei (n); Terne (f), Fr.:
terne (m), R u s .: ceunııoeo-ojıoeHHHbiîı
enine)
%3-17 kalay içeren çelik sac ve levha­
ların sıcak daldırma ile kaplanmasın­
da kullanılan kurşun alaşımı.
Açıklama: Düzgün ve donuk bir gö­
rünüşü vardır ve çeliğin şekillendir­
me, lehimleme, boyanma ve yenime
dayanım özelliklerini artırır.

19079 kaplama, (İn g .: plating, A lm .:
plattieren; Beschichtung (f), Fr.:
revetement (m), R u s .: Memajuıu3aqun)
Bir cismin yüzeyine yapışmış bir me­
tal tabakası oluşturma.
Açıklama: Çoğunlukla elektrokapla-
ma için kullanılır.
19080 kaplama, (İn g .: coating, A lm .:
Beschichtung (f), Fr.: revetement (m),
R u s .: noKpbimue)
Genellikle güzelleştirmekten ziyade
korumak amacıyla yüzeyin bir başka
malzeme ile kaplanması.
19081 kaplama alanı, (İn g .: plating ran-
ge, A lm .: Plattierungsbereich (m);
Beschichtungsbereich (f), Fr.: in-
tervalle (m) utile de depo t; zone (f)
utile de depöt (m), R u s .: âuanajon
Memajıjımapuu)
Yeterli bir elektrokaplama yığması ya­
pılabilecek akım yoğunluğu bölgesi.
19082 kaplama gücü, (in g .: covering po-
wer, A lm .: Zudeckungsleistııng (f),
Fr.: opacite (f); pouvoir (m) couvrant,
R u s .: npoungan cnocoönocmb)
Bir çözeltinin çukurlarda ve girintiler­
deki koşullarda olduğu gibi, çok dü­
şük akım yoğunluklarında tatminkâr
kaplama verebilme özelliği.
Açıklama: Terim kaplama yeteneğini
göstermekle beraber eşit kalınlıkta bir
kaplama yeteneğini göstermeyebilir.
Buna karşın serme gücü düzensiz bir
yüzeyde eşit kalınlıkta kaplama sağla­
ma yeteneğini göstermektedir.
19083 karbon önleyici bileşik, (İn g .: an-
ticarburizing compound, A lm .: Ein-
satzschutzmittel (n), Fr.: enduit (m)
anti-cementation, R u s .: cocmaa ö.ih
jaıuumbi om Haycjıepo.ncucaıuoı)
Açıklama: Karbonlaşmayı önlemek
için bilhassa çeliklerin yüzeyine uy­
gulanan bileşik.
19084 karlama, (İn g .: pop-off, A lm .: her-
vorholen, Fr.:pet (m), R u s .: obiKoıiKu)
Porselen emaye kaplamada küçük bir
kısmın kopması.
Açıklama: Çoğunlukla pişirme sıra­
sında taban metalinden hidrojen ya da
diğer gazların çıkması, bazen de taban
metali üzerindeki oksitler ya da değer
kirler neden olur.
kritik akım yoğunluğu
19085 kazınmalı aşınma, (İn g .: abrasive
wear, A lm .: abschabene Abnutzung
(/), Fr.: usure (/) abrasive, R u s .:
aÖpa3U6HblÜ U3HOC)
Bir yüzeyden, basınç altında, serbest
ya da başka bir yüzeye ait parçacıkla­
rın sürtünmesi ile malzeme kaldırma.
19086 keçeli parlatma, (İn g .: buffing,
A lm .: Leitwerkpolieren (n); polieren,
Fr.: emeulage (m), R u s .: nonupoem;
U U lU (p 0 6 K a )
Aynı mil üzerine yan yana dizili ku­
maş, kâğıt ya da deri tekerlerden olu­
şan dönen bir çarka sürterek parlatma.
19087 kesintili akımla kaplama, (İn g .:
interrupted-cıırrent plating, A lm .:
unterbrechende Stromplattierung
(f), Fr.: placage (m) par courant
(m) alterne, R u s .: Mema:cımauuH e
npepbieanueM ııanpnotceuun)
Anot kutuplaşmasını azaltmak ve kri­
tik akım yoğunluğunu artırmak için
kısa aralıklarla akım akışı kesilerek
yapılan kaplama.
Açıklama: Yaygın olarak siyanürlü
bakır kaplamada kullanılır.
19088 kobalt kaplama, (İn g .: cobalt pla­
ting, A lm .: Kobaltbeschichtung (f),
Fr.: cobaltage (m), R u s .: KodajibmHan
noKpbimun)
Metalleri kobalt sülfat çözeltisine dal­
dırarak yapılan elktrokimyasal kapla­
ma işlemi.
19089 korodkot deneyi, (İn g .: eor-
rodkote test, A lm .: Korodkoteprü-
fııng (f), Fr.: essai (m) corrodkote,
R u s .: KOPP03UOHHO CKOpOCmilhie
ucnbimanuH)
Elektroyığma yüzeyler için uygulanan
bir hızlandırılmış yenim deneyi.
19090 kör katot, (İn g .: dummy; dummy
cathode, A lm .: Selektivkathode (f);
Blindkathode (f), Fr.: cathode (f)
d'epuration, R u s .: xojıocmoü mmod)
Elektrokaplama çözeltisinden katışkı-
larm ayrılması için kullanılan katot.
19091 kritik akım yoğunluğu, (İn g .:
critical current density, A lm .: kri-
tische Stromdichte (f), Fr.: densite
(/) critique du courant (m), R u s .:
KpunnmecKan njıomnocmb mom)
361
krom dağlaması
Bir elektroliz işleminde işletme de­
ğişkenlerinde, elektroyığmanın ya da
elektrot filminin niteliğinde ani deği­
şikliğin neden olduğu akım yoğunluğu.
19092 krom dağlaması, ( İ n g . : chromadi-
zing, A lım : Chromatzung (f), F r.: chro-
matation (f), R u s .: xpoMamupomnue)
Alüminyum ve alüminyum alaşımları­
na, bilhassa uçak dış yüzeylerine boya
yapışmasını kolaylaştırmak için kro-
mik asit çözeltisi ile yapılan işlem.
19093 krom kaplama, (İn g .: chromi-
um plating, A lm .: Chrombeschich-
tııng (f), F r.: chromage (m), R u s .:
xpos\ ıııpoeauue)
Malzeme yüzeyine krom yığan yön­
temlerden birisi: İnce kaplama, 25
mikrondan ince, yenime dayanımı ar­
tırmak amacıyla; gözenekli kaplama,
yağ tutan bir yüzey elde etmek için;
sert kaplama, 50 mikrondan kalın 800
ila 1100 HV sertliğinde bir yüzey elde
etmek için kullanılır.
19094 krom paklaması, (İn g .: chrome
pickle, A lm .: bichromatbeizen, F r.:
mordançage (m), R u s .: xpoxıomH
npompasa)
Magnezyum ya da çinko için magnez­
yum ve çinko alaşımlarının yüzeyleri­
ni boyaya hazırlamak ya da yüzeylerin
yenime dayanımlarını artırmak ama­
cıyla uygulanan, nitrik asit-sodyum
dikromat çözeltisi içinde yapılan, yü­
zeyde bir film oluşturan kimyasal iş­
lem.
19095 kromatlama, (İn g .: ch roma te tre-
atment; chromating, A lm .: clıroma-
îieren, F r.: chromatation (f), R u s .:
uanecenue xpoMamubix noKpbimuü;
xpOMamupoaanue
Altı değerlikli krom bileşiği içine dal­
dırma suretiyle metal yüzeyinde üç
ve altı değerlikli krom geçiş bileşik­
lerinden oluşan bir dönüşüm kaplanışı
oluşturma.
19096 kromlama, (İn g .: ch ro m isa tio n ;
in c h r o m a tio n ;c h ro m izin g , A lm .: Inc-
hromierung (f), F r.: chromisation (f),
R u s .: x p o M u p o m n u e )
Kutuda, buhar ya da tuz banyosunda
ve yüksek sıcaklıkta kromun yüzey­
den içeri yayınımı ile metal yüzeyine
krom verme.
362
Açıklama: İşlem, yüzeysel sertliğini,
aşınmaya ve yenime dayanımı artırır.
19097 kuru emayeleme, ( İ n g . : dry ena-
melling, A lm .: Puderemaillierung
(f), F r.: emailage (m), R u s .: cyxoe
d.Ma.nupooüHue)
Dökme demire uygulanan emayeleme
işlemi.
Açıklama: Ocaktan çıkarılan par­
lak kor hâlindeki dökme demir üze­
rine kuru emaye tozu serpilerek yapı­
lır. Parça emayelemeden sonra tekrar
ocağa konabilir.
19098 lak, ( İ n g . : lacquer, A lm .: Lackfarbe,
F r.: laque (m), R u s .: jiü k )
Çelik yüzeyleri yenime karşı korumak
için kullanılan cila.
19099 laklama, ( İ n g . : lacquering, A lm .:
lackieren, F r.: laquage (m), R u s .: mi-
Kupoaaııue)
Yenime karşı korumak için çelik yü­
zeylere lak sürme işlemi.
19100 leke, ( İ n g . : stain, A lm .: Fleck (m),
F r.: tache (f), R u s .: ımmno)
Parça yüzeyleri üzerinde çeşitli ne­
denlerle oluşan, yüzeydeki parlaklık
ya da rengi bölgesel olarak bozan ku­
sur.
19101 lepleme, ( İ n g . : lapping, A lm .: Lap-
pung (f), F r.: rodage (m) â lapâte (f);
polissage (m), R u s .: nanumoeamıe)
Yüzeyine aşındırıcı toz gömülmüş, iş­
lenen malzemeden daha yumuşak me­
tal ya da ağaçtan parçanın yüzeye sü­
rülmesi ile gerçekleştirilen, genellik­
le taşlama ve honlama izlerini kaybet­
mek için kullanılan yüzey işleme yön­
temi.
19102 mavileme; menevişleme, ( İ n g . :
blueing; bluing, A lm .: blâııen; Blaııg-
lühen (n), F r.: bleuissage (m ): bron-
zage (m), R u s .: cımemıe)
Parlatılmış çelik ya da demiri havada
ısıtarak ya da yoğun oksitleyici çözel­
tilere daldırarak yüzeylerinde, yenime
dayanımı artıran ve görünüşünü iyi­
leştiren çok ince bir mavi oksit filmi
oluşturma.
19103 mekanik kaplama, ( İ n g . : mec-
hanical plating, A lm .: mechanische
Beschichtung (/), F r.: revetement
(m) mecanique, R u s .: MexammecmM
noKpbimuH)

İnce metal tozlarının parça yüzeyine
tamburlama ya da diğer yöntemlerle
tutturulduğu kaplama.
19104 metal kaplama, (İ n g .: metallic coa-
ting, A lm .: metallische Beschichtung
(f), F r.: revetement (m) metallique,
Rus.: MemajınuHecKoe noKpbimue)
Alt malzemeyi değiştirmeden yüzeyi
metalle benzeşik kaplama.
19105 metal püskürtme, (İn g .: metal
spraying; metallizing; thermal spra-
ying, A lm .: Metallspritzung (f), F r.:
metallisation (f) par projection (f),
Rus. : MemanjıunecKoe pacnbinenue)
Özel bir üfleç ya da tabanca ile eritilip
zerreler haline getirilen malzemenin
parça yüzeyine püskürtülmesi şeklin­
de yapılan yüzey kaplama işlemi. Isıl
püskürtme, alevli püskürtme, elektrik
arklı püskürtme, plazma arklı püskürt­
me yöntemleri vardır.
19106 metalleme, (İn g .: metallisation;
metallizing, A lm .: metallisieren, F r.:
metallisation (j), R u s .: Memanjıma-
ıpm)
Zerreler hâlindeki erimiş metali püs­
kürterek ya da vakumda yığma ile me­
talik bir kaplama oluşturma.
19107 nicel çözümleme, (İn g .: quantitati-
ve analysis, A lm .: quantitative Analy-
se (f), F r.: analyse (f) quantitative,
R u s .: KOJiuHecmeenHbiü ananm)
Bir bileşimdeki bileşenlerin niceliğini
sayısal olarak belirlemek için yapılan
çözümleme.
19108 nikel kaplama, (İn g .: nickelling;
nickel plating, A lm .: Nickelbeschich-
tung (f), F r.: nickelage (m), R u s .:
nuKenupoeanue)
Nikel kaplama işlemlerinden herhangi
biri.
Açıklama: Alttaki malzemenin katot
olarak kullanıldığı elektrikli kaplama,
p a k la m a
nikel tuzlarının indirgendiği kimyasal
kaplama, püskürtme ya da katı kapla­
ma gibi türleri vardır.
19109 nitel çözümleme, (İn g .: qualitative
analysis, A lm .: qualitative Analyse
(f), Fr.: analyse (f) qualitative, R u s .:
KanecmeeHHbiü ananm)
Bir bileşimdeki bileşenlerin nitelikle­
rini belirlemek için yapılan çözümle­
me.
19110 oksitle(n)me; yükseltgenme,
(İn g .: oxidation, A lm .: Oxydation (f),
Fr.: oxydation (f), R u s .: OKucnenue)
Genel anlamda bir kimyasal tepkime
sonucu metalik bir elementin elektron
kaybı ile artı değerliliğindeki artış.
Açıklama: Terim oksijenle tepkimeyi
anlatmak için kullanıldığında oksit­
lenme (yükseltgenme) kısmî tepki­
mesi (M -> M2+ + 2e-) ve indirgenme
kısmî tepkimesi l/2 0 2 + 2e- -> O2- ile
meydana gelen elektronların, katyon­
ların ve anyonların yayınımı oksit
tabakasının yerini, oluşan oksit taba­
kasının özellikleri ise oksitlenmenin
hızını belirler, bk. oksitlenme hızı;
Pilling-Bedworth oranı.
Metal—y ------ Oksit------
ı r~
Metal X V Oksit
1 = XV Oksit ilerletti
sam
İşaretler
kalış or
i :
Metalin sentliği Oksitin oluştuğu
....
Metalin
r
l'ölj.'ı hfilgf srnmrsı
19111 örtü emayesi, (İn g .: cover-coat
enamel, A lm .: Deckemail (n), F r.:
email (m) de couverture (f), R u s .: no-
Kpoenan oManb)
Taban emayesi üzerine atılan özel bi­
leşimdeki üst emaye.
19112 paklama; asitle temizleme, (İn g .:
pickling, A lm .: beizen, F r.: decapage
(m), R u s .: demnupoeanue)
Kimyasal ya da elektrokimyasal yön­
temlerle alt metal üzerindeki oksitleri
ya da diğer maddeleri asitle temizle­
me.
3 63
parkerleme
19113 parkerleme, (İng.: parkenizing,
Alm.: parkem; bondern, Fr.: parkeri-
sation (f), Rus.: napKepmaıpın)
Çelikleri, serbest fosforik asit ile man­
gan dihidrojen fosfat karışımlı bir
banyoya daldırarak, yüzeyini ferrik
fosfatla kaplama.
19114 parlak bitim, (İng.: bright finish,
Alttı.: glanze Fertigımg (f), Fr.: fini-
tion (f) hrillcınte, Rus.: ;e/)i<a;ibua>ı
nojıııpoem)
Ayna gibi parlak bir yüzeyle bitirme.
19115 parlak daldırma; kimyasal
parlatma, (İng.: bright dipping,
Alm.: chemicshes GUinzen (ıı), Fr.:
deeapage (m) briliant, Rus.: brıeemn-
ıi(ce mpcKuenuc; xuMUııeeı<oe no.ıupo-
uanue)
Açıklama: Parlak bir yüzey elde et­
mek amacıyla metallerin kısa süre bir
çözelti içerisine daldırılması.
19116 parlatıcı, (İng.: brightenen Alttı.:
Glanzbildner (m); Gldnzer (m), Fr.:
brillantenr (m), Rus.: aıecKoobpajy-
loıtiüH dooauKcı)
Elektroyığmanın parlaklığını artırmak
amacıyla elektrokaplama çözeltisine
katılan madde.
19117 paslanmaz, (İng.: stainless. Alttı.:
korrosionsbcstdndig. Fr.: inosyduble,
Rus.: Kopponıonno-emouKuıi)
Bir alaşım ya da metalin belirli oksitle­
yici koşullardan etkilenmeme özelliği.
Açıklama: Bu özellik yüzeyde ko­
ruyucu bir tabakanın oluşmasına yol
açan yüzey değişimleri sonucudur.
Paslanmaz çeliklerde bu özelliği ge­
nellikle %12'nin üzerindeki katılan
kromun yüzeyde oluşturduğu CıyCf
filmi sağlar.
19118 perdahlama; bıcırganlama (boru
İçi), (Iııg.: bu m ish ing, Alm.: ebnen;
gldtten; polieren, Fr.: brıınissage (m);
polissage (m), Rus.: uuu(f)OCKa)
Yüzeyleri, sert malzemeden parçalar,
ör. sert metal bilyeler sürterek düzleş­
tirme ya da parlatma.
19119 pirinç kaplama, (İng.: brass coa-
ting, Alm.: Messingbesehiehtımg (f),
Fr.: laitonnage (m), Rus.: norpuımııe
jıamyHbto)
Elektrokimyasal yolla ya da püskürt­
364
me yöntemleriyle malzemeleri bakır-
çinko alaşımlarıyla kaplama.
19120 portakal kabuğu bitim, (İng.:
onınge peel, A lm .: Orangenschale-
neffekt (m), Fr.: peau (f) d ’orange (fj,
Rus. : aneibeuHoeau rop ra)
Portakal kabuğunun girintili çıkıntılı
yapısına benzeyen bir bitim yüzeyi.
19121 pürüzlülük, (İng.: roughness, A lm .:
Raııhigkeit (f), Fr.: rugosite (f), Rus.:
ep\'bocinb; lueporoeamocmb)
Yüzeydeki nispeten ince ve yüksek­
likleri, genişlikleri ve yönleri farklı
düzensizlikler.
19122 püskürtmeli boyama, (İng.: flov;
coating , A lm .: spritzende Fdrbur.g
(f), Fr.: peinture (f) par pistolet
(m) pulverisateıır; peinture (f) par
pulverisation (f), Rus.: norpuımııe,
uanoeuMoe empyuubiM oo.iuuom)
Boyanacak parça üzerine boya püs­
kürtülerek yapılan boyama.
Açıklama: Elektrikli püskürtmeden
farkı boya parçacıklarının elektrosta­
tik yüklenmemiş olmasıdır.
19123 renkleme, (İng.: eoloring, color
buffing, Alm.: Fârbung (f), Fr.: co~
lora tion (f), Rus.: arpa era; uaemnan
n a ıu p o cK a )
Kimyasal, elektrokimyasal ya da ke­
çeli parlatma ile metal yüzeyinde iste­
nilen renkleri oluşturma.
19124 rodyum kaplama, (İng.: rhodium
plating, Alm.: Rhodiumbeschiehtung
(f), Fr.: rhodiage (m), Rus.: podupo-
caııııe)

Rodyum sülfat çözeltisine daldırılmış
parçanın yüzeyinde parlak, yenime
dayanıklı bir rodyum tabakası meyda­
na getiren elektrokimyasal işlem.
19125 saman tozu, (İ n g .: stardusting,
A lm .: Strohstaub (m), F r .: poussiere (/)
depaille (/), R u s .: cynepnanbijıemıe)
Metal yığmada yüzeyde görülebilen
son derece ince pürüz.
19126 saydam emaye, (İn g .: majoHca
enamel, A lm .: durchsichtige Emai/le
(f), F r.: emaillage (m) en majolique
(f), R u s .: 3Mcmb müüojiuku)
Beyaz zemin üzerine uygulanan, say­
dam ve genellikle renkli emaye.
19127 serilme yeteneği, (İn g .: throwing
povveı: A lm .: Bedeekungsfâhigkeit (f),
F r.: pouvoir (m) couvrant; pouvoir
(m) de penetration (f), R u s .: paeeeu-
earouian cnocoönocmb)
Bir kaplama çözeltisinin karmaşık şe­
killi bir katot üzerine eşit kalınlıkta
dağılma özeliği.
19128 serpme, (İn g .: strike, A lm .: vers-
treııen, F r.: depöt (m) amorce, R u s .:
pacmemmb)
1. Daha sonraki kaplamalara zemin
teşkil edecek ince bir elektroyığma
metal filmi. 2. Yüksek kaplama gü­
cünde düşük verimde ince, yapışkan
bir metal filmi verecek çözelti.
19129 sert kaynak kaplama, (İn g .: hani
facing; hard sıırfacing, A lm .: Harts-
chweissbeschichtung (f), F r.: depöt
(m) d'un metal (m) dur par fusion (f),
R u s .: meepdocnjıaeuoe noKpbimue)
Bir metalin yüzeyini sertleştirmek,
aşınmaya ve darbeye dayanımını ar­
tırmak için yüzeyini eriterek (kaynak,
püskürtme ya da sert lehim) bir diğer
metalle kaplama.
19130 sert krom, (İn g .: hard ehromiıun,
A lm .: hartes Chrom (n), F r.: ehrome
(m) dur, R u s .: meepöbiû xpoM)
Süs olmaktan ziyade kayar yüzeylerin
aşınmaya dayanımı artırmak gibi mü­
hendislik amaçları ile yapılan krom
elektroyığma kaplaması.
Açıklama: Genellikle doğrudan taban
metaline uygulanır süs kaplamasından
daha kalındır, fakat ondan daha sert
olmayabilir.
tamburda kaplama
19131 sıcak daldırmalı kaplama, (İn g .:
hot dip coating, A lm .: warme ein-
tauchende Beschichtung (f), F r.:
revetement (m) par immersion (f)
en bain (m) ehaud, R u s .: eopsmee
noKpbimue OKvnanueM)
Açıklama: Kaplanacak metali erimiş
metale daldırarak yapılan kaplama.
19132 sıvılı honlama, (İn g .: liquidhoning;
vapor blasting, A lm .: honen mit einer
Flusssigkeit (f), F r.: honage (m) au jet
(m) de vapeur (f), R u s .: jıcuöKocmuoe
xoHumomnue)
Havayla itilen, ince aşındırıcı parça­
cıklar içeren kimyasal sıvı asıltının
çarptırılması ile elde edilen yüzey bi­
timi.
19133 siyah bitim, (İn g .: blaek fınishing,
A lm .: brünieren; schwarzes Ende (n),
F r.: finition (f) teme, R u s .: uepueuan
noaep.Mioenib)
Çeliği sıcak alkalin tuz çözeltilerine
daldırarak üzerinde siyah bir oksit ta­
bakası meydana getirme işlemi.
19134 soğurma, (İn g .: absorption, A lm .:
Absorption (f), F r.: absorption (f),
R u s . : noejıoujenue)
Kimyasal ya da fiziksel yollarla içine
alma.
19135 soyulma, (İn g .: peeling, A lm .:
abblâttern, F r.: ecaillage (m), R u s .:
omcjıaueanue)
Kaplamanın kısmen ya da tamamen
ayrılması.
19136 süreksizlikler, (İn g .: holidavs,
A lm .: Unstetigkeiten (fpl), F r.: ab-
sences (fpl): blancs (mpl); manqu-
es (mpl): zones (fpl) non eouvertes,
R u s .: paspbie e noKpnımuu)
Taban metalinin yenimli ortamla te­
masına sebep olan kaplamadaki göze­
nek, çatlak benzeri süreksizlikler.
19137 taban emayesi, (İn g .: ground-eo-
at enamel, A lm .: Grundemail (n),
F r.: email (m) de masse (f), R u s .:
epynmomn ruaıib)
Metal zemine yapışmayı kolaylaştıran
oksitler içeren emaye.
19138 tamburda kaplama, (İn g .: bar-
rel plating, A lm .: Plattierung (/) in
der Tonne (f): Beschichtung (f) in
der Tonne (/), F r.: galvanoplastie (f)
365
tamburlama
au tonneau (m), Rus.: öapaöanuan
Mema.ıjınanutı)
Parçaları genellikle delikli ve bir çö­
zeltiye kısmen batmış bir döner tam­
bur içinde kaplama.
19139 tamburlama; tamburda temizle­
me, (In g .: barrel processing; barrel
finiş hing, A lm .: Tonneverferfahren
(n); Reinigung (f) in der Tonne (f),
F r :: traitemenî (m) au tonneau (in),
Rus.: dapadaunan oopadomm)
Döner bir tambur içerisindeki parçala­
rın mekanik, kimyasal ya da elektro-
kimyasal işlemlere tabi tutulması.
19140 temas kaplaması, (İn g .: coııtact
plating, A lm .: Kontaktplattierung
(f); Kon takt beşe hiehtung (f), F r.:
depöt (m) par eontact (m), Rus.:
KoumaKmuoe tumpuımue)
Kaplama akımının bir dış kaynak ol­
madan, iş parçası metaliyle bir baş­
ka metal arasındaki galvanik etki ile
oluştuğu metal kaplama yöntemi.
19141 temizleme, (İ n g .: eleaning,
A lm .:reinigen; Reinigung (f), F r.:
degraissage (m); nettoyage (m), Rus.:
omıcniKa)
Organik ve diğer yabancı maddeleri
yüzeyden uzaklaştırma.
19142 temizleme tamburu, (İn g .: tumb-
ling barrel A lm .: Reinigungstonne
(J), F r.: tonneau (m) de dessablage
(m), Rus.: omıcmnou oapaoan)
Döküm ya da dövme parçaları gibi
parçaların içerisinde yuvarlanırken
birbirine ya da birlikte yüklenen kuru
ya da yaş aşındırıcılara sürtünerek te­
mizlendiği alet.
19143 toplak; frit, (İn g .: frit, A lm . : sintern,
F r.: fritte (/), Rus.: (ppumma)
Emaye, cam ya da yumuşak porse­
len ham madde karışımlarının, kalsi-
ne edilmiş ya da sinterlenmiş halleri.
19144 tufal alma, (İn g .: desealing, A lm .:
Entzunderung (f), F r.: decalaminage
(m), Rus.: yöa.ıemıe oKamıubi)
Yüzeydeki oksit tabakasını uzaklaştır­
ma.
19145 tunçlama, (İn g .: bronzing, A lm .:
bronzieren, F r.: bronzage (m), Rus.:
öpoH3upoeanue)
366
1. Bakırın ya da bakır alaşımlarının
yüzey renklerini değiştirmek için ya­
pılan kimyasal bitim işlemi. 2. Bakır-
kalay alaşımının yüzeyini kaplama.
19146 vakumda buharlaştırmayla kap­
lama, (İn g .: vacuıım evaporation
coating, A lm .: Beschichtung (j) mit
der Bedampfung (f) im Vakuum (n),
F r.: revetement (m) par evaporation
(f) sous vide (in), R u s .: nanbiJienue
eaKyyMHbiM ucnapenueM)
Yüksek sıcaklıkta buharlaştırılan me­
talin genellikle oda sıcaklığına yakın
sıcaklıklardaki kaplanacak paça üzeri­
ne kaplanması.
19147 vakumda emme, (İn g .: vacuum
fusion, A lm .: Fusion (f) im Vakuum
(iı), F r.: fusion (f) sous vide (m), R u s .:
saKVVMHoe n.naejıenue)
Metallerdeki gazların miktarını belir­
lemek için kullanılan, genellikle hid­
rojen ve oksijen için bazen azot için
uygulanan bir çözümlemeli teknik.
19148 vakumda kaplama, (İn g .: vacuum
metalling: vacuum coating; vacuum
evaporation, A lm .: Bedampfung ( f
F r.: metallisation (f) sous vide (m),
R u s .: eaKyvM/ıoe noKpbimue)
Vakum altında kaplama ya da metal
püskürtme.
Açıklama: Metal buharının vakum
odasında soğuk yüzeyler üzerinde
toplanması esasına dayanır. Oksitlen­
me olmadığından parlak, metalik gö­
rünüşte bir yüzey elde edilir.
19149 vakumda yığma, (İn g .: vacuum de-
position, A lm .: Ablage (f) im Vakuum
(n), F r.: deposition (f) sous vide (in).
R u s .: eaKyyMHoe ocacHcdenue)
Vakum altındaki soğuk iş parçası üze-

rinde ince bir metal tabakası yoğun­
laştırarak yapılan kaplama.
19150 yaş emayeleme, (İn g .: wet ena-
melling, A lm .: nasse Emaillierung
(f), F r.: emaillage (m) au liquide (m),
R u s .: (İJiajtCHClH 3MCUlUp06Ka)
Emayenin sıvı asıltı hâlinde soğuk
parçalar üzerine püskürtüldüğü ya da
parçaların emayeye daldırıldığı ema­
yeleme işlemi.
Açıklama: Parçalar daha sonra kuru­
tularak kaynaşma sağlanıncaya kadar
ısıtılır.
19151 yaş püskürtme, (İn g .: wet blasting,
A lm .: nasse S pritzung (f), F r.: des-
sablage (m) humide, R u s .: MOKpan
necKocmpyünaH onucm m )
Su içindeki aşındırıcılardan oluşan
bulamacın yüksek bir hızla parça yü­
zeyine püskürtülmesi şeklinde yapılan
yüzey temizleme ya da bitim işlemi.
19152 yayınım kaplaması, (İn g .: diffusi-
on coating, A lm .: Difussionsbeschich-
tung (f), F r.: revetement (m) par dif-
fusion (f); deposition (f) par diffusion
(f), R u s .: öucp(py3uoHHoe noKpbimue)
Kaplanan metal ya da alaşımın katı,
sıvı ya da gaz hâlindeki başka bir me­
tal ya da alaşımla temas hâlinde, uy­
gun bir ortamda, yeterli sıcaklıkla­
ra kadar ısıtılması suretiyle yayınım­
la kaplanan metalin yüzeyinin bileşim
ve özelliklerinin değiştirilmesi.
19153 yayınım katsayısı; yayımdık,
(İn g .: d iffu s iv ity ; diffusion coeffici-
ent, A lm .: D iffusionskoeffizient (m),
F r.: d iffu sivite (f) ; coefficient (m) de
diffu sion (f), R u s .: du(p(pynuiiıoemb;
K03(p(puqueum ducpcpy3uu)
Fick’in birinci yayınım yasasında belir­
tilen bir maddenin J akışı ile dC/dx deri­
zımpara kuşağı
şim eğimcesinin orantılılık sabitesi.
Açıklama: Birimi m2 s '.
19154 yüzey bitimi, (İn g .: surface fi-
nish, A lm .: Oberflâchenfertigımg (f),
F r.: finissage (m) superficiel, R u s .:
Kauecmeo noeepxHocmu)
1. Son işlemden sonra yüzeyin duru­
mu. 2. yüzeyin pürüzlülük derecesi.
19155 yüzey işlemi, (İn g .: surface treat-
ment, A lm .: Oberflachenbehandlung
(f), F r.: traitement (m) de surface (f),
R u s .: oöpaöomm noeepxnocmu)
Yüzeysel ısıl işlemler, yayınım işlem­
leri, kimyasal ya da elektrokimyasal
yöntemlerle yüzey kaplama gibi yü­
zey değişimi meydana getiren işlem­
ler için kullanılan genel bir terim.
19156 yüzeyleme, (İn g .: surfacing; sıır-
facing weld, A lm .: Auftragsschwe-
issung (/), F r.: rechargement (m),
R u s .: naueceuue noKpbimuH ua
noeepxuocmb)
Parça yüzeyine istenilen özellikleri ya
da boyutu vermek için kaynak, püs­
kürtme ya da sert lehimle yüzeye bir
dolgu metali yığma.
19157 zımpara kağıdı, (in g .: abrasive
b e lt; linisher, A lm .: S chleifp apier
(n), F r.: p a p ie r (m) em eri (m), R u s .:
a6pa3U6Han jıenm a; uazHcdaunan
oy Ma ra )
Yüzey pürüzlülüğünü gidermede kul­
lanılan, aşındırıcı madde kaplanmış
bez benzeri ürün.
19158 zımpara kuşağı, (İn g .: abrasive
belt, A lm .: Schleifband (n), F r.: han­
de (f) abrasive, R u s .: aöpasmnan
neHma)
Taşlama, zımparalama ve parlatmada
kullanılan bir yüzü kazıyıcı malzeme
kaplanmış kuşak.
367
20001 açındırıcı, (İ n g .: developer, A lttı.:
Entwickler (m), F r.: revelateur (m),
R u s .: nponejiRKnpeeycmpoûcmco)
Işık verilmiş filmi açındırma için kul­
lanılan kimyasal madde.
20002 açısal açıt, (İn g .: cıngıllar aperture,
A im .:winklige Offnung (f), Fır.: oıı-
verture (f) angulaire, R u s .: ycjıocan
anepmypa)
Merceğin açıtının odak noktasından
görülen açısı.
20003 ağaçsı yapı, (in g .: woody structure,
holzige Struktur (fi, F r.: struc­
A lm .:
ture (f) ligneuse, R u s .: Apccecuau
cmpyKmypa)
Bilhassa dövük demirlerde ve dar-
çıkımlı alüminyum alaşımlarından
çubuklarda görülen, kırıldıklarında
uzunlamasına ayrılma yüzeyleri ile
belli olan makroyapı.
20004 ağsı yapı, (İn g .: network structu­
re, A lm .: netzartige Struktur (fi, F r.:
strueture (f) reticulaire; structure (fi
en resecıu (m), R u s .: cem e can cmpyK­
mypa)
Bir faza ait tane ya da kristallerin, bir
diğer faz tarafından kısmen ya da ta­
mamen sarıldığı iç yapı.
Açıklama: Dağlanmış kesit, bir ağ
görünümündedir.
20005 akma kuşakları; lüder kuşakları,
(ing.: luders bands; hartmann lines,
A lm .:Lüdersbander (n, pl), F r.: lig-
nes (fpl) de Lüders; lignes (fpl) de
Hartmann, R u s .: sonuı Jhodepca:
jiuhuu rapmMaua)
Bölgesel yoğruk biçim değiştirmenin
neden olduğu süreksiz (ayrışık) akma
sonucu oluşan uzun yüzey çizgileri ya
da çöküntüleri, bk. akma gerilmesi.
20006 alan iyon mikroskobu, ( İ n g .: f ie ld
ion microscope, A lm .: F eldionen-
m ikroskop (n), F r.: m icroscope (m)
ionique â emission (/) de champ (m),
R u s .: uoHuo-nojıeeoü MUKpocKon)
Vakum altında, ince bir helyum at­
mosferi içerisine yerleştirilmiş, 100-
300 Â yarıçapındaki numune ucunda
iyonize olan atomlar tarafından itilen
iyonize olmuş helyum atomlarının,
ışınır perde üzerinde görüntü verdiği
mikroskop.
Açıklama: Mikroskop 100 Â'dan
daha küçük bir alan içerisindeki yüzey
atomlarını ve nokta kusurlarını göste­
rebilmektedir.
20007 alev yayımlı tayf izleme (fes),
(İn g .: flam e emission speetroscopv
(fes), A lm .: Flam m enemissionspekt-
roskopie (f), F r.: spectroscopie (fi â
emission (f) de flam m e (/), R u s .: n.ıa-
Menuan 3MuceuouuaH cneumpocKO-
nun)
Alevde uyarılınca görülür alanda tayf
çizgileri veren, sıvıda çözünmüş mad­
delerin (genellikle alkalilerin) tayf
çizgilerinin dalga boyu ve şiddetinden
kimyasal bilgi elde edilmesi.
20008 alfa demiri, (İn g .: alpha iron, A lm .:
Alpha-Eisen (n), F r.: fer (m) alpha,
R u s .: anbcpa-jfcejıeso)
Demirin 910°C’m altında kararlı olan
hacim merkezli kübik kristal yapılı
hali.
20009 alfa ferrit, (İn g .: alpha ferrite, A lm .:
Alpha-Ferrit (n), F r.: ferrite (f) alpha,
R u s .: anb(pa-(peppum)
Fe-Fe3C faz çızgesinde alfa fazı.
Açıklama: Karbonun HMK demirde­
ki bir arayer katı çözeltisi. FIMK de­
mirde karbonun en yüksek çözünürlü­
ğü %0,02 dir. bk. ferrit.
369
alt sınır,
20010 alt sınır, (İn g .: subboundaty, A lm .:
Kle in ıvinkelgrenze (f), F r.: sous-joint
(m), R u s .: cybepauuua)
Birbirlerinden çok az (genellikle bir
dereceden az, tek sıra aykırı yerleşi­
min oluşturduğu) bir yönlenim farkı
olan iki benzer fazı birbirinden ayıran
eğim sınırı ya da kıvrım sınırı.
20011 ana bileşen, (İn g .: primary consti-
tuent, A lm .: Grundmetall (n); Haupt-
bestandteil (m); Basismetall (n), F r.:
metal (m) de base (f), R u s .: nepaımnüH
KOMnoHenma)
Alaşım içinde en fazla bulunan ele­
ment.
20012 ana faz; başat öğe, (İn g .: matrix,
A lm .: Grundmasse (f), F r.: matriee
(/), R u s .: eııaman (j)ü3a)
Alaşımın, diğer fazların (öğelerin)
içinde yer aldığı, süreklilik gösteren
temel fazı (öğesi).
20013 ara faz; ara bileşik, (İn g .: interme-
tallie phase (compoıınd); intermedi-
ate phase (compound), A lm .: Zwisc-
henphase (f); intermetallisehe Phase
(f), F r.: phase (j) intermetallicpıe;
compose (m) intennetallique, R u s .:
ıımnepMemajMmecKaH faoa; npoAie-
jıeymoHHoe coeduneuııe)
Uç fazlar arasındaki bileşimlerde
meydana gelen, kendini meydana ge­
tiren fazlardan farklı kristal yapısında
ve özelliklerdeki faz.
Açıklama: ör. Al-Sb denge çizgesin-
deki sadece belirli bileşim oranında
oluşan oranlı gamma ara fazı (bileşi­
ği) (a) ve Mo-Rh denge çizgesindeki
bir bileşim aralığında oluşan oransız
gamma ara fazı (bileşiği) (b).
370
20014 astigmatik sapma, (İn g .: astigm a-
tic aberration, A lm .: astigm atische
Lenkung (f), F r.: aberration (f) as­
tigmatizme, R u s .: acmmAiamımecKoe
omKiıonenue)
Merceklerde ya da mercek sistemle­
rinde, ışık eksenine paralel düzlem­
lerden birisindeki ışığın, ışık eksenine
dik düzlemlerdeki ışıkla farklı nokta­
larda odaklanması kusuru.
20015 astigmatiklik, (İn g .: astigmatism,
A lm .: astigmatisch, F r.: astigmatisme
(m), R u s .: ocmueAiamunt)
Gözde ya da merceklerde farklı me­
ridyenlerinde farklı kırılma olması so­
nucu oluşan hata.
20016 ASTM karşılaştırmalı tane bü­
yüklüğü, (İn g .: ASTM comparati-
ve method o f designating grain size.
A lm .: ASTM-Vergleichsmethode (f)
fur di e Korngrössenbezeichnung
(/), F r.: methode (f) comparative
pour la designation (f) de la gran-
deur (7) des grains (mpl) ASTM.
R u s .: cpa6HumejibHbiü Aiemoö dm
onpede.ıenuR pasAiepa 3epHa no ASTM
cmanâapmy)
ASTM tarafından belirlenen V den
8’e kadar sıralanan standart tane bü­
yüklüğü cetvelleri ile karşılaştırarak
tane büyüklüğünü belirleme yöntemi.
20017 Auger elektron tayf izleme,
( i n g . : Auger electron spectroscopy,
A lm .: A uger-Elektronenspektros-
kopie (f), F r.: spectroscopie (f) des
eleetrons (mpl) Auger, R u s .: (btce-
jjıeKmpouHan eneKmpocmnim)
Yüzeyi tarayan bir elektron demeti­
nin numune yüzeyini uyarması sonu-

cu yayımlanan enerji ile (Auger elekt­
ronları) var olan elementlerin atom sa­
yıları hakkında bilgi edinilmesi.
Açıklama: Yüzeyin iyonlarla bomba­
lanması (iyon frezeleme), atom taba­
kalarını kaldırdığından daha sonraki
çözümleme derişim eğimcesi hakkın­
da bilgi verir.
20018 Auger elektronu, (İng.: Auger
electron, A l m . : Augerelektron (n), F r.:
electron (m) Auger, R u s .: sjıeKmpon
O,Tice; ojfce-3JieKmpou)
Atomdaki enerji düzeyinin değişimine
bağlı olarak atoma özel bir enerji (EA)
yayımlayan elektron. EA = Ej - E2 -
Er E - atomun iç kabuk boşluğundaki
enerjisi, E2 - atomun dış kabuk boşlu­
ğundaki enerjisi, E3- yayımlanan (Au­
ger) elektronunu enerjisi.
20019 ayırma gücü, (İng.: resolving po-
wer, A lm .: Auflösungvermögen (n),
F r.: pouvoir (m) de resolution (f),
R u s . : pa3pemajoujan cnocoÖHocmb)
Mikroskop, teleskop gibi aletlerin ya
da fotoğraf makinesi merceğinin izle­
nen cisimde birbirine bitişik farklılık­
ları birbirinden ayırma yeteneği.
20020 ayrık ötektik, (ing.: divorced eutec-
tic, A lm .: getrenntes Eutektikum (n),
F r.: eutectique (m) globulaire, R u s .:
pa3beduHeHuax oernenmuKa)
Ötektik tepkime sırasında meydana
gelen alfa fazının birincil alfa üzerin­
de toplandığı ötektik.
Açıklama: Mikroskop altında ötek-
tiğin iki fazı normal ötektiklerdeki
gibi ince dağılmış olmayıp iri fazlar
hâlinde görülür. Çoğunlukla fazlardan
birisi sürekli ve mikroyapıda bulunan
ötektik öncesi öğeden farksızdır.
20021 beta demiri, (İng.: b eta iron, A lm .:
B e ta -E is e n (n), F r.: f e r (m ) beta, R u s .:
6em a-3fcejıe3o)
Alfa demirinin mıknatıslanma özelli­
ğinin çoğunu kaybettiği sıcaklıktaki
(760°C) hali.
Açıklama: Mıknatıslanan alfa demiri
ile beta demiri (yarı mıknatıslı alfa de­
miri) arasında kristal yapısı yönünden
bir fark yoktur.
20022 beyaz ışınım, (İng.: white radi-
ation; continuous radiation, A lm .:
çalışma mesafesi
Bremsstrahlung (f), F r.: radiation (f)
continue, R u s .: öeaoe mjıynenue; ne-
npepbienoe mjıynenue)
Elektronların çarptığı hedef malze­
meden çıkan ışınımların elektronların
farklı enerjisine bağlı olarak geniş bir
dalga kuşağı üzerine yayılmış kısmı,
bk. karakteristik ışınım.
20023 beynİt, (İn g .: bainite, A lm .: Zwisc-
henstufengefuge (n); Bainit (n), F r.:
bainite (f), R u s .: öeünum)
Ferrit, çok küçük karbür parçacıkla­
rı ve bazen artık ostenitten oluşan,
ostenitin bozunması ile meydana ge­
len, çeliklere martensit (Mb) ve per­
lit oluşma sıcaklıkları arasında su ve­
rilerek, küresel grafıtli dökme demir­
lerde ise östemperleme ısıl işlemi ile
elde edilen yapı.
Açıklama: Beynit dönüşüm aralığının
üst kısmında oluşan üst beynitin tüysü
bir görünüşü, alt kısmında oluşan alt
beynitin ise menevişlenmiş martensi-
te benzer iğnemsi bir görünüşü vardır.
20024 birincil grafit, (in g .: primary grap-
hite, A lm .: Primargraphit (m), F r.:
graphite (m) primaire, R u s .: nepeuu-
ubiü epacjmm)
Erimiş metalden doğrudan oluşan gra­
fit.
Açıklama: İkincil grafitte olduğu
gibi, bir katidan ayrışma ya da karbo­
nun ostenit ve ferritteki farklı çözü­
nürlüğü sonucu oluşmaz.
20025 birleşik karbon, (İn g .: combined
carbon, A lm .: gebundener Kohlens-
toff (m), F r.: carbone (m) combine,
R u s .: c6H3aHHbiü yejıepod)
Açıklama: Çelik ya da dökme de­
mirde, bazı elementlerle birleşik hal­
de, genellikle demirle birleşik semen-
tit hâlinde bulunan, dolayısıyla grafit
gibi serbest halde olmayan karbon.
20026 bulucu; dedektör, (İn g .: detector,
A lm .: Detektör (m), F r.: detecteur
(m), R u s .: demermop)
Açıklama: Bir şeyi, ör. ışınımın varlı­
ğını bulmak için kullanılan alet.
20027 çalışma mesafesi, (İn g .: working
distance, A lm .: Arbeitsabstand (m),
F r.: distance (f) de travail (m), R u s .:
paöouee paccmonnue)
371
Chevron izleri
Mikroskopta (bilhassa SEM tarama
elektron mikroskobunda) son mercek
ile numune arasındaki mesafe.
20028 Chevron izleri, (İng.: ehevron pat-
tern, A ln u : Chevronspuren (fpl). F r.:
chevrons (mpl), R u s .: ıneopoııuhiıt
pucynoK)
Gevrek kırılmada çatlak cephelerinin
birleşmesiyle meydana gelen izler.
Açıklama: Daha çok genişlikleri ka­
lınlıklarından oldukça fazla olan par­
çalarda görülür. Cephelere dik V şek­
lindeki izlerin (V izleri )kesişme nok­
taları kırılmanın başlangıç noktasını
gösterir.
20029 çekme boşluğu; makroçekme
boşluğu, (Ing.: macroshrinkage,
A lm .: Maerolunker (m), F r. : maerore-
tcıssure (f), R u s .: .uaKponopucmocmb)
Gözle ya da küçük büyütmelerde gö­
rülebilen tek, kiimc ya da birbirleriyle
temas hâlindeki boşluk.
Açıklama: Genellikle son katılaşan
bölgede ve ani kesit değişikliklerinin
olduğu yerlerdeki besleme yetersizli­
ğinden kaynaklanır.
20030 çift yansıma, (İng.: birefringen-
ce; doııblc refieetion, A lm .: doppelîe
Reflektion (f), F r.: refiexion (f) doıı it­
le, R u s .: deoüuoe ıv'icnpeıoMicııuc;
deyi) ’f/et ıpe. ıo.\1.1etme)
Işık ışınının kalsit kristalleri benzeri
malzemelerden geçerken kutuplana­
rak ikiye ayrılması.
20031 Çin yazısı yapı, (İng.: chinese
script, A lm .: chitıesich schrifte S tru k -
tur (f), F r.: ecritıtre (j) chinoise, R u s .:
KumaîıcKitü ıııpııcfm)
Belirli miktarda demir ve silisyum
içeren alüminyum döküm alaşımları­
nın ötektik döküm yapısı.
Açıklama: Silisyum içeren magnez­
yum alaşımlarındaki benzer iç yapı
[Mg0 Si] için de kullanılır.
20032 çözümsel elektron mikrosko­
bu, (Ing.: analytieal electron mie-
roscopy (AEM), A lm .: anaytisches
Elektronenmikroskop (n), F r.: mie-
roscopie (f) e/eetronicjue analyticjıte,
R u s .: aucummuhccküh ııeKmpouuaR
MUKpocKonm (A EM))
372
Malzemelerin bileşim ve bileşimle il­
gili mikroyapılarmın elektron mikros­
koplarında incelenmesi.
20033 çözünmüş karbon, (İn g .: dissol-
ved carbon, A lm .: gelöster Kohlens-
toff (m), F r.: carbon e (m) dissous
R u s .: pacmaopeuubiü yenepoö)
Sıvı ya da katı haldeki demir ya da
dökme demirde çözelti hâlinde bulu­
nan karbon.
20034 çözünürlük, (İn g .: resolution, A lm .:
Auflösung (f), F r.: resolution (/), R u s .:
peıo. uoıımı; paıpeıueune)
Mikroskobun birbirine yakın iki cismi
birbirinden ayırabilme özelliği.
20035 dağlama, (İn g .: etchıng, A lm .:
citzen; Âtzurıg (f), F r.: attacjue (f) chı-
micpte, R u s .: mpaeneuııe)
1. Parlatma sırasında meydana gelen
yüzey tabakasını kaldırmak ve daha
sonra tane sınırlarını ve ikincil fazla­
rı tercihli etkilemek ve bunları, kim­
yasal dağlayıcı içerisine daldırmak ya
da üzerine kimyasal dağlayıcı sürmek
gibi işlemlerle, mikroskop altında gö­
rünür hâle getirmek amacıyla yapılan
metalografi işlemi. 2. Metal yüzeyini
kimyasal ya da elektrokimyasal ola­
rak soyarak boya ya da elektrokapla-
ma gibi işlemlere hazırlama.
20036 dağlama çatlağı, (İn g .: etek
eraek, A lm .: Âtzriss (m), F r.: fıssn-
re (j) d'attac/ue (f) ehimic/ue, R u s .:
mpeıgııua mpaeiLibuan)
Yüksek kalıcı gerilmeleri olan sertleş­
tirilmiş çeliklerin gevrekliğe yol açan
bir asitle dağlanmaları sonucu yüzey­
lerinde oluşan sığ çatlaklar.
20037 dağlama oyuğu; dağlama çuku­
ru, (İn g .: etek pit, A lm .: Âtzgriibehen
(n), F r.: pore (m) d'attacjue (/) chimi-
que, R u s .: rmku mpaujıenm)
Kristal yüzeyinde kimyasal etkilerle
oluşan, kristal düzlemlerine bağlı ge­
ometrik bir yapısı olan çukur.
20038 dalga İzleri, (İn g .: beaeh marks;
elam pshell m arks; tide marks, A lm .:
Rastlinin (j, pl), F r.: stries (fpl), R u s .:
eo. uıodhie Memnu)
Yorulma kırılması yüzeyinde, çatlak
ilerlerken çatlak cephesinin birbiri ar­
kasına bulunduğu yeri gösteren izler.

Açıklama: Normal görünüşü bir ya
da daha fazla merkezden yaydan dü­
zensiz eliptik ya da yarı eliptik halka­
lar şeklindedir. Bu izlere parça üzerin­
deki ortalama ya da dönüşümlü geril­
menin süreli ya da kesintili değişmesi
yol açar.
20039 dalga katarı, ( in g .: wave train,
A lm .: Schallimpuls (m), F r.: train
(m) d ’ondes (fpl), R u s .: cepım eo/m;
6OJIHO6OÜ ijye)
Aynı kaynaktan çıkıp bir müşterek yol
üzerinde birbiri arkasına ilerleyen ses
üstü dalgaları.
20040 dallantı arası grafit, (İn g .: in-
terdendritic graphite; undercooled
graphite, A lm .: interdendritiseher
Graphit (m );, F r.: graphite (m) inter-
dendritique, R u s .: Me.ycöenöpumıibiü
epac/nun)
Bir dallantı ağı meydana getirerek ka­
tılaşan dökme demirde, ilk katılaşan
dallar arasında kalan ve karbon yö­
nünden dengenin gerektirdiğinden
daha zengin olan sıvı denge sıcaklı­
ğının altında bir sıcaklıkta aşırı soğu­
mayla katılaşırken, dallantılar arasın­
da oluşan küçük yaprak grafitler.
20041 dana gözü yapı, (İn g .: hıd/s eyes
structure, A lm .: Graphitkugel (f)
öder knötchen mit Ferrithof; Ochse-
nauge (n), F r.: structure (f) en hu Us
eyes, R u s .: cmpyKmypa muna “Guımtü
dia 3 ")
Perlit anafaz içerisinde ferritle çevril­
miş grafit yumrularının oluşturduğu
dövülgen ya da küresel grafitli dökme
demir mikroyapısı.
20042 değer çözümleme, (İn g .: prohit
ana/ysis, A lm .: Probitmethode (f),
F r.: prohits (mpl) (methode (f) des),
R u s .: npoöum-anajıus)
n çevrimde yorulma dayanımı ya da
geçişim sıcaklığını bulmak amacıyla
kullanılan bir istatikî çözümleme yön­
temi.
Açıklama: Deneyler, artan gerilme­
lerle, her bir gerilme değerinde N çev­
rime ulaşmadan kırılan numunelerin
oranı saptanarak ya da azalan sıcak­
lıklarla, her bir sıcaklık değerinde sü-
nek kırılmanın gevrek kırılmaya oranı
saptanarak yapılır.
doyma derecesi
20043 değiştirilmiş mikroyapı, (İn g .: re-
finedmicrostructure, A lm .: umgewan-
deltes Gefüge (n), F r.: microstruc-
ture (f) modifiee, R u s .: uiMenennan
MUKpocmpyKmypa)
Az miktarda çözünen katılımı ile ya­
pısı büyük miktarlarda değiştirilmiş
mikroyapı.
20044 delta demiri, (İn g .: delta iron, A lm .:
Delta-Eisen (n), F r.: fer (m) de/ta,
R u s .: dejibma-Dfcejıejo)
Çok halli demirin, 1400°C ile erime
sıcaklığı arasında, alfa demiri kristal
yapısındaki (hmk) hali.
20045 demir karbür, (İn g .: iron earhide,
A lm .: Eisencarbid (n), F r.: carhure
(m) de fer, R u s .: mpöud otcejıe3a)
Belirli oranlarda demir ve karbonu
içeren bileşik.
Açıklama: Bir çok demir karbür türü
bulunmaktadır, sementit (Fe,C) bun­
lardan en sık rastlanılanıdır.
20046 doğrudan aydınlatma; parlak
alan aydınlatması, (İn g .: direct il-
lumination; hright field iUumination,
A lm .: direkte Beleuehtung (/); Hell-
feldheleuchtung (f), F r.: iUumination
(f) directe, R u s .: npHMoe oeeeufenue;
npme nojıeeoe oceeıueuue)
Mikroskopta numuneye çarpan ışığın
doğrudan görüntü merceğine yansıdı­
ğı aydınlatma, bk. ışık mikroskobu.
20047 doğrusal esnek kırılma meka­
niği, (in g .: linear elastic fracture
mechanics, A lm .: linear elastisehe
Bruchmechanik (f), F r.: mecanique
(f) de la rupture (f) elastique lineaire,
R u s .: jıuHeüuaH ynpyean MexanuKa
paspymeuuM)
Belirli büyüklük ve şekilde çatlağı
olan bir yapıda kırılma kararsızlığına
yol açacak gerilmeyi (ya da yükü) be­
lirleyen bir kırılma inceleme yöntemi.
20048 doku, (İn g .: texture, A lm .: Textur (f),
F r.: texture (f), R u s .: meKcmypa)
Çok kristalli malzemelerde kristalle­
rin yönleniminin belirlediği malzeme
yapısı.
20049 doyma derecesi, (İn g .: degree
o f saturation, A lm .: Sâttigungsgrad
(m), F r.: degre (m) de saturation
(f) d'une fonte (f), R u s .: cmeneub
HacMUfennocmu)
373
döküm yapısı
Verilen bir dökme demirin bileşimi­
nin, demir karbon alaşımı ötektiği ile
bağıntısını gösteren, Almanya’da yay­
gın olarak kullanılan bir değer.
Açıklama: Belirlenmesinde iki fark­
lı formül kullanılmaktadır: Dd = (top­
lam C) / (4,26-0,31 Si - 0,27 P) ya da
Dd - (toplam C) / [4,3 - 1/3 (Si + P)]
20050 döküm yapısı, (İng.: east structure,
Alm.: Gussgefüge (n), F r.: sîructure
(f) brııte de cou/ee (f), Rus.: jıuman
empyKmypcı)
Döküm hâlindeki metalin, tanelerinin
biçimi, yönlenimi ve kalıntıların çö­
kelme biçimi ile belirlenen metalogra-
fik yapısı.
O»)
K ı r ı ı ı ı ı ı ı «İ ril t ı t l l s l i
<b)
374
20051 döner kristal yöntemi, (İn g .: ro-
tating crystal method, Alm.: Drehk-
ristallmethode (f), Fr.: methode (f) a
cristal (m) rotatif, Rus.: Memoö kühü-
/()U{eeocx Kpuemajuıa)
Malzemelerin üzerine düşen
X-ışınlarınm kırınımından yararlana­
rak onların yapı ve dokularının çö­
zümlenmesinde kullanılan bir yön­
tem.
Açıklama: Tek kristal bir malzeme
tek dalga boylu ışınım altında dön­
dürülür. X-ışınlarmm, dönme hareke­
ti sırasında kırman ve Bragg kanunu­
na göre değerler alan q kırınma açıla­
rının çözümlenmesi kristal hakkında
bilgi verir.

20052 elektrolitik parlatma, (İ n g .: elect-
rolitic polishing, A lm .: elektrolytisc-
hes Polieren (n), Fr.: polissage (m)
electrolytique, R u s .: ojıeKmponumuHe-
CKCIH noRupoeKa)
Mikroyapı inceleme amacıyla, ince
zımparalamadan sonra uygulanan
kimyasal yüzey hazırlama işlemi.
Açıklama: Anodik bir çözelti içeri­
sine yerleştirilen numunenin yüze­
yindeki çıkıntılar üzerinde daha fazla
olan akım yoğunluğu, bu bölgelerde
metali daha hızla çözerek yüzeyi dü­
zeltir.
20053 elektromanyetik ışınım; elekt-
romıknatıslı ışınım, (İn g .: electo-
magnetic radiation: electromagnetic
spectrum, A lm .: elektomagnetisc-
he Strahlung (fi, Fr.: spectre (m)
electromagnetique de la radiation (f),
R u s .: O ReKmpoM aemmHoe lirrv nem ıe;
oneKmpoMaemımHbiü cnemıp)
Uzayda ya da bir ortamda birbirine
dik olarak süreli değişen elektrik ve
mıknatıslı alan dalgaları şeklindeki
foton denen enerji parçacıkları.
Açıklama: Elektromanyetik ışınım
tayfı 0,39 pm ila 0,77 pm arasında gö­
rünür ışık hâlindedir. bk. ışık.
20054 elektron delmesi, (İn g .: elect-
ron tunneling, A lm .: Elektronentun-
neleffekt (m), Fr.: ejfet (m) tunnel
electronique, R u s .: myımeıupocanue
OReKmponoe)
Elektronun klasik kuramda yasak olan
enerji düzeyinde taşınmasını, potansi­
yel engelin diğer tarafına dalga olarak
geçişini açıklayan kuantum mekanik
etki.
20055 elektron duyargalı mikroçözüm-
leyici (ed), (in g .: electron-probe
microanalyser; eleetron-beam mic-
roprobe, A lm .: Elektronenmikrosonde
(fi, Fr.: microanalyseur (m) â son-
de (fi electronique; micro-sonde (fi
electronique, R u s .: 3jıeKmpoHno-30H-
doebiü peHmeeHoscKuü MUKpoanaRUs;
OReKinpOHHblÜ MUKP030HÖ)
Bir elektron demeti mikroçözümleyi-
cisi.
Açıklama: Vakum altındaki bir sütun
içerisine yerleştirilmiş bir ışınım mik­
enerji dağılımlı tayf izleme (eds)
roskobu, bir elektron tabancası, yak­
laşık 1 mikron çapındaki elektron de­
metini numune üzerinde istenilen böl­
geye yönlendiren mıknatısı alan mer­
cekleri ve çeşitli çözümleme sistemle­
rinden oluşur. 20-50 KW gerilim al­
tında hızla numuneye çarpan elektron­
lar yüzeyde içeri 1 mikron kadar gire­
rek, çok küçük bir bölgenin kimyasal
ve kristalçizisel çözümlenmesine im­
kan veren X-ışmlarım uyarır. Çözüm­
leme ikincil elektromanyetik ışınımın
yoğunluğu ve dalga boyu ölçülerek
yapılır.
20056 elektron ışını mikroçözümleme-
Sİ, (İng.: electron beam microanaly-
sis, A lm .: Elektronenstrahlmikroa-
nalyse (fi, Fr.: microanalyse (m) par
faisceau (m) d ’electrons (mpl), Rus.:
oreKmpoHho-Rynesoü MUKpoanaRm)
Elektronların numuneyle girişimi so­
nucu oluşan sinyalleri çözümleye­
rek numunenin yapısı hakkında bilgi
alma.
20057 elektron mikroskobu, (İng.: elect­
ron microscope, A lm .: Elektronen-
mikroskop (n), Fr.: microscope (m)
electronique, Rus.: ojıeKmpoHHbiü
MUKpocmn)
Vakum altındaki bir sütun içerisine
yerleştirilmiş bir elektron tabancası ve
yoğunlaştırma, görüntü ve yönlendir­
me merceklerinden oluşur.
Açıklama: Akım taşıyan sarımların
yarattıkları manyetik alanlardan ibaret
olan mercekler hem büyütme hem de
elektron ışınımı demetini yönlendirme
ve odaklama işlevini görür. Çözümle­
me gücü uygulanan gerilime bağlıdır,
 düzeyindedir. Elektron demeti çe­
şitli yöntemlerle çok inceltilmiş metal
filmi ya da saydam eşlemden geçerek
görüntü veren elektron mikroskoplara
geçirim elektron mikroskobu (TEM),
numuneyi tarayan elektron demeti­
nin yansıyarak görüntü verdiği elekt­
ron mikroskoplarına tarayıcı elektron
mikroskobu (SEM) adı verilir.
20058 enerji dağılımlı tayf izleme (eds),
(Ing.: energv-dispersive spectroscopy
(eds), A lm .: Energiezerstreungspekt-
roskopie (fi, Fr.: spectroscopie (fi
375
epsilon yapı
â dispersion (f) d'energie (f), R u s .:
jnepeoducnepeuouubiü pennıeenoe-
ckuû cneKmpauemp)
Numuneden yayman karakteristik
X-ışınlarımn enerji düzeylerinden ya­
rarlanarak X-ışım çözümlemesi yapan
cihaz.
20059 epsilon yapı, (İng.: epsilon strue-
ture, Alm.: Epsilon-Struktnr (f), Fr.:
structure (f) epsilon, R u s . : empvKinypa
jneu.ıona)
Dört atoma yedi değerlik elektronu
düşen CuZn benzeri elektron bileşik­
leri ya da sıkı düzen fazlar için kulla­
nılan Hume-Rothery tanımlaması.
20060 eş biçimli, (İn g .: isomorphous,
A lm .: Isonıorph (m); isomorphiseh,
F r.: isomorphe, R u s .: ınoMopcpnbiü)
Benzer şekil ya da yapıda olan.
Eşbiçimli sistem, içinde tek bir katı
fazın, bir katı durum yapısının olduğu
faz yapısıdır.
20061 eş kararlılık, (İn g .: enantiot-
rophv, A lm .: Enantiotropie (f), F r.:
enantiotropie (j), R u s .: manmuompo-
moı)
Aynı maddenin biri belirli bir sıcaklı­
ğın üstünde, diğeri belirli bir sıcaklı­
ğın altında kararlı olan kristallerinin
olması.
Açıklama: ör. demir asıllı alaşımlarda
ferrit ve ostenit eş kararlıdır.
20062 eşlem; replika, (İn g .: repliea, A lm .:
Abdruek (m), F r.: replicpıe (f); eopie
(f), R u s .: peıuıım)
Elektron mikroskobunda incelenmek
üzere hazırlanmış numune yüzeyi
kopyası.
Açıklama: Gümüş, karbon ve silis­
yum gibi elementler ya da uygun bir
polimer hazırlanmış numune yüzeyine
kaplanıp yüzeyden uygun yöntemlerle
soyularak (eksi eşlem) elde edilir. Ok­
sit filmi eşlemleri, numune yüzeyinde
yapay olarak kalınlaştırılan oksit taba­
kası arkasındaki metal çözündürüle­
rek elde edilir. Çökelen fazları incele­
mek amacıyla hazırlanan çıkarma eş­
lemleri ise, numune yüzeyi oksit ya da
karbonla kaplanıp, anafaz çözündürü­
lerek elde edilir.
376
20063 faz, (İn g .: phase, A lm .: Phase (j).
phase (f), R u s .: (pasa)
F r.:
Alaşımın, fiziksel ve kimyasal olarak
tamamıyla benzeşik, belirli sınırlarla
ayrılmış bir öğesi.
20064 faz karşıtlığı, (İn g .: phase eontrast,
A lm .: P has en kontrast (m), F r.: cont-
raste (m) de phase (f), R u s .: (pasoebiû
Konmpaem)
Girişim ilkesini kullanan bir metalog­
rafi tekniği.
Açıklama: Bu yöntemde numune yü­
zeyinden yansıyan ışıktaki ufak faz
değişiklikleri genlik değişiklikleri ha­
line çevrilerek, genlik değişiklikleri­
ne karşı hassas olan gözün normal ışık
mikroskobu ile göremeyeceği ayrıntı­
ları gönnesi sağlanır.
20065 ferrit, (İn g . : ferrite, A lm .: Ferrit (m),
F r.: ferrite (f), R u s .: (peppıım)
1. Elacim merkezli kübik yapıda alfa
demirinin çözen, hacim merkezli kü­
bik yapıda aksi söylenmedikçe karbo­
nun çözünen olduğu, genellikle bazı
diğer elementleri de içeren katı çö­
zelti. 2. MO.Fe^O formülüyle tanım­
lanan sipinel yapıdaki (karşı kutuplu
mıknatıs ferritler ters sipinel yapısına
sahiptir) seramik mıknatıs malzeme.
Açıklama: 1. Bazı denge çizgelerin-
de bir ostenit alanı ile ayrılan iki ferrit
bölgesi vardır. Düşük sıcaklıktaki böl­
ge alfa ferrit yüksek sıcaklıktaki bölge
delta ferrittir. Belirtilmemişse alfa fer­
rit kabul edilir. 2. M iki değerlikli bir
metaldir. Mıknatıslılık durumuna göre
sert ve yumuşak diye sınıflanır. Sert
ferritlerde M baryum (Ba) iyonu ya da
strontiyum (Sr) iyonudur. Oksit tozla­
rı sıkıştırılıp yüksek sıcaklıkta sinter-
lenerek üretilir. Yüksek frekans dö­
nüştürücüleri, bilgisayarlar, buzdola­
bı kapakları vb. üretiminde kullanılır.
20066 film kutusu; kaset, (İn g .: easset-
te, A lm .: Kassette (f), F r.: eassette
(f);ehâssis (m) porte-film (m), R u s .:
Kaccema)
Işık geçirmeyen, X- ya da gama ışın­
ları için hazırlanmış, filmi koruyan,
yoğunlaştırıcısı olan ya da olmayan
kutu.

20067 gama demiri, (İng.: gamma iron,
Alm.: Gamma-Eisen (n), Fr.: fer (m)
gamma, Rus.: eaMMa-jfcejıe3o)
Demirin, yüzey merkezli kübik yapı­
da, 910 ila 1400°C arasında kararlı,
mıknatıslanmayan durumu.
20068 gamzeli kopma, (İng.: dimple rup-
ture, Alm.: Grübchenbruch (m), Wa-
benbruch (m), Fr.: rupture (f) par on-
dulations (fpl), Rus.: hm oh hu ü usjiom)
Kırılma yolu üzerinde mikroboşluk-
larm oluşması ve birleşmesi sonucu
meydana gelen sünek kırılma.
A ç ık la m a : Böyle bir sünek kırılma­
nın kırılma yüzeyi, tarayıcı elektron
mikroskobu altında yüksek büyütme­
lerde çok daha iyi belli olmaktadır.
Yüzeydeki çukurlara gamze denmek­
tedir.
20069 gaz renkçizisi; gaz kromatogra-
fisi (gc), (İng.: gas chromatography
(gc), Alm.: Gaschromatografie (f),
Fr.: chromatographie (f) de gaz (m),
Rus.: easoean xpoMamoepacj)un)
Malzeme gözeneklerindeki gazlar ya
da ısıtma sonucu açığa çıkan gazlar bir
taşıyıcı gaz ve bir tutucu gaz ile birlikte
bir soğurma sütunundan akarken, açığa
çıkan gaz fazı içindeki bileşikleri, ka­
rakteristik bir yüzeye tutunma tayfın­
dan yararlanarak çözümleme.
20070 geçirim elektron mikroskobu
(tem), (İng.: transm ission electron
m icroscop (tem), Alm.: Durchstrah-
lungs-Elektronenm ikroskop (n), Fr.:
microscope (m) electronique a trans­
mission (f), Rus.: npocnemıaaıoıiiuü
3JieKmpOHHblll MUKpOCKOn, T3M)
Elektron demeti çeşitli yöntemlerle
çok inceltilmiş metal filmi ya da say­
dam eşlemden geçerek görüntü veren
elektron mikroskobu (TEM).
A ç ık la m a : Vakum altındaki bir sü­
tun içerisine yerleştirilmiş bir elekt­
ron tabancası ve yoğunlaştırma, gö­
rüntü ve yönlendirme merceklerinden
oluşur. Akım taşıyan sarımların yarat­
tıkları manyetik alanlardan ibaret olan
mercekler hem büyütme hem elektron
ışınımı demetini yönlendirerek odak­
lama işlevini görür. Çözümleme gücü
uygulanan gerilime bağlıdır, Â düze­
yindedir.
g ö r ü n tü ç ö z ü m le y ic i
im . E le k tr o n
A n o t lev h a ta b a n c a sı
C ö r iln tii m e r c e k le r i" - _ ı ı _ _
1. y ö n le n d ir m e m e r c e k le r i— LdTX
A ra g ö r ü n tü d ü z le m i
2. y ö n le n d ir m e m erc ek ler i —
A kışlı p erd e,
f o t o ğ r a f le v h a sı
v e y a film i
20071 geri saçılmış elektron, (İng.:
backscattered electron, Alm.: Zurück-
gestreuenelektron (n), Fr.: electron
(m) disperse en arriere, Rus.: ompa-
JICCHHblX 3Jieı<mpoH)
Bir geniş açılı (>90°) saçılmaya uğ­
rayarak girdiği yüzeyden geri çıkan
yüksek enerjili birincil elektron.
A ç ık la m a : Birincil elektron ışınımı­
na yakın enerjiye sahiptirler, tarama
elektron mikroskobunda numune yü­
zeyi hakkında bilgi verirler.
20072 gölgeleme, (İng.: shadowing; shi-
elding, Alm.: Schrâgbedampfung (/),
Fr.: effet (m) d ’ecran (m), Rus.: 3a-
menenue; orpanuposanue)
1. Elektron mikroskobu numune­
yi hazırlanırken plastik eşlemde kar­
şıtlığı (kontrastı) artırmak ve eşleme
üç boyutlu bir görünüş kazandırmak
için karbon ya da metal filminin va­
kum altında verev olarak eşlem üze­
rine yığma. 2. Elektrolitik banyosuna
bir cisim yerleştirerek katot üzerinde­
ki akım dağılımını değiştirme.
20073 gömme, (İng.: mounting, Alm.: ein-
betten, Fr.: montage (m) ;enrobage
(m), Rus.: paiMeıifenue)
Küçük ya da karışık şekilli numunele­
ri parlatırken ya da incelerken kolay­
ca tutabilmek amacıyla plastik, reçine
gibi maddeler içine yerleştirme.
20074 görüntü çözümleyici, (İng.: image
analyzer, Alm.: Bildanalvsator (m);
Bildpunktabtaster (m), Fr.: analyseıır
(m) d ’images (fpl), Rus.: ananmamop
ınobpa.ncennH)
377
g ö r ü n tü m er c e ğ i
Yapıdaki öğelerin miktar ve dağılımı­
nı elektronik olarak saptayan bir meta­
lografi aleti.
20075 görüntü merceği, (İng.: objeetive
lens, Alm.: Objektiv (n), Fr.: objectif
(m), Rus.: odbCKnıuanaH rıuına)
Işık mikroskobunun göz merceğinin
odaklama düzleminde görüntü oluştu­
ran mercek ya da mercekler dizisi, bk.
ış ık m ik r o s k o b u .
20076 göz merceği, (İng.: eyepiece, Alm.:
Augenlinse (f), Fr.: ocıılaire (m),
Rus. : oKyjınp)
Görüntü merceği tarafından oluşturu­
lan görüntüyü büyüten mercek ya da
mercekler dizisi, bk. ış ık m i k r o s k o ­
bu.
20077 grafit, (İng.: graphite; graphitic car-
bon, Alm.: Ggraphit (m), Fr.: grap­
hite (m): carbone (m) graphiti.que,
Rus.: epa(j)iım)
Genellikle altıgen düzende kristalleş­
tiği kabul edilen serbest karbon.
A ç ık la m a : Karbonun siyah renkte,
metalimsi parlaklıkta, yumuşak, yap­
rak ya da iri kareler şeklinde, kris­
tal yapıdaki hali. Pota yapımında, ka­
lıp boyası vb. olarak kullanılır. Petrol
koku ve kömür katranı ziftinden dal­
galı akım geçirilerek yapay olarak da
elde edilir.
20078 grafitleş(tir)me, (İng.: grap-
lîitization, Alm.: Graphitbildung
(f), Fr.: grcıphitisation (f). Rus.:
epacpumusaijiiH)
1. Dökme demir ya da çelikte grafit
oluşması. Katılaşma sırasındaki grafit
oluşmasına birincil grafitleşme, daha
sonra ısıl işlemle oluşan grafitleşme-
ye ise ikincil grafitleşme adı verilir. 2.
Karbon lifleri üretiminde 1800°C'ın
üzerinde ısıtma ile karbon lifleri­
nin tercihli yönlenimlerinin eşlendiği
üçüncü üretim kademesi.
20079 gülsü, (İng.: rosette, Alm.: Rosette
(f), Fr.: rosette (f), Rus. : p 03emm o -
opasubiu; Muoeopeıuenmambiü men-
3odammiK)
1. Bir merkezden çıkan halkalar
hâlindeki mikroöğe. 2. Tek bir nokta­
ya üç farklı yönde yerleştirilen gerin­
me ölçerler.
378
20080 gülsü grafit, (İng.: rosette graphi­
te; type b graphite, Alm.: Rosetteng-
raphit (m); Graphit (m)-Typ (m)-b
(m), Fr.: graphite (m) en rosettes (f
pl); graphite (m) type b (m), Rus.:
po3emKooöpa3Hbiü epacpum)
Bir kristalleşme merkezinden yayıla­
rak oluşmuş, merkeze yakınken kısa
ve ince, merkezden uzaklaştıkça uzun
ev kalın pullardan meydana gelen gra­
fit kümesi.
A ç ık la m a : Genellikle hızla soğuyan
dökme demirlerde (ince kesitlerde ve
yüzeye yakın yerlerde) görülür.
20081 ırmak izi, (İng.: riverpattern, Alm.:
Spaltenspuren (fpl), Fr.: riviere (f),
Rus.: pyubeeoü y 3op)
Yarılma ile ayrılan tanelerin, kırılma
yüzeyleri üzerindeki bölgesel çatlak
ilerleme yönüne paralel, ayrılma ka­
demelerinin izleri.
20082 ısıl karbon, (İng.: temper carbon:
annealing carbon, Alm.: Tempe>-
kohle (f), Fr.: carbone (m) de recuit
(m); graphite (m) de recuit (m), Rus.:
yejıepod omateuea)
1. Beyaz dökme demirin döviilgen-
leştirme ısıl işlemi sırasında, ostenit
ya da sementitten çökelen serbest kar­
bon. 2. Uzun süreli ısıtma sonucu bazı
çeliklerde çökelen karbon.
20083 ışık mikroskobu; optik mikros­
kop, (İng.: opt'ıeal mieroseope, Alm.:
Liehtmikroskop (n), Fr.: mieroseo­
pe (m) optigııe, Rus.: onmımecKuü
MUKpOCKOtl)
Büyütmenin ve görüntünün numune
yüzeyinden yansıyarak merceklerden
geçen ışıkla sağlandığı mikroskop.
A ç ık la m a : Büyütme, göz merceği
gücü çarpı göz merceğinden görüntü
merceğinin arkasına alan mesafe bölü
göz merceği odak noktası uzunluğu
kadardır. Aydınlatma doğrudan (b) ya
da verev (b) yapılabilmektedir. Işığın
görüntü merceğinden bir defa geçme­
si ve ör. üst tarafa yerleştirilmiş olma­
sı hâlinde, mikroskoba izdüşüm mik­
roskobu adı (c) verilir.

Gür
20084 ışıklı makroçizi; fotomakrograf,
(İng.: photom acrograph, Alm.: Mak-
roaufnahm e (/), Fr.: photom acrograp-
hie (f), Rus.: MdKpocjjomospcKpm)
Bir numunenin yüzeyinin yaklaşık on
büyütmeyi aşmayacak şekilde fotoğ­
rafla gösterilmesi.
20085 ışıklı mikroçizi; fotomikrograf,
(İng.: p h o t o m i c r o g r a p h , Alm.: Mik-
Fr.: p h o t o m i c r o g r a p -
r o a u f n a h m e ( f) ,
h i e ( f) , Rus.: M U K p o f i o m o e p a f i u n )
Bir numunenin hazırlanan, çoğun­
lukla dağlanan yüzeyinin on defadan
daha fazla büyütülmüş olarak fotoğ­
rafla gösterilmesi.
20086 ışın çapı, (İng.: spot size, Alm.: Be-
am durchm esser (m), Fr.: diametre (m)
du rayonnem ent (m), Rus.: pasMep
nnmna)
Mikroskoplarda sistemin belirli bir
noktasındaki ışınımın yaklaşık çapı.
20087 iğnemsi ferrit, (İng.: acicular fer-
rite, Alm.: nadelförmiges Ferrit (m),
Fr.: ferrite (f) aciculaire, Rus.: ueo.ib-
Hambiü (peppum)
Belirgin ince yapılı, eşeksenli olma­
yan ferrit.
A ç ık la m a : Sürekli soğuma sırasında
üst beynitin dönüşüm sıcaklığı aralı­
ğının biraz üstünde başlayan yayınım
ve kesme ile karışık bir dönüşümle
meydana gelir. Beynitten farkı sınırlı
miktarda karbon mevcut olduğundan
yapıda az miktarda karbürün bulun­
masıdır.
20088 iğnemsi ferritli çelikler, (İng.: aci­
cular ferrite steels, Alm.: nadelför-
mige Ferritstâhle ( m pl), Fr.: aciers
iz d ü ş ü m m ik r o sk o b u
(mpl) â ferrite (f) aciculaire, Rus.:
ueojibuambie (peppumoebie cmajıu)
Mikroyapısı iğnemsi ferritten ya da
iğnemsi ve eşeksenli ferrit karışımın­
dan oluşan çelikler.
20089 İkincil grafit, (İng.: secondary
graphite, Alm.: Sekundârgraphit (m),
Fr.: graphite (m) secondaire, Rus.:
emopuHHbiü epafium)
Katidan ayrışma ya da karbonun oste-
nit ve ferritteki farklı çözünürlüğü so­
nucu oluşan grafit, bk. b i r in c i l g r a fit.
20090 ileri saçılmış elektron, (İng.: for-
ward scattered electron, Alm.: vorder
gestreuen Elektron (n), Fr.: electron
(m) disperse en avant, Rus.: paccen-
huh ojıeKmpona e uanpaejıeuuu pac-
npocmpanenun)
Numunenin yüzeyinde küçük açı sa­
çılmasına (<90°) uğrayan yüksek
enerjili birincil elektron.
20091 ince perlit, (İng.: fine perlite, Alm.:
Feinperlit (n), Fr.: perlite (/) fine,
Rus.: moHKuü nepjıum)
Yüksek sıcaklıklarda perlit dönüşü­
mü ile ya da ostenitleme sıcaklığın­
dan hızla soğutma sonucu oluşan kü­
çük taneli perlit.
20092 İnce yapı, (İng.: substructure, Alm.:
Unterstruktur (f), Fr.: infrastructure
(f), Rus.: cyöcmpyKmypa)
Bir tanenin, dallantmın ya da kristalin
içindeki yapı.
20093 ipeksi kırılma, (İng.: silky fractu-
re, Alm.: seidenahnlicher Bruch (m),
Fr.: cassure (f) â grain (m) fin, Rus.:
uıejiKoeucmbiü u3jiom)
Tok ve dayanıklı metallerin ince, ço­
ğunlukla donuk bir kırılma yüzeyi ile
kırılması.
20094 izdüşüm mikroskobu, (İng.: p ro -
je ctio n microscope, Alm.: P ro jek ti-
onsm ikroskop (n), Fr.: m icroscope
(m) m etallographique, Rus.: npoeK-
pUOHHblÜ MUKpOCKOn)
Işığın görüntü merceğin­
A ç ık la m a :
den bir defa geçtiği ve numunenin gö­
rüntü merceğinin üstündeki bir tabla­
ya yerleştirildiği ışık mikroskobu, bk.
ı ş ık m ik r o s k o b u .
379
k a lın t ı k u ş a ğ ı

Numune 20097 karanlık alan görüntüsü, (İng.:

Tab la— dark field image, Alm.: dunkelfelde
Abbildung (/), Fr.: image (f) de champ
ı ^ 5I^ ü /.leııı / (; öriintii perdesi
kavııagı cf
i tam j veya
1 (m) sombre, Rus.: meMiionojınnoe
I fo t o ğ ra f filmi ınoCıpcnteenue)
Işık ya da elektronların numuneden
saçılarak oluşturdukları görüntü.
20098 karbon eşdeğeri (CE), (İng.:
\yn a
carbon eqnivalent (CE), Alm.:
Kohlenstoffâqııivalent (n) (KE), Fr.:
20095 kalıntı kuşağı, (İng.: stringer, Alm.: equivalent (m) en carbone (m); carbo-
Seitenaııfzieher (m), Fr.: inclusion (/) ne (m) equivalent, Rus.: ye.ıepodnbiü
lineaire dans la direction (f) dıı travail iKeuea.ıenm)
(m), Rus.: empcmennoe aıevonenue) Silisyum ve fosforun demir karbon
Dövük alaşımlarda işleme yönüne ötektiği (%4,3 C) üzerindeki müşterek
yönlenmiş mikroöğeler ya da yabancı etkilerini belirleyen, belirli bir soğu­
parçacıklar. ma hızı için bileşimin ötektiğe ne ya­
A ç ık la m a : Terim yaygın olarak çelik­ kınlıkta olduğunu gösteren bir değer.
te uzamış oksit ya da sülfür kalıntıları A ç ık la m a : Alaşımsız ısıl işlem gör­
için kullanılır. memiş kır dökme demirin karbon eş­
20096 karakteristik ışınım, (İng.: eharae- değeri CE=TC+l/3 (Si+P) bağıntısı
teristic radicıtion, Alnu: Eigenstrah- ile verilir. TC ağırlık yüzdesi olarak
lııng (f); charakteristische Strahlımg toplam karbon miktarını diğer harf­
(f), Fr.: radiation (f) earaeteristicpıe, ler elementlerin miktarını vermek­
Rus.: xapaı<nıcpı tanı ınecnoe ınayne- tedir. Kaynayabilirlik değeri olarak
nue) karbon eşdeğeri ise CE=C+Mn/6+
Elektronlarla bombardıman edilen (Cr+Mo+V)/5+ (Ni+Cu)/15 bağıntısı
elementten yayılan X-ışınları, çeşitli ile verilmektedir.
dalga boylarındaki sürekli bir ışınım 20099 karbür, (İng.: e ar bide, Alm.: Karlı id
(beyaz ışınım) ile bunun üzerinde yer (n) , Fr.: earbure (m), Rus.: Kapfnıc))
alan, elektronların enerjileri belirli bir Karbonun bir ya da daha fazla ele­
değeri aşınca görülen, elemente mah­ mentle birleşerek meydana getirdiği
sus yüksek yoğunlukta ve tek dalga bileşik.
boyundaki karakteristik ışınımlardan 20100 katlaşma, (İng.: eoring,
(K alfa, K beta) oluşur. Alm.: Kristallseigernng (/,,
A ç ık la m a : Moseley karakteristik ışı­ Fr.: mierosegregation (f), Rus.:
nımların dalga boylarının v = K (Z-s)2 (fıaeemııpoaaHue)
eşitliğine uyduğunu göstermiştir. Bu­ 1. Alaşımların, iki faz alanı içerisin­
rada v - frekans, K - ilgili karakteristik de, bir sıcaklık aralığında, hızla denge
ışınma ait bir sabite, s - bir sabit ve Z dışı soğumaları sonucu meydana ge­
- atom sayısıdır, bk. X - ış ın la r ı. len, dallantılarda, tanelerde ve karbür
parçacıklarında merkezden dışarı doğ­
ru bileşim değişmesiyle kendini gös­
teren bir denge dışı yapı. 2. Bir darçı-
kım çubuğunda arka ucun merkezinde
meydana gelen oyuk.
20101 kaynaşma, (İng.: coalescence,
Alm.: Venvcıehsung (f), Fr.: coales-
eence (/), Rus.: K()a:ıecııenuıoı)
1. Çözünme ve yeniden çökeleme ile
dağınık faza ait parçacıkların büyü­
mesi. 2. Tanelerin bitişiklerindeki bo­

3 80

zulmamış taneleri soğurarak büyüme­
leri.
20102 kesişme yöntemi, (İ n g , intercept
method, Alm.: Abschnittmethode (f),
Fr.: methode (f) des segments (mpl)
interceptes, Rus.: Atemod ceKyu{ux)
İstenilen ölçümlerin (tane büyüklü­
ğü, çökelti miktarı gibi), metalogra­
fi fotoğrafı üzerinden geçen bir çizgi­
nin birim uzunluğuna denk gelen, öl­
çülmek istenen parçacık sayısıyla be­
lirlenen bir nicel metalografi yöntemi.
20103 kırılma fotoğrafı çözümleme­
si, (İng.: fractography, Alm.: Frak-
tographie (f), Fr.: fractographie (f),
Rus.: fipaKmoeparj)un)
Kırılma yüzeyinden alınan fotoğraf­
larla kırılmanın çözümlenmesi.
20104 kırınım örüntüsü, (İng.: diffraction
pattern, Alm.: Diffraktionspattern (f),
Fr.: dessin (m) de la diffraction (f),
Rus.: diKppaKnuoHHan mpmıma)
Numunede kırman ışınların kaydedil­
mesi ile elde edilen örüntü.
20105 kirimmölçer, (İng.: diffraetome-
ter, Alm.: Difraktometer (m), Fr.:
diffraetometre (m), Rus.: dınppaKmo-
Memp)
X-ışılarımn kristal düzlemlerinde kı-
rınması esasına göre kristal özellikleri
hakkında bilgi veren alet.
20106 kızıl ötesi tayf izleme (irs), (İng.:
infrared spectroscopy (irs), Alm.:
Infrarotspektroskopie (f), Fr.: spect-
roscopie (f) infrarouge, Rus.: unfipa-
KpacHüR cneKmpocKonuR)
Katilardaki atomların ve moleküllerin
karakteristik titreşimleri ve dönüşleri­
nin, kızıl ötesi ışınımlarının soğurul-
ması ile belirlendiği tayf izleme yön­
temi.
A ç ık la m a : Molekül yapısının ve eser
miktardaki anyon katışkılarının belir­
lenmesinde kullanılır.
20107 koşutyapar; kolimatör, (İng.: col-
limator, Alm.: Kollimator (m), Fr.:
collimateur (m), Rus.: KomuMamop)
Işınımları bir merceğin
A ç ık la m a :
ayarlanabilir aralıklarından geçire­
rek paralel ışınım ya da ışık demetleri
oluşturan alet.
k u tu p la n m ış ış ık m ik r o sk o b u
20108 kristal bakışımı; kristal simet­
risi, (Ing.: crystal symmetry, Alm.:
Kristallsymmetrie (f), Fr.: symetrie (f)
cristalline, Rus.: KpucmanjıımecKaH
c u M M e m p m ı)
Kristallerin belirli yönlerde fiziksel
özelliklerinin birbiriyle aynı olması.
A ç ık la m a : Bakışımın varlığı düzlem
ve eksenler birbiriyle çakışıncaya ka­
dar döndürülerek gösterilir.
20109 kuşaklı yapı, (İng.: banded structu-
re, Alm.: Zeilengefüge (n), Fasergefli­
ge (n), Fr.: texture (f) rubanrıee; struc-
ture (f) de bandes, Rus.: nojıocnaman
empvKmypa)
A ç ık la m a : Yan yana, farklı bileşim­
deki kuşakların oluşturduğu, birincil
sıcak işleme yönüne ve birbirine para­
lel mikroyapı.
20110 kutup resmi, (İng.: pole figüre; ste-
reographicprojection., Alm.: Polfigur
(f), Fr.: figüre (f) polaire, Rus.: no-
jııocuaR (f)ueypa; cmepeoepa(/)uhcckor
npoeKijun)
Çok kristalli metalde, dış eksenler sis­
temine göre belirli bir kristal düzlemi­
nin kutuplarının istatiksel olarak orta­
lama dağılımını veren üç boyutlu iz­
düşüm.
A ç ık la m a : Eşyönlü bir malzemede,
yani tam olarak rastgele yönlenim da­
ğılımı olan bir malzemede, kutup yo­
ğunluğu üç boyutlu izdüşümde tekbi-
çimlidir.
20111 kutuplanmış ışık mikroskobu;
polarize ışık mikroskobu, (İng.:
polarized light microscope, Alm.:
gepolarisiertem Lichtmikroskop (n),
Fr.: microscope (m) â lumiere (f)
polarisee, Rus.: noaMpusaijuoHHbiü
MUKpOCKOn)
Düzlem kutuplanmış (tek bir düzlem
içerisinde titreşen dalgalardan mey­
dana gelmiş) ışığın, numuneden yan­
sıdıktan sonra ikinci bir kutuplayıcıda
çözümlenerek göz merceğine ulaştığı
mikroskop.
A ç ık la m a : Kutuplanmış ışık, karşıtlı­
ğı (kontrastı) artırarak tane sınırlarının
dağlanmadan görülebilmesine imkân
verir. Mikroskop, daha çok tane bü­
yüklüğü tespiti ve ikizleme, biçim de-
381
k ü k ü r t b a s k ıs ı
ğiştirme ve tercihli yönlenmenin ince­
lemesinde kullanılır.
20112 kükürt baskısı, (İng.: sulphur print
(GB); sülfür print (USA), Alm.: Baıı-
mann-Abdruck (m); Schwefelabdruck
(m), Fr.: essai (m) Baumann, Rus.:
cepHbiü omneuamoK)
Önceden %2'lik sülfürik asit çözel­
tisine daldırılmış fotoğraf kağıdını
(bromid kağıdı) parlatılmış metal yü­
zeyine bastırarak yüzeydeki kükürt
dağılımını saptama işlemi.
A ç ık la m a : Temas sırasında, asit kü­
kürtlü kalıntılarla tepkimeye girerek
hidrojen sülfür açığa çıkarırken kağıt
üzerinde koyu lekeler meydana getirir.
20113 külçe grafit, (İng.: chunk graphite,
Alm.: Graphitbarren (m); Graphitk-
lumpen (m), Fr.: graphite (m) morcele,
Rus.: c(pepoo6pa 3Hbiü epaıpum)
Muntazam olmayan, tamamlanmamış
küreler şeklinde ya da anafazın girdiği
derin yarıkları olan küreler şeklindeki
grafit.
A ç ık la m a : Çok saf demirde ve nikel
içeren yüksek karbon ve/ya da silis-
yumlu ostenitli demirlerde görülür.
20114 kürecik, (İng.: spheroid, Alm.:
Sphâroid (f); Kugelchen (n); kleine
Kııgel (/);, Fr.: spherule (f), Rus.:
apepoud)
Küçük küre.
20115 küresel, (ing.: spheroidal, Alm.:
sphâroidisch; kugelig; kugelförmig,
Fr.: spheroidal, Rus.: eıpepouöajib-
HblÜ)
Küre şeklinde olan.
20116 küresel grafit, (İng.: spheroidal
graphite, Alm.: sphâroidischer Gra-
phit (m), Fr.: graphite (m) spheroidal,
Rus.: cfpepoudajibiibiü epa(jnım)
Isıl işlemle değil de sıvı metale uy­
gulanan işlemle elde edilen küreler
hâlindeki grafit.
A ç ık la m a : Bir merkezden uzaklaşan
kristallerden oluşan bu grafit yapısına
çoğunlukla küresel grafitli dökme de­
mirlerde rastlanır.
20117 küresel perlit, (İng.: spheroidized
pearlite, Alm.: sphâroidischer Perlit
(m), Fr.: perlite (f) globıılaire, Rus.:
ccpepoudıauposauubiü nepjıum)
3 82
Sementiti katmanlı değil, taneler
hâlinde olan perlit.
20118 küresel sapma, (İng.: spheri-
cal aberration, Alm.: spharoidische
Ablenkung (f), Fr.: aberration (f)
spherique, Rus.: ccfepuuecKan aöep-
p aiiiın)
Merceğin dış kısmından geçen farklı
dalga boyundaki ışıkların merkezden
geçenlerden farklı noktada odaklan­
ması kusuru.
\1or Kırmızı
20119 küresel sementit, (İng.: sphero­
idized cementite; divorced cemen­
tite, Alm.: kugel iger Zementit (m),
Fr.: cementite (f) globulaire, Rus.:
c(pepoudu3upoeannbiü vteMeumum)
Demir karbürün küreselleştirme ısıl
işleminden sonraki küresel hali.
20120 kütle tayf ölçümü, (İng.: mass
spectrometry, Alm.: Massenspekt-
rometrie (f), Fr.: spectrometrie
(f) de masse (/), Rus.: Macc-
cn emip om empun)
Yüklü parçacıkların (iyonların) man­
yetik ya da elektrikli alanda yörünge
farklılıklarından yararlanarak izotop­
ları, izotopların bağıl miktarlarını ve
organik ve inorganik karışımları çö­
zümleme.
20121 Laue yöntemi, (İng.: Laue method:
Von Laue method, Alm.: Laue-Metho-
de (/), Fr.: methode (f) de Laue, Rus.:
Memod Jlayj)
Tek kristallerin yönlenimini ve kristal
büyümesi ya da biçim değiştirmesi es­
nasında meydana gelen yapı kusurla­
rını incelemede kullanılan, X-ışmları
yansıması ile yapı çözümleme yön­
temlerinden birisi.
A ç ık la m a : Tek ya da çok kristalli
numune üzerine çarpan beyaz ışınım
demeti ilerdeki fotoğraf filmi üzerin­
de (geçirimli) ya da gerideki fotoğraf
filmi üzerinde Bragg kanuna göre gö­
rüntü verir.

20122 ledeburit, (İng.: ledeburite, Alm.:
Ledeburit (m), Fr.: ledeburite (/),
Rus,: jıeöeöypum)
Bileşenleri sementit ve ostenit olan
demir-karbon sistemi ötektiği.
A ç ık la m a : Ari sıcaklığının altına so­
ğurken, ostenit ferrit ve sementite ay­
rışır.
20123 makroçizi; makrograf, (İng.: mac-
rograph, Alm.: Makroaufnahme (]),
Fr.: macrographie (j% Rus.: Marpoc-
humok )
Numune yüzeyinin on defa büyütmeyi
aşmayacak şekilde grafik olarak gös­
terilmesi.
A ç ık la m a : Bu göstermenin fotoğraf­
la olması hâlinde ışıklı makroçizi adı­
nı alır.
20124 makrodağlama, (İng.: macroetc-
hing, Alm.: Makroâtzung (f), Fr.: mac-
roattaque (f), Rus.:MaKpompaejıeuue)
Metal yüzeyindeki tane akışı, ayrılım,
gözeneklilik ve çatlak gibi büyük yapı
ayrıntılarını gözle ya da en fazla on
defa büyütme ile görebilmek için yü­
zeyi dağlama, bk. d a ğ la m a .
20125 makroyapı, (İng.: macrostructure,
Alm.: Makrogefüge (n); Makrostruk-
tur (f); Grobgefüge (n), Fr.: macrost­
ructure (f), Rus.: MaKpocmpyKmypa)
Malzemelerin uygun bir ön hazırla­
madan sonra gözle görülebilen ya da
çok küçük bir büyütmeden sonra gö­
rülebilen yapısı.
20126 martensit, (İng.: martensite, Alm.:
Marterısit (m), Fr.: martensite (f),
Rus.: Mapmeucum)
Ostenit fazından hızla soğutulma so­
nucu, bazı metallerde yayınımsız
meydana gelen, çok sert ve kırılgan
bir faz.
m e ta lo g r a f
Çelik ve bazı dökme de­
A ç ık la m a :
mirlerde bünyede aşırı doymuş halde
bulunan karbon ikizlemedekine ben­
zer bir kesme ile, kristal yapısını çar­
pıtarak tetragonal hacim merkezli hâle
dönüştürür. Sertlik, çarpılma miktarı
(ortalama birim hücre c/a oranı), çar­
pılma miktarı ise karbon miktarı ile
orantılıdır. Martensit yapıda çözünen
atomlarının arayerde olması hâlinde
(demirde karbon gibi) martensit yu­
muşak ve sünektir. Soğuma sırasında
martensite dönüşen yüksek sıcaklık
fazının miktarı büyük çapta martensit
dönüşümün başladığı belirgin Mb ve
bittiği Mt sıcaklıklarına bağlıdır.
20127 mekanik parlatma, (İng.: mecha-
nical polishing, Alm.: mechanisc-
hes Polieren (n), Fr.: polissage (m)
mecanique, Rus.: MexanunecKaH no-
nupoeKa)
Metalografi incelemelerine hazırla­
mak için numune yüzeyini zımparala­
ma ve arkasından alümina ya da elmas
tozlu asıltılar emdirilmiş bezler üze­
rinde parlatma işlemi, bk. p a r la t m a .
20128 mercek, (İng.: lens, Alm.: Linse (f),
Fr.: lentille (f), Rus.: numa)
Radyasyon ışınını odaklamada kulla­
nılan optik alet.
A ç ık la m a : Işık mercekleri için genel­
likle camsı malzemeler, elektron mer­
cekleri için elektromanyetik alanlar
kullanılır.
20129 metalograf, (İng.: metallog-
raph, Alm.: Metallograph (m), Fr.:
metallographe (m), Rus.: Memamıo-
epa(p)
Yüzeyi hazırlanmış malzemelerin yü­
zeylerinin yaklaşık 25 'ten 2000 'e ka­
dar büyütmelerde incelenmesi ya da
fotoğrafının alınması için kullanılan
optik alet.
A ç ık la m a : Alet yüksek yoğunlukta
bir aydınlatma kaynağı, bir mikroskop
ve bir fotoğraf makinesinden ibaret­
tir. Bazı aletlerde örneklerin kutuplan­
mış ışık, karşıt aydınlatma, verev ay­
dınlatma, karanlık alan aydınlatma ve
parlak alan aydınlatma ile incelenme­
si imkânları bulunmaktadır.
3 83
m e ta lo g r a fi
20130 metalografi, (İng.: metallography,
Alm.: Metaliographie (f); Metalikim­
de (f), Fr.: metaliographie (f), Rus.:
a/emajıaoepa(jnm)
Malzemelerin mikroyapılarını ve
makroyapılarını gözle ya da genellik­
le mikroskoplarla açığa çıkarma ve in­
celeme bilimi.
20131 mıknatıslı çekirdek titreşimi;
nükleer manyetik rezonans,
(İng.: nuclear magnetie resonanee,
Alm.: magnetische Kernrezonans
(f), Fr.: resonanee (f) magnetique
nucleaire, Rus.: ndepıibiîı Maenunvibiü
pejonanc)
Benzeşik manyetik bir dış alan içinde
mayetik momente sahip olan atom çe­
kirdeklerinin radyo frekanslı enerjiyi
soğurarak bir kuantum uzay yönleni-
minden diğerine geçmeleri olayından
yararlanan bir tayf izleme yöntemi.
A ç ık la m a : Bilhassa organik molekül­
lerdeki hidrojen atomunun yerini ve
karakteristiğini, malzemelerdeki rad-
yoetken izotopların nitel derişimlerini
belirlemede kullanılır.
20132 mikroayrımlaşma; dallantılar
arası ayrımlaşma, (İng.: micmseg-
regation; interdentritic segregation,
Alm.: Mikroseigerung: interdendri-
tisefıe Seigerıuıg, Fr.: segregation (f)
mineure; segregation (f) interdentriti-
qııe, Rus.: MUKpoceepeeamm)
Tane, kristal ya da küçük bir parçacık
içindeki ayrımlaşma, bk. k a t la ş m a .
20133 mikroçizi; mikrograf, (İng.: mic-
rograph, Alm.: Mikrolımker (m), Fr.:
mierographie (f), Rus.: MiiKpoepa(j))
Bir numunenin hazırlanan, çoğun­
lukla dağlanan yüzeyinin on defadan
daha fazla büyütmelerde grafik olarak
gösterilmesi.
A ç ık la m a : Fotoğrafla gösterilmesi
hâlinde ışıklı mikroçizi adını alır.
20134 mikrodağlama, (İng.: mieroete-
hing, Alm.: Mikrodtzung (f), Fr.: mic-
roattaqııe (/), Rus.: Muepompafnenue)
Dallantılar arası, tane içi ayrıntıları or­
taya çıkartmak amacı ile yapılan dağ­
lama. bk. d a ğ la m a .
20135 mikrogözenekler; dallantılar
arası çekme boşlukları, (İng.:
3 84
microshrinkage, Alm.: Mikrosc-
hrumpfüng (f); interdendritische Mik-
rolımker (m), Fr.: microretassure (f),
Rus.: MUKpoycadm)
Ancak mikroskop altında, büyütüle­
rek görülebilen dallantılar arası boş­
luklar.
A ç ık la m a : Katılaşma sırasında dal-
lantılar arası çekmelerin karşılanama­
ması sonucu bilhassa geniş katılaşma
aralığı olan malzemelerde görülür.
20136 mikroskop, (İng.: microscope,
Alm.: Mikroskop (n), Fr.: microscope
(m), Rus.: MUKpocKon)
Çeşitli ışınımlar kullanarak küçük ci­
simlerin büyük görüntülerini oluştu­
ran, çıplak gözle görülemeyecek dere­
cede küçük cisimleri incelemede kul­
lanılan alet.
A ç ık la m a : Kullanılan ışınıma ya da
yönteme göre çeşitli adlar alır.
20137 mikroyapı; ince yapı; iç yapı,
(İng.: microstrueture, Alm.: Mikroge-
fiige (n); Mikrostrııktur (f), Fr.: mic-
rostrnctnre (j), Rus.: MUKpocmpyKmy-
pa)
Malzemelerin en az on büyütmeden
sonra mikroskop altında görülebilen
tane içi yapısı.
20138 Miller işaretleri; kübik kristal
düzlemleri işaretleri, (İng.: Mil­
ler indices, Alm.: Miller-lndizes (m,
pl), Fr.: indices (mpl) de Miller Rus.:
ıındeKCbi Mıı.ı.ıepa)
Kristal yüzeylerinin yönlenimlerini ya
da kristal içerisindeki atom düzlemle­
rini tanımlamakta kullanılan işaretler
(hkl).
A ç ık la m a : Eksenlerin başlangıç nok­
tasından geçen düzlemlerin eksenleri
kestiği noktaların evrik değerlerinin
ayraç içindeki en küçük tam sayıları­
dır. Birbirlerine paralel olmayan, ben­
zer atom dağılımına sahip yüksek ba­
kışımlı düzlemler, düzlemlerden biri­
nin ayraç içersindeki işaretleri ile gös­
terilir. ör. {100J küpün 100), (010),
(001), (100), (010), (001) ile gösteri­
len bütün yüzeylerini birden tanımlar.
20139 mozaik yapı, (İng.: mosaic strue-
ture, Alm.: Mosaikstruktur (t)
Fr.: strııctııre (f) mosaıque, Rus.:
Mosanmıan cmpyKtnypa)

Tanelerin içinde komşu bölgelerin ha­
fif farklı yönlenimde olduğu ince yapı.
20140 Neumann kuşağı, (İng.: Neumann
band, Alm.: Neumann-Band (n), Fr.:
hande (f) de Neumann, Rus.: nojıoca
HeeMana)
Ferrit içindeki mekanik ikiz.
20141 nicel metalografi, (İng.: quan-
titative metallography, Alm.: qu-
antitative Metallographie (f), Fr.:
metallographie (f) quantitative, Rus.:
K O J iu H e c r n e e n n a M m emasınoepa (/)im)
Mikroçizi ya da metalografi görüntü­
leri üzerinden nicel ölçümler yaparak
bir mikroyapımn özel karakteristikle­
rin belirleme.
A ç ık la m a : Fazların hacim miktarla­
rı, tane büyüklüğü, parça büyüklüğü,
benzeri parçacıklar ya da fazlar ara­
sındaki ortalama mesafe, mikrobile-
şenlerin, parçacıkların ya da fazların
yüzey alan-hacim oranları bu yöntem­
le ölçülür.
20142 numune; deney parçası, (İng.:
sp e c im e n , Alm.: Probe (f), Fr.:
sp e c im e n (m ); e p r o u v e tte ( f) ,
o6pa3eq; oöpasep örh u c n b im a n u n )
Çoğunlukla standart boyutlarda ve/ya
da şekillerde, belirli özellikleri ince­
lemek amacıyla üzerinde tahribatlı ya
da tahribatsız deney yapılan parça.
20143 öğe; bileşen, (İng.: constituent,
Alm.: Bestandted (m), Fr.: constitıı-
ant (m), Rus.: sjıejuenm; Kaunonenm)
1. Alaşımın ya da karışımın mikros­
kop altında diğerlerinden ayrılabilen
bir parçası. 2. Bir kimyasal sistemi
meydana getiren maddelerden biri.
20144 ostenit, (İng.: austenite, Alm.: A üs­
ten it (m), Fr.: austenite (f), Rus.:
aycmemım)
Karbon ihtiva eden (diğer elementler
de bulunabilir) demirce zengin, yüzey
merkezli kübik katı çözelti (Fe-Fe^C
faz çizgesinde y fazı).
A ç ık la m a : Çözünenin karbondan
başka bir element olması hâlinde özel
adlar alır, ör. nikel osteniti.
20145 ostenitin tane büyüklüğü, (İng.:
ostenitic grain size, Alm.: Austenit-
korngrösse (f), Fr.: gratuieur (f) de
grain (m) d'austenite (f), Rus.: ay-
cmeHumnbiü pa'iuep sepua)
p a r la tm a
Ostenit bölgeye kadar ısıtılmış bir çe­
likteki tane büyüklüğü.
A ç ı k l a m a : Oda sıcaklığındaki numu­
nede, uygun dağlama ile açığa çıkarı­
labilir.
20146 ötektik karbür, (İng.: eutectic Car­
bide, Alm.: eutektisches Karbid (n),
Fr.: carbure (m) eutectique, Rus.:
3emeKmuuecKuü mpöud)
Demir asıllı alaşımlar katılaşırken
ötektik tepkime sırasında oluşan kar­
bür.
20147 ötektoit öncesi öğe, (İng.: proeu-
tectoid constituent, Alm.: voreutekto-
ider Bestandteil (m), Fr.: constituant
(m) proeutectoıde, Rus.: ırjöbimounaH
(p a 3 a )
Katı çözeltiden ötektoit meydana gel­
meden önce ayrılan öğe.
A ç ık la m a : ör. ötektoit sıcaklığın üze­
rinde ostenitin bozunması ile oluşan
ötektoit öncesi ferrit ve ötektoit önce­
si sementit.
20148 parlak alan, (İng.: bright fıeld,
Rus.: Alm.: helles Feld (n), Fr.: champ (m)
lumineux, Rus.: ceenuıoe nojıe)
İşık ve elektron mikroskobu teknikle­
rinde kullanılan görüntüyü kırınma-
mış ışın demetinin oluşturduğu görün­
tüleme yöntemi.
20149 parlak alan görüntüsü, (İng.:
bright fıeld image, Alm.: hellfelde Ab-
bildung (f), Fr.: image (f) de champ
(m) lumineux, Rus.: ceem.ıonojibuoe
moöpaJK'enue)
Işık ya da elektronların malzemeden
geçerek oluşturdukları görüntü.
A ç ık la m a : Numunenin ışığı ya da
elektronları daha kuvvetli saçan daha
kalın ya da yoğun bölgeleri görüntüde
daha karanlık görülür.
20150 parlatma, (İng.: polishing, Alm.:
polieren, Fr.: polissage (m), Rus.: no-
jınpo(iKa)
Mikroyapı inceleme amacıyla, ince
zımparalamadan sonraki yüzey hazır­
lama işlemi.
A ç ık la m a : Mekanik parlatma, kumaş
gerili ve uygun parlatıcı sürülmüş dö­
ner diskler üzerinde gerçekleştirilir.
Genellikle kaba mekanik parlatmada
parlatıcı olarak elmas tozu karıştırıl-
385
p e r lit
mış macunlar, ince mekanik parlatma­
da alümina tozlu çözeltiler kullanılır.
Elektrolitik parlatmada, anodik bir çö­
zelti içerisine yerleştirilen numunenin
yüzeyindeki çıkıntılar üzerinde daha
fazla olan akım yoğunluğu, bu bölge­
lerde metali daha hızlı çözerek yüzeyi
düzeltir.
20151 perlit, (İng.: pearlite, Alm.: Perlit
(m), Fr.: perlite (f), Rus.: nepmun)
Ferrit ve sementitten meydana gelen
ötektoit.
A ç ık la m a : Genellikle dökme demir
ve çeliklerde yapraklar hâlinde bulu­
nur (yapraksı perlit).
20152 pikral, (İng.:pieral, Alm.: Pikral (n),
Fr.: pieral, Rus.: nıınpcii)
Dağlayıcı olarak kullanılan, pikrik
asitin alkol içindeki çözeltisi.
20153 renk sapması, (İng.: chromatic
aberration, Alm.: ehromatisehe Ab-
\veichung (f), Fr.: aberration (f) ehro-
matique, Rus.: xpoMamımecmH adep-
pai(iiH)
Beyaz ışığın bileşenleri olan farklı
dalga boylarındaki renklerin, mercek­
ten geçerken farklı kırılmaları sonu­
cu oluşan mercek kusuru, bk. k ü r e s e l
sap m a.
Mor > OİI Kırmızı
20154 renkçizi, kromatografi, (İng.:
ehromatography. Alnı.: Chromatog-
raphie (f), Fr.: ehromatographie (f),
Rus.: xpoMamoepa(])iiH)
Bir yüzeye tutunma ortamında gaz,
sıvı ya da katının farklı bileşenlerinin
farklı yüzeye tutunma özellikleri ol­
masından yararlanılarak yapılan kim­
yasal çözümleme yöntemi.
A ç ık la m a : Gaz-sıvı, sıvı-katı ve sıvı-
sıvı renkçizileri yaygın olarak kullanı­
lır.
20155 Rose Ölçütü, (İng.: Rose eriterion,
Alm.: Rosekriterium (n), Fr.: eritere
(m) de Rose, Rus.: Kpunıepuü Pose)
386
Bir sinyalin arkafon gürültüsünün 5
katına ulaştığında kolaylıkla algılana­
bileceğini belirten ölçüt.
20156 sapma; sapınç, (ing.: aberration,
Alm.: Abweiehımg (f); Ablenkung (f),
Fr.: aberration (f), Rus.: aöeppaijimj
Mikroskopta görüntünün bozulmasına
neden olan hatalardan biri.
A ç ık la m a : Bu hatalar renk sapması,
küresel sapma; astigmatik sapma vb.
olabilir
20157 seçilmiş alan kırınımı, (İng.: se-
lected area diffraetion, Alm.: ausge-
wahltes Felddiffraktion (n), Fr.: dijjf-
raetion (J) de zone (f) choisie, Rus.:
jıoKajınnaH dufpaKumı)
Objektif merceğinin görüntü düzle­
mine bir açkı yerleştirerek kırınım
örüntüsünü veren ışınımın alan ve yo­
ğunluğun azaltıldığı geçirim elektron
mikroskobu (TEM) tekniği.
20158 sementit, (İng.: cementite, Alm.:
Zementit (in), Fr.: cementite (/), Rus.:
Hcmen mum)
İçinde diğer bazı elementler de bulu­
nabilen ortorombik yapıda demir kar­
bür, Fe3 C.
Çelikte bir faz olarak meydana geldi­
ğinde manganez ve diğer karbür oluş­
turan elementlerin etkisiyle kimyasal
bileşimi değişebilmektedir.
20159 serbest ferrit, (İng.: free ferrit e,
A im.: freier Ferrit (m), Fr.: ferrite (f)
libre, Rus.: eeoooöıibiü (feppum)
Soğuma sırasında doğrudan ötektoit
altı ostenitten eş zamanlı karbür olu­
şumu görülmeden meydana gelen fer­
rit.
20160 serbest karbon, (İng.: free earbon,
Alm.: freier Kohlenstoffgehalt (m),
Fr.: carbone (m) libre, Rus.: eeoöoö-
Hbiü yejıepoö)
Çelik ya da dökme demirde gra­
fit ya da ısıl karbon şeklinde elemen:
hâlinde bulunan karbon.
20161 sıkışık grafit, (İng.: vermicular
graphite, Alm.: Vermiculargraphit
(m), Fr.: graphite (m) vermiculaire,
Rus.: njıacmıiHHbiü epafnım)
Değişik boyutlarda, solucana benzer.

yaprak grafit ve küresel grafit arası bir
yapıya sahip olan grafit.
20162 siferoidit, (İng.: spheroidite, Alm.:
Spheroid (m), Fr.: perlite (f) globulai-
re, Rus.: ccpepouö)
Ferrit anafaz içinde dağılmış, küre şe­
killi demir ve demir karbür karışımı.
20163 Sİgma fazı, (İng.: sigma phase,
Alttı.: Sigmaphase (/), Fr.: phase (/)
sigma, Rus.: cmMa-cpasa)
Geçiş elementlerinin ikili ya da üçlü
alaşımlarının çoğunda meydana ge­
len, sert, kırılgan, mıknatıslanmayan,
tetragonal kristal yapılı bir ara faz.
P42/mnm uzay kafesi grubunda olup
birim hücrede 30 atomu vardır.
Açıklama: Fazın çeşitli sistemlerdeki
bileşimi aynı olmayıp geniş bir ben-
zeşiklik aralığına sahiptir. Üçüncü bir
geçiş elementi ile alaşımlama genel­
likle benzeşiklik aralığını üçlü alaşım
bölgesine kadar genişletir.
20164 soğuk muayene; soğuk ince­
leme, (İng.: cold inspection, Alm.:
Kaltprüfung (f); Kaltversuchung
(f), Fr.: inspection (f) â froid, Rus.:
xojıoÖHan npoeepm)
Dövme parçaların (genellikle son du­
rumunun) boyut, ağırlık, yüzeylerinde
oluşabilen kusurların oda sıcaklığında
göz ile incelenmesi.
Açıklama: Terim aynı zamanda mık­
natıslı toz, giringen boya ve sesle in­
celeme için de kullanılır.
20165 soğurma ayrışçıllığı; soğurma
kontrastı, (İng.: absorption cont-
rast, Alm.: Absorbtionskontrast (m),
Fr.: contraste (m) d'absorption (f),
Rus.: Konmpacmnbie eeıpecmea)
Tıbbi X-ışınları görüntülerinde ve ha­
vaalanları denetim noktalarında kulla­
nılan, X-ışmlarımn farklı yoğunluk­
taki maddelerden geçerken farklı so-
ğurulmaları esasına dayanan inceleme
yöntemi.
Açıklama: Bu sırada X-ışmları birkaç
mikroradyan mertebesinde kırılarak
kırılma ayrışçıllığı yaratırlar.
20166 soğurma kenarı, (İng.: absorption
edge, Alm.: Absorptionskante (f), Fr.:
sürekli faz
limite (f) d ’absorption (/), Rus.: ı<paû
noenoıgenm)
X-ışmları çalışmalarında tek dalga
boylu ya da dar bir dalga boyu aralı­
ğındaki ışın demeti gerektiğinde, is­
tenmeyen dalga boylarındaki ışınları
ortadan kaldırmak için kullanılan filt­
relerin soğurma özelliklerini aniden
kaybettikleri (malzemelerin soğurma
özelliklerini aniden değiştirdikleri)
nokta.
Açıklama: X-ışınları, belirli bir dalga
boyunda, filtre malzemenin atomlarını
uyararak soğurulmaktadır.
20167 sorbit, (İng.: sorbite, Alm.: Sorbit
(m) , Fr.: sorbite (/), Rus.: copöum)
Çeliklerde soğuma hızı kontrol edile­
rek ya da sertleştirmeden sonra mene­
vişlenerek elde edilen ferrit ve semen-
titin ince bir karışımından oluşan yapı.
Açıklama: Birinci yöntemle elde edi­
lenler mikroskopla görülmesi güç ince
bir perlittir. İkinci yöntemde meneviş­
lenmiş martensit elde edilir.
20168 spinodal yapı, (İng.: spinodal
structure, Alm.: spinodale Struktur
(f), Fr.: structure (f) spinodale, Rus.:
cnunouöajibuaM cmpyKmypa)
Bir katı çözeltide uygun ısı altında bi­
leşim dalgalarının ilerlemesi ile olu­
şan iki fazın, ince ve benzeşik bir ka­
rışımı.
Açıklama: Spinodal yapının fazla­
rı bileşim yönünden birbirlerinden ve
ana fazdan farklı olmakla beraber ana
fazla aynı kristal yapısına sahiptir.
20169 steadit, (İng.: phosphide eutectic;
steadite, Alm.: Phosphideutektikum
(n) ; Steadit (m), Fr.: eutectique (m)
phosphoreux; steadite (f), Rus.: cme-
dum; (poccpuduan cocmaeaMJou^an)
Dökme demirlerde ferrit (çözeltide
biraz fosfor bulunur) ve demir fostur
(Fe3P) ötektiği sert bir yapı öğesi.
Açıklama: Ötektiğin bileşimi % 10,2
P, %89,8 Fe olup erime sıcaklığı
1050°C'tır.
20170 sürekli faz, (İng.: continuous
phase, Alm.: kontinuierliche Pha-
387
ta n e
se (f), Fr.: phase (f) continııe, Rus.:
uenpepMGHciH (pena)
Birden fazla fazı olan bir alaşımda ya
da alaşımın bir kısmında, diğer fazla­
rın içinde birbirinden ayrı cepler oluş­
turduğu kendisi süreklilik gösteren
anafaz.
20171 tane, (Ing.: gnıin; greninle, Alm.:
Koni (n), Fr.: gnıin (m), Rus.: lepııo;
epanyıa)
1. Çok kristalli metal ya da alaşımın
tek çekirdekten (kristalden) oluşan
parçacığı. 2. Davranışında yüzey kuv­
vetlerinden çok, yerçekimi kuvvetinin
etkili olduğu büyüklükte (> 44 mik­
ron) parçacık.
20172 taneler arası, (İng.: intergnuıular,
Alm.: Korngrenze (pl), Fr.: intergnı-
nnlaire, Rus.: Mer/ccepenıihin; mcj/c-
Kpncma.vıunıubiü)
Taneler arasında oluşan.
20173 tarayıcı elektron mikroskobu
(sem), (Ing.: secinning eleetron ınie-
roseop (sem), Alm.: Rasterelektroneıı-
nıikroskop (n), Fr.: mieroseope (m)
eleetron icpıe d halcıyage (m), Rus.:
eKcınnpyıoıunü ııeKinponubin Miınpo-
eron)
Bir vakum odasındaki numune üzeri­
ne yönlendirilen elektron demetinin
yarattığı ikincil geri sıçrama elektron­
larının oluşturduğu elektronik sinyal­
lerden, yüksek çözümlemek ve alan
derinlikli görüntüler elde eden mik­
roskop. bk. e le k t r o n m ik r o s k o b u .
I.İçkinin ısım
20174 tarayıcı uçlu mikroskop; tarayıcı
İğneli mikroskop, (İng.: seanning
tuııneling mieroseope, Alm.: Raster-
tnıuıeleffektmikroskop (n), Fr.: mie­
3 88
roseope (m) d halayage (m) â efjet
(m) tıuınel (m), Rus.: eKannpyıoıpun
mynne.ibnmü Miınpocmn)
Yüzeylerdeki atom yapısını belirle­
mede kullanılan bir mikroskop.
A ç ık la m a : Malzeme yüzeyi ile çok
inci bir uç arasındaki elektron bulutu
akışım (tunelleme) duyan mekanizma,
uçla yüzey arasındaki mesafeyi sabit
tutar. Ucun bilgisayar ekranı üzerine
yansıyan hareketi yüzeydeki atomla­
rın yerlerini ve büyüklüklerini belirler.
20175 tayf; görünge, (İng.: speetrum (pl.
speetnı; speetrums), Alm.: Spektrum
(n), Fr.: speetre (m), Rus.: enernıp)
Yük kütle oranı, dalga boyu gibi bazı
karakteristiklerine göre dizilmiş ışı­
nım, dalga kuşağı ya da sesin bileşen­
lerinin enerjisi.
20176 tayfçizer; görüngeçizer, (İng.:
speetrograplı, Alm.: Spektrograf (m).
Fr.: speetrograplıe (m), Rus.: eneı<-
nıpoepacp)
A ç ık la m a : Oluşan tayfı fotoğrafını
veren ya da kaydeden bir alete sahip
tayfizler.
20177 tayfizleme; görüngeleme, (İng.:
speetroseopv, Alm.: Spektrosko­
pla (f), Fr.: speetroseopie (f), Rus.:
eneKinpoeKonuH)
Tayf oluşturarak ve tayfı çözümleye­
rek elektromanyetik ışınımın madde
ile girişimini inceleme.
A ç ık la m a : Maddeyi oluşturan, sürek­
li hareket ve titreşim hâlinde bulunan
atom boyutunda ve atom altı parçacık­
lar, belirli dalga boylarında elektro-

manyetik ışınım soğurur ve yayar. Işı­
nım enerjisinin soğurulması ile daha
yüksekteki bir enerji durumuna geçen
parçacıklar daha düşük bir enerji du­
rumuna geçtiklerinde bulundukları
maddeye özgün ışınım yayar. Yüksek
enerji düzeylerinde elektron durum
değiştirmesi, kızıl ötesinden mor öte­
sine değişen bir ışınım, çekirdeğe ya­
kın elektronların durum değiştirmesi,
X-ışınları ve moleküllerin titreşimi ve
dönmesi ise kızıl ötesinde bir ışınım
doğurur. Bu ışınımların tayfizler ve
tayfölçerle saptanması ve değerlendi­
rilmesi işlemine tayfizleme denir, bk.
a le t li ç ö z ü m le m e .
20178 tayfizler; görüngeç, (İng.: spect-
roscope, Alm.: Spektroskop (n), Fr.:
spectroscope (m), Rus.: cneranpocKon)
Bir elektromanyetik ışınımı dar dalga
kuşaklarına ayıran aletlerden biri.
A ç ık la m a : Bir ışınım kaynağına (ya­
yım tayfölçerinde bu incelenen malze­
medir) bir koşutyapara, dar dalga ku­
şaklarını ayıran bir prizmaya ya da kı­
rınım ızgarasına ve bunları odaklaya­
cak bir ışık sistemine sahiptir.
20179 tayfölçer; görüngeölçer, (İng.:
spectrometer, Alm.: Spektrometer (m),
Fr.: spectrometre (m), Rus.: cneK-
mpoMemp)
Üzerine düşen ışınımın şiddetini ölç­
mek için bir cins bulucusu olan, ışı­
nımın soğurulması ya da yayımını,
dalga boyunun bir fonksiyonu olarak
kaydetmede kullanılan alet.
20180 tek yönelim, (ing.: monotropism,
Alm.: Monotropism (m), Fr.: monot-
ropisme (m), Rus.: MonomponmM)
Bir katının iki ya da daha fazla kris­
tal yapısına sahip olup, yapılardan bi­
rinin bütün sıcaklık ve basınçlarda ka­
rarlı olması.
A ç ık la m a : ör. çeliklerde, ACI'in al­
tında ferrit ve martensit tek yönlenim-
li çifttir.
20181 teleradyoskopi, (İng.: direct televi-
zed radioscopy, Alm.: direktfernseh-
bare Radioskopie (f), Fr.: radioscopie
(f) televisee; television (f) radiologi-
qııe, Rus.: me.ıepadııocKonuH)
u y u m lu ış ın ım
İncelenecek parçayı hassas vidi-
kon tüpü altından geçirerek yapılan
X-ışınları incelemesi.
20182 tercihli yönlenim; tercihli yön­
lenme, (İng.: preferred orientation,
Alm.: bevorzugte Orientierung (f), Fr.:
orientation (/) preferentielle, Rus.:
npednonmumejibHüM opuenmupoem)
Çok kristalli bir malzemede kristalle­
rin bazı eksenlerinin ya da kalıntıların
belirli yönlenimde (benzer yönlerde
konumlanmış) ya da düzlemler üze­
rinde olması.
20183 toplam karbon, (İng.: total car-
bon, Alm.: Gesamtkohlenstoff (m),
Fr.: carbone (m) total, Rus.: obaydı
yenepod)
Demir asıllı alaşımlarda bağlı ya da
serbest halde bulunan karbonun tümü.
20184 toz yöntemi, (İng.: powder method;
Debve-Scherrer method, Alm.: Pul-
vermethode (/); Debye-Scherrer-met-
hode (f), Fr.: methode (f) de Debye-
Scherrer, Rus.: nopoıuKosbiü Memod;
Mcmoö JJeban - Llleppepa)
Metal ve alaşımların yapı çözümle­
mesinde kullanılan X-ışınları kırını­
mı yöntemlerinden birisi 0,5 mm 'den
küçük çapta bir cam tüpçük içine dol­
durulmuş ya da bu çaplarda bir cam
telcik hâlindeki ince taneli çok kristal­
li numune, tek dalga boylu X-ışım de­
meti altında Bragg kanununa göre kı-
rınarak numune hakkında bilgi verir.
20185 trustit, (İng.: troostite, Alm.: Tro-
ostit (m), Fr.: troostite (/), Rus.:
mpocmum)
Martensitin düşük bir sıcaklıkta me­
nevişlenmesi ya da çeliğin kritik so­
ğuma hızından düşük bir hızda soğu­
tulması ile elde edilen, ışık mikrosko­
bu ile görülemeyecek kadar ince kar­
bür ve ferrit kümeleri.
A ç ık la m a : Terim artık kullanılma­
makta olup birinci durum için mene­
vişlenmiş martensit, ikinci durum için
ince perlit terimi tercih edilmektedir.
20186 uyumlu ışınım; bağdaşık ışınım,
<fng■■■ coherent radiation, Alm.: ko-
herente Strahlung (f), Fr.: radiation
(f) coherente, Rus.: Koeepenmnoe
usjıyaenue)
389
ü ç b o y u t lu iz d ü ş ü m
Tek fazda, birbirleriyle benzeşik, bir­
likte yayman ışınım.
20187 üç boyutlu izdüşüm; stereogra­
fik İzdüşüm, (İng .: stereographie
projection, Alm.: stereographisc-
he Projektion (f), Fr.: projection (f)
stereographique, Rus,: cmepeoepa-
(ftUHeCKClH npocKuun)
Tek kristallerde ya da çok
A ç ık la m a :
kristalli metallerde kristal eksenle­
ri, düzlemler, açılar ya da yönlenmiş
özelliklerin iki boyutta gösterilmesin­
de kullanılan, ekvator düzlemi üzerine
çizilmiş bir çizi.
20188 VValIner çizgileri, (İng,: Wallner
lines, Alm.: IVallner-Linien (f pl),
Fr.: lignes (fpl) de Wallner, Rus.:
BanbHeposbi jııiHiiu)
Gevrek kırılan yüzeylerde, elektron
mikroskobu ile yüksek büyütmelerde
görülen, birbiriyle kesişen çizgilerden
oluşan, genellikle V şeklindeki görüntü.
A ç ık la m a : Wallner çizgilerinin yük­
sek hızda ilerleyen bir gevrek kırılma
cephesi ile bir şok dalgasının girişimi
sonucu oluştuğu kabul edilmektedir.
20189 VVidmanstâtten yapı, (İng.:
Widmanstâtten structure, Alm.:
widmannstattenisches Gefüge (n),
Fr.: structure (f) de Widmcınnstâtten,
Rus.: Budu anın menımoea cmpyKmy-
pa)
Ana katı çözeltinin belirli kristalçi-
zi düzlemleri üzerinde yeni bir fazın
oluşması sonucu görülen geometrik
bir görüntü.
A ç ık la m a : Yeni faz kafesinin yönle-
nimi ana faz kafesinin yönlenimi ile
bağıntılıdır. Başlangıçta gök taşla­
rında gözlenmiş olan yapı uygun ısıl
işlem görmüş bir çok alaşımda oluşa-
bilmektedir.
20190 X-ışınları ak ışıması (xf), (İng.:
X-ray fluorescence (xrf), Alm.: Rönt-
genfluoreszenz (j), Fr.: fluorescence
(f) x, Rus.: peumeeuoeau (fınyopec-
uetıuuH)
X-ışınlarının uyardıkları ikincil karak­
teristik X-ışmımları, çözümlenen kris­
talde kırınıma uğradıklarında, kırınım
açısı ve şiddetinden kristal hakkında
bilgi edinme yöntemi.
3 90
A ç ık la m a : Atom sayısı sodyumdan
büyük elementler için kullanılır.
20191 X-ışınları ışıkelektronu ile tafy iz­
leme (xps), (İng.: X-ray photoelect-
r o n s p e c t r o s c o p y ( x p s ) , Alm.: R ö n t -
g e n f o t o e l e k t r o n s p e k t r o s k o p i e ( f) , Fr.:
sp e c tro s c o p ie ( f) de p h o to e le c tr o n s
(m p l) x , Rus.: p e n t m e H o c c K c m (p o m o -
oM uccuoH uaH cneK m pocK onuH )
Bir yüzey çözümleme yöntemi.
Tek dalga boylu X-ışmları
A ç ık la m a :
ile uyarılan numune yüzeyi atomların
cinsleri, oksitlenme durumları ve yü­
zeyin yapısı hakkında bilgi veren ışık
elektronları yayar. Işık elektronları
denmesinin nedeni elektron yayılma­
sının elektromanyetik ışınım etkisi ile
olmasıdır.
20192 X-ışınları; röntgen ışınları, (İng.:
X-rays, Alm.: Röntgenstrahlen (m.
pl), Fr.: ray ons (mpl) x , Rus.: peum-
eeuoscKoe mayHemıe; peumeeuoecKue
ay hu)
0,1-100 Â arası dalga boylarındaki
elektromanyetik ışınım.
A ç ık la m a : X-ışmları üretecinde hız­
landırılmış elektronlar demeti bilhas­
sa ağır atomlardan meydana gelen bir
hedefe çarptığında atomların iç elekt­
ronlarını uyarır. Uyarılan elektronlar
eski yerlerine dönerken kazandıkları
enerjileri X-ışınları hâlinde açığa çı­
karır. Çeşitli dalga boylarında bir sü­
rekli beyaz ışınım ve hedef malzeme­
ye özgün tek dalga boylu karakteristik
ışınımlardan meydana gelir. Metallere
işleyebilecek, atomları iyonize edebi­
lecek derecede yüksek enerjiye sahip
olan bu ışınlar, bilhassa metallerin,
kristallerin ve organik cisimlerin yapı
çözümlemelerinde kullanılır.

20193 yabancı kalıntı, (İng.: exogeno-
us inclusion, Alm.: nach aussen hin
wachsende Ausscheidung (f), Fr.: inc­
lusion (f) exogene, Rus.: oıooeeHHbie
6KJUOHCHUM)
Bir katı içerisindeki anafaz içerisinde
istenilmeden yer alan metal olmayan
yabancı bir madde.
A ç ık la m a : Çoğunluğu çıplak gözle
görülebilecek kadar büyük olan ya­
bancı kalıntılara örnek olarak cüruf,
köpük, güçerir parçaları gösterilebilir,
bk. k a lın t ı.
20194 yansıma açısı, (İng.: angle o f ref-
lection, Alm.: Reflektionswinkel (m),
Fr.: angle (m) de reflexion ()), Rus.:
yeojı ompajfcenuH)
Dalgaların ilerleme yönü ile dalgala­
rın yansıdığı yüzeye dik çizgi arasın­
daki açı.
20195 yaprak; lamel, (İng.: lamella; fla-
ke, Alm.: Lamelle (/), Fr.: lamelle (f),
Rus.: jıoMe/ib; monKuü jıucm ok)
1. İki yüzü birbirine paralel ve para­
lel yüzeyleri arasındaki mesafe diğer
boyutlarından küçük olan kristal. 2.
Kısmî kristalli ısıl yoğruk malzeme­
lerde her bir katlanmış zincir tabaka­
sına verilen ad. 3. Kır dökme demir­
deki grafit yapısı.
20196 yaprak grafit, (İng.: flake grap-
hite, Alm.: Lamel lengraphit (m),
Fr.: graplıite (m) lamellaire, Rus.:
njıacmuHuambiü epafnm)
Mikroskop altında ince, genellik­
le dallanmış çizgiler hâlinde görülen
grafit.
20197 yapraksı; katmanlı, (İng.: lam el-
lar, Alm.: lam ellar, Fr.: lam ellaire,
Rus.: jjaMunapHbiü; mıcmooopasubiü)
Bir alaşımın ince levhalar (yapraklar)
hâlindeki öğesini tanımlamada kulla­
nılan terim.
20198 yarı yaprak grafit, (İng.: quasi-fia-
ke graphite, Alm.: Quasilamelleng-
raphit (m), Fr.: graphite (m) pseudo-
lamellaire, Rus.: Keasunjıacmuıma-
mbiü epacpum)
Kaim, kısa, muntazam olmayan şekil
ve boyutlardaki grafit.
A ç ık la m a : Bilhassa yeteri kadar mag­
nezyum katılmamış küresel grafitli
y o r u l m a iz le r i
dökme demirlerde görülür.
20199 yayım tayf çizmesi (es), (İng.:
emission spectrography (es), Alm.:
Emissionsspektrographie (f), Fr.:
spectrographie (f) d 'emission (f),
Rus.: oMueeuoHHaR cneKmpoepatpuR)
Sıkıştırılmış toz numunenin bir elekt­
rik arkı ya da lazer ışını ile uyarılması
sonucu elde edilen görünürle mor öte­
si arasındaki karakteristik tayf çizgile­
rinin dalga boyu ve şiddetinden kim­
yasal bilgi elde etme yöntemi.
20200 yayım tayfölçeri; yayım görün-
geölçeri, (Ing.: emission spectrome-
ter, Alm.: Emissionsspektrometer (m),
Fr.: speetrometre (m) d'emission (f),
Rus.: OMiıceuoHHbiü cneKmpoMemp)
Malzemenin elektrik arkı ya da lazer
ile uyarılması ile elde edilen çizgi tay­
fından nitel kimyasal çözümleme ya­
pan alet.
20201 yerli kalıntı, (İng.: indigenous inc­
lusion, Alm.: nach innen wachsen-
de Ausscheidung (f), Fr.: inclusion
(f) endogene, Rus.: ueycmpauuMoe
etunonenue)
Bir katı içerisindeki anafaz içerisine
gömülü, metal olmayan, erimiş meta­
lin çevresiyle kimyasal tepkimesi so­
nucu oluşan yabancı madde, metaller
arası faz ya da katışkı.
A ç ık la m a : ör. sülfürler, oksitler ve
nitrürler. bk. k a lın t ı.
20202 yorulma çizgileri, (İng.: fatigue
striations; striations, Alm.: Schwin-
gungsstreifen (m, pl), Fr.: stries (fpl)
de fatigue (f); stries (fpl), Rus.: 6o-
posÖKU ycma/ıocmubie)
Yorulma ile kopmuş yüzeylerden alı­
nan elektron mikroskobu fotoğrafla­
rında sık sık görülen paralel çizgiler.
A ç ık la m a : Çizgiler, bölgesel çatlak
ilerleme yönüne dik olup birbiri arka­
sına gelen çizgiler arasındaki mesa­
fe bir gerilme değişmesi çevriminde­
ki çatlak cephesi ilerlemesini göster­
mektedir.
20203 yorulma izleri, (İng.: ratchet marks,
Alm.: Ermüdungspuren (fpl), Fr.:
marques (fpl) de fatigue (f), Rus.:
cııedbi 3aufeMJieuuR)
391
y ö n le n im
Yorulma kırılması yüzeyinde birçok
noktadan başlayıp ilerleyen yorulma
kırılmasının kesişme ve birleşmele­
rinden doğan izler.
Açıklama: Çatlak ilerlemesinin ge­
nel yönüne paralel olan yorulma izleri
çıplak gözle ya da küçük büyütmeler­
de görülebilmektedir.
20204 yönlenim; yönlenme, (İng.: ori-
entation, Alm.: Orientierung (f), Fr.:
orientation (f), Rus.: opııcumanuH)
1. Atom ve atom gruplarının bir çekir­
dek etrafındaki ya da birbirlerine göre
bağıl konumu. 2. Kimyasal grupların,
moleküllerin ya da kristallerin (ya da
düzlemlerinin) belirli bir yönde olma­
sı. bk. t e r c ih li y ö n le n im .
20205 yumru, (İng.: nodule, Alm.: Knötc-
hen (n), Fr.: nodule (m), Rus.:
ccjıepoudcub)
1. Küçük küresel yapılı cisim. 2. Kü­
392
resel grafitli dökme demirde ya da dö-
vülgen dökme demirde grafit kümesi.
20206 yumru grafit, (İng.: nodulargraphi-
te, Alm.: Temperkohle (f); Knötcheng-
raphit (m), Fr.: graphite (m) nodulai-
re, Rus.: ccpepoudanbHbiü epcnpum)
Dövülgen dökme demir ve küresel
grafitli dökme demirde görülen grafit
yumruları.
20207 yumrumsu, (İng.: nodular, Alm.:
Knöîchenfönmg (f), Fr.: nodulaire,
Rus.: c(/)epou()a:ibHbiü)
Yumru biçiminde.
20208 yüz ölçümü yöntemi, (İng.: pla-
nimetric method, Alm.: Flâchenmes-
sııngsverfahren (n), Fr.: methode (f)
planimetrique, Rus.: mammempıme-
ckuü Aiemod)
Tane büyüklüğünü belirli alandaki ta­
neleri sayarak saptama yöntemi.
21001 açısallık, ( İ n g . : angularitv, Alm.:
Winkligkeit (f), F r angularite (f),
Rus,: yanoeamocmb)
Malzemede oluşan ya da istenilen de­
ğerleri tutmayan açısal sapma.
21002 ak ışılı girgenle muayene, ( İ n g , :
fluorescent penetrant inspection,
Alm,: fiüssige penetrante Prüfung (/),
Fr,: examen (m) par penetration (f)
d'une substance (f) fluorescente, Rus.:
(jıuoopecn eum hür detpemıocKonun)
Yüzey açıklıklarına giren ak ışılı sıvı
kullanılarak yapılan muayene.
A ç ık la m a : Yüzey süreksizlikleri, yü­
zey silinerek temizlendikten sonra sü­
reksizlikten geri sızan sıvı, mor ötesi
ışık altında gözlenerek belirlenir.
21003 ak ışılı izleme, ( İ n g . : fluoroscopy,
Alm.: Fluoroskopie (f), Fr.: fluoros-
copie (f), Rus.: cfıııoopocKonun)
Bir cismin ışınçizim ile elde edilen
görüntüsünün ak ışılı bir perdede in­
celenmesi.
A ç ık la m a : Emniyetli ışınım düzeyle­
rinde akışılı perdelerin düşük ışık ve­
rimi nedeniyle genellikle düşük yo­
ğunluktaki malzemelere ve ince me­
tallere uygulanır.
21004 ak ışılı mıknatıslı parçacıkla mu­
ayene, ( İ n g . : fluorescent magnetic-
particle inspection, Alm.: Prüfung (f)
mit flüssig magnetischer Partikel (pl),
Fr.: contröle (m) par magnetoscopie
(f) aux particules (fpl) fluorescentes,
Rus.: m ü 2h umho - 7toMUHec ennınan
d e(pemi oeKonun)
Katı ya da sıvı içinde asıltı hâlinde,
mıknatıslı ve izlenmesini kolaylaştır­
mak için ak ışılı bir madde ile kaplan­
mış parçacıklarla yapılan tahribatsız
muayene.
21005 ani yıkım, (İng.: catastrophic failıı-
re, Alm.: katastrophischer Bruch (m),
Fr.: eboulement (m) catastrophique,
Rus.: KamacnıpofpuuecKoe par3pyıue-
nıte)
Bir parçanın ya da parça grubunun ya
da bitişik parçalar ya da parça grubu­
nun, uğradığı aşırı ikincil hasar etki­
siyle aniden yıkımı.
21006 asit gevrekliği; asit kırılganlı­
ğı, (Ing.: acid embrittlement, Alm.:
Beizsprödigkeit (f), Fr.: fragilite (f)
acide; fragilite (f) par decapage (m),
Rus.: oxpynuu6anue e Kucnome)
Malzemelerin asitle muameleleri so­
nucu oluşan bir cins hidrojen kırılgan-
lığı.
21007 ateş konisi eşdeğeri, (İng.: pyro-
m e tr i c cone e p u iv a le n t, Alm.: Ke-
g e lfa llp u n k t (m); E/w e i e h u n g s p ıın k t
(m ), Fr.: r e s is t a n c e (f) p y r o s c o p iq u e ,
Rus.: m e u e a n e n m n jıa e m c m u no
nu p o M em p u n ecK O M y K o u y c y 3 e e e p a )
Örnek malzemeye ait bir koniyi, git­
tikçe artan güçerirlikteki bir dizi stan­
dart koniyle birlikte, belirli ısıtma hızı
ve sıcaklıklarda ısıtarak saptanan ba­
ğıl güçeririrlik değeri.
21008 ateşölçer koniler, (İng.:pyrometric
cones, Alm.: Segerkegel (m); Schmelz-
kegel (m), Fr.: montre (f) pyroscopi-
que, Rus.: n upoMcmpuhcckiiû Konyc)
Belirli ısıtma hızlarında ve sıcaklık­
larda yumuşayarak eğilen küçük gü-
çerir koniler.
A ç ık la m a : Genellikle 20°C aralık­
lı bir dizin oluştururlar. Kapalı bir ha-
393
azk u su r
cimde denenecek malzemeyle beraber
ısıtılan koniler çoğunlukla malzeme­
lerin 600-2000°C arasında sıcağa da­
yanımlarını saptamak için kullanılır.
21009 azkusur, (İng.: blemish, Alm.: Flec-
ken (m), Fr.: tcıche (f), Rus,: öecpeKin;
uedocmamoK)
Görünüşünde bozukluk bulunan, fakat
işlevini yapabilecek durumdaki par­
çanın kusurunu tanımlayan bir kalite
kontrol terimi.
21010 bakırla hızlandırılmış tuz püs­
kürtme deneyi; cass deneyi,
(İng,: copper accelerated salt spray
test; cass test, Alm.: Cassprüfung (f),
Fr.: essai (m) cass, Rus.: ycKopennoe
nen mm amıe Medno-cojımı ma i pacntı -
JieHUCM)
Bazı elektroyığmaların ve alüminyu­
mun anotlu kaplanmasında kullanılan
hızlandırılmış yenim deneyi.
21011 Baume derecesi, (İng.: Batime
gravity Alm.: Baume-Dichte (f), Fr.:
densite (f) Baume, Rus.: njıomuoemb
s epadyeax Eaue)
Bir sıvı ya da çözeltinin yoğunluğunu
ya da belirli bir maddenin bir sıvı ya
da çözeltideki dağılımını gösteren, sı­
vıölçerle ölçülerek belirlenen sayılar
dizisi.
A ç ık la m a : Birisi sudan ağır sıvılar di­
ğeri sudan hafif sıvılar için olmak üze­
re iki Bome (Baume) sayılar dizisi ve
sıvıölçer vardır.
21012 belirti, (İng. : indication, Alm.: Anze-
ige (f); Syptom (n), Fr.: indication (f),
Rus.: unduKanıiH)
Tahribatsız muayenede kusurun bu­
lunduğunu ima eden uyarıya bir ce­
vap.
A ç ık la m a : Belirtinin doğru mu yan­
lış mı olduğunun; doğru ise kabul edi­
lebilir sapmalar içinde olup olmadığı­
nın yorumu gerekir.
21013 bilyeleme, (İng.: brinelling, Alm.:
Kııgelierung (f), Fr.: enfoneement (m)
dans Vanneau (m) des billes (fpl) d'un
roıılement (m), Rus.: opunejuıupom-
Hiıe)
Bir rulman içindeki bilyelerin aşırı
yükleme sonucu içinde bulundukları
yuvaya batarak iz çıkartmaları.
39 4
21014 boyut, (İng.: dimension, Alm.:
Massbezeichnung (f); Mass (n); Ab-
messung (f), Fr.: dimension (f); eote
(f), Rus.: pasAiep)
Bir uzunluğun belirli bir birimde sayı­
sal değeri.
21015 bozuk, (İng.: defeetive, Alm.: man-
gelhaft, Fr.: defeetueıa, Rus.: öe-
( p C K m U b lll)
En az bir kusurun ya da bir çok küçük
eksikliğin birlikte kendisinden bekleni­
len görevini yerine getirmesini engel­
lediği ürün ya da hizmeti tanımlamakta
kullanılan kalite denetim terimi.
A ç ık la m a : Bozuk terimi, uygunsuz
ya da ret terimi ile eş anlamlı değildir
ve sadece kendisinden beklenilen gö­
revi yerine getirmede yetersiz ürünler
için kullanılır.
21016 Bucky perdesi, (İng.: Buekydiaph-
ragm, Alm.: Bneky-Blende (j), Fr.:
grille (f) mobile: grille (f) oscillante;
potter-bucky (m), Rus.: duacppacAia
EyKKu)
X-ışınlarınm saçılmasını azaltan bir
alet.
A ç ık la m a : Başlangıçta tıbbi radyog­
rafi için geliştirilmiş olmakla beraber
endüstride de kullanılmaktadır. Ge­
nişlikleri ışınıma paralel olarak di­
zilen ince kurşun şeritler ışınımı ter­
cihli olarak yutar. Film üzerinde bir
iz bırakmamaları için şeritler hareket
hâlindedir.
21017 bulaşkan, (İng.: eontaminant, Alm.:
Besııdelter (m), Fr.: souillure (f),
Rus. : koum um una um)
1. İstenilmeden, az miktarda karışmış
olan. 2. Kirliliğe neden olan.
21018 bulaş(tır)ma, (İng.: eontamination:
pollution, Alm.: Verschmutzung (f);
Verunreinigung (f), Fr.: eontaminati­
on (f), Rus.: KonmaMunaı\uH)
Fiziksel, kimyasal ya da biyolojik bu­
laşkanla yüklenme ya da bulaşkan ta­
şıma.
21019 buruş, (İng.: buckle, Alm.: Riefer
(fpl), Fr.: stries (fpl), Rus.: eojınu-
cmocmb; acnyHueanue)
1. Metal çubuğun ya da şeridin yüze­
yinde, genellikle haddeleme yönüne
dik, bölgesel dalgalar. 2. Kalıp kumu-
 em m e

nun kalıp boşluğuna doğru genişleme­ sında, krom karbürlerinin genellikle

si sonucu döküm parçası yüzeyinde tane sınırlarında çökelmesiyle tane
görülen girinti. sınırlarını kromsuzlaşması ve dola­
21020 cass deneyi, (İng.: cass test, Alm.: yısıyla tercihli olarak yenime duyarlı
Cass-Prüfung (f), Fr.: essai (m) hâle gelmesi.
cass, Rus.: ycKopennbie ucnbimanun 21027 elektrikli çökeltici, (İng.: electros-
na cmoÜKOcmb k MednocojiMHOMy tatic precipitator, Alm.: Elektrosta-
myMany (CASS mecm)) ubabscheider (m), Fr.: precipitateur
Bakırla hızlandırılmış tuz püskürtme (m) electrostatique, Rus.: oaeKmpo-
deneyinin kısaltılmış adı. cmamuHecKuü ocadumeıib)
21021 çarpılma, (İng.: distortion; warpa- Boru ya da levha şeklindeki eksi ve
ge; warpirıg; bulging, Alm.: Verzug artı elektrotlarla oluşturulan yüksek
(m); Verwerfung (f), Fr.: distorsion gerilimli elektrostatik alanda hava kir­
(f); gauchissement (m); cambrure (f), liliği denetlenmesi.
Rus.: ucKajicenue) A ç ık la m a : Artı elektrot dumandaki
Gerilme ya da artık gerilmenin orta­ parçacıkları tutmaktadır.
dan kalkması ile bir parçanın başlan­
gıç boyutunda, şeklinde ya da dış hat­
larında görülen bir sapma.
21022 çevre, (İng.: environment, Alm.:
Umgebung (f), Fr.: environnement
(m), Rus.: okpyotcaioıijan cpeöa)
Canlılara doğrudan ya da dolaylı, ani
ya da zamana bağlı etki yapan fiziksel,
kimyasal, biyolojik ve sosyal etmenle­
rin tümü.
21023 doğruluk, (İng.: accuracy, Alm.:
Genauigkeit (f); Exaktheit (f), Fr.:
exactitude (f), Rus.: monnocmb)
Yapılan bir ölçünün gerçek değere ya­
kınlığı.
A ç ık la m a : Gerçek değer ölçülemeye­
ceğinden gerçek değere en yakın olma
olasılığı en yüksek değer gerçek değer
olarak kabul edilir.
21024 duyarga, (İng.: probe, Alm.: Fühler
(m), Fr.: s önde (f), Rus.: u\yn; npoö-
huk)
Elektronik alet ya da cihazların incele­
meyi yapan uçları. 21028 elektrikli çökeltme, (İng.: electri-
21025 duyarlık, (İng.: sensitivity, Alm.: cal precipitation, Alm.: Elektrostau-
Empfindlichkeit (f), Fr.: sensitivite (f), babscheidung (j), Fr.: precipitation
Rus.: HyecmeumejibHocmb) (f) electrique, Rus.: ojıeKmpunecKoe
Verilen bir ölçü aleti ile güvenilir ola­ ocajiedenue)
rak ölçülebilecek en küçük değer fark- Baca gazları içindeki tozların yüksek
lılığı. gerilimli elektrotlar tarafından çekile­
21026 duyarlılaşma, (İng.: sensitization, rek tutulması.
Alm.: Sensibilisierung (f), Fr.: sensi- 21029 emme, içine çekme, (İng.: aspira-
bilisation (f), Rus.: ceHCubujıusaijim) tion, Alm.: Einsaugung (f), Fr.: aspi-
Ostenitli paslanmaz çelik­
A ç ık la m a : ration (f), Rus.: acnupaijun)
lerin 550-850°C fin üzerine ısıtılma­ Eksi basınç yaratılarak akış sağlama.

395
erozyon
21030 erozyon, (Ing.: erosion; imping-
nıent attack, Alın.: Zerfressen (n), Fr.:
erosion (f), Rus.: ıponoı)
Malzemenin hareket hâlindeki sıvı ya
da hava etkisiyle zamanla aşınması.
A ç ık la m a : Genellikle asıltı hâlinde
bulunan katiların etkisiyle aşınma hız­
lanır.
21031 geometrik hoşgörüler, (İng.: geo-
metriecıl tolerances, Alm.: Form- imci
Lagetoleranzen (fpl), Fr.: tolerances
(fpl) de form e (j) et de position (f),
Rus.: eeo.-ııempim eeki ie dom ’cku)
Bir parçanın şeklinde ya da bulundu­
ğu yerde izin veri lebi leeek en büyük
değişimler.
A ç ık la m a : 13 farklı hoşgörü tanım­
lanmıştır: doğruluk, yassılık, yuvar­
laklık, silindirildik, çizgi profili, yü­
zey profili, paralellik, dörtgenlik, açı­
sallık, yer, elipslik, bakışım, şaşma
(bir eksen etrafında bir tam dönüşten
sırasında izin verilen en büyük sap­
ma).
21032 gevrek kırılma, (İng.: b rittle frae-
ture; cleavage fractnre, Alm.: sprö-
der Brueh (m), Fr.: rııpture (f) jhıgi-
le; eassııre (J) fragile, Rus.: xpyriKuıı
hjjom: xpynı<oe pa ıpyıuenııe)
Bir çatlağın çekirdeklenmesi ve ani­
den ilerlemesi ile, çok az yoğruk bi­
çim değiştirmeye uğrayarak meydana
gelen kırılma.
A ç ık la m a : Kristal yapılı malzemeler­
de çoğunlukla belirli kristal düzlem­
lerinde meydana gelen kırılmanın yü­
zeyi parlak ve taneli bir görüntüdedir,
bk. a y r ılm a d ü z le m le r i.
21033 girdap akımlarıyla hata tespti,
(Ing.: eddy eıırrents flo\v deteetion,
Alm.: IVirbelstromprüfung (f), Fr.:
eontrole (m) par eoıırants (mpl)de
Fonca id t, Rus.: demeKinupoaanue
nomoK eııxpe(ihix nı o kok)
Bir sargıdan geçen dönüşümlü akım
sargının tepkinliği ve direnci ile belir­
lenen bir vektör büyüklüğü olan özdi-
renç (empedans) yaratır.
A ç ık la m a : Sargı iletken bir malze­
menin yakınına konduğunda elektrik
alanı girdap akımları oluşturur. Gir­
dap akımları ise elektrik alanı ve sar­
3 96
gının özelliklerinin etkisi ile özdirenci
değiştirir. Malzemenin, elektrik akımı
ve sargının içdirenci üzerindeki etkisi
ölçülerek malzemenin özellikleri be­
lirlenir. Sargıdan geçirme ve duyarga
yöntemleri vardır.
21034 girgen, (İng.: penetrant, Alm.: Pe-
netrationsmittel (n), Fr.: litpıide (nı)
penetrant, Rus.: nenempanm)
Tahribatsız muayenede, yüzey sürek­
sizliklerine kılcallık etkisiyle sızarak
bu bölgelerin saptanmasında kullanı­
lan düşük yüzey gerilimli sıvı.
21035 girgenle hata tesbiti; girgen-
le muayene, (İng.: penetrant fla v
deteetion; licjiıide penetrant inspee-
tion, Alm.: Durchstrahlungsprîifung
(j); Farbeindringyerfahren (n), Fr.:
eontrole (m) par rayonnement (nv
penetrant, Rus.: decfeKinocKonım mc-
nıoöoaı nponuKa/oıueıı oıcııdmcmu)
Yüzeye açılan süreksizlikleri sapta­
makta kullanılan tahribatsız muayene
yöntemi.
A ç ık la m a : Yüzeye sürüldüğünde sü­
reksizliklere kılcallık etkisiyle giren
sıvı, boya ya da morötesi ışıkla belirli
hâle getirilir.
21036 gönye, (Ing.: scpıare, engince er ’s
scpıare, Alm.: Dreieek (n); IVinkel
(m), Fr.: ecpıerre (f), Rus.: yeojibituK)
Birbirine dik açıda iki düz yüzeyi
olan, çizimde kullanılan alet.
21037 güvenirlik, (İng.: reliability, Alm.:
Zuverldssigkeit (f), Fr.: credibilite (f),
Rus.: nadejıcnocmn)
Bir ürün ya da hizmetin istenilen göre­
vini belirli bir süre yapabilme yetene­
ğinin nicel ölçüsü.

21038 hassasiyet, (İng.: precision, Alm.:
Genauigkeit (f), Fr.: precision (f),
Rus.: mouHocMb)
Hata kaynaklarının ne olduğuna bak­
madan, bir çok benzer ölçümlerin bir
aritmetik ortalamaya yakınlığı.
A ç ık la m a : Doğruluk hassasiyet ge­
rektirir, fakat hassasiyet doğruluğu
garanti etmez.
21039 hata, (İng. : errar, Alm.: Fekler (m),
Fr.: erreur (f), Rus.: oiuuokü)
Hesaplanan sonuçla doğru sonuç ara­
sındaki fark.
A ç ık la m a : Bir sayının gerçek değeri
ile yaklaşılan değeri arasındaki fark.
Sayısal farkın gerçek değere bölün­
mesi hata oranını verir.
21040 hava kirlenmesi, (İng.: air pollu-
tion, Alm.: Luftverunreinigung (f'),
Fr.: pollution (f) de l ’a ir (m), Rus.:
3aepH3nenue eo3Öyxa)
Havanın doğrudan ya da dolaylı ola­
rak başka maddelerle kirlenmiş, sağ­
lıksız hâle gelmesi.
21041 hava yıkama, (İng.: a ir e lu tria tio n ,
Alm.: IVindsichtung (j), Fr.: p u rific a -
tion (f) de l' a ir (m), Rus.: eo3Öyıanoe
omMynueaHue)
Havadaki parçacıkların yıkanarak
uzaklaştırılması.
21042 hidrojen hasarı, (İng.: hvdrogen
damage, Alm.: Wasserstoffschaden
(m), Fr.: degât (m) d'hydrogene (m),
Rus.: eodopoânoe noapejıcöeııue)
Bazı metallerde hidrojenin varlığının
yol açtığı kırılganlık, çatlama, soyul­
ma ve hidrür oluşumu gibi hasarlara
verilen genel ad.
21043 hoşgörü; tolerans, (İng.: toleran-
ce, Alm.: Masstoleranz (f); Toleranz-
grenze (f), Fr.: tolerance (f) dimensio-
nelle, Rus.: npede.ı donyem)
Bir parçanın boyutlarından ya da di­
ğer kalite özelliklerinden izin verilebi­
lir büyüklükteki sapmalar.
A ç ık la m a : Sapma sınırlarını belli
eden sayılara hoşgörü sınırları adı ve­
rilir.
21044 IACS, (İng.: IACS, Alm.: IACS,
Fr.: IACS, Rus.: Mejıeöyııapoönaa
accoijuaifiM kjiacemim ı<ai(uoun nıx
oöıpeeme, MAKO)
ışın e tk in iz le m e e le m e n ti
Uluslararası tavlanmış bakır standar­
dı; elektrik iletkenliğini belirten bir
standart.
A ç ık la m a : Bir malzemenin %IACS
cinsinden iletkenliği 172,41 sayısının,
malzemenin elektriksel özgül direnci­
ne bölünmesi ile bulunur.
21045 ışıklı ateşölçer, (İng.: opticalpyro-
meter, Alm.: optisches Pyrometer (n),
Fr.: pyrometre (m) optique; lanette
(f) pyrometrique, Rus.: onnumecKuîı
nupoMemp)
Isı kaynağının parlaklığını standart bir
kaynağın parlaklığıyla mukayese ede­
rek sıcaklığı belirleyen alet.
21046 ışın etkin; radyoaktif, (İng.: radio-
active, Alm.: radioaktiv, Fr.: radioac­
tif, Rus.: paöuoaKtnimanıü)
Bazı doğal elementlerin (ör. radyum,
uranyum) ve atom numarası 92'den
yüksek bir çok yapay elementin ken­
diliğinden çekirdek azalmasına uğra­
yarak alfa parçacığı yayması (atom sa­
yıları 2, kütle sayıları 4 azalır) ya da
beta parçacığı yaymaları (atom sayı­
ları 1 artar, kütle sayıları değişmez).
Beta parçacığı yayınımına nötrino ya­
yınımı eşlik eder.
A ç ık la m a : Bazen alfa ya da beta par­
çacıkları tarafından uyarılmış halde
bırakılan yeni çekirdek, gamma ışını
yayarak normal haline döner. Çekirde­
ğe ait süreçlerin hızları, genellikle bir
mikrosaniye ile bir milyar yıl arasında
değişen yarı ömür ile ifade edilir. Işın
etkin elementin yarı ömrü o elemente
ait önemli bir sabitedir.
21047 ışın etkin element; radyoaktif
element, (Ing.: radioactive elemeni\
Alm.: radioaktives Element (n), Fr.:
element (m) radioactif Rus.: paduo-
anmaen ma ıı cmenm)
İzotoplarından en az biri kendiliğin­
den çekirdek dağılmasına uğrayan ve
artı alfa parçacıkları, eksi beta parça­
cıkları ya da gama ışınları yayan bir
element, bk. ış ın e tk in .
21048 ışın etkin izleme elementi, (İng.:
radioactive traeer element, Alm.: ra-
dioaktiver Indikator (m), Fr.: traeeur
(m) radioactif, Rus.: padaoasomon-
ıihiİı 3JieMenm)
397
ışın etk in izo to p
Işın etkinliğinin yoğunluğunu ve dağı­
lımını inceleyerek atomların hareketi­
ni ve davranışını incelemede kullanı­
lan bir elementin ışın etkin izotopu.
21049 ışın etkin izotop; radyoizotop,
(Irıg.: radioisotope, Alm.: radioakti-
ves Isotop (n), F k : radioisotope (m),
Rus.: padııomomon)
Kendiliğinden meydana gelen çekir­
dek azalması sırasında iyonize edici
ışınım yayan izotop.
21050 ışınım hasarı, (İng.: radiation da-
mage, Alm.: Strahlungsschaden (m),
F k : degâts (mpl) par rayonnemeııt
(m), Rus.: paöuaifuoHHoe nospeotcde-
mıe)
Yüksek enerjili ışınımın (X-ışınları,
gamma ışınları, nötronlar, nükleer ya­
kıt malzemesinde atom bölünmesi
parçacıkları), malzemelerin atomları­
nı yerlerinden uzaklaştırarak yarattı­
ğı nokta kusurları ya da elektronlarını
uzaklaştırmaları sonucu iyonlaşan mal­
zemelerin özelliklerinin değişmesi.
A ç ık la m a : Nokta kusurları metaller­
de sertleşme ve kırılganlaşma, sera­
miklerde optik özelliklerin ve iletken­
liğin bozulması, polimerlerde zincir­
lerin kırılması sonucu dayanımın düş­
mesi şeklinde kendini gösterir.
21051 izotoplu ışın çizim; otoradyogra-
fi, ( I n g . : a u to r a d io g r a p h y , Alm.: Aıı-
to r a d io g r a p h i e (f), Fk:
r a p h ie (f), Rus.: a e m o p a d u o e p a c jn iR )
Malzemeden yayman ışınımın fotoğ­
rafla kaydedildiği inceleme tekniği.
A ç ık la m a : İşınım kaynağı olan ışınet­
kin izotoplar nötronlarla bombalanan
metallerde oluşabildiği gibi, alaşımla-
ma ile metale katılabilir ya da metal­
deki bir boşlukta yer alabilir. Bu tek­
nik, ışınetkin elementin ya da bileşi­
ğin yerini belirlemekte de kullanılır.
21052 kabarcık, (İng.: blister, Alm.: Blase
(f), F k : clocjue (f), Rus.: nv3 bipb)
1. Kaplamada metal ile kaplama ara­
sında yapışma kaybından ya da yüze­
ye yakın gaz boşluğundaki gazın ba­
sıncından dolayı malzeme yüzünde
görülen kabarma. 2. Döküm parçası
yüzeyinde üzerinde ince bir metal fil­
mi olan içi boş çıkıntı.
3 98
21053 kabul, (İng.: acceptance, Alm.: An-
nahme (f); Akzept (n); Abnahme (j),
F k : reception (f); recette (f), Rus.:
a m m ecm a q u r ; npueMJi eMoern b)
Müşterinin, malın kabul edildiğini, si­
parişte belirtilen teknik şartnameye
uygunluğunu belirten beyanı.
21054 kalite; nitelik, (İng.: quality, Alm.:
Qualitat (f), F k : qualite (f), Rus.: m -
necmeo)
1. Bir ürün ya da hizmetin belirtilen
bir ihtiyacı karşılama özellikleri ve
karakteristikleri (kalitenin kullanıl­
maya uygunluk kavramı). 2. Bir ürün
ya da hizmetin iyilik derecesi (karşı­
laştırma kavramı). Çoğunlukla ide­
al bir standart ya da diğer kaynaklara
ait benzer ürün ya da hizmetlerle kar­
şılaştırılarak öznel olarak belirlenir. 3.
Ürün ya da hizmetin özellik ya da ka­
rakteristiklerinin nicel olarak belirlen­
mesi (nicel kavram).
21055 kalite karakteristiği, (İng.: quality
characteristic, Alm.: Qualitatsmerk-
male (m, pl), F k : qualite (f), Rus.:
KaHecmeeuHaR xapaKmepucmuKa)
Bir birim ürün ya da servisin kalitesini
ölçmede temel alınacak herhangi bir
boyutsal, mekanik ya da fiziksel özel­
lik, işlev ya da görünüş karakteristiği.
21056 karbon eşdeğerölçer, (İng.: eu-
tectometer; carbon equivalent meter.
Alm.: Einrichtııng (f) fü r die ther-
a u to r a d io g -
mometrische Analyse, F k : dispositif
(m) pour analyse (f) thermique, Rus.:
oernemıoMemp; usMepumejih 3 K eu ea -
ji enniHocm u yeuepoâa)
Etrafına erimiş metalin döküldüğü bir
ısıl çifte bağlı yüksek hızlı bir sıcaklık
kaydedici.
A ç ık la m a : Dökme demir katılaşırken
kaydedilen sıvıgen ve katıgen eğrile­
rinden yararlanılarak karbon eşdeğeri
saptanır. Karbon eşdeğeri (C + 1/3 Sı)
sıvıgen eğrisine doğrudan bağlıdır, bk.
k a r b o n e ş d e ğ e r i.
21057 kat İzi, (İng.: lap, Alm.: Lappung (fj,
F k : pli (m); repli (m), Rus.: 3amm)
Sıcak metalin çapak ya da keskin kö­
şelerinin katlanarak yüzey üzerinde
haddelenmesi ya da dövülmesi sıra­
sında, kaynama olmaması hâlinde gö­
rülen yüzey kusuru.

21058 katot ışınları tüpü, (İng.: cathode-
ray tube, Alm.: Kathodenstrahlenos-
zillograph (m), Fr.: tube (m) catho-
dique; oscilloscope (m), Rus.: ojıen-
mpoHHo-jıyneean mpyÖKa)
Katot ışınlarının ince bir demet
hâlinde akışılı bir karşıt katot perde
üzerine düşürüldüğü vakum tüpü.
21059 kaybolan telli ateşölçer (sıca-
kölçer), (İng.: disappearingfilament
pyrometer, Alm.: Glühfadenpyrometer
(n), Fr.: pyrometre (m) â disparition
(fi de filament (m), Rus.: nupoMemp c
ucHesaıou^eü uurnbio)
Isı kaynağının sıcaklığının, standart
bir lambanın kızaran telinin, telin gö­
rüntüsü kaynağın parlaklığı içinde
kaybolacak şekilde ayarlanarak sap­
tandığı sıcaklık ölçme aleti.
A ç ık la m a : 700°C ila 4000°C sıcak­
lıkları arasında kullanılır.
21060 kaynama, (ing.: galling, Alm.: fres-
sender Verschleiss (m), Fr.: grippage
(m), Rus.: 3aedauue)
Birbiri üzerinde kayan malzemelerin
yüzeylerinde, yüksek noktaların böl­
gesel kaynamaları sonucu meydana
gelen yapışma yenmesi hasarı.
21061 kazınma, (ing.: abrasion, Alm.: Ab-
reibung (fi, Fr.: abrasion (fi, Rus.:
aöpa3 U6HaH oöpaöomm)
Sert bir katı parçanın ya da parçacıkla­
rın, yüzeyden kesme hareketi ile par­
ça koparması sonucu oluşan şiddetli
aşınma.
21062 kemirme, (ing.: fretting, Alm.: Ab-
nutzung (fi durch Reibung (f), Fr.:
fretting (m); corrosion (f) de contact
(m); erosion (fi interfaciale, Rus.:
(ppemmum)
Çevrimli, son derece küçük genlikte­
ki bağıl hareketleri sonucu sıkı geçmiş
yüzeyler arasındaki aşınma.
A ç ık la m a : Çoğunlukla kemirmeye
yenim eşlik eder ki bu duruma kemir­
me yenimi de denir.
21063 kırılma, (İng.: fracture, Alm.: Bruch
(m), Fr.: fracture (fi; cassure (fi,
Rus.: pa 3pyıuenue)
Bir katının gerilme altında iki ya da
daha fazla parçaya ayrılması.
A ç ık la m a : Gevrek kırılma çoğunluk­
la karakteristik kristalçizi düzlemle­
k ir le t ic i
ri üzerinde hızlı çatlak ilerlemesi ile
meydana gelir (a) (b). Sünek kırılma,
gevrek kırılma ya da ikisinin karışımı
şeklinde olabilir. Sünek kırılma büyük
miktarda yoğruk biçim değiştirme ve
yavaş çatlak ilerlemesi ile meydana
gelir (c) (d).
(a ) (b ) (c ) (d )
21064 kırılma gerilmesi, (İng.: fracture
stress, Alm.: Bruchspannung (fi, Fr.:
tension (fi de rupture (fi, Rus.: pa 3-
pyuıafou{ee HanpRjfceuue)
1. Kırılmadaki en yüksek birincil ger­
çek gerilme. 2. Verilen bir gerinmede
daha fazla biçim değiştirme olmadan
kırılmaya yol açacağı varsayılan ger­
çek gerilme.
21065 kırılma yüzeyi, (İng.: fracture sur-
f'ace, Alm.: Bruchflache (fi; Bruchge-
füge (n); Bruch (m), Fr.: surface (fi
de la cassure (fi, Rus.: pa 3pyuıenue;
noeepxHocmb pa3pyuıeuuH)
Bir metal parçası koptuğunda birbirin­
den ayrılan yüzey.
21066 kırınım; kırınma, (İng.: diffraction,
Alm.: Diffraktion (fi; Beugung (fi,
Fr.: diffraction (fi, Rus.: du(ppaKqun)
Işınların kristal düzlemlerindeki
atomların elektron çift kutupları tara­
fından dağıtılması.
A ç ık la m a : Bazı yönlerde birbirlerini
güçlendiren ışınlar kristal yapısı hak­
kında bilgi verirler, bk. B r a g g y a s a s ı;
L a u e y ö n t e m i; t o z y ö n t e m i.
21067 kirletici, (İng.: pollutant, Alm.:
Fremdstoff (m), Fr.: substance (fi pol-
lutante, Rus.: 3aepn3numejib)
Havada ya da suda insan, hayvan ya
da bitki sağlığına zararlı, hayatın zevk
ve güzelliklerini engelleyici miktar ve
özgelikte yabancı madde.
399
kostik çözelti
21068 kostik çözelti, (İng.: caustic dip,
Alttı.: Taııehdtzlasung (f), Fr.: s a k ıtl­
an (f) caustique, Rus.: Küycmımecmx
caöa)
Metallerin dağlama, asitlerini yansız­
laştırma, gres, boya gibi organik mal­
zemelerden temizleme için daldırıldı-
ğı kuvvetli alkalin çözelti.
21069 kostik parçalanma, (İng.: caustic
cracking, Alttı.: Atzbrııeh (m), Fr.: fs-
sııratian (f) caııstic/uc, Rus.: Kaycmn-
U e C K l l l l Kp C K U H C )
Bir cins gerilme yenimi kırılması.
A ç ık la m a : En fazla 20()-250°C sıcak­
lıklarındaki yoğun hidroksit çözelti­
lerine maruz kalan karbon çeliklerin­
de ve demir-krom-nikel alaşımlarında
rastlanır.
21070 kromel-alümel ısıl çift; nikel-
krom İSli çift, (İng.: chramel-alumel
îhcrmacaııplc. Alın.: Niekel-Chram-
Lcgicrung (f) fiir thcrmaclcmcntc,
Fr.: caııplc (m) chramel-alıımel, Rus.:
xpoMCJb-a.vaMCJcaa>ı mcpuamıpcı)
Bir ucu nikel - %10 krom alaşımı, di­
ğer ucu nikel - °<>2 alüminyum alaşı­
mından yapılmış ısıl çift.
A ç ık la m a : -200°C ila 1100°C arası
sürekli, 1300°C’a kadar kesintili öl­
çümlerde kullanılır.
21071 kullanılabilirlik; kullanılmaya
uygunluk, (İng.: fitness-for-ııse,
Alm.: Braııchharkeit (f), Fr.: apt itlide
(f) a Fıısage (m), Rus.: npııcoduocnib
din ucnaib joeauıaı)
Bir kalite denetim terimi, bk. k a lite .
21072 kumpas, (İng.: compass; caliper,
Alm.: Spitzzirkel (m); Taster (m), Fr.:
campas (m), Rus.: komikic; Kpanııııp-
KVJlb)
İki nokta arasındaki mesafeyi, çapı ya
da kalınlığı ölçmek için kullanılan, bir
cetvel üzerinde hareket eden iki ağzı
olan ölçü aleti.
21073 kusur, (İng.: defeet, Alm.: Defekt
(m), Fr.: defaııt (m), Rus.: öeıfenni)
İstenilen (çoğunlukla tanımlanmış)
herhangi bir kalite karakteristik düze­
yinin ürünün beklenilen işi görmesini
engelleyecek derecede kötü olması.
A ç ık la m a : ANSI standartlarına göre
kusurlar şiddetlerine göre sınıflanır:
400
Çok ciddi kusurlar, çok önemli kusur­
ları ve çok önemli ekonomik kayıpları
işaret eder. Ciddi kusurlar, önemli ku­
surları ve önemli ekonomik kayıpları
işaret eder. Büyük kusurlar, kullanıl­
ma sırasında ana problemlere yol açar.
Küçük kusurlar, kullanılma sırasında
küçük problemlere yol açar.
21074 kusurluluk, (İng.: imperfeetion,
Alm.: Fekler (m), Defekt (m), Fr.: im-
perfeetian (f), Rus.: âecfeKmnacmb,
ııeöaemamaK)
1. Parçanın ya da ürünün fiziksel du­
rumunu anlattığında istenilen düzey­
deki kalite karakteristiklerinden sap­
ma. 2. Kristalçizide ideal uzay kafe­
sinden herhangi bir sapma.
A ç ık la m a : Kusurun olması uygun­
suzluk belirtisi olmayıp ve ürünün
kullanılabilirliği hakkında bir şey be­
lirtmez. Parçanın kabul edilebilir ku­
surda olup olmadığını belirlemek için
kusurun ciddiliğini derecelendirmek
gerekir
21075 kuşak İZİ, (İng.: band mark, Alm.:
Bandeindrııek (m), Fr.: marcpıe (f) de
hande (f), Rus.: KJieÜMO nanacbi)
Karbon çeliği saclarda ya da şeritlerde
paketleme kuşağının baskısı ile oluşan
iz.
21076 kutucuk; kaset, (İng.: cassette,
Alttı.: Kas s ette (f), Fr.: e as s ette (f,
châssis (m) parte-filnı (m), Rus.:
Kaccema)
Röntgen ışınlarını geçiren, görülür ışı­
ğı geçirmeyen, yoğunlaştırıcı sarılmış
ışınçizimde film konulmak üzere kul­
lanılan kutu.
21077 lazer tarama; lazer taramalı ölç­
me sistemi, (ing.: laser scanning;
seannig laser measııring system,
Alm.: Laserlesart (f), Fr.: balayage
(m) laser (m), Rus.: jıasepnae emnu-
paaanııe; .unepnaa cKanııpyıouum ıts-
MepıımeabnaH)
Lazer ışını ve ışık diyotu arasına yer­
leştirilen cismin mikroişlemci tarafın­
dan boyutlarının belirlendiği ölçüm
yöntemi.
21078 lifli kırılma, (İng.: fibraus fraeture,
Alm.: faseriger Bruch (m), Fr.: cas-
sure (f) fibrense, Rus.: eaııoKnııcnibiu
U3JI-CM)

Oldukça bozuk, lifli, mat gri bir yü­
zeyle kırılma.
A ç ık la m a : Malzemenin tokluğunun
bir belirtisidir.
21079 lusek, (İng.: lusec, Alm.: Lusec (m),
Fr.: lusec (m), Rus.: nycen)
Vakum pompalarının başarmamı ya da
sızıntı miktarını belirten birim.
A ç ık la m a : 1 Lusek 1 mikrometre
cıva basıncında saniyede 1 litre akışı
gösterir. 0, 00113156 atm.cm3 / sn ya
da 1, 333 Pa.cm3/ sn değerine eşittir.
21080 mıknatıs akılı muayene, (İng.:
magnetic-analysis inspcction, Alm.:
Prüfung (f) mit magnetischer Analyse
(f), Fr.: contröle (m) par magnctisa-
tion (79, Rus.: Macuumubiû Memoâ
KoumpojiH)
Sabit kesitli asal mıknatıslı malzeme­
lerde, süreksizlikler ve sertlik deği­
şimlerinin yol açtığı manyetik akı de­
ğişimleri belirlenerek yapılan bir tah-
ribatsız muayene yöntemi.
A ç ık la m a : Değişimler genellikle salı-
nımgözler ekranında bir tarz değişikli­
ği şeklinde kendini gösterir.
21081 mıknatıslı tozlarla inceleme,
(İng.: magnetic crack detection (GB);
magnetic particles, Alm.: Magnct-
pulverpriifung (f); magnetische Riss-
prüfung (79. Fr.: magnetoscopie (f)
(contröle (m) par), Rus.: oönapyjtce-
M ik u m k o k l a ş m a d e n e y i
nue mpeıpun MemodoM M acnumocKo-
nuu)
Asal mıknatıslı malzemelerin yüzey
ve yüzey altı çatlakları ve benzeri sü­
reksizlikleri saptamak amacıyla kulla­
nılan bir tahribatsız muayene yöntemi.
A ç ık la m a : Asal mıknatıslı parçacık­
lar, muayene edilen mıknatıslanmış
parçadan geçen mıknatıslı alanın ke­
sintiye uğradığı süreksizlik yüzeyle­
rinde toplanarak hatayı gösterir.
21082 mikroışın çizim, (İng.: microra-
diography, Alm.: Mikroradiografie
(f), Fr.: microradiographic (f), Rus.:
MUKpopaduocpa(pm)
İnce taneli fotoğraf filmi ile temas
hâlindeki alaşımın ince bir kesitinden
X-ışınları geçirerek elde edilen ışmçi-
ziyi, 50-100 büyütmelerde incelemek
suretiyle, alaşım elementleri ya da
boşluklar hakkında bilgi edinme tek­
niği.
21083 Mikum koklaşma deneyi, (İng.:
Micum coking test, Alm.: Micum-Ver-
such (m), Fr.: essai (m) Micum, Rus.:
onpedejıenue KOKcyeMOcmu e mukvm -
öapaöane)
50 kg kokun, bir metre boyunda, bir
metre genişliğindeki Mikum döner
eleğinde, 25 d/dak hızla, 4 dakika ele­
nerek parça büyüklüğü dağılımının
belirlendiği kok gevrekliği deneyi.
401
m uayene
A ç ık la m a :Mikum dizininde M80,
80 mm'den büyük parçaların yüzdesi-
ni; M40, 40 mm den büyük parçaların
yüzdesini ve M 10, 10 mm'den büyük
parçaların yüzdesini vermektedir.
21084 muayene; inceleme, (İng.: ins-
pection, Alm.: Prüfung (f); Kontrolle
(/), Fr.: contröle (m), Rus.: ocMomp;
Konmpojib)
A ç ık la m a : Bir malzemenin, makine­
nin, parçanın belirli niteliklere uygun­
luğunu belirlemek amacıyla deney ve
incelemelere tabi tutulması.
21085 nem deneyi, (İng.: humidity test;
condensation test, Alm.: Feuchtig-
keitsprüfüng (f), Fr.: essai (m) de
resistance (f) d la corrosion (f) par
eau (f) de condensation (/), Rus.: uc-
nbimamıe (uajıcııoemu; uctibimanue e
yc.ıoeuHx Kondencanuu)
Numunelerin belirli düzeyde nem ve
sıcaklığa maruz bırakıldığı bir yenim
deneyi.
21086 nitelik denetimi; kalite deneti­
mi; kalite kontrol, (İng.: g u a lity
control, Alm.: Ç ııa lita tsko n tro lle (f),
Fr.: con trö le (m) de cjııalite (f), Rus.:
Konmpojib Ka necin m )
Bir malzeme, parça ya da makineyi
deney ve incelemelere tabi tutarak be­
lirli niteliklere sahip olup olmadığının
belirlenmesi işlemi.
21087 oksijen bombalı kaloriölçer,
(İng- : oxygen bomb calorimeteı; Alm.:
Bombenkalorimeter (m), Fr.: bombe
(f) calorimetricjue, Rus.: Kucjıopodno-
ooMÖoebiû Kajıopmıemp)
Katı ve sıvı yakıtların yanma ısılarını
ölçmek için kullanılan alet.
21088 oylum çizi; holografi, (İng.: ho-
lography, Alm.: Hologrofie (f), Fr.:
holographie (f), Rus.: eoaoepatjnoı)
İşık sistemi kullanılarak üç boyutlu
görüntü elde etme yöntemi.
A ç ık la m a : Yöntem, şeklin biçim de­
ğiştirmeden önceki ve sonraki görün­
tüsü karşılaştırılarak malzeme bilimi
dalında tahribatsız muayene aracı ola­
rak kullanılmaktadır.
402
Referans ışını
tation damage, Alm.: Kavitationss-
chaden (m), Fr.: cavitation (f), Rus.:
KaeumaifuoHnaM ıpomn)
1. Bir katının sıvı içerisinde hareketi
sonucu, sıvı içerisinde meydana gelen
kısmî vakumun yol açtığı aşınma ve
oyulmalar. 2. Çözünmüş gazları içe­
ren bir sıvının düşük basınçlı bölge­
ye girmesiyle çökelen gaz kabarcıkla­
rının, basınç tekrar yükselince geniş­
lemeleri sonucu yüzeyde oluşan şok
dalgalarının neden olduğu aşınma.
21090 Örnek, (İng.: sample, Alm.: Stichpro-
be (f); Probe (f), Fr.: echantillon (m);
prelevement (m), Rus.: npmıep; oöpaseıp
Bir yığın içerisinden alınarak, yığının
ya da sürecin karakteristiklerini belir­
lemek için gerekli bilgileri elde etmek
amacıyla yapılan incelemelerde ya da
deneylerde kullanılan bir ya da birkaç
parça.
21091 örnekleme, (İng.: sampling, Alm.:
Probenahme (f), Fr.:prelevement (m),
Rus.: omöop oopasnoe)
Örnek alma.
21092 örneklik, (İng.: coupon, Alm.: An-
gnss (m), Fr.: lingot-eprouvette (m),
Rus.: o6pa3no6biû)
Deney parçasının çıkartılması için ha­
zırlanmış metal malzeme.
A ç ık la m a : Genellikle döküm ya da
dövmede olduğu gibi fazladan bir par­
ça ya da kaynakta olduğu gibi ayrıca
deney için yapılan bir parçadır.
21093 parlaklık sıcaklığı, (İng.: brigh-
tness temperature; red heat tempera-
ture, Alm.: Teilstrahlungstemperatur
(f); schwarze Temperatur (f), Fr.:

temperature (f) de lum inescence (f),
Rus.: meMnepamypa npKocmu; meM-
nepamypa Kpacnoeo Kajıenun)
Bir ışıklı ateşölçerin gösterdiği sıcak­
lık.
21094 parlama noktası, (İng.: flash po­
int; flashing point, Alm.: Flammpunkt
(m), Fr.: point (m) d ’eclair (m), Rus.:
moHKa ecnuıuKu)
Isıtılan yanıcı bir maddeden alev tu­
tulduğunda parlayan bir buharın çık­
tığı en düşük sıcaklık.
A ç ı k l a m a : Standart deneylerle belir­
lenir.
21095 platin-rodyum ısıl çifti, (İng.: pla-
tinum/platinum-rhodium thermoco-
uple, Alm.: Platin-Rhodium-Thermo-
element (n), Fr.: couple (m) thermo-
electrique platine-platine rhodium,
Rus.: njıamuno-poöueeaH mepMona-
pa)
Platin ve rodyum alaşımlarından ya­
pılmış ısıl çift.
Yaygın olarak kullanılanlar: Le Cha-
telier ısıl çifti: artı uç platin -%10 rod­
yum, eksi uç platindir.
A ç ık la m a : DİN ısıl çifti: artı uç platin
-%30 rodyum eksi uç platin -%6 rod­
yumdur. -400°C ila 1400°C sıcaklık­
ları arasında sürekli, 1600oCfa kadar
kesintili olarak kullanılabilmektedir.
21096 püskürtmeli yıkayıcı, (İng.: spra-
ying scrubber; atomizing washer,
UOrOntfi
r a d y o g r a fi
Alm.: Sprühdüsenwâscher (m), Fr.:
la veu r (m) d p u lv e ris a tio n (j% Rus.:
ea3ooHucmumejib pa3Öpbi32usaHueM,
ea3onpoMbieameıib)
Tozlu gazın su püskürtülen bölmeler­
den geçirilerek tozlarından temizlen­
diği alet.
ı
21097 radyografi; ışın çizim, (İng.: radi-
ography, Alm.: Durchstrahlungsprü-
fung (f), Fr.: radiographie (f), Rus.:
paduoepcKfiım)
Parçaların üzerlerinden X-ışmları,
gama ışınları ya da nötron ışınları
geçirilerek parçaların arkasına yerleş­
tirilen fotoğraf filminde oluşan görün­
tünün incelenmesiyle yapılan bir tah-
ribatsız malzeme muayene yöntemi.
A ç ık la m a : İç kısımlardaki süreksiz­
likler, kalınlık, yoğunluk ve bileşim
(soğurma) farklılıkları görüntüde
farklılıklar yaratır. Elektron ışın çi­
zimi, nötron ışın çizimi, akışı izleme
gibi çeşitleri vardır.
403
r e n k s ıc a k lığ ı
21098 renk sıcaklığı, (İng.: color tempe-
rature, Alm.: Farbtemperatur (f), Fr.:
temperature (f) de couleur (f), Rus.:
ımemoma meMnepamypa)
Renk karşılaştırmalı ateşölçerin belir­
lediği sıcaklık.
21099 ret; geri çevirme, (İng.: rejeetion,
Alm.: Ablehnung (f): Venveigerung
(/); Zrüekselnveissung (f), Fr.: refus
(m); rejet (m), Rus.: onıopaKoem)
Müşterinin, malın kabul edilmediğini,
siparişte belirtilen teknik şartnameye
uymadığını belirten beyanı.
21100 Seger konisi, (İng.: Seger cone.
Alm.: Segerkegel (m). Fr.: cone (m)
de Seger, Rus.: Koııye ’îeeepa)
Hermann Seger tarafından tasarlanan,
bir dizi ateşölçer koni.
A ç ık la m a : Her koni belirli bir sıcak­
lıkta yumuşayarak içinde bulunduğu
sıcaklığı belirtir, ör. 32 numaralı koni
1710°C'ta yumuşar.
21101 ses deneyi, (İng.: sonie testing,
Alm.: Scludlprüfung (f), Fr.: essai (m)
cıcoıısticpıe, Rus.: levKoeoe iten mma-
nıte)
20-20.000 Hz işitme frekansı bölge­
sinde ses dalgalarını kullanarak bir
parça ya da numuneden gelen tepkile­
re göre değerlendirme yapan tahribat-
sız muayene yöntemlerinden birisi.
21102 ses yayımı ile hata tespiti, (İng.:
aeoustie emission inspeetion, Alm.:
Sehallemissionspriifung (J), Fr.: emis­
sion (f) aconstic/ııe (eontrole (m) par),
Rus.: üKycmnKo-JMuecuoıtnbiü Kon­
inpoilb)
Biçim değiştirme sırasında malzeme
içerisinde yayman ses dalgalarının ya
da sesüstü dalgaların saptanarak par­
çalardaki çatlakların ilerlemesinin ve
yerinin tespit edilmesi.
21103 ses yayımlı yorulma; akustik yo­
rulma, (Ing.: aeoustie fa tiğne: sonie
fatigııe, Alm.: akııstisehe Ermüdung
(/), Fr.: fatigııe (/) aeoustique, Rus.:
aprem u neeran yenuuocnib)
Gürültünün ya da hava girdabının se­
bep olduğu yorulma.
404
A ç ık la m a :ör. girdaplı hava akışı iîe
temasta bulunan uçak dış kaplamasın­
daki yorulma.
21104 sesüstü denetim; ultrasonik
kontrol, (ing.: ultrasonic flaw de-
teetion: ultrasonic eontrol, Alm.: Ult-
rasehallprüfung (f), Fr.: eontrole (m)
par ııltrasons (mpl), Rus.: yjibmpasey-
Koean öefenin o c ko ii im; yibinpatey-
kohoü Konmpoib)
Malzeme yapısındaki değişikliğin fo-
nonların geçişi üzerine etkisi saptana­
rak yapılan malzeme incelenmesi.
A ç ık la m a : Bir sesüstü çevirecin pi-
ezoelektrik etkiden yararlanarak
bir malzemeye verdiği, genellik­
le 100.000 Hz in üstünde olan es­
nek dalgalar (fonon) bu malzemeden
onun esneklik modülü ve yoğunluğu­
na bağlı bir hızda geçer. Yansıma yön­
teminde ara yüzeyden dönen fonon-
lor çcvireç tarafından saptanır. Veri­
len ve yansıyan fononlor salmımgöz-
lerdc gösterilir. Geçiş yönteminde çe-
vireç, fononları malzemeden geçtik­
ten sonra karşı tarafta saptayarak salı-
nımgözlerde gösterir. Titreşim yönte­
minde ise fononlarm dalga özelliğin­
den yararlanılır. Malzemedeki sürek­
sizlik titreşimleri önleyeceğinden dal­
ga boyu değiştirilerek süreksizliğe ka­
dar olan malzeme kalınlığı saptanır.
21105 sesüstü dalga, (İng.: ultrasonic
heanı; ultrasonic wave; ultrasounds,
Alm.: Ultrasehall (m): Ultrasefuıll-
\velle (f), Fr.: ondes (fpl) ultrasonores;
ultrasons (mpl), Rus.: ceepx3eyKomn
eo.ıııa)
İşitilebilir ses frekansından yüksek
frekanslardaki (20 kHz üzerindeki)
ses dalgası demeti.
21106 sesüstü temizleme, (İng.: ultraso­
nic eleaning, Alm.: Ultraschallreini-
gung (f), Fr.: nettoyage (m) ultrasoni-
que, Rus.: csepx3ayKomH omıenma)
Mikrokarışımı sağlayan sesüstü dal­
galarının yardımıyla bir sıvı içinde ya­
pılan temizleme.
21107 Sizdirmazllk, (ing.: leak tiglı-
tness, Alm.: Diehtigkeit (f); Dieh-
 tahribatsız muayene

th e it (/), F r.: e ta n c h e itc (f), Rus.: d a g e r il m e l e r s o n u c u m e y d a n a g e le b i ­

eepMemuHHOcmb) lir.
B e lir li b a s ın ç v e s ı c a k l ı k ta s ıv ıy ı (y a 21111 soğuk saçma, (İn g .: cold shot,
d a h a v a y ı ) g e ç i r m e m e ö z e lliğ i. A lm .: Spritzkugel (f), F r.: goutte (f)
21108 siyah ışık, (İng.: b la c k light, Alm.: froide, R u s .: xojiobuan öpoöb)
S c h w a r z lic h t (n), F r.: lu m ie re 0 ) de G e n e l l i k le d ö k ü m d e a lt d e r e c e y ü z e ­
Wood, Rus.: yjibm pcK puonem oeoe U3- y in d e g ö r ü le n , o k s i t le n m iş , döküm
jıyn em ıe) p a r ç a s ı y la a y n ı b i le ş i m d e , k ü r e s e l p a r ­
M ı k n a tı s l ı t o z l a r ile t a h r i b a t s ız m u a ­ ç a c ık la r.
y e n e d e k u l la n ı la n , 3 3 0 - 4 0 0 n m a r a s ı n ­ Açıklama: D o l d u r m a s ı r a s ı n d a e r im iş
d a k i ( te p e n o k ta s ı 3 6 5 n m ) , g ö z e g ö ­ m e ta lin s o ğ u k k a lıp d u v a r ın a s ı ç r a m a ­
r ü n m e y e n , to z p a r ç a c ı k l a r ı n ış ıy a r a k sı s o n u c u o lu ş u r.
g ö r ü n m e s in i s a ğ la y a n m o r ö te s i ışık . 21112 standart; ölçünlü, (İn g .: Standard,
Açıklama: S iy a h ış ık a k ış ılı m ık n a tıs Norm 0), F r.: norme (/), R u s .:
A lm .:
p a rç a c ık lı m uayenede p a r ç a c ık la r ın cmanöapm)
a k ı ş ım a e tk is i ile g ö r ü n ü r ış ık v e r m e ­ B ir d e v le t k u r u l u ş u y a d a b i r g r u p ö z e l
sin i s a ğ la r. k u r u lu ş ta r a f ın d a n b e li r l e n e n te k n i k
21109 soğuk birleşme, (İng.: c o ld lap; ş a r tn a m e .
c o ld sh u t, Alm.: K a lts c h w e is s u n g (f), Açıklama: B e lir li b i r a m a ç iç in a r z u
F r.: re p rise 0); g o u tte (f) f rolde, Rus.: e d ile n v e b e k le n i le n k a lite v e b a ş a rı
xojıo d n b iü c n a ü )
d e r e c e s i.
1. S ıv ın ın d a h a h a r e k e t h â li n d e y k e n
21113 su terazisi; su düzeci, (İn g .: wa-
e r k e n d o n m a s ın ı n , e r im iş m e ta l y ü ­
ter level, A lm .: Wasserwaage (f), F r.:
z e y le r i b i r a r a y a g e lir k e n b i r le ş e m e -
niveau (m) â bulle (f) d ’air (m), R u s .:
m e s in in , y a n i y e te r s i z d ö k ü m s ı c a k l ı ­
soöhhoü ypoeeub)
ğ ın ın y o l a ç tığ ı d ö k ü m p a r ç a la r ın d a k i
D ü z b i r y ü z e y e p a r a le l b i r c a m tü p
y u v a r la k k e n a r lı s ü r e k s iz lik . 2. D ö v ­
iç in d e k i y a ğ y a d a s u d a k i b i r h a v a k a ­
m e p a r ç a s ı n ın y a d a k ü t ü ğ ü n ü n iki
b a r c ı ğ ın ı n y e r in e b a ğ lı o l a r a k y ü z e ­
k ıs m ın ın b iç im d e ğ iş ti r m e s ır a s ın d a
y in d ü n y a y ü z e y i n e p a r a l e l l iğ i n i y a d a
k a y n a m a d a n b ir a r a y a g e lm e s i.
d i k liğ in i b e li r t e n a le t.
21114 süreksizlik, (İn g .: discontinu-
ity; flaw, A lm .: Unstetigkeit 0), F r.:
discontinuite (f), R u s .: necnjıoıu-
Hocmb)
B ir p a r ç a n ın n o rm a l f iz ik s e l y a p ıs ın d a
ç a tla k , k a lın tı, g ö z e n e k g ib i b ir k e s in ti.
21115 şişkinlik; kabartı, (İn g .: camber,
Schwellung (f); Bculc (/); Bom-
A lm .:
Soğuk birleşme bierung (f), F r.: bombe (m), R u s .: ebi-
21110 soğuk çatlama, (in g .: cold breaka- nyKJiocmb)
ge; cold cracking; cold crack, A lm .: 1. K e n a r la r ın y a d a y ü z e y le r in o n la ­
Kaltbruch (m), F r.: cassure (/) âfro- rı d o ğ u b ir h a tta n a y ıra n ş iş k in liğ i. 2.
id; felure 0) â froid, R u s .: xonodmm H a d d e le m e b a s k ıs ıy la m e y d a n a g e le n
mpeıpuHa) ç ö k m e y i k a r ş ıla m a k ü z e re m e r d a n e l e ­
D ö k ü m p a r ç a s ı n d a s o ğ u m a b ü z ü lm e s i rin o r ta s ın d a ç a p ın d a h a b ü y ü k o lm a s ı.
s o n u c u o lu ş m a y a n v e z o r la g ö r ü le n 21116 tahribatsız muayene, (İn g .: non-
ç a tla k . destructive testing, A lm .: zestörungs-
Açıklama: T e m iz le m e , t a ş ım a y a d a freie Prüfung 0), F r.: contröle (m) non
i ş le m e s ı r a s ın d a k i d i k k a t s i z li k l e r y a destructif; essai (m) non destructif,

405
tane büyüklüğü
R u s .: h epcı ip y ıııa toıij e e ııcnbimamıe)
P a r ç a y ı b o z m a d a n y a p ıla n m u a y e n e .
Açıklama: X - ış ım f o to ğ r a f ı, g a m a ış ı ­
n ı f o to ğ r a f ı, n ö tr o n ış ın ı f o to ğ r a f ı, se -
s ü s tü m u a y e n e , m ık n a t ıs lı p a r ç a c ı k ­
la r la m u a y e n e , g i r d a p a k ım l a r ı y la m u ­
a y e n e , sıv ı g i r g e n le m u a y e n e v e e le k t ­
r o m a n y e ti k m u a y e n e g ib i m a lz e m e n in
k a lite d e n e tle m e y ö n te m le r id ir .
21117 tane büyüklüğü; tane büyüklü­
ğü sayısı, (İ n g .: grain size , A im .:
Korngrösse (f), F r . : grosseur (f) de
grain (m ), R u s .: pas.uep sepna)
Çok ta n e li m a lz e m e le rd e m ü n fe rit
ta n e b o y u tla r ın ın b ü y ü k Ö lç ü d e e ş b i-
ç im li o lm a s ı d u r u m u n d a ta n e a la n ı y a
d a h a c m i n in g e n e l l ik l e o r t a l a m a o l a ­
r a k v e r ile n b ir ö lç ü s ü .
Açıklama: İk i y a d a d a h a f a z l a fa z
iç e r e n m a lz e m e le rd e ta n e b ü y ü k lü ­
ğ ü a k s i b e li r t il m e d i k ç e a n a f a z a a ittir.
T a n e b ü y ü k l ü ğ ü b ir im a la n d a k i y a d a
h a c im d e k i ta n e s a y ıs ı o la r a k , o r t a l a ­
m a ç a p o la r a k y a d a a la n ö l ç ü m l e r i n ­
d e n e ld e e d ile n ta n e b ü y ü k l ü ğ ü s a y ıs ı
ile y a d a s ta n d a r t b ü y ü k l ü k te k i t a n e ­
le r le k a r ş ı la ş t ı r ıl a r a k ( A S T M k a r ş ı l a ş ­
t ır m a lı ta n e b ü y ü k l ü ğ ü ) b e lir tilir .
21118 tane dışı kırılma, (İn g .: in te rg ra n u -
la r fr a c tu r e ; in te rc ry s ta llin e fr a c tu r e ,
A lm .: in te r k r is ta llin e r B ru e h (m );
K o rn g re n z e n b ru c h (m), F r . : cassure (f)
in te rg ra n u la ire ; cassure (f) in te rc ris -
ta llin e , R u s .: MeoteKpucmajiJiımecKuü
U3JIOM; Aiejıcıepeııuoe p a 3 pyu te u ııe )
T a n e s ın ır la r ın ı ta k ip e d e n k ır ılm a .
21119 tane içi kırılma, (İn g .: in tra g ra n u -
l a r fra c tu re ; tra n scrysta llin e fracture,
A lm .: in tra k ris ta llin e r Brueh (m), F r .:
cassure (f) in tra g ra n u la ire ; cassure
(f) in tra c ris ta llin e , R u s .: euympuKpu-
cmajuınmubiiı usj iom ; mpancKpucmajı-
jıımecKUÜı u 3jiom )
T a n e le r in iç in d e n g e ç e n k ır ılm a .
21120 tane küçültme, (İn g .: g ra in refi-
ning; g ra in refinement, A lm .: K o rn fe i-
nung (f), F r . : recuit (m) d ’affinage (m)
structural, R u s .: ınMe/ibneuue 3epen)
1. M a lz e m e y i d ö n ü ş ü m s ı c a k l ı ğ ın ı n
a ltın d a k i b i r s ıc a k lık ta n , d ö n ü ş ü m s ı­
406
c a k lığ ın ın ü s tü n d e k i b e li r l i b i r s ı c a k ­
lığ a k a d a r ıs ıttık ta n s o n r a u y g u n b i r
h ız d a s o ğ u t a r a k y a p ıla n ta n e k ü ç ü lt m e
ısıl iş le m i. 2. D ö k ü m p a r ç a s ı n d a b e li r ­
li t a n e le r i k ü ç ü lt m e k iç in e r im iş m e ­
ta le a y r ış ık ç e k i r d e k l e n m e y i s a ğ la y a n
ta n e k ü ç ü lt ü c ü m a d d e l e r k a tm a .
21121 tane sınırı kayması, (İn g .: graın-
boundaıy sliding, A lm .: Korngren-
zengleitung (f), F r.: cisaillement (m)
des joints (mpl), Rus.: nojıoynecmb no
epammaM 3epen)
Ç o k k r is ta lli m a l z e m e l e r d e y ü k s e k s ı ­
c a k lık v e d ü ş ü k g e r in m e h ı z l a r ı n d a
ta n e s ın ırı b o y u n c a y a d a s ın ı r a ç o k
y a k ın v e p a r a le l k e s m e h a r e k e ti.
21122 teknik şartname, (İn g .: specificatı-
on; acceptance standards, A lm .: A b -
nahmevorschrift (f), F r.: specification
(f); eahier (m) des charges (fpl), Rus.:
cnetfutpuKaııiM; npueMHbie cmandap-
mbi)
S a tın a lm a n ü r ü n ü y a d a h iz m e ti t a ­
n ı m l a y a n b i lg i l e r lis te s i.
21123 temas taraması, (İn g .: eontact
scanning, A lm .: Kontaktabtastung
(/), F r.: balayage (m) par eontact (m),
Rus.: KoumaKmnoe CKanupoeamıe)
S e s ü s tü d a lg a d e m e t in i n m u a y e n e e d i ­
le n c is m e g ö r e b e lir li b i r d ü z e n d e h a ­
r e k e t e ttiğ i v e a r a m a b i r im i n in m u a ­
y e n e e d ile c is m e in c e b i r t e m a s film i
m a lz e m e s i ile te m a s e ttiğ i b i r s e s ü s tü
m u a y e n e y ö n te m i.
21124 toplam erime kayıpları, (İn g .:
total melting loss, A lm .: Gesamtabb-
rand (m), F r.: perte (f) au feu (mj
globale, Rus.: nojınan nomepn npu
njıacKe)
E r itm e iç in y ü k l e n e n m e t a l a ğ ır lığ ı
ile , p o t a d a n a lm a n e r im i ş m e ta l a ğ ır ­
lığ ı a r a s ın d a k i fa rk .
21125 toplam ışıma ateşölçeri, (İn g .:
total radiation pyrometer, A ln ı.: Ge-
samtstrahlungspyrometer (n), F r.:
pyrometre (m) â radiation (/) totale,
Rus.: nupoMemp nojınoeo ınaynenuH)
Ü z e r in e , ısı k a y n a ğ ı n ı n b e lir li b ö l g e ­
s in d e n y a y ıl a n tü m ı ş ı n ım l a r ı n t o p l a n ­
d ığ ı b i r ıs ıl ç if te s a h ip a te ş ö lç e r .
 yıpranma

Açıklama: 6 0 0 ° C 't a n y ü k s e k s ı c a k ­ (m ), F r.: point (m) d e combustion (f),

l ık la r iç in k u lla n ılır . R u s .: meMnepamypa 3aeopanm)
21126 uygunluk, (İng.: c o n fo rm ity, Alttı.: I s ıtıla n y a n ıc ı b i r m a d d e n i n e n a z 5 s a ­
G e m â ss ig k e it (/), Fr.: c o n fo r m ite (f), n iy e s ü r e y le y a n m a y a d e v a m e ttiğ i e n
R u s .: coom eem cm eue; coejıacoean- d ü ş ü k s ıc a k lık .

HOCmb) 21132 yapay İz, (İn g .: cırtifact, A lm .: k ü n s-

B ir ü r ü n y a d a h iz m e tin b e li r l e n e n k a ­
lite s i ile , i n c e l e m e l e r s o n u c u b u l u n a n
k a lite s i a r a s ın d a k i u y u ş m a .
21127 uygunsuz, (ing.: n o n c o n fo rm in g ,
Alm.: u n p a sse n d ; urıgehörig, Fr.:
n o n -c o n fo rm ite (f), R u s .: n e c o o m e e m -
cm eyToıpuü; uecoejıacoeaHHbiü)
B e lir li b i r ü r ü n y a d a h i z m e ti n k a b u l
k r ite r le r in i k a r ş ı la m a d ı ğ ın ı b e lir te n
b i r k a li t e k o n tr o l te r im i.
Açıklama: U y g u n s u z b ir ü r ü n b o z u k
o lm a y a b ilir.
21128 volfram-renyum ısıl çift, (İng.:
tu n g s te n -r h e n iu m th e r m o c o u p le ,A lm .:
W o lfra m -R h en iu m T h e rm o e le m e n t (n),
Fr.: th e r m o c o u p le (m ) tu n g s te n e (m )
-rh e n iu m (m), R u s .: eonbcfpaM -
penueeaH m epM onapa)
B ir u c u v o l f r a m d i ğ e r u c u v o lf r a m
- % 2 6 r e n y u m d a n y a p ıl a n ıs ıl ç ift.
21129 yakıt-metal oranı, (İng.: m e ltin g
ratio, Alm.: B re n n sto ffp ro ze n tsa tz
(m), Fr.: ta u x (m ) d e c o m b u stib le
(m), R u s .: o m n o ıu e m ıe eeca ruıaeKU k
pacxoöy m om uea)
E r itm e d e k u l la n ı la n y a k ıtın a ğ ır l ı ğ ı ­
n ın o c a ğ a y ü k l e n e n m e ta lin a ğ ır l ı ğ ın a
o ra n ı.
21130 yanma, (İng.: b u rn in g ; b u r n e d d e ­
p o s it; o v e rh e a tin g , Alm.: verbrennen,
Fr.: b rû lu re (f), R u s .: nep ejtcu ea m b )
1. B ir m e ta l y a d a a la ş ım ın , y ü z e y d e
e r im e y i b a ş l a t a c a k y a d a t a n e l e r a r a ­
sı o k s i t le n m e y i y o l a ç a c a k d e r e c e d e
ıs ın m a s ı s o n u c u h a s a r a u ğ r a m a s ı. 2.
T a ş la m a d a i ş le n e n p a r ç a n ın r e n g in in
y a d a m ik r o y a p ı s m m d e ğ iş e c e ğ i k a d a r
ıs ın m a s ı. 3. Y ü k s e k a k ım y o ğ u n l u ğ u ­
n u n y o l a ç tığ ı d o n u k , k ü r e s e l e le k tr o -
y ığ m a .
21131 yanma noktası; tutuşma nokta­
sı, (İng.: fire p o in t, Alm.: Z ü n d p u n k t
tlic h e S p u r (f), F r.: ra y u re (f), R u s .:
a p m e fa n m )
B ir m e ta lo g r a f i n u m u n e s in d e m ik r o -
y a p ıy a a it o lm a d ı k la r ı y a n lı ş l ı k la g e r ­
ç e k o la r a k y o r u m la n a n to z y a d a ç iz g i
iz le ri.
Açıklama: Y a p a y iz i n c e l e m e d e g e ­
n e ll i k le y a n lı ş b e li r t i v e rir.
21133 yapışma aşınması, (İn g .: a d h e siv e
wear, A lm .: a d h â s iv e A b n u tz u n g (f),
F r.: u su re (f) a d h e siv e , R u s .: ad eesıı-
OUHblÜ U3HOC)
B ir b ir i ü z e r i n d e h a r e k e t e d e n ik i y ü z e ­
y in k ı s a s ü r e li b ö l g e s e l k a y n a m a s ı v e
d a h a s o n ra k a y n a m a n ın k o p m a s ı ş e k ­
l in d e m e y d a n a g e le n a ş ın m a .
21134 yayım oranı, (İn g .: em issivity,
A lm .: E m is s io n s v e r m ö g e n (n), F r.:
e m iss iv ite (f), R u s .: ujjivnam enbuan
cnocoÖ H oem b)
B e lirli b i r s ı c a k l ı k ta b i r im a la n d a n ısı
k a y b ı h ız ın ın , a y n ı ç e v r e d e , a y n ı s ı ­
c a k lık ta k i s iy a h c is m i n b i r im a l a n ı n ­
d a n ısı k a y b ı h ı z ı n a o r a n ı.
21135 yeşil çürüme, (İn g .: g re e n rot,
A lm .: G rü n fâ u le (f), F r.: co rro sio n
(f) p a r o x y d a tio n (f) in te rc rista llin e ,
R u s .: sen en a n enujib)
E ş z a m a n l ı o k s i t le n m e v e k a r b ü r l e n -
m e y e m a r u z k a la n p a s l a n m a z ç e lik ,
n i k e l - k r o m v e n i k e l - k r o m - d e m ir a la ­
ş ı m la r ı n d a g ö r ü l e n b i r t ü r y ü k s e k s ı ­
c a k l ı k t a h r ib a tı.
Açıklama: E sa s o la ra k k ro m u n k ro m
k a rb ü r o la ra k ç ö k e lm e s i v e d a h a s o n ­
ra k a r b ü r p a r ç a c ı k l a r ı n ın o k s i t le n m e s i
ş e k l in d e o lu ş u r.
21136 yıpranma, yüzey yıpranması;
aşınma, (İn g .: wear, A lm .: V erschle-
iss (m ); A b n u tz u n g (f), F r.: u su re (f),
R u s .: u3uoc)
S ü r t ü n m e n i n b ü t ü n i s t e n i l m e y e n e tk i ­
le r in i ( y ü z e y d e n m a l z e m e k a lk m a s ı,
a ğ ır l ı k k a y b ı v e b o y u t d e ğ iş im i d â h il)
k a p s a y a n b i r g e n e l te r im .

407
yeşil çürüme

21137 yüzey gönyesi, (Ing.: s u r fa c e p la te , 21138 yüzey işleme işaretleri, (Ing.:

Alm .: R ic h tp la tte (/), F r m a rb re (m), sig n s o f m a c h irıin g fin iş h degree,
R u s .: noeepounciH n ıu m a ) Alm.: O b e rflâ c h e n ze ic h e n (n); Becır-
D ü z g ü n iş le n m iş b ir y ü z e y i o la n v e b e itu n g sze ic h e n (n), Fr.: sig n e s (m pl)
y ü z e y le r in d ü z g ü n lü ğ ü n ü b e li r l e m e k d e fin itio n (f), R u s .: n p m u a K u n o e e p x -
iç in k u lla n ıla n , b a z e n b i r b ir in e d ik iki uocm H oü oöpaöom K iı)
yüzeyden o lu ş a n , ç e lik te n y a p ılm ış , Y ü z e y le r in iş le n m e d u r u m u n u g ö s t e ­
y a s s ı c e tv e l ş e k lin d e k i a le t. re n iş a re tle r.

▼__________ , ▼ ▼________ ,

Kaba işlenmiş yüzey İnce işlenmiş yüzey

(Dokunma ile yüzeydeki (Dokunma ile yüzeydeki
kalem izleri hissediliyor kalem izleri güçlükle hissediliyor)

▼▼T Y T Y T O u ____ ,

Parlatılmış yüzey Ayna gibiparlatılmış Çapakları temizlenmiş

(Yüzeydeki izler dokunma yüzey döküm halindeki
ile hissedilemiyor) yüzey

408
22001 agat, (İng.: ag a te, A lm .: A c h a t (m),
F r.: a g a te (f), R u s .: a za m )
I ç b iç im s iz s i l ik a n ın , d o ğ a l o la r a k b a ­
z a lt v e s ilik a t iç in d e o lu ş a n , iç e r d iğ i
s a f s ı z lı k l a r a b a ğ lı o la r a k r e n g i y e ş i l ­
d e n m o r a k a d a r u z a n a n , lifli, d o n u k
b i r b iç im i. 22006 alaşımsız karbon çeliği,
Açıklama: Ç o k s e r t b ir m a lz e m e o lu p
l a b o r a tu v a r l a r iç in d ib e k , b ıç a k a ğ z ı
v b . y a p m a d a k u lla n ılır .
22002 ahşap; tahta, (İng.: w ood, A lm .:
H o lz (n), F r.: b o is (m ), R u s .: ö ep e e o ;
öocKa)
L ig n i n d e n p o l im e r a n a f a z iç in d e k a r ­
m a ş ık s e lü lo z lifle ri d i z is in d e n o lu ş a n
d o ğ a l k a r m a m a lz e m e .
Açıklama: A h ş a b ı n y a p ıs ı a ğ a ç ü z e ­
r in d e k i y e r in e g ö r e d e ğ iş ir.
22007 alfa pirinci,
22003 akrolen; akrilik aldehit; prope-
nal, (Ing.: a c r o le in ; a c ry lic a ld e h v -
de, A lm .: A k ro le in (n); A k ry lw a ss e rs-
t o f f (m ), F r.: a c ro le in e (/); a ld e h y d e
(m ) a c ry liq u e , R u s .: aK poneun;
aK pujıoebiû a nböeeud)
M a ç a y a ğ ın ı n ısıl ç ö z ü n m e s i s ır a s ın d a
g ö z y a k a n b ir g a z h a lin e g e ç e n sıv ı.
Açıklama: G a z ın h a v a d a m ily o n d a
22008 AlGaAs,
b ir o r a n ın d a b u l u n d u ğ u o r t a m d a 5 d a ­
k i k a d a n f a z la k a lm a k ta h a m m ü l e d i l ­
m e z k a b u l e d ilir.
22005 alaşımlı dökme demirler, (İn g .:
alloy cast irons, A lm .: legiertes Gus-
seiserı (n), F r.: fontes (fpl) alliees,
R u s .: JieeupoeaHHbie uyeyubi)
B e lir li ö z e l l ik l e r v e r m e k ü z e r e a la ş ım
e le m e n tle r i k a tı l m ı ş d ö k m e d e m ir le r .
(İn g .:
plain carbon steel, A lm .: nichtlegier-
ter Stahl (m), F r.: acier (m) au carbo-
ne (m), R u s .: nejıeeupoeaHuanyenepo-
ducman cmanb)
Y ü z d e 0 ,0 2 ila 2 a r a s ı n d a k a r b o n u
o la n d e m i r - k a r b o n a la ş ım ı.
Açıklama: T ic a ri a la ş ı m s ı z k a rb o n
ç e lik le r i y a k la ş ı k % 0 ,3 - 0 ,9 a r a s ı m a n ­
g a n v e k ü k ü r t, f o s f o r v e s ilis y u m k a -
tış k ıl a r iç e rirle r.
(İn g .: a lp h a brass,
A lm .: A lp h a m e s s in g (n), F r.: la ito n
(m ) a lpha, R u s .: anb(pa-nam ynb)
Y ü z d e o tu z b e ş te n a z ç in k o iç e r e n ,
s o ğ u k i ş le n e b ile n , s a d e c e y ü z e y m e r ­
k e z li k ü b ik y a p ıd a o la n p ir in ç .
Açıklama: P im , c ıv a ta , v id a v e m e r ­
m i k a p s ü lü g ib i y e r le r d e k u lla n ılır .
(İn g .: A lG a A s, A lm .: A lG a -
A s, F r.: A lG a A s, R u s .: am oM um ıeebiü
a p c e m ıö eannun (A lG a A s))
A l ü m in y u m g a ly u m a rs e n iü r

22004 alaşımlı çelik, (İng.: a llo v steel, ( A l x G a l - x A s ) G a A s ile y a k la ş ı k a y n ı

A lm .: le g ie rte r S ta h l (m), F r.: a c ie r
(m ) allie, R u s .: n e e u p o m n u a H cm anb)
K a r b o n v e o la ğ a n o la r a k b u lu n a n
m ik t a r la r d a m a n g a n , b a k ır, s ilis y u m ,
k ü k ü r t v e f o s f o r u n d ış ın d a m e k a n ik
y a d a f iz ik s e l ö z e llik le r i d e ğ iş ti r m e k
iç in k a tılm ış b e lir li m ik t a r la r d a a la ş ım
e le m e n ti iç e r e n ç e lik .
k a f e s s a b i te l e r i n e f a k a t d a h a g e n iş k u ­
ş a k a r a lığ ın a s a h ip y a r ıi l e t k e n m a l z e ­
m e.
22009 alkali metal, (İn g .: a lk a li m etal,
A lm .: A lk a lim e ta ll (n), F r.: m e ta l (m )
a lç a l in, R u s .: ıpenoHHOÛ Atemann)
E le m e n t le r ç iz e l g e s i n d e k i IA g r u b u n ­
d a k i m e ta lle r.

409
alkali temizleyici
Açıklama: L ity u m , s o d y u m , p o t a s ­
y u m , r u b id y u m , s e z y u m , f r a n s iy u m .
A lk a li m e t a ll e r k u v v e tli a lk a lin h i d ­
r o k s i t le r o lu ş tu r u r .
22010 alkali temizleyici, (İ n g .: a lk a lin e
cleaner, A ln u : A lk a lir e in ig e r (m), F r.:
d e g r a is s e n r (m ) a lça lın , R u s .: ıııe-
jıom ıoıı cjmjibmp; ıpe.nom ıoü o m ıc m u -
me.ib)
A lk a li h id r o k s i tl e r in , b o r a tla r , k a r b o ­
n a tla r, f o s f a t la r y a d a s i l ik a t la r g ib i
a lk a li t u z l a r ile k a r ış tır ılm a s ı s o n u c u
e ld e e d ile n b ir m a lz e m e .
Açıklama: T e m iz le m e e tk is i y ü z e y
e tk ili m a d d e l e r y a d a ö z e l ç ö z ü c ü le r
k a tıla r a k a r tır ıla b ilir .
22011 alman gümüşü, german sil-
(İn g .:
ver; nickel silver; nickel bronze, A lm .:
Neıısilber (n); Kupfer-Nickel-Zink-
Legierımg (f), F r.: maillechort (m),
R u s .: eepMancKoe cepebpo; neüsujib-
öep)
Y a k la ş ık b ile ş im le r i 5 5 C u -2 0 Z n -
15N İ-1 O P b , 6 5 C u - 5 Z n - 2 0 N i - 5 P b -
5 S n , 6 5 C u - 3 Z n - 2 5 N i - 2 P b - 5 S n o la n
3 tü r C u - Z n - N i a la ş ım ı.
22012 alniko, (İn g .: a lnico, A lm .: A ln ic o
(n), F r.: alnicpıe (m), R u s .: azibuıiKo)
F e , A l, C o , N i v e % 2 5 - 5 0 F e iç e r e n ,
y a y g ın o la r a k k u lla n ıla n k a lıc ı m ık n a ­
tıs a la ş ım ı.
Açıklama: B u a la ş ım la r ın b a z ıla r ı a z
m ik ta r d a C ıı v e T i iç e rir.
22013 altın dolgu; altın kaplama, (İn g .:
g o ld filled, A lm .: G o ld g e fİillt (m );
G o ld b e sc h ic h tıu ıg (f), F r.: d o u b le
(m), R u s .: ınaK iıpoeatııibiü 30Jiomo.\t;
nozonoHenHbiıı)
B ir y a d a d a h a f a z la y ü z e y in g iy d ir -
m e li m e ta l o l u ş t u r a c a k ş e k ild e a ltın
ta b a k a s ı ile k a p la n m a s ı.
Açıklama: T ic a r i o la r a k a ltın ın a ğ ır ­
lık o ra n ı v e a y a r ın ın b e lir tilm e s i g e ­
re k ir. ör. C ?10 1 2 K a ltın d o l g u ' i f a d e ­
si p a r ç a n ın b i r y a d a d a h a f a z l a y ü z e ­
y in in 12 a y a r a ltın la k a p la n d ı ğ ın ı v e
p a r ç a a ğ ır lığ ın ın % 1 0 'u n u n a ltın o l ­
d u ğ u n u g ö s te rir.
22014 altınlı gümüş, (İn g .: dore silver;
dore metal; dore bııllion, A lm .: Do-
re-Silber (n), F r.: argent (m) aurifere,
R u s .: sojıomncmoe cepeöpo; 30.1 om it­
eni biü Aieman)
410
O k s itle m e li a r ıtm a f ı r ın ın d a k u r ş u n u ­
n u a y ır d ık ta n s o n r a iç in d e a z m ik ta r d a
a ltın k a la n k a b a g ü m ü ş .
22015 alumel, (İn g .: alumel, A lm .: Nic-
kellegierııng (f) fiir Thermoelemente
(npl), F r.: alumel (m), R u s .: amoMezb)
Y a k la ş ık % 2 , 5 M n , % 2 A l v e % 1 si
iç e r e n ç o ğ u n lu k l a ısıl ç if tle r d e k u l la ­
n ıla n b i r n ik e l a s ıllı m a lz e m e .
22016 alüminür, (İn g .: a lu m in id e , A lm .:
a lu m in id (n), F r.: a lu m in ite (f), R u s .:
a m m ım u d )
A l ü m in y u m u n m e t a ll e r a r a s ı b i l e ş i k ­
le r in e v e r ile n g e n e l a d .
Açıklama: ör. T iA l, N iA l.
22017 alüminyum, (İn g .: aluminium,
A lm .: Aluminium (n), F r.: aluminium
(m ), R u s .: a.ıtoMUHUÜ)
S im g e s i A l, a to m s a y ıs ı 13, a to m a ğ ır ­
lığ ı 2 6 , 9 8 o la n , y e r k a b u ğ u n d a e n
y a y g ın o la r a k b u lu n a n , s ü n e k , h a f i f v e
y ü z e y i n d e o l u ş a n k o r u y u c u in c e o k ­
s it ta b a k a s ı e tk i s i y l e o k s i t le n m e y e d i ­
r e n ç li m e ta l.
22018 alüminyum alaşımları, (İn g .: alu­
minium alloys, A lm .: Aluminiumle-
gierungen (f, pl), F r.: alliages (mpl)
d'aluminium (m), R u s .: amoMUHiıeebie
cruıasbi)
A l ü m in y u m a s ıllı a la ş ım la r .
22019 alüminyum bakır alaşımları,
aluminium-copper alloys, A lm .:
( in g .:
Ahiminium-Kııpfer-Legierungen (fpl),
F r.: alliages (mpl) d ’alumininm (m)
an cııivre (m), R u s .: amoMumıeso-
MeÖHbie cn.ıaebi)
A n a a la ş ım e le m e n ti % 2 - 12 a r a s ın d a
b a k ır o la n a lü m i n y u m a la ş ım la r ı.
22020 alüminyum çinko alaşımları,
(İn g .: a lu m in iu m -z in c a llo ys, A lm .:
A lu m in iu m -Z in k -L e g ie ru n g e n (fpl)<
F r.: a llia g e s (m p l) d 'a lu m in iu m au
z in c (m), R u s .: ajııoM um ıeso-uuuK o-
ubie c rn a o b i)
A n a a la ş ım e le m e n ti y a k la ş ı k o la r a k
% 5 ç in k o o l a n a lü m i n y u m a la ş ı m la r ı.
22021 alüminyum magnezyum alaşım­
ları, (Ing.: aluminium-magnesium
alloys, A lm .: Aluminium-Magnesi-
um-Legierungen (fpl), F r.: alliages
(mpl) d ’aluminium (m) au magnesium
(m), R u s .: azıio.ııu/ıu eeo -m aen 11e e uı t '
cnjıaenı)
 asit bakır

Açıklama: A n a a la ş ım e le m e n ti % 3 - A120 3 v e S i 0 2 b i le ş i m in d e y a k la ş ı k
10 a r a s ı n d a m a g n e z y u m o la n a lü m i n ­ 1 3 5 0 ° C 't a m u ll i te d ö n e n b i r m a d e n .
y u m a la ş ım la r ı. 22028 anot bakırı, (İng.: a n o d e copper,
22022 alüminyum silisyum alaşımları, Alm.: A n o d e n k u p fe r (n), Fr.: c u iv re
(Ing.: a lu m in iu m -s ilic o n a llo ys, Alttı,: (m) a n o d iq u e , R u s .: MeÖHbiü a n o d )
A lu m in iu m -S iliz iu m -le g ie ru n g e n (fp l), Y a n s ım a lı f ı r ın d a k a b a r c ık l ı b a k ır ı n
Fr.: a llia g e s (m p l) d ’a lu m in iu m (m ) a r ıt ı lm a s ı ile e ld e e d il e n ö z e l ş e k illi
au s ilic iu m (m), R u s .: am oM unueeo- b a k ır l e v h a lık la r ı.
KpeMuueebie ctuıaebi)
Açıklama: E le k t r o li t ik a r ıt m a d a a n o t
A n a a la ş ı m e le m e n ti s ilis y u m o la n o l a r a k k u lla n ılır .
a l ü m i n y u m a la ş ım la r ı.
22029 arı pik, (İng.: re fin e d iro n , Alm.:
Açıklama: % 2 - 1 0 a r a s ı n d a s ilis y u m u g e fe in te s G usseisen (n), Fr.: fo n t e(f)
iç e r e n ö t e k t i k a ltı a la ş ı m la r e n y a y g ın
affinee, R u s .: oHUU^ennoe Jiceneso)
o la n ıd ır . Y a k la ş ık % 1 2 s i l is y u m l u a la ­
B a z ı e le m e n t le r i ö n c e d e n b e li r l e n e n
ş ım ö t e k t i k ti r v e a lp a k s d iy e a d la n ­
d e ğ e r l e r i n a lt ı n a d ü ş ü r m e k iç in ö z e l
d ırılır. B u m ik ta r ın ü s tü n d e , % 1 6 -2 2
iş le m g ö r m ü ş p ik .
a ra s ın d a s i lis y u m iç e re n le r ö te k tik
ü s t ü a la ş ım la r d ır .
22030 asbest; taşpamuğu, (İng.: a sb e s-
tos, Alm.: A s b e s t (m ), Fr.: a m ia n te
22023 alüminyum tuncu; alüminyum
(m), R u s .: a c ö e c m )
bronzu, (İng.: aluminium bronze
(G B ); aluminum bronze (U SA ), Alttı.: İ n c e lif le r d e n o l u ş a n b i r y a p ıy a s a h ip
Aluminium-Bronze (f); Kupfer-Alu- m a g n e z y u m v e k a l s iy u m u n d o ğ a l s i l i ­
minium-Legierung (f), Fr.: cupro- k a tı.
aluminium (m), R u s .: ajuoMUHueean Açıklama: Is ı ile t im l e r i d ü ş ü k o l d u ­
6poH3a) ğ u n d a n ısı y a lı t ım ı y a d a a te ş e k a r ş ı
% 8 ,5 ile 10,5 a r a s ı n d a a lü m i n y u m v e k o r u m a k v e b u a m a ç l a k u l la n ı la n k u ­
d e m ir, m a n g a n , n ik e l g ib i b a z ı k a t k ı ­ m a ş y a p m a k iç in v e b e s l e y i c i l e r i , m a ­
la rı o la n b a k ır a lü m i n y u m a la ş ım la r ı. ç a la r ı, k a lı b ı n b e li r l i b ö l g e l e r i n i y a l ı t ­
22024 amalgam, (İng.: a m a lg a m , Alm.: m a k a m a c ı y l a k u lla n ılır . K a lıp y a d a
A m a lg a m (n), Fr.: a m a lg a m e (m), m a ç a la rd a k i h a c im d e ğ iş ik l i k le r i n i
R u s .: c iM a ıib e c iM a ) ö n le m e k a m a c ıy la d ö k ü m k u m u k a t­
C ıv a n ın b i r y a d a d a h a f a z la m e ta lle k ıs ı o l a r a k d a k u lla n ı ld ı ğ ı o lu r. K a n s e r

y a p tığ ı a la ş ım . y a p ıc ı e tk is i d o l a y ı s ı y l a k u l la n ı m ı s ı ­
n ır la n m ış tır .
22025 amonyak, (ing.: a m m o n ia , Alm.:
A m m o n ia k (n), Fr.: a m m o n ia q u e (f), 22031 asbestli çimento; taşpamuklu
R u s .: ümmucik) çimento, (İng.: transite, Alm.: A s-
NH f o r m ü lü n d e , k e s k in k o k u lu , h a ­ bestzement (m ), Fr.: amiante-ciment
v a d a n h a tif , y a n ıc ı b i r g a z . (m), R u s .: acöecmoifeMenm)
Açıklama: G ü b r e ü r e ti m in d e v e t e ­ T a ş p a m u ğ u lifle ri v e p o r t la n t ç i m e n ­
m iz l ik ü r ü n l e r i n d e y a y g ın o la r a k k u l ­ t o s u n d a n m e y d a n a g e le n , y ü k s e k b a ­
la n ılır. s ın ç ta , k a lı p l a r i ç e r is i n d e ş e k il v e r il e n

22026 amonyum klorür, (İng.: sa l- b i r m a lz e m e .

a m m o n ia c ; a m m o n iu m ch lo rid e, Açıklama: P i ş i r m e s ı r a s ı n d a m a ç a la r ı
Alm.: S a lm ia h (m ); C h lo ra m m o n iu m d e s t e k l e y e n l e v h a l a r ı n y a p ım ı n d a v e
(n), Fr.: s e l (m ) a m m o n ia c ; c h lo ru re o c a k l a r d a ( b i lh a s s a in d ü k le m e o c a k ­
(m ) d ’a m m o n iu m (m ), R u s .: x n o p u - la r ın d a ) y a lı t k a n o l a r a k k u lla n ılır .
cmbiü ÜMMOHUÜ) 22032 asit bakır, (İng.: acid copper, Alm.:
K u r ş u n v e k a la y a s ıllı a la ş ı m la r iç in Kupfersâure (f), Fr.: cuivre (m) acide,
k u lla n ıla n b ir e r itk e n , N H 4C1. R u s .: K u a ıa n Medb)
22027 andaluzit, (İng.: a n d a lu site , Alm.: B ir b a k ır t u z u a s it ç ö z e ltis i ( g e n e l li k l e
A n d a lu s it (m), Fr.: a n d a lo u s ite (f), b a k ır s ü lf a t) y a d a b u ç ö z e lt i d e n e le k t-
R u s .: andajıy3um ) r o y ı ğ m a ile e ld e e d ile n b a k ır.

411
asite dayanıklı dökme demir
22033 asite dayanıklı dökme demir,
(İng.: cıcicl re s istin g c a s t İran (G B );
acicl resistcınt c a s t İran (U SA ),
A lm .: sâ u r e b e sta n d ig e s G ü sse is en
(n), F r.: fo n t e (f) a n t i-a cide, R u s .:
Kiıc.ıom oynopubiı) nyvytı)
% 1 2 'd e n f a z la Si v e M o , C r a la ş ım
e le m e n tle r i iç e re n d ö k m e d e m ir.
22034 Babbitt metali, (İng.: B a b b itt s
m etal, A lm .: Z in n -A n tim o n -K ııp fe r -
L e g ie r ım g (/), F r.: m e ta l (m ) B a b b itt,
R u s .: esenin sı ıı a um lufpıiK i ınoıın bi ıı
enim e; oaöoıtm )
G e n e llik le % 8 5 -9 Ü S n , % 3 -1 5 S b v e
% 2 -6 C u iç e re n b ir k a y a r y a ta k m e ta li.
22035 bakır-kurşun, (İn g .: eo p p e r-le a d ,
A lm .: K ııp fe r -B le i-L e g ie n ın g (f), Fr.:
eu p ro -p lo m b (m ); m e ta l (m ) rose,
R u s .: M eöııo -e su n ııo sb iu )
Açıklama: K a la y , n ik e l g ib i e le m e n t ­
le rin d e b u lu n d u ğ u , y a ta k b u r ç la r ı d ö ­
k ü m ü n d e k u lla n ıla n b a k ır - k u r ş u n a la ­
şım ı.
22036 benekli dökme demir, (İng.: m o tt-
le d c a st iron, A ln ı.: m e /ie r te s G ıtsse-
isen Oı), F r.: fo n t e (/) trııitee, R u s .:
nojıosuım anibiiı lıveyn)
Y a p ıs ın d a k a r b o n u n k ıs m e n s e m e n tit,
k ıs m e n g ra fit h â lin d e b u lu n d u ğ u , g e ­
n e llik le is te n ilm e y e n b ir d ö k m e d e m ir
tü rü .
22037 beyaz dökme demir, (İng.: w hi-
te c a st iron, A lm .: \veisses G ııssei-
sen (n), F r.: fo n t e (t) b la n eh e, R u s .:
oenbiıı 'lyryn)
% 1 ,8 -3 ,6 C ve % 0 ,5 - l , 9 Si iç e re n
d e m ir - k a r b o n - s ilis y u m a la ş ım ı.
Açıklama: Y a p ıs ın d a k i k a r b o n u ç o ­
ğ u n lu k la s e m e n tit h â lin d e o lm a s ı s e ­
b e b iy le s e rt v e g e v r e k o la n b ir d ö k m e
d e m ir tü rü d ü r.
22038 beyaz dövülgen dökme demir,
(Ing.: \vh iteh ea rth m a lle a b le e a st
iron, A lm .: \v e i sser Tem pergııss (m),
F r.: m a lle a b le (f) a e o e u r (m ) blane,
R u s. : oenoeepO euıibiıı koukuü nyeyıı)
B e y a z d ö k m e d e m i r o k s itle y ic i o r t a m ­
d a ta v la n a r a k e ld e e d ile n d ö k m e d e ­
m ir.
Açıklama: B ü y ü k m ik ta r d a k a r b o n -
s u z la ş m a m e y d a n a g e li r v e a rta k a la n
g ra fit y u m r u la r ı h â lin d e ç ö k e lir.
412
22039 beyaz metal, (İng.: w h ite m etal,
A lm .: W eissm eta li (n), F r.: a llia g e (m )
b la n e ; m e ta l (m ) bla n e, R u s .: oenbiıı
m em a n ı)
1. B e y e z r e n k li, n i s p e te n d ü ş ü k e r im e
s ıc a k l ı ğ ın a s a h ip b i r g r u p m e ta le ( k u r ­
ş u n , a n tim o n , b iz m u t, k a la y , k a d m i ­
y u m , ç in k o ) v e b u m e t a ll e r i n a la ş ı m ­
la r ın a v e r ile n g e n e l b i r a d . 2. S ü lf ü r lü
b a k ır c e v h e r le r i n in iz a b e s in d e n e ld e
e d ile n , y a k la ş ık % 7 7 C u iç e r e n b a k ır
s ü lf ü r lü s ü .
22040 beynitli dökme demir, (İng.: ba-
in itie e a st iron, A lm .: G u sse ise n (n)
m it Z w is c h e n s tu fe n g e fu g e (n), F r.:
f o n t e (f) bainiticpıe; fo n t e (f) a e ie u la -
ire, R u s. : oeiiH um ubiu nyeyn)
A n a f a z ı b e y n itte n o lu ş a n d ö k m e d e ­
m ir.
22041 birleşik siyanür, (İng.: e o m b in e d
e y an id e, A lm .: k o m b in i e rte s C yan
(n), F r.: e y a n u re (m ) eo m b in e, R u s .:
KOMOiıııaposaııubiü uııaııııd)
K a r m a ş ık m e t a l- s iy a n ü r iy o n u n u n s i ­
y a n ü rü .
22042 bor, (İıtg.: boroıı, A lm .: B o r (ıı), F r.:
b o re (m), R u s .: öop)
S im g e s i B , a to m n u m a r a s ı 5, a to m
a ğ ır lığ ı 10,81 o la n , d o ğ a l o la r a k b o ­
ra k s y a d a b o r ik a s it h â lin d e b u lu n a n
b ile ş i k l e r i n d e n i ç b iç im s iz y a d a k r i s ­
tal h â lin d e e ld e e d ile n e le m e n t.
22043 borazon; kübik bor nitrür, (İng.:
b o ra zo tı; e u b ie h o ro n n İtrid e; ebn,
A lm .: k u b is e lıe r B o r n itr id e (pl), F r.:
n itru re (f) d e b o re (m ), R u s .: G opcnon:
K yfnm eeKiıü n ıım p u â 6 o p a )
K ü b ik b o r n itrü r.
Açıklama: 4 7 0 0 K n o p s e r tliğ in d e ,
d o ğ a l o la r a k b u l u n m a y a n , ç o k y ü k s e k
s ıc a k lık v e b a s ın ç a lt ı n d a ü r e tile n , en
s e r t y a p a y m a d d e d ir.
22044 bulyon, (İng.: b u llio n , A lm .: G o ld -
o d e r Silberbcırren (m ), F r.: m e ta l (m )
n o b le en b a r re s (fp i), R u s .: enıunoK)
1. E k o n o m ik o la r a k y a r a r l a n ı l a b i l e c e k
m ik ta r d a y a rı a r ıt ı lm ı ş k ıy m e tli m a ­
d e n iç e r e n b ir a la ş ım . 2. A ltın y a d a
g ü m ü ş k ü lç e s i.
22045 buymuş demir, (İng.: e lıille d iron,
A lm .: K o k ille n e ise n (n), F r.: f o n t e
(f) d e eocpıille (f), R u s .: nı nanennan
emcuib)
 dişbudak

Y ü z e y i s e rt, a ş ı n m a y a d a y a n ık lı, b e ­ 22051 çubuk; kare çubuk, (İn g .: bar;

y a z d e m i r h â lin d e ; iç k ıs m ı d a h a to k
k ır y a d a k ü r e s e l d e m i r o l a c a k ş e k ild e
t a s a r l a n m ı ş d ö k m e d e m ir.
22046 bütan, (tng.: b u tane, Alttı.: B ü ta n
(n), F r.: b u ta n e (m), R u s .: ö ym a n )
C H i z o m e r l e r in d e n b ir is i.
Açıklama: D o ğ a l g a z v e p e tr o l d e n
e ld e e d il i r v e y a k ıt o la r a k ( L P G ) , s o ­
ğ u tu c u , g a z a s ıltı itic is i v e y a p a y la s ­
22052 değiştirgeç çeliği,
tik ü r e ti m in d e k u lla n ılır .
22047 camelyaf; lifcam, (İn g .: fib e rg la ss,
Alttı.: F ib e rg la s (n), F r.: fib re (f) d e
verre (m), R u s .: c m e K J io e o n o K H o )
Y a lıtım , te k s til, a r a b a , s p o r m a l z e m e ­
le ri g ib i h a f if liğ in v e d a y a n ı k l ıl ı ğ ın
g e r e k t ir d i ğ i y e r le r d e k u l la n ıla n , p o li- 22053 demir asıllı alaşımlar,
m e r a n a fa z iç in d e c a m lif le r in in o l u ş ­
tu r d u ğ u m a lz e m e .
22048 ceviz, (İn g .: w alnut, A im.: N u s s b a ­
tım (m ), F r.: n o y e r (m), R u s .: epeijiaıit
o pex)
M o d e l v e e ş y a y a p ım ı n d a k u lla n ıla n , 22054 demir dışı metaller,
ç o k t e m iz , p a r la k b i r y ü z e y v e r e n c e ­
v iz g i l le r in ö r n e k b itk is i o la n a ğ a ç
( J u g la n s r e g ia ) .
22049 curuf yünü, (İng.: slag w ool; m i­
n e ra l wool, Alm .: Schlackenwolle
(jj, F r.: la ine (/) de la itie r (m), R u s .:
lUJiaKoeama; MUHepa.ibUüH sama)
C u r u f b a n y o s u n u n ü z e r in e h a v a ü fle ­
y e r e k e ld e e d ile n y ü n s ü b ir m a lz e m e .
22055 deniz pirinci,
22050 çelik, (İng.: Steel, Alm.: Stahl (m),
F r.: acier (m), R u s .: cmajib)
K a r b o n , m a n g a n v e ç o ğ u n lu k l a d iğ e r
a la ş ım e le m e n tle r in i d e iç e r e n , b a z ı s ı ­
c a k lık a r a l ık l a r ın d a d ö v ü lg e n o la n d e ­
m ir a s ıllı a la ş ım .
Açıklama: K a rb o n m ik ta r ı, a la ş ım 22056 deterjan,
m ik ta r ı y a d a ü r ü n b iç im in e g ö r e s ı n ı f ­
lan ır. K a r b o n ç e lik le r i, d ü ş ü k k a r b o n ­
lu ( C < % 0 ,3 ) , o r ta k a r b o n lu ( % 0 ,3 - 0 ,6
C ), y ü k s e k k a r b o n lu ( % 0 , 6 - 1 ,0 0 ) o l a ­
ra k ; a la ş ım lı ç e lik le r , d ü ş ü k a la ş ı m ­ 22057 didimyum,
lı ( a la ş ım e le m e n ti < % 8 ), y ü k s e k a l a ­
ş ım lı ( a la ş ım e le m e n ti > % 8 ) o la n ç e ­
lik le r k a b u l e d ilir. Ç e liğ in y ü k s e k k a r ­
b o n ta r a f ın d a d ö k m e d e m ir le r , d ü ş ü k
k a r b o n t a r a f ın d a n is p e te n s a f k a r b o ­
n il d e m ir i, e le k t r o l i ti k d e m i r b u lu n u r.
Ç o k d ü ş ü k k a r b o n u o la n ç e li k le r d e
% 0 ,2 5 c iv a r ın d a k i m a n g a n ö z e l l ik l e r 22058 dişbudak,
ü z e r in d e e n ö n e m li e tm e n d ir .
b a rsto c k , A lm .: S ta b (m ); S ta n g e
(f), F r.: b a rre (f), R u s .: cm epjteenb,
n p y m m e a H sarom osK a)
1. T e k b iç im li b a s i t b i r k e s i tt e k i u z u n
v e n is p e te n in c e m e ta l y a d a b i r d i ğ e r
m a lz e m e . 2. K ü t ü k l e r i n h a d d e l e n m e ­
si ile e ld e e d il e n g e n e l l ik l e k a r e k e s i t ­
li ç e l i k y a r ı iş le n m iş .
(İn g .: c o n v e r te r
Steel, A lm .: K o n v e r te r s ta h l (m ); W ind-
fr is c h s ta h l (m ), F r.: a c ie r (m ) c o n -
v e rtiss e u r (m ), R u s .: K om ep m ep n cm
cm aıib)
D e ğ i ş tir g e ç te y a p ıl a n ç e lik .
(İn g .: f e r -
ro u s a lloys, A lm .: E ise n le g ie r u n g e n
(fpl), F r.: a llia g e s (m pl) fe r r e u x , R u s .:
(peppocnjıaebi)
D ö k m e d e m i r v e ç e lik g ib i a n a b i le ş e ­
n i y a d a ç ö z e n i d e m i r o la n a la ş ım la r .
(İn g .: n o n fe r-
rou s m etals, A lm .: N ic h te is e n m e ta lle
(n p l), F r.: m e ta u x (m p l) non fe rre u x ,
R u s .: ııeem nbie M em ajuibi)
B a k ır, a lü m i n y u m , tit a n y u m g ib i b i l e ­
ş im in d e d e m i r b u lu n m a y a n y a d a ç o k
a z b i r m ik t a r d a b u l u n a n m e t a ll e r y a d a
a la ş ım la r .
(İn g .: n a v a l b ra ss;
a d m ir a lty brass, A lm .: M a rin e -M e s -
s in g (n), F r.: la ito n (m ) a m ira u te ,
R u s .: cyöocm poum ejibH aH n a m yu b ;
adM upajım eücKaR n a m ynb)
Y e n im e d a y a n ık lı d ö k ü m p ir in c i. C u
% 6 0 - 6 3 , S n % 1 -1 ,5 , k a la n Z n .
(İn g .: d ete rg e n t, A lm .: R e-
in ig u n g s m itte l (n), F r.: d e te r g e n t (m),
R u s .: M otoıpee e p e d e m en)
G e n e l l i k le s u lu ç ö z e lt i le r l e k u lla n ıla n ,
k ir te m i z l e y e n k im y a s a l m a d d e .
(İn g .: d id y m iu m , A lm .:
D id v n (n), F r.: d id y m e (/), R u s .: ()i l ­
â m ı)
Ç o ğ u n l u k la y a r ı k i m y a s a l b ir s e m b o l
o la n D i ile g ö s t e r il e n p r a s e o d i m ve
n e o d im n a d ir to p r a k e le m e n t le r i n in
d o ğ a l b i r k a r ış ım ı.
(İn g .: ash, A lm .: E se h e
(f), F r.: fr e n e (m), R u s .: Rcenb)

413
doğal gaz
M o d e l y a p ım ı n d a k u l la n ı la n in c e t a ­
n e li, z e y t i n g il l e r d e n b i r a ğ a ç ( F r a x i-
n u s e x c e ls io r ) .
22059 doğal gaz, (İng.: n a tu r a l gas, A lm .:
E rd g a s (n), F r.: g a z (m ) naturel, R u s ,:
npupoÖHbiü eas)
Y e ry ü z ü k a b u ğ u n d a n ç ık a n , ç o ğ u m e ­
ta n o la n doym uş h id r o k a r b o n l a r d a n
m e y d a n a g e le n g a z y a k ıt.
Açıklama: N e t k a lo r i d e ğ e r i 7 5 0 0 -
9 0 0 0 k k a l/ m 3 a r a s ı n d a d e ğ iş ir.
22060 doğal grafit, (İng.:plumbago, A lm .:
Graphitstaub (m), F r.: plombagi-
ne (7/; graphite (m), R u s .: epacpum,
njıtoMÖazo)
B ir d e r e c e y e k a d a r k a tı ş k ı l a r iç e r e n ,
to z h â lin d e k i g ra fit.
22061 dökme çelik, (İng.: cast Steel; cast
Steel fo r general engineering purpo-
ses, A lm .: Stahlguss (m); Stahlguss
(m) filr aligeme ine Zwecke (pl), F r.:
aeier (m) moule; aeier (m) moule
d ’usage (m) general, R u s .: cm a.ibnaH
onuuem )
D ü ş ü k v e o r ta d a y a n ım lı ( < 5 0 0 M P a )
ç e lik le r.
Açıklama: O r ta k a r b o n lu d ö k m e ç e ­
l ik le r % 0 ,2 0 - 0 ,5 0 k a r b o n , % 0 ,5 0 - l , 5
M n , e n b . % 0 ,0 5 P, e n b . % 0 ,0 6 S v e
% 0 ,3 5 - 0 ,8 0 a r a s ı S i iç e r ir v e d ö k m e
ç e l i k le r iç in d e e n f a z la k u l la n ı la n ı ­
dır. Y ü k s e k k a r b o n lu ç e l i k le r % 0 ,5 0
'd e n f a z la k a r b o n , 0 ,5 0 - 1 ,5 0 M n , e n b .
% 0 ,0 5 P, S v e % 0 ,3 7 - 0 ,7 0 S i iç e rir.
D ü ş ü k a la ş ım lı ç e l i k le r d e to p la m a la ­
şım m ik ta r ı % 8 'd e n a z o lu p 4 8 5 - 1 3 8 0
M P a d a y a n ı m a s a h ip tir.
22062 dökme demir, (İng.: c a s t iron,
A lm .: G u sse ise n (n); G u sse ise n (n)
z w e ite r S c h m e lzıın g (f), F r.: f o n t e (f);
fo n t e (f) d e d e u x ie m e fu s io n (f), R u s .:
jıumeÜHbiü uyeyu)
G e n e llik le h u r d a ile k a r ış tı r ı lm ı ş p i k
d e m ir i e r it i le r e k e ld e e d ile n , ö te k tik
s ıc a k lık ta k i k a r b o n m ik ta r ı k a r b o n u n
o s te n itte k i ç ö z ü n ü r l ü ğ ü n ü a ş a n d e m i r
a la ş ım ı.
Açıklama: % 1,7 d e n f a z la k a r b o n
( g e n e l li k l e % 2 ,4 ile 4 ,0 a r a s ı n d a k a r ­
b o n ) , s ilis y u m , fo s f o r , m a n g a n v e k ü ­
k ü r t iç e rir. K a r b o n u n b ü n y e d e k i d u ­
r u m u n a g ö r e k ır d ö k m e d e m ir , b e y a z
414
d ö k m e d e m ir , d ö v ü l g e n d ö k m e d e m ir ,
k ü r e s e l g r a fitli d ö k m e d e m ir , s ı k ı ş ı k
g r a fitli d ö k m e d e m i r g ib i a d la r alır.
22063 dövük alaşımlar, (İn g .: w ro u g h t
a llo ys, A lm .: S c h m ie d e le g ie r u n g (f),
F r.: a llia g e s (m pl) fo rg e s; a llia g e s
(m pl) façonnes, R u s .: Koeanbiü cnnae)
B iç im d e ğ iş ti r m e i ş le m le r i ile ş e k i l ­
l e n d ir ile n a la ş ım la r .
22064 dövük demir, (İn g .: w ro u g h t iron,
A lm .: S c h m ie d e e ise n (n), F r.: f e r (m )
fo r g e ; f e r (m ) m a lle a b le ; f e r (m ) s o u -
da b le, R u s .: r n e a n o e jtcejıeso)
C u r u f ( d e m i r s ilik a t) l if le r in in f e r r it
a n a f a z iç in d e y e r a ld ığ ı tic a r i b i r d e ­
m ir c in s i.
22065 dövülgen dökme demir, (İn g .:
m a lle a b le c a s t iron (G B ); m a lle a b le
iron (U SA ), A lm .: T em p erg u ss (m),
F r.: fo n t e (f) m a lle a b le , R u s .: m e m e
oteeneso)
B e y a z d ö k m e d e m i r d e n , g r a f itle ş tir e -
r e k d ö v ü l g e n l e ş t ir m e y a d a k a r b o n -
s u z l a ş tı r a r a k d ö v ü l g e n l e ş t ir m e ısıl i ş ­
le m le r i ile e ld e e d ile n , y u v a r la k p a r ­
ç a l a r h â lin d e g r a fit y a p ıs ın a s a h ip , k ı r
d ö k m e d e m i r d e n d a h a d a y a n m a lı v e
s ü n e k b ir m a lz e m e .
Açıklama: B e y a z d ö k m e d e m irin
u z u n s ü r e li ta v l a n m a s ı s o n u c u se -
m e n t i tl e r i n b i r k ıs m ı, k a r b o n s u z l a ş -
m a , g r a f itle ş m e y a d a h e r i k is in i n b i r ­
d e n e tk i s i y l e y o k o lu r. G r a f it ıs ıl k a r ­
b o n h â lin d e d ir . Ç o ğ u n l u k ta k i t e p k i m e
k a r b o n s u z l a ş m a ise ü r ü n b e y a z b i r k ı ­
r ı lm a y ü z e y i n e s a h ip b e y a z d ö v ü l g e n
d e m i r o la c a k tır . A k s i h a ld e k ı r ıl m a
y ü z e y i k a ra v e ü rü n k a ra d ö v ü lg e n d e ­
m ird ir. F e r r itli d ö v ü l g e n d e m i r d e fe r-
r itli a n a f a z b a s k ın d ır . P e r l it l i d ö v ü l ­
g e n d e m ir d e iç y a p ı ısıl i ş le m e v e s e r t ­
liğ e b a ğ lı o la r a k , p e r li t ik , s i f e r o id i t y a
d a ısıl m a r t e n s i t y a p ıd a d ır.
22066 dövülgen dökme demir piki,
(İn g .: m a lle a b l e p ig iron, A lm .: G ies-
se r e iro h e ise n (n) f ü r T em p erg u ss (m ),
F r.: f o n t e (f) b r ü t e p o u r m a lle a b le (f),
R u s .: koskuü uyeyn)
D ö v ü l g e n le ş t i r m e ıs ıl i ş le m i u y g u l a ­
n a c a k b e y a z d ö k m e d e m i r ü r e ti m i iç in
u y g u n b i le ş i m d e k i p ik d e m ir i.
Açıklama: % 2 ,0 - 2 ,6 C v e % 1 ,1 -1 ,6
a r a s ı n d a Si iç e rir.
 fe r r itik ç e lik le r

22067 düşük alaşımlı çelik, (İn g .: low 22073 elektrolitik bakır, (İn g .: electrolytic
a llo y Steel, A lm .: n ie d rig le g ie r te r copper, A lm .: elektrolytisches Kup-
S ta h lg u ss (m), F r.: a c ie r (m ) fa ib le - fer (n), F r.: cuivre (m ) electrolytique,
m e n t a llie , R u s .: HU3KOJieeupoeaHnan R u s .: ojıeKmpojıumuHecKan Meöb)
cm ajib ) B a k ır m ik ta r ı e n a z % 9 9 ,9 0 o la n e le k t-
G e n e l o la r a k % 0 ,3 - l M n , % 0 ,2 5 - 3 ,5 r o litli y ı ğ m a ile a r ıt ı lm ı ş b a k ır.
C r v e % 0 ,5 - l , 2 0 M o iç e r e n ç e lik le r. Açıklama: A r ı t m a s o n u c u e ld e e d i ­
22068 düşük karbonlu çelik, (İn g .: le n k a to tla r , b u k a to t l a r ı n e r it i lm e s i ile
mild Steel, A lm .: niedrig kohlens- e ld e e d il e n a r ıt m a p a r ç a la r ı v e y a r ı i ş ­
toffgehaltiger Stahl (m); Weich- le n m iş e le k t r o l i ti k b a k ır d ır .
stahl (m), F r.: acier (m) doux, R u s .: 22074 elmas, (İn g .: d ia m o n d , A lm .: D i-
HU3KoyeııepoducmaH cmajib) a m a n t (m), F r.: d ia m a n t (m ), R u s .:
E n f a z la % 0 ,2 5 C iç e r e n k a r b o n lu ç e ­ ajiMa3)
lik . K ü b ik s is te m d e k r i s t a l l e ş m i ş , b ili n e n
22069 düşük sıcaklık çelikleri, (İn g .: low m a l z e m e l e r in h e p s i n d e n s e r t, s a f k a r ­
te m p e ra tu re steels, A lm .: k a ltz d h e r b o n k r is ta li.
S ta h lg u ss (m), F r.: a c ie rs (fp l) p o u r
Açıklama: D o ğ a l o l a r a k k r is t a l l e ş ip ,
basses te m p e ra tu re s (fp l), R u s .:
b e lir li ö z e l l ik l e r e s a h ip o l a n l a r k ı y ­
HU3KomeMnepamypnbie cm ajıu )
m e tli s ü s e ş y a s ı y a p ım ı n d a k u l l a n ı ­
N i k a tk ı s ı y l a s ü n e k l ik - k ı r ı lg a n lı k g e ­
lır, b e lir li ö z e l l ik l e r i t u t m a y a n l a r v e
ç iş s ı c a k lığ ı d ü ş ü r ü l e n ç e lik le r.
y a p a y o l a r a k e ld e e d il e n le r a ş ı n d ır ı c ı
Açıklama: e m ik ta r ı a r tt ı k ç a m e k a n i k o la r a k k u lla n ılır .
ö z e l l ik l e r i a rta r.
22075 emeri, ( in g .: em ery, A lm .: E m e r ie
22070 elektrik çeliği, electric steel,
(İn g .: (n), F r.: e m e ri (m ), R u s .: uaoK'daK)
A lm .: Elektrostahl (m), F r.: acier (m)
H e m a t i t v e m a n y e t it l e b i r li k t e b u l u ­
electrique, R u s .: sjıeKmpocmajib) n a n , z ım p a r a k â ğ ıd ı i m a l in d e k u l l a n ı ­
E le k t r ik l e ı s ıtıla n o c a k ta , g e n e llik le
la n , ç o k s e rt, t a n e li k o r u n t e s a s lı d o ğ a l
a r k o c a ğ ı n d a y a p ıla n ç e lik .
a ş ın d ır ıc ı.
22071 elektrik direnç malzemeleri, 22076 etkinleştirilmiş alümina, (İn g .:
(İn g .: e le c tric a l resistor m aterials,
a c tiv a te d a lu m in a , A lm .: a k tiv ie rte
A lm .: elektrischer W iderstandswerk-
Tonerde (f), F r.: a lu m in e (f) a c tiv e e ,
s to ff (m), F r.: m ateriaux (m pl) p o u r
R u s .: a K m ueupoeauubiü okcuö
resistances (fp l) electriques, R u s .:
am oM unun)
Mamepuanbi öjih iJieKmpuuecKoeo
K ıs m e n s u y u a lı n m ış a lü m i n y u m h i d ­
conpomuenenun)
r o k s it.
E le k t r o n ik a le tle r d e k u l la n ı la n l a r ( d ü ­
ş ü k ö z g ü l d ir e n ç k a ts a y ılı) : M a n g a ­
Açıklama: N em v e k a tı ş k ı l a r m o r­
t a m d a n u z a k l a ş tı r ı lm a s ı n d a k u l la n ı la n
n in ( 8 3 C u ; 1 3 M n ; 4 N i) , k o n s ta n ta n
ç o k in c e a lü m i n a to z u .
( 5 5 C u ; 4 5 N i) v e 7 2 F e ; 2 3 C r ; 5A1;
0 .5 C o a la ş ım ı. 22077 etkinleştirilmiş karbon, (İn g .:
Açıklama: I s ıtm a e le m e n tle r i o la r a k a c tiv a te d c a rb o n , A lm .: A k tiv k o h -
( o k s i t le n m e y e d a y a n ık lı) : P t, N ik r o m le (f), F r.: c h a rb o n (m ) a c t if R u s .:
( 8 0 N i; 2 0 C r ) , 5 5 F e ; 3 7 C r; 8A1 a la ş ı ­ aKmu6U3uposaHHbiü yeııepod)
m ı, s i lis y u m k a r b ü r, m o lib d e n d is ili- O k s ij e n v e d i ğ e r b a z ı k a tı ş k ı l a r m o r ­
sü r, W , g ra fit v e T a. t a m d a n u z a k l a ş tı r ı lm a s ı n d a k u l la n ı la n
22072 elektrik ocağı demiri; elekt­ ç o k in c e k a r b o n to z u .
rik ocağı piki, (İn g .: e le c tric fu r - 22078 ferritik çelikler, ( İ n g .: fe r r itic steels,
n a c e iron, A lm .: E le k tro ro h e ise n A lm .: fe r r itis c h e r S ta h l (m), F r.: a c i­
(n), F r.: f o n te 0 ) ele c triq u e , R u s .: e r (m ) fe r r itiq u e , R u s .: (fe p p u m u a n
ojıeKmpuHecKan neub) cm ajib)
E le k t r ik o c a ğ ı n d a y a p ıl a n v e a r ıtıla n F e r r itin ç o ğ u n lu k f a z o l d u ğ u , m ık n a -
p i k d e m ir i. t ı s la n a b il e n ç e lik le r.

415
fe r r itle r

22079 ferritler, ( İ n g .: fe rrite s, A lm .: F e r- eohol, A lm .: F ıırfu r y la lk o h o l (m),

rit (n), F r.: fe r rite s (fpl), R u s .: F r.: a lc o o l (m ) fu r fu ry liq u e , R u s .:
cfjeppumbi) (fy p fy p u a o H b iü en u p m )
A B , 0 4 f o r m ü lü n d e k im y a s a l b i l e ş i k ­ İ s ıd a y a da k e n d il i ğ in d e n s e r tle ş e n
le r s ın ıfı. r e ç i n e l e r in y a p ıl m a s ın d a k u l la n ıla n ,
Açıklama: A v e B ' d e n b ir is i g e n e l ­ y ü k s e k s ı c a k l ı k ta k a y n a y a n b ir s ıv ı,
lik le d e m i r o la n ç e ş itli m e ta l k a t y o n ­ 2 - f u r il m e ta n o l.
la rıd ır. Y u m u ş a k f e r r i t le r k o la y c a 22085 GaAs, (İn g .: G aA s, A lm .: G aA s, F r.:
m ık n a t ıs la n ı r v e m ık n a t ıs ö z e l l ik l e r i ­ G aA s, R u s .: a p c e m ıd r a m ım ( G a A s})
n i k a y b e d e r . N ik e l, ç in k o y a d a m a n ­ G a ly u m a r s e n ü r y a r ıile tk e n .
gan f e rr itle r i ç e v ire ç le rd e (tra n s fo r­ Açıklama: B ir ç o k e le k t r o n i k d ev re
m a tö r le r d e ) v e e le k t r o m a n y e t i k ç e k i r ­ e le m a n ı n d a , y ü k s e k h ız lı s a y ıs a l tü m
d e k le r d e k u lla n ılır . S e rt f e r r i t le r k a lıc ı d e v r e le r d e , m e ta l y a r ıi l e t k e n a la n e t ­
m ık n a t ıs la r o lu p d e m i r b a r y u m y a d a k ili t r a n z is t ö r l e r d e k u lla n ılır .
s tr o n s iy u m f e rr itle r id ir . 22086 garnet, (İn g .: g a m e t , A lm .: G ra-
22080 fosfor, (İn g .: p h o sp h o r u s, A lm .: n a tste in (m ), F r.: g r e n a t (m), R u s .:
P h o sp h o r (n), F r.: p h o s p h o r e (m), epanam )
R u s .: (f)oe(f)op) G e n e l f o r m ü lü A 3B^ ( S i 0 4) 3 o la n s i l i ­
S im g e s i P, a to m n u m a r a s ı 15, a to m k at m a d e n i g ru b u .
a ğ ır lığ ı 3 0 ,9 7 3 o la n a z o t g r u b u n d a n Açıklama: F o r m ü ld e A : F e 2 M n , M g ,
e le m e n t. C a v e B: A l, C r, F e 3 o la b ilir. Ç o ğ u n ­
Açıklama: O r g a n ik y a p ıl a r d a k a ls i ­ lu k la z ım p a r a k â ğ ıt l a r ı n d a a ş ın d ır ıc ı
y u m f o s f a t o la r a k ö n e m lid ir . İ n o r g a ­ o la r a k k u lla n ılır . S e r tliğ i 6 -8 M ohs
n ik f o s f a t k a y a l a r ı n d a b u lu n u r. P a t­ a r a s ın d a d ır .
la y ıc ıla r d a , y a n ıc ı la r d a , d e te r ja n ve 22087 gaz koku, (İn g .: g a s c o k e (G B ); hy-
g ü b r e ü r e ti m in d e k u lla n ılır . M e t a l l e r ­ p r o d n e t e o k e (U SA ), A lm .: G a sk o k s
d e k a tk ı v e a la ş ı m la m a m a lz e m e s id ir . (m ), F r.: e o k e (m ) d e g a z (m), R u s .:
22081 fosfor ön alaşımı, (İn g .: phosphi- ea uMibiu KOKe)
de; phosphor-m (m etal in alloy), A ln ı.: D ış a r ıd a n ıs ıtıla n , h a v a g e ç i r m e z f ı ­
P hosphortrdger (m ); Phosphor (n), r ın la r d a , b itü m ü n lü k ö m ü rd en e ld e
F r.: phosphure (m), R u s .: (fjoetpuâ: e d ile n k o k .
M-(j)oc(f)opa (Menuıvı a en ıaee) 22088 genleşik polistiren, (İn g .: e x p a n -
D ö k ü m h a n e le r d e e r im iş m e ta le f o s f o r d e d p o ly s ty r e n e , A lm .: P o ly sty ro l (ti),
k a tm a k a m a c ıy la h a z ı r la n m ış d e m ir - F r.: p o ly s ty r e n e (m ) u n ieellu la ire,
fo s fo r, b a k ır - f o s f o r g ib i ö n a la ş ım la r . R u s . : eenenueaıoıuaueH n a ıu e n ıu p o .ı)
22082 fosfor piki, (İn g .: p lıo s p h o r ie p ig H id r o k a r b o n a s ıllı b ir p o lim e r.
iron, A lm .: p h o s p h o r h a ltig e s R o h e - Açıklama: M o d e l y a p ım ı n d a k u l la n ı ­
isen (n), F r.: f o n t e (f) p h o s p lıo r e u s e , la n la r, b ir b ir i a r k a s ı n a ik i ş iş ir m e iş ­
R u s .: (poecpopuenibiu nveyn) le m in e ta b i tu tu lu r. M o d e l o la r a k k a ­
% l - 2 a ra s ı f o s f o r iç e r e n p ik . lıp iç in d e ş e k i ll e n d ir i l e r e k y a d a ç e ş i t ­
Açıklama: İn c e c id a r lı p a r ç a la r ın d ö ­ li y o ğ u n lu k v e b o y d a p a n e l l e r h â lin d e
k ü m ü n e e lv e r iş lid ir . k u lla n ılır.
22083 fosfor tuncu, (İng.: p h o s p h o r 22089 grafitli çelik, (İn g .: g r a p h itie steei,
h ronze; e o p p e r-tin -p h o sp h o rıts, A l m . : A lm .: g r a p h itis e h e r S ta h l (m), F r.:
K u p fe r - Z i n n -B le i-P h o sp h o ıır -L e g i e- a e ie r (m ) graphiticpıe, R u s .: e p a f u -
rıın g (f), F r.: h ro n ze (m ) p h o sp h o re ıtx , nuı ju p ) >e.\ıan em an b)
R u s .: (poecpopucnutH d p o ın a ; .nedııo- K a r b o n u n b ir k ıs m ın ın y a p ıd a s e r b e s t
O.lOHHHHblİl (f)Oe(j)Op) h a ld e b u l u n d u ğ u a la ş ım lı ç e lik .
% 5 - 2 0 a r a s ın d a k a la y v e a z m ik ta r d a 22090 gri kalay tozu, (İn g .: tin p e st, A lm .:
f o s f o r iç e r e n , g e n e l l ik l e y a ta k m a l z e ­ Z in n p e s t (f), F r.: p e ş te (f) d e l'e ta in
m e s i o la r a k k u lla n ıla n tu n ç . (m), R u s .: a ıo e a n ııa n ny.Ma)
22084 furfuril alkol, (İng.: fıırfuryl al- K a la y ın to z h a lin e g e ld iğ i, g ri k a la y

416

a d ı v e r ile n ç o k y a p ılı d e ğ iş im i.
Açıklama: E n y ü k s e k d e ğ iş im h ız ı
- 4 0 ° C c i v a r ın d a o l m a s ı n a r a ğ m e n d e ­
ğ iş im 1 3 ° C 't a n itib a r e n b a ş la r.
22091 güçerir alaşım; refrakter ala­
şım, (İn g .: refractory alloy, A lm .:
feuerfeste Legierung (f), F r.: alliage
(m) refractaire, R u s .: .ncaponpomtbiü
cnnae)
1. I s ıy a d a y a n ık lı a la ş ım . 2. Ç o k y ü k ­
s e k e r im e s ıc a k lığ ı o la n a la ş ım . 3.
Y ü k s e k s ıc a k l ı k ta iş le n m e s i g ü ç o la n
a la ş ım .
22092 güçerir metal; refrakter me-
tal, (I n g .: refractoıy metal, A lm .:
hitzebestândiges Metali (n), F r.: metal
(m) refractaire, R u s .: mycomacKiriı
.nemamı)
G e n e l l i k le d e m ir , k o b a lt v e n i k e ld e n
d a h a y ü k s e k e r im e n o k ta s ı o la n a la ­
ş ım la r.
Açıklama: ör. v o lf r a m , m o lib d e n ,
ta n t a lu m , n i o b iy u m , k r o m , v a n a d y u m ,
ren y u m .
22093 hafif metal, (İn g .: light metal, A lm .:
Leichtmetall (n), F r.: metal (m) leget;
R u s .: ne eKiıü .nemamı)
A l ü m in y u m , tita n y u m , m a g n e z y u m ,
b e r ily u m v e a la ş ım la r ı g ib i d ü ş ü k y o ­
ğ u n l u k ta k i m e ta lle r .
22094 ham madde, (İn g .: raw materi-
al, A lm .: Rohstoff (m): Gnmdstoff
(m), F r.: matiere (f) premiere, R u s .:
cbipbe)
Ü r ü n ü n y a p ım ı n d a d o ğ r u d a n k u l la n ı ­
la n , ü r ü n ü n b i r p a r ç a s ı o la n m a lz e m e ,
c is im .
22095 haşlamlılar toprağı, (İn g .: kiesel-
gııhr; diatomaceous earth; infusoiral
earth, A lm .: Kieselguhr (f); Diatome-
enerde (f), F r.: kieselguhr (m); terre
de diatomees (fpl), R u s .: Kusenbcyp;
dnamoMosan i cmmi)
1 1 0 0 ° C ’a k a d a r ısıl y a lıtım iç in k u l ­
la n ıla n h a ş la m l ıl a r ı n s ilis y u m lu i s k e ­
le tle r in d e n o lu ş a n in c e g ö z e n e k li b ir
m a lz e m e .
22096 hava çeliği; hava sertleşmeli çe­
lik, (In g .: air hardening Steel, A lm .:
Luftstahl (m), gehaerteter Stahl (m) im
Luft (f), F r.: acier (m) trempant â l'air
(m), R u s .: caM osaKamı&aıoıuaHCH
cm a.ih)
HSLA çeliği
K r itik n o k t a n ı n ü z e r i n d e k i s ı c a k l ı k ­
l a r d a n h a v a d a k e n d i h â li n d e s o ğ u r k e n
s e r t le ş e n , s u y a d a y a ğ d a s o ğ u t m a g e ­
r e k ti r m e y e n ç e lik .
Açıklama: H a v a d a s o ğ u t m a ç a r p ı lm a
te h l i k e s in i b ü y ü k ö l ç ü d e a z a ltır.
22097 hava gazı, (İn g .: p r o d u c e r g a s; g e -
n e r a to r g a s; p o w e r g a s, A lm .: G en e-
r a to r g a s (n), F r.: g a z (m ) d e g a z o g e r ıe
(m), R u s .: ceuepam opH biü cas)
G a z ü r e te c i n d e k a tı y a k ıt t a n e ld e e d i ­
le n y a n a r b i r g a z .
Açıklama: % 2 0 - 3 0 k a r b o n m o n o k s i t,
% 1 0 -2 0 h id r o je n , % 2 - 5 k a r b o n d io k -
sit, % 0 ,5 - 3 m e ta n v e a z o tta n ib a re ttir.
22098 hematit, (İn g .: h e m a tite , A lm .:
H â m a tit (m ), F r.: h e m a tite (f), R u s .:
ce.ua m u m )
T o z h â lin d e k ır m ız ı r e n k li ö n e m li b ir
d e m i r c e v h e r i, F e 2O v
Açıklama: M e ta lik g ö r ü n ü ş t e k i r o m -
b o h e d r a l k r is ta lle r , k r is ta l y a p ıs ı o l ­
m a y a n iri k i tl e le r y a d a to p r a k h â lin d e
b u lu n u r .
22099 hematit piki, (İn g .: h e m a tite iron,
A lm .: H a m a tit-R o h e ise n (m ); H â m a tit
(m ); M ig ra -E is e n (n), F r.: f o n t e (f)
h em a tite, R u s .: ceM am um oebiû nyeyu)
H e m a tit c e v h e r in d e n y a p ılm ış , % 0 ,2 0 ’
d e n a z f o s f o r i ç e r e n p ik d e m ir i.
22100 hidrojen, (İn g .: h yd ro g en , A lm .:
W a s se rsto ff (m ), F r.: h y d ro g e n e (m),
R u s .: e o ö o p o d )
S im g e s i H , a to m n u m a r a s ı 1, a to m
a ğ ır lığ ı 1 ,0 0 7 9 4 o la n e n h a f i f e le m e n t.
Açıklama: R e n k s iz , y ü k s e k y a n ıc ı-
lık ta , e v r e n d e e n f a z la b u l u n a n g a z .
A m o n y a k v e m e ta n o l b i r e ş im l e m e s in -
d e , o r g a n ik m a l z e m e l e r in h i d r o je n l e n -
m e s in d e k u lla n ılır .
22101 HSLA çeliği, (İn g .: H S L A steel,
A lm .: H S L A -S ta h l (m), F r.: a c ie r
(m ) H SL A , R u s .: ahi coK onpo mı an
HU3K0.1 ecupoeaıuıaH cm a.ib)
Y ü k s e k d a y a n ım lı, d ü ş ü k a la ş ım lı ç e ­
lik .
Açıklama: K a r b o n ç e l i k le r in d e n d a h a
iyi m e k a n ik ö z e l l ik l e r e v e y e n im d a ­
y a n ım ı n a s a h ip tir. % 0 ,0 0 5 - 0 ,2 5 k a r ­
b o n , d ü ş ü k m ik t a r la r d a n ik e l, n i y o b ­
y u m , a z o t, v a n a d y u m , k r o m , m o l i b ­
d e n , tita n y u m , k a ls iy u m , n a d ir to p r a k
e le m e n tle r i y a d a z ir k o n y u m iç e rir.
417
hurda
22102 hurda; sakat, (İn g .: se ra p ; re-
je c ts , A lm .: S e h ro tt (m ), F r.: reb u t
(m ) (p ieees); e a ffu t (m), R u s .: a p a r,
omxodbi)
1. K u s u r lu y a d a s a tış a e lv e r iş s i z o l ­
d u ğ u iç in a tıla n ü r ü n . 2. E r itile r e k y a
d a a r ıtıla r a k y e n id e n k a z a n ıl a b il e c e k ,
a tılm ış m a lz e m e .
22103 ısı dirençli alaşım, (İn g .: heat Tesis­
tin g a li oy, A lm .: hitzebestdndige Legi-
e ru n g (f), F r.: a llia g e (m) resistant a
la ehaleur (j), R u s .: men.ıoemoÛKuü
e n:ı a a)
Ç o k y ü k s e k s ı c a k l ı k la r d a y ü k s e k g e ­
r i lm e le r a ltın d a v e ç o ğ u n lu k l a o k s i t le ­
y ic i o r ta m d a ç a lış a b i l e n a la ş ım .
22104 kabarcıklı bakır; blister bakır,
(İn g .: b lis te r eopper, A lm .: Blasen-
kupfer (n), F r.: euivre (m) a souff-
lure s (fpl), R u s .: nepııoeım m ede;
KoıiHepmepuan Meöb)
B a k ır ın a r ıtılm a s ı s ır a s ın d a b a k ır s ü l-
f ıirliis ü n ü n b i r d ö n ü ş t ü r g e ç t e ü f le n m e ­
si ile e ld e e d ile n , s a f o lm a y a n b ir a ra
ü rü n .
Açıklama: A d ın ı S Q , v e d i ğ e r g a z l a r
a ç ığ a ç ık a r k e n y ü z e y d e o lu ş a n k a b a r ­
c ık la r d a n alır.
22105 kalsiyum, (İn g .: ea le iu m , A lm .:
K a lziıım (n), F r.: e a le iu m (m), R u s .:
Ka.ibi(uu)
S im g e s i C a , a to m s a y ıs ı 2 0 , a to m a ğ ır ­
lığı 4 0 ,0 8 o la n to p r a k a lk a li g r u b u n ­
d a n , a ç ık sa rı re n k te , d ö v ü lg e n , y a ­
p ış k a n , o k s ije n le b i r le ş t i ğ in d e k ire c i
o lu ş tu r a n m e ta l.
22106 kalsiyum-silisyum, (İn g .: e a lei-
ıtm -silieon, A l m .: C a le iu m -S i/iziu m
(n) , F r.: silieo-ealeium (m), R u s .:
eıuuifuc) Kazımam)
% 3 0 - 3 5 C a v e % 6 0 - 6 5 Si iç e r e n o k s i ­
j e n g id e r ic i v e g a z a lıc ı o la r a k ç e l i k le ­
re v e a ş ıla y ıc ı o la r a k d ö k m e d e m ir le r e
k a tıla n a la ş ım .
22107 karaağaç, (İn g .: elm, A lm .: Ulme
(f), F r.: örm e (j), R u s .: em ; ıızibAi)
K a r a a ğ a ç g ille r in ö r n e k b itk is i o la n ,
k e r e s te s i d e ğ e r li b ir a ğ a ç ( U lm u s ) .
22108 karbon çeliği, (İn g .: ea rb o n steel,
A lm .: u n le g ie rte r S ta lıl (m ); K o h le n s-
to ffs ta h l (m), F r.: a e ie r (m ) aıı e a rb o -
ne (m), R u s .: y e .ıe p o â u e m a n em a .ib )
418
B i le ş im in d e h e r h a n g i b i r a la ş ım e l e ­
m e n ti iç in b e lir li b i r e n a z d e ğ e r t a ­
n ı m l a n m a m ış ve k a rb o n , s ilis y u m ,
m a n g a n , b a k ır, k ü k ü r t v e f o s f o r u n d ı ­
ş ın d a k i d i ğ e r e le m e n t le r i n te s a d ü f e n
b u l u n d u ğ u ç e lik .
22109 karbon monoksit, (İn g .: earbon
monoxide, Alm.: Kohlenmonoxyd (n),
Fr.: earbone (m) monoxide, R u s .:
oKeııö yenepoöa)
C O f o r m ü lü n d e , r e n k s iz , k o k u s u z , z e ­
h irli, k a r b o n y e te r s i z o k s ije n le y a n d ı ­
ğ ın d a o lu ş a n g a z .
Açıklama: O r g a n ik s e n t e z le r d e , b ir e -
ş im le ır ıe m e t a lü r j is i n d e , m e ta l k a r b o ­
n ille r in e ld e e d il m e s in d e k u lla n ılır .
22110 karbonil toz, (İn g .: earbonyl
powderf Alm.: Karbonylpulver (n),
Fr.: poııdre (f) de earbonyle, R u s .:
Kapoonunmibiü nopouıOK)
M e til k o r b o n i li n ısıl ç ö z ü n m e s i ile
e ld e e d ile n b i r m e ta l to z u .
22111 karborundum, (İn g .: e a rb o ru n d u m ,
Alm.: K a rb o n u n d (m ); K a r b o ru n d u m
(/ ı), Fr.: e a rb o r u n d u m (m), R u s .:
Kapöopyud)
E s a s o la r a k s ilis y u m k a r b ü r d e n o lu ş a n
a ş ın d ır ıc ı.
22112 karma yapı, (İn g .: eomposite strue-
tııre, Alm.: Verbundstruktur (f), Fr.:
strueture (f) eomposite, R u s .: komChi-
nupoeanmm KouempyKuım)
P a n e l, le v h a , b o r u y a d a d i ğ e r b ir ş e ­
k ild e , h e r b iri m e ta l, a la ş ım , m e ta l o l ­
m a y a n b i r m a lz e m e y a d a k a r m a m a l ­
z e m e d e n y a p ılm ış , iki y a d a d a h a f a z ­
la f a rk lı p a r ç a n ın b ir a r a y a b a ğ l a n m a ­
s ıy la e ld e e d ile n b ir y a p ı p a r ç a s ı.
Açıklama: K a r m a y a p ıl a r a ö r n e k o l a ­
ra k a r ıp e te ğ i p a n e l l e r i n i, g i y d ir m e -
li le v h a la r ı, e le k t r i k te m a s p a r ç a la r ı ­
n ı, b ile z ik y a ta k l a r ı , k a r b ü r u ç lu m a t ­
k a p y a d a to r n a k a le m le r in i y a d a iki
y a d a d a h a f a z la f a rk lı p a r ç a d a n k a y ­
n a k la e ld e e d ile n y a p ıl a r ı v e r e b ilir iz .
22113 katot bakırı, (in g .: e a th o d e eopper,
Alm.: K a th o d e n k u p fe r (n), Fr.: eu iv re
(m ) en e a th o d e s (fpl), R u s .: K anun)uan
Meöb)
E le k tr o litli a r ıt m a d a k a to tta b ir ik e n
b a k ır v e a la ş ı m la r ın ı n d ö k ü m ü n d e
k u lla n ıla n b a k ır.

22114 kavak, (tng.: p o plar, A lm .: P a p p e l
(f), F k : p e u p lie r (m), R u s .: m ononb)
S ö ğ ü t g ille r d e n , s u la k b ö l g e l e r d e y e ­
tiş e n , k e r e s t e s i n d e n y a r a r l a n ı l a n b ir
a ğ a ç ( P o p u lu s ) .
22115 kavrulmuş dolomit, (tng.: do-
lo m a ; burrıt d o lo m it; c a lc in e d d o ­
lom ite, A lm .: g e b r a n n te r D o lo m it
(m) , F r.: dolom ie (f) calcinee, R u s .:
oöojKJteeHHbiü öojıoMum)
D oğal d o l o m i t in (C a M g ( C 0 3Ç )
1 4 5 0 ° C ’m ü z e r i n d e k a v r u la r a k ç ö ­
z ü n m e s i ile e ld e e d ile n g ü ç e r i r ü r ü n
(C a O + M g O ).
22116 kayar metal; yatak metali, (İng.:
antifrictiorı metal; b earing metal,
A lm .: Lag erm etall (n), F r.: metal (m)
antifrictiorı; regule (m), R u s .: anm u-
(ppuKpuoHHbiü Memajuı; noduıunnu-
Koebiü Memajuı)
B i r ç o k k u r ş u n a s ıllı a la ş ım a , k a la y v e
ç in k o a s ıllı d ü ş ü k s ü r tü n m e k a ts a y ılı
a la ş ı m la r a v e r il e n g e n e l a d .
22117 kayın, (İng.: beech, A lm .: Buche (f),
F r.: hetre (m), R u s .: öyK)
K a y ı n g il l e r i n ö r n e k b itk is i o la n , k e ­
r e s te s i b e y a z b i r o r m a n a ğ a c ı ( F a g u s
o r ie n ta lis ) .
22118 kaynar çelik, (İng.: rimmed Steel;
unkilled Steel; rising Steel; wild Ste­
el, A lm .: unberuhigter Stahl (m), F r.:
acier (m) effervescent, R u s .: Kunmpan
cmajib)
K a t ıl a ş m a s ır a s ı n d a s ü r e k li k a r b o n
m o n o k s i t a ç ığ a ç ık a r a c a k k a d a r d e m ir
o k s i t iç e r e n d ü ş ü k k a r b o n lu ç e lik .
Açıklama: B u ç e l i k le r e a it t o m r u k ­
la r d a g a z g ö z e n e k le r i ç e v r e ile m e r ­
k e z a r a s ı n d a to p la n ır . Ç e v r e s i b o ş l u k ­
s u z to m r u k l a r d a n y a p ıl a n ş e r it ü r ü n l e r
ç o k iy i y ü z e y k a li t e s in e s a h ip tir, b k
tomruk
22119 kemik, (İng.: bone, A lm .: K n o c h e n
(n) , F r.: os (m), R u s .: Kocmb)
O m u r g a lı l a r ı n çoğunda k o la j e n ­
le z e n g in o r g a n ik a n a f a z i ç e r is in d e
a n a m a d d e s i h i d r o k s i a p a t it [C a .
( P 0 4) 3 0 H ] o la n , is k e le ti o lu ş tu r a n
m adde.
22120 kevlar, (İng.: kevlar, A lm .: K e v la r
(n), F r.: k e v la r (m ), R u s .: ueejıap)
A r o m a ti k p o l y a m i d l i f a il e s i n d e n y a ­
p a y lifin itic a ri a d ıd ır.
kok tozu
Açıklama: D ü ş ü k y o ğ u n lu k v e y ü k ­
s e k d a y a n ım ı n e d e n i y l e k a r m a m a l z e ­
m e l e r i n y a p ım ı n d a k u lla n ılır .
22121 kır dökme demir, (İn g .: g r e y c a s t
iron (G B ); g r a y c a s t iron (U SA ),
A lm .: G ra u g u ss (m ), F r.: f o n t e (f) g r i­
se; f o n t e (f) â g r a p h ite (m ) la m ella ire,
R u s .: cepbiü nyeyn)
% 2 ,5 - 4 C ve % 1 ,0 -3 ,0 Si iç e r e n
d e m i r - k a r b o n s i l is y u m a la ş ım ı.
Açıklama: Y a p ıs ın d a k i g r a fit ç o ğ u n ­
lu k la y a p r a k s ı g r a fit h â lin d e o l a n d ü ­
şü k d a y a n ım v e s ü n e k l ik t e k i, t a l a ş ­
lı iş le n m e s i k o la y , a ş ı n m a d a y a n ım ı
y ü k s e k b i r d ö k m e d e m ir d ir .
22122 kıymetli metal; değerli metal,
(in g .: precious metal, A lm .: edles
Metali (n), F r.: metal (m) noble; metal
(m) precieux, R u s .: öjıacopodnbiü
Memann; dpaeoı^ennbiü Memajuı)
A ltın , g ü m ü ş v e p l a t i n g r u b u n a d ir v e
k ıy m e tli m e ta lle r .
22123 kızıl ağaç, (İn g .: alder, A lm .: E rle
(f), F r.: a u ln e (m), R u s .: ojibxa)
G ü r g e n g i ll e r d e n , k e r e s te s i k o l a y iş l e ­
n e b il i r b i r a ğ a ç ( A ln u s ) .
22124 kireç, ( in g .: lim e, A lm .: K a lk (m),
F r.: c h a u x (f), R u s .: u seecm b )
K a ls iy u m k a r b o n a t ın 9 0 0 ° C 'i n ü z e r i ­
n e ı s ıtılm a s ı ile e ld e e d ile n e s a s o la r a k
k a ls iy u m o k s i t te n o lu ş a n k o s t i k k a tı.
22125 kireçtaşı, ( in g .: lim e sto n e , A lm .:
K a lk ste in (m), F r.: c a stin e (f), R u s .:
m p ö o n a m Kajibiguı; mcji)
K a ls iy u m k a r b o n a t a s ıllı ç ö k e l m e k a ­
y a s ı.
Açıklama: K u p o l v e y ü k s e k f ır ın e r it ­
m e l e r i n d e e n ö n e m li a k ış k a n l a ş t ır ı c ı
e r itk e n d ir . E tk ili b i r a k ış k a n l a ş t ır m a
iç in ta ş ın % 9 5 ‘t e n a z k a ls iy u m k a r b o ­
n a t iç e r m e m e s i g e re k ir.
22126 kok, (İn g .: coke, A lm .: K o k s (m), F r.:
c o k e (m), R u s .: kokc)
B itü m ü n lü ta ş k ö m ü r ü n ü n , p e tr o l y a
d a k ö m ü r k a tr a n ı z if t i n in k u r u d a m ı ­
tılm a s ı ile ( u ç u c u m a d d e l e r i n ç o ğ u a y ­
r ılır ) e ld e e d ile n , g ö z e n e k li , g r i b ir k ö ­
m ü r.
22127 kok tozu, (İn g .: c o k e breeze, A lm .:
K o k sg ru s (m ), F r.: m e n ü c o k e (m),
R u s .: KOKcoean nbuib)
419
kovan pirinci
K o k u n e le n m e s in d e n s o n r a a ltın d a k a ­
lan a rtık .
Açıklama: K u p o l b r ik e ti y a p ım ı n d a
v e ö ğ ü tü le r e k k a lıp , m a ç a b o y a s ı k a ­
r ış ı m l a r ın d a k u lla n ılır .
22128 kovan pirinci, (İn g .: c a rtrid g e
brass, A lm .: K a r tu s c h m e s s in g (n),
F r.: la ito n (m ) p o u r ccırtoııches (fpl),
R u s .: n a m p o ıu u M Jiamyıib)
E sa s o la r a k % 7 0 C u v e % 3 0 Z n iç e re n
ik ili a la ş ım .
22129 kömür tozu, (İn g .: se a c o a l; seci
co a l; e o a ld u st, A h u .: K o h le n sta u b
(m ); S te in k o h le n s ta u b (m), F r.: n o ir
(m ) m in era l, R u s .: KüMenııoyeojibnaH
flblJlb)
D ö k ü m h a n e le r d e o k s i t le n m e y i ö n l e ­
y ic i v e k a lıp k u m u k a tk ıs ı o la r a k k u l ­
la n ıla n ö ğ ü t ü lm ü ş k ö m ü r.
22130 kriyolit, (İn g .: ervo lite, A lm .: K ryo -
lith (m), F r.: e ry o lith e (f), R u s .:
K p u a ıu m )
A l ü m in y u m u n e le k tr o litli i n d ir g e m e ­
s in d e a lü m in a y ı ç ö z m e k iç in k u l la n ı ­
la n s o d y u m v e a lü m i n y u m u n ç if t flo -
rü rü ( A l F r 3 N a F ).
22131 kromel, (İn g .: ehrom el, A lm .: C hro-
m e l (n), F r.: c h ro m e l (m ), R u s .: x p o -
Me.ib)
1. Isıl ç if tle r d e k u lla n ıla n 9 0 N İ - lO C r
a la ş ım ı. 2. Is ıy a d a y a n ı k l ıl ı k is te n e n
y e r le r d e k u lla n ıla n b ir m ik t a r d e m ir
iç e r e n b ir d iz i n ik e l- k r o m a la ş ım ı.
22132 kromlu bakır, (İn g .: e h ro m iu m -
c o p p e r alloy, A lm .: K ııp fe r-c h ro m -
L e g ie r u n g (f), F r.: e u ivre (m ) ııu
eh ro m e (m), R u s .: xpoM O M eâucm biü
en. ı a e)
% 0 ,5 - l , 0 k r o m iç e r e n b a k ır a la ş ım ı.
22133 kurşun, (İn g .: lead, A lm .: B le i (n),
F r.: p lo m b (m), R u s .: can nen)
S im g e s i P b , a to m s a y ıs ı 8 2 , a to m a ğ ır ­
lığ ı 2 0 7 ,1 9 o lu p k a ra rlı e le m e n tle r in
en a ğ ırı.
Açıklama: Y u m u ş a k , d ö v iilg e n , m a ­
v im s i b e y a z ta z e k e s iti h a v a ile t e m a s ­
ta g r ile ş e n m e ta l. A s it - k u r ş u n a k ü v e
p ille r in d e , m e r m i ç e k i r d e k l e r in d e , le ­
h im y a p ım ın d a v e r a d y a s y o n z ırh ı
o la r a k k u lla n ılır.
22134 kükürt, (İn g .: sulphıu; A lm .: S efn ve fel
(m), Fr.: soııfre (m), R u s.: eepa)
420
S im g e s i S, a to m s a y ıs ı 16, a to m a ğ ı r ­
lığ ı 3 2 ,0 6 5 o la n e le m e n t.
Açıklama: F a s t i ğ in s e r t le ş t i r il m e s i n ­
d e , p o l im e r le r d e ; g ü b r e , b a r u t, b ö c e k
ila c ı y a p ım ı n d a k u lla n ılır . D o ğ a d a s a f
o la r a k v e s ü l f ü r v e s ü lf a t m a d e n le r i
h â lin d e b u lu n u r.
22135 kükürt giderici, (İn g .: d e s u lfu r iz e ı:
A lm .: E n ts c h w e fe lu n g s m itte l (n), F r.:
d e s u lfu r a n t (m), R u s .: decyJibcpypil­
in op)
E r m iş m e ta l v e a la ş ı m la r d a n k ü k ü r d ü
u z a k l a ş tı r m a k iç in k u l la n ı la n m a l z e ­
m e.
22136 küresel grafitti dökme demir,
(in g .: s p h e r o id a l g r a p h ite c a s t iron
(G B ); s p h e r u litic g r a p h ite (U SA ),
A lm .: G u sse ise n (n) m it K u g e Igrap-
h it (m ); S p h â ro g u s s (m), F r.: fo n t e
(f) a g ra p h ite (m ) sp h e ro id a l, R u s .:
lu a p o a u d n m ü epaıpum )
Y a k la ş ık % 3 ,0 - 4 ,0 C v e % l ,8 - 2 , 8 Si
iç e re n , g r a fit fa z ı k ü r e le r h â lin d e k i
d e m i r - k a r b o n s i lis y u m a la ş ım ı.
Açıklama: D öküm den hem en önce
sıv ı m e ta le y a k la ş ık % 0 ,0 5 m a g n e z ­
y u m y a d a s e r y u m k a tılm a s ı s o n u c u
g ra fit k a tı l a ş m a s ır a s ın d a k ü r e le r h a l i ­
ni alır. K ır d ö k m e d e m ir d e n d a h a y ü k ­
s e k d a y a n ım a v e s ü n e k liğ e s a h ip tir,
b k . grafit küreleştirme işlemleri.
22137 levha, (İn g .: p la te , A lm .: P la tte (f),
F r.: to le (f) fo rte ; to le (f) gro sse, R u s .:
n ıa e m u n a )
Y a ssı ş e k i ll e n d ir i l m i ş y a d a h a d d e l e n ­
m iş fa rk lı g e n iş lik v e k a lın lık ta k i m e ­
tal y a d a b ir d i ğ e r m a lz e m e .
22138 limonit, (İn g .: lim o n ite ; b ro w n iron
ore, A lm .: B ra ım e is e n ste in (m ); L im o ­
n it (m), F r.: lim o n ite (f), R u s .: .li m o ­
nu m ; oypbiü .sce.ıenoiK )
S u lu d e m i r o k s it, 2 F e 2O r 3 H , 0 .
Açıklama: Ö n e m li b ir d e m i r c e v h e r i.
K o y u k a h v e r e n g in d e s a r k ıta , m e m e y e
b e n z e r y a d a t o p r a ğ ım s ı b ir y a p ıs ı v a r ­
dır. T o z h â lin d e ik e n s a r ım s ı k a h v e ­
re n g id ir.
22139 maden, (İn g .: m in era l, A lm .: M i­
n e r a l (n), F r.: m in e r a l (m), R u s .:
Miıuepa.ı)
Açıklama: O d a s ı c a k l ı ğ ın d a k a tı,
d ü n y a n ın k a b u ğ u n d a k i b i le ş i m d e d o -

ğ a l o l a r a k b u lu n a n , o r g a n ik o lm a y a n
m adde.
22140 magnezyum koku, (İn g .: m a g n e -
siu m co ke; im p re g n a te d coke, A lttı.:
m a g n e s iu m g e tr â n k te r K o k s (m), Fr.:
c o k e (m ) im p re g n e d e m a g n e siu m (m),
R u s .: kokc MacHun)
G e n e l l i k le k ü r e s e l g r a fitli d ö k m e d e ­
m ir y a p ım ı n d a k u l la n ı la n k ü k ü r t g i d e ­
r ic i v e o k s it a lıc ı m a lz e m e .
22141 mangan demiri, (İn g .: mangane-
se iron, A l m .: Spiegeleisen (n), Fr.:
spiegel (m), R u s .: m apca h14o eucm ti it
nyeyn; (fteppoMapcaneıı)
A z m ik t a r d a k ü k ü r t v e f o s f o r u ih tiv a
e d e n d e m ir, k a r b o n ( % 4 - 6 ) - m a n g a ­
n e z (% 1 5 -3 2 ) a la ş ım ı.
22142 martensitli çelik, (İn g .: martensitic
Steel, A lm .: martensitischer Stahl (m),
Fr.: acier (m) martensitique, R u s .:
MapmeHcumHciH cmanb)
O s te n it f a z ın ın h e m e n h e m e n t a m a ­
m ıy la m a r t e n s i te d ö n ü ş t ü ğ ü ç e lik .
22143 meşe, (İn g .: oak, A lm .: E ic h e (f),
Fr.: chene (m), R u s .: öyö)
K a y ın g il l e r d e n k e r e s te s i d a y a n ık lı b ir
a ğ a ç tü r ü ( Q u e r c u s )
22144 metal tomruk; demir dışı tom­
ruk, (in g .: n o n fe rro u s in g o t, A lm .:
B lo c k (m ); R o h b lo c k (m ); M a s s e l (f),
Fr.: sa u m o n (m), R u s .: n e j/c e ıe ın a n
usjıoofCHuıta)
D e m ir a s ıllı o l m a y a n a la ş ı m la r ın t o m ­
ru ğ u .
Açıklama: A l m a n c a te r im g e n e l l ik l e
P b , S n , C u , Z n a la ş ım la r ı iç in k u l la ­
n ılm a k ta d ır.
22145 metalsi, (İn g .: m eta llo id , A lm .: M e-
ta llo id (n), Fr.: m e ta l lo'ıde (m ), R u s .:
Memajıjıoud)
1. M e t a l e b e n z e y e n . 2. A r s e n ik , te l-
le r y u m g ib i b a z ı ö z e llik le r i m e ta lle r le
y a r ıi l e t k e n l e r a r a s ı n d a o la n e le m e n t ­
ler. 3. M e ta lle b i r le ş e r e k a la ş ım o l u ş ­
tu r a n , m e ta l o lm a y a n e le m e n t.
22146 metan, (İn g .: methane, A lm .: M et-
han (n), Fr.: methane (m), R u s .:
Meman)
K okusuz, r e n k s iz b ir h id r o k a r b o n ,
ch 4.
Açıklama: O r g a n ik m a d d e le rin çü­
r ü m e s in d e n o lu ş tu ğ u g ib i d o ğ a l g a z
nikelle sertleştirilmiş demir
i ç in d e v e k ö m ü r y a ta k l a r ı n d a d a b u l u ­
n u r. K ö m ü r g a z ın ın ö n e m li b i r b i l e ş e ­
n id ir.
22147 mıknatıslı çelikler; yüksek geçir­
genlikli çelikler, (İn g .: high perme-
abüity steels, A lm .: Stahlguss (m) mit
hoher Permeabilitât (f), F r.: aciers
(mpl) magnetiques, R u s .: cmanu c eu-
cokoü MüeHumHoü npoHuqaeMOcmbto)
M ık n a tı s l a n a b i l e n ç e lik le r.
22148 mika, mika kayası, (İn g .: mica;
mica schist; muscovite, A lm .: Gim-
merschiefer (m), F r.: schiste (m)
micace, R u s .: anoda; cjııoducmbiü
cnanen,: MycKoeum)
1. Isı y a lı t ım ı n d a k u lla n ıla n , s a y ­
d a m , ç o k in c e y a p r a k l a r a a y r ıl a b i l e n
s ilik a t tü r le r i n d e n b ir i, K 20 .3 A 1 20 V
6 S i 0 ^ .2 H 20 . 2. K u p o l v e d i ğ e r e r itm e
o c a k la rın ın a s ta rla n m a s ın d a k u lla n ı­
la n m ik a lı b i r g ü ç e r i r k a y a .
22149 monel metal, ( in g .: m o n e l m etal,
A lm .: M o n e l-M e ta ll (n), F r.: m e ta l
(m ) m onel, R u s .: M onenb-M emajuı)
6 7 N i, 2 8 C u g e ri k a la n ı F e , M n , Si v e
d i ğ e r e l e m e n t le r d e n o lu ş a n , y e n im e
d a y a n ık lı, ç o ğ u n lu k l a ç o k a s itli o r ­
ta m d a k u l la n ı la n b i r a la ş ım .
22150 mühendislik dökme demiri,
(in g .: e n g in e e r in g c a s t iron, A lm .:
G u sse ise n (n) fü r den M a s c h in e n b a u ;
M a s c h in e n g u ss e ise n (n), F r.: fo n te
(f) m e c a n iq u e , R u s .: M a u ıu n o c m p o u -
mejibHbiü nycyn)
O la ğ a n s ıc a k l ı k la r d a , s e r tlik , a ş ı n m a ­
y a d a y a n ı m g ib i m e k a n i k ö z e llik le r i
iç in k u lla n ıla n d ö k m e d e m ir.
22151 nadir toprak elementi, (İn g .: ra re
e a rth e le m e n t; ra re ea rth m e ta l; la n t-
h a n id e, A lm .: s e lte n te E rd e le m e n te (n,
p l), F r.: m e ta l (m ) d e te rres (fpl) rares;
la n th a n ite (/), R u s .: peömseMejibHbie
jneMenmbi)
A to m s a y ıla r ı 5 7 'd e n 71 'e k a d a r d e ­
ğ iş e n , k im y a s a l o la r a k b e n z e r e le ­
m e n t l e r d e n b iri.
22152 nikelle sertleştirilmiş demir,
(In g .: n i-h a rd iron, A lm .: a u sg e h a e r -
te te r N i-S ta h l (m), F r.: f e r (m ) d u rc i
p a r le n ic k e l (m), R u s .: n u xa p â )
A ş ın m a d a y a n ı m ın ı n a r tır ılm a s ı iç in
N i e k le n e n d ö k m e d e m ir.
22153 nişasta, (İn g .: starch, A lm .: S tâ r k e
421
nişasta

(f); S ta r k e m e h l (n), F r.: a m id o n (m), fr e e eopper, A lm .: s a u e r sto jfre ie s

R u s .: Kpax.\tajı) K u p fe r (n), F r.: c u iv re (m ) d e so x y d e ;
T a h ıld a n ( a rp a , m ıs ır, p ir in ç , buğ­ cu iv re (m ) o x y g e n -fre e h ig h co n -
day) e ld e e d ile n , a m ilo p e k tin ve d n e tiv ity ; cu iv re (m ) O F H C , R u s .:
a m i l o z 'd a n o lu ş a n k a r b o n h id r a tl ı b ir öecKucjıopodnaM Meöb)
m adde. B a k ır o k s id i o lm a y a n , a r tık m e ta l y a
Açıklama: Suda ç ö z ü n ü r, 8 0 ° C 't a d a m e ta lik o k s i t g i d e r i c i l e r k u l l a n ı l ­
s u d a ş iş e r v e h i d r o li z le d e k s t r in e d ö ­ m a d a n ü r e ti l m i ş e le k t r o l i t b a k ır.
ner.
22161 olivin, (İng.: o livin e, A lm .: O livin
22154 nitrat, (İn g .: n itrate, A lm .: N itr a t (m), F r.: o liv in e (f), R u s .: ojıueun)
(n); N itra te (pl), F r.: n itra te (m),
F o s te r it v e f a y a tta n o lu ş a n , e z i l e r e k
R u s .: m ım p a m )
k a lı p l a m a k u m u o la r a k k u l la n ı la n d o ­
A z o tu n N 0 3■’ iy o n u h â lin d e o l u ş t u r ­
ğal m ad en .
d u ğ u b ile ş ik .
Açıklama: A da y a p ılı s ilik a t ( M g ,
Açıklama: ör. N H N 0 3 a m o n y u m n i t ­
F e ) 2S İ 0 4.
ra t.
22155 nitrit, (İn g .: nitrite, A lm .: N itr id (n),
22162 öğütülmüş kömür, (İng.: p u lv e -
F r.: n itrite (m ), R u s .: n u m p u m ) r iz e d coal, A lm .: K o h le n sta u b (m ).
A z o tu n N 0 2 1 i y o n u h â li n d e o l u ş t u r ­
F r.: c h a rb o n (m ) p u lv e r ise , R u s .:
d u ğ u b ile ş ik . n b u ıe e u Ö H b iü y e o s ib )

Açıklama: ör. N a N O , s o d y u m n itrit. Ö z e l y a k ıc ı la r d a y a k ıl m a k ü z e r e in c e

22156 nitrür, ( İ n g .: nİtride, A lm .: N itr id to z h a lin e g e ti r i lm i ş k ö m ü r.

(n), F r.: n itrn re (m ), R u s .: n u m p ııö ) 22163 ostenit çeliği, (İng.: a u s te n itic Ste­
-3 d e ğ e r lik li a z o tu n d a h a d ü ş ü k e le k t- el, A lm .: a u ste n itis c h e r S ta h l (m ).
ro e k s i e le m e n t ile y a p tığ ı b ile ş ik . F r.: a e ie r (m ) a u ste n itiq u e , R u s .:
Açıklama: B ir le ş tiğ i e le m e n te b a ğ lı a y a n en ıım nan cm ası b)
o la r a k a d alır. ör. S ğ N 4 s ilis y u m n i t ­ Y a p ıs ı n o r m a l o la r a k o d a s ı c a k l ı ğ ın ­
rü r, B N b o r n itrü r. d a o s t e n it o la n , y e n im e d a y a n ı k l ı, a l a ­
22157 odun kömürü, (İn g .: eh a reo a l, ş ım lı ç e lik .
A lm .: K o h le n sta u b (m), F r.: c h a rb o n 22164 ostenitli dökme demirler, (İng.:
(m ) d e b o is (m ), R u s .: ö p eaeenbiû a u ste n itic e a s t irons, A lm .: a u ste n i-
yeo.ih) tisc h e s G u sse ise n (n), F r.: fo n t e s (fpl)
O dunun d a m ı t ıl m a s ıy l a e ld e e d ile n austeniticjues, R u s .: a yc m e n u m n b iü
k a tı y a k ıt. uyeyn)
22158 oksijen, (İn g .: o.ıygen, A lm .: S a u - Y a p ıs ın d a o s t e n it iç e r e n ıs ıy a d a y a ­
e r s to ff (m), F r.: o x y g e n e (m ), R u s .: n ık lı, a la ş ım lı d ö k m e d e m ir le r .
KUCJlOpod)
22165 ostenitli mangan dökme çelikle­
S im g e s i O , a to m s a y ıs ı 8, a to m a ğ ır l ı ­
ri, (İng.: a u ste n itic m a n g a n e s e e a st
ğ ı 1 5 ,9 9 9 o la n r e n k s iz , k o k u s u z g a z .
Steel, A lm .: a u s te n itis c h e r S ta h lg u s s
Açıklama: Ç o k te p k in o lu p o r g a n ik
(m ); M a n g a n h a r ts ta h l (m ), F r.: a c i-
b ile ş i k l e r i n v e e m e n t le r in ç o ğ u ile b i ­
ers (m pl) m o u le s a u ste n itiq u e s, R u s .:
le ş ik y a p a r. Ç e lik ü r e tim in d e k a r b o n
aycm em ım naM AiapcanijesaH cmasib)
yakm ak iç in ve am onyak, m e ta n o l
ü r e ti m in d e y a y g ın o la r a k k u lla n ılır . % 1 -1 ,3 5 C v e g e n e l l ik l e e n a z % 11

22159 oksijen çeliği, (İn g .: o x y g e n -p ro - M n iç e r e n ç e lik le r.

e e ss S te e l, A lm .: s a u e r sto ffg e fris c -
h te r S ta h l (m ); O x y g e n sta h l (m),
F r.: a e ie r (m ) â l'o x y g e n e (m), R u s .:
K iıe.ıopodnbiü amasıb)
O k s ije n ü f le n m iş d e ğ iş tir g e ç ç e liğ i.
22160 oksijensiz bakır, (İn g .:
22166 ötektoit altı çelik, (ing.: hypoeutee-
toidSteel, A lm .: untereutektoider Stahl
(m), F r.: aeier (m) hypoeutectoıde,
R u s .: dooemeKmouönaH cmasib)
T a v la n m ış d u r u m d a f e r r it v e p e r litte n
oxygen- o lu ş a n , % 0 ,8 cd e n a z C iç e r e n ç e lik .

422
 saçma demir

22167 Ötektoit çelik, (İ n g .: eutectoid Steel, la n Z n v e d e n iz p i r in c i C u % 6 0 - 6 3 , S n

eutektoider Stahl (m), F r.: acier
A lm .: % 1 -1 ,5 , k a la n Z n . S e r t l e h i m le n e b i l e ­
(m) eutectoıde, R u s .: ncmeKmouönaR c e k d ö k ü m p ir in ç i: C u % 8 5 - 8 8 , k a la n
cmajib) Z n . M e ta l k a lı b a d ö k ü m p ir in ç l e r i : C u
T a v la n m ış d u r u m d a s a d e c e p e r litte n % 5 9 - 6 3 , k a la n Z n v e C u % 5 8 - 6 3 , P b
o lu ş a n ç e lik . % 0 ,5 - 2 ,5 , k a la n Z n . B a s ın ç lı d ö k ü m
p ir in ç i: C u % 5 7 - 6 0 , P b % 0 ,5 - 2 , k a ­
22168 ötektoit üstü çelik, (İn g .: hype-
lan Z n . Y ü k s e k ç e k m e d a y a n ı m lı p i ­
reutectoid Steel, A lm .: übereutek-
rin ç : C u > % 5 5 , F e % 0 ,7 - 2 , A l % 0 ,5 -
toider Stahl (m), F r.: acier (m)
2 ,5 , M n < % 3 , k a la n Z n . Y ü k s e k ç e k ­
hypereutectoıde, R u s .: 3a3 cmeKmouâ- m e d a y a n ı m lı b e ta p ir in ç i: C u > % 5 5 ,
hür cma/ib)
F e % 1 ,5 -3 ,2 5 , A l % 3 - 6 , M n < % 4 , k a ­
T a v la n m ış d u r u m d a f e r r it v e s e m e n tit- la n Z n .
te n o lu ş a n , % 0 ,8 ila 2 ,0 a r a s ı n d a k a r ­
22175 pota çeliği, (İng.: crucible Ste­
b o n u o la n ç e lik . el, A lm .: Tiegelstahl (m), F r.: acier
22169 para gümüşü, (İn g .: c o in silver, (m) au creuset (m), Rus.: mueenbuaR
A lm .: M ü n z e n s ilb e r (n), F r.: a rg e n t cmanb)
(m ) d e m orınaie (f), R u s .: c e p e o p o 900 P o ta lı e r itm e o c a ğ ı n d a y a p ıla n ç e lik .
npoöbi) 22176 potasyum siyanür, (İng.: potassi-
% 9 0 g ü m ü ş v e a n a a la ş ım e le m e n ti um cyanide, A lm .: Kaliumzyanid (n),
o la r a k b a k ır iç e r e n b ir a la ş ım . F r.:potassium cyanure (m), Rus.:
22170 paslanmaz çelik, (İn g .: stainless ifuanud-Kanım)
Steel, A lm .: nichtrostender Stahl (m), K C N f o r m ü lü n d e , ş e k e r e b e n z e r k r i s ­
F r.: acier (m) inoxydable, R u s .: nc- ta l y a p ıd a k i i n o r g a n i k b ile ş ik .
pjieaeeıoıpaR cmanb) Açıklama: S u d a k o l a y c a ç ö z ü n ü r . A l ­
E n a z % 1 2 C r ih tiv a e d e n , y e n im d a ­ tın m a d e n c i l iğ i n d e , e le k t r o k a p l a m a d a
y a n ım ı y ü k s e k ç e lik . k u lla n ılır.
22171 periklas, (İn g .: periclase, A lm .: P e- 22177 profil, (İng.: structural shape, A lm .:
riklas (m), F r.: periclase (f), R u s .: Profil (n); strukturelle Konstruktion
nepuK.ms) (f), F r.: acier (m) de construction (f);
Y u m ru ş e k lin d e k i d o ğ a l m a g n e z y a . profiles (mpl); acier (m) profile, Rus.:
cmpvKmypnaR (f)op\ıa)
22172 permalloy, (İn g .: permalloy, A lm .:
D e m ir ç e lik s a n a y is in i n y a p ı ç e lik le r i
Permlegierung (f); Permalloy (n),
k o lu ta r a f ın d a n s t a n d a r t k a b u l e d ile n
F r.: permalloy (m), R u s .: nepMOJuıoü
ç e lik k e s i tl e r in d e n b ir is i.
)
22178 propan, (İng.: propane, A lm .: Pro-
Y ü k s e k b a ş la n g ıç g e ç ir g e n lik li N i- F e
pan (n), F r.: propane (m), Rus.: npo-
a la ş ım la r ı.
nan)
Açıklama: M ı k n a tı s l a n m a y a k a rş ı
F ırın a tm o s f e r le r i n d e k u l la n ı la n b ir
y ü k s e k d u y a r lığ ın is te n d iğ i y e r le r d e
h id r o k a r b o n , C .H X.
k u lla n ılır.
22179 sac, (İng.: sheet, A lm .: Blech (n),
22173 pevter, (İn g .: pew ter, A lm .: W eiss- F r.: tole (/), Rus.: moHKUü nucm;
m e ta ll (n), F r.: p o tin (m), R u s .: cn.ıac moHKonucmocaR cmanb)
Ha O.lOCRHHOU OCHOCC) M e ta l c in s in e b a ğ lı o la r a k d e ğ iş e n k a ­
İ ç in d e k a la y ın a n a b ile ş e n o ld u ğ u h e r ­ lın lık v e d a r lık ta k i in c e y a s s ı ü rü n .
h a n g i b ir a la ş ım . Açıklama: L e v h a d a n in c e o lu p
22174 pirinç, (İn g .: brass, A lm .: Kııpfer- g e n iş li k - k a lı n l ık o r a n ı y a k la ş ı k o la r a k
Zink-Legierung (/); Messing (n), F r.: 5 0 ‘d e n fa z la d ır.
laiton (m), R u s .: .lamyıib , nicenm aR 22180 saçma demir, (İng.: chilled shot,
Âiedb) A lm .:Hartgussschrot (m): Hartgııss-
B a k ır a s ıllı b a k ır - ç in k o a la ş ım ı. kies (m), F r.: grenaille (f) trempee,
Açıklama: K u m d a d ö k ü m p ir in ç le r i: Rus.: cmanbnaR öypocaR âpoöb)
C u % 7 0 - 8 0 , S n % 2 - 3 , P b % 0 ,5 - 2 ,5 , E r im iş d ö k m e d e m ir i su ü z e r in e d a m ­
k a la n Z n v e C u % 6 3 - 7 0 , P b % l - 3 , k a ­ la ta r a k e ld e e d ile n s a ç m a .

423
sanayi elması
22181 sanayi elması, (İ n g k o r t , A ln u :
B o rt (m), F r.: b o r t (m ), R u s ,: np o -
AlblUlJleHHblİl CLlAlCl'j)
S a n a y id e k u lla n ıla n e lm a s .
Açıklama: Y a p a y e lm a s l a r g e n e l l ik l e
s a n a y id e k u lla n ılm a k ü z e r e ü r e t i l m e k ­
ted ir.
22182 sıkışık grafitti dökme demir,
(İn g ,: com pcıcted g r u p b ite ccıst ıran:
v e rm ic ıd a r grcıphitc ra st, A ln u : G ııs-
se ise n (m ) m it z ıısa m m e n g e d ra e n g te
G ra p h it (m), F r,: f o n t e (f) d grcıphitc
(m ) v c rm ic ııla irc , R ııs ,:y n .ıo m u c u u b iû
cepbiü nycyu; o n u n c m n jıa cn u m n o co
cp cu fıım a )
K ır d ö k m e d e m ir in y a p r a k g ra fiti ile
k ü re s e l g ra fiti i d ö k m e d e m ir in k ü r e s e l
g ra fiti a r a s ın d a b ir g r a fit y a p ıs ın a s a ­
h ip o la n d ö k m e d e m ir.
Açıklama: G r a f itin ta m k ü r e s e l l e ş m e ­
si ö n le n e r e k k ü r e s e l g ra fiti i d ö k m e d e ­
m ir g ib i ü re tilir. K ü r e s e l g ra fiti i d ö k ­
m e d e m ir le k ır d ö k m e d e m i r a r a s ı n ­
d a ö z e llik le r e s a h ip tir. S ıc a k lık ş o k u ­
n a d a y a n ım is te n e n y e r le r d e ör. t o m ­
ru k k a lıp la r ı y a p ım ı n d a te r c ih e d ilir.
22183 silisyum, (İn g .: Silicon, A ln u : S i­
lilinin (n), Fr.: silicinin (m), R u s .:
KpcMiıun)
S im g e s i S i, a to m s a y ıs ı 14, a to m a ğ ır ­
lığ ı 2 8 ,0 8 5 o la n y a r ıi l e t k e n m e ta ls i.
Açıklama: T ü m d e v re le r y a da y o n ­
g a la r a s a h ip y a r ıile tk e n li c ih a z l a r ın en
ö n e m li e le m e n tid ir .
22184 siyah dövülgen demir, (İng-
blcıckhcart m a llc a h lc ccıst iron, A ln u :
s c ln v a rze r Tcm pcrgııss (in), F r.: fo n t c
(f) n u ıllc a h lc ci c o c ıtr (m ) ııoir, R u s .:
H cpnoccpdcm ibiîı kockuu lı\ vuvı)
B e y a z d ö k m e d e m i r o la r a k d ö k ü le n
v e y a n s ız b ir o r ta m d a k a r b o n s u z l a ş -
tır m a d a n t a v la n a r a k , k a r b ü r ü f e rr it v e
ısıl k a r b o n a d ö n ü ş t ü r ü l ü r k e n d ö v ü l ­
g e n h â le g e tir ile n d ö k m e d e m ir.
22185 siyanür bakırı, (İn g .: c y a n id c co p -
pcr, A ln u : C ycınitkupfcr (n), F r.: a l ­
ivre (m ) aıı e y a n u re (m ) ele p o ta s siıım
(m), R u s .: ifiıanuâ mcc) u)
T ek d e ğ e r lik li b a k ır v e s iy a n ü r k ö k ü n ­
d e n o lu ş m u ş k a r m a ş ık b ir iy o n iç e re n
a lk a li s iy a n ü r ç ö z e lt i s i n d e n , e le k tr o -
y ığ m a ile e ld e e d ile n b a k ır y a d a ç ö ­
z e lti.
424
22186 soda, (İn g .: so d a aslı, A lm .: N a tri-
u m c a rb o n a t (n); S o d a (f), F r.: c a rb o -
n a te (m ) d e so d iıım (m ), R u s .: K c u ib ip ı-
lllip O G llH H a H COÖü)
E s a s o la r a k k ü k ü r t g i d e r m e k v e c ü r u ­
fa a k ış k a n l ı k v e r m e k a m a c ı y l a k u l l a ­
n ıla n tic a ri k a lite s o d y u m k a r b o n a t.
22187 Standart altın, (İn g .: Standardgold.
A ln u : M ü n z fııss (m ); G o ld (n) m it
N o rm c u (pl), F r.: o r (m ) Standard.
R u s .: c m a u ö a p m n o c so.ıom o)
A ltın p a ra b a s ım ın d a k u lla n ıla n ,
A B D 'd e % 1 0 C u iç e r e n a ltın .
22188 sterlin gümüşü, (İn g .: s tc r lin g sil-
ver, A lm .: S te r iin g s ilb e r (n), F r.: ar-
g e n t (m ) stc rlin g , R u s .: m ıcm o e cep c-
6 po; c c p c d p o 925 n p o ö n ı)
E n a z % 9 2 ,5 A g iç e r e n , b e li r l e n m e y e n
g e ri k a la n m ik ta r ın ı ç o ğ u n lu k l a b a k ır
o ld u ğ u a la ş ım .
22189 sülfat, (İn g .: su lp h a te , A ln u : S ü lfa t
(n), F r.: s ü lfa tc (m), R u s .: c y .ib fa m )
K ü k ü r d ü n S 0 4 2 iy o n u h â lin d e o l u ş ­
tu r d u ğ u b ile ş ik .
Açıklama: Ö r. H , S 0 4 s ü lf ir ik a sit.
22190 SÜlfit, (İn g .: su lp h itc , A lm .: S ıılp h id
(n), F r.: su lfite (m), R u s .: cyjibcpum)
K ü k ü r d ü n SON iy o n u h â lin d e o l u ş ­
tu r d u ğ u b ile ş ik .
Açıklama: ör. N a , S 0 3 s o d y u m sü lfit.
22191 sülfür, (İn g .: su lp h id c , A lm .: S u lp h id
(n), F r.: sü lfü re (m), R u s .: cy.ibcpuö)
K ü k ü r d ü n -2 d e ğ e r lik li b ile ş ik le r i.
Açıklama: ör. H ,S , N a ,S , A g ,S .
22192 şerit, (İn g .: strip, A lm .: B a n d (n),
F r.: fc u illa r d (m), R u s .: no.ıoca)
M e ta l c in s in e b a ğ lı o la r a k d e ğ iş e n
k a lın lık v e g e n iş lik te , s a c d a n , d a r v e
y a s s ı h a d d e l e n m i ş ü rü n .
22193 şimşir, (İn g .: h o .uvood, A ln u : B ııch-
sb a u m (m), F r.: hu is (m ), R u s .: ccim-
ıııu m )
Ş i m ş i r g ille r d e n , s a r ım s ı r e n k li v e ç o k
s e r t b ir a ğ a ç ( B u x u s s e m p e r v i r e n s ) .
22194 takım çeliği, (İn g .: to o l stccl, A ln u :
IV crkzcııgstahl (m), F r.: cıcicr (m ) a
ou ti Is (m pl), R u s .: a u c m p y M c u n u n b -
ııau cm a.ib)
S e r tlik , to k lu k v e y ü k s e k s ıc a k lık d a ­
y a n ım ın a s a h ip , t a k ım y a p m a k t a k u l ­
la n ıla n b ir g r u p y ü k s e k k a r b o n ç e liğ i
v e a la ş ım lı ç e lik .

22195 tandır koku, (İng.: h e e h iv e coke,
A lm .: B ie n e n k o r b k o k s (m), F r:: c o k e
(m ) de fo u r (m ) â n ıc h e (/), R u s .:
yjibeeoû ko kc )
B i tü m ü n l ü k ö m ü r d e n t a n d ı r y ö n te m i
ile e ld e e d ile n , k o k l a ş m a iç in g e r e k li
ıs ın ın k o k u n k ıs m e n y a n m a s ı ile s a ğ ­
la n d ığ ı k o k .
Açıklama: G e n e l l i k le u z u n lifli y a p ıs ı
ile ta n ın ır.
22196 tanelenmiş metal, (İng.: granu-
la te d m e ta l A lm .: g e k ö r n te s M e ta li
(n) , F r.: metal (m) en grenailles (fpl),
R u s .: 3ep neumu Memaıuı)
E r im iş m e ta li b ir e le k y a d a d ö n e r
b ir t e k e r ü z e r in e d ö k e r k e n su ile s o ­
ğ u ta r a k e ld e e d ile n küçük to p a k la r
h â lin d e k i m e ta l.
22197 tellür, (İng. : tellu riu m , A lm .: Telluri-
um (n), F r.: tellu re (m ), R u s .: m ejuıyp)
S im g e s i T e, a to m s a y ıs ı 5 2 , a to m a ğ ır ­
lığ ı 1 2 7 ,6 0 o la n k ır ılg a n , g ü m ü ş r e n ­
g in d e m e ta ls i n a d ir to p r a k e le m e n ti.
Açıklama: A l a ş ı m l a r d a k a tk ı e le m e n ­
ti o la r a k v e y a r ıi l e t k e n l e r d e k u lla n ılır.
22198 Thomas demiri, (İng.: Thom as
iron, A lm .: T h o m a sro h e ise n (n),
F r.: f o n t e (f) T hom as, R u s .: j /c c j c j o
Tornaca)
% 2 fo s fo r, % 9 0 ,5 't a n a z s ilis y u m iç e ­
re n , T h o m a s d e ğ iş ti r e c i n d e ç e liğ e d ö ­
n ü ş t ü r ü l e c e k y ü k s e k fırın d ö k m e d e ­
m iri iç in A v r u p a 'd a k u lla n ıla n te r im .
22199 tıkız bakır, (İng.: coalesced cop-
per, A lm .: zusammengehalltes Kııp-
fer (n), F r.: cuivre (m) electrolyticpıe
coalesce, R u s .: opuKemupocauıuuı
mmoduan Meâb)
O k s ije n s iz , g e v r e k k a to t b a k ır ın ı ö ğ ü ­
tü p b i r ik e t le y e r e k , d a h a s o n r a b ir ik e t-
leri b a s ın ç a ltın d a i n d ir g e n a tm o s f e r d e
s i n te r le y ip s ıc a k iş le y e r e k e ld e e d ile n
b a k ır k ü tü ğ ü .
22200 toprak alkaliler, (İng.: a lk a lin e
earths, A lm .: E rd a lk a lie n (pl), F r.:
o x y d e s (m p l) a lc a lin o -te rre u x , R u s .:
ujenonnbie tcu ıu )
E le m e n tle r ç iz e l g e s i n d e IIA g r u b u n d a
b i r m e ta l.
Açıklama: B a r y u m , k a ls iy u m , s tr o n -
tiy u m v e r a d y u m u n o k s itle r i.
veım ikülit
22201 tunç; bakır-kalay, kurşunlu tunç;
top tuncu; onz metal, (İn g .: bron-
ze; copper-tin; leaded bronze; gun-
metal; ounce metal, A lm .: Bronze
(I); Kupfer-Zinn-Legierung (f), Fr.:
bronze (m); bronze (m) au plomb (m),
R u s .: öponsa; Meönoe ojıoeo; ocaun-
1400a nnan 6pon 3 a; nyıuennan öponsa;
Memaıuı yn 14uuoepuııuyaum)
İ ç in d e a z m ik t a r d a ç in k o y a d a f o s f o r
g ib i e le m e n t le r b u l u n a n y a d a b u l u n ­
m a y a n b a k ır a s ıllı b a k ır - k a la y a la ş ım ı.
Açıklama: B azı tu n ç la r d iğ e r e le ­
m e n tle r d e n d a h a a z k a la y iç e rir, ör.
m a n g a n t u n c u ( b a k ır - ç in k o v e m a n ­
g a n , k a la y , d e m ir ) . B ile ş im le r i: b a k ır -
k a la y C u - lO S n , k u rş u n lu tu n ç C u-
lO S n -lO P b ; C u - 5 S n - 9 P b ; C u - S n 5 - 2 0 ,
5Pb; C u -9 S n -1 5 P b , to p tu n c u Cu-
1 0 S n -2 , 2 5 Z n , k u r ş u n lu to p t u n c u C u -
5 S n -5 Z n 5 P b ; C u -7 S n -3 P b ; C u -3 S n -
8 Z n - 5 P b , o n z m e ta l C u - 5 S n - 5 P b - 5 Z n .
B a z ı ik ili b a k ır a la ş ım la r ı k a la y iç e r ­
m e d ik le r i h a ld e tu n ç d iy e a d la n d ırılır ,
ör. a lü m in y u m tu n c u , s i lis y u m tu n c u
v e b e r ily u m tu n c u . D iğ e r t a r a f ta n b a z ı
ö z e l b a k ır a s ıllı a la ş ı m la r a s l ın d a p i ­
rin ç o l m a l a r ı n a r a ğ m e n tu n ç d iy e a d ­
la n d ırılır. ör. m im a r lık tu n c u 57C u-
4 0 Z n - 3 P b v e tic a ri tu n ç 9 0 C u - 1 0 Z n .
22202 verev aydınlatma, karanlık alan
aydınlatması, (İn g .: oblicpıe illumi-
nation; dark field illumination, A lm .:
Dunkelfeldbeleııchtung (f), F r.: illu­
mination (f) oblique, R u s .: ookoooc
occeıijenue; oceeufenue npıı 3 ame\ı-
nemıoM nojıe)
M ik r o s k o p ta n u m u n e y e ç a r p a n ış ığ ın
g ö r ü n tü m e rc e ğ in e y a n s ım a d ığ ı ay­
d ın la tm a .
Açıklama: C i s m in ış ığ ı y a n s ıta n , s a ­
ç a n a y r ın tıla r ı s iy a h b ir z e m in d e a ç ık
r e n k te g ö r ü lü r ; d o ğ r u d a n a y d ın l a tm a ­
n ın te rs id ir.
22203 vermikülit, (İn g .: vermiculite, A lm .:
Vermiculit (m), F r.: vermiculite (f);
mica (m ) expanse, R u s .: cepvııiKy ıum)
Y a p ra k s ı v e m ik a m s ı, y a lıtım ö z e l l i k ­
leri o la n b i r m a d e n .
Açıklama: 9 5 4 ° C 't a ı s ı tı l d ığ ı n d a g e n ­
le ş e r e k g ö z e n e k li b i r y a p ı o lu ş tu r u r .
425
yalancı vektör

22204 yalancı vektör; eksenel vektör, re (m ) brüt, R u s .: ifeMeHmaijuoHHüH

(In g .:p se ııd o v c e to r; a x ia l vector,
Alm.: A c h s e n v e k to r (m), Fr.: v e e te u r
(m ) cucicıl; p s e u d o v e c te ıır (m), R u s ,:
nceadoaeK tnop; a kcuasımınıü eeıanop)
U y g u n d ö n ü ş ile v e k tö r g ib i ta ş ın a n ,
u y g u n o l m a y a n d ö n ü ş t e e k d ö n m e iş a ­
r e ti a la n d e ğ e r.
22205 yansımalı fırın bakırı, (İ n g .: tough
pitch copper Alm.: Zcihkupfer (n),
Fr.: cuivre (m) â oxyde (m) cuivreııx,
R u s. : mexHUHecKit mıcmcın .\tedb)
% 0 ,0 2 - 0 ,0 5 o k s ije n iç e r e n
y a n s ım a lı f ır ın d a a r ıtılm a s ı
e d ile n b a k ır.
22206 yapay dökme demir; bireşim­
li dökme demir, (İn g .: synthetic
cast iron; synthetic pig iron, Alm.:
synthetisches Gnsseisen (n); synthe-
tisches Roheisen (n), Fr.: fonte (f)
syntheticpıe, R u s .: cuıımemımecKiıü
uvcvh; cunmemımecKUu uyeyn a nyııı-
küx)
Ç e lik y ü k le r in g e n e l l ik l e
o c a k la rın d a k a r b o n la n m a s ı
e d ile n d ö k m e d e m ir.
22207 yarı durgun çelik, semikilled
(İn g .:
Steel, Alm.: halhheruhigter Stahl (m),
Fr.: aeier (m) semi-ealme; aeier (m)
sem i-effervesceı ıt, R u s .: na iyen oko û-
.ıtedb)
S e y r e ltik b a k ır s ü lf a t ç ö z e ltis i ile u z u n
s ü r e te m a s t a k a la n ç e lik h u r d a s ı ü z e ­
r in d e k i m y a s a l y ı ğ ıl m a s o n u c u t o p l a ­
n a n b a k ır.
22209 yüksek alaşımlı çelik, (İn g .: h ig h
a llo v Steel, A lm .: h o c h le g ie r te r S ta h l
(m ), F r.: a e ie r (m ) fo r te m e n t allie.
R u s. : ebieoKOJieeuposauHbiü cm ajı)
G e n e l l i k le % 1 1 'd e n f a z la k ro m ve
% 8 'd e n f a z la n ik e l iç e r e n ç e lik .
b a k ır ın 22210 yüksek dayanımlı çelik, (İn g .:
ile e ld e
higlı stre n g th Steel; h ig h te n sile
stre n g th steel, A lm .: h o c h fe s te r S ta h l
(m), F r.: a e ie r (m ) â h a u te r e s ista n c e
(j) (m e c a n iq u e ), R u s .: cbicoKonpoHuaH
em ajib)
Y ü k s e k d a y a n ı m lı ç e lik .
22211 yüksek sıcaklık çelikleri, (İn g .:
h ig h te m p e ra tu re steels, A lm .: \varm -
f e s t e r S ta h l (m), F r.: a e ie r (m ) p o u r
e m p lo i (m ) a u x te m p e ra tu re s (fpl)
e le k tr ik
elev ees, R u s .: OKajıuHocmoÜKan
ile e ld e
em aıib)
N i v e V k a tk ı e le m e n t le r i y le y a p ıs ı
k a r a r l a ş tı r ı la n , 5 0 0 d e r e c e s a n tig r a d a
k a d a r s ı c a k l ı k la r d a k u l la n ı la b i le n ç e ­
lik le r.

nem ema.ib) 22212 zift, (İn g .: p itc h , A lm .: P e c h (n), F r.:

Y e te rli o k s ije n g id e r m e s i y a p ıl m a m ı ş , b ra i (m ); p o ix (f), R u s .: M anan)
k a r b o n la te p k iy e r e k to m r u k t e p e s i n ­ K ö m ü r k a tr a n ın ı n y a d a b a z e n p e t r o ­
d e k i g ö z e n e k le r le k a tı l a ş m a b ü z ü lm e ­ lü n d a m ı t ıl m a a rtığ ı.
sin i k a r ş ıla y a c a k v e k a r b o n m o n o k s it Açıklama: D e m ir a s ıllı a la ş ım la r ın
a ç ığ a ç ık a r a c a k k a d a r o k s i j e n iç e r e n d ö k ü m le r i n d e o k s itle n m e y i ö n le m e k
ç e lik , b k tomruk iç in v e b a z e n b a k ır a s ıllı a la ş ım la r ın
22208 yığma bakır, (İn g .: e e m e n t copper, d ö k ü m ü n d e k ö m ü r t o z u y e r in e k u l la ­
Alm.: Z e m e n tk u p fe r (ıı), Fr.: c u iv ­ n ılır.

42 6
23001 açıölçer, (İn g .: goniometre, A lm .:
Winkelmesser (m), F r goniometre
(m), R u s .: eonuoMemp)
A ç ıla r ı ö lç e n a le t
23002 ağdalık; dinamik ağdalık; ki­
nematik ağdalık, (İn g .: visc o sity ;
d y n a m ic v isc o sity ; k in e m a tic viscosity,
A lm .: F lü s s ig k e its g r a d (m ); V isko sitâ t
(/); Z â h ig k e it (f) e in e r F lü s s ik e it (f),
Fr. : v is c o site (f); v is c o site (/) d y n a m i-
q u e; v is c o site (f) c in e m a tiq u e , R u s .:
6R3KOCMb; duHÜMUHeCKÜR 6R3KOCmb/
KuneMamuHecKüR ensKocmb)
S ıv ın ın , iç s ü r t ü n m e y e y a d a k e s m e
k u v v e tl e r i n e k a r ş ı d i r e n c in i n m ik t a r ı ­
n ı g ö s t e r e n b i r ö z e lliğ i.
A ç ık la m a : D i n a m i k a ğ d a lık , s ıv ın ın
b i r y ü z e y in i b i r d i ğ e r y ü z e y i n e p a r a ­
le l o la r a k b i r im h ız d a , b i r im m e s a f e
h a r e k e t e tt i r m e k iç in b ir im a la n a u y ­
g u l a n a n k u v v e ttir . B ir im i p o i z ( p o is e )
d ir, s ıv ın ın , s a n t im e tr e k a r e d e 1 d in d e ­
ğ e r in d e k i t e ğ e t s e l g e r ilm e a ltın d a , b e ­
h e r s a n t im e tr e d e 1 c m /s h ız ile a k tı ­
ğ ı d u r u m u b e lir tir . P = 0 , 1 N . s /m 2.
K i n e m a t ik a ğ d a lık d in a m i k a ğ d a lığ ın
y o ğ u n l u ğ a o r a n ıd ır , s to k ( S t) ile if a d e
e d ilir. 1 S t = 1 c m 2 / s.
23003 akış bilimi, (İn g .: rheology, A lm .:
R h e o lo g ie (f), F r.: rh e o lo g ie (f), R u s .:
peojıoeuR )
M a d d e n in b iç im d e ğ iş ti r m e s in i ve
a k ış ın ı in c e l e y e n b i li m d a lı.
23004 akış perdesi, (İn g .: baffle, A lm .:
U m le n k u n g (j), F r.: c h ic a n e (f), R u s .:
nepeeopoÖ Ka; OKpau)
A k ış ı s a p tır a n , d e n e t l e y e n , a y a r la y a n
p e rd e .
23005 akışkan yatak, (ing.: fl u id i s e d bed,
Alm.: F lie s s b e tt (n), W irb e lb e tt (n),
F r.: p a li e r (m ) h y d ro sta tiq u e , R u s .:
nceedoooiCUJfceHHbiü cjioü)
T o z , ta n e , k ü ç ü k p a r ç a c ı k h â li n d e k i
m a d d e n i n a lt t a n g e le n b i r g a z a k ış ı ile
iç in d e a s ıltı h â li n d e b u l u n d u ğ u s ilin -
d ir ik k a p .
A ç ık la m a : H a s s a s d ö k ü m d e s e r a m i k
t o z la r ı ile s a lk ım k a p la m a d a , ıs ıtıla n
s e r a m ik to z l u o r t a m i ç in d e ıs ıl i ş l e m ­
d e y a d a to z tu tm a iş l e r i n d e k u lla n ılır .
23006 akışkanlık, (İng.: fludity, Alm.:
Fliessvermögen (n), F r.: fluidite (f),
R u s .: meKyuecmb)
S ıv ın ın a k m a ö z e lliğ in i b e li r t e n , a ğ d a ­
lığ ın te r s in i if a d e e d e n b i r te r im .
23007 akümülatör; akımtoplar; akü,
(İng.: a c cu m u la to r, Alm.: S p e ic h e r
(m), F r.: a c c u m u la te u r (m ), R u s .: cik-
KyMyjiH m o p )
1. G a z y a d a s ıv ıy ı g e n e l l ik l e , g e r e k t i ­
ğ i n d e k u l la n m a k ü z e r e g e ç i c i b i r s ü re
iç in m u h a f a z a e tm e k a m a c ı y l a k u l ­
l a n ıla n h a z n e . 2. E le k t r iğ i k im y a s a l
e n e r ji o l a r a k b i r ik t i r e n b i r c ih a z .
A ç ık la m a : E le k t r ik e n e r jis i g e r e k ­
t iğ i n d e l e v h a l a r b i r e le k t r i k d e v r e ­
si ile b i r le ş t i r il i r v e t o p la n m ış k i m y a ­
sa l e n e r ji e le k t r i k e n e r jis i o la r a k a ç ığ a
ç ık a r. İ y o n l a ş tı r ı c ı b i r s ıv ı ( e le k tr o l i t)
iç in d e k i ik i le v h a ( e le k tr o t ) a r a s ı n d a n
a k ım g e ç i r il e r e k y ü k le n ir .
23008 alarm; tehlike işareti, (İng.: a la rm ,
Alm.: A la r m (m ); N o ts ig n a l (n), F r.:
a la r m e (f); a le r te (f), R u s .: m p eeo ea ;
cuenajı m p eeo eu )
K a z a y a d a t e h l i k e d u r u m u n d a d ik k a t
y a d a y a r d ım i s te m e s e s i y a d a iş a r e ti.
427
alev

23009 alev; yalaz, (İ n g .: ficime, A lm .: t e p k im e y i ö n l e m e k iç in b u b ö l g e y ü ­

F la m m e (/), F r.: fîa m m e (f), R u s .: z e y in e u y g u la n a n m a lz e m e . 3. S e r t le ­
n.UlMH) h im d o lg u m a l z e m e s in i n is t e n i l m e y e n
Y a n a n v e ış ık v e r e n g a z la r ın d e ğ iş ik y e r le r e a k m a s ın ı ö n le m e k iç in k u l la ­
b iç im v e b ü y ü k lü k te u z a n a n k o lu . n ıla n m a lz e m e .

23010 algoritma, (İn g .: a lg o rith m , A lm .: 23018 ara kesit, (İn g .: cro ss sectio n , A lm .:
R e c h e n re g e l (/); A lg o r ith m u s (m), F r.: Q n e rse h n itt (m ), F r.: c o u p e (f), R u s .:
a lg o rith m e (m), R u s .: c m o p u ım ı) n o n e p e m to e c en en u e)
B ir p r o b le m i b e lirli s a y ıd a b a s a m a k ­ 1. B ir d ü z le m le k e s ile n ü ç b o y u t lu b ir
la rla ç ö z m e k iç in k u l la n ıla n k u r a lla r c is m in k e s ilm e y ü z e y i. 2. I ş ın ım la r ın
d iz is i, y ö n te m . ü z e r in e d ü ş tü ğ ü p a r ç a c ı k l a r ı e t k i l e d i ­
ğ i a la n .
23011 alt simge, (İn g .: sııh scrip t, A lm .: ti-
e fg e s te llte r In d e x (m ), F r.: in d ic e (m), 23019 ara sacı, (İn g .: shim , A lm .: d ib i­
R u s .: noöcm pom ibiıı; cyfnm deK c) n e B e ila g e (f), F r.: e h em is e (f);
s e p a r a te n r (m ), R u s .: npoKJiaÖKa)
B ir h a rf, sa y ı y a d a iş a re ti a ltın a y a z ı l ­
m ış b ir d iğ e r s a y ı, h a r f y a d a iş a re t. İki y ü z e y a r a s ı n a u y u ş m a y ı, a y a r ı s a ğ ­
la m a k iç in k o n u la n in c e m a lz e m e p a r ­
23012 altılı, (İn g .: h exad, A ln ı.: h exa d e, F r.:
ç a s ı.
a six a x e s (m pl), R u s .: laecm epK ü)
23020 ara yüzey enerjisi, (İn g .: in te rfa c e
1. A ltılı g r u p y a d a se ri. 2. A ltı d e ğ e r ­
energy, A lm .: G re n zflâ c h e n e n e rg ie
lik li e le m e n t y a d a k ö k .
(İ), F r.: e n e rg ie (f) d e s u r fa c e (f) d e
23013 ambar; depo, (İn g .: hi/ı, A lm .:
se p a r a tio n (f), R u s .: onepeım mcmc -
K iih el (n); Lcıger (n), F r.: h e n n e (f),
(jm io n o ro asaU M oâeücm m m )
R u s .: CK.ıad)
A y n ı f a z iç in d e iki b e n z e ş ik b ö lg e a r a ­
M a lz e m e , k u m , v a k it s a k la m a k iç in
s ın d a a y k ır ı y e r le ş i m in y e r a ld ığ ı s ı ­
k u lla n ıla n k a p a lı b ir yer.
n ır d a y a d a iki fa z a r a s ın d a k i (ör. sıvı
23014 angstrom, (İn g .: a n g stro m , A lm .: v e k a tı) s ın ır d a d ü z e n s iz li ğ i n , a to m
A n g sto r m (m), Fr.: a n g stra n n (m), u y u m s u z lu ğ u n u n y o l a ç tığ ı e n e rji.
R u s. : a m em p eM ) Açıklama: B irim i g e n e l l ik l e e rg
10 1(1 m y a d a 0,1 'ıım y e e ş it b ir d o ğ r u ­ c n r 'd i r .
sal b o y u t ö lç ü m b irim i. 23021 aralık, (İn g .: e İcara nce, A lm .: S p ie l
Açıklama: A to m la r a ra s ı m e s a f e le r in (n), F r.: je n (m), R u s .: sasop, npoMC-
v e d a lg a b o y la r ı g ib i k ü ç ü k m e s a f e le ­ jfcym oK )
rin ta n ı m la n m a s ı n d a k u lla n ılır. Y an y a n a d u r a n ik i p a r ç a a r a s ın d a k i
23015 anlatım, (İn g .: e x p re ssio n , A lm .: m e sa fe .
A n sd rııc k (m), F r.: e x p re ssio n (f), 23022 arka fon; arka plan, (İn g .: h a ck-
R u s .: dbipcu/cenue) gro ıın d , A lm .: H in te r g ru n d (m), F r.:
S ö z , h a r e k e t y a d a s e m b o ll e r le a ç ı k l a ­ fo n d (m ); a rr ie re -p la n (m), R u s .:
ma saânııu n/ıcın, cfum)
23016 anma, (In g .: n o m in a l, A lm .: n o m in a l, B ir o la y ın a r k a s ı n d a k i, a ltın d a k i y a d a
F r.: n o m in a l, R u s .: noMiıncuibUbiİı) o o la y a y o l a ç a n o l a y l a r k o ş u l l a r v b .
S a d e e e a d ı v e ş e k li ile b e lli o la n g e r ­ 23023 asıltı, (İn g .: c o llo id s; e o llo id a l
ç e k o lm a y a n . m atericıl, A lm .: K o llo id e (nplj,
23017 anut; direngen, (İn g .: resist, A lm .: F r.: c o llo ıd e s (m p l); m a tie r e s (fpl)
A b d e c k la c k (m), D e c k m itte l (n), F r.: eollo'idal es, R u s .: Ko.uıoııâbi;
n ıa tiere (f) d e p ro te e tio n (f), R u s .: Kojuıondubiü M am epncuı)
M acKiıpoaoHuoe n c m p u m u e ) B ir d i ğ e r s ıv ı, g a z y a d a k a tı o r ta m d a
1. K a to t y a d a k a p la m a a s k ı s ı n a y ü ­ d ib e ç ö k m e y e c e k y a d a ç o k u z u n z a ­
z e y le r in in ile tk e n liğ in i k a ld ır m a k iç in m a n d a ç ö k e c e k ş e k ild e d a ğ ıl m ış s ıv ı,
u y g u la n a n m a lz e m e . 2. K im y a s a l y a g a z y a d a k a tı m a d d e .
d a e le k tr o k im y a s a l s ü r e ç le r d e b ir p a r ­ Açıklama: P a r ç a c ığ ın d a v ra n ışı­
ç a n ın b e lirli b ir b ö l g e s in d e k im y a s a l nı yüzey k u v v e tle r i b e li r l iy o r s a

42 8
 b a sın ç k a ts a y ısı

( l m i k r o n ’d a n k ü ç ü k s e ) d a ğ ıltı b o y u ­ B i r to z m e t a lü r j is i sıkıtı y o ğ u n lu ğ u ­
t u n d a d e n ir. 1 -4 4 m ik r o n a r a s ın d a k i n u n a y n ı b i le ş i m d e k i m e t a li n m u tl a k
p a r ç a c ı k l a r to z , 4 4 m i k r o n ’d a n b ü y ü k , y o ğ u n l u ğ u n a o r a n ı, g e n e l l ik l e y ü z d e
d a v r a n ı ş l a r ı n ı y e r ç e k im i k u v v e ti n i n o la r a k if a d e e d ilir.
b e li r l e d i ğ i p a r ç a c ı k l a r ta n e a d ın ı alır. Açıklama: S ta n d a r t, k a tı v e s ı v ı la r
23024 asit, (Ing.: acidic; acid, Alm.: Sâure iç in g e n e l l ik l e su , g a z l a r iç in h a v a ­
(f), F r.: acide (m), Rus.: kucjioiîioo - dır. S t a n d a r d ın s u o l m a s ı h â li n d e b a ğ ıl
öpasyfoufuü/ Kucjıoma) y o ğ u n l u k s a y ıs a l o l a r a k ö z g ü l a ğ ır l ı ğ a
S u d a ç ö z ü n d ü ğ ü n d e h i d r o je n iy o n la r ı e ş i tt i r v e k g / d m 3 o l a r a k v e rilir. G a z l a r
(H + ) v e r e n k im y a s a l m a d d e . iç in s ta n d a r t 0 ° C 't a , 7 6 0 m m H g b a ­
Açıklama: B a z ik lik s a y ıs ı T d e n k ü ­ s ın c ı a ltın d a v e 1, 2 9 3 k g / m 3 k ü t l e s i n ­
ç ü k o la n m a d d e ( c u r u f v e g ü ç e r i r d a ­ d e k u r u h a v a d ır.
h il). b k . baziklik sayısı. 23030 bağlaç, ( in g .: fittings, A lm .: Rohr-
23025 askılı götürücü, (İng.: cable con- verbindestück (n), F r.: raccord (m),
veyor, Alm.: Schaukelförderer (m) mit R u s .: coeöuHumejibHbie d e m a n u )
Zugseil (rı), F r.: trarısporteur (m) a B o r u la r ı b i r b ir i n e e k le m e d e k u l la n ı la n
câble (m), Rus.: Kcmamuhiü Komeüep) ç e ş itli ş e k ille r d e k i p a r ç a la r .
K a b lo la r a ta k ılı k a n c a , s e p e t v b ile 23031 bakışım; simetri, (İn g .: symmetry,
y ü k t a ş ım a k ta k u l la n ı la n s is te m . A lm .: Symmetrie (f), F r.: symetrie (f),
23026 ateşölçer; termometre, (İng.: R u s .: cuMAiempua)
pyrometer; thermometer, Alm.: Pyro- B ir e k s e n in h e r ik i ta r a f ın d a k i p a r ç a l a ­
meter (n); Thermometer (n), F r.: rın b i r b ir in in a y n ı o lm a s ı d u r u m u .
pyrometre (m); thermometre (m), 23032 bakışımlı; simetrik, (İn g .: symmet­
Rus.: nupoAiemp; mepAioAiemp) rie ; symmetrie al, A lm .: sym meetrisch,
S ıc a k lık ö lç m e y e y a r a y a n a le t. F r.: symetrique, R u s .: cıiMMempım-
Açıklama: B ir in c i te r im y ü k se k sı­ Hbiû/ cuMAtempunecKiıü)
c a k lık la r ı, ik in c i te r im o r ta v e d ü ş ü k B a k ış ım a s a h ip o la n .
s ıc a k lık la r ı ö lç m e y e y a ray a n a le t le r
23033 bakışımsız, (İn g .: asymm etric,
iç in k u lla n ılır .
A lm .: asymm etrisch, F r.: asym etriqııe,
23027 baca, (İng.: flue, Alm.: Feuer- R u s. : acuMAiempımHbiû)
zug (m), F r.: carneau (m), Rus.: B ir e k s e n in h e r ik i ta r a f ın d a k i p a r ç a l a ­
e o 3 d y x o o m e o Ö H a H m p y ö a , d b iM O x o â )
rın b i r b ir i n d e n f a rk lı o lm a s ı d u r u m u .
F ır ın la r d a y a d a o c a k l a r d a y a n m a g a z ­
23034 bar, (İn g . : bar, A lm .: B a r (m), F r.: b a r
la r ın ın y a d a d u m a n ın d ış a r ı ç ık tığ ı
(m), R u s .: 6 a p (e d u n u p a d a e n e n a n )
yer.
105 P a d e ğ e r i n d e k i b a s ın ç b ir im i.
23028 bağıl nem, (ing.: relative hıımi-
dity, Alm.: relative Feuehtigkeit
Açıklama: cgs b i r im l e r s is te m in d e
1 d i n /c m 2, 0 ,9 8 6 9 2 a tm o s f e r .
(f), F r.: humidite (f) relative, Rus.:
omHocumefibHaH (ijuutaıocmb) 23035 basaç; kompresör, (İn g .: comp-
B e lirli b i r s ıc a k l ı k ta h a v a d a k i s u y u n
ressor, A lm .: Verdiehter (m), F r.:
d e r iş im i n in a y n ı s ıc a k lık ta k i d o y m a
eompresseur (m ), R u s .: Kosınpeccop)
d e r iş im i n e o r a n ı. Y ü k s e k b a s ı n ç a lt ı n d a ( g e n e llik le
y ü k s e k h a c im d e d e ğ il) g a z o lu ş t u r a n
23029 bağıl yoğunluk,(İng.: relative
c ih a z .
density; density ratio, Alm.: relative
Dichte (f); Dichteverhâltnis (n), F r.: 23036 basınç, (İn g .: pressure, A lm .: Druck
densite (f); densite (f) relative, Rus.: (m ), F r.: pression (f), R u s .: daajıenue)
omHocumejibHaH ruıomuoernb; koac/)- B ir y ü z e y e d ik o la r a k u y g u la n a n k u v ­
(f)uquenm nnoınnocmu) v e tin y ü z e y in a la n ın a b ö l ü m ü ile e ld e
1. B ir m a d d e n in b e lir li b i r h a c m in in e d ile n d e ğ e r.
k ü t le s i n i n a y n ı k o ş u l l a r a lt ın d a k i, a y n ı 23037 basınç katsayısı (sadece gaz­
h a c i m d e k i s ta n d a r t o la r a k s e ç ile n b ir lar için kullanılır), (İn g .: pressu­
b a ş k a m a d d e n in k ü t le s in e o r a n ı. 2. re coefftcient, A lm .: Volumenaus-

429
b a sın ç ö lç e r
d e h n u n g sk o e ffizie n t (m ) fü r G a se
(tipi), F r.: e o e ffic ie n t (m ) r e la tif
( d ’a ııg m e n ta tio n (f) d e p r e s s io n (])),
R u s .: K03(jj(j)ui{ueHm d u tu e m m )
B a s ın ç ta k i b a ğ ıl d e ğ iş im i n s ı c a k l ı k ta ­
ki d e ğ iş im e o ra n ı.
Açıklama: G a z la r ın ç o ğ u iç in k a ts a y ı
1 /2 7 3 ’tü r.
23038 basınçölçer, (İn g .: m a n o m eter,
A lm .: D rııc k m e s se r (m ); M a n o m e te r
(n), F r.: m a n o m e tre (m), R u s .: m ü h o -
.nernp)
B a s ın ç ö lç m e k te k u lla n ıla n a le t.
23039 başarım, (İn g .: p e rfo rm a n e e , A lm .:
G elin g e n (n); Et f o l g (m), F r.: p e r ­
fo r m a n c e (f), R u s .: noKa'sameıib d e n ­
m en hfiocm u)
Y a p m a , y e r in e g e tir m e , b a ş a rm a .
23040 bayrak direği, (İn g .: sp in d le , A lm .:
S p in d e l (f), F r.: a r bre (m ) d e tro u sse-
au (m), R u s .: lum ındejib)
1. B ir m a k in e n in ü z e r in e k e s ic i y a d a
ta ş la m a te k e r in i n b a ğ la n d ığ ı d ö n e r
m ili. 2. K a l ıp la m a d a ü z e r i n e s ü p ü r m e
m a s ta r ı b a ğ la n a n m il.
23041 bekleme süresi, (İn g .: d w e ll tim e,
A lm .: V en v e ilze it (f); S te h z e it (f),
F r.: te m p s (m ) d e m a in tie n (m), R u s .:
epc.\ ih e bi d ep 3tem ı )
B e lirli b i r s ü r e c in t a m a m l a n m a s ı iç in
b ir iş le m y a p ıl m a d a n b e k le n e n s ü re .
Açıklama: ör. b a s ın ç lı d ö k ü m d e k a lı ­
b a b a s ıla n m e ta lin k a lıp a ç ı l m a d a n k a ­
lıp ta b e k le tild iğ i s ü re .
23042 bel, (İn g .: beli, A lm .: B e ll (n), F r.: b e l
(m), R u s .: Gen (eduııuifa u m e p e n u H ))
S i n y a lle r in y a d a s e s in k u v v e t d ü z e y i ­
n i b e li r t m e k te k u lla n ıla n b ir b ir im .
Açıklama: B e l s a y ıs ı (B ) k u v v e tl e r i n
o r a n ın ın a d i lo g a r itm a s ı o la r a k v e r il e ­
b ilir. B = lo g ( p ] / p 2). p! v e p 2 s ır a s ı y la
b a ş la n g ıç v e s o n k u v v e t d ü z e y le r id ir .
23043 benzeşik, (İn g .: homogeneous,
A lm .: homogen, F r.: homogene, R u s .:
eoMoeemibriı)
B e n z e r k a r a k te r , y a p ı y a d a b i le ş i m d e
o la n .
23044 benzeşim, (İn g .: sim ıd a tio n , A lm .:
S im u la tio n (f), N a e h b ild u n g (f), F r.:
s im ıd a tio n (/), R u s .: M o d en u p o ea n u e)
G ö r ü n t ü y a d a d a v r a n ı ş ı y a p a y o la r a k
t a k lit e tm e .
Açıklama: Y ü z e y s e l b e n z e tm e .
4 30
23045 biçim bilimi; biçimleniş, (İn g .:
morphology, A lm .: Morphologie (f),
F r.: morphologie (f), R u s .: Mopfono-
eıiH)
B ir o r g a n iz m a n ın , b ir c is m in y a d a p a r ­
ç a la r ın ın m ü ş te r e k b iç im i v e y a p ıs ı.
23046 biçimsel, (İn g .: morphological,
A lm .: morphologisch, F r.: morpholo-
gique, R u s .: MopfojıoeunecKuü)
B i ç i m le n i ş l e ilg ili.
23047 bileşen, (İn g .: in g red ien t, A lm .:
B e sta n te il (m ); K o m p o n e n te (f), F r.:
in g r e d ie n t (m ), R u s .: KOMtıonenm)
B i r k a r ış ım d a k i e le m e n t le r d e n , b i l e ­
ş e n le r d e n b ir is i.
23048 bilyeli yatak; masuralı yatak,
(İn g .: ro llin g e le m e n t bea rin g , A lm .:
ro lle n d e L a g e (f), F r.: ro u le m e n t
(m ) d b ille s (fpl), R u s .: pojıuK oebiü
nodıuunm iK , p o n u m e a H o n o p a )
B i r b ir i n e g ö r a g ö r e c e li h a r e k e t e d e n
p a r ç a la r ı n ın b i r b ir l e r i n d e n k ü r e y a d a
d a ir e ş e k lin d e k i y u v a r la n a n b i ly e le r le
a y r ıld ığ ı y a ta k .
23049 bireşimli; yapay, (İn g .: synthetic,
A lm .: künstlich, F r.: synthetique,
R u s .: cuH inem ım ecK uü)
1. E le m e n tle r d e n y a d a d a h a b a s i t b i ­
l e ş ik le r d e n o lu ş a n b ile ş ik . 2. İ n s a n t a ­
r a f ı n d a n y a p ıl m ış o la n .
23050 birincil hava, (İn g .: p r im a r y ait:
A lm .: P r im â r lu ft (f); Z e r s ta u b e r lu ft
(f), F r.: a ir (m ) p rim a ire , R u s .: n e p -
eUHHblÜ 603dyx)
1. Y a k ıtı k ıs m e n y a d a ta m a m e n g a z ­
l a ş tır m a k iç in v e r ile n h a v a . 2. Y a k ­
m a ç t a sıv ı y a d a g a z y a k ıtı d a ğ ıta n ,
to z h a li n e g e ti r e n v e t a ş ıy a n h a v a .
23051 birincil metal, (İn g .: p r im a r y m e ­
ta l (G B ); virgin m e ta l (U SA ), A lm .:
H ü tte n m e ta ll (n); H ü tte n le g ie r u n g (f),
F r.: m e ta l (m ) neuf, R u s .: n e p sım n b iü
M e m a j u ı (B E ); caM opodnbiû M em ann
(CU1A))
F i l iz d e n e ld e e d ile n , h u r d a k a tı l m a m ış
m e ta l.
23052 birleşme oram; birleşme bilgisi,
(İn g .: sto ic h io m e try , A lm .: E le m e n -
te n m e s s u n g (f); S to k io m e tr ie (f), F r.:
sto e c h io m e tr ie (f), R u s .: cm exuoM e-
m pım )

A ğ ı r l ık y a d a h a c i m o la r a k k im y a s a l
b i r le ş m e y a d a b u n a a it b ilg i.
23053 birliktelik, (İn g .: co m b in a tio n , A lm .:
K o m b in a tio n (f), F r.: c o m b in a is o n (f),
Rus.: kom6 uhcu{uh)
B i r a r a d a o lm a , b i r a r a d a o la n ö z e l l ik ­
ler.
23054 bitim resmi; bitmiş parça resmi,
(İ n g .: finish machined drawing, A lm .:
F ertigteilzeichnung (f), F r.: dessin (m)
de definition (f), Rus.: doKonneHHbiü
nepmeote; nepmejfc doKonnennozo
d emam)
B itm iş h a ld e k i p a r ç a n ın b ü t ü n ö l ç ü l e ­
r in i a ç ık o l a r a k b e li r t e n re s im .
Açıklama: M a lz e m e ve m e k a n ik
ö z e llik le r i, b o y u t h o ş g ö r ü l e r in i g e r e k ­
tiğ in d e y ü z e y l e r i n b i r b ir i y l e g e o m e t ­
r i k b a ğ ın t ı s ı n ı v e y ü z e y iş le m e k a li ­
te s in i iç e rirle r. B u r e s im a y n ı z a m a n ­
d a m ü ş te r i ile ü r e tic i a r a s ı n d a b a ş v u r u
b e lg e s id ir .
23055 bobin, (İn g .: b o b b in , A lm .: B o b in e
(f), S p u le (f), F r.: b o b in e (f), Rus.:
öoöuna)
İ ç in d e n e le k t r i k a k ım ı g e ç e n y a l ı t ı l ­
m ış te l h a lk a .
23056 boşalım, (İn g .: d isch a rg e, A lm .:
E n tla d u n g (/), F r.: d e c h a rg e (/);
d e c h a rg e m e n t (m), Rus.: p a sp n d )
D ış a r ı a tm a , d ış a r ı v e r m e , b o ş a ltm a .
23057 boyut, (İn g .: d im e n sio n ; size, A lm .:
D im e n sio n (f); M a s s (n); A b m e s s u n g
(f), F r.: d im e n sio n (f); c o te (f), Rus.:
eenuHuna, pasMep)
U z u n lu ğ u n b e lir li b i r b ir im le if a d e
e d ile n s a y ıs a l d e ğ e r i.
23058 bozunma, (İn g .: decomposition,
A lm .: A b b a u (m ), Zerlegung (f), F r.:
decomposition (f), Rus.: deKOMno3iı-
qun)
B ile ş e n l e r i n e y a d a e le m e n t le r i n e a y ­
rılm a .
23059 brüt kalori değeri, (İn g .: g ro s s ca-
lo rific value, A lm .: B r e n n w e r t (m );
o b e re r H e iz w e r t (m ), F r.: p o u v o ir (m )
c a lo rifiq u e sü p e r ie u r â p r e s s io n (f),
Rus.: Bbicıuan m enjıom eopnaH c n o -
C O Ö H O C m b)
K a tı, sıv ı y a d a g a z h â li n d e k i y a k ıt ­
la r ın s a b it b a s ı n ç t a b i r im k ü tle l e r i n in
y a n m a s ı ile a ç ığ a ç ık a n ısı.
çan fırın
Açıklama: Y a k ıtın v e y a n m a ü r ü n l e ­
r i n in b a ş l a n g ı ç v e s o n d u r u m la r ı n d a
s ıc a k lık v e b a s ı n c ı n 0 ° C v e 7 6 0 m m
H g o l d u ğ u v e a ç ı ğ a ç ık a n s u y u n t a m a ­
m ıy la y o ğ u n l a ş tı ğ ı k a b u l e d ilir. A ç ı ğ a
ç ık a n ısı k a ti l a r iç in k ilo k a l o r i/ k i lo g -
r a m , s ıv ıla r iç in k i lo k a l o r i/ l it r e , g a z
h â lin d e k i y a k ıt l a r iç in k i lo k a l o r i/ n o r -
m a l m e t r e k ü p c in s in d e n v e rilir.
23060 buharlaşma, (İn g .: e v a p o ra ti-
on, A lm .: V erd a m p fu n g (/), F r.:
e v a p o ra tio n (f), R u s .: u c n a p e n u e )
S ıv ı y a d a u y g u n b a s ı n ç v e s ıc a k l ı k ta
k a tı a to m l a r ı n ın d i ğ e r a to m l a r l a y a p t ı ­
ğı b a ğ la r ı k o p a r a r a k s e r b e s t h â le g e l ­
m e le ri.
23061 buyduraç, (İn g .: c ryo sta t, A lm .:
K r y o s ta t (m ), F r.: c ro y s ta t (m ), R u s .:
K puocm am )
D e ğ iş m e y e n b i r d ü ş ü k s ıc a k l ı k e ld e
e tm e k iç in k u l la n ı la n , d ü ş ü k s ıc a k l ı k ta
k a y n a y a n b i r s ıv ıy ı, ör. s ıv ı a z o tu i ç e ­
re n b ir k ap .
23062 büzmeli geçme, (İn g .: s h r in k f i t ,
A lm .: S c h r u m p fs itz (m ), F r.: a jlis­
te m e n t (m ) p a r fr e tta g e (m ), R u s .:
eopm an nocadm )
D ış ta k i p a r ç a y ı ıs ıta r a k , iç te k i p a r ç a y ı
g e n e l l ik l e o d a s ı c a k l ı ğ ın d a tu ta r a k y a ­
p ıla n b i r s ık ı g e ç m e .
23063 cihaz, (İn g .: e q u ip m e n t, A lm .: A p p a -
r a tu r (f); G e râ t (n), F r.: e q u ip e m e n t
(m ), R u s .: o ö o p y ö o e a n u e )
B e lir li b i r iş i y a d a a m a c ı g e r ç e k le ş t i r ­
m e k iç in g e r e k li m a k in e , a le t.
23064 çalkala(n)ma, (İn g .: agitation,
A lm .: R ü h re n (n), F r.: agitation (f),
R u s .: ecm pKK ueanue, nepeMeıunea-
nue)
K a r ış tır m a .
23065 çalkalayıcı; karıştırıcı, (İn g .: a g i-
tator, A lm .: A n s tifte r (m ), F r.: a g ita te -
u r (m ); m e n e u r (m ), R u s .: MeuıajiKa)
Ç a lk a l a y a r a k k a r ış tı r a n m a k in e y a d a
c ih a z .
23066 çan fırın, (İn g .: to p -h a t fu r n a c e ;
c o v e r fu r n a c e , A lm .: H a u b e n o fe n
(m ), F r.: f o u r (m ) â c lo c h e (f), R u s .:
K O JlO K O JlbH an n C M b )
Y a n y a n a d iz ili, s a b it b i r k a ç h a z n e y i,
ıs ı tm a e le m e n t le r i n i i h tiv a e d e n ç a n
ş e k l in d e b i r ü s t k a p a k l a s ır a y la k a p a ­
t a r a k ıs ı tm a y a im k â n v e r e n fırın .
431
çatkı

23067 çatkı, (İng.: a ssem b ly, A lm .: A u fb a u 23072 çeneli makas, (İng.: a llig a to r;
(m ); M ontcıge (f), F n : a ss e m b la g c a llig a to r sh e a r; le v e r shear, A lm .:
(m), R u s .: eö o p o m ıa n e d u u u u a ) S e h ro ttse h e re (f); K ro k o d ilsc h e -
P a r ç a l a n b ir a r a y a t u tt u r u l a r a k o l u ş t u ­ re (/), F n : e ro c o d ile (m), R u s .:
cu u u ea m o p n b iü nojıenuııa)
r u lm u ş b ir b ü tü n , a n a p a r ç a .
B ir u ç ta n m a f s a llı a ğ z ı ile h u r d a y a d a
23068 çatma; toplama, (İng.: a s s e m b le ,
sa ç k e s m e k te k u lla n ıla n m a k a s .
A lm .: M ontcıge (f), F r.: a s s e m b le /;
R u s. : KOM/ıo/ıocuımb)
23073 çevresel, (İng.: a m b ie n t, A lm .: U m -
g e b ıu ıg s (j); u m g e b e n d , F n : a m b ia n t,
P a r ç a la r ın ı b ir a r a y a t u ttu r a r a k b ir a n a
R u s .: oK pyjK V ioufuıı)
p a r ç a y ı y a d a b ü tü n p a r ç a y ı o l u ş t u r ­
Ç e v r e l e y e n a la n y a d a ç e v re .
m a.
23074 çevrimli, (İng.: evelie, A lm .: z y k l is e h ,
23069 çekiçli değirmen, (İng.: ham m er F n : evelicpıe, R u s .: ııUKJiımeeKiııı)
m ili, A lm .: H a m m e rm ü lıle (j), F n :
B irb iri a r k a s ın a , b e lir li a r a l ık l a r la t e k ­
b ro y e u r (m ) â m a r te a u s (m pl), R u s .: r a r e d e c e k ş e k ild e m e y d a n a g e le n .
.u a ıo m ro cu m M eşumuna)
23075 çizelge; tablo, (İng.: table, A lm .:
B ir d e lik li t a m b u r iç in d e m e k a n ik o l a ­ Tabelle (f), F n : ta b le a u (m), R u s .:
rak h a r e k e t e ttir ile n ç e k iç le r in m er­ m aC m nıa)
kezkaç e tk is iy le p a r ç a la r ı sa v u rara k D ik e y s ü t u n la r d a s ır a la n m ış s a y ıs a l
ö ğ ü ttü ğ ü d e ğ ir m e n . d e ğ e rle r vb.
23076 çizem, (İng.: eh a rt; p lo t, A lm .: K a r -
te (j); g r a p h is e h e D a rste llıın g (f),
F n : e a rte (f); gra p h icp ıe (m), R u s .:
'/epm e, ve */ cpa (j) u r)
B e lirli b ir k o n u d a ör. h a v a d u r u m u ,
b ilg i v e r e n h a rita .
Açıklama: B ir d e ğ iş k e n i n d iğ e r i n e
g ö r e d e ğ iş im in i e k s e n le r ü z e r in d e v e ­
re n g ra fik a n la m ın a d a k u lla n ılır .
23077 çizge; diyagram, (İng.: d ia g ra m .
A lm .: D ia g ra m m (n), F n : d ia g r a m m e
(m), R u s .: dııaepciMMa)
A y rın tılı b ilg i v e r m e k , b ir k u r a m ı y a
d a d e ğ iş k in l e r in b i r b ir i y l e iliş k is in i
g ö s te r m e k iç in g e n e l l ik l e ç iz g i le r le
y a p ıla n ş e k il.
( e k i v l i «Ie«* i r ı ı ı c v ı
23078 çizgi resim; şema, (İng.: se h e m a ,
A lm .: Z e ie h n u n g (f); S e h e m a (n), F n :
23070 çekiş, (İng.: d ra u g lu (GB): dr a f t
se h e m a (m ); d ia g r a m m e (m ), R u s .:
(USA), A lm .: Z ııg (m), F n : tira g e (m),
exe.ua)
R u s. : HcımH.neeuue, rmıea)
B ir c is m in , m a k in e n in y a d a s ü r e c in
B a s ın ç f a r k ın d a n o lu ş a n k a p a lı b ir
ç iz g i le r d e n o lu ş a n v e a y r ın t ı la r a y e r
y e r d e k i h a v a y a d a g a z a k ım ı.
v e r m e y e n re s m i.
23071 çeneli kepçe, (İng.: g ra b -b u e k e t 23079 çizgisel akış, (İng.: streamline flenr;
(G B ); e la m s h e ll (USA), A lm .: G re ife r lam inar fiox\\ A lm .: stromlinier F lu ss
(m ) (m it F ise h m a ıılv e rse h lu ss), F n : (m), F n : eeoıdement (m) lam ellai-
berine (f) p re n e ııse ; b e n n e (f) d deııx re; eeoıdement (m) laminaire, R u s .:
m â e h o ire s (fpl), R u s .: epeücpepubiû jıaMiınapHbiü nomor, jıaMiınapnoe
Koaıu) menetme)
B ir m a fsa l e tr a f ın d a h a rek e t eden, D ü z g ü n , g i r d a p s ız a k ış .
y ü k l e m e d e k a p a n ıp b o ş a ltm a d a a ç ıla n Açıklama: G e n e l l i k le R e y n o ld s s a y ı ­
iki ç e n e s i o la n k o v a . sı 1,5 ta n d ü ş ü k tü r .

432

23080 ÇİZİ, (In g .: g ra p h , A lttı.: g r a p h is c -
h e D a r s te llu n g (/), F r.: c o u rb e (f);
graphicjııe (m ); d ia g r a m m e (m), R u s .:
epacp)
B ir d e ğ iş k e n m ik ta r ın d i ğ e r in e g ö r e
d e ğ iş im in i b ir b ir in e d ik ik i y a d a ü ç
e k s e n d e n u z a k lığ a g ö r e a ç ık la y a n d i ­
y a g ra m .
23081 çizilme, (İtıg .: scu ffin g , A lttı.: pres­
sen, F r.: g r ip p a g e (m), R u s .: oo p cn o -
Gbiaamb ijapanuH bi)
S ü tü n e n p a r la k y ü z e y l e r ü z e r i n d e ç i ­
z ik l e r o lu ş tu r a n b ir y a p ış m a y e n m e s i.
Açıklama: Ç o ğ u n l u k la y e te r li y a ğ l a ­
m a o lm a y a n y ü z e y l e r d e g ö rü lü r.
23082 çizisel; grafik, (İn g .: g ra p h ic , A lttı.:
g r a p h is eh, F r.: g ra p h ique, R u s .:
epa(j)UMecKUÜ)
1. İ z g e le r le ilg ili. 2. B ir ş e y i y a z ı y a d a
ç iz g i ile a ç ık la m a .
23083 çok yapılılık, (İn g .: p o ly m o rp h ism ,
A lm .: P o ly m o rp h ie (f); P o lim o rp h ie
(f), F r.: p o ly m o r p h is m e (m), R u s .:
naıuMopfpunı)
B ir m a lz e m e n in b ird e n d a h a fa z la k r is ­
tal y a p ıs ın a s a h ip o la b ilm e ö z e lliğ i.
Açıklama: ör. d e m i r s ıc a k lığ a b a ğ lı
o la r a k H M K y a d a Y M K k r is ta l y a p ı ­
s ın d a o la b ilir.
23084 çok yüzlü, (İn g .: p o ly h e d ro n , A lm .:
P o ly e d e r (m), F r .:p o ly e d r e (m), R u s .:
m h oeoepa hhuk )
Y ü z le r i ç o k g e n o la n ü ç b o y u tlu ş e k il.
23085 çözülme; bozulma, (İn g .: d eg -
ra d a tio n , A lm .: A ııftö sıın g (f); A b -
se tz u n g (f): D e g ra d ie r u n g (f), F r.:
d e g ra d a tio n (f), R u s .: d e ep a ö a ııım )
1. P a r ç a la n a r a k y a d a b ile ş e n le r in d e n
b ir k ıs m ı a y r ıl a r a k d a h a a z k a r m a ş ık
h â le g e lm e . 2. A ş ın m a ile y ıp r a n m a .
23086 çözümleme; analiz, (İn g .: a n a ly -
se, A lm .: A n a ly s e (f), F r.: a n a ly s e (f),
R u s .: anajıum pocanib)
1. B ir p r o b le m i a y r ın t ı la r ın a a y ır a r a k
in c e le m e . 2. B ir m a d d e n in b i le ş e n l e r i ­
n i b e lir le m e k iç in y a p ıla n d e n e y le r.
23087 çözümleyici, ( in g .: analyzer, A lm .:
A n a ly se s p ro g ra m m (n); A n a ly s a to r
(m), F r.: a n a ly s e u r (m ) ; a n a ly s te (m),
R u s .: anaM i3am op)
V e riy i ç ö z ü m le y e n , a n a liz e d e n .
d a m la
23088 çözümsel, (İn g .: a n a ly tic , A lm .:
a n a ly tisc h , F r.: a n a ly tiq u e , R u s .:
ahajıumuHecKuü)
Ç ö z ü m l e m e iş le m i ile ilg ili, ç ö z ü m l e ­
n e r e k b u lu n a n .
23089 çözümsel eğri, (İn g .: a n a ly tic a l
eurve, A lm .: a n a litis c h e K u rv e (/),
F r.: c o u rb e (f) a n a ly tiq u e , R u s .:
auaım m unecKaH K puean)
A le tli a n a liz d e d e r iş im i b u l m a k iç in
k u lla n ıla n y ö n t e m l e r d e n b iri.
Açıklama: D e r i ş i m l e r i b ilin e n s t a n ­
d a r t m a d d e l e r d e n e ld e e d ile n s i n y a l ­
le rle ç iz ile n e ğ ri ü z e r in d e d e r iş im i b u ­
lu n m a k i s te n e n m a d d e d e n e ld e e d ile n
s in y a lin k ıy a s la n m a s ı ile y a p ıla n d e r i ­
ş im b u l m a y ö n te m i.
23090 çubuk tipi çok noktalı ölçer,
(Ing.: bar-type m u ltip o in t tes ter,
A lm .: koflersche H eizbank (f), F r.:
bana (m) de Kofler, R u s .: mhocokoh -
maKmnbiü eopm o um aıı b11o-pa cnıo't-
Hbiü mecrnep)
Ü z e r in e f ır ç a ile r e ç in e s ü r e r e k r e ç i n e ­
n in e r im e n o k ta s ın ı b e li r l e m e d e k u l ­
la n ıla n , p a r la tı l m ı ş v e e le k t r i k l e b ir
u c u n d a n ıs ıtıla r a k ü z e r in d e b ir s ı c a k ­
lık e ğ im c e s i o l u ş t u r u lm u ş b a k ır ç u ­
buk.
23091 dağılım, (İng.: dispe rsion ; defloeeıı-
lation, A lm .: D isp e rg ie ru n g (f), F r.:
dispersion (f); defloeulation (f), R u s .:
ducnepeuH; de(j)iıoKVJiHi{UH)
1. B ir m a d d e n i n d i ğ e r in in iç in d e d a ­
ğ ılm a s ı. 2. F r e k a n s d a ğ ıl ı m ı n ı n o r t a l a ­
m a d e ğ e r i e tr a f ın d a k i s a p m a la r . 3. I ş ı­
n ım la r ın b a z ı k a r a k t e r i s t i k le r i n e g ö r e
b ile ş e n l e r i n e a y r ılm a s ı.
Açıklama: D a ğ ıla n m a d d e n in bü­
y ü k lü ğ ü , c in s i v e iç in d e d a ğ ıla n o r t a ­
m a g ö r e f a rk lı a d la r alır, b k asıltı; gaz
asıltı; ince asıltı; katı asıltı; köpük;
pelte; kuru pelte; sıvı asıltı.
23092 dalgalı akım; alternatif akım,
(İng.: alternating current, A lm .:
Wechselstrom (m), F r.: courant (m)
alternatif, R u s .: nepeMeunbiü moK)
Y ö n ü n ü b e lir li, k ıs a a r a l ık l a r la d e ğ i ş ­
t ir e n a k ım .
23093 damla, (İn g .: d ro p ; vesicle, A lm .:
T ropfen (m ); B lâ sc h e n (n), F r.: g o u tte
(f); v e sic u le (/), R u s .: Kanım)
4 33
damlacık
Y ü z e y g e r ilim e tk i s i y l e y u v a r la k y a
d a a r m u t ş e k lin i a lm ış , d ü ş m e k te o la n
y a d a b i r y ü z e y e tu tu n m u ş ç o k k ü ç ü k
m ik ta r d a k i sıv ı k ü tle s i.
23094 damlacık, (İn g .: d ro p le t; vesicle,
Alttı.: T röpfchen (n); B lâ sc h e n (n),
F r.: g o u tte le tte (f); v e sic u le (f), R u s .:
Kcme.ibKa)
G a z iç in d e a s ıltı h â lin d e k a la b i le c e k
k a d a r k ü ç ü k (2 0 0 m i k r o n ’d a n k ü ç ü k )
sıv ı p a r ç a c ığ ı.
23095 damlaölçer, (İn g .: s ta la g m o m e -
tet; Alm.: T ro p fe n m e sse r (m ), F r.:
sta la g m o m e tre (m ), R u s .: cn u u a c M o -
Atem p)
Y ü z e y g e r ilim in i b e li r l e m e d e k u l la n ı ­
la n b ir c ih a z .
Açıklama: S ıv ı d a m la s ın ın k ü tle s i
b e lir li s a y ıd a d a m la n ın a ğ ır lığ ı y a d a
b e lir li h a c im d e k i s ıv ıd a n e ld e e d ile n
d a m l a la r s a y ıla r a k b e lir le n ir .
23096 davlumbaz, (İn g .: h o o d , Alttı.: H a-
u b e (f); K a m in h cıu b e (f), F r.: h o lle (f),
R u s .: ebimHJteuoıı m m cj))
O c a k , f ır ın v e d iğ e r c ih a z l a r ü z e r in e
k o n u la n ; d u m a n , g a z y a d a to z u y ö n ­
le n d ir e n y a d a t u ta n a le t.
23097 dayanım; mukavemet, (İn g .:
stren g th , Alttı.: F e s tig k e it (f), F r.:
r e s ista n c e (/), R u s .: y c m o û m ıso c m b ,
npeâe.ı n p o m ıo cn ıu )
G ü ç u y g u la ( n ) m a y e te n e ğ i.
Açıklama: G e r ilm e y e , g e r in m e y e ,
v b . d a y a n a b ilir le ö z e lliğ i, y e te n e ğ i.
23098 denetim; kontrol, (İn g .: control,
Alm.: R e g e lım g (J); K o n tro lle (/), F r.:
re g u la tio n (f), R u s .: K onm po.ib)
Ö l ç ü le b ile n b ir m ik ta r ı ( s ıc a k lık , a k ış
h ız ı v s .) s ü r e k li v e o t o m a t ik o la r a k
a y a r la m a , b k . sıcaklık denetleyici.
23099 denetimli atmosfer, (İn g .: c o n t­
rol le d a tm o sp h e re , Alm.: A trno-
sp h â r e (f) b e s tim m te r Z u sa m m e ııs e t-
zn n g ; S c h u tz g a sa tm o sp h a r e (f), F r.:
a tm o sp h e re (/) c o n trö lee, R u s .: koh-
mpo. ıupyeM an a tm ıo ccp e p a )
B e lirli b ir h a c im d e b ile ş im i v e b a s ın c ı
d e n e tim a ltın d a t u tu l a n g a z k a r ış ım ı.
Açıklama: K o r u y u c u a tm o s f e r , o k s i t ­
le n m e y i ö n le m e y a d a a z a ltm a a m a ­
c ıy la , k a r b o n s u z l a ş t ır m a , p a r la k t a v l a ­
434
m a v e n o rm a lle m e ta v la rın d a k u lla n ı­
lır. K im y a s a l e tk ili a tm o s f e r , k a r b ü r -
le m e , k a r b o n lu n itr ü r l e m e , n itr ü r le m e .
k r o m la m a v e m e ta l to z la r ı ü r e ti m in d e
o k s itle r in in d ir g e n m e s i i ş l e m le r in d e
k u lla n ılır . B e ş a n a k a y n a ğ ı v a r d ır : v a ­
k u m , s ıv ı v e k a tı y a k ıt g a z la r ı, a m o n ­
y a k , o d u n k ö m ü r ü v e s ıv ı o r g a n ik k a ­
r ış ım la r.
23100 deney, (İn g .: te s t , A lm .: Versuch
(m ): P r ü fu n g (f), F r.: e ss a i (m ), R u s .:
u c n b im a n n e)
H e r h a n g i b ir ş e y in y a p ıs ın ı y a d a d e ­
ğ e r in i i n c e le m e ; b u i n c e le m e y i y a p m a
y ö n te m i.
23101 denge, (İn g .: b a la n ce, A lm .: G le-
ic h g e w ic h t (n), F r.: b a la n c e (f), R u s .:
6 a nane)
1. B ir c is m i n b i r in c il iv m e e k s e n iy le
o n u n d ö n m e e k s e n in i n ç a k ış m a s ı d u ­
ru m u . 2. K i m y a s a l te p k i m e n i n h e r ik i
ta r a f ın ı n e ş it o lm a s ı d u r u m u ; t e p k i m e ­
n in ile r le m e s i iç in g e r e k li e n e r jin in s ı ­
f ır o lm a s ı d u r u m u .
Açıklama: B ir c is m in a ğ ır l ı k m e r k e ­
z in in k e n d i d ö n m e e k s in i ile ç a k ı ş m a ­
sı d u r u m u .
23102 derişim, (İn g .: c o n c e n tra tio n , A lm .:
K o n ze n tr a tio n (f). F r.: c o n c e n tra tio n
(f), R u s .: KOHi(CHmpaifun)
B ir m a d d e n in b ir b ir im n u m u n e h a c ­
m in d e k i m ik ta r ı.
23103 destek çubuğu, (in g .: cantilever,
A lm .: F r e itr a g e n d (n), F r.: m o d illo n
(m ), R u s .: nonconb)
B ir u ç ta n d e s t e k l e n e n d i ğ e r u ç ta y ü k
ta ş ıy a n y a ta y k o l.
23104 devre kesici, (İn g .: C ircuit breaker,
A lm .: A u s s c h a lte r (m ), F r.: d is jo n c te -
u r (m ), R u s .: ebiKjiKmamejib)
A ş ır ı y ü k g ib i a n o r m a l k o ş u lla rd a
d e v r e y i k e s e n a n a h ta r.
23105 dış merkezli; dış özekli, (İn g .:
ecc e n tric , A lm .: e x ze n tris c h ; iib ers-
p a n n t, F r.: e x c e n triq u e , R u s .: iK cııen-
mpUHHblÜ)
M ü ş te r e k e k s e n e s a h ip o lm a y a n .
Açıklama: E k se n i m e rk e z in d e o lm a ­
yan
23106 dışdeğerleme, (İn g .: e x tr a p o la te ,
A lm .: ex tra p o /ie re n , F r.: extra p o ler,
R u s .: 3K cm panojıupo6anib)

B i li n e n v e r il e r d e n b ili n m e y e n v e r il e ­
r i n ta h m i n e d ilm e s i.
23107 dielektrik fırın, (İng.: dielectric
dryer (G B ); dielectric öven (U SA ),
A lm .: dielektrischer Ofen (m); Hoch-
frequenztrockner (m), F r.: etüve (f)
par pertes (fpl) dielectriques, R u s .:
duajıeKmpunecKuü nenb)
Y ü k s e k f r e k a n s t a h ız lı k u r u t m a y a p a n
b i r fırın .
23108 direnç, (İng.: resisto r; resista n ce,
A lm .: W id e rsta n d (m), F r.: re s ista n c e
(f), R u s .: p e 3 u a n o p , co n p o m u e jıe n u e )
1. E le k t r ik a k ım ı n ın g e ç iş in i s ı n ı r la ­
y a n , e n g e l l e y e n a le tin p a r ç a s ı. 2. B ir
o l a y ı n m e y d a n a g e lm e s in e , ör. e le k t ­
r ik a k ım ı n ın g e ç iş in e g ö s t e r il e n z o r ­
lu k .
23109 dirençli tüp ocağı, (İng.: tu b e re s is­
ta n c e fu r n a c e , A lm .: R ö h re n w id e rs-
ta n d s o fe n (m ), F r.: f o u r (m ) tu b u la ire
â re s ista n c e (f), R u s .: m pyöuam aM
nenb conpom uenenuH )
G e n e l l i k le b i r v a k u m s is te m in e b a ğ lı
o la r a k , s i n te r le m e , t a v la m a , g a z a lm a
g ib i a m a ç l a r la k u l la n ı la n s i l in d ir ik
h a z n e li ıs ıl i ş le m fırın ı.
23110 dizin; alt simge, (İng.: index, A lm .:
V erzeichnis (n); In d e x (m), F r.: in d e x
(m ); in d ic e (m ), R u s .: ımdeKc)
1. B i r k i ta b ı n y a d a d e r g in in k iş i,
k o n u , y e r a d ı v b . b a k ım ı n d a n iç i n d e ­
k ile r i y e r n u m a r a s ı ile b e li r t e n v e e s e ­
r in a r k a s ı n d a y e r a la n a lf a b e t i k lis te .
2. B i r s a y ı y a d a i ş a r e tin a ltın a k o n a n
s a y ı y a d a i ş a r e t ( a lt s im g e ) .
23111 doğrultmaç; doğrultmaç diyod,
(İng.: rectifier; rectifier diod, A lm .:
Gleichrichter (m), F r.: redresseur
(m), R u s .: ebinpnMumejib; ebinpnMu-
mejibHbiü öuoö)
D a lg a lı a k ım ı d o ğ r u a k ım a ç e v i r e n a y ­
gıt-
Açıklama: A y g ıtı o lu ş tu r a n p - n e k ­
le m i n d e e l e k t r o n l a r n tip i k a v ş a ğ a ,
b o ş l u k l a r p tip i e k le m e d o ğ r u h a r e ­
k e t e d e r. D ış g e r ilim in e k s i ta r a f ı o la n
p - n e k le m in i n n tip i t a r a f ın d a b i r a k ım
m e y d a n a g e li r ( d ü z k u tu p la n m a ) . D i ­
ğ e r t a r a f ın d a is e h e m e le k t r o n l a r h e m
d e b o ş l u k l a r e k le m d e n u z a ğ a d o ğ ­
r u h a r e k e t e d e c e k l e r in d e n b i r e le k t r i k
düğüm
a k ım ı o l m a y a c a k tı r ( t e r s k u t u p la n m a ) .
B ir d a lg a lı a k ım s in y a li p n e k le m i d i-
y o tu n a u y g u la n d ığ ın d a , d iy o t sa d e c e p
b ö lg e s i n b ö l g e s in e g ö r e a r tı b i r g e r i l ­
m e a ltın d a k a ld ı ğ ı n d a e le k t r i ğ i i le t e ­
c e k tir. S o n u ç ta y a r ı d a lg a d o ğ r u l tm a s ı
m e y d a n a g e le c e k tir . D a h a s o n r a ç ık ış
s in y a li d i ğ e r e l e k t r o n i k d e v r e l e r l e d ü ­
z e l t il e r e k k a r a r l ı b i r s in y a l e ld e e d ilir.
23112 doğrusal, (İng.: linear, A lm .: linear,
F r.: lineaire, R u s .: jıuneÜHbiü)
Ç iz g e y a d a ç iz i m l e r d e d o ğ r u b i r ç iz g i
ile if a d e e d ile n .
23113 dolum, (İng.: b a t eh; lot, A lm .: S a tz
(m ); E in z e llo s (n); C h a rg e (f), F r.:
c h a rg e (f), R u s .: saepysKa)
1. D o ld u ru la ra k i ş l e t i le n b i r im l e r ­
d e , g e n e l l ik l e a ğ ır l ı k o l a r a k b i r d e f a ­
da iş l e n e b i le c e k m a lz e m e k a p a s ite ­
si. 2. A y n ı ü r e ti m k o ş u l l a r ı n d a ü r e t i ­
le n ü r ü n l e r i n t o p la m m ik ta r ı. 3. İ n c e ­
le m e y e t e k g r u p h â li n d e a lm a n ü r ü n l e ­
r in m ik ta r ı.
23114 durulanabilirlik, (İng.: r in sa b i-
lity, A lm .: A b s p ü lb a r k e it (f), F r.:
r in ç a b ilite (f), R u s .: cMbieaeMocnib)
B i r m a d d e n i n b i r y ü z e y d e n s u g ib i b i r
s ıv ı ile u z a k l a ş tı r ı la b i lm e ö z e lliğ i.
23115 duy maç, (İng.: sensor, A lm .: F ü h -
le r (m ); S e n s o r (m ), F r.: c a p te u r (m ),
R u s .: d a m m ın )
B ir f iz ik s e l ö z e lliğ i h i s s e d e n c ih a z .
23116 düğüm, (İng.: node, A lm .: K n o te n
(m), F r.: noeud (m ), R u s .: y3en)
1. D ü ğ ü m , ç ık ın tı, b i le ş i k p a r ç a la r ı n
m e r k e z n o k ta s ı. 2. D u r a ğ a n d a lg a d a
n i s p e te n k ü ç ü k y a d a h iç t it r e ş i m i n o l ­
m a d ığ ı n o k t a y a d a b ö lg e .
435
düzen

23117 düzen; sistem, (İn g .: system , A lm .: B ir e le k tr o n u b ir v o l tl u k p o t a n s iy e l

M e th o d e (f); S y ste m (ti), F r.: sy ste m e b o y u n c a h a r e k e t e tt i r ir k e n y a p ıl a n iş.
(m), R u s .: cucmeMct) Açıklama: l e V = 1 ,6 0 2 x 1 0 19 Ju l.
B i r b ir le r iy le u y u m lu iliş k id e o la n p a r ­ 23125 element, ( in g .: element, A lm .: Ele­
ç a la r ın o lu ş t u r d u ğ u b i r b ü tü n ; i l g i l e n i ­ ment (n), F r.: element (m), R u s .:
le n b ö lg e y a d a n e s n e . ııeMenm)
Açıklama: U z a y ın ö z e llik le r i in c e l e n ­ 1. K im y a s a l m a d d e le rd e n b ir is i. 2.
m e k ü z e r e a y r ılm ış b ir p a r ç a s ı. Ö ge.
23118 düzensiz, (İn g .: irregular, A lm .: 23126 elle taşıma; elleçleme, (İn g .:
regellos, F r.: irregulier, R u s .: n ep eey- hcındling, A ln ı.: Transport (m); Hand-
jutpnbiıt) habııng (f); Materialbewegung (fi
E tk in liğ in d e , o l u ş u m u n d a b e lirli b ir F r.: manutention (f), R u s .: mpane-
ö r n e ğ i ta k ip e tm e y e n .
nopmııpo8Ka)
Ü rü n y a d a m a lz e m e y i e lle y a d a m a ­
23119 egemen, (İn g .: p re d o m in a n t, A lm .:
k in e ile b ir y e r d e n d i ğ e r in e g ö tü r m e .
H e rrsc h e r (m), F r.: p re d o m in a n t,
R u s .: npeoöjıadüioınııü) 23127 en uygun, (İn g .: o p tim a l; o p tim u m ,
A lm .: o p tim a l, F r.: o p tim u m , R u s .:
Ç o ğ u n lu k ta o la n ; e n sık r a s tla n ıla n .
onmıiMajibUbiı); onmuMVM)
23120 eğimce; gradyant, (İn g .: g ra d ie n t,
E n te r c ih e d ile n , e n iyi k a lite y a d a s a ­
A lm .: G e fd ile (n); G ra d ie n t (m ), F r.:
y ıd a .
g ra d ie n t (m), R u s .: e p a ö u e n m )
23128 en uygunlama, (İn g .: optimize,
S ıc a k lık , b a s ın ç v b . n in b e lir li b ir y ö n ­
A lm .: optimisieren, F r.: optimiser,
d e , m e s a f e n in b ir f o n k s iy o n u o la r a k
R u s. : onmuMumpoeamb)
d e ğ iş im i.
E n u y g u n , e n t e r c ih e d ile n h â le g e t i r ­
23121 eksen, (İn g .: c e n te rlin e ; axis, A lm .:
m e.
M itte llin ie (f); A c h se (f), F r.: a xe (m),
23129 enbüyük (enb); maksimum
R u s .: epednm ı ju u u h ; oen)
(max), (İn g .: maximum (max), A lm .:
H e r h a n g i b ir c is m in y a d a ş e k lin o r t a ­ Maximum (n), F r.: maximum, R u s .:
s ın d a n g e ç e n ç iz g i. MUKeUMVM)
23122 elek, (İn g .: s i eve; screen, A lm .: U la ş ıla b ile n e n b ü y ü k d e ğ e r , m ik ta r
S ie b (ti), F r.: ta m is (m), R u s .: cıtm o, vb.
MUKpocpınbmp) 23130 enbüyükleme, (İn g .: m a x im ize
B e lirli g e n iş lik te d e lik le r i o la n , b e li r ­ A ln ı. : m cıxim isieren, F r.: p a r te r an m a -
li b ü y ü k lü k te k i ta n e le r i d iğ e r le r in d e n A'im u m (m), R u s .: M aK euM iaupoeam b)
a y ır m a k y a d a k u m d a k i iri p a r ç a la r ı M ü m k ü n o la n e n b ü y ü k d e ğ e r e u l a ş ­
u z a k la ş tır m a k iç in k u lla n ıla n ö rg ü . tırm a .
23123 elektromanyetik karıştırma; 23131 enküçük (enk); minimum (min).
elektromıknatıstı karıştırma, (İn g .: minimum (min), A lm .: Mi­
( I n g .: e le e tro m a g n e tie a g ita tio n , nimum (n), F r.: minimum, R u s .:
A ln ı .: e le k tro m a g n e tise h e B a d b e w e - MUUUMVM)
g ıtn g (f); in d u k tiv e B a d b e ıv e g u n g (f), U l a ş ıla b ile n e n k ü ç ü k d e ğ e r , m ik ta r
F r.: b ra s sa g e (m ) elee tro -m a g n etic/u e, vb.
R u s .: neK /npoA laeııum ıtoe 23132 enküçükleme, (İn g .: minimize,
nepeM eıuuaauue) A lm .: minimıtsieren, F r.: minimiset;
D ö n e r b ir m ık n a tıs lı a la n ta r a f ın d a n R u s .: a ııın umu supa acımb)
y a r a tıla n b ir k a r ış tır m a h a r e k e ti. M ü m k ü n o la n e n k ü ç ü k d e ğ e r e u l a ş ­
Açıklama: ör. i n d ü k le m e e r itm e d e tır m a .
g ö r ü le n m e ta l h a r e k e ti. 23133 eser element; iz element, (İn g .:
23124 elektron volt, ev, (İn g .: e lee tro n tramp element; trace element, A lm .:
volt, ev, A lm .: E le k tro n e n v o lt (n), F r.: Begleitelement (n); Spurenelement
e lee tro n -vo lt, ev (m), R u s .: rıeKmpon (n), F r.: oligo-element (m), R u s .:
- eo.ibtn) c.ıyıaüubiıı u e M e n m ; MimpoueMenm)

4 36

Metallerde çok az miktarlarda bulu­
nan, azlığına rağmen bazen özellikle­
rini geniş miktarda etkileyen kimyasal
element.
23134 esnek sıvıdinamik yağlama,
(In g .: elastohydrodynamic lubrica-
tion, A lm .: elastische hydrodyna-
mische Schmierung (f), F r.: lubrica-
tion (f) elastohydrodynamique, Rus.:
3jıacmo2udpoöııuaMUHecKaH CMa3Ka)
Yüksek hızda dönerek hareket eden
parçalar arasında 0,25 mm kadar ince
bir sıvı filminin oluşturduğu yağlama.
23135 eş anlı, (In g .: simultaneously, A lm .:
gleichzeitig, F r.: simültane, Rus.:
oönoepeMeHHo)
Aynı zamanda meydana gelen.
23136 eş değişkenli çizi, (İn g .: isopleth
ploth, A lm .: gleichwechselnde Linie
(f), F r.: diagramme (m) ternaire â iso-
variable, Rus.: u30jiuhur)
Üçlü faz çizgelerinde dikey bir kesi­
te tekabül eden ve bir elementin bile­
şimi sabit tutulurken diğer ikisinin de­
ğişiminin meydana getirdiği çizge. bk.
üçlü faz çizgesi.
23137 eş düzlemli, (İn g .: coplanan A lm .:
gleicheben, F r.: coplanaire, Rus.:
KOMnjıanapnm ü )
Noktalar, çizgiler ya da şekillerin aynı
düzlemde olması.
23138 eş merkezli, (İn g .: concentric,
A lm .: m ittig , F r.: c o n c e n triq u e ,
KOHijeHmpımecKuü)
Aynı merkeze sahip.
23139 eş sıcaklıklı, (İn g .: isotherm al,
A lm .: isotherm, F r.: isotherm e (/),
Rus.: u3omepMimecKuü)
1. Sabit sıcaklıkta meydana gelen de­
ğişimlere ya da olaylara ait. 2. Sıcak­
lıkların eşit olduğu bölgeleri gösteren
eğri.
23140 eş zamanlama, (İn g .: synchronize,
A lm .: synchronisier, F r.: synchroni-
ser, Rus.: cuHxpoHU3upoeamb)
Aynı zamana tesadüf et (tir)me.
23141 eşek; kriko, (İn g .: jack, A lm .: He-
bebock (m), F r.: verin (m), Rus.: öom-
npam, noducAinoe npucnocoöjıenue)
Hidrolik, havalı ya da mekanik olarak
yük kaldırmada kullanılan alet.
fırın direnç elementleri
23142 etmen, (İng.: factor, A lm .: Faktör
(m), F r.: facteur (m), R u s .: (panmop)
Bir sonuca ya da duruma yol açan
olaylardan herhangi biri.
23143 evirtim; tersine dönüşüm, (İng.:
inversion, A lm .: Umkehrung (f), F r.:
inversion (f), R u s .: umepcun)
1. Sürecin tersine dönmesi. 2. Kimya­
sal bileşimde bir değişiklik olmadan
kristal yapısının değişmesi ör. kuartz
yapının kristobalite dönüşümü. 3. Ba­
kışımlı olarak ters çevirmek.
23144 evirtim ekseni, (ing.: inversion
axis, A lm .: Umkehrungsachse (f),
F r.: axes (mpl) d'inversion (/), R u s .:
umepcuoHHaR ocb cuMMempuu)
Kristalin, etrafında 360 derece/n ka­
dar dönmesiyle aynı konuma geldiği
eksen.
23145 evrensel, (İng.: universal, A lm .:
un iversal, F r.: üniversel, R u s .: ynu-
eepcajibHbiü)
1. Genel, herkes için uygulanabilir. 2.
Parçayı sökmeden birçok işlemi bir­
den uygulayabilen makine. 3. Birçok
maksatla kullanılabilen makine.
23146 fahrenhayt sıcaklığı; derece
fahrenhayt, (ing.: fahrenheit tem-
perature; degree fahrenheit, A lm .:
Fahrenheitstemperaturskala (f); Fah-
renheitsgrad (m), F r.: temperature (f)
Fahrenheit; degre (m) Fahrenheit;,
R u s .: meMnepamypa no Oapemeümy;
Rus.: epaöyc Oapemeüma)
Fahrenhayt (tf) anglo-sakson ülkele­
rinde kullanılan bir sıcaklık birimidir.
Açıklama: tf = 9/5 tc + 32 tc = 5/9 (tf
-32).
23147 fırın; ocak, (İng.: furnace, A lm .:
Ofen (m), F r.: four (m), R u s .: ne3b)
Isıtma ya da eritme amacıyla kullanı­
lan, içinde ısı üretilen kapalı bir hac­
mi ve önden açılan bir yükleme kapa­
ğı olan cihaz.
Açıklama: Kapalı bir hacmi olma­
yanlara ocak denir. Kapalı hacmin
şekline ve kullanılma durumuna göre
tünel fırın, kılıflı fırın, seramik fırını,
sürekli fırın, dolumlu fırın gibi adlar
alır.
23148 fırın direnç elementleri, (İng.:
furnace resistance elements, A lm .:
437
film
Ofenwiderstandselemente (n, pl),
F r.: elements (mpl) de resistance
(f) de four (m), R u s .: pe3ucmuenbie
3JieMenmbi nemi)
Fırın ve ocakları elektrik enerjisi ile
ısıtmada kullanılan tel ve çubuklar.
23149 film, (İn g .: film, A lm .: Film (m), F r.:
film (m), R u s .: njıema, mouKuü cnoû)
1. İnce bir tabaka hâlinde olup poli-
mer ya da bir başka malzemeden üze­
ri ışığa hassas bir madde ile kaplı şe­
rit, ör. fotoğraf filmi. 2. İnce bir tabaka
hâlindeki malzeme.
23150 fiziksel metalürji, (İn g .: physi-
cal metallurgy, A lm .: Metallkunde
(f); physikalisehe Metallurgie (f),
F r.: metallurgie (f) physique, R u s .:
(/)U3 aheeKan.ııemaıuıypeun)
Metal ve alaşımların özelliklerini, bi­
leşimlerini, işlenme süreçlerini ve
çevrenin bu özelliklere etkisini incele­
yen bilim ve teknoloji.
23151 fiziksel özellikler, (İn g .: physieal
properties, A lm .: physikalisehe Ei-
gensehaften (f, pl), F r.: proprietes
(fpl) physiques, R u s .: (pmuuecKiıe
eaoiıemm)
Metal ve alaşımların yapıya duyarlı ve
yoğunluk, elektrik iletkenliği, ısıl gen­
leşme katsayısı, manyetik geçirgenlik,
kafes parametresi gibi kuvvet uygula­
madan ölçülebilen özellikleri.
Açıklama: Bu terim kimyasal tepkin-
liği içermez.
23152 fonksiyon, (İn g .: funetion, A lm .:
Funktion (t), F r.: fimetion (f), R u s .:
(pyiiKUUH)
1. Matematikte her düzenli sayı gru­
bunu (x, y, z, ...), x, y, z, .. cnin olabilir
bütün değerleri için bir f sayısına bağ­
layan bağıntı. 2. Karakteristik bir et­
kinlik ya da bir şey için etkinlik.
23153 frekans değiştirici, (İn g .: frequ-
eney-converter, A lm .: rotierender
Umformer (m), F r.: eonvertisseur (m)
de frequenee (f), R u s .: mneepmep hü-
cmombi)
Hat frekansı ile çalışan, bir üreteci
döndürerek istenilen frekansta akım
üreten makine.
23154 gama ışınları; gama ışınımı,
(in g .: gamma rays; gamma radia-
438
tion,
A lm .: Gammastrahlen (m, pl),
rayonnement (m) gamma, Rus.:
F r.:
eam m a-U3ny ueııue)
Radyoetkin atom çekirdeği tarafından
yayılan elektromanyetik, kısa dalga
boylu (0, 1 Adan kısa), X-ışınlarından
daha enerjili ışınım.
23155 gaus (g), (İn g .: gaus (g), A lm .:
Gaus, F r.: gauss (m) (G), Rus.: Taycc.
re)
cgs birimler sisteminde mıknatıslı akı
yoğunluğunun birimi.
Açıklama: SI biriminde bir Weber
metrekare ya da bir Tesla'ya eşittir.
23156 gaz asıltı, (İn g .: aerosol, A lm .:
Aerosol (n), F r.: aerosol (m), Rus.:
aopo 30.1b)
İçinde sıvı ya da katı parçacıkların da­
ğılmış olduğu gaz ortamı.
23157 gazlanma, (İn g .: g a ssin g , A lm .:
g a se n ; G a s e n tw ic h lu n g (f), F r.:
tra n s m is s io n (f) de g a z (m), Rus.:
ea3oo6pa306anue)
1. Metal tarafından gazın soğurulma-
sı. 2. Eritme ya da katılaşma sırasında
metalden gaz çıkışı. 3. Elektroliz işle­
mi sırasında elektrottan gaz çıkışı.
23158 geçişim, (İn g .: transition, A lm .:
Ühergang (m), F r.: transition 0),
Rus.: nepexod)
Bir yer, hareket ya da konumdan diğe­
rine geçiş.
23159 geri basınç, (İn g .: hack pressure,
A lm .: Gegendruck (m), F r.: cont-
re-pression (f), Rus.: oöpamnoe
daenemıe)
Gaz ya da sıvının yerçekimi, atalet ya
da diğer bir nedenle akışına karşı du­
rulması.
23160 geri kazanma, (İn g .: reelamation,
A lm .: Rückgewinnung (f); Wieder-
gewinnung (f), F r.: recuperation (f),
Rus.: eoccmanoGJienue)
Atılan parçaları kullanmak üzere top­
lama.
23161 germeli doğrultma, (İn g .: strete-
her lev el ing; streteher straightening,
A lm .: Streckausrichten (n), F r.:
dressage (m) par etirage (m), Rus.:
npaem e paenmjıenoü npamubnoû
Mavuıme)
 hata fonksiyonu

Bir metal parçasını iki uçundan tutup ma kumu karışımlarında kullanılır.

akma gerilmesinden daha yüksek bir
gerilimle çekerek çarpılmaları düzelt­
me.
23162 gezer vinç, (İng.: overhead travel-
ling crane; overhead crarıe, Alm.:
Laufkran (m), Fr.: pont-roulant (m),
Rus.: Mocmoeoü npan)
İşliğin iki tarafında tavana yerleştiri­
len raylar üzerinde hareket eden, bu
raylara dik hareket eden bir yengeç ile
kaldırma yapan vinç.
23163 girdaplı akış, (İng.: turbulent
flow, Alm.: Wirbelströmung (/), Fr.:
ecoulement (m) turbulent, Rus.: myp-
öyjıeuniHoe meueuue, mypöynenmHbiü
nomoK)
Girdaplar yaparak, karışık akma.
Açıklama: Genellikle Reynolds sayı­
sı 1,5'tan yüksektir.
23164 glikol, (İng.: glycol, Alm.: Glykol
(n), Fr.: glycol (m), Rus.: enumnb
Renksiz, ağda bir sıvı, etilen glikol
(C2H4 (OH)).
Açıklama: Antifiriz olarak ve kalıpla­
23165 götürücü, (İng.: conveyor, A lm .:
Forderer (m), F r.: transporteur (m),
R u s .: Koneeüep)
Fabrika içinde parçaları ve malzemeyi
bir yerden diğerine kesintisiz taşıyan
makine.
23166 gövde; iskelet, (İng.: frame; base,
A lm .: Maschinenrahmen (m); Grund-
platte (/), F r.: bâti (m), R u s .: cnenem;
mpmc)
Bir makinenin ana bileşenlerini taşı­
yan kısmı.
23167 güdüm kutusu; denetim pano­
su, (Ing.: switch box; control pa­
nel, A lm .: Steurschrank (m), F r.:
boîte (f) de commande (/), R u s .:
pacnpedemımejibnan Kopoöna; nanenb
ynpaenenuH)
Makinenin hareketlerini denetleyen
elektrik anahtarlarının bulunduğu
kutu.
23168 gürültü, (İng.: noise, A lm .: Gera-
esch (n), F r.: bruit (m), R u s .: iuvm)
1. Düzensiz ses grubu. 2. İletişim sis­
teminde sinyali bozan elektriksel eki.
3. Anlamsız veriler.
23169 hata fonksiyonu; erf, (İng.: error
function; erf, A lm .: Fehlerfunktion
(f), F r.: fonction (f) d ’erreur (f), R u s .:
(pyıiKifUH oiuuöok)
Kabul edilen bir tanımı olan ve Fick’in
ikinci yasası gibi bazı eşitliklerin çö­
zümünde kullanılan matematiksel bir
fonksiyon.

2 erf z 2 erf z 2 erf z 2 erf z

0 0 0.40 0.4284 0.85 0 .7 7 0 7 1.6 0.9763

0.025 0.0282 0.45 0.4755 0.90 0 .79 70 1 .7 0.9838
0.05 0.0564 0.50 0.5205 0.95 0.8209 1.8 0.9891
0 .10 0 .11 2 5 0.55 0.5633 1.0 0.8427 1.9 0.9928
0 .15 0 .16 80 0.60 0.6039 1.1 0.8802 2.0 0.9953
0.20 0 .222 7 0.65 0.6420 1.2 0.9103 2.2 0.9981
0.25 0.2763 0 .70 0 .6 778 1.3 0.9340 2.4 0.9993
0.30 0.3286 0 .75 0.7112 1.4 0.9523 2.6 0.9998
0.35 0.3794 0.80 0 .7421 1.5 0.9661 2.8 0.9999

439
hava deliği
23170 hava deliği, (İn g .: vent; a ir vent,
A lm .: L ııftk a n a l (m ); L u ftp fe ife (f);
E n tliiftım g sm ıt (f), F r.: troıı (m )
d 'a i r (m), R u s .: e e u n u ı.m p u o u n o e
onm ep em n e, eo sö yıu u b iü Kanan)
Kalıptan hava çıkışını kolaylaştırmak
için kalıptan atmosfere açılan küçük
bir delik.
23171 hava kızağı, (İn g .: a irs lid e , A lm .:
pneum atische F ö rd e rrin n e (f); schwe-
hebettförderrinne (f), F r.: aeroglis-
siere (m), R u s .: nııeeMoınırıecKuu
mpancnopmep)
Bir hava yatağı üzerinde taneli malze­
meleri taşıyan cihaz.
23172 hava miktarı, (İn g .: a ir su p p ly ;
\vind su p p ly , A lm .: IV indınenge (f),
F r.: d eh i t (m ) d 'a i r (m ): d e b i t (m ) d e
vent (m), R u s .: n a d a n a e o 3 d y \a )
Bir cihaza birim zamanda sağlanan
havanın sıcaklık ve basınca göre dü­
zeltilmiş ağırlığı ya da hacmi.
23173 hava tabancası, (İn g .: a ir g u n ;
bloxv g u n , A lm .: A h h la sh a h n (m );
L u ftre v o lv e r (m), F r.: f ı ts il (m ) d ven t
(m), R u s .: eoj()vıuubiu nuem o a em ;
nueuM am ım eeK iıu n y ib a e p u s a m o p )
Elle denetlenen bir vana ile yüksek
hızda, ince bir hava demeti oluşturan
alet.
23174 hava-uzay, (İn g .: aero sp a ee,
A lm .: L ııft (f) a n d PVeltraum, F r.:
a ero sp a tia l, R u s .: a jpoK oeM uneeKuü)
Havacılık ve uzay ile ilgili.
23175 havalandırma, (İn g .: v e n tila tio n ,
a e ra tio n , A lm .: L u ftu n g (f), F r.: v e n ­
tila tio n (f); a e ra tio n (/), R u s .: een m u -
jınuıiH)
Bir ortamda hava akışı ile hava değişi­
mi sağlama.
23176 havalı sınıflama, (İn g .: a ir e la ssi-
fie a tio n , A lm .: L n ftk la ssifik a tio n (f),
F r.: e lu tria tio n (f), R u s .: eo sö yu ın a n
K.ıaeeu(/)UKai(un)
Metal ve diğer malzemelere ait tozla­
rın denetlenen bir hızdaki hava akımı
yardımıyla çeşitli boyutlara ayrılması.
23177 havalı yaşar; havacıl, (İn g .: cıero-
hie, A lm .: a ero h iseh , F r.: a e ro h ie (m),
R u s .: a jp o o u b iü )
440
Sadece oksijenin bulunduğu ortamda
yaşayan (bakteri).
23178 havasız yaşar; havasızcıl, (İn g .:
anaerohie, A lm .: anaerohisch, F r.:
aııaerohie (m), Rus.: aHa3poönbiü)
Serbest oksijen olmayan bir ortamda
yaşayabilen mikroskobik organizma.
23179 hidrolik; sivil, (İn g .: hydraulic.
A lm .: hydroliseh, F r.: hydraulique.
Rus.: euöpae.ııi'ieeKuu)
Sıvı ile, su ile ilgili.
23180 hidrostatik basınç; suduruk
basınç, (İn g .: hydrostatie pressıı-
re, A lm .: hydrostatiseher Druek (in).
F r.: pression (f)hydrostatiqııe, Rus.:
enöpoenıamımeeKoe daenenue)
Durgun haldeki sıvının yarattığı ba­
sınç.
23181 hidrostatik yağlama; suduruk
yağlama; basınçlı yağlama,
(İ n g . : hydrostatie luhrieation, A lm .:
hydrostatisehe Sehmiernng (f), F r.:
luhrifieation (j) hydrostatiqııe, Rus.:
eudpoemamımeeKoe c.Ma Jbieanne)
Yağlayıcının yüzeyleri birbirinden
ayıracak derecede bir basınç altında
verildiği yağlama durumu.
23182 hizalama, (İn g .: alignment, A lm .:
Ansehlııss (m); Flııehtlinie (f), F r.:
alignement (m), Rus.: sbipaemmauıte)
Parçaları birbiıieriyle uygun vaziyete
getirmek, paralel ya da düz çizgi bo­
yunca dizmek.
23183 ısı; ısı miktarı, (İn g .: heat; ealorifıc
energy; thermal energy, A lm .: IVcirnıe
(f); Wdrmemenge (f); thermisehe
Energie (f), F r.: chaleıır (/); energie
(f) ealorifique, Rus.: metvıoma;
memoean ınepeıtn; meıuoean
mepeıiH)
Maddeyi oluşturan parçacıkların
(atomlar, moleküller ya da çekirdek
parçacıkları) rastgele hareketlerine
bağlı bir enerji.
Açıklama: Bir cisme verildiğinde
ya da bir cisimden alındığında sıcak­
lık değişimine neden olur. Mekanik,
elektrik ya da kimyasal enerjinin dö­
nüştürülmesiyle üretilebilir. Ters dö­
nüşüm sadece özel bazı hallerde ve sı­
nırlı verimlilikle mümkündür. Birim­
leri: kalori, jul, BTU (British Thermal

Unit) ve therm’dir.
23184 ısı akışı; ısı nakli, heat trans­
(İn g .:
fer, A lm .: Warmaübergang (m), F r
transmission (f) de la chaleur (f),
R u s .: nepeöaua mennombi)
Aralarında sıcaklık farkı olan kısımlar
ya da cisimler arasında, denge haline
doğru ısı enerjisi akışı.
Açıklama: Aynı cismin farklı kısım­
ları arasındakine iletimle ısı akışı, bir-
birleriyle temasta olan ya da olmayan
ayrı cisimler arasındakine ışınımla ısı
akışı, ısının hareket hâlindeki gaz ya
da sıvı tarafından taşınması durumun­
da ise taşmımla ısı akışı adı verilir.
23185 ısıl bozundurma, (İn g .: pyrolysis,
A lm .: Pyrolyse (/), F r.: pyrolyse (f),
R u s .: nuponm)
Isı ile kimyasal bozundurma.
23186 ısıl çift, (İn g .: thermocouple, A lm .:
Sıcak uç
(a)
ısıl çift
Thermoelement (n), F r.: couple (m)
thermo-electrique; thermocouple (m),
R u s .: mepMonapa)
Kapalı bir devre meydana getirecek
şekilde birbirlerine temas ettirilmiş ya
da kaynaklanmış iki farklı iletken tel.
İletkenlerdeki fermi dağılımı sıcaklık­
la değişmektedir.
Açıklama: Bu nedenle iki farklı ilet­
kenin temas noktasından soğuk bölge­
deki gerilimölçere doğru akan elekt­
ronlar sıcaklıkla değişen bir gerilim
farkı oluşturur. Temas noktalarından
birinin içinde bulunduğu ortamın sı­
caklığının saptanmasında yararlanı­
lan bu gerilim (elektron hareketi gücü,
ehg), temas noktaları arasındaki sıcak­
lık farkına ve iletkenin cinsine bağlı­
dır. Yaygın olarak kullanılan ısıl çift­
ler, demir-konstantan, kromel-alümel
441
ısıl çift kılıfı
ve platin-platin rodyum iletkenleridir.
23187 ısıl çift kılıfı, (İng .: thennocoup-
le sheath, Alm.: Schutzrohr (n) fiir
Thennoelement (n), Fr.: gaine (f) de
protection (f) poıır thermoeoııple (m),
Rus.: oGo.iohkü mepMonap)
Isıl çifti içinde bulunduğu ortamın et­
kisinden korumak amacıyla kullanılan
bir kılıf ya da uç.
23188 ısıl sert, (İng.: thermosetting, Alttı.:
IVarmhdrtend, F r. : thermodııreissab-
le, Rus.: mepMimecKoe meepâenue)
Isıtıldığında kalıcı olarak sertleşen.
23189 ısıl yoğruk, (İng.: thernıoplastie,
Alttı.: thermoplastisch, F r.: tlıermop-
lasticpıe, Rus.: mepnoınaern)
Isıtıldığında yumuşama özelliği olan.
23190 ışık gözeli ateşölçer, (İng.: pho-
tocell pyrometer, Alm.: photozellenes
Pyrometer (n), F r.: pyrometre (m)
d celinle (f) photo-eleetricpıe, Rus.:
(ponurj.ıCMeum nıtpauenıp)
Isı kaynağından yayılan ışınımı bir
göze ile ölçerek sıcaklığı belirleyen
sıcaklık ölçer.
Açıklama: 700°C'ın üzerindeki sı­
caklıklarda kullanılır.
23191 işikgözesi, (İng.: photo-eleetrie celi;
photoeell, Alttı.: Photozelle (f), F r.:
celinle (f) phoio-eleetricpıe; photoeel-
lıde (j), Rus.: (pomo ):ıeı<mpuneeı<a>ı
>ınenkü: cpomo xie.netun)
Üzerine düşen ışığı bir elektrik sinya­
line çeviren alet.
23192 ışın izleme; radyoskopi, (İng.:
rcıdioseopy: flnoroseopy, Alttı.: Rönt-
gendıırelılenehtııng (f), F r.: radiosco-
pie (f), Rus.: peumeenocKonun; (pmo-
opocKonmı)
Röntgen ışınlarının verdiği görüntü­
nün akışılı bir perde üzerinde incelen­
mesi.
23193 ışınım ateşölçeri, (İng.: rcıdiation
pyrometer, Alm.: Strahlungspyrome-
ter (n), F r .: pyrometre (m) â rcıdiation
(f), Rus.: padnauuouubiû mıpoMcmp)
Bir kaynaktan çıkan ışınımı ölçerek
sıcaklığı belirleyen sıcaklık ölçme
aleti.
23194 ışınım ısısı, (İng.: radiant heat,
Alttı.: Strahlungs\vdrme (f), F r.:
ehaleıır (m) rcıyonnee: intensite
(f) energeticjue, Rus.: Jiymıemcm
442
mennoma)
Işınımla açığa çıkan ve elektromanye­
tik dalgalarla taşınan ısı.
23195 ışınım sıcaklığı, (İn g .: radiari-
on temperatnre, A lm .: Strahlung-
stemperatıır (f), Fr.: temperatnre
(f) de radiatıee (f), R u s .: jıynecan
mennepamypa)
Isı yayan bir cismin yaydığı ışınım sı­
caklığı.
Açıklama: Bu sıcaklık bütün tayf ge­
nişliğince aynı parlama derecesine sa­
hip olan kara cismin sıcaklığı ile aynı­
dır.
23196 ışinımlama, (İng.: irradiation,
A lttı.:Ausstrahlung (f): Bestrah-
lung (f), Fr.: irradiation (f), R u s .:
ıruy nenu e, oojivneime)
Işınıma maruz bırakma.
23197 ışıyan tüplü fırın, (İn g .: ra d i­
ant tııbe furnaee, A lm .: Strahlroh-
rofen (m), Fr.: f o u r (m) â tııbe s
(nı p l) radiants, R u s .: mpyönamaH
paduauuoHHCiH nen t )
Isı enerjisi, içlerinde gaz yakıt yakılan
borulardan yayılan ışınımla sağlanan
fırın.
23198 içek; iç yama; içekleme, (İn g .:
implant; implantation, A lm .: Einlage
(f), implantation (f), Fr.: implantation
(f), R ııs .: uMUJianmupoGcımb)
Vücuda yerleştirilen canlı bir yabancı
doku ya da bu amaçla kullanılan can­
sız bir cisim; bu cismi yerleştirme iş­
lemi.
23199 İkincil hava, (in g .: seeondary
air; tangential air; work air, A lm .:
Sekıındarluft (f); zıveite Lııft (f), Fr.:
air (m) secondaire, R ııs.: snıopunubiü
eo3öyx)
Yanmayı tamamlamak için verilen ek
hava.
23200 iklimlendirme; hava yenileme,
(in g .: air eonditionitıg, A lm .: Kli-
matisiernng (f), Fr.: elimatisation (f)
de l'air (m); conditionnement (nı) de
Vair (m), R u s .: KoııduıpıoHupoGCinue
eo3()yxa)
Havanın sıcaklık ve bağıl nem oran­
larının ayarlanması ve tozlardan, ye­
nime yol açan dumanlardan ve diğer
gazlardan temizlenmesi.

23201 İlkörnek, (İn g .: prototype, Alttı,:
Prototyp (m), Fr,: prototype (m),
R u s .: npomomun)
Daha sonra benzerleri yapılmak üzere
üretilen ilk model.
23202 İmece, (İn g .: synergy, Alm.: Zusam-
menarbeit (f), Fr.: synergie (f), R u s .:
cuneprun)
İki ya da daha fazla organın birlikte
çalışması.
23203 İmecelik, (İn g .: synergism , Alm.: zu -
sammenarbeiten, Fr.: synergism e (m),
R u s .: cunepeu3M)
İki ya da daha fazla kişi ya da madde
ya da girişimin müşterek etkisinin her
birinin ayrı ayrı etkisinin toplamından
fazla olması durumu.
23204 imecen, (İn g .: synergetic, Alm.: Zu-
sammenarbeit (f), Fr.: synergetique,
R u s .: cuHepeemuHecKuü)
İşbirliği ile çalışma.
23205 imgesel; hayalî, (İn g .: imaginery,
Alm.: imaginâr; fiktive, Fr.: imagina-
ire, R u s .: eooöpaotcaeMbiü, nepeanb-
Hbiü, ycjıoeubiü)
Gerçek olmayan, düşüncede var olana
ait.
23206 iridyum-rodyum ısıl çifti, (İn g .:
iridium-rhodium thermocouple, Alm.:
Iridium-Rhodium Thermoelement (n),
Fr.: thermocouple (m) iridium-rhodi­
um, R u s .: upuöuü-poöuü mepMonapa)
Bir tarafı iridyum diğer tarafı irid-
yum-%40 rodyum alaşımından yapı­
lan ısıl çift.
23207 İrileşme, (İn g .: coarsening, Alm.:
Vergrösserung (f), Fr.: grossissement
(m) , R u s . : yKpynuenue)
Tanelerin, çoğunlukla, tane büyümesi­
ne bağlı olarak irileşmesi.
23208 İS, (İn g .: soot; lam pblack; soots,
Alm.: Russ (m), Fr.: noir (m) defumee
(/), R u s .: ccu/ca; Harap)
Tam olmayan yanma sonucu oluşan,
çoğunluğunu yanma gazları içinde
asılı karbonun oluşturduğu katı parça­
cıklar.
23209 işaret, (İn g .: signal, Alm.: Zeichen 23216 kama, (İng.: cotter, Alm.: Keil (m),
(n) ; Signal (n), Fr.: signal (m), R u s .: Fr.: clavette (/), Rus.: nonepennbiü
cuman)
1. Değişerek bilgi veren elektriksel
kama
etki. 2. Yönlendirmeye, belirtmeye
yarayan şey.
23210 işletmen; operatör, (İng.: operatör,
Alm.: Bediener (m); Anwender (m),
Fr.: operateur (m), Rus.: onepamop)
Bir aleti ya da cihazı kullanan.
23211 işlik, (İng.: hail, Alm.: Saal (m); Ar-
beitsbereich (m), Fr.: salle (f), Rus.:
3an)
Özel bir iş ya da toplantı alanı.
23212 İtmeli fırın, (İng.: pusher-type fur-
nace, Alm.: Stossofen (m), Fr.: four
(m) d poussoir (m); four (m) poussant,
Rus.: monmmenbnaH nenb; npoxod-
nan neub)
Yükün mekanik ya da hidrolik olarak
itilerek yüklendiği ve ısıtma bölgesin­
de hareket ettirildiği fırın.
23213 İzleme elementi, (İng.: tracer ele­
ment, Alm.: Spurelement (n), Fr.:
element (m) indicateur; traceur (m),
Rus.: uHÖuKamopnbiü onejııenm)
Biyolojik, kimyasal ya da fiziksel bir
sürece katılan ve daha sonra ışınetkin­
liği, izotop kütlesi, rengi vb. ile süreç­
te takip edilen element.
23214 jul-j; kalori-cal; İngiliz ısı birimi
btu; term-th, (İng.: joule-j; calorie-
cal; british thermal unit; therm-th,
Alm.: Joule (n)-J; Kalorie (f)-Kal,
Fr.: joule (m)-J; calorie (f)-cal, Rus.:
djfcoynb; mnopun; öpumancKuü me-
nnoeoü Moöynu; mepM)
1. 1 JuTun enerjisine eşit ısı miktarı.
2. Enerji ve işin birimi
Açıklama: 1. British Thermal Unit
(BTU)’e göre 1 lb suyun sıcaklığını
1°F yükseltmek için gerekli ısı mikta­
rı. 1 BTU = 1055 Jul = 0,252 kcal. 2.1
N ‘nun 1 m hareket ettirilmesi ile ya­
pılan iş. 1 Jul = 1 N x m = 0,1019 kgf
x m = 0,278x10'6 kilowat saat kWs =
0,738 ft.lb
23215 kabarcık, (İng.: bubble, Alm.: Bla-
sen (n); sprudeln, Fr.: bulle (f), Rus.:
nyibipeK)
Bir madde içine hapsedilen diğer
madde, genellikle sıvı içende gaz.
nnuu)
Kama şeklinde, geçici olarak parçaları
443
kamalı pim
birbirine tutturmada kullanılan parça.
23217 kamalı pim, (İn g .: wedgepin, A lm .:
Führungsstift (m) mit Keilschlitz
(m), F r. : goııjon (m) de remmoulage
(m) â clavette (f), Rus.: Konuneemü
lumiKpm)
Eksenine dik bir deliğine kama soku­
larak parçaları geçici olarak birbirine
tutturmada kullanılan pim. bk. kama.
23218 kara cisim, (in g .: blaek body, A lm .:
sehwarzer Körper (m), F r.: eorps (m)
no ir, Rus.: nepuoe me/ıo)
Üzerine gelen ışınımı tamamiyle yu­
tan ya da sürekli bir tayfla ışık yaya­
rak parlayan bir cisim.
23219 karakteristik; özgüsel, (İn g .: eha-
raeteristie, A l m . : eharakteristisch,
F r.: earaeteristique, Rus.: xapaı<me-
puemuKü)
Bir şahıs, yer ya da cisme özge bir ni­
telik.
23220 karbonlaştırma; kömürleştir­
me; damıtma, (İn g .: earbonization,
A lm .: Karbonisation (f), F r.: ear-
bonisation (f); dişti ila don (f), Rus.:
yeıeıfuKaıııuı)
1. Kömür, odun gibi yakıtları uygun
sıcaklıkta yeterli süre ısıtarak uçucu
maddelerini uzaklaştırma, geride ka­
lan kok ya da odun kömürüdür. 2. Or­
ganik bir maddenin element karbona
dönüştürülmesi. 3. PAN asıllı yüksek
dayammlı karbon liflerini üretmede
ikinci üretim kademesi.
Açıklama: Bu kademede kaıarlılaştı-
rılmış lifler ısıtılıp O, H ve N uzaklaş­
tırılarak karbon haline dönüştürülür.
23221 karbotop; bakibol, (İn g .: buek-
yball; Buckminister Fııllerene, A lm .:
Buekball (m), F r.: fullerene (m), Rus.:
öaKuöau: (jmuıepen 6 aı<u6öjıa)
60 karbon atomu olan, top şeklindeki
son derecede kararlı fuleren molekülü.
Açıklama: Karbon isinde doğal ola­
rak bulunur.
23222 karbotop, (İn g .: fııllerene, A lm .:
Buekball (m), F r.: fullerene (m), Rus.:
(pyıuıepeua)
Yaklaşık küresel şekilli karbon mole­
külü.
23223 karşı (kş.), (İn g .: versııs (vs), A lm .:
444
gegen, F r.: contre, Rus.: npomue; &
epaeHenııu e)
İki farklı tarafın bir birlerine karşı ol­
masıdır.
Açıklama: ör. spor müsabakalarında
iki takımın bir birleri ile karşılaşması­
nı (eşleşmesini) göstermek için ya da
iki değişkenin bir birlerine karşı deği­
şimini gösteren bilimsel grafiğin açık­
lamasında kullanılır. Bazen kş. diye
kısaltılabilir.
23224 karışım, (İn g .: mixture, A lm .: Misc-
hung (f); Gemisek (n), F r.: melange
(m), Rus.: cjuecb)
Birçok bileşenin münferit karakteris­
tiklerini kaybetmeden oluşturdukları
benzeşik bir bütün.
23225 karışım, (İn g .: admixtnre, A lm .:
M isehung (f), F r.: melange (m), Rus.:
npmtecb, doöaem)
Karıştırma ile elde edilen, ana karışı­
ma katılan, karışım.
23226 karmaşık, (İn g .: eomplex, A lm .:
komplex, zusammengesetzt, F r.:
eomplexe, Rus.: k o m ili ere)
Birbirine benzemeyen birçok parça­
dan yapılmış.
23227 karşıtlık; zıtlık; ayrışçıllık, (İn g .:
eontrast, A ln ı.: Kontrast (m), F r.:
eontraste, Rus.: mnmpacm)
İlgili şeyler, ör. renk tonları, mikros­
kop altındaki fazlar vb. arasındaki
farklılık.
23228 kasa; korugan, (İn g .: casing (GB);
sheli (USA), A lm .: Blechmantel (m),
F r.: eareasse (f); virole (f), Rus.:
Kopnve; ooojıoum)
Cihazların, fırınların diğer parçalarını
ya da tuğlaları taşıyan ve çevreleyen
koruyucu.
23229 katı asıltı, (İn g .: suspension, A lm .:
Aufhangung (f); Suspension (f), F r.:
suspension (f), Rus.: eyenemmı)
İnce parçacıklar hâlindeki katının gaz,
sıvı ya da katı içinde dağılması duru­
mu.
Açıklama: Genellikle sıvı içinde çok
yavaş çöken katı için kullanılır.
23230 katı hal değiştiricisi; transis­
torlu değiştireç, (İn g .: solid state
eon verter, A im . : JVeehselumrieh ter
(m), F r.: groupe (m) eonvertisse-

ur statique, R u s ,: meepdomejibHbiü
npeoöpasoeamejib)
Yarıiletkenler yardımıyla indükleme
ocaklarına orta ve yüksek frekanslı
akım sağlayan cihaz.
23231 katı pelteli, (İng .: thixotropic, A lm .:
thixotropisch; fest-flüssiger Zustand
(m), F r.: thixotrope, R u s .: muKco-
mponubiü)
Kısmen katı kısmen sıvı olan malze­
menin bir gerilme uygulanana kadar
şeklini koruyabilme özelliği.
Açıklama: Malzeme, gerilme uygu­
landığında bir sıvı gibi akar.
23232 katı yağlama, (İng.: solid lubrica-
tion, A lm .: Festschmierung (f), F r.:
lubrification (f) solide, R u s .: nmepöoe
CMü3bieaHue)
Sıvı yağlayıcı yerine yumuşak bir katı
yağlayıcının (ör. grafit ve MoS2) kul­
lanıldığı yağlama.
Açıklama: Katı yağlayıcı, sürtünen
yüzeylere yapışarak düşük kesme da-
yanımlı bir katı film oluşturur.
23233 katkı; katkı malzemesi, (İng.:
addition; hürden; additive, A lm .:
Zusatz (m); Zusatzstoff (m), F r.: ad­
dition (f); Ut (m) de fusion; element
(m) d ’addition (f); charge (f), R u s .:
doöaeaenue; doöaem)
1. Bileşimini ya da sonuçtaki alaşı­
mın özelliklerini değiştirmek amacıy­
la erimiş metale, plastiğe ya da sera­
miğe katılan herhangi bir malzeme. 2.
Kuma bağlamadan başka herhangi bir
amaçla katılan malzeme.
23234 katkısız; özgün, (İng.: intrin-
sic, A lm .: eigentlich; inneı; F r.:
intrinseque, R u s .: eodenmenuhiü)
Dış etki ya da katkı olmadan.
23235 katmerli, (İng.: plymetal, A lm .:
Sperrmetall (n), F r.: metal (m) d elle­
miş e (f) metal lique, R u s .: öuMemajuı)
Üst üste birbirine bağlı benzer olma­
yan metal tabakalarının oluşturdukla­
rı sac şeklinde malzeme.
23236 katsayı, (ing.: eoeffieient, A lm .:
K oeffizient (m), F r.: eoeffieient (m),
R u s .: K03(p(pui{uenm)
kendiliğinden
1. Bir değişken çarpımın değişmeyen
sayısı. 2. Bir süreç ya da maddenin be­
lirli karakteristiğe sahip olma derece­
sini gösteren sayı.
23237 kavis; yay, (İn g .: curvature, Alm.:
Krümmung (f), Fr.: courbure (/),
Rus.: Kpususna)
1. Bir eğrinin doğudan sapma derece­
si. 2. Birim yol uzunluğu başına eği­
min değişme hızı.
23238 kavram, (İn g .: concept, Alm.: Auf-
fassung (/), Fr.: concept (m), Rus.:
nonnmue, KonqenquM)
Belirli örneklerden genellenen düşün­
ce, kanaat, fikir vb.
23239 kavrama, (İn g .: coupling, Alm.:
Kupplung (/), Fr.: accouplement (m),
Rus.: coeduHenue)
İki ya da daha fazla parçaymın bitişik
uçlarını, birlikte hareket edecek şekil­
de, çeşitli yöntemlerle bağlayan alet.
23240 kayar geçme, (İn g .: slip fit; sliding
fit, Alm.: Schiebesitz (m), Fr.: ajuste-
ment (m) glissant, Rus.: cKoansnıpan
nocadna)
Elle, kayar bir hareketle parçaların
birbirine geçtiği oynar geçme.
23241 kayışlı götürücü, (İn g .: band con-
veyor; belt conveyor, Alm.: Bandför-
derer (m), Fr.: transporteur (m) d co-
urroie (f); courroie (f) transporteuse
(/), Rus.: jıenmoHHbiü mneedep)
Taşıma için kumaş ya da çelik kayış
kullanan götürücü.
23242 kelebek vana, (İn g .: butterfly valve,
Alm.: Drosselklappe (f); Regelklappe
(/), Fr.: papillon (m); volet (m), Rus.:
öpoccejibHbiü Kjıanan, öpoccenbuan
3aejıoHKa)
Boru içerisine delik eksenine dik yer­
leştirilmiş, bir ekseni etrafında döne­
rek deliği kapayan bir diski olan vana.
23243 kemer; tonoz; tavan, (İn g .: arch;
roof; vault, Alm.: Ofengewölbe (n);
Bogen (m), Fr.: voûte (f), Rus.: apm;
Kpbiıua)
Fırının genellikle kemer şeklindeki,
kenar tuğlaları ya da çelik yapı üzeri­
ne binen tavanı.
23244 kendiliğinden; istemli; ihtiyari,
(İn g .: spontaneous, Alm.: spontane,
445
kendinden
Fr.: spontane, Rus.: uenocpedcmeen-
HblÜ)
Önceden hazırlanmadan, aniden mey­
dana gelen.
Açıklama: Bir dış etken ya da denet­
leme olmadan meydana gelen; içten
doğan.
23245 kendinden; aslî; kendine ait,
(İn g .: inherent, Alm.: eigentüm-
lich; zugehörig, Fr.: inherent, Rus.:
ceoüemeenubiü)
Kalıcı bir özellik ya da kalite.
23246 kılcal, (İ n g .: capillary, Alm.: kapillar,
Fr.: capillaire, Rus.: mnııjumpnbiü)
Çok ince bir delik ya da çapa sahip.
23247 kılcal çekim, (İn g .: capillary att-
raction, Alm.: Kapillarkraft (f), Fr.:
attraction (f) capillaire, Rus.: Kanun-
jmpHoe npunuiJtcemıe)
Erimiş metal dâhil sıvıların dar, katı
yüzeyler arasından yerçekiminin aksi
yönde yükselmesine yol açan yapışma
ve iç yapışma.
23248 kılcallık, (İn g .: capillarity Alm.:
Kapillaritât (f), Fr.: eapillarite (/),
Rus.: Kamı.ıjmpuocmb)
Bir sıvının yüzeyinin sıvı içindeki ya
da sıvı ile katı arasındaki moleküler
çekime bağlı olarak temasta olduğu
katı üzerinde yükselmesi (kılcal yük­
selme) ya da alçalması (kılcal çökme).
Rc -
— Cam •"*“ C am
* j
♦ ^ s
h_
Rc— Su Cıva
r Açıklama: Sevr'de, Uluslararası
23249 kılıf, (İn g .: bag, A lm .: Sack (m);
Tasche (/); Beutel (m), F r.: sac (m),
R u s .: OÜOJlOHKa)
1. Bir malzemeyi içine alan esnek
koruyucu. 2. Eş basınçlı preslemede
seramik tozun içine konduğu hava ge­
çirmez (çoğunlukla lastik) koruyucu.
23250 kılıflı fırın, (İn g .: miiffle furnace,
A lm .: Muffelofen (m), F r.: four (m) â
motifle (m), R u s .: nycpe.ibnan n e ıtb)
446
Parçaların sıcak gazlar ya da alevle
temas etmeden ısıtılabilmesi için bir
ya da birkaç kılıf içerisinde ısıtıldığı
fırın.
23251 kırıcı, (İng.: erusher, A lm .: Brecher
(m); Brechwerk (n), F r.: concasseur
(m), R u s .: öpoöunKa)
Açıklama: Kum keseklerini, cevher­
leri vb. kırarak ezen alet. bk. çeneli kı­
rıcı; döner kırıcı; merdaneli kırıcı.
23252 kızıl Ötesi ısıtma, (İng.: infrared
heating, A lm .: Infrarotenvârmung (J),
F r.: chauffage (m) infrarouge, R u s .:
uncppaKpacnoe naepeeamıe)
Görünürden uzun fakat mikrodalga­
dan kısa (7, 6x10'5 cm ila 0, 1 cm ara­
sı) elekromanyetik dalgaların, atomla­
rın ve moleküllerin titreşim ve hare­
ketlerini değiştirerek yarattığı ısıtma
etkisi.
Açıklama: Bazı ısıtma fırınlarında,
gece fotoğraflarında yararlanılır, bk.
kızıl ötesi ışınım.
23253 kızıl ötesi ışınım, (İng.: infrared
radiation, A lm .: Infrarotstrahlung (f),
F r.: radiation (f) infrarouge, R u s .:
uHcppaKpacnan paduaifun)
Görünürden uzun fakat mikrodalga­
dan kısa (7,6x10'5 cm ila 0,1 cm ara­
sı) elekromanyetik dalgalar.
Açıklama: Kızılötesi ışınım ısı ola­
rak algılanır ve atomların ve molekül­
lerin titreşim ve hareketlerini değişti­
rerek etki yapar. Bazı ısıtma fırınların­
da, gece fotoğraflarında yararlanılır.
23254 kilogram (kg), (İng.: kilogram (kg),
Kilogramm (n) (kg), F r.: kilog-
A lm .:
ramme (m) (kg), R u s .: KiijıoepaMMa,
KC)
Kütlenin metrik esaslı birimi.
Ağırlıklar ve Ölçüler Ofisi'nde tutu­
lan bir platin-iridyum parçasının ağır­
lığıdır.
23255 kinematik, (ing.: kinem atic, A lm .:
kinematisch, F r.: cinem atique (f),
R u s .: KuneMamuHecKiıü)
Dinamiğin hareket, zaman ve yeri he­
saba katan fakat kütle ve kuvveti hesa­
ba katmayan bir dalı.
23256 kinetik, (İng.: kinetics, A lm .: kine-
tiseh, F r.: einetique (f), R u s .: Kitne-
mum)

Fizikte, kuvvet ve hareket değişimi
arasındaki etkileşimi, kimyada tepki­
me hızı ve etkenlerini inceleyen bilim
dalı.
23257 koruyucu bakım, (İn g .: preventi-
ve maintenance, A lm .: vorbeugende
Instandhaltung (f), F r.: entretien (m)
preventif, R u s .: npocpıuıaKmuKa)
Normal işleme koşullarında durmaları
önlemek için makine ve malzemelerin
belirli aralıklarla incelenmesi ve ona­
rılması.
23258 kova, (İn g .: skip (GB); bucket (USA),
A lm .: Gichtkübel (m); Beschickung-
skübel (m), F r.: benne (f) de charge-
ment (m), R u s .: aedpo, Koeıu)
Malzeme taşımada kullanılan kap.
23259 kovalı taşıyıcı, (İn g .: bucket ele-
vator, A lm .: Bechenverk (n), F r.:
elevateur (m) â godets (mpl), R u s .:
Koemoebiü ojıeeamop)
Bir sonsuz zincir üzerine eşit aralık­
larla yerleştirilmiş kovalarla yapılan
taşıma.
23260 kovalı yükleyici, (İn g .: bucket loa-
der, A lm .: Becherwerklader (m), F r.:
pelleteuse (/) â godets (mpl), R u s .:
Koemoebiü noepysmiK)
Toprak seviyesinden malzemeyi ala­
rak araçlara yüklemede kullanılan,
hareketli bir kovalı taşıyıcı.
ran (m), F r.: portique (m), R u s .:
Mocmoeoü Kpau)
En az biri yer seviyesinde olan raylar
üzerinde hareket ettirilen vinç.
Açıklama: Bir ucu bir mil etrafında
dönen, diğer ucu raylar üzerinde ha­
reket eden türleri döner köprü vinci
adını alır.
kuantum mekaniği
23262 kristal içi; tane içi, (İn g .: intracıy-
stalline; intragranular; transgranular,
A lm .: inkristallin, F r.: intragranulai-
re; transcristalline, R u s .: suympuKpu-
cmajiJiUHecKuü; mympmepeuHbiü;
mpaHCKpucmajuıuuecKuü)
Tanelerin içinden ya da üzerinden (et­
rafından değil) geçen.
23263 kristalçizi bilimi; kristalografi,
(In g .: crystallography, A lm .: Kristal-
lographie (f), F r.: cristallographie (f),
R u s .: KpucmajuıoepacjjuH)
Kristalli maddelerin biçim, bakışım,
yapı ve sınıflanmasının incelenmesi.
23264 kritik; dönüşül, (İn g .: c r itic a l,
A lm .: k ritis c h , F r.: c ritiq u e , R u s .:
Kpum ım ecKiıü)
Özelliklerin, karakteristiklerin, değiş­
tiği duruma, noktaya, miktara vb. ait
23265 kroki; çizek, (İn g .: sketch, A lm .:
Skizze (f), F r.: croquis (m); esquisse
(f), R u s .: 3CKU3)
Çabucak yapılan, daha dikkatli çalış­
maya esas teşkil eden çizim.
23266 kuantum, (İn g .: quantum, A lm .:
Quantum (n), F r.: quantum (m), R u s .:
Keaum)
Fizikte, enerji, yük, açısal momentum
gibi fiziksel niteliklere ilişkin çok kü­
çük doğal paket.
Açıklama: Işığın bu parçacık benzeri
eneri paketleri foton diye adlandırılır.
23267 kuantum mekaniği, (İn g .: q u a n -
tum m echanics, A lm .: Q u a n te n m e c-
h a n ik (f), F r.: m ee a n iq u e (/) des q u a n -
ta, R u s .: Keanm osan m exaHUKa)
Sistemlerin sadece izin verilmeyen
bölgelerle ayrılmış belirli enerji de-
447
kuram
ğerlerine sahip olabildiği fizik dalı.
Açıklama: Sürekli mekanikte enerji­
nin sürekliliğinin mümkün olduğu ka­
bul edilir.
23268 kuram, (İn g .: theoty, i İni.: Theorie
(f), Fr.: theorie (f), Rus.: meopun)
Bir çok olayın incelenmesi sonucu ya
da bir fikir olarak ortaya konan birbi-
riyle ilgili düşünceler dizini.
Açıklama: İnceleme ya da düşünce
ile ortaya konan bilim ya da sanata ait
bilgi.
23269 kurulum, (İn g .: eonfiguration, A lm .:
Konfiguration (f), Fr.: eonfiguration
(f), Rus.: KontpUcypaifun)
Bir atomun içinde elektronların ya da
bir bütünü meydana getiren parçaların
yerleşme düzeni, birbirine göre konu­
mu.
23270 kurutucu, (İn g .: diyet: A lm .: Troek-
ner (m), Fr.: seelıeıır (m), Rus.: Cy-
IUU.lUa)
Kurutmada kullanılan alet.
23271 kuvvetölçer, (İn g .: dvnamo-
meteı: A lm .: Kraftmessdose (f),
Fr.: dynanıometre (m), Rus.:
dııuoMOMemp)
Mekanik kuvvetleri ve dönme mo­
mentini ölçen alet.
23272 küçük dişli; ufaklık, (İn g .: pinion,
A lm .: Antriehsrad (n), Fr.: pignon
(m), Rus.: ıııeemepmı)
Birlikte çalışan iki dişliden küçüğü.
23273 külleyici, (İn g .: ineineratoı: A lm .:
Verhrennııngsofen (m), Fr.: ineinera-
teur (m), Rus.: Mvcopoejıeueanıejb)
Atıkları vb. yakarak kül haline getiren
ocak.
23274 küme; kümelenme, (İn g .: eluster;
el usteri ng, A lm .: Biischel (m), Grup-
pe (f), Netz (n), Fr.: agglomeration
(f), Rus.: epynnııpoeKu; epynnupoaKa
no oöıifeMY npmuüKy)
Bir çok benzer şeyin bir araya gelmesi
ile oluşmuş birlik, ya da bir çok şeyin
bir araya gelmesi.
23275 kürekli yükleyici, (İııg.: m e e h a n ie a l
shovel; h e a v e r loader A lm .: S e h a u fe l-
lader (m), Fı\: e/ıoıdeıır (m ); p e lle te -
ııse (f), Rus.: Me.\anımeeı<a>ı jo n a m a ;
oâuoK oeıuofibiu JKCKaaamop)
448
Toz ve ezilmiş malzemeyi ön tarafına
tutturulmuş hareketli kürekle yerden
kazıyan ve taşıyan makine.
23276 kütle; ağırlık, (İng.: mass; weight,
Alm.: Masse (f); Gewicht (n), Fr.:
masse (f); poids (m), R u s .: Aiaeca:
aec)
Kütle, bir cismin ataletinin, ivmeye
direncinin bir ölçüsüdür.
Açıklama: Ağırlık ise dünyanın be­
lirli bir bölgesinde bir cismin üzerin­
deki yerçekimi (kütle çekimi) etkisi­
dir. Ağırlık ve kütle birbirleriyle doğ­
ru orantılıdır. Ağırlık birimleri: g, kg.
metrik ton = 1000 kg; pound (İngilte­
re ve ABD), livre (Fransa) = 0,453 kg;
long ton (İngiltere); gross ton (İngilte­
re) = 1016,046 kg; short ton (ABD);
net ton (ABD) = 907,184 kg.
23277 lifçik, (İng.: filament, Alm.: Faden
(m) : Fiber (f), Fr.: filament (m), R u s .:
uunib)
Metal, cam, karbon vb.yapılmış ince
iplik gibi lif.
23278 madensel, (İng.: inorganie, Alm.:
anorganisch, Fr.: inorganicjue, R u s .:
ueopeanımecKuu)
Madenlere özgü, organik olmayan.
23279 mafsal, (İng.: toggle, Alm.: Gelenk
(ıı), Fr.: genouiilere (f), R u s .: my.\ı-
6/ıep)
Açma kapama ya da sınırlı hareket
için kullanılan kolların birbirine bir
eksen etrafında hareket edebilecekle­
ri şekilde birleştikleri yer.
23280 makara, (ing.: reel, Alm.: Band
(n) ;Bandrolle (f); Bandspııle (f),
Fr.: devidoir (m); bobine (f), R u s .:
donuna, m uyıum )
Üzerine tel ya da şeridin sarıldığı ya
da üzerinden tel ya da şeridin beslen­
diği silindir.
23281 makaralı götürücü, (İng.: roller
conveyor, Alm.: Rollenbahn (f), Fr.:
transporteur (m) d rouleaux (mpl),
R u s .: pomiKoebiû Koneeüep)
Yükün serbestçe dönen makaralar
üzerinde hareket ettiği götürücü.
23282 malzeme; mühendislik mal­
zemeleri, (Ing.: material, Alm.:
Werkstoff (m); tecimisehes Material
(n), Fr.: matiere (j);materiau (m):

m a te ria u x (m p l) d 'in g e n ie r ie ( f),
Rus.: M am epuan)
Kendisinden birşeyler yapılan, birşey-
leri oluşturan madde.
Açıklama: Bazen teknik ürünlerin
yapımında kullanılan malzemeler için
mühendislik malzemeleri terimi de
kullanılabilmektedir.
23283 malzeme bilimi, (İng.: m a te ria ls
Science , Alm.: W e rkstoffw isse n sch a ft
69. Fr.: Science (f) des m a te r ia ıa
(m p l),Rus.: nayna o M am epuanax)
Birinci derecede malzemelerin üreti­
mi, işlenmesi, özellikleri ve iç yapıla­
rı hakkında temel bilgileri araştıran bi­
lim dalı.
23284 malzeme mühendisliği, (İn g .: Ma­
te ria ls e n g in e e r ing, Alm.: W erkstof-
fin g e n ie u n v e s e n (n), Fr.: in g e n ie rie
(f) de m a te r ia ıa (m p l), Rus.: koh-
cm pyKijuoHHbie M a m e p u a jıu )
Birinci derecede, malzemeler hakkın­
da temel ve uygulamalı bilgileri kulla­
narak, malzemeleri insanların gereksi­
nimi ve isteği olan ürünlere çevirme
ile ilgilenen bilim dalı.
23285 mekanizma, (İn g .: mechanism,
Alm.: Mechanismus (m), Fr.: meca-
nisme (m), Rus.: Mexami3M)
Birbirleriyle temas hâlinde çalışan
parçaların oluşturduğu makine, süreç.
23286 meme, (İn g .: orifice, Alm.: Dilse (f),
Fr.: ajutage (m), Rus.: omeepcmue)
Gazların akışını denetlemek ya da ölç­
mek için denetlenen boyutta açıklığı
olan gaz geçiş deliği.
23287 meme, (İn g .: nozzle; air nozzle,
Alm.: Düşe (f); Blasdüse (f), Fr.:
hasette (f), Rus.: conno; eosdyuiHoe
conııo)
Bir hava üfleme sisteminin en uç kıs­
mı.
23288 merdaneli masa, (İn g .: roll tahle,
Alm.: Rollentisch (m), Fr.: trans-
porteur (m) â rouleaıa (mpl), Rus.:
poubcam, cmoji npommnoeo anana)
Temas yüzeyini merdanelerin oluştur­
duğu götürücü masa.
23289 mertebe, (in g .: order o f magnitu-
de, Alm.: Ordnung (f); Reihe (j), Fr.:
ordre (m) de magnitude (f), Rus.:
nopndoK aenuHUHbi)
mıknatıslı vana
Büyüklük derecesi.
Açıklama: Matematikte üst simge sa­
yının değeri ile tanımlanır.
23290 metal; metalik malzeme, (İn g .:
metal; metallic material, A lm .: Me­
tali (n), F r.: metal (m), R u s .: m em ann;
MemanjıuaecKuü Mamepuan)
Donuk, parlak görünüşte, genellikle
iyi ısı ve elektrik ileten, parlatıldığın-
da ışığı yansıtan, dövülgen, sünek, çö­
zeltilerde artı iyon oluşturan madde­
ler.
Açıklama: Metal atomları dış kabuk­
larından elektron verme eğiliminde­
dir, artı iyonlar bu elektronlar tarafın­
dan oluşturulan elektron bulutu tara­
fından bir arada tutulur. Serbest elekt­
ronlar elektrik akımını iletir ve meta­
lik katilara has bir özellik olarak bu
iletkenlik sıcaklık arttıkça azalır. Kim­
yasal açıdan metaller hidroksitleri al­
kalin olan maddelerdir.
23291 metalürji, (İn g .: metallurgy, A lm .:
Metallurgie (f), F r.: metallurgie (/),
MemajuıypcuH)
R u s .:
Metal ve alaşımlara ait bilim ve tekno-
•oji.
Açıklama: Özütleme metalürjisi, me­
tallerin cevherlerinden ayrılması ve
arıtılmasını; fiziksel metalürji, bile­
şim, işleme süreci ve çevre koşulları
etikisindeki fiziksel ve mekanik özel­
likleri; mekanik metalürji ise metalle­
rin uygulanan kuvvetlere tepkisini in­
celer.
23292 mıknatıslı ayırıcı, (İn g .: magne-
tic separator; magnetic drum, A lm .:
Magnetscheider (m); Magnettrommel
(/), F r.: separateur (m) magnetique;
trieur (m) magnetique, R u s .:
Maaıumnbiü cenapamop; Maaıumıibiü
âapaöau)
Kullanılmış kumu ya da herhangi bir
toz malzemeyi taşıyıcı bir kuşakla bir
mıknatıs üzerinden geçirerek ya da
mıknatıslı bir kuşağı kum üzerinden
geçirerek mıknatıslanan maddelerden
ayıran alet.
23293 mıknatıslı vana; selenoit valf,
(İn g .: solenoid valve, A lm .: Magnet-
ventil (n), F r.: electrovanne (f), R u s .:
cojieHouâajibHbiü Kjıanaa)
449
mikron
Mıknatıslı alan etkisiyle açılıp kapa­
nan vana.
23294 mikron, (İn g .: micran, A lttı.: Mikron
(n), F r.: micron (m), R u s .: MUKpon)
Metrenin milyonda biri olan uzunluk
birimi.
23295 mil, (İn g .: mil, A lm .: Meile (f), F r.:
millieme de ponce (m), R u s .: m il i )
Bir inç’in binde biri (0,001 inç).
23296 mişmetal, (İn g .: mischmetal, A lm .:
Mischmetall (n), F r.: mischmetal (m),
R u s .: M uıuM enun.ı)
Nadir toprak elementleri metalleri ala­
şımı.
Açıklama: %50 kadarı seryum, geri
kalanları esas olarak lantanum ve ne-
odyumdur.
23297 mol, (İn g .: mole, A lm .: Mal (n),
F r.: mole (j), R u s .: Mo.ib, epaMM-
MoaeKyjıa)
Bir maddenin sayısal olarak molekü-
ler kütlesine eşit bir kütlesi olan, fa­
kat atom kütlesi ölçüsünden başka bir
ölçüyle (genellikle % gram) ölçülen
miktarı.
23298 moment, (İn g .: momentimi, A lm .:
Moment (n), F r.: moment (m), R u s .:
UMtıynbc)
Hareket eden bir cismin kütlesi ile hı­
zının çarpımını gösteren vektörel de­
ğer.
23299 Monte Carlo yöntemleri, (İn g .:
Monte Carlo methods, A lm .: Monte-
Carlo-Metlıoden (f, pl), F r.: methodes
(fpl) Monte Carlo, R u s .: Memodbi
Monm e-Kapı o)
Matematiksel problemlere, bilgisayar­
da istatiksel numune alma deneyleri ile
yaklaşık çözüm bulma yöntemi.
23300 mor ötesi ışınım, (İn g .: ultraviolet
radiation, A lm .: ultraviolette Strah-
lııng (f), F r.: radiation (f) ultra-violet-
te, R u s .: yjibmpacpuojıemoean padua-
ifun)
Dalga boyu görünür kuşağın mor ucu
ile X-ışınları arasında bulunan elekt­
romanyetik dalgalar (3800 Â-100 Â).
Açıklama: Ark ocaklarından yayman
mor ötesi ışınım ciddi cilt yanıklarına
neden olabilmektedir.
450
23301 mutlak sıcaklık; derece kelvin
(k), (İn g .: thermodynamic temperatu-
re; absolute temperature; degree kel­
vin (k), A lm .: thermodynamische Tem-
peratur (f); absolute Temperatur (f):
Grad (m) Kelvin (n), F r.: temperature
(f) absolue; degre (m)Kelvin (K), R u s .:
mepModuuaMunecKaR meAinepamypa;
adeomomuan meAinepamypa; epadye
Kejmuna (K))
Termodinamik prensiplere göre belir­
lenen bir sıcaklık.
Açıklama: 1° 'si santigrad sıcaklığın
l°'sine eşittir. Sıfır derecesi ideal gaz
yasası sıfır hacime dışdeğerlenerek
bulunmuştur. Saf suyun üçlü noktası
273,16 K kabul edilmiştir.
23302 müşterinin zarara uğrama teh­
likesi; müşteri rizikosu, (İn g .:
consumer 's risk, A lm .: Bestellerrisiko
(n), F r.: risque (m) de l ’acheteur (m).
R u s .: pucK nompeöumenn)
Numunenin şartnamede belirtilen ka­
litenin üstünde olmasına rağmen, is­
tenilen standart kalitenin altında mal
teslim almakla müştericinin uğrayaca­
ğı zarar.
23303 nem; nem miktarı, (İn g .: moistu-
re; moisture content, A lm .: Feuch-
tigkeit (f); Feuchtigkeitsgehalt (m),
F r.: humidite (f); teneur (/) en eau
(f), R u s .: 6-iajfcnocmb; codepotcanue
saajK'Hocmu)
Açıklama: Herhangi bir maddenin
105-110°C sıcaklığında ısıtıldığında
uzaklaştırılabilen su miktarı.
23304 nem kapar, (İn g .: hygroseopie,
A lm .: hygroskopisch, F r.: hygrosco-
pique, R u s .: empocKommecKuü)
Nemi kolaylıkla soğuran ve tutan.
23305 nemölçer, (İn g .: hygrometer, A lm .:
Luftfeuchtigkeitsmesser (m); Hygro­
meter (n), F r.: hygrometre (m), R u s .:
ejıaeoAiep)
Havadaki nem miktarını ölçen alet.
23306 net kalori değeri, (İn g .: net calon-
fic value, A lm .: unterer Heizwert (mj,
F r.: pouvoir (m) calorifique inferieuı;
R u s .: umuıan mennomeopuan cno-
coönocnib)
Brüt kalori değerinin su buhar
hâl indeyken ki değeri, bk. brüt kalori
değeri.

23307 nevton-N, (İng.: rıewton-N, Alm.:
Newton (n)-N, Fr.: newtorı (m)-N,
Rus.: Hbiomon, H)
International System of Units (ISU)'e
göre kuvvetin birimi.
Açıklama: 1 kg kütlesindeki bir cis­
me 1 m/san2 ivme verecek bir kuvvet.
Değeri 0,10198 kgf dir.
23308 nicel, (İng.: quarıtitative, Alm.: qu-
antitativ, Fr.: quantitatif, Rus.: kojiu-
HecmeeHHbiü)
Miktarla ilgili, miktarın ölçümüyle il­
gili.
23309 nitel, (İng.: qualitative, Alm.: quali-
tativ, Fr.: qualitatif, Rus.: Kcmecmeen-
HblÜ)
Cins belirleme ile ilgili iyilik derecesi.
23310 olağan; yaygın, (İng.: ordinary;
common, Alm.: alltâglich; gewöhn-
lich, Fr.: ordinaire; corumun, Rus.:
oöuHapubiü; oöbmubiü)
Olağanüstü olmayan, etrafındakiler­
den ayrıcalığı olmayan.
Açıklama: Sık sık görülen türde.
23311 oluk, (İng.: corrugation, Alm.: Falte
(f); JVellung (f), Fr.: cannelage (m),
Rus.: cojiHUcmocmb, eofip)
Metal sac ya da şeritlerde birbirine ko­
şut olarak uzanan dalgalanmalardan
her biri.
23312 oluşma; oluşum, (İng.: formation,
Alm.: entstehen; Entstehung (f), Fr.:
formation (f), Rus.: (fiopMupoeanue)
Şekillenme, şekillenen.
Açıklama: Bir şeyin düzenlenme şek­
li. Bir bileşik, faz, ya da ürünün ortaya
çıkışı.
23313 om metre, (ing.: ohmmeter, Alm.:
Ohmmeter (n), Fr.: ohmmetre (m),
Rus.: oMMemp)
Elektrik direncini doğrudan om cin­
sinden ölçen alet.
23314 oran; tenor; miktar; içerik, (İng.:
content, Alm.: Gehalt (m); Inhalt (m),
Fr. : teneur (f), Rus.: codepjtcanue)
Bir alaşım ya da karışımdaki bir mad­
denin miktarı.
23315 orsat cihazı, (İng.: orsat apparatus;
orsat analyzer, Alm.: Orsatapparat
(m), Fr.: analyseur (m) d'Orsat, Rus.:
annapam Opcama; anajıu3amop
Opcama)
ölçüt
Bileşenlerini arka arkaya soğurarak
gaz karışımlarını çözümleyen cihaz.
23316 ortam; atmosfer; çevre, (İng.:
ambience; environment, Alm.: Um-
welt (f); Umweltbedingungen (fpl),
Fr.: ambience (f), Rus.: OKpyotceuue;
cpeda)
Belirli bir yer ve zamandaki çevre du­
rumu.
23317 otomasyon; özedim, (İng.: auto-
mation, Alm.: Automation (f), Fr.: au-
tomation (f), Rus.: aemoMamu3ai{UH)
Bir makine ya da tezgahın işlemesinin
insan organları yerine mekanik ya da
elektronik aletlerle gözlemlenerek dü­
zenlenmesi.
23318 otomatik denetleme düzene­
ği, (İng.: automatic control system,
Alm.: Regler (m), Fr.: systeme (m)
de regulation (f), Rus.: aemoMamune-
CKan cucmejua ynpaejıenuH)
Süreci önceden bilirlenen bir düzende
tutan alet.
23319 otomatik yükleme; özedimli
yükleme, (ing.: automatic charging,
Alm.: automatische Beschickung (f),
Fr.: chargement (m) automatique,
Rus.: aemoMamuHecKoe 3apxjtceHue)
Malzemeyi ya da parçaları fırına ken­
diliğinden hareket ederek yükleme.
23320 oynar geçme, (İng.: clearance fit,
Alm.: spieles Ineinandergefügt (n),
Fr.: ajustement (m) avec jeu (m),
Rus.: ceoöoönaH nocadm)
Beraber çalışan parçaların artı boyut
farkı (aralık) olacak şekilde, en küçük
hoşgörü bile olsa bir araya gelmeleri.
Açıklama: Sıkı geçmenin tersi.
23321 ölçek, (İng.: scale, Alm.: Skala (f);
Massstab (m), Fr.: echelle (f), Rus.:
M acm m aö)
Uzunluk, açı, sıcaklık vb. ölçmek için
kullanılan sayısal değerlerle ifade edi­
len belirli aralıklarla yerleştirilmiş işa­
retler dizini.
23322 Ölçüt, (İng.: criterion, Alm.: Kriteri-
um (n), Fr.: critere (m), Rus.: Kpume-
puü)
Bir şey hakkında karar verilen bir
standart ya da prensip.
451
ölü nokta
23323 Ölü nokta, (İn g .: dead çenter, A lm .:
toter Punkt (m); ausser Betrieb (m),
F r.: point (m) fixe, R u s .: Mepmean
moHKa)
1. Dönen işi tutan takımın durağan
merkezi. 2. İleri geri hareket eden bir
krankın ya da irtibat çubuğunun yön
değiştirdiği nokta.
23324 öpme yüzeyi, (İn g .: faying surface,
A lm .: Beriihrungsflache (f), F r.: sur­
face (f) d ’affleurement (m); surface (f)
de contact (m), R u s .: nacajfcueanue
noaepxHocmu)
Bir metal parçasının bir değeri ile te­
mas eden yüzeyi.
23325 örnek; model, (İn g .: model A lm .:
Modeli (n), F r.: modele (m), R u s .:
M O Ö ejlb)
Bir cismin herhangi bir boyutta ben­
zeri.
23326 örneksel, (İn g .: typical, A lm .:
typisch, F r.: typique, R u s .:
m u n u H H b iü )
Bir sınıf, kişi ya da maddeye özgü.
23327 özgül dayanım, (İn g .: specific
sirength, A lm .: spezifische Festigke-
it (f), F r.: resistance (f) specifique,
R u s .: ydejibHan npomıocnib)
Malzemenin dayanımının (çekme vb.)
yoğunluğuna bölümü.
23328 Özgül hacim, (İn g .: specific volüme,
A lm .: spezifisches Voinmen (n), F r.:
volüme (m) massicjue, R u s . : ydejibnbiü
odbCAl)
Hacmin kütle ile bölümüdür.
Açıklama: Yoğunluğun tersidir.
23329 Özgül modül, (İn g .: specific mo-
dulus, A lm .: spezifisches Modül (n),
F r.: modüle (m) specifique, R u s .:
ydejibnbiü Moöyı)
Esneklik modülünün yoğunlukla bö­
lümü.
23330 pah, (İn g .: chamfer, A lm .: ahge-
schrâgte od. gehrochene Kan te (f);
Fase (f), F r.: chanfrein (m);hiseau
(m), R u s .: (fiacna)
İki yüzeyi birleştiren keskin köşeyi
kaldıran düz ya da eğik yüzey.
23331 palanga, (İn g .: hoist; hoisting tack-
le, A lm .: Hehezeug (n); Flaschen-
zng (m ); Zugıvinde (f), F r.: palan
452
(m), R u s .: nodueMnun; nodbeMHbiû
Mexanu3M)
Tepeye asılarak, bir ya da daha fazla
tekere sarılı zincir ya da halat yardı­
mıyla hareketli ya da hareketsiz ola­
rak yük kaldıran alet.
23332 parça dökümhanesi, (İng.: job-
bing foundry, A lm .: Kundangiesserei
(f), Fr.: fonderie (f) sur modeles (mpl'),
R u s .: jıumeÜHbie npomsodcmea)
1. Kendi fabrikası için değil müşteri­
ler için üretim yapan dökümhane. 2.
Her bir parçadan az sayıda üreten dö­
kümhane.
23333 paskal-pa, (İn g .: pascal-pa, A lm .:
Pascal (m)-pa, Fr.: pascal (m)-pa;
pieze (m), R u s .: IJacKajib (Fla)
ISU ‘ya göre basınç birimi.
Açıklama: N/m2 olarak verilir.
23334 patlama; üfleme, (İn g .: blast,
A lm .: Deflagration (f); schnelle Verb-
rennung (f), Fr.: deflagration (f),
R u s .: (-npbie)
Patlama ya da hızlı üfleme sonucu
oluşan yüksek basıncın yarattığı ses
ve basınç.
23335 pelet; topak, (İn g .: pellet, A lm .:
Kugelchen (n), Fr.: boulette (f), R u s .:
OpıiKem, mameınm)
Öğütülmüş filizler döndürülmek sure­
tiyle topaklanarak ve müteakiben ısı
altında sinterlenerek elde edilen küre­
sel parçacıklar.
23336 pitot tüpü, (İn g .: pitot tube, A lm .:
Pitotrohr (n), Fr.: tube (m) de Pitot,
R u s .: mpyÖKa Tlumo)
Boru içerisine yerleştirilerek akan sı­
vının ya da gazın toplam basıncını
ölçmekte kullanılan, dik açılı, tüp şek­
lindeki bir alet.
23337 plazma ark ocağı, (İn g .: plasma
arc furnace, A lm .: Plasmalichtbo-
genofen (m), Fr.: four (m) d plasma
d'arc (m), R u s .: naa 3Meuno- öyeo eoîı
nenb)
Elektrik arkının iyonize ettiği gazın
bir elektrik alanında yüksek hızla ha­
reket etmesi sonucu 3300-5500°C ara­
sı yüksek sıcaklıkların oluştuğu ocak.
23338 puaz, (İn g .: poise, A lm .: Poise (f),
Fr.: poise (f), R u s .: nyaj)
Mutlak ya da dinamik ağdalığın cgs
birimler sisteminde birimi.

Açıklama: g s 1 cm'1ya da din s cm'1
olarak ifade edilir.
23339 püskürme, (İn g ,: atomization, A lm .:
Zerstâubung (f), F r pulverisation (f),
Rus.: amoMmcmuH, pacnbuıeuue)
Sıvıyı basınçlı hava yardımıyla zerre­
ler haline getirme.
23340 püskürteç, (İn g .: atomizer; spra-
yer, A lm .: Zerztauber (m), F r.:
pulverisateur (m); pistolet (m) de
pulverisation (f), Rus.: nyıibeepusa-
mop, pacnbijıumejib)
Sıvıyı zerreler haline getiren alet.
23341 Rankin sıcaklığı; Rankin de­
recesi, (İn g .: rankin temperature;
degree rankin, A lm .: Rankinstemp-
raturskala ()), F r.: temperature (f)
Rankine; degre (m) Rankine, Rus.:
meMnepamypa PenKuna; epadyc
PenKuna)
Bir mutlak sıcaklık ölçüsüdür.
Açıklama: 5/9 kelvin derecesine eşit­
tir.
23342 resim; teknik resim, (İn g .: dra-
wing, A lm .: Zeichnung (f), F r.: dessin
(m), Rus.: nepmejfc, mexHunecKuü
pucynoK)
Çizilerek yapılan, genellikle ölçek,
boyutlar, hoşgörü ve yüzey kalitesinin
belirlendiği, üretimde yararlanılan re­
sim.
23343 Reynolds sayısı, (İn g .: Reynolds’
number (of a flow), A lm .: Reynolds-
che Zahl (/), F r.: nombre (m) de Rey­
nolds (d'un ecoulement (m) liguide),
Rus.: hucjio Peünojiböa)
Boru içinden geçen sıvının düzgün
akıştan girdaplı akışa geçiş noktasını
belirleyen birimsiz bir sayı (K)
Açıklama: K = ugr/h ile ifade edi­
lir. Burada u - borudaki sıvının hızı
(cm/s), g - yoğunluk (g/cm3), r - boru­
nun yarıçapı (cm) ve h - ağdalık (po-
ise) dır. Knın 1,5'tan küçük olma­
sı hâlinde çizgisel akış, büyük olma­
sı hâlinde girdaplı akış beklenir.
23344 Ritter tüpü, (İn g .: Ritter tube, A lm .:
Rittersrohr (n), F r.: tube (m) de Ritter,
Rus.: mpyöa Pummepa)
Boru içerisine, akan sıvı ya da gazın
darbesinden korunacak şekilde yerleş­
tirilen, borudaki statik basıncı ölçme­
ye yarayan alet.
santigrad sıcaklık ölçeği
23345 rulman, (İng.: rolling bearing; antif-
riction bearing, Alm.: Kugellager (n);
Rollenlager (n), Fr.: roulement (m),
Rus.: pojıuKoeuü noduıunnuK)
Küresel ya da silindir bilyelerin iki bi­
lezik arasıda döndüğü sürtünmesiz ya­
tak.
23346 sabit karbon, (İng.: fixed carbon,
Alm.: Kohlenstojfgehalt (m) des
Kokses, Fr.: carbone (m) fixe, Rus.:
cmaöujibubiü yeaepod)
Uçucu maddeleri ayrıldıktan sonra,
kuru kömür ya da kokta kalan karbon.
Açıklama: % sabit karbon = 100 - (%
uçucu maddeler + % kül).
23347 sabite, (İng.: constant, Alm.: Kons-
tante (f), Fr.: constante (f), Rus.:
Koncmanma)
Değişmeyen, evrensel ve sadece belir­
li bir işlem ya da duruma uygulanabi­
lir olabilen miktar ya da etmen.
23348 saçılma, (İng.: scattering, Alm.:
Streuung (f); Zerstreuung (f), Fr.: dis-
persion (f), Rus.: pacceueanue)
Çarpışma sonucu hareketin enerji ve
yönündeki değişme.
Açıklama: Kuvantum mekanikte çar­
pışma sonucu yeni bir duruma geçiş.
23349 sahanlık, (İng.: land, Alm.: Boden
(m); Land (n), Fr.: baquette (f), Rus.:
noMecmbH, njıoıpadna)
1. Freze bıçaklarında kesme ağzının
hemen arkasındaki düşük kısım. 2.
Matkap, rayba, klavuzlarda talaş ka­
nalları arasındaki kısım. 3. Zımbalar­
da kesme ağzının arkasındaki kısım.
23350 sakınım; korunum, (İng.: conser-
vation, Alm.: Erhaltung (f), Fr.: eon-
servation (f), Rus.: coxpanenue)
Bozulmadan, azalmadan koruma.
Açıklama: Fizikte bir sakınılan de­
ğerle birlikte anılır, ör. enerjinin saki­
nimi, tecrit edilmiş bir sistemin top­
lam enerjisinin değişmediğini; kütle­
nin sakinimi, tecrit edilmiş bir siste­
min kütlesinin değişmediğini belirtir.
23351 santigrad sıcaklık ölçeği; de­
rece santigrad, (ing.: centigrade
temperature scale; celsius tempera­
ture, Alm.: Celsiustemperaturskala
(f); centigrade Temperaturskala (f),
Fr.: temperature (f) centesimale;
453
sarf malzemesi
temperature (f) Celsius;, Rus.: meM-
nepamypa no lUKane L(e.ibcux; meM-
nepamypa Heibcım)
Açıklama: Suyun 0° 'de donduğu, su
ile buharı arasında bir standart atmos­
fer basınçta 100°'de denge oluştuğu
varsayımına göre belirlenen, mutlak
sıcaklıktan 273,16'mn çıkartılması ile
elde edilen sıcaklık.
23352 sarf malzemesi, (İ n g .: consumable
material; expendable, A lm .: Hilfsstoff
(m), Fr.: matiere (f) consommab-
le; epuisable, Rus.: nompeöjmeMbiü
Mamepuan; nompeöjmeMbiü)
1. Dolaylı olarak üretimde kullanılan,
ürünün bir parçası olmayan malzeme,
cisim. 2. Normal işleme süresince kul­
lanılarak, tüketilen ya da kullanılmaz
hâle gelen malzeme.
23353 sargı, (İn g .: coil, A lm .: Spule (f);
Wendel (f), Fr.: bobine (f); rouleau
(m), Rus.: eumoK, oÖMomm)
Yan yana halkalar hâlinde dizilmiş.
Açıklama: Bu halkalardan biri.
23354 savurmalı havalandırıcı, (İn g .:
centrifugal disintegrator (GB); cent-
rifugal cutter (USA), A lm .: Radsc-
hleuder (f), Fr.: diviseur (m) centri-
jüge; diviseur (m) â türbine (f), Rus.:
lienmpoöejıcHbiü desunmeepamop)
Açıklama: Kumun dönen kanatların
savurması ile tanelerine ayrıldığı ha­
valandırıcı.
23355 savurmalı toplayıcı, (İn g .: cyclo-
ne; centrifugal collector, A lm .:
Zyklon (m), Fr.: cyelone (m) collec-
teur (m) centrifuge, Rus.: hukjioh;
if enmpoöejtcnbiü kojuieıonop)
Gaz içindeki tozun bir girdap dönme­
siyle tabana sürüklendiği toz tutucu.
Açıklama: Teğet savurmalı tutucu ve
eksenel savurmalı tutucu türleri bu­
lunmaktadır.
454
23356 sayısal çıkış, (İn g .: digital output,
A lm .: digitaler Ausgang (m), F r.:
sortie (f)numerique, Rus.: qutppoeoü
6blXOÖ)
Bilgisayardan sayı olarak çıkan veri.
23357 ses titreşimi; ses yayımlı titre­
şim, (In g .: acoustic vibration; sound
vibration, A lm .: Schallschwingung
(f), F r.: vibration (f) acoustique, Rus.:
aKycmuHecKan euöpaijUR; seymean
euöpaifun)
Ses dalgası etkisiyle esnek bir ortam­
da parçacıkların denge yerlerinden ay­
rılma hareketi.
23358 sesötesi, (İn g .: supersonic, A lm .:
ultraschall, F r.: supersonique, Rus.:
ceepx36yKoeo ü)
Hızın sesten hızlı olduğu süreç.
Açıklama: Sesüstü ile eş anlamda de­
ğildir.
23359 sesüstü kristali, (İn g .: ultraso-
nic crystal, A lm .: elektroakustischer
Wandler (m); schvvinger (m), F r.:
element (m) piezo-electrique, Rus.:
yjibmpaseyKOGüR rpucnıa uıu3ai(uh)
Sesüstü dalgalar oluşturmak ya da
saptamak için kullanılan piezoelektrik
özellikleri olan tek ya da çok kristalli
seramik.
23360 seyreltik, (İn g .: dilute, A lm .: verdün-
nen, F r.: dilue, Rus.: pa33K,ujfeamb,
pa3ÖaejiHmb)
Başka bir madde ile karıştırılarak deri­
şimi, gücü, rengi vb. azaltılmış.
23361 seyreltik çözelti, (İn g .: dilute
solution, A lm .: verdiinne Lösung
(f), solution (f) diluee, Rus.:
F r.:
pa3Öa6Jiennbiü pacmeop)
Çözünen oranı çok düşük olan çözelti.
23362 seyreltme, (İn g .: dilution, A lm .:
Verdünnung (f), F r.: diluation (fj,
Rus.:pa 3Öaejıenue, pa 3Jtcujfcenue)
Seyreltik hâle getirme.
23363 sıcak gaz kanalı, (İn g .: flue, A lm .:
Abzugskanal (m); Fuchs (m); Rauc-
habzug (m); Zug (m), F r.: carneau
(m), Rus.: ea3oxod)
Isı kaynağı ile fırın, fırınla ısı kazan­
ma bölgesi ve baca arasındaki kanal.
23364 sığa; kapasite, (İn g .: capacity,
A lm .: Kapazitat (f), F r.: capacite (f),
Rus.: cnocoönocmb)

İçine alabilme, sahip olabilme, ürete­
bilme yeteneği.
Açıklama: İçine alınabilecek, sahip
olunabilecek, üretilebilecek en yüksek
miktar.
23365 sınır anahtarı; sınır açkısı, (İn g .:
limit switch, Alm.: Grenzschalter;
Endschalter (m), F r.: fin (f) de course
(f); contact (m) de fin (f) de course (/),
R u s .: Konneeoü ebiKjnouamejib)
1. Bir mekanik parçanın belirtilen yer­
de olup olmadığını denetleyen, elekt­
riksel temasın mekanik olarak sağlan­
dığı elektronik alet. 2. İki aykırı hare­
ketin aynı zamanda meydana gelmesi­
ni önleyen elektronik alet.
23366 sınır yağlama, (İn g .: boundry lub-
rication, Alm.: Grenzschiemerung (fi),
F r.: lubrification (f) limite, R u s .: c m u -
3bieanue epanuijbi)
Yüksek yük ya da düşük kesme hızı al­
tında hidrodinamik yağ filminin yırtıl­
ması hâlinde yüzeye tutunmuş yumu­
şak yüzey fil imleri arasında katı yüzey
teması ile meydana gelen kayma.
Açıklama: Yönlenmiş uzun zincir­
li yağ asitleri moleküllerinden oluşan
yüzey filimleri metal-metal temasa
karşı direnir, bk. yağlama.
23367 Sinırsal, (İn g .: marginal, Alm.:
Randwert (m), F r.: marginal, R u s .:
MapeunajibHbiü)
Kabul edilebilirlik sınırına yakın, sı­
nırda.
23368 sıvı asıltı, (İn g .: emulsion, Alm.:
Emulsion (f), F r.: emulsion (f), R u s .:
OMVJlbCUU)
İnce sıvı damlacıklar hâlindeki bir
maddenin çözünmediği bir sıvı için­
deki asıltılı dağılımı.
23369 sıvıölçer; hidrometre, (İn g .:
hydrometer, Alm.: Arâometer (n);
Dichtemesser (m) für Flüssigkeiten
(fpl), F r.: areometre (m), R u s .: euâpo-
Memp)
Arşimet yöntemine göre çalışan, bir
çözelti ya da sıvı asıltının, özgül ağır­
lığını, derişimini yüzme kuvveti yar­
dımıyla saptayan alet.
23370 sıvılı yağlama; hidrodinamik
yağlama, (İn g .: hvdrodynamic lub-
rication; fluid lubrication, Alm.:
Stokes yasası
hydrodynamische Schmierung (f),
Fr.: lubrification (f) hydrodynamique,
Rus.: eudpoduHüMUHecKoe cj\ıa3bwa-
nue; jfcuÖKoe CMasbieanue)
Bir sıvının ağdalık özelliğinin birbirine
göre bağıl hareket eden iki yüzey ara­
sında kesmeye uğradığında, yüzeyleri
birbirinden ayıracak ve yük taşıyabile­
cek durumda olması, bk. yağlama.
23371 sızıntı yeri; sızıntı, (İn g .: leak; se-
epage, Alm.: undichte Stelle (f); Sic-
kern (n), Fr.: fuite (f); suintement (m),
Rus.: ymenm; yrneum)
1. Sıvı ya da gazın genellikle istenme­
den sızdığı delik ya da açıklık. 2. Kü­
çük bir açıklıktan sızma.
23372 siper, (İn g .: guard, Alm.: bewachen;
Wache (f), Fr.: garde (fi); protection
(f); protecteur (m), Rus.: 3aufuma)
1. Makinelerdeki hareketli kısımlar ile
istenilmeyen teması önlemek için sac­
dan ya da telörgüden yapılan muhafa­
za. 2. Aynı amaçla elektrokaplamada
kullanılan lastik muhafaza.
23373 soğuk eklem, (İn g .: cold junction,
Alm.: kaltes Gelenk (n), Fr.: jonction
(f) froide, Rus.: xojıodnbiü cnaü)
Açıklama: Genellikle buz içerisinde
sıfır derecede ya da yağ içerisinde oda
sıcaklığında ya da toprak altına gömü­
lerek sıcaklığı belirli ve sabit tutulan,
ısılçiftin dengeleme kablosu sonunda­
ki ek yeri. bk. ısıl çift.
23374 sonuşmaz, (İn g .: asymptotic, Alm.:
asymtatisch, Fr.: asymptotique, Rus.:
acıiMnmomımecKuü)
Bir değere yaklaşan fakat hiçbir za­
man ulaşamayan.
23375 söbümsü; eliptik, (İn g .: eliptical,
Alm.: eliptisch, Fr.: elliptique, Rus.:
ojiJiunmuuecKuü)
Bir düzlemin bir koniyi tabanla bir açı
yapacak şekilde kesmesi ile elde edi­
len şekil.
23376 stok, (İn g .: stoke, Alm.: stok, Fr.:
stokes, Rus.: cmore )
Kinetik ağdalığın cgs birimler siste­
minde birimi, cm2/s olarak ifade edilir.
23377 Stokes yasası, (İn g .: Stokes’ law,
Alm.: stokessches Gesetz (n), Fr.: loi
(f) de Stokes, Rus.: 3ükoh CmoKca)
455
su kopması
Küresel parçacıkların ağda sıvı içeri­
sinde çökelme hızlarını veren eşitlik.
Açıklama: v = 2/9 x g a2 s / h. Burada
g yerçekimi iğmesi cm/s2, a parçacık
yarıçapı cm, s parçacığın mutlak yo­
ğunluğu g/cm3 ve h ortamın poiz cin­
sinden ağdalığıdır.
23378 SU kopması, (İn g .: water break,
Alm.: Wasserbruch (m), Fr.: rupture
(fi d 'eau (fi, Rus.: gojihojiom)
Çoğunlukla yüzeydeki bulaşmanın bir
sonucu meydana gelen, her yerde eşit
olmayan bir ıslatmayı gösteren yüzey­
deki su filmi kopukluğu.
23379 sulu metalürji; hidrometalürji,
(İn g .: hydrometallurgy, Alm.: Hydro-
metallurgie (fi, Fr.: hydrometallurgie
(fi, Rus.: eudpoMemajuıyprim)
Su ya da sulu çözeltiler kullanarak ya­
pılan metal kazanma ya da arıtma ile
ilgili işlem ya da bilim dalı.
23380 susturucu, (İn g .: baffie, Alm.:
Schallıımlenkung (f), Fr.: dcfiectcur
(m) acoustiquc, Rus.: ejıyıuumeıib)
Gürültü azaltan alet.
23381 süreç; işlem, (İn g .: process, Alm.:
Methode (fi; Verfcibren (n), Fr.:
procede (m), Rus.: npopecc)
1. Birbiri arkasına devam eden deği­
şimler ya da işler. 2. Bir şeyi üretme
ya da uygun hâle getirme şekli.
23382 sürekli fırın, (İn g .: c o n tin u o ııs
film c ic e , Alm.: D u r c h la u f o fe n (m ),
Fr.: fo ı ır (fi c o n tin ıı, Rus.: n c i b
u e n p e p b ie n o e o d e n e m e m i)
Sürekli olarak işlem yapan fırın.
23383 sürekli götürücü; döner götürü­
cü, (In g .: continuoııs conveyor; caro-
ıısel, Alm.: Kreisbahn (fi; umlaujende
Wandertische (mpl)), Fr.: carrouscl
(m), Rus.: nenpepbieıtbiü Konacücp;
mpyce.ib)
Yükleri kapalı bir devre içinde taşıma­
da kullanılan götürücü.
456
23384 süreli, (İng.: periodic, Alm.: perio-
disch, Fr.: periodique, Rus.: nepuo-
duHecKiıü)
Değişmez ya da belirli aralıklarla tek­
rar tekrar meydana gelen.
23385 süremli çıktı; kıyaslı çıktı, (İng.:
analogue output (GB); analog out-
put (USA), Alm.: analoger Ausgang
(m), Fr.: sorti e (fi analogique, Rus.:
auajıoeoebiû enıeod)
Bilgisayardan kesintisiz, sürekli çıkan
veri.
23386 süremli devreler; analog dev­
reler, (Ing.: analog circuits, Alm.:
aehnliche Kreislinien (pl), Fr.: circuits
(mpl) analogues, Rus.: aucuıoeoebie
cxe.Mbi)
Sürekli değişen sinyallere sahip elekt­
ronik devreler.
23387 sürgü, (İng.: damper; blast gate,
Alm.: Regelscmieber (m); Schie-
berplatte (fi, Fr.: registre (m), Rus.:
3Cideu,xcKa)
Bir kanal içerisinde hareket ederek
hava ya da gaz geçişini denetleyen
levha.
23388 sürtünme bilimi; triboloji, (İng.:
tribology, Alm.: Tribologie (fi, Fr.:
tribologie (fi, Rus.: mpuoo.ıocmı)
Birbirine temas ederek hareket eden
yüzeylerin, tasarımı, sürtünmesi, yağ­
lanması ve aşınması ile ilgili bilim ve
sanat.
23389 tabaka; katman, (İng.: layer, Alm.:
Ebene (fi; Schicht (fi, Fr.: couche (fi,
Rus.: e.ıoıı)
Bir ya da daha fazla madde üzerin­
de, altında ya da arasındaki kaplama,
boya, kalınlık vb.
23390 taban durum; temel durum, (İng.:
ground State, Alm.: Grundzustand
(m), Fr.: et at (m) normal; niveau (m)
normal, Rus.: ocnoenoe cocmoHHue)
En düşük enerjili kuantum durumu.
23391 tabla; aşama; durum, (İng.: sta-
ge, Alm.: Stufe (fi, Fr.: etcipe (fi,
degre (m); platine (fi, Rus.: cmenenb,
cmojııiK MUKpocKona)
1. Aşama durum. 2. Mikroskopta nu­
munenin konduğu yer.

23392 takoz, (İng.: block, Alm.: Block (m);
Klotz (m), Fr.: bloc (m); billot (m),
Rus.: öjiok)
Büyük bir metal, tahta vb. parçası
23393 tam merkezli, (İng.: eucentric,
Alm.: zentrisch, Fr.: eucentrique,
Rus.: oyifeHmpımecKuü)
Gonyometrede ya da numune tabla­
sında numunenin yatay hareketle gö­
rüntüyü bozmayacak şekilde konum­
landırılması.
23394 tamsayı, (İng.: irıteger, Alm.: Ganz-
zahl (f), Fr.: nombre (m) erıtier, Rus.:
qeııoe hucjio)
Kesiri olmayan, bütün sayı.
23395 tarz, (İng.: mode, Alm.: Betriebsart
(f); Modus (m), Fr.: mode (f); façon
(j); maniere (f), Rus.: peotcuM)
Bir şeyin oluşma ya da yapılma şekli.
23396 taşıma kabı; taşıma sandığı,
(İng.: Container, Alm.: Behâlter (m),
Fr.: conteneur (m), Rus.: Konmeünep)
1. Eşyaların, sıvı ya da katı malzeme­
lerin uzak mesafelere taşınması, bazen
kısa süreli depolanması için kullanılan
muhafaza. 2. Darçıkımdan önce tom­
ruk ya da kütüğün yerleştirildiği hazne.
Açıklama: Ters darçıkımla kutu ya­
pımında kullanılan taşıma kabı bazen
kalıp diye de adlandırılır.
23397 taşınım, (İng.: convection, Alm.:
Konvektion (f), Fr.: convection (f),
Rus.: KoneeRijun)
Isının bir yerden bir yere maddenin
hareketi (sıcaklık ve dolayısıyla yo­
ğunluk farkı nedeniyle) ile taşınması,
bk. ısı akışı.
23398 tatlı geçme, (İng.: snug fit, Alm.:
molliges Ineinandergefügt (n), Fr.:
ajustement (m) glissant, Rus.: monnan
nodeoHKa)
Parçaların birbirine elle geçirilebile­
ceği en sıkı oynar geçme.
23399 tekbiçimli, (İng.: uniform, Alm.:
uniform, Fr.: uniforme, Rus.: oduo-
podnbiü)
Bir değişiklik göstermeden aynı bi­
çim, özgelik, derece vb. sahip olan.
23400 teker, (İng.: wheel; dişe, Alm.: Rad
(n), Fr.: roue (/), Rus.: Kojıeco; öuck)
toplanagelen
Yuvarlak, ortası delikli, yük taşımak­
ta ya da ortasındaki mili hareket ettir­
mekte kullanılan makine parçası.
23401 tel, (İng. : wire, A lm .: Draht (m), F r.:
fil (m), Rus.: npoeod)
înce, bükülebilir, genellikle daire ke­
sitli ve kalıptan çekme ile üretilen,
uzun bir metal.
23402 tel kütüğü, (İng.: wire bar, A lm .:
Drahtstange (f), F r.: barre (f) â tirer,
Rus.: 3aeomo6Ka öjih npoeoııoKu)
Sonradan tel çekmek üzere çubuk ha­
line haddelenmek için, çoğunlukla
yansımalı fırın bakırından dökümle
elde edilen, yaklaşık kare kesitli bakır
kütük.
23403 tensör, (İng.: tensor, A lm .: Spann-
muskel (n), F r.: tenseur (m), Rus.:
mensop)
Bir koordinat sisteminden diğerine
geçerken belirli şekilde değişen mate­
matiksel değerler dizisi.
23404 terazi, (İng.: balance, A lm .: Waage
(fi, F r.: balance fi), Rus.: paenoeecue)
Cisimlerin, malzemelerin ağırlıkların
belirlemede kullanılan alet, tartı.
23405 tercihli, (İng.: preffered, A lm .: vor-
zugsw eise; besonders, F r.: prefere,
Rus.: npeönoHumaeMbiü)
Daha fazla beğenilen, etkili olan.
23406 termodinamik; ısıdevinim, (İng.:
thermodynamic, A lm .: Thermody-
namik fi), F r.: thermodynamique fi),
Rus.: mepModıiHaMimecKuü)
İsı ile diğer enerjiler arasındaki bağın­
tıları açıklayan bilim dalı.
23407 tincik, (İng.: tangle, A lm .: venvir-
ren, F r.: enchevetrement (m), Rus.:
nepenjıemenue)
Birbirine girmiş, karışmış lifler, dallar,
polimer zincirleri vb.
23408 titreşim, (İng.: vibration, A lm .:
Schwingung (f); Vibrieren (n); Vib­
ration (f), F r.: vibration (f), Rus.: eu-
öpaifUH)
Açıklama: Yüksek frekans, düşük
genlikte salınım hareketi.
23409 toplanagelen, (İng.: cumulative,
A lm .: gesamt, F r.: cumulatifi Rus.:
coeoKynHbiü)
Açıklama: Birbiri arkasına yapılan
ilavelerle tedricen miktarı artan.
457
toplu sıcakölçer
23410 toplu sıcakölçer, (İn g .: globe ther-
mometer, A lm .: Globethermometer
(n), F r.: thermometre (m) spherique,
Rus.: uıapoeoü mepMOMemp)
Alkol ya da cıvalı sıcakölçer.
Açıklama: Olağan ev sıcakölçerlerin-
den farkı siyah boyalı ince bir metal­
le kaplanan küre kısmının yayman ısı
enerjisini de toplayarak daha gerçekçi
bir değer vermesidir.
23411 tor, (İn g .: torr; micron, A lm .: Torr
(m), F r.: torr (m), Rus.: mopp; m u -
KpOH)
Standart sıcaklık ve basınçta İmm
cıva sütununa eşdeğer basınç birimi.
Açıklama: 1 torr yaklaşık 133,3
Pa'dır. Mikrometre cıva sütunu, mik­
ron diye de adlandırılır, mmHg ile ve
bazen sadece mu ile gösterilir.
23412 torbalama makinesi, (İn g .: bag-
ging machine, A l m .: A bsackıvaage (f),
F r.: ensacheuse (f), Rus.: MeıuKOua-
nojiHiımejib, naKemoHanojınumejib)
Çuval doldurma makinesi.
23413 toz süzgeci, (İn g .: air filter; air
scrubbeı; A lm .: Staııbfilter (m); Gas-
reiniger (m), F r.: filtre (m) â air (m);
epurateur (m), Rus.: 603dyıuHbiü
(j)UJibmp)
Ortamdan, baca gazlarından ya da di­
ğer gazlardan, gaz ya da parçacıkları
uzaklaştırmak için kullanılan kumaş,
lif, püskürtme sıvı, elektrostatik ya da
sesli toplayıcı vb.
23414 toz tutucu, (İn g .: dust arrester;
dust filter; dust catcher;dust collec-
tor, A lm .: Staubabscheider (m), F r.:
arretoir (m) de poussieres (fpl);filtre
(m);depoussiereur (m), Rus.: nu-
jıeyjıoeum ejı b; npomueon ur eeoü
(pURbmp)
Havalandırma sistemindeki ya da dı-
şatım sitemindeki gazlardan tozu
uzaklaştıran cihaz.
23415 tozlama; toz haline getirme;
öğütme; dağıtma; püskürtme,
(İn g .: pulverise, A lm .: Staubhers-
tellung (f); Pulverisitierung (f), F r.:
pulverisation (f), Rus.: nyjibeepuıupo-
eamb)
Katı sıvı ve gaz maddeleri toz haline
getirerek, dağıtma, püskürtme.
458
23416 transformatör, trafo, (İn g .: trans-
formet; A lm .: Umwandler (m); Trans­
formatör (m), F r.: transformateur
(m), R u s .: npeoöpasoeameRb)
Aynı çekirdeğe sarılı bir ya da daha
fazla sargıda, elektromanyetik indük­
leme elektrik enerjisini, bir ya da daha
fazla devreden diğer bir ya da daha
fazla devreye taşırken frekansı sabit
tutup akım ve gerilimi değiştiren ci­
haz.
23417 türdeş çekim, (İn g .: cohesi-
on, A lm .: Zusammenhalt (m ), F r.:
cohesion (f), R u s .: Koresım)
Tek bir fazda molekülleri bir arada tu­
tan moleküller (ya da atomlar) arası
çekim.
23418 uç değer, (İn g .: extremum, A lm .:
Spitzwert (m); Spitzwerte (f, pl), F r.:
extreme (m), R u s .: iKcmpeMyM)
1. En uçta yeralan. 2. En küçük ya da
en büyük değer.
23419 uyarılmış; tesirli, (İn g .: induced,
A lm .: stimuliert; angeregt; indiziert,
F r.: induit, R u s .: eosöyjfcdeHHuü)
İndükleme ile bir elektrik akımı ya da
mıknatıslanma yaratmış.
23420 uyarlayıcı, (İn g .: adapter, A lm .:
Adapter (m), F r.: raccord (m), R u s .:
aâanmep)
Bir cihazın, bilhassa elektrikli cihazla­
rın iki kısmını birbirine bağlayan alet.
23421 uyum; bağdaşma, (İn g .: cohe-
rency, A lm .: Zusammenhang (m), F r.:
coherence (f), R u s .: Koeepenmuocmbj
Çökelti ile anafazın (çözen) kafesle­
rinin karşılıklı gerinmeyle tane sınırı
oluşturmadan süreklilik sağlaması.
23422 uyum, (İn g .: adaptation, A lm .: An-
passung (f); Anpassen (n), F r.: adap­
tation (f), R u s .: adanmaijUM)
Yaşayan organizmanın belirli bir orta­
mın koşullarına kendini uydurabilme­
si süreci.
23423 uyum yeteneği, (İn g .: adaptability,
A lm .: Anpassımgsfâhigkeit (f), F r.:
adaptabilite (f), R u s .: aöanmupye-
Mocmb)
Değişimlere ve çevre değişimlerine
uyabilme yeteneği.

23424 uyumlu; bağdaşık, (İng.: coherent,
Alm.: zusammenhângend; harmo­
nisek, Fr.: coherent, Rus.: Koeepenm-
HblÜ)
Birlik meydana getiren, uyan.
23425 uyumsuz; bağdaşmaz, (İng.: in-
coherent, Alm.: unzusammenhângend,
F k : incoherent, Rus.: HeKoeepenm-
HblÜ)
Düzensiz bir şekilde bir araya gelen.
23426 uzay; ortam; hacim; yer, (İng.:
space, Alm.: Weltraum (m); Raum
(m); Volumen (n), Fr.: espace (f),
Rus.: npocmpancmeo)
Belirli sınırlar arasındaki bölge, bü­
tün maddi cisimlerin içinde yer aldı­
ğı boşluk.
23427 uzaysal, (İng.: spatial, Alm.:
râum lich, Fr.: spatial, Rus.: npo-
cmpaHcmeeHHbiü)
Mekan, hacim, üç boyut ile ilgili.
23428 üfleç; vantilatör, (İng.: blower;
fan blower; fan, Alm.: windmengen -
öder winddruckes Messgerât (n), Fr.:
ventilateur (m), Rus.: eenmuımmop,
eo3Öyxody6Ka)
Döner kanatları yardımıyla hava ve
gazları iten makine.
23429 üfleme basıncı, (İng.: blast pres-
sure, Alm.: Winddruck (m), Fr.: pres-
sion (f) du vent (m), Rus.: daenenue
öymbM)
Genellikle mm su basıncı cinsinden
ifade edilen, fırınların hava simidi ya
da üfleme deliği içerisindeki havanın
basıncı.
Açıklama: Statik basınç havanın ha­
reket yönüne dik olarak yerleştirilen
Ritter tüpü yardımıyla ölçülür. Top­
lam basınç ise havanın kinetik enerji­
sini de hesaba katar ve ağzı hava gi­
rişi yönünde yerleştirilmiş bir basın­
çölçer (Pitot tüpü) tarafından saptanır.
Dinamik basınç Hd yukarıdaki iki ba­
sınç arasındaki farka eşittir, doğrudan
Pitot-Ritter aleti ile ölçülür.
23430 üfleme borusu; hava borusu,
(İng.: blast pipe, Alm.: Windleitung
(f), Fr.: conduit (m) de vent (m), Rus.:
eo3ÖyxodyeHaH mpyöa)
Basınç altındaki havayı ileten boru.
Açıklama: ör. üfleç ile kupol hava si­
midi arasındaki boru.
x ışınları üreteci
23431 Üflemeölçer, (İ n g .: blast meter,
Windmengen (n); Winddruck
A lm .:
(m); wessgerât (n), F r.: appareil
(m) de contröle (m) du vent, R u s .:
u3Mepumenb Konunecmea eo3Öyxa)
Bir üfleme borusundan geçen havanın
hacim ve/ya da basınç ve/ya da ağırlı­
ğını ölçen alet.
23432 ÜSİÜ, (İn g .: exponential, A lm .: expo-
nentiell, F r.: exponentiel, R u s .: 3 k c -
noneHi^uajibHbiü)
Bir değerin kaçıncı kuvvetinin alına­
cağını belirten bir sayı ya da işareti
içeren eşitlik.
23433 varak, (İn g .: fa il, A lm .: M e ta llfo lie
(/); F o lie (f), F r.: fe u i l l e (j) d e m e ta l
(m), R u s .: cpojibea)
0,15 mm’ den ince metal sac.
23434 varsayılan, (İn g .: hypothetical,
A lm .: hypothetisch, F r.: hypothetique,
R u s .: eunomemunecKuü)
Bazı olayları açıklamak için temel teş­
kil eden, deneylere dayanmayan bir fi­
kir ya da teklif; farazi.
23435 vatöçer; vatmetre, (İ n g .: w a tt-
m eter, A lm .: W a ttm eter (n), F r.:
w a ttm e tre (m), R u s .: eam m M em p)
Bir elektrik devrede etkin gücün bü­
yüklüğünü ölçen bir alet.
23436 venturi tüpü, (İn g .: venturi tube,
A lm .: Venturirohr (n), F r.: tube (m)
de Venturi, R u s .: mpyöa Benmypu)
Boru içindeki akış hızını belirleme­
de kullanılan, iki eğimli bölge arasına
yerleştirilmiş dar kesitli bir halka şek­
lindeki alet.
23437 veri, (İn g .: data, A lm .: Daten (pl);
Angaben (pl), F r.: donnees (fpl),
R u s .: daunbie)
Bilinen değerler, olaylar, bir sonuca
temel teşkil eden kabuller.
23438 watt (w), (İn g . : w a tt w, A lm .: w a tt w,
F r. : w a tt w (m ), R u s .: ea m m )
ISU 'ya göre gücün birimi.
Açıklama: 1 kW = 1000 W = 1,360
HP (beygir gücü)
23439 X ışınları üreteci, (İn g .: X ra ys
g e n e r a to r ; X ra y s tube, A lm .: R ö n t-
g e n r ö h r e (f), F r.: g e n e r a te u r (m ) d e
r a y o n s (m p l) X; tu b e (m ) ra d io g e n e ,
R u s .: e e u e p a m o p peum eeH oecK U x
jıyueü)
459
yağdan temizleme
Bir vakum tüpü içinde elektrik alanı
tarafından hızlandırılan elektronları­
nın bir katı cisme (hedef) çarptırılma­
ları sonucu hedeften etrafa X- ışınları
yayan alet.
Su soğutma
Odaklama
tüpü
W15|P
♦
23440 yağdan temizleme, (İn g .: degras-
sing, A lm .: Oberflaehenreinigung (();
Entschmierung (f), F r.: degraissage
(m), R u s .: ommıcnmcı Mcııpa)
Yüzeyi her türlü yağ kirinden arındır­
ma.
23441 yağlama, (İn g .: luhrication, A lm .:
Schmierung (f), Fr.: lubrification (f),
R u s . : cMcnhiaaııııc)
Birbiri ile temasta olan iki yüzey ara­
sındaki sürtünmeyi azaltma işlemi.
Açıklama: Yağlama, yüzeyler ara­
sı sıvı (sıvılıyağlama) ya da yüzeye
tutunmuş sınır tabakası (sınır yağla­
ma) ya da düşük sürtünme ile sağla­
nır. Yağlayıcının cinsine ve yağlama
koşullarına bağlı olarak sınır yağlama,
sıvılı yağlama, basınçlı yağlama, es­
nek sıvıdinamik yağlama, katı yağla­
ma şeklinde sınıflandırılır.
Sınır yağlama Sıvılı yağlama
23442 yağlayıcı, (In g .: lubricant, A lm .:
Schmierungsmittel (n). F r.: lubrifiant
(m), R u s .: cm a3m )
460
Birbirine temas eden iki yüzey arasın­
daki sürtünmeyi azaltan herhangi bir
madde.
23443 yakıt, (İn g .: fuel, A lm .: Brennstoff
(m), F r.: combustible (m), R u s .:
monjıueo)
Yanarken kullanılabilecek ısı açığa çı­
karan malzeme.
23444 yakıtyağ; fuel oil, (İn g .: fuel-od,
A lm .: Heizöl (n), F r.: fuel-oil (m);
mcızout (m), R u s .: eopıo hu e mcicjici)
Ham petrolden kısmî damıtma ile elde
edilen, sıvı halde yakılan yakıt.
Açıklama: Gittikçe artan ağdalık sı­
rasıyla aşağıdaki cinsleri bulunur: ev
yakıtyağı; hafif yakıtyağ; ağır yakıt-
yağ.
23445 yakmaç; brülör, (İn g .: burner.
A lm .: Brenner (m), F r.: brûleur (m),
R u s .: copeıım)
Yakıtı hava ile iyi bir yanmayı sağla­
yacak şekilde karıştıran düzenek.
23446 yanal yer, ( İ n g .: paraposition, A lm .:
Nebenbereich (m ), F r.: paraposition
(f), R u s .: napanojıo.vcenue)
Yanında yeralan.
23447 yanay; profil, (İn g .: profile, A lm .:
Querschnitt (m); Profil (n), F r.: profil
(m), R u s .: onepmamiH, npotpıuib)
Herhangi bir cismin yandan görünüşü.
23448 yansız alev, (İn g .: neutral fiame,
A lm .: neutrale Flamme (f), F r.: flam­
me (f) normale; flamme (f) neutrale,
R u s .: neıımpajınnan ujiomr)
İç alevinde fazla yakıt ya da oksijenin
olmadığı alev.
Açıklama: Havadaki oksijen iç alev­
de meydana gelen C 02 ya da H2 ‘nin
yanması için kullanılır.
23449 yansız gaz, (İn g .: inert gas, A lm .:
Edelgas (n); inaktives Gas (n), F r.:
gaz (m ) inerte; gaz (m) noble, R u s .:
unepmnbiü ea3)
1. Peryodik cetvelde O grubuna giren,
tepkimeye girmeyen gaz elementler,
ör. helyum, neon, kripton, argon. 2.
Yanmayı sağlamayan gazlardan biri,
ör. azot.
23450 yapay, (İn g .: artificial, A lm .: küns-
tlich, F r.: artificiel, R u s .: ucryc-
eımenuhiü)
İnsan yapısı, doğalın karşıtı.

23451 yapilgan, (İn g .: feasible, A lm .: tun-
lich, F r.: faisable; praticable, Rus,:
603M0JtCHblÜ)
Yapılabilir, yapılması çeşitli yönler­
den mümkün olan.
23452 yapılganlık; edilgenlik, (İn g .: fea-
sibility, A lm .: Ausführbarkeit (f), F r.:
possibilite (f); praticabilite (f), Rus.:
ocyıpecmeiiMocmb)
Ekonomik ve teknolojik olarak yapı­
labilme olasılığı.
23453 yarı ömür, (İn g .: halflife, A lm .: hal-
bes Leben (n), F r.: periode (f) de de-
mi-vie; periode (/) radioactive, Rus.:
nojıyoK'usHb)
Kimyasal ya da çekirdeksel tepkime­
ye giren bir maddenin yarısının tepki­
meye uğradığı zaman.
23454 yarısaydam, (İn g .: translucent,
A lm .: durchscheinend, F r.: tran slu ci-
de, Rus.: nojıynpo3paHHbiü)
İşığı karşı tarafta net bir görüntü oluş­
turmayacak şekilde geçiren.
23455 yengeç, (İn g .: crab, A lm .: Kran-
laufkatze ()), F r.: chariot (m)de pont
(m) roulant, Rus.: epy3 oeax mejıeoıcKa
Kpana)
Gezer vinçe dik hareket eden, vinçler­
de kaldırma işlemini yapan alet.
23456 yerleşim resmi, (İn g .: lay out,
A lm .: Plan (m); Grundrib (m), F r.:
plan (m) d ’un bâtiment (m); trace
(m) d un bâtiment (m), Rus.: cxeAia
pacno.ıojfcen ur )
Bir binanın yatay dikey boyutlarına ya
da içindeki makinelerin yerlerini gös­
teren, ölçekli ve genellikle ölçülü re­
sim.
23457 yığma açısı, (İn g .: angle o f re-
pose, A lm .: Schüttwinkel (m);
Böschungswinkel (m), F r.: angle
(m) d ’eboulement (m), Rus.: yeojı
ecmecmeenHoeo omKoca)
Herhangi katı, gevşek bir malzemenin
kaymadan durabildiği en büyük yığ­
ma eğimi.
Açıklama: Kum için yaklaşık 3 l°'dir.
23458 yıkım; çökme, (İn g .: failure, A lm .:
Ausfall (m); Bruch (m); Fehlen (n),
F r.: affaiblissement (m); insucces (m),
Rus.: pa3pyıuenue)
yükleyici
İşe yarar durumunu aniden kaybetme,
başarısızlık.
23459 yoğunlaş(tır)mak, (İ n g .: condense,
Alm.: verdichten; Verdichtung (f), F r.:
condenser, Rus.: Kondencuposamb)
1. Daha yoğun hâle gelme. 2. Gaz ya
da buharın sıvı haline gelmesi.
23460 yoğunluk; özgül ağırlık, (İn g .:
density; specific gravity, Alm.: Dichte
(f); spezifisches Gewicht (n), F r.: mass
(f) volumique; poids (m) specifique,
Rus.: momnocmb; ydejibnbiü eec)
Yoğunluk, bir cismin birim hacminin
kütlesidir, kilogram/metreküp, kilog-
ram/desimetreküp ya da gram/santi-
metreküp, cinsinden ifade edilir.
Açıklama: Bir diğer ifade ile yoğun­
luk = ( (atom sayısı/birim hücre) (bir
atomun atomal kütlesi))/ ( (birim hüc­
renin hacmi) (Avagadro sayısı)). Öz­
gül ağırlık ise, bir cismin birim hac­
minin ağırlığıdır, kilogram-kuvvet/de-
simetreküp ile ifade edilir. Sayısal ola­
rak tekabül eden yoğunluğa eşittir.
23461 yönlülük; yöne bağımlılık, (İn g .:
anisotropy, Alm.: Anisotropie (f), F r.:
anisotropie (f), Rus.: anmomponmı)
Malzemenin özelliklerinin farklı yön­
lerdeki eksenler boyunca farklı değer­
ler göstermesi.
23462 yöntem, (İn g .: method, Alm.: Met-
hode (f); Verfahren (n), F r.: methode
(f), Rus.: Memod)
Bir işi yapma şekli, sırası.
23463 yuvarlak çubuk, (İn g .: rod, Alm.:
Stab (m), F r.: barre (f), Rus.: npym)
Her hangi bir malzemeden ince, uzun
genellikle yuvarlak kesitli cisim.
23464 yük, (İn g .: charge, Alm.: Beschic-
kung (f); Einsatz (m), F r.: charge (/),
Rus.: 3apRd)
Ocağa ya da fırına yüklenen malzeme­
lerin tümü. Bir defada yüklenen mal­
zeme ağırlığı.
23465 yükleme, (İn g .: charging, Alm.:
beschicken, F r.: chargement (m),
Rus.: 3aepy3Ka, ııaepyiKü)
Fırına, potaya vb. malzeme koyma.
23466 yükleyici; hazne, (İn g .: hop-
per, Alm.: Magazin (n), F r.: tremie
(/), Rus.: 3aepy30HuaR eoponrn,
3aepy30HHbiü kogui)
461
yüksek sıcaklık ölçme
Genellikle tepesi geniş, alt kısmı dar
ve içindeki malzemeyi boşaltmaya ya­
rayan bir çıkış kanalı bulunan hazne.
23467 yüksek sıcaklık ölçme, (İng.:
pyrometry, Alm.: Tempereturmes-
sung (f) (höhere Temperaturen), Fr.:
pyrometrie (f), Rus.: nupoMempım)
Yüksek sıcaklıkları ölçen bir aletle sı­
caklık ölçme.
23468 yükselteç, (İng.: amplifier, Alm.:
Verstârker (m), Fr.: amplificateur (m),
Rus.: ycujıumejib)
Bir sinyalin karakteristik dalga biçi­
462
mini etkilemeden gücünü artıran ci­
haz.
23469 yüzel erime, (İng.: ablation, Alm.:
Verschleissen (n), Fr.: ablation (f);
enlevement (m), Rus.: adamam)
Yüzeye çarpan ısı enerjisinin yüzey­
den malzeme kaybı ile karşılandığı
kendiliğinden oluşan bir ısı ya da küt­
le aktarımı.
23470 zar; perde, (İng.: membrane, Alm.:
Würfel (m); Membrane (f), Fr.: memb­
rane (f), Rus.: MeMÖpana)
Açıklama: Bölümleri birbirinden ayı­
ran ince ve kuvvetli perde.
Dizinler

Türkçe Dizin
İngilizce Dizin
Almanca Dizin
Fransızca Dizin
Rusça Dizin

463
16001 ABS plastik 9006 akar kumla kalıplama
16001 ABS polimer 3001 akı
12001 aç kapa denetleyici 3002 akı çizgileri
9001 açık besleyici 2002 akı lifi
9002 açık kalıp 3003 akı yoğunluğu
10001 açık kalıpta dövme 13001 akım azaltması
16002 açık kalıpta şekillendirme 2003 akım yoğunluğu (j)
16003 açık merdaneli hadde 23007 akımtoplar
20001 açmdırıcı 23003 akış bilimi
23001 açıölçer 15002 akış özellikleri
20002 açısal açıt 23004 akış perdesi
1001 açısal moment 23005 akışkan yatak
21001 açısallık 9135 akışkanlaştırıcı
4001 açıt 23006 akışkanlık
15001 ada yapılı silikat 9007 akışkanlık (kum)
8094 adyabatik 9008 akışkanlık deney parçası
9003 AFS deneyleri 9009 akıtma deliği
9004 AFS standart kili 13002 akıtma sert lehimi
9005 AFS standart kumu 6001 akma
22001 agat 10002 akma çizgileri
16004 ağ polimerleri 6002 akma dayanımı ( % y)
20003 ağaçsı yapı 6003 akma gerilmesi
16005 ağda esneklik 14001 akma hızı
23002 ağdalık 20004 akma kuşakları
23276 ağırlık 6003 akma noktası
8001 ağırlık ayrımlaşması 10003 akma tornalaması
5001 ağırlık ölçümlü ısıl çözümleme 22003 akrilik aldehit
(tga) 22003 akrolen
8001 ağırlık segregasyonu 18053 aktivasyon enerjisi
20004 ağsı yapı 21103 akustik yorulma
22002 ahşap 23007 akü
2 10 0 2 ak ışılı girgenle muayene 23007 akümülatör
21003 ak ışılı izleme 4002 alan derinliği
21004 ak ışılı mıknatıs parçacıklı mua­ 2004 alan etkili transistor
yene 18001 alan etkisi
2001 ak ışıma 20006 alan iyon mikroskobu

465
2005 alan yayımı 9013 alt derece
23008 alarm 6005 alt germe
8002 alaşım 10004 alt kesme
9010 alaşım elementleri 20010 alt sınır
19001 alaşım kaplama 23011 alt simge
14002 alaşım tozu 23110 alt simge
22004 alaşımlı çelik 8003 alt soğuma
22005 alaşımlı dökme demirler 1002 alt tane
22006 alaşımsız karbon çeliği 7002 alt üst süreci
9011 alçak basınçlı döküm 10005 alta çekme
15003 alçı taşı 23092 alternatif akım
9012 alçılı kalıplama 23012 altılı
16006 aldehit 22013 altın dolgu
19002 aletli çözümleme 22013 altın kaplama
23009 alev 22014 altınlı gümüş
9375 alev fırını 8004 altlık
20007 alev yayımlı tayf izleme (fes) 9014 alttan boşaltmak pota
12002 alevle sertleştirme 9015 alttan doldurma
12003 alevle tavlama 8005 alttan soğuma
19003 alevli püskürtme 22015 alumel
20008 alfa demiri 15004 alümina
20009 alfa ferrit 15005 alümina-silikat tuğla
22007 alfa pirinci 22016 alüminür
22008 AlGaAs 22017 alüminyum
23010 algoritma 22018 alüminyum alaşımları
2006 alıcı atomlar 22019 alüminyum bakır alaşımları
2007 alıcı doyması 7003 alüminyum bombası
2008 alıcı düzeyi 22023 alüminyum bronzu
2009 alıcı katışkı 22020 alüminyum çinko alaşımları
3004 alıkoyma 19006 alüminyum kaplama
13003 alın kaynağı 22021 alüminyum magnezyum alaşım­
11046 alışılmamış işleme yöntemleri ları
6010 alıştırma 15004 alüminyum oksit
16007 alifatik hidrokarbonlar 22022 alüminyum silisyum alaşımları
22009 alkali metal 22023 alüminyum tuncu
22010 alkali temizleyici 7004 alüminyumla indirgeme yöntemi
19004 alkalin 19007 alüminyumlama
16008 alkilasyon 22024 amalgam
16009 alkit 23013 ambar
16009 alkit reçine 18077 amfoterik
19005 alklat 16011 amino reçine
16010 alkoller 16012 amit bağlaç
22011 alman gümüşü 22025 amonyak
22012 alniko 22026 amonyum klorür
1062 alotropi 8099 amorf
7001 alsifer 8098 amorf katılaşma
6004 alt akma gerilmesi 5002 amper
6004 alt akma noktası 2010 ampermetre

466
2010 amperölçer 6007 ara yüzeysel kesme gerilmesi
6006 Amsler aşınma deneyi makinesi 23021 aralık
20011 ana bileşen 11001 aralık açısı
20012 ana faz 18065 aralık yenimi
1043 ana kuantum sayısı (n) 16014 aramit lif
12004 ana metal 1005 arayer
23086 analiz 1006 arayer
23386 analog devreler 8007 arayer bileşikleri
22027 andaluzit 8008 arayer katı çözeltisi
9016 Andreasen pipeti 1007 arayer kusuru
23014 angstrom 1008 arayer yayınımı
21005 ani yıkım 12007 arcm, arl, ar3, ar4, ar’, ar”
16013 anilin 9019 ardalı kalıplama
19008 anilin noktası 12008 ardışık kesme yöntemi
19009 ankorit 22029 arı pik
23015 anlatım 8009 arıtıcı eritken
23016 anma 8009 arıtıcı örtü malzemesi
19010 anodik koruma 8010 arıtma
19011 anodik tepkime 8011 ark fırını
18002 anolit 13005 ark kaynağı
18003 anot 13006 ark kesme
22028 anot bakırı 8011 ark ocağı
18004 anot çamuru 13007 ark sapması
18005 anot etkisi 13008 ark süresi
18006 anot filmi 13007 ark üflemesi
18007 anot kaplaması 23022 arka fon
18010 anot korozyonu 23022 arka plan
19010 anot koruması 13009 arklı sert lehimleme
12005 anot odası 16015 aromatik
18008 anot temizlemesi 15006 arpa
18009 anot verimliliği 19013 Arrhenius eşitliği
18010 anot yenimi 3005 artı duyarlı mıknatıs malzeme
19012 anotlama 3006 artı duyarlı mıknatıslanma
18011 anotta paklama 1009 artı ilgili elementler
9017 antiok yöntemi 1010 artı yükseltgenme sayısı
23017 anut 8012 artık
1003 anyon 9020 artık elementler
1121 anyon 6008 artık gerilme
20013 ara bileşik 3007 artık kutuplu mıknatıslanma
1004 ara değerleme 3008 artık mıknatıslanma
9018 ara derece 18145 artırıcı
20013 ara faz 12009 artırmalı yaşlanma
23018 ara kesit 6028 asal gerilmeler
23019 ara sacı 3009 asal mıknatıslı madde
13004 ara tabaka oluşturma 3010 asal mıknatıslılık
12006 ara tavlama 1011 asalyer katı çözeltisi
8006 ara yüzey 1012 asalyer kusuru
23020 ara yüzey enerjisi 1051 asalyer yayınımı

467
15115 asbest 8015 aşırı soğuma
22030 asbest 6009 aşırı yaşlanma
22031 asbestli çimento 13010 atalet kaynağı
17001 asfalt 7010 ateş arıtmalı bakır
23023 asıltı 15013 ateş çamuru
15007 asıltı dökümü 21007 ateş konisi eşdeğeri
7005 asıltılı ayırma 7011 ateş metalürjisi
15008 asıltılı kil 15084 ateş tuğlası
15009 asıltılık 23026 ateşölçer
19014 aside daldırma 21008 ateşölçer koniler
22033 aside dayanıklı dökme demir 23316 atmosfer
15010 asidik güçerir 9024 atmosfer basınçlı besleyici
15011 asidik oksit 1013 atom
15010 asidik refrakter 1014 atom ağırlığı
23024 asit 1015 atom altı
7006 asit astar 1016 atom bağları
22032 asit bakır 1017 atom birleşmesi
7007 asit çelik 1047 atom boşluğu
18012 asit dirençli 1018 atom çekirdeği
21006 asit gevrekliği 2011 atom dolum oranı (ado)
21006 asit kırılganlığı 1019 atom enerjisi düzeyleri
7008 asit proses 5003 atom ısısı
7008 asit yöntemi 1014 atom kütlesi
19112 asitle temizleme 1020 atom kütlesi birimi (akb)
23025 askılı götürücü 1021 atom numarası
11002 askılı taşlama makinesi 1022 atom parçalanması
23245 asli 2012 atom simgesi
9021 astar 18013 atom soğurma tayfölçeri
20014 astigmatik sapma 2013 atom yayınımı
20015 astigmatiklik 1023 atom yeri
20016 ASTM karşılaştırmalı tane bü­ 18014 atom yüzdesi (at%)
yüklüğü 1014 atom-gram
23391 aşama 1024 atomlar arası mesafe
8013 aşı kristali 20017 Auger elektron tayf izleme
7009 aşılama 20018 Auger elektronu
9022 aşılayıcı 1025 Avogadro sayısı
16016 aşılı bağlaşık polimer 10007 ayak presi
16016 aşılı kopolimer 10008 ayarlı yatak
19015 aşındırıcı 6010 ayartma
11003 aşındırıcı püskürtmeli işleme 18015 ayıraç
19016 aşındırma püskürtmesi 6011 ayırma dayanımı
11004 aşındırmak işleme yöntemi 20019 ayırma gücü
21136 aşınma 7012 ayırma yüzdürmesi
9023 aşınma kabuğu 1026 aykırı yerleşim
10006 aşınma yıpranması 1027 aykırı yerleşim çoğalması
8014 aşırı doymuş 1028 aykırı yerleşim enerjisi
12010 aşırı ısıtılmış 1029 aykırı yerleşim halkası
15012 aşırı pişirme 1030 aykırı yerleşim işareti

468
6012 aykırı yerleşim kavislenmesi 11006 bağlaç
1031 aykırı yerleşim yoğunluğu 16017 bağlaç
13011 ayla 23030 bağlaç
11005 ayna (torna) 16084 bağlaşık polimer
1032 ayna görüntüsü 9030 bağlayıcı
8016 aynı fazda 8020 bağlı tepkime
9025 aynı fazda 8021 baharlama
18016 ayrık 16018 bakalit
20020 ayrık ötektik 9031 bakır eşdeğeri
6257 ayrılma düzlemleri 19018 bakır kaplama
6013 ayrılmış kesme gerilmesi 22201 bakır-kalay
9026 ayrım çizgisi 2016 bakır-konstant ısıl çift
10009 ayrım düzlemi 22035 bakır-kurşun
9027 ayrım tozu 21010 bakırla hızlandırılmış tuz püs­
9028 ayrım yüzeyi kürtme deneyi
8017 ayrımlaşma 19019 bakırsılama
5004 ayrımlı ısıl çözümleme (DTA) 23031 bakışım
12011 ayrımlı ısıtma 1038 bakışım öğeleri
19017 ayrımlı kaplama 23032 bakışımlı
12012 ayrımlı su verme 17002 bakışımlı katman
5005 ayrımlı taramalı ısı ölçme (DSC) 23033 bakışımsız
23227 ayrışçıllık 23221 bakibol
8018 ayrışık 17003 bal peteği
8019 ayrışık çekirdeklenme 7013 balçık
2037 ayrışık eklem 15014 balçık kumu
18017 ayrışma 19020 balık pulu
2014 azınlık taşıyıcılar 9032 banyo
21009 azkusur 15015 banyo
9029 azot üfleme 19021 banyo gerilimi
22034 Babbitt metali 23034 bar
23027 baca 3011 Barkhausen etkisi
1033 bağ 23035 basaç
1034 bağ açısı 9033 basamaklı deney çubuğu
1035 bağ enerjisi 9034 basamaklı dikey yolluk
1036 bağ enerjisi 9035 basamaklı meme
1036 bağ kuvveti 23036 basınç
1037 bağ yayımı 9036 basınç boyu
23424 bağdaşık 2017 basınç dönüştüreci
12141 bağdaşık çökelti 23037 basınç katsayısı
20186 bağdaşık ışınım 9037 basınçlı besleyici
23421 bağdaşma 9038 basınçlı döküm
23425 bağdaşmaz 13012 basınçlı gaz kaynağı
6014 bağıl boyut etmeni 16019 basınçlı kalıplama
3062 bağıl geçirgenlik (mr) 9290 basınçlı kap
23028 bağıl nem 23181 basınçlı yağlama
23029 bağıl yoğunluk 23038 basınçölçer
2053 bağıl yüklenebilirlik 10174 baskı
2015 bağlaç 18018 baskı gerilimi

469
3012 baskı kuvveti 9043 besleme bileziği
7014 baskın çelik 9044 besleme mesafesi
6015 basma 9045 besleyici
9182 basma 9046 besleyici boynu
6016 basma dayanımı 2019 Bessel filtre
6017 basma deneyi 7018 Bessemer yöntemi
10010 basmalı eğme 20021 beta demiri
16140 basmalı kalıplama 8023 beta tanesi
23039 başarım 1040 beta yapısı
20012 başat öğe 2020 betatron
16020 başlama 17004 beton
6018 bataç 7019 Betts yöntemi
11007 batma derinliği 22037 beyaz dökme demir
6019 batma izi 22038 beyaz dövülgen dökme demir
6020 batma sertliği 15022 beyaz eşya
21011 Baume derecesi 20022 beyaz ışınım
6021 Bauschinger etkisi 22039 beyaz metal
7015 Bayer yöntemi 18021 beyaz pas
23040 bayrak direği 20023 beynit
15016 baz değiştirilebilirliği 22040 beynitli dökme demir
18019 bazik 19118 bıcırganlama (boru içi)
7016 bazik astar 9047 bıçak yolluk
7017 bazik çelik 23045 biçim bilimi
15017 bazik güçerir 6023 biçim değiştirme
15018 bazik oksit 6024 biçim değiştirme ikizleri
15019 baziklik sayısı 13013 biçim değiştirme kaynağı
19022 Beilby tabakası 10012 biçim değiştirme kuşakları
23041 bekleme süresi 23045 biçimleniş
9039 bekletme fırını 23046 biçimsel
9039 bekletme ocağı 8024 bileşen
9040 bekletme sıcaklığı 20143 bileşen
23042 bel 23047 bileşen
6022 bel verme 6025 bileşenlerine ayırma
1039 belirsizlik ilkesi 8025 bileşik
18020 belirteç 6026 bileşik sertleşmesi
21012 belirti 14003 bileşik sıkıt
10011 benekleme 8026 bileşim
22036 benekli dökme demir 8027 bileşim alt soğuması
15020 bentonit 8028 bileşim noktası
9041 bentonit kili 11008 bilgisayar destekli imalat; CAM
16021 benzen halkası 11009 bilgisayar destekli tasarım; CAD
23043 benzeşik 11010 bilgisayarla sayısal denetimli ma­
8022 benzeşik çekirdeklenme kine; CNC
12013 benzeşikleştirme tavı 19023 bilye püskürtme
23044 benzeşim 10013 bilyeleme
15021 beril 21013 bilyeleme
2018 besleme 7020 bilyeli değirmen
9042 besleme 19023 bilyeli ezme

470
10019 bilyeli parlatma 10020 blum haddesi
6027 bilyeli sertlik deneyi 23055 bobin
23048 bilyeli yatak 9050 boğum
15023 Bingham yoğruk davranışı 3014 Bohr magneton
7020 binlik 1045 Bohr yarıçapı
9048 binme meme 15024 boksit
8029 Biot sayısı (bs) 2023 Boltzman sabitesi (k)
18022 bireşimleme 22042 bor
23049 bireşimli 22043 borazon
22206 bireşimli dökme demir 15025 borik asit
9376 bireşimli kalıp kumu 10021 boru çekme
16022 bireşimli lastik 10022 boru daraltma
10182 bireşimli soğuk haddeleme sacı 10054 boru eğme
9049 biriktirme potası 12014 boş karbürleme
1041 birim hücre 12015 boş nitrürleme
1042 birim vektör 23056 boşalım
2021 birincil elektron 2024 boşalma aralığı
8030 birincil faz 9051 boşaltma döküm
6028 birincil gerilmeler 1046 boşluğun geçirgenliği
9236 birincil grafit 1047 boşluk
20024 birincil grafit 1048 boşluk derişimi
23050 birincil hava 1049 boşluk hareket enerjisi
8031 birincil katı çözelti 1050 boşluk oluşturma enerjisi
8032 birincil kristaller 1051 boşluk yayınımı
1043 birincil kuantum sayısı 15026 Bouyoucos hidrometre
23051 birincil metal 15026 Bouyoucos sıvıölçer
6029 birleşik gerilmeler 9052 boynuz meme
10015 birleşik kalıp 9052 boynuz yolluk
20025 birleşik karbon 9053 boyun maça
22041 birleşik siyanür 6030 boyun verme
23052 birleşme bilgisi 9054 boyunduruk
23052 birleşme oranı 21014 boyut
23053 birliktelik 23057 boyut
1044 birliktelik sayısı 17006 boyut oranı
10016 bisküvi 10023 boyutlama
19024 bitim 21015 bozuk
10017 bitim haddesi 19026 bozuk metal
23054 bitim resmi 23085 bozulma
10018 bitim sıcaklığı 23058 bozunma
19025 bitirme pişirmesi 18023 bozunma potansiyeli
16023 bitme 9055 böceklenme
23054 bitmiş parça resmi 2025 bölge
17005 bitümen 8033 bölgesel arıtma
16024 biyobozulmalı polimer 12016 bölgesel çökelme
22104 blister bakır 12017 bölgesel su verme
2022 Bloch dalgası 1052 Bragg yasası
3013 blok (Bloch) duvarları 1053 Bravais kafesi
10019 blum 1199 Bravais kafesleri

471
8034 Bridgman yöntemi 10024 büzmeli şekillendirme
8035 briket 9060 büzülme
1054 Brillouin bölgeleri 8039 büzülme boşluğu
6031 Brinell sertliği (HB) 9208 büzülme payı
11011 broş 15030 cam
11012 broşlama 15031 cam ara oksitleri
23445 brülör 15032 cam değiştirici oksit
23059 brüt kalori değeri 18024 cam elektrot
21016 Bucky perdesi 22047 cam elyaf
19027 buğulama 15033 cam fazlı
19028 buhar yığma 15034 cam lifi
19029 buharla kaplama 15035 cam oluşturan oksit
9056 buharlaşma 15036 cam şekillendirme yöntemleri
23060 buharlaşma 10025 cam yağlamalı darçıkım
19030 buharlı temizleme 16025 cama dönüşüm sıcaklığı
15027 bulamaç 15037 camlaş(tır)ma
21018 bulaş(tır)ma 9061 eamsulu kalıplama
21017 bulaşkan 15038 camsuyu
20026 bulucu 15039 camsuyu derişimi
22044 bulyon 15040 camsuyu modülü
10078 burç presi 21020 cass deneyi
1055 Burgers devresi 12018 cehennemlik
1056 Burgers vektörü 7051 cevher
11083 burgu 22048 ceviz
1057 burgu aykırı yerleşimi 6033 Charpy darbe deneyi
1058 burgu ekseni 6033 Charpy deneyi
15028 burgulu darçıkım 20028 Chevron izleri
15028 burgulu ekstrüzyon 7022 Chvorinov kuralı
10235 burgulu pres 15041 cıva emdirme çözümlemesi
15029 burgulu pres 15041 cıva emdirmeli gözenek ölçme
6032 burulma 19031 cıvalama
6032 burulma momenti 15042 cıvalı gözenek ölçme
21019 buruş 11013 cıvata
2026 Butterworth filtresi 23063 cihaz
23061 buyduraç 16026 cis
8036 buydurma 16027 cis-1,4 poliizopren
9057 buydurucu 18025 Cottrell yöntemi
9058 buyma deneyi parçası 9062 Croning yöntemi
8037 buyma derinliği 3015 Curie noktası
9058 buyma kaması 3015 Curie sıcaklığı
8036 buymuş 9063 curuf
22045 buymuş demir 9064 curuf çizgisi
9059 bükey 9065 curuf deliği
22046 bütan 22049 curuf yünü
8038 büyüme 8043 cücük
12135 büyüme ikizleri 8040 Czochralski kristal çekme yönte­
17007 büyütken doku mi
23062 büzmeli geçme 9066 çakıştırma konisi

472
15043 çakmak taşı 22050 çelik
20027 çalışma mesafesi 8046 çelik hurdası
23064 çalkala(n)ma 8047 çelik piki
23065 çalkalayıcı 12020 çeliklerin dönüşüm sıcaklıkları
15044 çamur 23071 çeneli kepçe
23066 çan fırın 7023 çeneli kırıcı
13014 çanak 23072 çeneli makas
9067 çapak 6037 çentik dayanımı
9068 çapak alma 6038 çentik dayanımı oranı
10026 çapak alma 6038 çentik duyarlılığı
10009 çapak hattı 6039 çentik gevrekliği
11014 çapak temizleme 6040 çentik keskinliği
10074 çapraz 6041 çentik sünekliği
16028 çapraz bağlanma 10037 çentikleme
10027 çapraz dövme 6037 çentikli çekme dayanımı
10028 çapraz haddeleme 6042 çentikli deney çubuğu
10029 çapraz merdaneli doğrultucu 6043 çentikli kopma dayanımı
10030 çarpık haddeleme 6042 çentikli numune
21021 çarpılma 2028 çevirgeç
18026 çarpma aşınması 13017 çevirgeç denetimli kaynak
13015 çarpma kaynağı 13018 çevirme
10031 çarpma yüzeyi 9071 çevirmeli kalıp
8041 çarpmak soğutma 21022 çevre
23067 çatkı 23316 çevre
16029 çatlakçık 10038 çevreden çekmeli şekillendirme
23068 çatma 23073 çevresel
9069 çaydanlık pota 23074 çevrimli
9070 çekiç 12021 çevrimli tavlama
23069 çekiçli değirmen 9072 çıkıcı
10032 çekiçli dövme 1026 çıkık
10033 çekilebilirlik 9073 çıkışlı meme
8042 çekirdek 8048 çıkma
12019 çekirdek 9074 çıkma derece
2027 çekirdek elektronları 13019 çıplak elektrot
8043 çekirdekçik 19032 çiçeklenme
1059 çekirdekle ilgili 16036 çift asit
8044 çekirdeklenme 10039 çift etkili çekiç
8045 çekirdekleyici 10040 çift etkili kalıp
14004 çekirdekli çubuk 10041 çift etkili mekanik pres
23070 çekiş 6044 çift izli sertlik deneyi
6034 çekme 2029 çift kutup
10034 çekme 2030 çift kutup kaybı
13016 çekme açısı 3016 çift kutuplu alan
20029 çekme boşluğu 18027 çift kutuplu elektrot
6035 çekme dayanımı 2031 çift kutuplu transistor
6036 çekme deneyi 12022 çift menevişleme
10035 çekme tavlaması 2032 çift metal
10036 çekmeli eğme 17008 çift metaller

473
12023 çift tuz 10044 çoklu kalıp
9075 çift yanlı model plakası 2039 çoklu saçılma
20030 çift yansıma 12025 çökelme
12024 çift yaşlandırma 12026 çökelme sertleşmesi
15045 çifte kavrulmuş 1063 çökelmesiz bölge
15046 Ç«ğ tuğla 12027 çökelti
15047 çiğlenme noktası 12028 çökeltme tavı
15048 çimento 23458 çökme
9076 çimentolu kalıplama 15050 çömlek yapma
9077 Çin odunu yağı 8050 çözelti
20031 Çin yazısı yapı 16030 çözelti polimerleş(tir)mesi
15049 çini 8051 çözen
15098 çini kili 8052 çözgen
19033 çinko elektrokaplama 23085 çözülme
19034 çinko kaplama 23086 çözümleme
19035 çinkoda tavlama 23087 çözümleyici
19036 çinkolama 23088 çözümsel
19037 çinkosuzlaşma 23089 çözümsel eğri
6045 çita martensit 20032 çözümsel elektron mikroskobu
23265 çizek 19038 çözümsel kimya
23075 çizelge 18028 çözün(dür)me
23076 çizem 12029 çözündürme ısıl işlemi
23077 çizge 8053 çözünen
1060 çizgi kusurları 20033 çözünmüş karbon
23078 çizgi resim 11015 çözünür yağ
1061 çizgi vektörü 8054 çözünürlük
23079 çizgisel akış 20034 çözünürlük
2033 çizgisel atom yoğunluğu 22051 çubuk
23080 çizi 23090 çubuk tipi çok noktalı ölçer
6046 çizikölçer 9079 çukurda kalıplama
23081 çizilme 23091 dağılım
6047 çizilme sertliği 17009 dağılım dayanımlaşmalı karma
23082 çizisel malzemeler
2034 çoğul saçılma 6048 dağılım dayanımlaşması
2035 çoğunluk taşıyıcılar 15051 dağılım maddesi
2036 çoğunluk taşıyıcılı devreler 15052 dağıtıcı
13020 çok duruşlu elektrot 23415 dağıtma
2037 çok eklemli 9080 dağıtma havuzu
2038 çok katmanlı kondansatör 20035 dağlama
2038 çok katmanlı yoğunlaç 20036 dağlama çatlağı
8049 çok kristalli 20037 dağlama çukuru
10042 çok takımlı hadde 20037 dağlama oyuğu
1062 çok yapılılık 2020 dairesel hızlandırıcı
23083 çok yapılılık 11016 dairesel makas
23084 çok yüzlü 3017 dairesel mıknatıs alanı
9078 çoklu dövmeli kalıplama makine­ 9081 daldırma
si 9082 daldırma çanı
10043 çoklu hadde 9083 daldırmalı ateşölçer

474
19039 daldırmalı boyama 1069 değerlik elektronları
16031 daldırmalı çekme 1070 değerlik kuşağı
13021 daldırmalı sert lehimleme 9086 değiş(tir)me
2040 dalga boyu 9086 değişim
1064 dalga fonksiyonu 3018 değişim enerjisi
20038 dalga izleri 1071 değişim yayınımı
20039 dalga katarı 8020 değişimsiz tepkime
1065 dalga sayısı (k) 2043 değişken çift kutuplu bağlar
2041 dalga vektörü 6053 değişken gerilmeler
10132 dalgalama 6054 değişken yüklü gerinme
23092 dalgalı akım 7024 değiştirgeç
6049 dalgalı gerilmeler 22052 değiştirgeç çeliği
11017 dalgalılık 15053 değiştirici
16032 dallanma 20043 değiştirilmiş mikroyapı
8055 dallantı 9087 dekstrin
20040 dallantı arası grafit 1072 delik
18029 dallantı arası korozyon 11018 delik işleme
18029 dallantı arası yenim 11019 delik işleme frezesi
20132 dallantılar arası ayrımlaşma 11019 delik işleme makinesi
20135 dallantılar arası çekme boşlukları 11020 delik kesici
14005 dallantılı toz 2044 delik ve elektron devingenliği
9084 damarlanma 10050 delikli parça darçıkımı
23220 damıtma 11021 delme
23093 damla 9088 delme çubuğu
23094 damlacık 20044 delta demiri
23095 damlaölçer 16034 demet
20041 dana gözü yapı 16035 demetli bağlaşık polimer
1066 dar açı sınırı 16035 demetli kopolimer
6050 daralma yüzdesi 22053 demir asıllı alaşımlar
6051 darbe deneyi 22054 demir dışı metaller
6052 darbe enerjisi 22144 demir dışı tomruk
13022 darbeli ark kaynağı 7025 demir hurdası
10045 darbeli darçıkım 20045 demir karbür
10046 darçıkarma 19040 demir lekesi
10047 darçıkım 7026 demir oksit
10048 darçıkım eksenel büzülmesi 13023 demir tozlu elektrot
10049 darçıkım kaynaklı tüp kalıbı 8056 demir-karbon çizgesi
16033 darçıkımla şekillendirme 8056 demir-karbon diyagramı
23096 davlumbaz 2045 demir-konstantan ısıl çift
23097 dayanım 3019 demir-krom-kobalt mıknatıs ala­
9085 dayı şımları
2042 De Broglie eşitliği 7027 demirli alaşım
1067 debye 8057 demirli alüminyum
20026 dedektör 7028 demirli bor
6023 deformasyon 7029 demirli fosfor
20042 değer çözümleme 7030 demirli krom
22122 değerli metal 7031 demirli mangan
1068 değerlik 7032 demirli molibden

475
7033 demirli silisyum 2099 devingenlik
7034 demirli titan 9095 devirmeli döküm
7035 demirli volfram 9096 devirmeli ocak
3020 demir-silisyum mıknatıs alaşım­ 2047 devre kartı
ları 23104 devre kesici
10051 demleme 11022 dış hat işlemesi
23098 denetim 10054 dış hat şekillendirmesi
23167 denetim panosu 2048 dış kabuk
23099 denetimli atmosfer 23105 dış merkezli
8058 denetimli katılaşma 23105 dış özekli
15054 denetimli nemde kurutma 13025 dışbükey köşe kaynağı
12030 denetimli soğutma 4003 dışbükey mercek
23100 deney 23106 dışdeğerleme
20142 deney parçası 16036 diasit
8059 denge 15056 dibe çökme
23101 denge 22057 didimyum
8060 denge çizgesi 2049 dielektrik
8061 denge çizgisi 2050 dielektrik bozulma
8060 denge diyagramı 23107 dielektrik fırın
1073 denge mesafesi (atomlar arası) 2051 dielektrik güç
8147 denge paylaşım katsayısı 2052 dielektrik kayıp
18030 denge sabitesi 2053 dielektrik sabitesi
12031 dengeleme tavı 9097 dikey fırın
6055 dengeli katmanlar 9098 dikiş
22055 deniz pirinci 13026 dikiş gerisi kaynağı
2046 denkleme kablosu 13027 dikiş kaynağı
23013 depo 13028 dikiş önü kaynağı
9089 derece 1075 dikler kafesi
15055 derece 19041 dikromatlama
9090 derece bozma 23002 dinamik ağdalık
23146 derece fahrenhayt (F) 6056 dinamik sürünme
23300 derece kelvin (K) 18033 dinginleşme
23350 derece santigrad (C) 19042 dinginlik
9091 derece yüzmesi 10051 dinlendirme
9092 derecesiz kalıp 16037 diol
10052 derin çekme 8062 direksi tane
18031 derişim 8063 direksi yapı
23102 derişim 23108 direnç
1074 derişim eğimcesi 13029 direnç kaynağı
18032 derişim kutuplaşması 18034 direnç kutuplaşması
9093 destek çıtası 12038 direnç ocağı
23103 destek çubuğu 2054 dirençli ateşölçer
13024 destek ısıtması 23109 dirençli tüp ocağı
9094 destek kabuk 23017 direngen
9105 destek kumu 18035 diretken
10053 destek levhası 10113 dirsekli makaralı pres
22056 deterjan 22058 dişbudak
6056 devingen sürünme 10055 dişleme

476
7036 dişleme açısı 18036 Dow yöntemi
11023 dişli 3022 doyma
11024 dişli bitim işlemesi 3023 doyma akı yoğunluğu (Bs)
11025 dişli işleme 2058 doyma aralığı
23077 diyagram 20049 doyma derecesi
2055 diyot 3023 doyma mıknatıslanması (Ms)
1076 dizilme kusuru 16041 doymamış bağ
1077 dizilme kusuru enerjisi 16042 doymamış molekül
1078 dizilme sırası 16043 doymamış polyester
23110 dizin 11026 dökme alaşım takım
22059 doğal gaz 22061 dökme çelik
22060 doğal grafit 22062 dökme demir
9099 doğal kum 12033 dökme demir büyümesi
16038 doğal lastik 7039 dökme demir hurdası
7037 doğal metal 8064 dökme demirin kritik katılaşma
6057 doğal yaşlan(dır)ma hızı
9100 doğrudan ark ocağı 15059 dökme güçerir çimento
20046 doğrudan aydınlatma 15059 dökme refrakter çimento
9380 doğrudan soğutmalı döküm 9108 dökülebilirlik
12032 doğrudan su verme 15060 dökülme deneyi
23111 doğrultmaç 16044 döküm
23111 doğrultmaç diyot 9102 döküm
21023 doğruluk 9109 döküm alanı
23112 doğrusal 9060 döküm büzülmesi
20047 doğrusal esnek kırılma mekaniği 9110 döküm gerilmeleri
5006 doğrusal genleşme katsayısı 9111 döküm gerinmeleri
2056 doğrusal hızlandırıcı 9112 döküm parçası
16039 doğrusal polimerler 9113 döküm verimi
3021 doğrusal soğurma katsayısı 20050 döküm yapısı
20048 doku 9114 döküm yatağı
2057 dolanık 9115 dökümhane
9101 dolaylı ark ocağı 9116 dökümhane hurdası
9102 doldurma 9117 dökümhane koku
9103 doldurma ağzı 9118 dökümhane malzemeleri
9104 doldurma havuzu 9119 dökümhane piki
15057 dolgu 16045 döndürmeli kalıplama
9105 dolgu kumu 6058 döner
16040 dolgu maddesi 10057 döner bobin
13030 dolgu metali 6058 döner çubuk yorulması deneyi
13031 dolgusuz kaynak 10056 döner dövme
7038 dolomit 9120 döner fırın
9106 dolu kalıpla döküm 23383 döner götürücü
23113 dolum 7040 döner kırıcı
1079 dolum oranı 20051 döner kristal yöntemi
9107 dolumlu eritme 10057 döner makara
15058 dondurarak kurutma 1081 dönme eksenleri
19043 donuk bitim 1082 dönü
1080 doruk 1083 dönü kuantum sayısı (ms)

477
8123 dönüşme aralığı 9123 duş meme
2059 dönüştürgeç 21024 duyarga
23264 dönüşül 3024 duyarlık
8065 dönüşüm 21025 duyarlık
7041 dönüşüm ısınması 21026 duyarlılaşma
19044 dönüşüm kaplaması 23115 duymaç
8066 dönüşüm sıcaklığı 13034 düğme
12034 dönüşüm soğuması 23116 düğüm
12035 dönüşüm tesirli yoğrukluk 9124 düşey yolluk
16046 dönüşümlü bağlaşık polimer 9125 düşme
18037 dönüşümlü daldırma deneyi 10063 düşme çekiçli çekme
9121 dönüşümlü ısı kazanıcı 10064 düşmeli çekiç
16046 dönüşümlü kopolimer 10065 düşmeli dövme
10058 dört itmeli pres 22067 düşük alaşımlı çelik
6059 dört noktadan destekli döner yo- 22068 düşük karbonlu çelik
rulma deneyi 22069 düşük sıcaklık çelikleri
6060 dört noktadan eğme deneyi 15062 düşürme tuğlası
8067 dörtlü alaşım 10066 düz darçıkım
1084 dörtlü dönme ekseni 2061 düz etki
10059 dörtlü dövme presi 15063 düz tuğla
10060 dörtlü hadde 23117 düzen
1085 dörtyüzlü 8069 düzenli katı çözelti
10061 dövme 23118 düzensiz
13032 dövme dikiş kaynağı 6064 düzlem gerilme
15061 dövme karışımı 6065 düzlem gerinme
9122 dövme kayması 6066 düzlem gerinme kırılma tokluğu
13033 dövme kaynağı 1087 düzlem grubu
22063 dövük alaşımlar 1088 düzlem kafesi
22064 dövük demir 10067 düzleme
10062 dövülebilirlik 1089 düzlemler arası mesafe
22065 dövülgen dökme demir 1090 düzlemsel atom yoğunluğu
22066 dövülgen dökme demir piki 2062 düzlemsel çift kutuplu transistor
12036 dövülgenleştirme tavı 16047 e camı
6061 dövülgenlik 2097 edi akımları
11027 dudak 23452 edilgenlik
2060 durağan kütle 23119 egemen
12037 duraklı martensitleme 11028 eğe
18038 durdurucu 6067 eğe sertliği
6062 durgun aykırı yerleşim 6068 eğilme
7042 durgun çelik 6147 eğilmezlik
7043 durgunlaştırma 9330 eğim
6063 durometre 1091 eğim sınırı
6219 duruk yorulma 23120 eğimce
23114 durulanabilirlik 16048 eğirme
18066 durum 6069 eğme
23391 durum 16049 eğme dayanımı
8068 durum değişkenleri 6070 eğme deneyi
1086 durum yoğunluğu 10068 eğme merdaneleri

478
6071 eğme momenti 3027 elektrikli kutuplanmış malzeme
10069 eğme presi 11032 elektrikli parçalama
6058 eğme yorulma deneyi 19045 elektrikli püskürtme
16050 ek polimerleri 2070 elektriksel büzülme
2063 eklem 2160 elektriksel gerinme etkisi
10070 eksantrik pres 2159 elektriksel gerinmeli kristal
23121 eksen 2049 elektriksel yalıtkan
7044 eksen üstü büyüme 2050 elektriksel yalıtkanlık bozulması
9126 eksenel büzülme 2051 elektriksel yalıtkanlık gücü
11029 eksenel kesme açısı 2052 elektriksel yalıtkanlık kaybı
22204 eksenel vektör 2053 elektriksel yalıtkanlık sabitesi
3025 eksi duyarlı mıknatıs malzeme 19046 elektriksiz kaplama
3026 eksi duyarlı mıknatıslanma 19047 elektroboyama
1092 eksi ilgili elementler 2070 elektrobüzülme
18039 eksi ilgililik 9130 elektrocuruf arıtma
9127 eksik dolma 9131 elektrocuruf eritme
9128 eksik döküm 13036 elektrocuruf kaynağı
7083 ekstraktif metalürji 13037 elektrogaz ark kaynağı
10047 ekstrüzyon 10072 elektrohidrolik şekillendirme
10046 ekstrüzyonla şekil verme 19048 elektrokaplama
16033 ekstrüzyonla şekillendirme 7045 elektrokazanma
23122 elek 18041 elektrokimyasal eş değer
15064 elek altı 18042 elektrokimyasal hücre
15065 elek analizi 11033 elektrokimyasal işleme
15066 elek gözü açıklığı 18043 elektrokimyasal koruma
15067 elek gözü büyüklüğü 11034 elektrokimyasal taşlama
15068 elek numarası 18044 elektrokimyasal yenim
15069 elek üstü 18045 elektrolit
2064 elektrik akımı (i) 22073 elektrolitik bakır
2065 elektrik akımı yoğunluğu (j) 20052 elektrolitik parlatma
2066 elektrik alanı 11035 elektrolitli işleme
18040 elektrik arklı püskürtme 11036 elektrolitli taşlama
11030 elektrik boşalındı işleme 19049 elektrolitli temizleme
10072 elektrik boşalındı şekillendirme 18046 elektroliz
11031 elektrik boşalındı telle kesme 3028 elektromanyetik
13035 elektrik boşalındı telle kesme 20053 elektromanyetik ışınım
22070 elektrik çeliği 23123 elektromanyetik karıştırma
2067 elektrik direnci (R) 10070 elektromanyetik şekillendirme
22071 elektrik direnç malzemeleri 7046 elektrometalürji
12038 elektrik dirençli ocak 3028 elektromıknatıslı
9129 elektrik fırını 20053 elektromıknatıstı ışınım
2068 elektrik iletkenliği 23123 elektromıknatıslı karıştırma
22072 elektrik ocağı demiri 18047 elektromotor kuvveti (emk)
22072 elektrik ocağı piki 18048 elektromotor kuvveti dizisi (emk)
2200 elektrik yalıtkanı 1093 elektron
21027 elektrikli çökeltici 1094 elektron bileşikleri
21028 elektrikli çökeltme 1095 elektron çizgi işareti
2069 elektrikli kutuplanma 20054 elektron delmesi

479
2071 elektron devingenliği 1103 elmas yapısı
20055 elektron duyargalı mikroçözüm- 19053 emaye
leyici (ed) 19054 emayeleme
19050 elektron enerji kayıp tayf izleme 9133 emdirme
2073 elektron ışını 14008 emdirme
13038 elektron ışını kaynağı 22075 emeri
1096 elektron ışını kırınımı 21029 emme
20056 elektron ışını mikroçözümlemesi 3029 en büyük enerji çarpımı
9132 elektron ışınlı fırın 6073 en büyük yük
11037 elektron ışınlı işleme 23127 en uygun
11038 elektron ışınlı kesme 23128 en uygunlama
2072 elektron ilgisi 23129 enbüyük (enb)
1097 elektron kabuğu 23130 enbüyükleme
2074 elektron kurulumu 2080 enerji aralığı
2075 elektron kütlesi 20058 enerji dağılımlı tayf izleme (eds)
20057 elektron mikroskobu 2081 enerji düzeyi
2077 elektron nokta işareti 2082 enerji kuşakları
1098 elektron sıralama kuralı 18038 engelleyici
1101 elektron sürüklenme hızı 10074 enine
1099 elektron volt 13041 enine kısıtlama
23124 elektron volt, ev 23131 enküçük (enk)
2076 elektron yükü 23132 enküçükleme
2078 elektronik kutuplaşma 15071 enstatit
2079 elektronik malzeme 8070 entalpi (H)
1100 elektronik özgül ısıl 8071 entropi(S)
15070 elektroseramik 16052 epoksi reçine
19051 elektrostatik püskürtme 20059 epsilon yapı
10073 elektroşekillendirme 8075 ergime
13039 elektrot 6074 Erichsen deneyi
13040 elektrot kuvveti 8075 erime
18049 elektrot potansiyeli 8072 erime aralığı
14006 elektrot tozlama 13042 erime derinliği
18050 elektrotaşıma 8073 erime gizli ısısı
19052 elektroyığma 8073 erime ısısı
14007 elektroyığma tozu 8074 erime noktası
23125 element 8074 erime sıcaklığı
1102 elementler çizelgesi 9138 erimek
23375 eliptik 9134 eritim
16051 elle döşeme 9135 eritken
23126 elle taşıma 13043 eritken çekirdekli ark kaynağı
16002 elle yayma yöntemi 9136 eritken örtü
23126 elleçleme 9137 eritme hızı
7047 Ellingham çizgesi 13044 eritme kaynağı
22074 elmas 19055 eritme parlatması
6072 elmas koni 18124 eritme potası
11039 elmas takım ucu 9138 eritmek
11040 elmas taş 13128 eriyen elektrot
11040 elmas teker 8076 eriyik sürükleme

480
14009 eriyik tozlama 15072 etil silikat
9139 erozyon 16054 etilen
21030 erozyon 16055 etilen glikol
18051 erozyon yenimi 2018 etki
3030 esd mıknatıslar 2086 etkili kütle
23133 eser element 18052 etkinleşme
6075 esnek art etki 18053 etkinleşme enerjisi
6076 esnek biçim değiştirme 18054 etkinleşme kutuplaşması
6076 esnek deformasyon 18055 etkinleşme serbest enerjisi
6077 esnek gerinme 4004 etkinleştirici
11041 esnek imalat yöntemleri 18056 etkinleştirici
6078 esnek olmayan biçim değiştirme 22076 etkinleştirilmiş alümina
2083 esnek olmayan saçılma 22077 etkinleştirilmiş karbon
2084 esnek saçılma 18057 etkinlik
23134 esnek sıvı dinamik yağlama 18058 etkinlik katsayısı
6079 esneklik 23142 etmen
6080 esneklik 9254 etüv
6081 esneklik modülü 23143 evirtim
6082 esneklik özellikleri 23144 evirtim ekseni
6083 esneklik sınırı 23145 evrensel
6147 esnemezlik 19056 ezilme sertleşmesi
23135 eş anlı 10075 ezme
14010 eş basınçlı presleme 9141 ezme çentiği
20060 eş biçimli 6086 ezme deneyi
7048 eş biçimli faz çizgesi 19057 ezme düzlemesi
8077 eş bileşimli dönüşüm 11042 ezme şekillendirmesi
8078 eş bileşimli erime 10076 ezmeli şekillendirme
23136 eş değişkenli çizi 23146 fahrenhayt sıcaklığı
14010 eş duruk presleme 2087 fakirleşme bölgesi
23137 eş düzlemli 2088 farad (1)
8079 eş eksenli 18059 Faraday eşitliği
7049 eş entropili 8081 farklı biçimli
20061 eş kararlılık 15073 fayalit
23138 eş merkezli 15074 fayans
23139 eş sıcaklıklı 20063 faz
9140 eş sıcaklıklı dönüşüm 8082 faz biçimlenişi
12039 eş sıcaklıklı tavlama 8083 faz bölgesi
6084 eş yönlü 8084 faz çizgesi
23140 eş zamanlama 8084 faz diyagramı
23141 eşek 20064 faz karşıtlığı
6085 eşik 8085 faz kuralı
2085 eşik diyodu 7050 feldispat
20062 eşlem 16056 fenol
11076 eşlemleme 16057 fenolik reçine
8080 eşlenik bölge 2089 Fermi dağılımı
16071 eşmer 2090 Fermi düzeyi
12154 eşsıcaklıklı dönüşüm çizgesi 2090 Fermi enerjisi (Ef)
16053 eşyönlü uzamsal izomer 2091 Fermi küresi

481
1104 fermiyon 11085 freze mili
20065 ferrit 11045 frezeleme
22078 ferritik çelikler 19143 frit
12040 ferritleme tavlaması 23444 fuel oil
22079 ferritler 9147 furan reçinesi
2069 ferroelektriklik 22084 furfuril alkol
10205 fıçılaşma 6254 g/n eğrisi
19058 fırçalı kaplama 22085 GaAs
19059 fırçayla elktrokimyasal parlatma 18061 galvanik dizi
19059 fırçayla parlatma 18044 galvanik yenim
23147 fırın 19034 galvanizleme
9142 fırın atmosferi 20067 gama demiri
23148 fırın direnç elementleri 23154 gama ışınımı
13045 fırında sert lehim 23154 gama ışınları
9143 fırınlama 20068 gamzeli kopma
1105 Fick’in birinci yasası 22086 garnet
1106 Fick’in ikinci yasası 23155 gaus (g)
9144 filitre maça 9148 gaz alıcı
7051 filiz 9148 gaz alıcı eritken
23149 film 9149 gaz alma
20066 film kutusu 13046 gaz altı ark kaynağı
19060 fiziksel buhar yığma işlemi 23156 gaz asıltı
23150 fiziksel metalürji 9150 gaz boşlukları
23151 fiziksel özellikler 9148 gaz giderici
18060 fiziksel yüzeye tutunma 9150 gaz gözenekleri
2001 floresans 13047 gaz ısıtmalı şişirme kaynağı
9145 florit 13048 gaz kaynağı
16058 floroplastik 19062 gaz kesmeli temizleme
23152 fonksiyon 22087 gaz koku
5007 fonon 20069 gaz kromatografisi (gc)
16059 formaldehit 20069 gaz renkçizisi
15075 forsterit 9151 gaz üfleme
19061 fosfatlama 13049 gaz volfram ark kaynağı
22080 fosfor 13050 gaz volfram arklı kesme
8086 fosfor giderme 13051 gaz volfram arklı punta kaynağı
22081 fosfor ön alaşımı 12041 gazda karbürleme
22082 fosfor piki 12042 gazda nitrürleme
9146 fosfor terlemesi 23157 gazlanma
22083 fosfor tuncu 6087 gecikmeli akma
2158 fosforesans 10077 geçi
20084 fotomakrograf 3031 geçirgenlik
20085 fotomikrograf 9152 geçirgenlik
2092 foton 9150 geçirgenlikölçer
1107 Frank-Read kaynağı 2093 geçirim
23152 frekans değiştirici 20070 geçirim elektron mikroskobu
1108 Frenkel kusuru (tem)
11043 freze 10078 geçirme presi
11044 freze bıçağı 8087 geçiş noktası

482
6088 geçiş sıcaklığı 6105 gerinme
23158 geçişim 6106 gerinme durumu
8088 geçişim kafesi 6107 gerinme hızı
1109 geçişim metali 6108 gerinme hızı duyarlığı (m)
10079 geçişli hadde 6109 gerinme sertleşmesi
1110 geçişli kayma 6138 gerinme sertleşmesi
9154 gelberi 6110 gerinme sertleşmesi hızı
11046 gelenek dışı işleme yöntemleri 6111 gerinme sertleşmesi üst simgesi
9155 geleneksel alçı kalıp döküm 6112 gerinme yaşlanması gevrekleşin
15076 geleneksel seramikler si
10080 gelişmiş kesek 6113 gerinmeölçer
6089 genel gerinme 23161 germeli doğrultma
22088 genleşik polistiren 10081 germeli eğme
6090 genleşme gerilimi 10081 germeli şekillendirme
8089 genleşmeölçer 6114 gevrek çatlak ilerlemesi
2094 genlik 21032 gevrek kırılma
21031 geometrik hoşgörüler 6115 gevreklik
9156 geometrik modül 12146 gevşek suverme
6091 gerçek gerilme 6116 gevşeme deneyi
6092 gerçek gerinme 2096 gevşeme zamanı
15077 gerçek gözeneklilik 15078 gezegen karıştırıcı
17010 gerçek parçacıklı karma malze­ 23162 gezer vinç
meler 9157 gezgin elementler
18062 gergi 8085 Gibbs faz kuralı
23159 geri basınç 8090 Gibbs serbest enerjisi
21099 geri çevirme 9158 gidici
7052 geri kazanma 2097 girdap akımları
23160 geri kazanma 21033 girdap akımlarıyla hata tespiti
20071 geri saçılmış elektron 23163 girdaplı akış
6093 geri yaylanma 9159 girdaplı pislik tutucu
2095 gerileme 21034 girgen
19063 gerilim verimi 21035 girgenle hata tespiti
6094 gerilme 21035 girgenle muayene
6095 gerilme alanı 9160 giri
6096 gerilme aralığı 18065 girinti yenimi
6097 gerilme durumu 1111 girişim ara kesiti
6098 gerilme genliği 11047 gitgelli
16060 gerilme gevşemesi 17011 giydirme
12043 gerilme giderme tavı 17012 giydirmeli metaller
6099 gerilme oranı 11102 giyotin
6100 gerilme şiddeti etmeni (Kt) 1177 gizil
6101 gerilme yoğunluğu etmeni (Kt) 1178 gizil enerji
6102 gerilme-gerinme çizgesi 8091 gizli ısı
6102 gerilme-gerinme diyagramı 16055 glikol
6103 gerilme-kopma deneyi 23164 glikol
18063 gerilmeli yenim 1112 göç
18064 gerilmeli yenim kırılması 19064 göç sayısı
6104 gerilme-sayı (GS) eğrisi 9161 göçebilirlik

483
15079 gölge 19066 gümüş kaplama
20072 gölgeleme 7053 gümüşlü kurşun
10082 gömlek 23168 gürültü
20073 gömme 21037 güvenirlik
21036 gönye 23426 hacim
20175 görünge 1113 hacim merkezli kübik (hmk) yapı
20178 görüngeç 6119 hacim modülü (k)
20176 görüngeçizer 1114 hacim yayınımı
20177 görüngeleme 2098 hacimsel atom yoğunluğu (h)
20179 görüngeölçer 5008 hacimsel genleşme katsayısı
20074 görüntü çözümleyici 15096 hacimsel yoğunluk
20075 görüntü merceği 10083 hadde
15080 görünür gözeneklilik 10084 hadde düzenleri
14011 görünür yoğunluk 10085 hadde takımı
18020 gösterge 10086 haddeleme
23165 götürücü 10087 haddeleme boşluğu
11048 gövde 13052 haddeleme kaynağı
23166 gövde 10088 haddeleme tufalı
12044 göz deliği 13053 hafif kaplı elektrot
20076 göz merceği 22093 hafif metal
9163 gözenek 6120 hakem çubuğu
14012 gözenek 18066 hal
9162 gözenekli tapa yöntemi 6121 halka eğme dayanımı modülü
9163 gözeneklilik 6122 halka eğme deneyi
23120 gradyant 10089 halka haddeleme
23082 grafik 15086 halka silikatı yapısı
20077 grafit 1115 halka yayınımı
9164 grafit küreleştirme işlemleri 7054 Hail yöntemi
9165 grafit yüzmesi 18067 halojen
20078 grafitleş(tir)me 15087 halosit
12045 grafitleştirerek dövülgenleştirme 22094 ham madde
12068 grafitleştirme 7055 Hansgirg yöntemi
9166 grafitleyici 2099 hareketlilik
22089 grafitli çelik 18068 Haring hücresi
19065 grafitli yenim 14013 harmanlama
22090 gri kalay tozu 9167 hassas boyutlu döküm
6117 Griffith kuramı 9168 hassas döküm
6118 Guinier-Preston bölgeleri 10090 hassas dövme
15081 güçerir 21038 hassasiyet
22091 güçerir alaşım 22095 haşlamlılar toprağı
15082 güçerir curuflaşması 9169 hat frekanslı indükleme ocağı
15083 güçerir çimento 21039 hata
22092 güçerir metal 23169 hata fonksiyonu (erf)
15084 güçerir tuğla 13054 hava asetilen kaynağı
15085 güçerirlik 23430 hava borusu
23167 güdüm kutusu 22096 hava çeliği
20079 gülsü 23170 hava deliği
20080 gülsü grafit 12046 hava dolaşımlı fırın

484
22097 hava gazı 18070 hızı sınırlayan basamak
7056 hava ile arıtma 18071 hızlandırıcı
15088 hava kabarcıklı beton 10093 hızlı ilkörnekleme
10091 hava kaldırmalı çekiç 8093 hızlı katılaş(tır)ma
13055 hava karbon ark kesme 12053 hızlı su verme
23171 hava kızağı 15089 hidrat
21040 hava kirlenmesi 11050 hidrodinamik işleme
23172 hava miktarı 23270 hidrodinamik yağlama
22096 hava sertleşmeli çelik 22100 hidrojen
9170 hava simidi 13057 hidrojen ark kaynağı
23173 hava tabancası 2100 hidrojen bağı
23200 hava yenileme 6219 hidrojen etkili yorulma
21041 hava yıkama 6123 hidrojen gevrekliği
23177 havacıl 21042 hidrojen hasarı
9171 havada katılaşma 14014 hidrojen kaybı
9172 havada kuruma dayanımı 6123 hidrojen kırılganlığı
9173 havada sertleşen bağlayıcı 19068 hidroj enleme
12047 havada sertleşen çelik 23179 hidrolik
9171 havada sertleşme 10188 hidrolik pres
12048 havada sertleşme 18072 hidroliz
12049 havada sertleştirme 23379 hidrometalürji
12049 havada su verme 23369 hidrometre
23175 havalandırma 23180 hidrostatik basınç
15088 havalı beton 6124 hidrostatik darçıkım
10092 havalı çekiç 10094 hidrostatik darçıkım
9174 havalı kum püskürtücü 23181 hidrostatik yağlama
23176 havalı sınıflama 6125 histerezis
12050 havalı soğutma 3032 histerezis halkası
23178 havalı yaşar 3033 histerezis kayıpları
23177 havasız yaşar 23182 hizalama
23178 havasızcıl 21088 holografi
23174 hava-uzay 19069 honlama
11049 havşalama 6126 Hook yasası
13056 havya 6127 Hoop gerilmesi
23205 hayalî 7057 Hoopes yöntemi
9175 hazır alaşım 21043 hoşgörü
12051 hazırlama ısıl işlemi 22101 HSLA çeliği
9176 hazne 1116 Hume-Rothery kuralları
23466 hazne 22102 hurda
12052 hazne (ısıl işlem fırını) 21044 IACS
1039 Heisenberg belirsizlik ilkesi 20081 ırmak izi
9177 hekzametilentetraamin 23183 ısı
8092 Helmholtz serbest enerjisi (a) 5009 ısı akış hızı
22098 hematit 5010 ısı akış hızı yoğunluğu
22099 hematit piki 5011 ısı akış katsayısı
18069 Henrian etkinliği 23184 ısı akışı
19067 hırsız 8094 ısı alışverişsiz
18070 hızı denetleyen süreç 8094 ısı alversiz

485
7058 ısı çizi 12058 ısıtma tuğlası
22103 ısı dirençli alaşım 8097 ıslanma
5012 ısı kapasitesi (C) 9178 ıslatma maddesi
9178 ısı kazanıcı 2103 ışık
23183 ısı miktarı 4018 ışık bilim
23184 ısı nakil 2104 ışık diyodu
5012 ısı sığası 23190 ışık gözeli ateşölçer
9179 ısı veren 23191 ışık gözesi
18073 ısı veren tepkime 4005 ışık ileten
2200 ısı yalıtkanı 2105 ışık kaybı
5013 ısıalan 4006 ışık kaybı
8096 ısıdan bağımsız dönüşüm 2106 ışık lifi
23185 ısıl bozundurma 2107 ışık maskesi
16061 ısıl çarpılma sıcaklığı 20083 ışık mikroskobu
23186 ısıl çift 2092 ışık özü
23187 ısıl çift kılıfı 2108 ışık parlaması
5014 ısıl çözümleme 2109 ışık yayan diyot (LED)
15090 ısıl dökülme 2110 ışık yayımı
8095 ısıl duraksama 2111 ışıkbası
18074 ısıl elektormotor kuvveti 2112 ışıkduyar
2101 ısıl elektrik etki 2113 ışıkla haberleşme
1117 ısıl elektron yayımı 21045 ışıklı ateşölçer
6128 ısıl esneklik etkisi 10097 ışıklı bası
5015 ısıl genleşme 6131 ışıklı esneklik deneyi
6129 ısıl gerilme 10098 ışıklı kimyasal işleme
5016 ısıl iletkenlik 20084 ışıklı makroçizi
12054 ısıl işlem 20085 ışıklı mikroçizi
12055 ısıl işlem çevrimi eğrisi 4018 ışıksal
15091 ısıl işlemli cam 4019 ışıksal eksen
5017 ısıl kararlılık 4007 ışıma derecesi
20082 ısıl karbon 4008 ışın
11051 ısıl kimyasal işleme 20086 ışın çapı
10095 ısıl mekanik işleme 21097 ışın çizim
19070 ısıl püskürtme 21046 ışın etkin
19071 ısıl renkleme 21047 ışın etkin element
16062 ısıl sert polimerler 21048 ışın etkin izleme elementi
16062 ısıl sertler 21049 ışın etkin izotop
12056 ısıl şok 23192 ışın izleme
2102 ısıl yayım 4009 ışınım
12057 ısıl yayınırlık 23193 ışınım ateşölçeri
23189 ısıl yoğruk 1118 ışınım enerjisi
16063 ısıl yoğruk polimerler 21050 ışınım hasarı
16063 ısıl yoğruklar 23194 ışınım ısısı
6130 ısıl yorulma 23195 ışınım sıcaklığı
23406 ısıldevinim 23196 ışmımlama
8170 ısıldevinim yasaları 4007 ışın ın d ık
10096 ısırma açısı 9181 ışır direnç ocağı
8096 ısısız dönüşüm 23197 ışıyan tüplü fırın

486
6132 Izod deneyi 1120 ikiz sınırı
18075 iç enerji 6136 ikizleme
2114 iç kabuk 23200 iklimlendirme
17013 iç odun 20094 ileri saçılmış elektron
6133 iç sürtünme 16067 ilerleme
23198 iç yama 5018 iletim
20137 iç yapı 2117 iletim kuşağı
8099 içbiçimsiz 2118 iletken
8098 içbiçimsiz katılaşma 2119 iletkenlik
16064 içbiçimsiz polimer 18078 ilgi
6134 içbükey kırılma 1208 ilkel hücre
13058 içbükey köşe kaynağı 23201 ilkörnek
4010 içbükey mercek 23202 imece
23198 içek 23203 imecelik
23198 içekleme 23204 imecen
23314 içerik 16068 imecen alaşımlar
21029 içine çekme 23205 imgesel
9182 içitim 15092 imgesel sıcaklık
16065 içitimli kalıplama 16069 imit bağlaç
10099 içten germe 15093 ince asıltı
18076 içten oksitlenme 16029 ince çatlak
8100 ideal çözelti 10102 ince geçkili haddeleme
17032 iğnecik 19073 ince kaplama
8101 iğneler 10103 ince kütük
8102 iğnemsi 20091 ince perlit
20087 iğnemsi ferrit 15094 ince tuğla
20088 iğnemsi ferritli çelikler 20137 ince yapı
23244 ihtiyari 21084 inceleme
12059 iki devreli denetleyici 17014 incelif sarma
6135 iki eksenli gerilme 15095 incelik sayısı
8103 iki fazlı alaşım 4006 incelme
19072 iki fazlı temizleme 7059 indirgeme
16066 iki işlevli 9285 indirgeme
18077 iki yanlı 7060 indirgen
9183 ikileme 18079 indirgenme tepkimesi
8104 ikili alaşım 9185 indirgeyici atmosfer
10100 ikili geri dönmeli hadde 10104 indirim
10101 ikili geri dönmesiz hadde 12060 indükleme ile yüzey sertleştirme
10100 ikili hadde 13059 indükleme kaynağı
10101 ikili hadde 9186 indükleme ocağı (fırını)
9183 ikili süreç 2120 indüklemeli ısıtma
9184 ikincil alaşım 13059 indüksiyon kaynağı
2115 ikincil elektron 9186 indüksiyon ocağı (fırını)
20089 ikincil grafit 23214 İngiliz ısı birimi (btu)
23199 ikincil hava 8173 ingot
8105 ikincil katı çözelti 8106 ingot dökme
1119 ikincil kuantum sayısı, 1 8172 ingot kalıbı
2116 ikincil yayım 20093 ipeksi kırılma

487
17015 iplik 15096 kaba yoğunluk
23206 iridyum-rodyum ısıl çifti 10107 kabalama haddesi
23207 irileşme 21052 kabarcık
23208 is 23215 kabarcık
23166 iskelet 16072 kabarcık şekillendirme
23244 istemli 22104 kabarcıklı bakır
3034 istemli mıknatıslanma 12062 kabarma
2121 iş enerjisi 21115 kabartı
2121 iş fonksiyonu 13060 kabartılı kaynak
23209 işaret 10108 kabartma
23381 işlem 6139 kabartma deneyi
11052 işleme merkezi 9188 kabuk
11053 işleme payı 12063 kabuk
6138 işleme sertleşmesi 12064 kabuk altı
6137 işleme sertleşmesi katsayısı 9189 kabuk kalıp
11054 işlenebilirlik 9190 kabuk kalıplama
23210 işletmen 9191 kabuk kırma
16070 işlevlik 9192 kabuk pişirme
23211 işlik 12065 kabuk sertleştirme
10105 itenek 8107 kabuklu katılaşma
12061 itmeli fırın 21053 kabul
23212 itmeli fırın 6140 kabul deneyi
1121 iyon 6144 kabul yükü
1122 iyon bağı 16073 kademeli polimerleşme
18080 iyon derişimli hücre 12066 kademeli yaşlan(dır)ma
2122 iyon ekme 19076 kadmiyum kaplama
19074 iyon kaplama 10109 kafalama
1123 iyon kristal 1127 kafes
18081 iyon tutucu 1128 kafes noktası
19075 iyon yığma 1131 kafes noktası
2123 iyonik kutuplaşma 1129 kafes özgül ısısı
1124 iyonlama odası 1130 kafes sabiteleri
2124 iyonlaş(tır)ma enerjisi 1131 kafes yeri
23133 iz element 9193 kafesli derece
7061 izabe 19077 kalay kaplama
13060 izdüşüm kaynağı 19077 kalaylama
20094 izdüşüm mikroskobu 19078 kalaylı kurşun
23213 izleme elementi 8108 kaldıraç kuralı
11055 izleme frezelemesi 11121 kalem
16071 izomer 11056 kalem desteği
1125 izotop 9194 kalem maça
21051 izotoplu ışın çizim 2125 kalıcı çift kutup bağı
2194 jeneratör 6141 kalıcı gerinme
12111 Jominy deneyi 9195 kalıcı kalıba döküm
23214 jul (j) 9196 kalıcı kalıp
9187 kaba 3063 kalıcı mıknatıs
10106 kaba 6143 kalıcı uzama
9187 kaba döküm parçası 6142 kalıcı uzama gerilmesi

488
10019 kaim kütük 10118 kapalı kalıpta dövme
10020 kalın kütük haddesi 2126 kapasitans
8109 kalıntı 23364 kapasite
3035 kalıntı akı yoğunluğu 2127 kapı
20095 kalıntı kuşağı 19079 kaplama
3035 kalıntı mıknatıslık (bk) 19080 kaplama
9197 kalıp 19081 kaplama alanı
10110 kalıp aralığı 19082 kaplama gücü
9198 kalıp boyası 13062 kaplı elektrot
9199 kalıp ceketi 13063 kaplı elektrotlu ark kaynağı
9262 kalıp desteği 10096 kapma açısı
9200 kalıp dövme 23218 kara cisim
10111 kalıp kayması 12067 kara tavlama
13061 kalıp kaynağı 22107 karaağaç
9201 kalıp kırılması 23219 karakteristik
9202 kalıp kumu 20096 karakteristik ışınım
9203 kalıp kumu sertliği 22202 karanlık alan aydınlatması
9204 kalıp üfleyici 20097 karanlık alan görüntüsü
10112 kalıp yastığı 18082 kararma
9205 kalıp yatağı 1132 kararsız durum yayınımı
9206 kalıplama 9213 karbon artırma
9207 kalıplama makinesi 12068 karbon çekme
9208 kalıplama payı 22108 karbon çeliği
16074 kalıplama şeridi 20098 karbon eşdeğeri (CE)
9209 kalıplanabilirlik 21056 karbon eşdeğerölçer
11057 kalıpta soyma 9216 karbon giderme
21054 kalite 16075 karbon karası
21086 kalite denetimi 9214 karbon kumu
21055 kalite karakteristiği 17016 karbon lifi
21086 kalite kontrol 22109 karbon monoksit
23214 kalori (cal) 19083 karbon önleyici bileşik
22105 kalsiyum 7062 karbon potansiyeli
22106 kalsiyum-silisyum 9215 karbon verici
23216 kama 13064 karbondioksit kaynağı
9210 kama deneyi çubuğu 2128 karbondioksit lazeri
15097 kama tuğla 22110 karbonil toz
23217 kamalı pim 12069 karbonitrürleme
10113 kamlı pres 12072 karbonlama
9211 kanallı indükleme ocağı 17017 karbonlaştırma
9212 kanama 23220 karbonlaştırma
6144 kanıt yükü 12073 karbonlayıcı alev
15098 kaolen 12070 karbonsuzlaş(tır)ma
15099 kaolinit 12071 karbonsuzlaştırarak dövülgenleş-
10114 kap tirme
10115 kap çıkartma 9216 karbonsuzlaştırma
6224 kapaklı kırılma 22111 karborundum
10116 kapalı haddeleme 23221 karbotop
10117 kapalı kalıp 23233 karbotop

489
20099 karbür 8114 katı çözelti
11058 karbür takımlar 12074 katı çözelti dayanımlaşması
12072 karbürleme 12074 katı çözelti sertleşmesi
12073 karbürleyici alev 8115 katı çözünürlük
22051 kare çubuk 23230 katı hal değiştiricisi
2129 kareleme 13066 katı hal kaynağı
7063 karın 23231 katı pelteli
8110 karışabilirlik 9220 katı pelteli döküm
1133 karışık aykırı yerleşim 23232 katı yağlama
6145 karışık tarz yıkım 8116 katıgen
23225 karışım 8117 katıgen sıcaklığı
17018 karışımlar kuralı 8118 katılaşma
8111 karışma entalpisi 16080 katılaşma
8112 karışma entropisi 8119 katılaşma alanı
8113 karışmazlık 8119 katılaşma aralığı
9217 karıştırıcı 17030 katılaşma karma malzemesi
15100 karıştırıcı 8074 katılaşma noktası
23065 karıştırıcı 8074 katılaşma sıcaklığı
14015 karıştırma 8120 katışkı
19084 karlama 23233 katkı
9218 karma döküm 23233 katkı malzemesi
16076 karma döküm 2130 katkılama
13065 karma elektrot 2131 katkılama atomları
17019 karma malzeme 2132 katkılı yarı iletken
14016 karma sıkıt 23334 katkısız
22112 karma yapı 2133 katkısız yarı iletken
23226 karmaşık 6069 katla
18083 karmaşık iyon 16079 katlanmış zincir modeli
18084 karmaşıklama maddesi 20100 katlaşma
23223 karşı (kş) 10119 katlayıcı
3036 karşı kutuplu mıknatıs malzeme 16081 katman
3037 karşı kutuplu mıknatıslanma 23389 katman
10222 karşı vuruşlu çekiç 10120 katman serme
16077 karşıt 17020 katmanlı
1134 karşıt kafes 20197 katmanlı
1135 karşıt uzay 17021 katmanlı karma malzemeler
23227 karşıtlık 16082 katmanlı plastik levha şekillendi­
23228 kasa rilmesi
20066 kaset 10121 katmer
21076 kaset 23235 katmerli
6146 kaskatılık 18085 katodik koruma
6147 kaskatılık 18089 katodik polarizasyon
11059 kaşağı 18086 katolit
9219 kaşık 18087 katot
21057 kat izi 22113 katot bakırı
18140 katalizör 18088 katot filmi
23229 katı asıltı 21058 katot ışınları tüpü
16078 katı asıltı polimerleş(tir)mesi 18089 katot kutuplaşması

490
2134 katot parlaması 7065 kazanma
18090 katot verimi 9224 kazayağı
18085 katotlu koruma 11060 kazımalı işleme
18091 katotta temizleme 21061 kazınma
23236 katsayı 19085 kazınmalı aşınma
1121 katyon 6150 kazıyabilirlik
18092 katyon 19015 kazıyıcı
22114 kavak 19086 keçeli parlatma
23237 kavis 10123 kek
23238 kavram 23242 kelebek vana
23239 kavrama 23243 kemer
15101 kavruk magnezit 15104 kemer tuğla
22115 kavrulmuş dolomit 22119 kemik
15102 kavurma 21062 kemirme
23240 kayar geçme 18094 kemirme yenimi
22116 kayar metal 6151 kemirme yorulması
9280 kaybolan mum model 1138 kenar aykırı yerleşimi
21059 kaybolan telli ateşölçer (sıcaköl- 11061 kenar frezeleme
çer) 10124 kenar gerinmesi
9221 kayık 10125 kenar merdaneli hadde
22117 kayın 23244 kendiliğinden
7064 kayışlı besleyici 9225 kendiliğinden sertleşen kumlu
23241 kayışlı götürücü kalıplama
1136 kayma 23245 kendinden
6148 kayma çizgileri 23245 kendine ait
1137 kayma düzlemi 10126 kenetleme
10122 kayma engeli 14017 kerakon yöntemi
6148 kayma hatları 10127 kesek
6149 kayma kuşakları 10128 kesekleme
13067 kaynak 15105 kesilme
13068 kaynak bölgesi 10129 kesim
13069 kaynak dikişi 19087 kesintili akımla kaplama
13070 kaynak düğmesi 9226 kesintili doldurma
13071 kaynak ekseni 12076 kesintili su verme
13072 kaynak gerilmesi 12077 kesintili yaşlan(dır)ma
13073 kaynak metali numunesi 1139 kesişme noktası
13070 kaynak misketi 20102 kesişme yöntemi
13074 kaynak teli 6152 kesit daralması
13075 kaynak topuğu 10130 kesme
18093 kaynak yenimi 11062 kesme
13076 kaynaklanabilirlik 11063 kesme açısı
9222 kaynama 11064 kesme ağzı
21060 kaynama 6153 kesme dayanımı
22118 kaynar çelik 6154 kesme deneyi
12075 kaynaşık 11065 kesme derinliği
15103 kaynaşık silika tuğla 11066 kesme düzlemi
20101 kaynaşma 6155 kesme gerilmesi
9223 kaz boynu 6156 kesme gerinmesi

491
11067 kesme hızı 10134 kıskaçlı traşlama
11068 kesme kenarı 10135 kıskaçlık
6157 kesme kuşakları 1141 kısmi aykırı yerleşim
6158 kesme modülü (G) 12079 kısmi tavlama
11069 kesme sıvısı 8121 kısmi yeniden kristalleşme
6159 kesme sürüklemesi modeli 1142 kıvrım sınırı
11070 kesme takımı 23385 kıyaslı çıktı
11071 kesme tekeri 22122 kıymetli metal
9227 keten tohumu yağı 10136 kızak
22120 kevlar 22123 kızıl ağaç
11072 kılavuz 23252 kızıl ötesi ısıtma
11073 kılavuzlu burgu 23253 kızıl ötesi ışınım
11073 kılavuzlu matkap ucu 2137 kızıl ötesi ışınım ateşölçeri
23246 kılcal 20106 kızıl ötesi tayf izleme (irs)
23247 kılcal çekim 15106 kil
12078 kılcal yüzey çatlakları 23254 kilogram (kg)
23248 kılcallık 19028 kimyasal buhar yığma (cvd)
23249 kılıf 14019 kimyasal çökelme tozu
23250 kılıflı fırın 11074 kimyasal işleme
22121 kır dökme demir 15107 kimyasal işlemli cam
23251 kırıcı 7068 kimyasal metalürji
6160 kırılganlık 19115 kimyasal parlatma
2135 kirilim 18096 kimyasal yenim
21063 kırılma 18097 kimyasal yığma
6161 kırılma deneyi 18098 kimyasal yüzeye tutunma
6162 kırılma enerjisi 23255 kinematik
20103 kırılma fotoğrafı çözümlemesi 23002 kinematik ağdalık
21064 kırılma gerilmesi 23256 kinetik
2136 kırılma indisi 22124 kireç
6251 kırılma izleri 22125 kireçtaşı
2136 kırılma sayısı 6165 kiriş modülü
6163 kırılma tarzı 1143 Kirkendall etkisi
6164 kırılma tokluğu 21067 kirletici
21065 kırılma yüzeyi 9229 kitap kalıp
21066 kırınım 16083 kitle oranı
4011 kırınım ızgarası 15108 kiyanit
20104 kırınım örüntüsü 9230 klorlama
20105 kırmımölçer 6166 Knoop sertliği
21066 kırınma 19088 kobalt kaplama
10131 kırışma 10137 koç
10132 kırıştırma 10138 koç merdaneleri
14018 kırk dört (44) altı dağılım 22126 kok
10133 kırma 22127 kok tozu
7066 kırmızı çamur 9231 kok yatağı
7067 kısa gövdeli fırın 20107 kolimatör
1140 kısa mesafeli düzen 2185 kollektör
9228 kıskaç 17019 kompozit malzeme
18095 kıskaç bileşik 23035 kompresör

492
2138 kondansatör 11077 köşe açısı
11075 koni açısı 13077 köşe eklemi
6167 konide genişletme deneyi 13078 köşe kaynağı
15109 konik karıştırcı 13079 köşe kaynağı boğazı
9330 koniklik 10140 kranklı pres
5019 konstantan 13014 krater
23098 kontrol 13080 krater çatlağı
9232 koparma çentiği 23141 kriko
6168 kopma modülü 15115 krisolit
6169 kopma uzaması 1144 kristal
6170 kopma yükü 20108 kristal bakışımı
16084 kopolimer 8122 kristal büyütme
11076 kopyalama 15116 kristal çökelmesi
15110 kordiyerit 1145 kristal düzlemi
15111 korindon 1146 kristal eksenleri
19089 korodkot deneyi 23262 kristal içi
18148 korozyon 20108 kristal simetrisi
2139 korugan 3038 kristal yönlülük enerjisi
23228 korugan 16086 kristalcik
23350 korunum 23263 kristalçizi bilimi
23257 koruyucu bakım 1147 kristalçizi düzlemleri
12080 koruyucu oksit 1148 kristalçizi yönü
21068 kostik çözelti 1149 kristalçizisel eşdeğerli
21069 kostik parçalanma 1150 kristalleşme
1175 koşut 15117 kristalli seramik şekillendirme
20107 koşutyapar teknikleri
23258 kova 23263 kristalografi
1171 kovalan bağ 1147 kristalografik
23259 kovalı taşıyıcı 1148 kristalografik yön
23260 kovalı yükleyici 6171 kristalsi kırılma
22128 kovan pirinci 15118 kristobalit
15112 koyuluk 23264 kritik
18099 kök 19091 kritik akım yoğunluğu
13105 kök açıklığı 8123 kritik alan
22129 kömür tozu 12081 kritik altı tavlama
23220 kömürleştirme 6172 kritik bileşenlerine ayrılmış kes­
9233 köprü me gerilmesi
10139 köprü kalıp 6173 kritik gerinme
23261 köprü vinci 6174 kritik kesme gerilmesi
9234 köprü yapma 8124 kritik nokta
9235 köpük 8125 kritik serbest enerji
15113 köpük giderme maddesi 8126 kritik sıcaklık
9236 köpük grafit 12082 kritik soğuma hızı
16085 köpük plastikler 8127 kritik yarıçap
9237 köpüklü alçı kalıp yöntemi 22130 kriyolit
15114 köpürtme maddesi 23265 kroki
9238 kör besleyici 7069 Kroll süreci
19090 kör katot 19092 krom dağlaması

4 93
19093 krom kaplama 9253 kuru kum kalıplama
19094 krom paklaması 15123 kuru pelte
15120 krom tuğla 15124 kuru presleme
19095 kromatlama 18103 kurulum
20154 kromatografi 23269 kurulum
22131 kromel 15125 kurutma
21070 kromel-alümel ısıl çift 9254 kurutma fırını
15121 kromit 23270 kurutucu
19096 kromlama 1153 kusur
22132 kromlu bakır 21073 kusur
15119 krom-manyezit 21074 kusurluluk
23266 kuantum 9255 kuşak
23267 kuantum mekaniği 10142 kuşak
1151 kuantum sayıları 2143 kuşak aralığı
2140 kuantum sıçraması 21075 kuşak izi
1152 kuark 20109 kuşaklı yapı
10141 kulaklanma 12084 kuşatma
21071 kullanılabilirlik 21076 kutucuk
21071 kullanılmaya uygunluk 12085 kutuda karbonlama
18100 kulometre 12086 kutuda tavlama
2141 kulon (c) 3039 kutup
2142 kulon (Coulomb) yasası 20110 kutup resmi
9239 kum 20111 kutuplanmış ışık mikroskobu
9240 kum değirmeni 2144 kutuplaşma
9241 kum deneyi 4012 kutuplayıcı
9242 kum havalandırıcı 4013 kutuplayıcı süzgeç
9243 kum havalandırma 18104 kutupsuzlaş(tır)ma
9244 kum kayması 18105 kutupsuzlaştırıcı
9245 kum püskürme 15126 kuvars
9246 kum savurmak kalıplama maki­ 15127 kuvarsit
nesi 9256 kuvvetli kum
9247 kum yanığı 23271 kuvvetölçer
9248 kum yenileme 1126 k-uzayı
21072 kumpas 22043 kübik bor nitrür
15122 kumtaşı 1154 kübik düzlem
9249 kumun asitliği 1155 kübik kristal yapı
9250 kumun bazlığı 23272 küçük dişli
9251 kupol 22134 kükürt
9251 kupol ocağı 20112 kükürt baskısı
23268 kuram 22135 kükürt giderici
6175 kuramsal yorulma sınırı 7070 kükürt giderme
18101 kurban anot 9257 kükürt kapağı
18102 kurbanlı koruma 16088 kükürtle serleştirme
22133 kurşun 20113 külçe grafit
12083 kurşunda su verme 23273 külleyici
22201 kurşunlu tunç 23274 küme
9252 kuru dayanım (kum) 10143 küme hadde
19097 kuru emayeleme 23274 kümelenme

494
20114 kürecik 17024 lif demeti
23275 kürekli yükleyici 22047 lifcam
9258 küreleş(tir)me 23277 lifçik
12087 küreleştirme 17023 lifli karma malzemeler
20115 küresel 21078 lifli kırdma
20116 küresel grafit 17025 lignin
22135 küresel grafitli dökme demir 22138 limonit
20117 küresel perlit 6177 logaritmik eksilme
20118 küresel sapma 2146 Lorentz sabitesi
20119 küresel sementit 17026 lumen
23276 kütle 21079 lusek
16089 kütle polimerleş(tir)mesi 20005 lüder kuşakları
20120 kütle tayf ölçümü 9259 maça
10144 kütük haddesi 9260 maça bağlayıcısı
19098 lak 9261 maça başı
19099 laklama 14021 maça çubuğu
20195 lamel 9262 maça desteği
16090 lastik 9263 maça iskeleti
16091 lastik 9264 maça kumu
10145 lastik basmalı şekillendirme 9265 maça sandığı
16003 lastik haddesi 9266 maça üfleyici
16092 lateks 9267 maça yağı
20121 Laue yöntemi 22139 maden
1156 Laves fazları 9009 maden deliği
2145 lazer 7072 maden işleme
13081 lazer ışını kaynağı 23278 madensel
11078 lazer ışınlı işleme 23279 mafsal
11079 lazer ışınlı kesme 10148 mafsallı pres
21077 lazer tarama 2149 magnetometre
11080 lazer taramalı ölçme sistemi 15129 magnezya
21077 lazer taramalı ölçme sistemi 7073 magnezyum giderme
11078 lazerle işleme 22140 magnezyum koku
11079 lazerle kesme 23280 makara
10146 lazerli bası 23281 makaralı götürücü
14020 lazerli sinterleme 20029 makroçekme boşluğu
7071 LD yöntemi 20123 makroçizi
20122 ledeburit 20124 makrodağlama
13082 lehimleme 20123 makrograf
6176 lehimleme kırılganlığı 20125 makroyapı
13083 lehimlenebilirlik 23129 maksimum (max)
19100 leke 9268 mala
19101 lepleme 9028 mala yüzeyi
1157 lepton 16093 maleik asit
22137 levha 23282 malzeme
10147 levhalık 23283 malzeme bilimi
7091 liç etme 23284 malzeme mühendisliği
17022 lif 11081 mandrel
16034 lif demeti 22141 mangan demiri

495
9269 mangan dioksit 9311 merkezkaç döküm
10149 Mannesmann yöntemi 11084 merkezsiz taşlama
15130 manyezit 23289 mertebe
20126 martensit 6184 Mesnager darbe deneyi
12088 martensit dönüşümü 15068 meş
12037 martensit menevişlemesi 22143 meşe
12089 martensit yaşlandırması 15131 metakaolinit
22142 martensitli çelik 23290 metal
10150 masa presi 7075 metal alma
9270 masa üstü maça üfleyici 17027 metal ana fazlı karma malzeme­
10151 maskeli pişirme ler
9271 mastar 1158 metal bağı
23048 masuralı yatak 9273 metal dalması
11082 matkap tezgâhı 9195 metal kalıba döküm
11083 matkap ucu 9196 metal kalıp
8128 Maurer çizgesi 19104 metal kaplama
6178 mavi kırılganlık 19105 metal püskürtme
19102 mavileme 22144 metal tomruk
6179 McQuaid-Ehn deneyi 8129 metalik cam
2147 Meissner etkisi 23290 metalik malzeme
14022 mekanik alaşımlama 19106 metalleme
6180 mekanik deney 20129 metalograf
6181 mekanik histerezis 20130 metalografi
10152 mekanik işleme 22145 metalsi
19103 mekanik kaplama 23291 metalürji
6182 mekanik metalürji 8130 metalürji koku
6183 mekanik özellikler 22146 metan
20127 mekanik parlatma 15132 metasilikat
23285 mekanizma 21080 mıknatıs akılı muayene
16094 melamin 3040 mıknatıs alanı (H)
2148 melez yörüngemsi 3041 mıknatıs duyarlığı
2148 melezleme 3042 mıknatıs geçirgenliği (m)
9271 meme 3043 mıknatıs gerinme enerjisi
23286 meme 3044 mıknatıs gerinmesi
23287 meme 3054 mıknatıs gücü
12090 meneviş gevrekliği 1159 mıknatıs kuantum sayısıfm,)
12091 menevişleme 3045 mıknatıs kutbu
19102 menevişleme 3046 mıknatıs momenti
12092 menevişlenmiş martensit 10158 mıknatıs vurulu şekillendirme
16095 mer 3047 mıknatısçık
20128 mercek 3048 mıknatısçık duvarı enerjisi
10153 merdane 3049 mıknatısın yönlülük enerjisi
10154 merdaneli darçıkım 3050 mıknatıslama kuvveti
10155 merdaneli dövme 3052 mıknatıslanma eğrisi
10156 merdaneli düzeltme 3051 mıknatıslanma (M)
7074 merdaneli kırıcı 3051 mıknatıslanma yoğunluğu
23288 merdaneli masa 3053 mıknatıslı akı yoğunluğu
10157 merdaneli şekillendirme 3054 mıknatıslı alan kuvveti

496
9274 mıknatıslı alanda eritme 2150 moleküler kutuplaşma
23292 mıknatıslı ayırıcı 1164 moleküller arası bağ
20131 mıknatıslı çekirdek titreşimi 23298 moment
22147 mıknatıslı çelikler 7077 Mond yöntemi
3055 mıknatıslı çift kutup 22149 monel metal
3056 mıknatıslı duruk enerji 1165 monoklinik
3057 mıknatıslı histerezis 16096 monomer
3053 mıknatıslı indükleme (B) 8131 monotektik tepkime
3058 mıknatıslı tavlama 23299 Monte Carlo yöntemleri
21081 mıknatıslı tozlarla inceleme 15133 montmorilonit
23293 mıknatıslı vana 23300 mor ötesi ışınım
2149 mıknatısölçer 2004 mos
7076 mızrak 2151 Mott geçişimi
22148 mika 20139 mozaik yapı
22148 mika kayası 12094 ms sıcaklığı
20132 mikroayrımlaşma 12093 mt sıcaklığı
6185 mikroboşluk kaynaşması 21084 muayene
20133 mikroçizi 23097 mukavemet
20134 mikrodağlama 15134 mullit
6186 mikrogerilmeler 9279 mum giderme
20135 mikrogözenekler 9280 mum model
20133 mikrograf 9281 mum modelli döküm
21082 mikroışm çizim 15015 mutfak seramiği
23294 mikron 3059 mutlak geçirgenlik
6187 mikrosertlik 6190 mutlak sertlik
6188 mikrosertlik ölçer 23301 mutlak sıcaklık
20136 mikroskop 22150 mühendislik dökme demiri
20137 mikroyapı 6191 mühendislik gerilmesi
23314 miktar 6192 mühendislik gerinmesi
21083 Mikum koklaşma deneyi 23282 mühendislik malzemeleri
11085 mil 15135 mühendislik seramikleri
23295 mil 10159 mühürleme
20138 Miller işaretleri 23302 müşterinin zarara uğrama tehli­
1160 Miller-Bravais indisleri kesi
1160 Miller-Bravais işaretleri 22151 nadir toprak elementi
23131 minimum (min) 3060 nadir toprak elementi mıknatısla­
23296 mişmetal rı
9275 model 16097 naylon
23325 model 16106 naylon
9276 model levhası 1093 negatron
9277 model salkımı 23303 nem
9278 modelci cetveli 21085 nem deneyi
2004 mofset 23303 nem miktarı
6189 Mohs ölçeği 23304 nemkapar
23297 mol 23305 nemölçer
1161 molekül 4014 neodim - yag lazer
1162 molekül içi bağ 16117 neopren
1163 molekül kristal 23306 net kalori değeri

497
20140 Neumann kuşağı 8134 odun kömürü piki
15136 nevton davranışı 9284 odun talaşı
15136 nevton sıvısı 2154 Ohm yasası
23307 nevton-N 13084 oksihidrojen kaynağı
23308 nicel 22158 oksijen
19107 nicel çözümleme 21087 oksijen bombalı kaloriölçer
20141 nicel metalografi 22159 oksijen çeliği
19108 nikel kaplama 18107 oksijen derişimli hücre
3061 nikel-demir mıknatıs alaşımları 8135 oksijen giderici
21070 nikel-krom ısıl çift 9285 oksijen giderme; indirgeme
22152 nikelle sertleştirilmiş demir 13085 oksijen kaynağı
18106 nikelsizleşme 13086 oksijen kaynağı üfleci
11086 nirengi düzlemleri 7076 oksijen mızrağı
11087 nirengi noktaları 9286 oksijen-kireç yöntemi
22153 nişasta 7079 oksijenle arıtma
9282 nişastalı bağlayıcı 13087 oksijenle kesme
23309 nitel 13088 oksijenle kesme üfleci (şaloması)
19109 nitel çözümleme 9287 oksijenle tıraşlama
21054 nitelik 22160 oksijensiz bakır
21086 nitelik denetimi 18108 oksijensiz yenim
22154 nitrat 18109 oksit
16098 nitril lastiği 19110 oksitle(n)me
22155 nitrit 7080 oksitlemeli arıtma
12095 nitrokarbürleme 18110 oksitlenme hızı
22156 nitrür 16099 oksitlenme önleyici
12096 nitrürleme 18111 oksitlenme sayısı
2004 nmos 18112 oksitlenme tepkimesi
1166 nokta grubu 18113 oksitleyici alev
1167 nokta kusurları 9288 oksitleyici atmosfer
8132 nomogram 18114 oksitleyici madde
8133 normal ayrımlaşma 7081 oksitli bakır
15168 normal tuğla 1170 oktahedral düzlem
12097 normalleme tavı 23310 olağan
6193 Novolak 16100 olgunlaştırma
1168 nötron 22160 olivin
6194 nötron gevrekliği 6195 Olsen süneklik deneyi
2153 n-türü katkılı yarı iletken 9289 oluk
20142 numune 23311 oluk
2152 nüfus evirtimi 10160 oluklama
7078 nüget 23312 oluşma
20131 nükleer manyetik rezonans 23312 oluşum
1169 nükleon 23313 ommetre
23147 ocak 8136 onanlı ara bileşik
9283 ocak karası 22201 onz metal
4015 odak 23210 operatör
4016 odak derinliği 4018 optik
4017 odak uzaklığı 4019 optik eksen
22157 odun kömürü 20083 optik mikroskop

498
23314 oran 20143 öğe
8136 oranlı ara faz 15139 öğütme
8137 oransız ara bileşik 23415 öğütme
8137 oransız ara faz 22162 öğütülmüş kömür
12098 orantılı denetleyici 23321 ölçek
6196 orantılılık sınırı 9271 ölçü aleti
6197 orantısız uzama gerilmesi 6199 ölçüm boyu
1219 orbital 21112 ölçünlü
17028 organikleme 23322 ölçüt
23315 orsat cihazı 23323 ölü nokta
7082 ortaca 9291 ön alaşım
1171 ortaklaşım bağı 10162 ön biçimleme
6198 ortalama gerilme 9317 ön biçimli seramik maça
2155 ortalama serbest yol 12100 ön gerilme giderme
15137 ortalama tane büyüklüğü 9292 ön ısıtıcı
15137 ortalama tane çapı 12101 ön ısıtma
12099 ortalama yayınım katsayısı 9293 ön ısıtmalı fırın
23316 ortam 9294 ön kaplama
23426 ortam 12100 ön menevişleme
1172 ortorombik düzen 14024 ön sinterleme
15138 ortosilikat 17029 öncü lif
14023 Osprey yöntemi 23324 öpme yüzeyi
20144 ostenit 9295 örme kalıp
22163 ostenit çeliği 21090 örnek
12102 ostenit menevişlemesi 23325 örnek
20145 ostenitin tane büyüklüğü 21091 örnekleme
12103 ostenitleme tavı 21092 örneklik
22164 ostenitli dökme demirler 23326 örneksel
22165 ostenitli mangan dökme çelikleri 10163 örs
12104 ostenitte şekillendirme 10164 örs kapağı
9290 otoklav 10165 örtü
23317 otomasyon 19111 örtü emayesi
10168 otomasyon presi 9136 örtü malzemesi
11088 otomat tornası 10166 örtüleme
23318 otomatik denetleme düzeneği 10167 örümcek mandrel
13089 otomatik kaynak 9275 örüntü
23319 otomatik yükleme 12102 östemperleme
21051 otoradyografi 8138 ötektik
6264 oturma 8139 ötektik altı
11133 ovalama 20146 ötektik karbür
18117 oyan yenim 8140 ötektik katılaşma
21088 oylum çizi 8140 ötektik tepkime
23320 oynar geçme 8141 ötektik üstü
10161 oynar merdane 8142 ötektoit
18115 oyuk önleme maddesi 8143 ötektoit altı
18116 oyuklaşma 22166 ötektoit altı çelik
21089 oyuklaşma hasarı 22167 ötektoit çelik
18117 oyulma yenimi 8144 ötektoit dönüşüm

499
20147 ötektoit öncesi öğe 12105 parlak tavlama
8145 ötektoit üstü 21093 parlaklık sıcaklığı
22168 ötektoit üstü çelik 2157 parlama
1173 öz biçimli kristal 21094 parlama noktası
1174 öz yayınım 4020 parlaşık
17030 özden karma 2158 parlaşık ışıması
8146 özdül ısı 19116 parlatıcı
8146 özdül ısı kapasitesi 20150 parlatma
23317 özedim 9298 parmak meme
10168 özedim presi 18118 pas
23319 özedimli yükleme 18119 pas önleyici
17031 özek doku hücresi 18033 pasifleşme
23460 özgül ağırlık 23333 paskal-pa
16101 özgül çekme dayanımı 19117 paslanmaz
16102 özgül çekme modülü 22170 paslanmaz çelik
23327 özgül dayanım 23334 patlama
2156 özgül direnç 15140 patlama
11089 özgül enerji 13090 patlama kaynağı
3062 özgül geçirgenlik 10172 patlayıcılarla şekillendirme
23328 özgül hacim 7085 Pattinson yöntemi
23329 özgül modül 1176 Pauli teklik ilkesi
23334 özgün 11092 pay
23219 özgüse! 8147 paylaşım katsayısı
17032 özlif 23335 pelet
7083 özütleme metalürjisi 15141 pelte
11090 pafta 9299 pelte döküm
23330 pah 15142 pelteli döküm
11091 pah açısı 8148 peltemsi durum
10169 paket haddeleme 8148 peltemsi evre
19112 paklama 13091 perçin kaynağı
23331 palanga 10173 perçinleme
22169 para gümüşü 19118 perdahlama
1175 paralel 16103 perdahlı haddeleme
23332 parça dökümhanesi 18062 perde
10170 parça sürmeli pres 23470 perde
17033 parçacık destekli karma malze­ 22171 periklas
meler 8149 peritektik dönüşüm
10171 parçacık püskürtme 8150 peritektik tepkime
6200 parçalanma 8151 peritektoit
9296 parçalı model 9300 perlit
9297 parçasız astar 20151 perlit
19113 parkerleme 22172 permalloy
7084 Parkes yöntemi 2210 permitivite
20148 parlak alan 15143 pervaneli karıştırıcı
20046 parlak alan aydınlatması 17034 pestil
20149 parlak alan görüntüsü 9301 petrol koku
19114 parlak bitim 22173 pevter
19115 parlak daldırma 18120 pH

500
18121 pH ölçer 16115 poliizopren
7086 Pidgeon yöntemi 16116 polikarbonat
2159 piezoelektrik 16117 polikloropren
2160 piezoelektrik etki 16118 poliklorotrifloretilen
8152 pik 16119 polimer
8152 pik demiri 16119 polimer malzeme
9302 pik döküm külçesi 16165 polimer zinciri
20152 pikral 16120 polimerlerin şekillendirilmesi
18122 Pilling-Bedworth oranı 16121 polimerleş(tir)me tepkimeleri
6201 pimle genişletme deneyi 16122 polimerleş(tir)me yöntemleri
22174 pirinç 16123 polimerleşme derecesi
19119 pirinç kaplama 16124 polimetil metakrilat (pmma)
15144 pirosilikat 16125 polioksimetilen
10105 piston 16126 polipropilen
15145 pistonlu darçıkım 16127 polistiren
15145 pistonlu ekstrüzyon 16128 polisülfon
15146 pişirme 16129 politetrafloretilen
16100 pişirme 16130 polivinil klorür (pvc)
23336 pitot tüpü 2163 pompalama
11093 planya 15147 porselen
11094 planyalama 19120 portakal kabuğu bitim
16119 plastik 7087 posa
16044 plastik dökümü 18124 pota
16104 plastik kaynağı 9350 pota
21095 platin-rodyum ısıl çifti 22175 pota çeliği
23337 plazma ark ocağı 8153 pota metalürjisi
11095 plazma arklı işleme 9303 potada karıştırma
18123 plazma arklı püskürtme 9304 potalı indükleme ocağı
13092 plazmalı ark kaynağı 9305 potalı ocak
13093 plazmalı ark kesme 1177 potansiyel
2161 plazmon 18125 potansiyel denetleyici
2004 pmos 1178 potansiyel enerji
2162 pn eklemi 8154 potansiyel engel
6202 Poisson oranı 18126 potansiyelölçer
2144 polarizasyon 15148 potas feldispat
20111 polarize ışık mikroskobu 22176 potasyum siyanür
6203 Poldi sertlik ölçer 1093 pozitron
16105 poliakrilonitril 10174 pres
16097 poliamit 10175 presleme
16106 poliamit 12106 preslenmiş yoğunluk
16107 polibutilen terefitalat 10176 preste dövme
16108 polidimetil siloksan 22177 profil
16109 poliester reçineler 23447 profil
16110 polieterimit 16031 profil çekme
16111 polietilen 15149 profilit
16112 polietilen terefitalat 22178 propan
16113 polifenilen oksit 22003 propenal
16114 polifenilen sülfür 1179 proton

501
2165 p-türü katkılı yarı iletken 21098 renk sıcaklığı
23338 puaz 20154 renkçizi
2164 pul 19123 renkleme
15150 pullanma 16133 renklendirici
11096 punta 2166 reosta
13111 punta atma 20062 replika
11097 punta burgusu 23342 resim
13094 punta kaynağı 21099 ret
11097 punta matkap ucu 23343 Reynolds sayısı
11098 pürtükleme 16134 rezol
19121 pürüzlülük 23344 Ritter tüpü
23339 püskürme 7088 Rochelle bakırı
23340 püskürteç 6204 Rockwell sertliği
23415 püskürtme 6205 Rockwell yüzeysel sertlik deneyi
19122 püskürtmeli boyama 19124 rodyum kaplama
9306 püskürtmeli döküm 20155 Rose ölçütü
16131 püskürtmeli döşeme 20192 röntgen ışınları
15151 püskürtmeli kurutma 23345 rulman
8155 püskürtmeli soğutma ile hızlı ka­ 16135 s camı
tılaştırma 9308 sabit fırın
12107 püskürtmeli su verme 23346 sabit karbon
21096 püskürtmeli yıkayıcı 23347 sabite
21046 radyoaktif 18128 sabunlaşma
21047 radyoaktif element 22179 sac
21097 radyografi 16136 saçaklı zincir modeli
21049 radyoizotop 23348 saçılma
23192 radyoskopi 1180 saçılma kesiti
23341 Rankin derecesi 10177 saçma
23341 Rankin sıcaklığı 22180 saçma demir
8156 rastgele katı çözelti 9309 saçma püskürtme
18127 Rault etkinliği 12109 saf demirin dönüşüm sıcaklıkları
11099 rayba 15015 sağlık eşyası
11100 raybalama 23349 sahanlık
4021 Rayleigh kriteri 22102 sakat
4021 Rayleigh ölçütü 23350 sakınım
18136 reaksiyon 2167 salmımgözler
16132 reçine 10178 salınındı dövme
9307 reçineli bağlayıcı 10179 salınındı makas
15081 refrakter 9310 salınındı ocak
22091 refrakter alaşımı 10180 salınındı pres
15082 refrakter curuflaşması 19125 saman tozu
15083 refrakter çimento 22181 sanayi elması
22092 refrakter metal 17035 sandviç
15084 refrakter tuğla 23351 santigrad sıcaklık ölçeği
15085 refrakterlik 20156 sapınç
12108 renk karşılaştırmalı ateşölçer (sı­ 20156 sapma
caklıkölçer) 23352 sarf malzemesi
20153 renk sapması 23353 sargı

502
6206 sarkaç sertliği 8157 serbest enerji
6132 sarkaçlı darbe deneyi 20159 serbest ferrit
16137 sarkan 20160 serbest karbon
16137 sarkık 16139 serbest kök
6207 sarkma 8158 serbestlik derecesi
9311 sarkma 19127 serilme yeteneği
2168 sarmal 14025 sermet
11101 sarmal bıçak 15158 sermet
9312 sarsmalı kalıplama makinesi 19128 serpme
11102 satır makas 19129 sert kaynak kaplama
2169 savak 19130 sert krom
9313 savurma basınçlı döküm 13095 sert lehimleme
9314 savurma döküm 13096 sert lehimleme kaynağı
23354 savurmalı havalandırıcı 3063 sert mıknatıs
23355 savurmak toplayıcı 17038 sert odunlu ağaçlar
19126 saydam emaye 12110 sertleşebilirlik
23356 sayısal çıkış 12111 sertleşebilirlik deneyi
11103 sayısal denetim (sd) 16080 sertleşme
6208 Schmid yasası 6209 sertlik
1181 Schottky kusuru 6210 sertlik deneyi
2170 Schrödinger eşitliği 21101 ses deneyi
20157 seçilmiş alan kırınımı 23357 ses titreşimi
2171 seçim kuralları 21102 ses yayımı ile hata tespiti
9315 sefer 23357 ses yayımlı titreşim
21100 Seger konisi 21103 ses yayımlı yorulma
8017 segregasyon 23358 sesötesi
6207 sehim 21105 sesüstü dalga
1182 seki 21104 sesüstü denetim
23293 selenoit valf 11104 sesüstü işleme
16138 selüloz 13097 sesüstü kaynağı
17036 selüloz zinciri 23359 sesüstü kristali
12065 sementasyon 21106 sesüstü temizleme
15152 sementasyon 23360 seyreltik
20158 sementit 23361 seyreltik çözelti
10181 Sendzimir hadde 23362 seyreltme
10182 sentetik soğuk haddeleme sacı 16140 sıcak basmalı kalıplama
15153 seramik 9318 sıcak çatlama
17037 seramik ana fazlı karma malze­ 19131 sıcak daldırmalı kaplama
meler 10183 sıcak darçıkım
15154 seramik bağ 9319 sıcak dayanım (kum)
15155 seramik fırını 14026 sıcak eş basınçlı presleme
9316 seramik kalıplama 23363 sıcak gaz kanalı
15156 seramik kesme uçları 10184 sıcak haddeleme
9317 seramik maça 9320 sıcak havalı kupol
15153 seramik malzeme 10185 sıcak işleme
15157 seramik şekillendirme teknikleri 9321 sıcak kutulu kalıplama
2172 serbest elektron kuramı 9321 sıcak kutulu maça yapma
1069 serbest elektronlar 16141 sıcak levha kaynağı

503
9322 sıcak nokta 18026 sıvı aşındırması
9254 sıcak oda 14032 sıvı fazlı sinterleme
9323 sıcak odalı makine 12113 sıvı karbonlama
9324 sıcak örtme 9328 sıvı metal basıncı
14027 sıcak presleme 12114 sıvı nitrürleme
10186 sıcak soğuk işleme 15160 sıvı savurmalı ayırıcı
9325 sıcak yırtılma 8160 sıvıgen
2173 sıcakduyar 8161 sıvıgen sıcaklığı
5020 sıcaklık 23179 sivil
5021 sıcaklık çevrimi 10188 sivil pres
5022 sıcaklık dağılımı 8162 sıvılaşına
5023 sıcaklık denetleyici 19132 sıvılı honlama
5024 sıcaklık eğimcesi 23370 sıvılı yağlama
12112 sıcakta kırılganlık 23369 sıvıölçer
6211 sıçrama ölçer 7091 sıvıya alma
6212 sıçrama sertliği 10189 sıyırıcı zımba
13098 sıçratma 9329 sıyırma
6213 sıfır noktası esneklik modülü 9330 sıyırma açısı
2126 sığa 9331 sıyırma çıkıntısı
23364 sığa 9332 sıyırma makinesi
1183 sıkı düzen 9333 sıyırma tuğlası
1184 sıkı düzen düzlemi 9334 sıyırmalı pota
1185 sıkı düzenli hekzagonal (sdh) 21107 sızdırmazlık
10187 sıkı geçme 23371 sızıntı
16142 sıkım 2175 sızıntı akımı
6214 sıkışabilirlik 23371 sızıntı yeri
9326 sıkışabilirlik 15161 sialon
14028 sıkışabilirlik 7092 Siemens-Martin fırını
20161 sıkışık grafit 18129 Sievert yasası
22182 sıkışık grafitli dökme demir 20162 siferoidit
2174 sıkışma kusuru 20163 sigma fazı
14029 sıkıştırma 10190 sikkeleme
14030 sıkıştırma oranı 15162 silika
9327 sıkıştırmak kalıplama makinesi 15163 silikat
14031 sıkıt 22183 silisyum
8035 sıkma 23031 simetri
7089 sınıflama 23032 simetrik
23366 sınır açkısı 16068 sinerjik alaşımlar
23366 sınır anahtarı 8163 sintektik tepkime
23367 sınır yağlama 7093 sinterleme
8159 sınırlı karışabilirlik 14033 sinterleme
23367 sınırsal 14034 sinterlenme noktası
15159 sır 23372 siper
7090 sırıklama 12115 siste su verme
15074 sırlıtaş 23117 sistem
11105 sırt boşluğu 19133 siyah bitim
23368 sıvı asıltı 22184 siyah dövülgen demir
16143 sıvı asıltı polimerleş(tir)mesi 21108 siyah ışık

504
22185 siyanür bakırı 6218 sönüm kapasitesi
18130 siyanür çökeleği 15167 spinel
12116 siyanürleme 20168 spinodal yapı
15007 slip döküm 21112 standart
22186 soda 22187 standart altın
15164 soda feldspat 18132 standart elektrot potansiyeli
9335 sodyumlama 15168 standart tuğla
13099 soğuk bastırma kaynağı 6219 statik yorulma
21109 soğuk birleşme 6220 Stead gevrekliği
21110 soğuk çatlama 20169 steadit
10191 soğuk darçıkım 15169 steatit
23373 soğuk eklem 10197 Steckel haddesi
6215 soğuk gevreklik 20187 stereografik izdüşüm
10192 soğuk hadde 22188 sterlin gümüşü
10193 soğuk haddelenmiş sac 16145 stiren akronitril (san)
9336 soğuk hazneli makine 16146 stiren butadien lastik (sbr)
20164 soğuk inceleme 23376 stok
12117 soğuk işlem 23377 Stokes yasası
10194 soğuk işleme 13101 su altı kesme üfleci
6216 soğuk işleme gerinmesi 21113 su düzeci
16144 soğuk kalıplama 11050 su jeti ile kesme
13100 soğuk kaynak 23378 su kopması
9337 soğuk kutulu kalıplama 9341 su soğutmalı kupol ocağı
9337 soğuk kutulu maça yapma 21113 su terazisi
20164 soğuk muayene 12118 su vererek sertleştirme
10195 soğuk presleme 6221 su verme yaşlanması gevrekliği
21111 soğuk saçma 23180 suduruk basınç
9338 soğuk sertleşen bağlayıcı 6124 suduruk darçıkım
10196 soğuk şişirme 10094 suduruk darçıkım
9339 soğuma çatlağı 23181 suduruk yağlama
8164 soğuma eğrisi 18072 sulu ayrışma
6217 soğuma gerilmeleri 23379 sulu metalürji
8165 soğumada dönüşüm alanları 15170 sulu tepkime
4022 soğurganlık (optik) 18133 sulu yenim
19134 soğurma 15171 susever
20165 soğurma ayrışçıllığı 15172 susevmez
4022 soğurma değeri 23380 susturucu
20166 soğurma kenarı 15173 susuzlaştırma
20165 soğurma kontrastı 12118 suverme
9340 soğutma kanadı 12119 suverme çatlağı
7094 solma 12120 suverme tavlaması
23374 sonuşmaz 12121 suverme yaşlanması
20167 sorbit 22189 sülfat
18131 soy metal 22190 sülfit
19135 soyulma 22191 sülfür
23375 söbümsü 12122 sülfürleme
15165 sönmemiş kireç 7095 sülfürlü
15166 sönmüş kireç 6222 sünek

505
6223 sünek çatlak ilerlemesi 23078 şema
6224 sünek kırılma 22192 şerit
6225 süneklik 15180 şerit döküm
7096 sünger 22193 şimşir
7097 sünger demiri 10202 şişik
2176 süperiletkenlik 10109 şişirme
6226 süperyoğrukluk 10203 şişirme
9139 süpürme 13104 şişirme kaynağı
9342 süpürme mastarı 10204 şişirmeli dövme
23381 süreç 21115 şişkinlik
12123 sürekli çökelme 9344 şişme
2177 sürekli dalgalı lazer 10205 şişme
10198 sürekli darçıkım 15181 şişme
9343 sürekli döküm 14040 t/m yöntemi
20170 sürekli faz 23389 tabaka
23382 sürekli fırın 2179 taban
23383 sürekli götürücü 11107 taban
10199 sürekli hadde 13105 taban açıklığı
13102 sürekli kaynak 11108 taban burgusu
12124 sürekli soğuma dönüşümü (ssd) 23390 taban durum
çizgesi 1186 taban düzlemi
12125 sürekli tav fırını 19137 taban emayesi
6227 süreksiz akma 11108 taban matkap ucu
12126 süreksiz çökelme 10206 tabansız eğme kalıbı
21114 süreksizlik 23391 tabla
19136 süreksizlikler 23075 tablo
23384 süreli 21116 tahribatsız muayene
23385 süremli çıktı 22002 tahta
23386 süremli devreler 10207 tahtalı çekiç
23387 sürgü 22194 takım çeliği
23388 sürtünme bilimi 9345 takke
6228 sürtünme katsayısı 7098 takonit
13103 sürtünme kaynağı 23392 takoz
15174 sürtünmeli değirmen 11109 talaş
2178 sürüklenme hızı 11110 talaş kanalı
6229 sürünme 11111 talaş kırıcı
6230 sürünme dayanımı 11112 talaşlanabilir
6231 sürünme deneyi 11113 talaşlı işleme
6232 sürünme sınırı 11113 talaşlı şekillendirme
11106 sürünmeli taşlama 15182 talk
15175 süzme 6233 tam değişken gerilmeler
15176 süzme presi 8166 tam karışabilirlik
13112 şaloma 7099 tam kavurma
15177 şamot 23393 tam merkezli
15178 şamot tuğla 12127 tam sert
15179 şaşırtmak ek 12128 tam tavlama
10200 şekillendirilebilme 12129 tam yumuşatma tavlaması
10201 şekillendirme 9346 tambur pota

506
19138 tamburda kaplama 10214 taşımalı kesme
19139 tamburda temizleme 23397 taşınım
19139 tamburlama 1189 taşınımlı bakışım
18035 tampon 11115 taşlama
23394 tamsayı 11116 taşlama çatlakları
15045 tamyanmış 11117 taşlama duyarlığı
22195 tandır koku 11118 taşlama makinesi
20171 tane 11085 taşlama mili
10208 tane akması 11119 taşlama talaşı
6234 tane boyutu güçlendirmesi 11120 taşlanabilirlik sayısı
21117 tane büyüklüğü 23398 tatlı geçme
21117 tane büyüklüğü sayısı 12131 tav fırını
12130 tane büyümesi 12132 tav potası
21118 tane dışı kırılma 23243 tavan
23262 tane içi 12133 tavlama
21119 tane içi kırılma 12134 tavlama arabası
21120 tane küçültme 15184 tavlama fırını
9347 tane küçültücü 12135 tavlama ikizleri
1187 tane sınırı 12136 tavlama karbonu
21121 tane sınırı kayması 15185 tavlama noktası
1188 tane sınırı yayınımı 20175 tayf
15183 taneleme 1190 tayf çizgisi
22196 tanelenmiş metal 20176 tayfçizer
20172 taneler arası 20177 tayfizleme
18134 taneler arası yenim 20178 tayfizler
6235 taneli kırılma 20179 tayfölçer
9348 tapa 9351 teğet meme
11114 tapalı delik 6236 teğet modülü
8167 tarak 23008 tehlike işareti
20173 tarayıcı elektron mikroskobu 4023 tek dalga boylu ışık
(sem) 12098 tek devreli denetleyici
20174 tarayıcı iğneli mikroskop 6237 tek eksenli gerilme
20174 tarayıcı uçlu mikroskop 8168 tek kristal
23395 tarz 10215 tek takımlı hadde
10209 taslak 13106 tek tesirli kaynak
10210 taslak dövmesi 11121 tek uçlu kesme takımı
10211 taslak yuvası 15186 tek yanlı kama tuğla
10162 taslaklama 20180 tek yönelim
10212 taslaklama 23399 tekbiçimli
22030 taş pamuğu 6238 tekbiçimli gerinme
22031 taş pamuklu çimento 23400 teker
2180 taşıma gerilimi 8169 tekli basınç-sıcaklık çizgesi
10213 taşıma gerilimi 8169 tekli denge çizgesi
23396 taşıma kabı 2181 tekli saçılma
9349 taşıma kolu 1191 teklik ilkesi
9350 taşıma potası 23342 teknik resim
23396 taşıma sandığı 15187 teknik seramikler
16147 taşımalı kalıplama 21122 teknik şartname

507
6239 teknik tutunma dayanımı 19078 terne
6240 tekrarlı eğme deneyi 9354 ters ayrımlaşma
23401 tel 10219 ters beslemeli hadde
10216 tel çekme 9355 ters buyma
10217 tel eritmeli ilkörnekleme 9356 ters çevirmeli döküm
15188 tel kesme tuğla 10220 ters darçıkım
23402 tel kütüğü 10221 ters eğim
20181 teleradyoskopi 2184 ters etki
22197 tellür 10221 ters koniklik
19140 temas kaplaması 10222 ters vuruşlu çekiç
2182 temas potansiyeli 16149 ters yönlü üç boyutlu izomer
21123 temas taraması 23143 tersine dönüşüm
11122 temas yayı 8171 tersinir süreç
6241 temas yorulması 23419 tesirli
1192 temel 11123 testere bıçağı
23390 temel durum 10223 testere kenar
1193 temel kuvvetler 1085 tetrahedron
10218 temiz açıklık 18140 tezgen; katalizör
19141 temizleme 7100 Thomas değiştirgeci
19142 temizleme tamburu 22198 Thomas demiri
12136 temper karbonu 9357 tıkama
15189 tempil peleti 9358 tıkama çubuğu
15189 tempil topağı 22199 tıkız bakır
23314 tenor 14036 tıklama yoğunluğu
23403 tensör 11124 tımarlama
1080 tepe 15190 tınlama
14035 tepeleme 9287 tıraşlama
18135 tepken 10246 tıraşlama
18136 tepkime 1194 tırmanma
16148 tepkime içitimli kalıplama 15191 tiftikleşme
9352 tepkimeç 23407 tincik
18137 tepkinlik 23408 titreşim
23404 terazi 9359 titreşimli kalıplama makinesi
23405 tercihli 10224 tokaçlama
18138 tercihli oksitlenme 6242 tokluk
18139 tercihli sıvıya alma 9360 tokmak
20182 tercihli yönlenim 21043 tolerans
20182 tercihli yönlenme 8173 tomruk
9353 terleme 8106 tomruk dökme
13107 terletme lehimlemesi 8172 tomruk kalıbı
23214 term (th) 8106 tomruklama
2173 termistör 23243 tonoz
13108 termit kaynağı 22201 top tuncu
2183 termiyonik yayım 15192 topak
23406 termodinamik 23335 topak
8170 termodinamik yasaları 15193 topaklanma
11051 termokimyasal işleme 12137 toparlanma
23026 termometre 19143 toplak

508
21124 toplam erime kayıpları 21131 tutuşma noktası
21125 toplam ışıma ateşölçeri 12139 tuz banyosu
20183 toplam karbon 18141 tuz püskürtme deneyi
23068 toplama 18141 tuz sisi deneyi
23409 toplanagelen 18142 tuzlanma
2185 toplayıcı 2188 tüm devre
23410 toplu sıcakölçer 2189 tümleyici metal oksit yarı iletken
22200 toprak alkaliler cihaz; cmos
23411 tor 10228 tümsekleme
23412 torbalama makinesi 12140 tünel fırın
11125 torna 23417 türdeş çekim
11126 tornalama 1195 türdeş çekim dayanımı
9361 tortu 1195 türdeş çekim kuvveti
14037 toz 16151 türdeş polimer
13109 toz altı kaynağı 23418 uç değer
14041 toz değerlendirme deneyleri 8174 uç faz
14038 toz haddeleme 10229 uçar makas
23415 toz haline getirme 9363 uçucu kül
14039 toz metal dövme 23272 ufaklık
14040 toz metalürjisi 7101 ufalama
14041 toz özellik deneyleri 21104 ultrasonik kontrol
23413 toz süzgeci 2190 uyarcık
23414 toz tutucu 23419 uyarılmış
14042 toz yöntemi 2191 uyarılmış atom
20184 toz yöntemi 2192 uyarılmış yayım
9362 tozlama 23420 uyarlayıcı
23415 tozlama 1196 uyarma
13110 tozlu kesme 2193 uyarma
23416 trafo 2190 uyaron
16150 trans-1,4 poliizopren 10230 uydulu hadde
23416 transformatör 21126 uygunluk
2186 transistor 21127 uygunsuz
23230 transistörlü değiştireç 6244 uysallık
10225 traşlama 23422 uyum
23388 triboloji 23421 uyum
15194 tridimit 6245 uyum gerinmesi
20185 trustit 23423 uyum yeteneği
10226 tufal 23424 uyumlu
19144 tufal alma 12141 uyumlu çökelti
10227 tufal çukuru 20186 uyumlu ışınım
12138 tufallaşma 23425 uyumsuz
15195 tuğla 1197 uyumsuz ara yüzey
6243 Tukon sertlik deneyi 8175 uyumsuz ara yüzey
22201 tunç 4024 uzak alan kırınımı
19145 tunçlama 6246 uzama
11127 tutaç 6247 uzama ölçer
13111 tutturma kaynağı 1198 uzay grubu
2187 tutunma 1127 uzay kafesi

509
1199 uzay kafesleri 9369 vakum ark eritme
23426 uzay 2195 vakum düzeyi
23427 uzaysal 16157 vakum torbalı kalıplama
1200 uzun mesafeli düzen 9370 vakumda arıtma
15196 üç bileşenli beyaz eşya bileşimleri 19146 vakumda buharlaştırmayla kap­
1201 üç boyut düzenli lama
16152 üç boyuta özel tezgen 19147 vakumda emme
10231 üç boyutlu bası 9371 vakumda eritme
14043 üç boyutlu bası 9370 vakumda gaz alma
20187 üç boyutlu izdüşüm 9372 vakumda indüklemeli eritme
16153 üç boyutlu izomer 9373 vakumda kalıplama
12142 üç devreli denetleyici 16158 vakumda kalıplama
6248 üç eksenli gerilme 19148 vakumda kaplama
10232 üç etkili pres 16159 vakumda şekillendirme
8176 üç fazlı tepkimeler 19149 vakumda yığma
16154 üç işlevli 1204 Van der Waals bağı
6249 üç noktadan eğme deneyi 23428 vantilatör
8177 üçlü alaşım 23433 varak
1202 üçlü dönme ekseni 11129 vargel
8178 üçlü faz çizgesi 11130 vargelleme
8178 üçlü faz diyagramı 23434 varsayılan
10233 üçlü hadde 23435 vatmetre
8179 üçlü nokta 23435 vatölçer
13112 üfleç 1205 Vegard yasası
23428 üfleç 23436 venturi tüpü
23334 üfleme 22202 verev aydınlatma
23429 üfleme basıncı 23437 veri
23430 üfleme borusu 2196 verici düzeyi
9364 üfleme deliği 2197 verici katışkı
9365 üfleme maça 22203 vermikülit
16155 üflemeli kalıplama 6252 Vickers sertliği
23431 üflemeölçer 11131 vida
16156 üre 11132 vida dişi
9366 üre formaldehit reçine 11133 vida haddeleme
2194 üreteç 10235 vidalı pres
23432 üslü 16160 vinil polimer
6250 üst akma gerilmesi 16161 viniliden polimer
6250 üst akma noktası 2198 vitston (wheatstone) köprüsü
9367 üst besleyici 15197 volastonit
9368 üst derece 21128 volfram-renyum ısıl çift
1203 üst düzenli kafes 2199 vurulu lazer; darbeli lazer
11128 üst eğim açısı 20188 Wallner çizgileri
8180 üst ısı 23438 Watt
8181 üst ısı 6253 Weibull modülü
8181 üst ısıtma 1206 Weiss bölgesi yasası
6226 üstyoğrukluk 20189 Widmanstâtten yapı
10234 ütüleme 6254 Wöhler eğrisi
6251 v izleri 6255 Wöhler yorulma deneyi

510
20192 X-ışmları 21132 yapay iz
20190 X-ışınları ak ışıması (xf) 9376 yapay kalıp kumu
20191 X-ışınları ışık elektronu ile tayf 9377 yapay kum
izleme (xps) 16022 yapay lastik
1207 X-ışınları kırınımı 12144 yapay yaşlan(dır)ma
23439 X-ışmları üreteci 18145 yapıcı
20193 yabancı kalıntı 23451 yapılgan
23440 yağdan temizleme 23452 yapılganlık
23441 yağlama 18146 yapışma
23442 yağlayıcı 21133 yapışma aşınması
15198 yağsever 13113 yapışma bağı
15199 yağsevmez 9378 yapışma noktası
4025 yakın alan kırınımı 13114 yapıştırıcı malzemeler
23443 yakıt 20195 yaprak
21129 yakıt-metal oranı 20196 yaprak grafit
23444 yakıtyağ 15201 yaprak silikat yapısı
4026 yaklaşım açısı 7102 yapraklı götürücü
23445 yakmaç 20197 yapraksı
22204 yalancı vektör 7103 yararlanma
19006 yaldızlama 18147 yardımcı anot
1208 yalın hücre 10236 yarı bitim kalıbı
2200 yalıtkan 22207 yarı durgun çelik
23009 yalız 8183 yarı ikili sistem
9374 yan besleyici 2202 yarı iletken
23446 yanal yer 4028 yarı iletken lazer
23447 yanay 8184 yarı kararlı
18143 yanma 23453 yarı ömür
21130 yanma 9379 yarı savurma döküm
12143 yanma çatlağı 2203 yarı serbest elektron kuramı
21131 yanma noktası 9380 yarı sürekli döküm
12018 yanma odası 8185 yarı uyumlu yüzey
5025 yanmaz 20198 yarı yaprak grafit
2201 yansıma 1211 yarıçap oranı (iyon katilarında)
20194 yansıma açısı 6256 yarılma
1209 yansıma düzlemi 10237 yarılma
4027 yansıma oranı 6257 yarılma düzlemleri
9375 yansımalı fırın 23458 yarısaydam
22205 yansımalı fırın bakırı 8186 yarışmalı büyüme
23448 yansız alev 10238 yarma
18144 yansız anot 11134 yassı burgu
23449 yansız gaz 15006 yassı küre
15200 yansız güçerir 11134 yassı matkap ucu
15200 yansız refrakter 10239 yassı tel
1210 yansızlık 6258 yassılama deneyi
23450 yapay 9381 yaş dayanım
23049 yapay 19150 yaş emayeleme
22206 yapay dökme demir 9382 yaş kum
8182 yapay ikili sistem 19151 yaş püskürtme

511
12106 yaş yoğunluk 23426 yer
6259 yaşlan(dır)ma 15204 yer değişimli dönüşüm
6260 yaşlanma sertleşmesi 9385 yer kumu
6261 yaşlanma yumuşaması 9386 yer ocağı
12145 yaşlanmış 2207 yerel elektron
22116 yatak metali 6263 yerel kayma
9158 yatay yolluk 2208 yerel kutuplaşma
1212 yatkın düzlem 23456 yerleşim resmi
12146 yavaş su verme 6264 yerleşme
23237 yay 20201 yerli kalıntı
23310 yaygın 21135 yeşil çürüme
2204 yayıcı 10240 yetersiz dolma
2205 yayım 10204 yığma
20200 yayım görüngeölçeri 23457 yığma açısı
21134 yayım oranı 22208 yığma bakır
20199 yayım tayf çizmesi (es) 9387 yığma döküm
20200 yayım tayfölçeri 9388 yığma kalıplama
1213 yayınım 13119 yığma sırası
1214 yayınım çifti 13120 yığma verimi
19152 yayınım kaplaması 7104 yıkama
1215 yayınım katsayısı 23458 yıkım
19153 yayınım katsayısı 10241 yılanlı kenar
13115 yayınım kaynağı 21136 yıpranma
13116 yayınım sert lehimi 6240 yinelenen eğme deneyi
12147 yayınım sertleşmesi 6265 yinelenen gerilmeler
6262 yayınım sürünmesi 13121 yiv açısı
13117 yayınımla bağlama 11133 yivleme
2206 yayınımla katkılama 10242 yoğruk
15202 yayınmışız dönüşüm 6143 yoğruk biçim değiştirme
1215 yayınırlık 6266 yoğruk biçim değiştirme
19153 yayımdık 15205 yoğruklaştırıcı
23455 yengeç 6267 yoğrukluk
15203 yeniden kazanma 15206 yoğruksu davranış
12148 yeniden kristalleşme 15206 yoğruksu sıvı
12149 yeniden kristalleşme sıcaklığı 2138 yoğunlaç
12150 yeniden kristalleşme tavlaması 23459 yoğunlaş(tır)mak
14044 yeniden presleme 16162 yoğunlaşma polimerleri
18148 yenim 23460 yoğunluk
18149 yenim denetimi yöntemleri 15207 yoğurma değirmeni
18151 yenim dizini 10243 yolak
18150 yenim gevrekliği 9389 yolluk çıkıcısı
18082 yenim kararması 9390 yolluk sistemi
18151 yenim sayısı 9391 yolluk temizleme
18152 yenimli 9392 yolluklama
18153 yenimli yorulma 2209 yonga
13118 yenir elektrot 6268 yorulma
9383 yenir elektrotlu eritme 6269 yorulma çentik duyarlığı
9384 yenir elektrotlu vakum ocağı 6270 yorulma çentik etmeni

512
20202 yorulma çizgileri 7011 yüksek ısı metalürjisi
6271 yorulma dayanımı 15210 yüksek kristobalit
20203 yorulma izleri 22211 yüksek sıcaklık çelikleri
6272 yorulma kırılması 23467 yüksek sıcaklık ölçme
6273 yorulma ömrü 9394 yüksek silisyumlu pik
6274 yorulma ömrü oram 15211 yüksek tridimit
6275 yorulma sınırı 23468 yükselteç
6272 yorulma yıkımı 19110 yükseltgenme
6081 Young modülü 20208 yüz ölçümü yöntemi
6276 Young modülü 8188 yüzde ağırlık (ağ%)
1216 yoz biçimli kristal 7106 yüzdürme
1217 yöne bağımlı 7107 yüzdürmeli sınıflama
23461 yöne bağımlılık 23469 yüzel erime
20204 yönlenim 16164 yüzel erimeli plastik
20204 yönlenme 8189 yüzer bölge tekniği
8187 yönlenmiş katılaşma 15212 yüzer cam
1217 yönlü 10245 yüzer kalıp
23461 yönlülük 11135 yüzey alma
16163 yönsüz üç boyutlu izomer 18154 yüzey altı korozyonu
23462 yöntem 18154 yüzey altı yenimi
1218 yörünge 19154 yüzey bitimi
1219 yörünge 18157 yüzey çekmesi
1219 yörüngemsi 13123 yüzey doldurma
20205 yumru 18155 yüzey enerjisi
20206 yumru grafit 13124 yüzey eritme kaynağı
15208 yumru kil 18156 yüzey etkin madde
20207 yumrumsu 11136 yüzey frezeleme bıçağı
13082 yumuşak lehimleme 18157 yüzey gerilmesi
3064 yumuşak mıknatıs 21137 yüzey gönyesi
17039 yumuşak odunlu ağaçlar 21138 yüzey işleme işaretleri
12151 yumuşatma 19155 yüzey işlemi
12152 yumuşatma tavlaması 9395 yüzey kumu
2139 yuva 1220 yüzey kusurları
23463 yuvarlak çubuk 1221 yüzey merkezli kübik (ymk)
23464 yük 12153 yüzey sertleştirme
6277 yük hücresi 11137 yüzey taşlama
23465 yükleme 1222 yüzey yayınımı
2210 yüklenebilirlik 21136 yüzey yıpranması
23466 yükleyici 8190 yüzeycik
22209 yüksek alaşımlı çelik 12064 yüzeyde karbon kaybı
15209 yüksek alüminalı çimento 18158 yüzeyden ayrılma
22210 yüksek dayanımlı çelik 18159 yüzeye tutunma
7105 yüksek fırın 19156 yüzeyleme
8130 yüksek fırın koku 8191 yüzeyli büyüme
13122 yüksek frekanslı direnç kaynağı 8192 yüzeyli kristal
9393 yüksek frekanslı indükleme ocağı 7108 yüzlük
22147 yüksek geçirgenlikli çelikler 10246 yüzme
10244 yüksek hızda şekillendirme 11138 yüzük

513
6278 zamana bağlı esneklik 23227 zıtlık
23470 zar 22212 zift
9396 zayıf kum 16121 zincir büyümeli polimerleşme
2085 zener diyodu 16165 zincir polimer
10247 zımba
15213 zincir yapılı silikat
10248 zımbalama
15214 zirkon
10249 zımbalı şişirme
19157 zımpara kağıdı 9397 zirkon kumu
19158 zımpara kuşağı 15215 zirkonya
11115 zımparalama 12154 zsd eğrisi

514
20156 aberration 23024 acid
23469 ablation 22032 acid copper
21061 abrasion 19014 acid dipping
19015 abrasive 21006 acid embrittlement
19157 abrasive belt 7006 acid lining
19158 abrasive belt 7008 acid process
19016 abrasive blasting 18012 acid proof
11003 abrasive jet machining 15010 acid refractory
11060 abrasive machining 18012 acid resistant
11004 abrasive machining process 22033 acid resistant cast iron (USA)
11050 abrasive water-jet machining 22033 acid resisting cast iron(GB)
19085 abrasive wear 7007 acid Steel
6150 abrasivity 23024 acidic
16001 ABS plastic 15011 acidic oxide
16001 ABS polymer 9249 acidity (of a sand)
6190 absolute hardness 21102 acoustic emission inspection
3059 absolute permeability 21103 acoustic fatigue
23301 absolute temperature 23357 acoustic vibration
19134 absorption 22003 acrolein
20165 absorption contrast 22003 acrylic aldehyde
20166 absorption edge 22076 activated alumina
4022 absorptivity 22077 activated carbon
18071 accelerator 18052 activation
21053 acceptance 18053 activation energy
21122 acceptance standards 18055 activation free energy
2009 acceptor 18054 activation polarization
2006 acceptor atoms 4004 activator
2009 acceptor impurity 18057 activity
2008 acceptor level 18058 activity coeffîcient
2007 acceptor saturation 23423 adaptability
6264 accommodation 23422 adaptation
23007 accumulator 23420 adapter
21023 accuracy 23233 addition
8102 acicular 16050 addition polymers
20087 acicular ferrite 23233 additive
20088 acicular ferrite steels 18146 adhesion

515
13113 adhesive bonding 7056 air refining
13114 adhesive materials 23413 air scrubber
21133 adhesive wear 9171 air setting
8094 adiabatic 9174 air supply
10008 adjustable bad 23172 air supply
22055 admiralty brass 23170 air vent
23225 admixture 15088 air-entrained concrete
18159 adsorption 12047 air-hardening Steel
9243 aerate the sand (GB) 10092 air-lift hammer
9242 aerator (GB) 9173 airset binder
23177 aerobic 23171 airslide
23156 aerosol 23008 alarm
23174 aerospace 19005 alclad
18078 affinity 16010 alcohols
9005 AFS Standard sand 16006 aldehyde
9004 AFS standart clay 22123 alder
9003 AFS tests 22008 AlGaAs
22001 agate 23010 algorithm
6260 age hardening 23182 alignment
6261 age softening 16007 aliphatic hydrocarbons
12145 aged 19007 aliting
6259 ageing (GB) 22009 alkali metal
15192 agglomerate 19004 alkaline
15193 agglomeration 22010 alkaline cleaner
15057 aggregate 22200 alkaline earths
6259 aging (USA) 16009 alkyd
23064 agitation 16009 alkyd resin
23065 agitator 16008 alkylation
13054 air acetylene vvelding 23072 alligator
10206 air bend die 23072 alligator shear
9338 air bond 10237 alligatoring
9170 air box 8081 allotriomorph
13055 air carbon are cutting 1216 allotriomorphic crystal
9072 air channel 1062 allotropy
23176 air classification 11092 allowance
23200 air conditioning 8002 alloy
12046 air convection furnace 22005 alloy cast irons
12050 air cooled 19001 alloy plating
9172 air dried strength 14002 alloy powder
21041 air elutriation 22004 alloy steel
23413 air tüter 9010 alloying elements
23173 air gun 13020 all-position electrode
12048 air hardening 13073 all-weld metal test specimen
22096 air hardening Steel 22012 alnico
10091 air lift hammer 22007 alpha brass
23287 air nozzle 20009 alpha ferrite
21040 air pollution 20008 alpha iron
12049 air quenching 7001 alsifer

516
18037 alternate-immersion test 23087 analyzer
16046 alternating copolymer 19009 anchorite
23092 alternating current 22027 andalusite
6053 alternating stresses 9016 Andreasen pipette
22015 alumel 6078 anelastic deformation
15004 alumina 6278 anelasticity
15005 alumina-silicate brick 10096 angle of bite
22016 Aluminide 7036 angle of nip
22017 aluminium 20194 angle of reflection
22018 aluminium alloys 23457 angle of repose
7003 aluminium bomb 6156 angle of shear
22023 aluminium bronze (GB) 23014 angstrom
15004 aluminium oxide 20002 angular aperture
22019 aluminium-copper alloys 1001 angular momentum
22021 aluminium-magnesium alloys 21001 angularity
22022 aluminium-silicon alloys 16013 aniline
22020 aluminium-zinc alloys 19008 aniline point
19006 aluminizing 1003 anion
19007 aluminizing 1121 anion
7004 aluminothermic process 1217 anisotropic
15209 aluminous cement 23461 anisotropy
22023 aluminum bronze (USA) 12133 anneal
19006 alüminium coating 12152 anneal to temper
22024 amalgam 12133 annealing
23316 ambience annealing carbon
12136
23073 ambient annealing carbon
20082
16012 amid linkage
12131 annealing furnace
16011 amino resin
15185 annealing point
22025 ammonia
12132 annealing pot
22026 ammonium chloride
12135 annealing twins
8099 amorphous
18003 anode
16064 amorphous polymer
12005 anode compartment
8098 amorphous solidification
22028 anode copper
5002 ampere
18010 anode corrosion
2010 amperemeter
18005 anode effect
18077 amphoteric
amplifier 18009 anode efficiency
23468
amplitude 18006 anode film
2094
6006 Amsler wear machine 18004 anode mud
23178 anaerobic 18004 anode slime
23386 analog circuits 18008 anodic cleaning
23385 analog output (USA) 18007 anodic coating
23385 analogue output (GB) 19012 anodic oxidation
23086 analyse 18011 anodic pickling
23088 analytic 19010 anodic protection
19038 analytical chemistry 19011 anodic reaction
23089 analytical curve 19012 anodizing
20032 analytical electron microscopy 18002 anolyte
(AEM) 19083 anticarburizing compound

517
3036 antiferromagnetic material 17001 asphalt
3037 antiferromagnetism 21029 aspiration
15113 antifoaming agent 23068 assemble
10087 antifriction bearing 23067 assembly
23345 antifriction bearing 20014 astigmatic aberration
22116 antifriction metal 20015 astigmatism
9017 antioch process 20016 ASTM comparative method of
16099 antioxidant designating grain size
9136 anti-piping compound 23033 asymmetric
18115 antipitting agent 23374 asymptotic
10163 anvil 16163 atactic stereoisomer
10164 anvil cap 8096 athermal transformation
4001 aperture 9142 atmosphere
14011 apparent density 9024 atmospheric feeder (GB)
15080 apparent porosity 9024 atmospheric riser (USA)
19027 application of the bower-barff 1013 atom
process 18013 atomic absorption spectrometer
11007 approach distance 1016 atomic bonds
7102 apron conveyor 2013 atomic diffusion
18133 aqueous corrosion 1019 atomic energy levels
16014 aramid fiber 1022 atomic fission
6120 arbitration bar 1017 atomic fusion
6249 arbitration bar test 5003 atomic heat
11056 arbor 13057 atomic hydrogen arc welding
11085 arbor 1014 atomic mass
10078 arbor press 1020 atomic mass scale
13007 arc blow 1020 atomic mass unit (amu; u)
13009 arc brazing 1018 atomic nucleus
13006 arc cutting 1021 atomic number
8011 arc furnace 2011 atomic packing factor (pf)
11122 arc of contact 18014 atomic percent
13008 arc time 1023 atomic site
13005 arc welding 2012 atomic Symbol
23243 arch 1014 atomic weight
15104 arch brick 14009 atomization
12007 arcm, arl, ar3, ar4, ar’, ar” 23339 atomization
18001 area effect 23340 atomizer
16015 aromatic 21096 atomizing washer
19013 Arrhenius equation 4006 attenuation
21132 artifact 15174 attrition mili
23450 artificial 10006 attritious wear
12144 artificial ageing (aging USA) 1098 Aufbau principles
9377 artificial sand 20018 Auger electron
9187 as cast part 20017 Auger electron spectroscopy
15115 asbestos 15028 auger extrusion
22030 asbestos 15029 auger machine
22058 ash 12104 ausforming
17006 aspect ratio 12102 austempering

518
20144 austenite 6055 balanced laminates
22164 austenitic cast irons 9308 bale-out furnace
22165 austenitic manganese cast steel 10014 bali burnishing
22163 austenitic steel 15208 ball clay
12103 austenitizing 6027 ball hardness testing
9290 autoclave 7020 ball mili
10099 autofrettage 10013 ball sizing
13031 autogenous weld 10171 ballistic partide manufacturing
23319 automatic charging 23241 band conveyor
23318 automatic control system 2143 band gap
10170 automatic press 21075 band mark
13089 automatic welding 20109 banded structure
23317 automation 10142 bands
10168 automation press 22051 bar
21051 autoradiography 23034 bar
18147 auxiliary anode 13019 bare electrode
2180 avalanche voltage 19027 barffing
2085 avalanche diode 12064 bark
15137 average partide diameter 3011 Barkhausen effect
1025 Avogadro number 9193 barred box
11029 axial rake 19139 barrel finishing
11105 axial relief 19138 barrel plating
9126 axial shrinkage 19139 barrel processing
22204 axial vector 10205 barrelling
23121 axis 22051 barstock
13071 axis of weld 23090 bar-type multipoint tester
22034 Babbitt’s metal 1186 basal plane
10221 back draft (USA) 2179 base
23159 back pressure 11107 base
11128 back rake angle 23166 base
23022 background 7053 base bullion
13026 backhand welding 12004 base metal
9105 backing sand 18019 basic
20071 backscattered electron 7016 basic lining
9094 backup coat 15018 basic oxide
10220 backward extrusion 15017 basic refractory
23004 baffle 7017 basic steel
23380 baffle 9250 basicity (of a sand)
23249 bag 1192 basis
23412 bagging machine 8004 basis material
9054 bail 23113 batch
20023 bainite 9107 batch melting
22040 bainitic cast iron 9032 bath
9252 baked strength 9093 batten
16018 bakelite 9330 batter (GB)
9143 baking 21011 Baume gravity
23101 balance 6021 Bauschinger effect
23404 balance 15024 bauxite

519
7015 Bayer process 9255 binder
20038 beach marks 1035 binding energy
22116 bearing metal 1036 binding energy
10213 bearing stress 15023 Bingham plastic behavior
23275 beaverloader 16024 biodegradable polymer
9205 bed 8029 Biot number
11048 bed 18027 bipolar electrode
22117 beech 3016 bipolar field
22195 beehive coke 2031 bipolar transistor
19022 Beilby layer 20030 birefringence
9082 beli 10016 biscuit
23042 beli 17005 bitumen
23241 belt conveyor 12067 black annealing
7064 belt feeder 23218 black body
9270 bench blower 19133 black finishing
10150 bench press 21108 black light
6070 bend test 15079 blackheart
6068 bending 22184 blackheart malleable cast iron
6069 bending 9283 blacking
6071 bending moment 9283 blacking carbon (USA)
10068 bending rolls 10106 blank
6121 bending strength modulus of a 10127 blank
ring 12014 blank carburizing
6122 bending test of a ring 12015 blank nitriding
7103 beneficiation 10128 blanking
15020 bentonite 23334 blast
9041 bentonite clay 7105 blast furnace
16021 benzene ring 23387 blast gate
15021 beryl 23431 blast meter
2019 Bessel fîlter 23430 blast pipe
7018 Bessemer process 2342° blast pressure
8023 beta grain 9212 bleeding
20021 beta iron 9353 bleeding
1040 beta structure 21009 blemish
2020 betatron 14013 blending
7019 Betts process 9238 blind feeder (GB)
11091 bevel angle 9238 blind riser (USA)
2018 bias 21052 blister
6135 biaxial stress 22104 blister copper
16066 bifunctional 15181 bloating
10103 billet 3013 Bloch walls
10144 billet mili 2022 Bloch wave
2032 bimetal 23392 block
17008 bimetallics 16035 block copolymer
23013 bin 10211 blocker
8104 binarv alloy 10210 blocker-type forging
9030 binder 7043 blocking
9199 binder 10212 blocking

520
10211 blocking impression 9014 bottom pouring ladle
10019 bloom 23366 boundry lubrication
19032 bloom 15026 Bouyoucos hydrometer
10020 bloomer 12086 box annealing
10020 blooming mili 13018 boxing
23173 blow gun 9092 boxless mould
16155 blow molding 22193 boxwood
23428 blower 1052 Bragg’s law
9150 blowholes 10119 brake
9151 blowing through (USA) 6072 brale
9365 blown core 16032 branching
12091 blue annealing 22174 brass
6178 blue brittleness 19119 brass coating
19031 blue dip 1053 Bravais lattice
19102 blueing 1199 Bravais lattices
19102 bluing 13096 braze welding
10207 board drop hammer 13095 brazing
10207 board hammer 9191 break away
23055 bobbin 10133 breakdown
1113 body centered cubic (bcc) 2085 breakdown diode
12134 bogie of moving hearth furnace 9232 breaking chamfer
3014 Bohr magneton 15179 breaking joint
1045 Bohr radius 6170 breaking load
9222 boil 9232 breakoff notch
10053 bolster 15195 brick
11013 bolt 9233 bridge
2023 Boltzmann’s constant 23261 bridge crane
1033 bond 10139 bridge die
1034 bond angle 9234 bridging
1036 bond strength 8034 Bridgman method
1037 bonding emission 12105 bright annealing
22119 bone 19115 bright dipping
9229 book mold 20148 bright field
22043 borazon 20046 bright field illumination
15025 boric acid 20149 bright field image
11018 boring 19114 bright finish
11019 boring machine 19116 brightener
11019 boring mili 21093 brightness temperature
22042 boron 1054 Brillouin zones
22181 bort 6031 Brinell hardness (HB)
7063 bosh 21013 brinelling
9085 boss 8035 briquet
9348 bot 8035 briquette
9348 bott 23214 british thermal unit
8005 bottom cooling 6114 brittle crack propagation
11108 bottom drill 21032 brittle fracture
10087 bottom pipe 6160 brittleness
9015 bottom pouring 11011 broach

521
11012 broaching 2026 Buttervvorth tüter
9201 broken mold 13034 button
22201 bronze 22087 by-product coke (USA)
19145 bronzing 23025 cable conveyor
22138 brown iron ore 19076 cadmium coating
19058 brush anodizing 10123 cake
19058 brush plating 15102 calcine
19059 brush polishing 22115 calcined dolomite
23215 bubble 22105 calcium
16072 bubble İorming 22106 calcium-silicon
9151 bubbling through (GB) 16103 calendering
23258 bucket (USA) 21072 caliper
23259 bucket elevator 23214 calorie-cal
9153 bucket loader 23183 calorific energy
23260 bucket loader 19007 calorization
21019 buckle 10113 cam press
6022 buckling 21115 camber
23221 Buckminister Fullerene 17007 cambium
21016 Bucky diaphragm 9315 campaign
23221 buckyball 10165 can
18035 buffer 10166 canning
19086 buffing 23103 cantilever
18145 builder 2126 capacitance
13119 buildup sequence 2138 capacitor
21021 bulging 23364 capacity
15096 bulk densitv 23248 capillarity
16083 bulk factor 23246 capillary
6119 bulk modulus 23247 capillary attraction
16089 bulk polymerization 7014 capped steel
22044 bullion 14035 capping
20041 bull’s eyes structure 20099 Carbide
16034 bundle 11058 Carbide tools
23233 burden 16075 carbon black
1055 Burgers Circuit 9061 carbon dioxide moulding
1056 Burgers vector 13064 carbon dioxide welding
9247 burn on 10241 carbon edges
21130 burned deposit 20098 carbon equivalent (CE)
23445 burner 21056 carbon equivalent meter
21130 burning 17016 carbon fiber
19118 burnishing 9165 carbon flotation
22115 burnt dolomit 22109 carbon monoxide
9067 burr 7062 carbon potential
9068 burring 9214 carbon sand
15140 bursting 22108 carbon steel
22046 butane 12069 carbonitriding
13003 butt welding 23220 carbonization
23242 butterfly valve 17017 carbonizing
13004 buttering 22110 carbonyl powder

522
22111 carborundum 8021 cauliflovverig
12072 carburization (GB) 21069 caustic cracking
12072 carburizing (USA) 21068 caustic dip
12073 carburizing flame 18116 cavitation
23383 carousel 21089 cavitation damage
22128 cartridge brass 9106 cavityless casting (GB)
12063 case 12126 cellular precipitation
12065 case hardening 16138 cellulose
20066 casette 23351 celsius temperature
23228 casing (GB) 15048 cement
21010 cass test 22208 cement copper
21020 cass test 9076 cement moulding
21076 cassette 12065 cementation
9134 cast (USA) 15152 cementation
22062 cast iron 20158 cementite
12033 cast iron growth 11097 çenter drill
7039 cast iron serap 11084 centerless grinding
22061 cast steel 23121 centerline
22061 cast steel for general engineering 9126 centerline shrinkage
purposes 23351 centigrade temperature scale
20050 cast strueture 9314 centrifugal casting (USA)
9108 castability 23355 centrifugal collector
15059 castable refractory concrete 23354 centrifugal cutter (USA)
11026 cast-alloy tool 23354 centrifugal disintegrator (GB)
9102 casting 9313 centrifugal pressure casting
9112 casting 9313 centrifuging
16044 casting 14017 ceracon process
9109 casting bay 15154 ceramic bond
9114 casting bed 15156 ceramic cutting tools
9060 casting shrinkage 15157 ceramic forming techniques
9111 casting strains 15153 ceramic material
9110 casting stresses 17037 ceramic matrix composites (cmc)
9113 casting yield (USA) 9316 ceramic moulding
9160 cast-in-insert 15153 ceramics
18140 catalyst 9282 cereal binder
21005 catastrophic failure 14025 cermet
18087 cathode 15158 cermet
22113 cathode copper 16165 chain polymer
18090 cathode efficiency 15213 chain silicate strueture
18088 cathode film 16121 chain-growth polymerisation
21058 cathode-ray tube 23330 chamfer
18091 cathodic eleaning 15177 chamotte
18085 cathodic proteetion 15178 chamotte brick
2134 cathodoluminescence 9211 channel type induetion furnace
18086 catholyte 9262 chaplet
1121 cation 23219 characteristic
18092 cation 20096 characteristic radiation
18089 catodic polarization 22157 charcoal

523
8134 charcoal pig iron 15121 chrome ironstone
23464 charge 19094 chrome pickle
23465 charging 15121 chrome-iron ore
6033 Charpy impact test 22131 chromel
6033 Charpy test 21070 chromel-alumel thermocouple
23076 chart 15119 chrome-magnesite
10223 checked edge 19096 chromisation
12058 checker 15121 chromite
12058 checkerbrick 19093 chromium plating
12078 checks 22132 chromium-copper alloy
9018 cheek 19096 chromizing
18095 chelate compound 15115 chrysolite
18095 chelating agent 11005 chuck
18098 Chemical adsorption 20113 chunk graphite
18096 Chemical corrosion 7022 Chvorinov’s rule
18097 Chemical deposition 9063 cinder (GB)
11074 Chemical machining 9065 cinder hole
7068 Chemical metallurgy 11016 circle shear
14019 Chemical precipitation povvder 2047 circuit board
19028 Chemical vapor deposition (cvd) 23104 Circuit breaker
15107 chemically tempered glass 3017 circular field
18098 chemisorption 3017 circular magnetization
20028 Chevron pattern 16026 cis
8036 chill 16027 cis-1,4 polyisoprene
9057 chill 17012 clad metals
9058 chill block (USA) 17011 cladding
8037 chill depth 20038 clampshell marks
9058 chill test piece (GB) 23071 clamshell (USA)
9198 chill wash 7089 classifîcation
22045 chilled iron 15106 clay
22180 chilled shot 19141 cleaning
15049 china 10110 clearance
15098 china clay 23021 clearance
15099 china clay 11001 clearance angle
9077 China wood oil 23320 clearance fit
20031 chinese script 6256 cleavage
2209 chip 21032 cleavage fracture
11111 chip breaker 6257 cleavage planes
11014 chipping 1194 climb
11109 chips 10134 clip and shave
9230 chlorination 12086 close annealing
9050 choked area 1184 close packed plane
19092 chromadizing 1183 close packing
19095 chromate treatment 10117 closed die
20153 chromatic aberration 10116 closed pass
19095 chromating 10118 close-die forging
20154 chromatography 23274 cluster
15120 chrome brick 10143 cluster mili

524
23274 clustering 21111 cold shot
11010 CNC machine 21109 cold shut
9061 C 0 2 moulding 12117 cold treatment
15105 coagulation 13100 cold welding
22129 coaldust 6216 cold work
22199 coalesced copper 10194 cold working
20101 coalescence 9161 collapsibility
23207 coarsening 2185 collector
9198 coating 11138 collet
19080 coating 20107 collimator
6010 coaxing 15008 colloidal clay
19088 cobalt plating 23023 colloidal material
23236 coefficient 23023 colloids
6081 coefficient of elasticity 19123 color buffîng
5015 coefficient of expansion 21098 color temperature
5011 coefficient of heat transfer 19123 coloring
3012 coercive force 12108 colour comparator pyrometer
23421 coherency 8062 columnar grain
6245 coherency strain 8063 columnar structure
23424 coherent 23053 combination
1197 coherent interface 10044 combination die
12141 coherent precipitate 10043 combination mili
20186 coherent radiation 20025 combined carbon
23417 cohesion 22041 combined cynide
1195 cohesive strength 6029 combined stresses
23353 coil 18143 combustion
22169 coin silver 12018 combustion chamber
10190 coining 7101 comminution
22126 coke 15139 comminution
9231 coke bed 23310 common
22127 coke breeze 3052 commutation curve
9337 cold box (moulding, core making) 2028 commutator
21110 cold breakage 13017 commutator controlled welding
9336 cold chamber machine 14031 compact
21110 cold crack 22182 compacted graphite cast iron
21110 cold cracking 9326 compactibility
10191 cold extrusion 14028 compactibility
10196 cold heading 14029 compacting
13099 cold indentation vvelding 21072 compass
20164 cold inspection 2046 compensating lead
23373 cold junction 2046 compensating wire
21109 cold lap 8186 competitive growth
10192 cold mili 2189 complementary metal oxide semi-
16144 cold molding conductor device (cmos)
10195 cold pressing 8166 complete miscibility
10193 cold rolled sheet 23226 complex
9338 cold setting binder 18083 complex ion
6215 cold shortness 18084 complexing agent

525
6244 compliance 23269 confîguration
9218 compocasting 2187 confinement
16076 compocasting 10198 conform process
8024 component 21126 conformity
17019 composite 8078 congruent melting
14016 composite compact 8077 congruent transformation
13065 composite electrode 15109 conical mixer
17019 composite material 2015 connector
22112 composite structure 9048 connor block runner
8026 composition 12008 consecutive cuts method
8025 compound 23350 conservation
14003 compound compact 15112 consistency
10015 compound die 23347 constant
9174 compressed air sandblaster 5019 constantan
6214 compressibility 20143 constituent
6015 compression 8084 constitution diagram
10010 compression bending 8028 constitution point
16019 compression moiding 8027 constitutional supercooling
16140 compression moiding 13041 constraint
14030 compression ratîo 13118 consumable electrode
6017 compression test 14006 consumable electrode atomiza-
6016 compressive strength tion
23035 compressor 9383 consumable electrode remelting
11009 Computer aided design; CAD 23352 consumable material
11010 Computer numerical control ma- 23302 consumer’s risk
chine 6241 contact fatigue
11008 computer-aided manufacturing; 19140 contact plating
CAM 2182 contact potential
13058 concave fîllet weld 21123 contact scanning
4010 concave lens 23396 Container
18031 concentrate 21017 contaminant
23102 concentration 21018 contamination
1074 concentration gradient 23314 content
15039 concentration of sodium silicate 12125 continuous annealing furnace
23138 concentric 9343 continuous casting
23238 concept 23383 continuous conveyor
6134 conchoidal fracture 12124 continuous cooling transforma­
17004 concrete tion (cct) diagram
13024 concurrent heating 10198 continuous extrusion
16162 condensation polymers 23382 continuous furnace
21085 condensation test 10199 continuous mili
23459 condense 20170 continuous phase
12051 conditioning heat treatment 12123 continuous precipitation
5018 conduction 20022 continuous radiation
2117 conduction band 2177 continuous wave laser
2119 conductivity 13102 continuous weld
2118 conductor 10054 contour forming
11075 cone angle 11022 contour machining

526
9278 contraction rule 12019 core
23227 contrast 9260 core binder
23098 control 9266 core blower
23167 control panel 9265 core box
23099 controlled atmosphere 9263 core crab
12030 controlled cooling 2027 core electrons
8058 controlled freezing 9263 core grid
15054 controlled humidity drying 9263 core iron
8058 controlled solidification 9267 core oil
23397 convection 9261 core print
6232 conventional creep limit 9263 core rod
6275 conventional fatigue limit 14021 core rod
9155 conventional plaster mold casting 9264 core sand
6089 conventional strain 14004 cored bar
6192 conventional strain 9304 coreless induction furnace
6191 conventional stress 20100 coring
4026 convergence angle 11077 corner angle
19044 conversion coating 13077 cornerjoint
7024 converter 13011 corona
22052 converter Steel 19089 corrodkote test
13025 convex fillet weld 18148 corrosion
4003 convex lens 18149 corrosion control methods
23165 conveyor 18150 corrosion embrittlement
11069 coolant 18153 corrosion fatigue
8164 cooling curve 18151 corrosion index
9340 cooling fin 18152 corrosive
6217 cooling stresses 10160 corrugating
1044 coordination number 23311 corrugation
9368 cope 15111 çorundum
9368 cope box 23216 cotter
9091 cope raise 18025 Cottrell process
9023 cope spall 2141 coulomb (c)
23137 coplanar 2142 Coulomb’s law
16084 copolymer 18100 coulometer
21010 copper accelerated salt spray test 10222 counterblow hammer
9031 copper equivalent 10222 counterblow machine
19018 copper plating 10122 counterlock
19019 copper tinting 11049 countersinking
2016 copper-constantan thermocouple 8080 coupled zone
19040 copperhead 23239 coupling
22035 copper-lead 21092 coupon
22201 copper-tin 1171 covalent bond
22083 copper-tin-phosphorus 23066 cover furnace
11076 copying 19111 cover-coat enamel
2128 corbon dioxide laser 13062 covered electrode
18032 corcentration polarization 19082 covering power
15110 cordierite 23455 crab
9259 core 10140 crank pres

527
13014 crater 23061 cryostat
13080 crater crack 1144 crystal
16029 craze 3038 crystal anisotropy energy
6229 creep 1146 crystal axes
11106 creep grinding 8122 crystal growth
6230 creep strength 1130 crystal lattice parameters
6231 creep test 1145 crystal plane
18065 crevice corrosion 20108 crystal symmetry
10132 crimping 15117 crystalline ceramics formiı
15118 cristobalite techniques
23322 criterion 6171 crystalline fracture
23264 critical 16087 crystallinity
12082 critical cooling rate 16086 crystallite
19091 critical current density 1150 crystallization
8125 critical free energy 1148 crystallographic direction
8124 critical point 1147 crystallographic planes
8127 critical radius 1149 crystallographically equivalent
8123 critical range 23263 crystallography
6172 critical resolved shear stress 22043 cubic boron nitride; cbn
6174 critical shear stress 1155 cubic crystal structure
8064 critical solidification rate of cast 1154 cubic plane
iron 5008 cubical expansion coefficient
6173 critical strain 23409 cumulative
8066 critical temperature 10114 cup
8126 critical temperature 6224 cup and cone fracture
9062 Croning process 7080 cupellation
10129 crop 9251 cupola
10079 cross country mili 9251 cupola furnace
10027 cross forging 10115 cupping
9234 cross joint (in electricity) 6139 cupping test
10029 cross roll straightener 16100 cure
10028 cross rolling 3015 Curie point
23018 cross section 3015 Curie temperature
9158 crossgate 13001 current decay
16028 cross-linking 2003 current density
1110 cross-slip 2004 curvature
10202 crown 23237 curvature
18124 crucible 9139 cut
9305 crucible furnace 10214 cut and carry
22175 crucible Steel 9243 cut the sand (USA)
9201 crush 11071 cutoff wheel
9244 crush 11068 cutting edge
11042 crush forming 11069 cutting fluid
9141 crush strip 11067 cutting speed
23251 crusher 11070 cutting tool
6086 crushing test 22185 cyanide copper
7074 crussing rollers 12116 cyanide hardening
22130 cryolite 18130 cyanide slimes

528
12116 cyaniding 9149 degasifiying
15108 cyanite 9148 degasser
12021 cycle annealing 9149 degassing
23074 cyclic 9148 degassing flux
23355 cyclone 23085 degradation
8040 Czochralski crystal-pulling meth- 23440 degrassing
od 23146 degree fahrenheit
23387 damper 23301 degree kelvin (k)
6218 damping capacity 8158 degree of freedom
9334 dam-type lip ladle 16123 degree of polymerization
22202 dark fi e Id ili umi natin 20049 degree of saturation
20097 dark field image 23341 degree rankin
23437 data 15173 dehydration
11086 datum planes 6087 delayed yield
10218 daylight 20044 delta iron
2042 De Broglie equation 7073 demagging
23323 dead çenter 8055 dendrite
7099 dead roast 14005 dendritic powder
12129 dead soft temper 18106 denickelification
15045 deadburned 9057 densener
15101 deadburned magnesite 5010 densitiy of heat flow rate
9068 deburring 23460 density
9391 deburring 1086 density of States
1067 debye 23029 density ratio
20184 Debye-Scherrer method 8135 deoxidant
12034 decalescence 9285 deoxidation
7107 decantation 8135 deoxidizer
12070 decarburization 9285 deoxidizing
9216 decarburize 8135 deoxidizing agent
2095 decay 8086 dephosphorisation
23058 decomposition 2087 depleted region
18023 decompozition potential 18104 depolarization
10052 deep drawing 18105 depolarizer
21073 defect 13120 deposition efficiency
21015 defective 11065 depth of cut
6207 deflection 4002 depth of field
15052 deflocculant 4016 depth of focus
23091 deflocculation 13042 depth of fusion
15113 defoaming agent 7108 derby
6023 deformation 19144 descaling
10012 deformation bands 19062 deseaming
13013 deformation bonding 10093 desk top manufacturing
6136 deformation twinning 18158 desorption
6024 deformation twins 7070 desulfurization
13013 deformation welding 22135 desulfurizer
9148 degaser 20026 detector
9149 degasification 22056 detergent
9148 degasifier 10080 developed blank

529
20001 developer 13116 diffusion brazing
15116 devitrification 19152 diffusion coating
15047 dew point 1215 diffusion coefficient
9279 dewaxing 19153 diffusion coefficient
9087 dextrine 1214 diffusion couple
19037 dezincification 12147 diffusion hardening
16036 diacid 2206 diffusion implantation
23077 diagram 13115 diffusion welding; dew
3025 diamagnetic material 6262 diffusional creep
3026 diamagnetism 15202 diffusionless transformation
22074 diamond 1215 diffusivity
1103 diamond structure 19153 diffusivity
11039 diamond tool 23356 digital output
11040 diamond wheel 6090 dilatational stress
18062 diaphragm 8089 dilatometer
22095 diatomaceous earth 23360 dilute
19041 dichromate treatment 23361 dilute solution
22057 didymium 23362 dilution
9196 die 21014 dimension
9038 die casting (USA) 23057 dimension
10110 die clearance 20068 dimple rupture
9198 die coating 7021 dingot
10112 die cushion 10248 dinking
11057 die scalping 2055 diode
10111 die shift 16037 diol
13061 die welding 13021 dip brazing
2049 dielectric 15027 dip coat
2050 dielectric breakdown 19039 dip coating
2053 dielectric constant 19072 diphase cleaning
23107 dielectric drver (GB) 2029 dipole
2052 dielectric loss 2030 dipole loss
23107 dielectric öven (USA) 9081 dipping
2051 dielectric strength 9100 direct arc furnace
19017 differential coating 9380 direct chill casting
7012 differential flotation 10066 direct extrusion
12012 differential hardening 20046 direct illumination
12011 differential heating 12032 direct quenching
12012 differential quenching 20181 direct televized radioscopy
5005 differential scanning calorimetry 8187 directional solidification
(DSC) 21059 disappearing filament pyrometer
5004 differential thermal analysis 23400 disc
(DTA) 21060 discharge
21066 diffraction 23056 discharge
4011 diffraction grating 21114 discontinuity
20104 diffraction pattern 12126 discontinuous precipitation
20105 diffractometer 6227 discontinuous yielding
1213 diffusion 9242 disintegrator
13117 diffusion bonding 1026 dislocation

530
6012 dislocation bowing 9013 drag box
1031 dislocation density 2169 drain
1029 dislocation loop 15007 drain casting
1027 dislocation multiplication 9330 draught
15051 dispersing agent 23070 draught (GB)
23091 dispersion 10036 draw bending
6048 dispersion strengthening 10033 dravvability
17009 dispersion-strengthened compos- 10034 drawing
ites 12068 drawing
15204 displacive transformation 23342 drawing
6011 disruptive strength 9332 dravving machine
18017 dissociation 11059 dresser
8050 dissolution 9198 dressing
18028 dissolve 11124 dressing
20033 dissolved carbon 2178 drift velocity
21021 distortion 11083 drill
8147 distribution coefficient 11005 drill chuck
19026 disturbed metal 11082 drill press
20119 divorced cementite 11021 drilling
20020 divorced eutectic 9125 drop
15180 doctor blade casting 23093 drop
22115 doloma 10065 drop forging
7038 dolomite 10064 drop hammer
3047 domain 10063 drop hammer drawing
3048 domain wall energy 23094 droplet
2197 donor impurity 15062 drop-machine brick
2196 donor level 15062 drop-mould brick
2131 dopant atoms 9063 dross (USA)
2130 doping 9235 dross (USA)
22014 dore bullion 9065 dross hole
22014 dore metal 9346 drum ladle
22014 dore silver 19097 dry enamelling
12024 double aging 15124 dry pressing
6044 double impression hardness test 9252 dry strength
20030 double reflection 23270 dryer
12023 double salt 15125 drying
12022 double tempering 9253 dry-sand moulding
10039 double-acting hammer 9183 dublexing (USA)
10040 double-action die 6222 ductile
10041 double-action mechanical press 6224 ductile break
15045 doubleburned 6223 ductile crack propagation
18036 Dow process 6224 ductile fracture
9124 down gate 6225 ductility
9124 down sprue 19090 dummy
9330 draft (USA) 19090 dummy cathode
23070 draft (USA) 9183 duplex process (GB)
9013 drag 6063 durometer
13016 drag angle 9095 durville casting

531
23414 dust arrester 18044 electrochemical corrosion
23414 dust catcher 18041 electrochemical equivalent
23414 dust collector 11034 electrochemical grinding; ecg
23414 dust fîlter 11033 electrochemical machining; ecm
23041 dwell time 18043 electrochemical protection
6056 dynamic creep 19047 electrocoating
23002 dynamic viscosity 19051 electrocoating
23271 dynamometer 13039 electrode
16047 e glass 13040 electrode force
10141 earing 18049 electrode potential
23105 eccentric 19052 electrodeposition
10070 eccentric press 11030 electrodischarge machining
2097 eddy currents 13035 electrodischarge wire cutting
21033 eddy currents flow detection 10073 electroforming
1138 edge dislocation 19033 electrogalvanizing
10124 edge strain 13037 electrogas arc welding
2086 effective mass 10072 electrohydraulic forming
6075 elastic aftereffect 19046 electroless plating
6076 elastic deformation 20052 electrolitic polishing
6181 elastic hysteresis 18046 electrolysis
6083 elastic limit 18045 electrolyte
6082 elastic properties 19049 electrolytic cleaning
2084 elastic scattering 22073 electrolytic copper
6077 elastic strain 11036 electrolytic grinding
6079 elasticity 11035 electrolytic machining
23134 elastohydrodynamic lubrication 14007 electrolytic powder
16091 elastomer 3028 electromagnetic
20053 electomagnetic radiation 23123 electromagnetic agitation
8011 electric arc furnace 10071 electromagnetic forming
2065 electric current density (j) 20053 electromagnetic spectrum
2064 electric current (i) 7046 electrometallurgy
2066 electric field 18047 electromotive force (emf)
9129 electric furnace 18048 electromotive force (emf) series
22072 electric furnace iron 1093 electron
9186 electric induction furnace 2072 electron affinity
12038 electric resistance furnace 2073 electron beam
9181 electric resistor furnace 1096 electron beam diffraction
22070 electric steel 9132 electron beam furnace
2068 electrical conductivity 11037 electron beam machining; ebm
11031 electrical discharge wire cutting 20056 electron beam microanalysis
11032 electrical disintegration 13038 electron beam welding; ebw
21028 electrical precipitation 1094 electron compounds
2067 electrical resistance 2074 electron configuration
2156 electrical resistivity 2077 electron dot notion
22071 electrical resistor materials 1101 electron drift velocity
18040 electric-arc spraying 19050 electron energy loss spectroscopy
15070 electroceramic 2075 electron mass
18042 electrochemical celi 20057 electron microscope

532
2044 ele ctro n m o b ility 19053 enam el fr it
2071 ele ctro n m o b ility 19054 e n a m e llin g
1094 e le ctro n phases 20061 e n a n tio tro p h y
1097 e le ctro n shell 12084 encasem ent
20 0 54 e le ctro n tu n n e lin g 5013 e n d o th e rm a l ( G B )
1099 electro n v o lt 5013 e n d o th e rm ic (U S A )
1100 e le ctro n v o lt, ev 6273 e n d u ra n c e
23 1 24 e le ctro n v o lt, ev 61 7 5 e n d u ra n c e lim it
11038 e le c tro n -b e a m c u ttin g 6271 e n d u ra n c e lim it
2 0 0 55 e le c tro n -b e a m m ic ro p ro b e 62 7 4 e n d u ra n c e ra tio
1092 e le ctro n eg a tiv e elem ents 1 8 056 e n e rg ize r
18039 e le c tro n e g a tiv ity 2 082 e n ergy b ands
20 7 6 e le ctro n ic c h arge 2080 e n ergy gap
20 7 9 e le ctro n ic m a te ria l 2081 en e rg y level
2 078 e le ctro n ic p o la riz a tio n 1028 e n e rg y o f d islo cation
1100 e le ctro n ic specifîc h eat 20058 e n e rg y -d is p ers ive spectroscopy
2 0 0 55 e le c tro n -p ro b e m ic ro a n a ly s e r (eds)
18050 electrop ho resis 22150 e n g in e e rin g cast iro n
19048 e le c tro p la tin g 1 5 135 e n g in e e rin g ceram ics
1009 e le ctro p o s itiv e elem ents 6192 e n g in e e rin g s tra in
9 130 electroslag re fin in g 6191 e n g in e e rin g stress
9131 electroslag re m e ltin g 21036 e n g in e e e r’s squ are
13036 electroslag w e ld in g ; esw 15071 enstatite
2 1 0 27 e le ctro s tatic p re c ip ita to r 20 5 7 en ta n g le d
19045 e le ctro s tatic s p ra y in g 8070 e n th a lp y
19051 e le ctro s tatic s p ra y in g 8111 e n th a lp y o f m ix in g
2 070 e le c tro s tric tio n 8071 e n tro p y
7045 e le c tro w in n in g 8112 e n tro p y o f m ix in g
23 1 25 e le m e n t 2 1 0 22 e n v iro n m e n t
2 3 3 75 e lip tic a l 23316 e n v iro n m e n t
7 047 E llin g h a m d ia g ra m 70 4 4 e p ita x ia l g ro w th
22 1 07 elm 7 044 e p ita x y
6 246 e lo n g a tio n 16052 epoxy resin
6169 elo n g a tio n a t fra c tu re 20059 epsilon s tru c tu re
7107 e lu tria tio n 80 7 9 e q u iaxed
10108 em bossing 8059 e q u ilib r iu m
6115 e m b rittle m e n t 18030 e q u ilib r iu m con stan t
8043 e m b ry o 8060 e q u ilib r iu m d ia g ra m
22 0 75 e m e ry 1073 e q u ilib r iu m d is ta n c e (in te ra to m ic )
2 205 em ission 81 4 7 e q u ilib r iu m p a r titio n coefficien t
20 1 99 em ission s p e c tro g ra p h y (es) 8 084 e q u ilib r iu m phase
20200 em ission s p e c tro m e te r 23 0 63 e q u ip m e n t
21134 em is s iv ity 9031 equ iv a le n c e fa c to r
2204 e m itte r 60 7 4 E ric h s e n test
15009 e m u ls ifie r 91 3 9 erosion
23 3 68 e m u lsion 2 1 0 30 erosion
16143 em u lsio n p o ly m e riz a tio n 18051 erosion corro sion
19053 enam el 9023 erosion scab

533
2 1 0 39 e rro r 20076 eyepiece
23 1 69 error function; erf 1221 face c en tered cub ic; fcc
3 030 esd (e lo n g a te d s in g le -d o m a in ) 11136 face m ili
m agnets 8190 facet
20 0 36 etch c ra c k 8192 faceted c ry s ta l
20 0 37 etch p it 8191 faceted g ro w th
2 0 0 35 etch ing 11135 facin g
15072 e th y l silicate 9 395 fac in g sand
16054 eth ylene 2 3 1 42 fa c to r
16055 eth ylene glycol 7 094 fa d in g
2 3 393 euc e n tric 23146 fa h re n h e it te m p e ra tu re
8138 eutectic 23458 fa ilu re
20 1 46 eutectic Carbide 2 3 4 28 fan
8140 eutectic reaction 23428 fan b lo w e r
8142 eutectoid 2088 fa r a d (f)
8 144 eutectoid reaction 18059 F a r a d a y ’s e q u a tio n
2 2 1 67 eutectoid Steel 4024 fa r-fîe ld d iffra c tio n
8 144 eutectoid transformation 9256 fa t sand
2 1 0 56 eutectometer 62 6 8 fa tig u e
2 3 0 60 evaporation 6272 fa tig u e fa ilu re
1071 exchange diffusion 6273 fa tig u e life
30 1 8 exchange energy 6 275 fa tig u e lim it
15016 exchangeability of bases 62 7 0 fa tig u e notch fa c to r (k f )
1196 excitation 6269 fa tig u e notch se n s itivity (q )
2193 excite 6271 fa tig u e s tre n g th a t n cycles
2191 excited a to m 2 0 2 02 fa tig u e s tria tio n s
2190 exciton 1153 fa u lt
1191 exclusion p rin c ip le 15073 fa y a lite
2024 exhau stio n ra n g e 23 3 24 fa y in g surface
20193 exogenous inclu sio n 23 4 52 fe a s ib ility
9 179 e x o th e rm ic 23451 feasible
18073 e x o th e rm ic re a c tio n 15186 fe a th e r-e d g e d b r ic k
2 2 088 exp a n d e d p o ly s ty ren e 9043 fe e d e r bush (G B )
23352 expe n d a b le 90 4 5 fe e d e r head
13090 explosion w e ld in g 90 4 6 fe e d e r n eck (G B )
10172 explosive fo rm in g 90 4 5 fe e d e r ( G B )
13090 explosive w e ld in g ; exw 9042 feed in g
23432 e x p o n e n tia I 9044 fee d in g distance
2 3 015 expression 90 4 4 fee d in g zone
6 247 e x ten so m eter 7 050 fe ld s p a r
7083 e x tra c tiv e m e ta llu rg y 2089 F e r m i d is trib u tio n
2 3 106 e x tra p o la te 2 090 F e r m i en e rg y ( E f)
23 4 18 e x tre m u m 2 090 F e r m i level
2132 e x trin s ic sem ic o n d u c to r 2091 F e r m i sphere
10046 e x tru d e 1104 fe rm io n
10047 extru sio n 30 0 7 fe rrim a g n e tis m
16033 e x tru s io n fo rm in g 2 0 0 65 fe r r ite
10048 e x tru s io n p ip e 22 0 79 fe rrite s

534
2 2 0 78 f e r r itic steels 23054 finish m a c h in e d d ra w in g
12040 fe r r itiz in g a n n e a l 1 0 018 finish te m p e r a tu re
7027 fe rro -a llo y 19025 fin is h in g firin g
8 057 fe r ro -a lu m in iu m (G B ) 10017 fin is h in g m ili
8 057 fe r ro -a lu m in u m (U S A ) 90 8 4 fin n ig
7028 fe rro -b o ro n 1 2 018 fire box
7030 fe rro -c h ro m iu m 15084 fire b r ic k
30 2 7 fe rro e le c tric m a te ria l 21131 fire p o in t
20 6 9 fe rro e le c tric ity 5025 fire resisting
3009 fe rro m a g n e tic substance 15013 fire c la y
3010 fe rro m a g n e tis m 5025 fire -p ro o f
7031 fe rro -m a n g a n e s e 7010 fire -re fin e d c o p p e r
7032 fe rro -m o ly b d e n u m 1 5 1 46 firin g
7 029 fe rro -p h o s p h o ru s 19020 fish scale
7033 fe rro -s ilic o n 1022 fission
9 328 fe rro s ta tic p ressure 21071 fitn ess-fo r-u se
7034 fe r r o -tita n iu m 23030 fittin g s
7035 fe rro -tu n g s te n 23346 fixed c a rb o n
2 2 053 fe rro u s alloys 11127 fix tu re
9391 fe ttlin g 20195 flak e
17022 fib e r 20196 Hake g ra p h ite
16048 fib e r s p in n in g 15150 fla k in g
2 2 0 47 fiberglass 23009 flam e
17023 fib e r-re in fo rc e d com posites 12003 flam e a n n e a l
2 1 0 78 fib ro u s fra c tu re 20007 fla m e em ission spectroscopy (fes)
1105 F ic k ’s firs t la w 12002 fla m e h a rd e n in g
1106 F ic k ’s second la w 19003 fla m e s p ra y
15092 fictiv e te m p e ra tu re 6 167 fla re test
2 005 field em ission 9067 flash
2 0 0 06 field ion m icroscope 19073 flaşlı
2 3 2 77 fila m e n t 21094 flash p o in t
17014 fila m e n t w in d in g 13124 flash w e ld in g ; fw
11028 file 2 1 0 94 flas h in g p o in t
6067 file hardness 9089 flask; m o u ld in g box
16040 fille r 11134 fla t d r ill
13030 f ille r m e ta l 10239 fla t w ire
9 105 f ille r sand 6258 fla tte n in g test
13078 fille t w e ld 21114 fi a w
2 3 1 49 film 10161 flex ro ll
15176 filte r press 60 8 0 fle x ib ility
15175 filtr a tio n 11041 fle x ib le m a n u fa c tu rin g systems
90 6 7 fin 60 6 8 flexio n
6 170 fin a l load 16049 fle x u ra l s tre n g th
20091 fine p e rlite 60 5 8 fle x u re
15095 fineness n u m b e r 60 6 8 fle x u re
15064 fines 15043 flin t
9 298 fin g e r g atin g 15212 flo a t glass
19024 ti ıı isli 7106 flo a ta tio n

535
10245 flo a tin g die 15114 fo a m in g agen t
8189 flo a tin g zone tec h n iq u e 4017 focal len g th
15191 flocculation 40 1 5 focus
9385 flo o r sand 12115 fog q u e n c h in g
7 106 flo ta tio n 23433 fo il
13002 flow b ra z in g 16079 fo ld ed c h a in m o d el
19055 flow b rig h te n in g 60 6 9 fo ld in g
19122 flow coating 10007 foo t press
10002 flow lines 10187 force fit
14001 flow ra te 13028 fo re h a n d w e ld in g
6003 flow stress 13032 fo rg e seam w e ld in g
10003 flow tu rn in g 13033 forge w e ld in g
90 0 7 flo w a b ility 10062 fo rg e a b ility
9072 flo w -o ff 10061 fo rg in g
2043 flu c tu a tin g d ip o le bonds 10200 fo r m a b ility
6 049 flu c tu a tin g stresses 16059 fo rm a ld e h y d e
2 3 0 06 flu d ity 2 3 3 12 fo rm a tio n
90 0 8 flu d ity s p ira l 10201 fo rm in g
9008 flu d ity test piece 16120 fo rm in g o f p o ly m e rs
23 0 27 flue 15075 fo rs te rite
23363 flue 2061 fo r w a r d bias
23 3 70 flu id lu b ric a tio n 10066 fo r w a r d e x tru s io n
9 006 flu id sand m o u ld in g 20090 fo r w a r d scattered electron
23 0 05 fluidised bed 9115 fo u n d ry
9135 flu id iz e r 9117 fo u n d ry coke
2001 fluorescence 9118 fo u n d ry m a te ria ls
2 1 004 fluorescent m a g n e tic -p a rtic le in - 9119 fo u n d ry p ig iro n
spection 9116 fo u n d ry re tu rn s
21002 fluorescent p e n e tra n t inspection 10060 fo u r-h ig h m ili
9145 flu o rite 6 060 fo u r-p o in t b en d in g test
16058 flu o ro p la s tic 6 059 fo u r-p o in t lo a d in g fa tig u e test
21003 fluoroscopy 10058 fo u r-p o in t press
23192 fluoroscopv 20 1 03 fra c to g ra p h y
9145 flu o rs p a r 21063 fra c tu re
11110 flü te 6162 fra c tu re e n ergy
3001 flux 6163 fra c tu re m ode
9 135 flux 21 0 64 fra c tu re stress
13043 flu x cored arc w e ld in g ; fca w 21 0 65 fra c tu re surface
3003 flu x density 6161 fra c tu re test
3002 flu x lines 6 164 fra c tu re toughness
91 3 6 flu x -c o v e rin g (G B ) 6 200 fra g m e n ta tio n
9 136 flu x in g (U S A ) 2 3 1 66 fra m e
9135 flu x in g agent 1107 F ra n k -R e a d source
2002 flu x o id 40 2 4 F ra u n h o fe r d iffra c tio n
9363 fly ash 2 0 1 60 fre e c a rb o n
10229 fly in g shear 2172 fre e electro n th e o ry
9 237 fo a m e d p la s te r m o ld in g process 1069 fre e electrons
16085 fo a m e d plastics 81 5 7 fre e e n ergy

536
2 0 1 59 fre e fe r r ite 19034 g a lv a n iz in g
11112 fre e m a c h in in g 19035 g a lv a n n e a l
16139 fre e ra d ic a l 2 0 0 67 g a m m a iro n
10093 fre e -fo rm fa b ric a tio n 2 3 1 54 g a m m a ra d ia tio n
15058 fre e ze d ry in g 23154 g a m m a rays
8119 fre e zin g ra n g e 8012 gangue
1108 F re n k e l defect 15127 g a n n is te r
1108 F re n k e l im p e rfe c tio n 2 2 0 86 g a rn e t
2 3 153 fre q u e n c y -c o n v e rte r 12041 gas c a rb u r iz in g
4 025 F re s n e l d iffra c tio n 2 0 0 69 gas c h ro m a to g ra p h y (gc)
2 1 062 fre ttin g 2 2 0 87 gas coke (G B )
18094 fre ttin g c orro sion 12069 gas c y a n id in g
6151 fre ttin g fa tig u e 19003 gas flam e s p ra y
6228 fric tio n coefficien t 91 5 0 gas holes
13103 fric tio n w e ld in g ; f r w 13046 gas m e ta l a rc w e ld in g ; (g m a w )
16136 frin g e d -m ic e lle m o d el 12042 gas n itr id in g
19143 fr it 13046 gas shielded arc w e ld in g
7093 fr it tin g 13050 gas tu n g s te n -a rc c u ttin g
23443 fu e l 13051 gas tu n g s te n -a rc spot vvelding
23 4 44 fu e l-o il 13049 gas tu n g s te n -a rc vvelding; g ta w
12128 fu ll a n n e a lin g 1 3 048 gas vvelding
12127 fu ll h a r d 2 3 1 57 gassing
91 0 6 fu ll m o ld process (U S A ) 21 2 7 gate
2 3 222 fu lle re n e 9272 gate
23152 fu n c tio n 9392 g atin g
16070 fu n c tio n a lity 93 9 0 g atin g system
1193 fu n d a m e n ta l forces 9271 gauge
9147 fu r a n resin 6199 gauge le n g th
2 2 0 84 f u r f u r y l alcoh ol 2 3 1 55 gaus (g )
23 1 47 fu rn a c e 9162 g aza l process
9142 fu rn a c e a tm o s p h e re 11023 g ea r
13045 fu rn a c e b ra z in g 11024 g e a r fin is h in g
8130 fu rn a c e coke 11025 g ea r m a c h in in g
23 1 48 fu rn a c e resistance elem ents 15141 gel
12075 fused 12123 g en e ra l p re c ip ita tio n

10217 fused dep osition m o d e llin g 2 194 g e n e ra to r

15103 fu sed -silica b ric k 2 2 0 97 g e n e ra to r gas
1017 fusion 9156 g e o m e tric a l m o d u lu s
8075 fusion 21031 g e o m e tric a l toleran ces
13044 fusion w e ld in g 22011 g e rm a n s ilv er
2 2 0 85 G aAs 80 9 0 G ib b s fre e e n erg y
9271 gage 80 8 5 G ib b s phase ru le
6199 gage len g th 19006 g ild in g
21 0 60 g a llin g 15030 glass
18042 g alv a n ic celi 18024 glass electrod e
18044 g a lv a n ic c orro sion 15034 glass fib e r
18043 g alv a n ic p ro te c tio n 15035 glass fo r m in g oxide

18061 g a lv a n ic series 15036 glass fo rm in g techniques

537
15031 glass in te rm e d ia te oxides 8001 g ra v ity segregation
15032 glass m o d ify in g o xide 22121 g ra y cast iro n (U S A )
16025 glass tra n s itio n te m p e ra tu re 15046 green b ric k
15159 glaze 12106 green d en sity
19025 g lazin g 21135 green ro t
1136 glide 9 382 green sand
1137 g lid e p lan e 9381 green s tre n g th
2 3 410 globe th e rm o m e te r 22121 grey cast iro n ( G B )
16055 glycol 6117 G r if f it h th e o ry
23 1 64 glycol 11120 g r in d a b ility in d ex
13022 g m a w -p 11118 g rin d e r
22013 gold filled 11115 g rin d in g
23001 g o n io m e tre 15139 g rin d in g
9223 gooseneck 11116 g rin d in g cracks
9323 gooseneck m a c h in e 11118 g rin d in g m a c h in e
23071 g ra b -b u c k e t (G B ) 92 4 0 g rin d in g m ili
15055 g ra d e 11117 g rin d in g sen s itivity
23 1 20 g ra d ie n t 1 0 177 g rit
16016 g ra ft c o p o ly m e r 15177 grog
20171 g ra in 13121 groove angle
1187 g ra in b o u n d a ry 23059 gross c a lo rific v a lu e
1188 g ra in b o u n d a ry d iffu s io n 23390 g ro u n d state
15095 g ra in fineness n u m b e r; g fn . 19137 g ro u n d -c o a t e n a m e l
10208 g ra in flow 80 3 8 g ro w th
12130 g ra in g ro w th 13049 g taw
15101 g ra in m agnesite 23 3 72 g u a rd
21120 g ra in re fin e m e n t 11102 g u illo tin e
8045 g ra in re fin e r 11102 g u illo tin e shear
9 347 g ra in re fin e r 6118 G u in ie r-P re s to n zones
21120 g ra in re fin in g 22201 g u n m e ta l
21117 g ra in size 16150 g u tta -p e rc h a
6234 g ra in size s tre n g th e n in g 15003 gypsum
21121 g ra in -b o u n d a ry slid in g 70 4 0 g y ra to ry c ru s h e r
1014 g ra m -a to m 1212 h a b it p la n e
6235 g r a n u la r fra c tu re 2 3 4 53 h a lf life
22 1 96 g ra n u la te d m e ta l 23211 h a il
15183 g ra n u la tio n 7 054 H a il process
20171 g ra n u le 15087 h allo y site
23 0 80 g ra p h 18067 halogen
23082 g ra p h ic 9070 ham m er
2 0 0 77 g ra p h ite 10001 h a m m e r fo rg in g
2 0 0 77 g ra p h itic c a rb o n 10032 h a m m e r fo rg in g
19065 g ra p h itic corro sion 2 3 0 69 h a m m e r m ili
22 0 89 g ra p h itic Steel 16002 h an d la y o u t m e th o d
2 0 0 78 g ra p h itiz a tio n 16051 h an d la y -u p
9 166 g ra p h itiz e r 93 4 9 h an d s h an k
9195 g ra v ity die casting (G B ) 23126 h a n d lin g
10064 g ra v ity h a m m e r 7 055 H a n s g irg process

538
19130 h a rd c h ro m iu m 22211 h ig h te m p e r a tu re steels
19129 h a r d fac in g 22210 h ig h ten sile s tre n g th steel
3 063 h a r d m a g n e tic m a te ria l 15211 h ig h t r id y m ite
19129 h a r d s u rfa c in g 15209 h ig h -a lu m in a ce m e n t
12110 h a rd e n a b ility 10244 h ig h -e n e rg y -ra te fo rm in g ; h e r f
12111 h a rd e n a b ility test 9 393 h ig h -fre q u e n c y e le c tric in d u c tio n
9291 h a rd e n in g fu rn a c e
6209 hardness 13122 h ig h -fre q u e n c y resistance w e ld -
6210 hardness test ing

17038 h a rd w o o d trees 11101 hob

18068 H a r in g celi 1 0 159 h o b b in g (G B )

20 0 05 h a r tm a n n lines 23331 hoist

10109 h ea d in g 23331 h oistin g ta c k le

91 7 6 h e a rth 90 3 9 h o ld in g fu rn a c e

12018 h e a rth 9040 h o ld in g te m p e r a tu re

12052 h e a rth (o f a tre a tm e n t fu rn a c e ) 1072 hole

9 219 h e a rth a n d spoon tro w e l 11020 hole c u tte r

17013 h e a rtw o o d 2044 hole m o b ility

2 3 183 h ea t 2071 hole m o b ility

91 3 4 h ea t (G B ) 19 1 36 h o lid ays

5012 h e a t c a p a c ity (C ) 10050 h o llo w shape e x tru s io n

12143 h e a t check 21088 h o lo g ra p h y

12078 h ea t checks 2 3 0 43 hom ogeneous

16061 h ea t d eflectio n te m p e ra tu re 8022 hom ogeneous n u c le a tio n

13068 h ea t effected zone 12013 h om og en ising a n n e a l

5 009 h ea t flo w ra te 12013 h o m o g e n iza tio n h e a t tre a tm e n t

8073 h ea t o f fusion 16151 h o m o p o ly m e r

2 2 103 h ea t resisting a llo y 17003 h on eyco m b

19071 h ea t tin tin g 19069 h o n in g
2 3 1 84 h ea t tra n s fe r 23096 hood
12054 h ea t tre a tm e n t 6126 H o o k e ’s la w
12055 h ea t tre a tm e n t cycle c u rv e 6127 H o o p stress
1039 H e is e n b e rg ’s u n c e rta in ty p r in - 7057 H o op es process
ciple 23466 hopper
8092 H e lm h o ltz fre e e n rg y 9 052 h o rn gate
2 2 0 98 h e m a tite 9320 h ot b la s t cu p o la
2 2 0 99 h e m a tite iro n 9323 h ot c h a m b e r m a c h in e
18069 H e n r ia n a c tiv ity 9318 h o t c ra c k
8 018 heterogeneous 9318 h o t c ra c k in g
8 019 heterogeneous n u c le a tio n 19131 h o t d ip co a tin g
2 037 h e te ro ju n c tio n 10183 h ot e x tru s io n
2 3 012 h exad 1 4 026 h o t isostatic pressing (h ip )
1185 h exag o n al close-packed hep 16141 h o t p la te vvelding
9 177 h e x a m e th y le n e te tra m in e 14027 h o t pressing
2 2 2 09 high a llo y Steel 10184 h ot ro llin g
15210 high c ry s to b a lite 12112 h o t shortnes
2 2 1 47 high p e rm e a b ility steels 9 322 h o t spot
22210 h ig h s tre n g th steel 93 1 9 h ot s tre n g th

539
9 325 hot te a r 12053 h y p e rq u e n c h
9325 h ot te a rin g 81 3 9 hyp oeu tectic
9324 h ot to p p in g 8143 h yp o e u te c to id
10185 h ot w o rk in g 22166 h y p o e u te c to id Steel
9321 h o t-b o x (m o u ld in g , core m a k in g ) 2 3 4 34 h y p o th e tic a l
10186 h o t-co ld w o rk in g 61 2 5 hysteresis
16140 h ot-co m p ression m o ld in g 3 032 hysteresis loop
2 139 housing 3 033 hysteresis loss
22101 H S L A Steel 6 132 İzo d test
10159 h u b b in g (U S A ) 2 1 0 44 iacs
1116 H u m e -R o th e r y rules 8100 id eal solution
2 1 0 85 h u m id ity test 1173 id io m o rp h ic c ry s ta l
2148 h y b rid o rb ita l 20 0 74 im ag e a n a ly z e r
2148 h y b rid iz a tio ıı 23205 im a g in e ry
10094 h y d ro s ta tic e x tru s io n 16069 im id lin k a g e
15089 h y d ra te 9 083 im m e rs io n p y ro m e te r

15170 h y d ra tio n 8113 im m is c ib ility

2 3 1 79 h y d ra u lic 6052 im p a c t en e rg y

15048 h y d ra u lic cem ent 10045 im p a c t e x tru s io n

10188 h y d ra u lic press 11104 im p a c t g rin d in g

15160 h yd ro c lo n e 6051 im p a c t test

2 3 3 70 h y d ro d y n a m ic lu b ric a tio n 6052 im p a c t v a lu e

11050 h y d ro d y n a m ic m a c h in in g 10222 im p a c to r

10145 h y d ro fo rm process; G u e r in p ro - 15143 im p e lle r m ix e r

cess 21074 im p e rfe c tio n
22100 hyd ro gen 18026 im p in g e m e n t
2100 h yd ro gen bond 2 1 0 30 im p in g m e n t a tta c k
6123 h yd ro gen brittleness 23198 im p la n t
21042 h yd ro gen d am a g e 2122 im p la n ta tio n
6123 h yd ro gen e m b rittle m e n t 23198 im p la n ta tio n
14014 h yd ro gen loss 2 2 1 40 im p re g n a te d coke
19068 h yd ro g e n a tio n 9133 im p re g n a tio n
6219 h y d ro g e n -in d u c e d d elaved c ra c k - 18018 im pressed vo ltag e
ing 10118 im p ression die fo rg in g
18072 h yd ro lysis 81 2 0 im p u r ity
2 3 3 79 h y d ro m e ta llu rg y 19096 in c h ro m a tio n
2 3 3 69 h y d ro m e te r 2 3 273 in c in e ra to r
15171 h y d ro p h ilic 8 109 inclu sio n
15172 h y d ro p h o b ic 2 3 4 25 in c o h e re n t
6124 h y d ro s ta tic e x tru s io n 81 7 5 in c o h e re n t in te rfa c e
23181 h yd ro s ta tic lu b ric a tio n 60 1 9 in d e n ta tio n
23 1 80 h yd ro s ta tic pressure 6 020 in d e n ta tio n hardness
23 3 05 h y g ro m e te r 6 018 in d e n te r
23 3 04 hygroscopic 23110 ind ex
8 015 h yp e rc o o lin g 15019 in d e x o f basicity
8141 h yp e re u te c tic 2 136 in d ex o f re fra c tio n
8145 h yp e re u te c to id 2 1 0 12 in d ic a tio n
2 2 1 68 h yp e re u te c to id Steel 18020 in d ic a to r

540
20201 ind igen ou s inclu sio n 20 1 02 in te rc e p t m e th o d
9101 in d ire c t arc fu rn a c e 21118 in te rc ry s ta llin e fra c tu re
10220 in d ire c t e x tru s io n 20040 in te rd e n d ritic g ra p h ite
23 4 19 in d u c e d 1 8 029 in te r d e n tr itic co rro s io n
3053 in d u c ta n c e 2 0 1 32 in te r d e n tr itic segregation
3003 in d u c tio n 12099 in te rd iffu s io n co efficien t
2120 in d u c tio n h ea tin g 8006 in te rfa c e
13059 in d u c tio n w e ld in g 23020 in te rfa c e en e rg y
2083 inela s tic s c a tte rin g 60 0 7 in te rfa c ia l s hear stress
18144 in e r t anode 10187 in te rfe re n c e fit
2 3 4 49 in e r t gas 2 0 1 72 in te r g r a n u la r
13010 in e r tia w e ld in g 18134 in t e r g r a n u la r c orro sion
9133 in filtr a tio n 21118 in te r g r a n u la r fra c tu re
14008 in filtr a tio n 12006 in te rm e d ia te a n n e a lin g
2 3 252 in fr a r e d h ea tin g 9018 in te rm e d ia te p a r t
23253 in fr a r e d ra d ia tio n 2 0 0 13 in te rm e d ia te phase (c o m p o u n d )
2 137 in fr a r e d ra d ia tio n p y ro m e te r 20 0 13 in te rm e ta llic phase (c o m p o u n d )
2 0 1 06 in fr a r e d spectroscopy (irs ) 1164 in te rm o le c u la r b on d
2 2 0 95 in fu s o ira l e a rth 18075 in te rn a l e n erg y
8173 in g o t 6133 in te rn a l fric tio n
8172 in g o t m o u ld 18076 in te rn a l o x id a tio n
8 106 in g o ttin g 9146 in te rn a l sw eatin g
2 3 0 47 in g re d ie n t 1089 in te r p la n a r spacing
2 3 2 45 in h e re n t 1004 in te rp o la tio n
18038 in h ib ito r 12077 in te rr u p te d agin g
16020 in itia tio n 9226 in te rr u p te d p o u r
9182 in je c tio n 1 2 076 in te rr u p te d q u e n c h in g
16065 in je c tio n m o ld in g 1 9 087 in te r r u p te d -c u r r e n t p la tin g
2114 in n e r shell 1005 in te rs tic e
9022 in o c u la n t 1006 in te rs titia l
9022 in o c u la tin g agent 80 0 7 in te rs titia l com po un ds
7009 in o c u la tio n 1007 in te rs titia l d efect
23 2 78 in o rg a n ic 1008 in te rs titia l d iffu s io n
8 016 in -p h a s e 8008 in te rs titia l solid solu tio n
9025 in-p hase 21 7 4 in te rs titia lc y
12001 in p u t c o n tro lle r 2 3 2 62 in tra c ry s ta llin e
9 160 in s e rt 2 3 2 62 in t r a g r a n u la r
17030 in -s itu com posite 21119 in t r a g r a n u la r fra c tu re
21 0 84 inspection 1162 in tr a m o le c u la r b on d
19002 in s tru m e n ta l analysis 23234 in trin s ic
2200 in s u la to r 2 133 in trin s ic s e m ic o n d u c to r
23 3 94 in te g e r 80 2 0 in v a r ia n t re a c tio n
2 188 in te g ra te d c irc u it 9355 inverse c h ill
3051 in te n s ity o f m a g n e tiza tio n 93 5 4 inverse segregation
1111 in te ra c tio n cross-section 2 3 1 43 in v e rsio n
1024 in te ra to m ic distance 23144 in v e rsio n axis
1024 in te ra to m ic spacing 9356 in v e rs io n casting
1139 in te rc e p t 9168 in v e s tm e n t casting

541
1121 ion 9312 jo lt m o u ld in g m a c h in e
19075 ion d eposition 12111 J o m in y test
2122 ion im p la n ta tio n 23214 jo u le ( j)
19074 ion p la tin g 2063 ju n e tio n
19075 ion p la tin g 15098 k a o lin
18080 io n -c o n c e n tra tio n celi 15099 k a o lin ite
1122 ion ic b ond 9221 keel b lo c k
1123 ion ic c ry s ta l 2 2 1 20 k e v la r
2123 ion ic p o la riz a tio n 6066 k ic p la n e s tra in fra e tu re
1124 io n iza tio n c h a m b e r 22095 k ie s e lg u h r
2 124 io n iza tio n e n erg y 7 042 k ille d steel
2 3 2 06 irid iu m -r h o d iu m th e rm o c o u p le 15155 k iln
2 0 045 iro n C arbide 23254 k ilo g ra m (k g )
7026 iro n oxide 23255 k in e m a tic
7039 iro n serap (U S A ) 23 0 02 k in e m a tic viscosity
80 5 6 iro n -c a rb o n d ia g ra m 23256 kinetics
2045 iro n -c o n s ta n ta n th e rm o c o u p le 1143 K ir k e n d a ll effect
3019 iro n -c ro m -c o b a lt m a g n e tic alloys 92 3 6 kish
10234 iro n in g 9048 kiss ru n n e r
13023 iro n -p o w d e r eleetrod e 90 4 7 k n ife gate
30 2 0 iro n -s ilic o n m a g n e tic alloys 90 9 0 k n o c k -o u t
23196 irr a d ia tio n 61 6 6 K n o o p hardness
23118 irr e g u la r 10148 k n u c k le press
7 049 ise n tro p ic 10148 k n u c k le -jo in t press
15001 island silicate s tru e tu re 11098 k n u rlin g
16071 isom er 7069 K r o ll process
2 0 0 60 isom orph ou s 1126 k-space
7 048 isom orph ou s phase d ia g ra m 15108 k y a n ite
23 1 36 isopleth p lo th 19098 la c q u e r
14010 isopressing 19099 la c q u e rin g
14010 isostatic co m p a c tio n 9350 la d le
14010 isostatic pressing 8153 la d le m e ta llu rg y
16053 isotactic stereoisom er 9303 la d le s tirrin g
23 1 39 is o th e rm a l 20195 la m e lla
12039 is o th e rm a l a n n e a lin g 20197 la m e lla r
9 140 is o th e rm a l tra n s fo rm a tio n 16081 la m in a
12154 is o th e rm a l tra n s fo rm a tio n d ia ­ 17021 la m in a r com posite m a te ria ls
g ra m 23079 la m in a r flo w
1125 isotope 17020 la m in a te
6 084 isotro pic 16081 la m in a te p ly
23141 ja c k 10120 la m in a te d o b je c t m a n u fa c tu rin g
7023 ja w c ru s h e r 16082 la m in a te d p la s tic sheet fo r m in g
11006 j»g 10121 la m in a tio n
15050 jig g e rin g 2 3 2 08 la m p b la c k
11087 jig g in g p oiııts ( G B ) 7 076 lance
2 3 332 jo b b in g fo u n d ry 2 3 3 49 la n d
1182 jo g 22151 la n th a n id e
9 026 jo in t üne 2 1 0 57 lap

542
19101 la p p in g 2105 lig h t a tte n u a tio n
2 145 la s er 2 109 lig h t e m ittin g d io d e ( L E D )
11079 la s er b ea m c u ttin g (lb c ) 2 2 0 93 lig h t m e ta l
11078 la s er b e a m m a c h in in g (lb m ) 13053 lig h tly coated e lectrod e
13081 la s er b ea m w e ld in g (lb w ) 17025 lig n in
2 1 0 77 la s e r scanning 2 2 1 24 lim e
8091 la te n t h ea t 2 2 1 25 lim esto n e
8073 la te n t h e a t o f fusion 6196 lim it o f p ro p o rtio n a lity
16092 la te x 23365 lim it sw itch
6 045 la th m a rte n s ite 22138 lim o n ite
11125 la th e 1060 lin e im p e rfe c tio n s
11096 la th e ç e n te r 1061 lin e v e c to r
11005 la th e c h u c k 23112 lin e a r
1127 la ttic e 3021 lin e a r a b s o rp tio n coefficien t
1130 la ttic e constants 2056 lin e a r a c c e le ra to r
1130 la ttic e p a ra m e te rs 2 033 lin e a r a to m ic d en s ity (1)
1128 la ttic e p o in t 20047 lin e a r elastic fra c tu re m echanics
1131 la ttic e site 5006 lin e a r expan sio n coe ffic ie n t
1129 la ttic e specific h eat 1 6 039 lin e a r p o ly m e rs
20121 L a u e m e th o d 5006 lin e a r th e r m a l e xpan sio n coeffi­
92 8 9 la u n d e r cient
1156 L av e s phases 10082 lin e r
8170 law s o f th e rm o d y n a m ic s 9021 lin in g
2 3 4 56 la y o u t 19157 lin is h e r
2 3 3 89 la y e r 1 6 017 lin k a g e
7071 L D process 9227 linseed o il
7091 le a ch in g 11027 lip
22 1 33 lead 90 4 8 lip ru n n e r
12083 lead quench 8162 liq u a tio n
22201 lea d e d b ro n ze 12113 liq u id c a rb u r iz in g
23371 le a k 19132 liq u id h o n in g
21107 le a k tightness 1 8 026 1i c| ıı i d im p in g e m e n t
2 175 le a ka g e c u rre n t 12114 liq u id n itr id in g
9163 le a ke rs 14032 liq u id phase s in te rin g
93 9 6 lean sand 2 1 0 35 liq u id e p e n e tra n t insp ectio n
20122 le d e b u rite 81 6 0 liq u id u s
15184 le h r 8161 liq u id u s te m p e r a tu re
20128 lens 62 7 7 lo a d celi
1157 le p to n 6102 lo a d -e x te n s io n d ia g ra m
15128 leucite 15014 lo a m
10067 le v elin g 9295 lo a m m o u ld
8 108 le v e r ru le 2207 localised electro n
2 3 0 72 le v e r shear 6 263 localised slip
70 0 5 le v ig a tio n 12 0 16 lo c a lize d p re c ip ita tio n
9 274 le v ita tio n m e ltin g 9066 lo c a tin g cones
92 2 8 lift e r 61 7 7 log d e c re m e n t
1044 lig a n c y 61 7 7 lo g a rith m ic d e c re m e n t
2103 lig h t 1200 lo n g - ra n g e o rd e r

543
10219 loo pin g m ili 21081 m a g n e tic p a rtic le s
9296 loose p a tte rn 3 042 m ag n e tic p e rm e a b ility
2 146 L o re n tz constant 3045 m ag n e tic pole
9 168 lost p a tte rn (w a x ) casting 10158 m ag n e tic pulse fo rm in g
9281 lo s t-w a x m o u ld in g 1159 m a g n e tic q u a n tu m n u m b e r (m ,)
9 280 los t-w a x p a tte rn 2 3 2 92 m ag n etic s e p a ra to r
23113 lot 3041 m ag n etic s u s c e p tib ility
91 6 9 low (m a in s ) fre q u e n c y e le ctric in - 3 063 m a g n e tic a lly h a rd allo y
d u ctio n fu rn a c e 3064 m a g n e tic a lly soft a llo y
22 0 67 lo w a llo y Steel 2 1 0 80 m a g n e tic -a n aly s is inspection
7067 low shaft fu rn a c e 3051 m a g n e tiza tio n
2 2 0 69 low te m p e ra tu re steels 30 5 2 m a g n e tiza tio n c u rv e
1066 lo w -a n g le b o u n d a ry 30 5 0 m a g n e tizin g force
6004 lo w e r y ie ld stress 3049 m a g n e to c ry s ta llin e a n is o tro p y
9011 low -p re s s u re d ie casting energy
23442 lu b ric a n t 2149 m a g n e to m e te rs
23441 lu b ric a tio n 3056 m a g n e to s ta tic energy
2 0 0 05 lud ers bands 3044 m a g n e to s tric tio n
17026 İnm en 3043 m a g n e to s tric tiv e energy
2 157 lum inescence 19126 m a jo lic a e n a m e l
2 1 0 79 lusec 2 035 m a jo r ity c a rrie rs
15198 ly o p h ilic 2036 m a jo r it y -c a r r ie r devices
15199 ly op ho bic 16093 m aleic acid
11054 m a c h in a b ility 6061 m a lle a b ility
11113 m a c h in in g 2 2 0 65 m a lle a b le cast iro n (G B )
11053 m a c h in in g a llo w a n c e 22065 m a lle a b le iro n (U S A )
11052 m a c h in in g çe n te r 22066 m a lle a b le p ig iro n
2 0 1 24 m a c ro e tc h in g 12036 m a lle a b liz in g a n n e a l
20123 m a c ro g ra p h 12071 m a lle a b liz in g by d e c a rb u riz a tio n
2 0 029 m a c ro s h rin k a g e 12045 m a lle a b liz in g by g ra p h itiz a tio n
20125 m a c ro s tru c tu re 11081 m a n d re l
15129 m agnesia 92 6 9 m anganese d io x id e
15130 m agnesite 22141 m anganese iro n
2 2 140 m ag nesiu m coke 10149 M a n n e s m a n n process
3 058 m ag netic a n n e a l 23038 m a n o m e te r
21081 m a g n e trc c ra c k detectio n (G B ) 12089 m a ra g in g
3 055 m ag n etic d ip o le 23367 m a rg in a l
3047 m ag n e tic d o m a in 12037 m a rq u e n c h in g
23292 m ag n e tic d ru m 12037 m a rte m p e rin g
3 040 m ag n etic field ( H ) 2 0 1 26 m a rte n s ite
3 054 m ag n etic field streng th 12088 m a rte n s ite tra n s fo rm a tio n
3053 m ag n etic flu x d en sity (B ) 2 2 142 m a rte n s itic Steel
3 054 m ag n etic force 2 3 2 76 mass
3057 m ag n etic hysteresis 2 0 1 20 mass s p e c tro m e try
3003 m ag n etic in d u c tio n 9291 m a s te r allo y
3053 m a g n e tic in d u c tio n 91 7 5 m a s te r h eat
3002 m ag n etic lines o f force 19043 m a t finish
30 4 6 m ag n etic m o m e n t 90 7 5 m a tc h p la te

544
9075 m a tc h p la te 15041 m e rc u ry p e n e tra tio n analysis
23282 m a te ria l 15041 m e rc u ry p e n e tra tio n p o ro s im e try
2 3 284 m a te ria ls e n g in e e rin g 15068 mesh ( o f a sieve)
23283 m a te ria ls Science 15066 mesh o pen in g
20012 m a tr ix 15067 mesh size ( o f a sieve)
19043 m a tt finish 6 184 M e s n a g e r im p a c t test
7 095 m a tte 15131 m e ta k a o lin ite
19043 m a tte finish 2 3 2 90 m e ta l
8128 M a u r e r d ia g ra m 90 4 9 m e ta l m ix e r
23130 m a x im iz e 9273 m e ta l p e n e tra tio n
2 3 129 m a x im u m (m a x ) 19105 m e ta l s p ra y in g
3 029 m a x im u m en e rg y p ro d u c t 1158 m e ta llic b on d
6073 m a x im u m load 19104 m e t a lik co atin g
6 035 m a x im u m stres 8129 m e ta llic glass
6 179 M c Q u a id -E h n test 23290 m e ta llic m a te ria l
2155 m ean fre e p a th 19106 m e ta llis a tio n
6 198 m e a n n o rm a l stress 19105 m e ta lliz in g
6198 m ean stress 19106 m e ta lliz in g
14022 m e c h a n ic a l a llo y in g 2 0 1 29 m e ta llo g ra p h

6181 m e c h a n ic a l hysteresis 2 0 1 30 m e ta llo g ra p h y

6182 m e c h a n ic a l m e ta llu rg y 2 2 1 45 m e ta llo id
19103 m e c h a n ic a l p la tin g 93 2 8 m e ta llo s ta tic p ressure

2 0 127 m e c h a n ic a l p olish in g 8 130 m e ta llu rg ic a l coke

6183 m e c h a n ic a l p ro p e rtie s 23291 m e ta llu rg y

2 3 2 75 m e c h a n ic a l shovel 17027 m e ta l-m a tr ix com posites

6 180 m e c h a n ic a l test 14025 m e ta m ic

6024 m e c h a n ic a l tw in s 15158 m e ta m ic
10152 m e c h a n ic a l w o r k in g 15132 m e ta s ilic a te

2 3 2 85 m ec h a n is m 8 184 m e ta s ta b le

2147 M e is s n e r effect 22146 m e th a n e

16094 m e la m in 2 3 462 m etho d

9134 m e lt 12093 m f te m p e ra tu re

9 138 m e lt 22148 m ica

14009 m e lt a to m iz a tio n 2 2 1 48 m ic a schist

8075 m e lt d o w n 22 0 9 m ic ro c h ip

8 076 m e lt d ra g 2 0 1 34 m ic ro e tc h in g

8 076 m e lt sp in n in g 17036 m ic r o fib r il

8075 m e ltin g 20 1 33 m ic ro g ra p h

8 074 m e ltin g p o in t 6187 m ic ro h a rd n e s s

8072 m e ltin g ra n g e 61 8 8 m ic ro h a rd n e s s tester

91 3 7 m e ltin g ra te 2 3 2 94 m ic ro n

21129 m e ltin g ra tio 23411 m ic ro n

8074 m e ltin g te m p e ra tu re 2 1 0 82 m ic ro ra d io g ra p h y

23 4 70 m e m b ra n e 20136 m icroscope

90 5 9 m eniscus 6186 m icroscop ic stresses

16095 m er 2 0 132 m icro s e g re g a tio n

15042 m e rc u ry p e n e tra tio n (in tru s io n ) 9 163 m ic ro s h rin k a g e

p o ro s im e try 2 0 1 35 m ic ro s h rin k a g e

545
61 8 6 microstresses 92 0 9 m o ld a b ility (U S A )
2 0 1 37 m ic ro s tru c tu re 92 0 6 m o ld in g (U S A )
6185 m ic ro v o id coalescence 9 202 m o ld in g sand (U S A )
2 1 083 M ic u m c okin g test 23297 m ole
7082 m id d lin g 1163 m o le c u la r c ry s ta l
1112 m ig ra tio n 2 150 m o le c u la r p o la riz a tio n
2 3 295 m il 1161 m olecule
2 2 068 m ild steei 2 3 2 98 m o m e n tu m
10083 m ili 70 7 7 M o n d process
9240 m ili (G B ) 2 2 1 49 m o n el m e ta l
10088 m ili scale 4 023 m o n o c h ro m a tic lig h t
10085 m ili stand 1165 m o n o c lin ic
20 1 38 M ille r indicies 92 9 7 m o n o lith ic lin in g
1160 M ille r -B r a v a is indices 15061 m o n o lith ic lin in g m a te ria l
11045 m illin g 16096 m onom er
15139 m illin g (G B ) 8131 m o n otectic re a c tio n
11044 m illin g c u tte r 20180 m o n o tro p is m
11043 m illin g m a c h in e 23299 M o n te C a rlo m ethods
22 1 39 m in e ra l 15133 m o n tm o rillo n ite
7072 m in e ra l dressing 23046 m o rp h o lo g ic a l
22 0 49 m in e ra l w ooI 23045 m o rp h o lo g y
23132 m in im iz e 20 0 4 mos
23131 m in im u m (m in ) 20139 m osaic s tru c tu re
2014 m in o rity c a rrie rs 2151 M o t t tra n s itio n
15064 m inus sieve 22036 m o ttle d cast iro n
1032 m ir r o r im ag e 91 9 7 m o u ld (G B )
2 3 2 96 m is c h m e tal 92 0 4 m o u ld b lo v e r
8110 m is c ib ility 91 9 9 m o u ld ja c k e t
9127 m is ru n 90 2 8 m o u ld jo in t
1133 m ixed d islo cation 92 0 9 m o u ld a b ility (G B )
6145 m ix e d m ode fa ilu re 9206 m o u ld in g (G B )
15100 m ix e r 92 0 8 m o u ld in g a llo w a n c e
14015 m ix in g 92 0 7 m o u ld in g m a c h in e
2 3 224 m ix tu re 9202 m o u ld in g sand (G B )
2099 m o b ility 2 0 0 73 m o u n tin g
2 3 395 m ode 12094 ms te m p e ra tu re
2 3 325 m odel 2 3 2 50 m u ffle fu rn a c e
9086 m o d ific a tio n 92 4 0 m u lle r (U S A )
15053 m o d ifie r 15139 m u llin g (U S A )
6081 m o d ulus o f e la stic ity 15134 m u llite
6158 m o d ulus o f rig id ity 2038 m u ltila y e r c a p a c ito r
6168 m o d ulus o f ru p tu re (in a tr a n - 9078 m u ltip le ra m m in g m a c h in e
verse test) 2039 m u ltip le s c a tte rin g
6189 M o h s scale 2 2 1 48 m uscovite
23303 m o is tu re 81 4 8 m u shy stage
23303 m o is tu re con ten t 7 037 n a tiv e m e ta l
9197 m o ld (U S A ) 2 2 0 59 n a tu ra l gas
9198 m o ld wash 16038 n a tu ra l ru b b e r

546
90 9 9 n a tu r a l sand ite
6 057 n a tu ra l ageing 20205 n o d u le
22 0 55 n a v a l brass 23168 noise
40 2 5 n e a r field d iffra c tio n 23016 n o m in a l
2203 n e a rly -fre e e lectro n th e o ry 60 9 4 n o m in a l stress
6 030 n ec k in g 8 132 n o m o g ra m
6 030 n ec k in g d o w n 1132 non s tead y-state d iffu s io n
8101 needles 21127 n o n c o n fo rm in g
8102 n eed le-sh ap ed 21116 n o n d e s tru c tiv e testing
9354 n eg ative segregation 22144 n o n fe rro u s in g o t
1093 n eg a tro n 22054 n o n fe rro u s m etals
4 014 n e o d y m iu m -y a g laser 8137 n o n s to ic h io m e tric in te rm e ta llic
16117 n eo prene com pound
2 3 3 06 n et c a lo rific v a lu e 11046 n o n tr a d itio n a l m a c h in in g p ro -
16004 netvvork p o ly m e rs cesses

20 0 04 n e tw o r k s tru c tu re 8 133 n o r m a l segregatio n

20 1 40 N eu m an n band 1 2 097 n o rm a liz in g

2 3 4 48 n e u tra l flam e 60 4 0 notch a c u ity

15200 n e u tra l re fra c to r y 60 3 9 n otch b rittle n e s s

1210 n e u tra lity 6041 notch d u c tility

1168 n e u tro n 6043 notch ru p tu r e s tre n g th

6194 n e u tro n e m b rittle m e n t 60 3 8 notch s e n s itivity

15136 n e w to n ia n b e h a v io u r 60 3 7 notch s tre n g th

15136 n e w to n ia n liq u id 60 3 7 n otch tensile s tre n g th

2 3 3 07 n e w to n -N 6042 notched b a r

10055 n ib b lin g 1 0 037 n o tc h in g

22011 n ic k e l b ro n ze 6 193 N o v o la k

19108 n ic k e l p la tin g 23287 n ozzle

22011 n ic k e l s ilv er 2153 n -ty p e e x trin s ic s e m ic o n d u c to r

19108 n ic k e llin g 1059 n u c le a r

2 2 152 n i-h a r d iro n 20131 n u c le a r m a g n e tic resonance

3061 n ik e l-iro n m a g n e tic alloys 8045 n u c le a tin g agen t

15168 n in e -in c h e q u iv a le n t 80 4 4 n u c le a tio n

2 2 1 54 n itr a te 8 042 n u c le i, p l
2 2 1 56 n itr id e 1169 nucleon
12096 n itr id in g 8042 nucleus
16098 n itr ile ru b b e r 7078 nugget
2 2 1 55 n itr ite 11103 n u m e ric a l c o n tro l; nc
12095 n itr o c a rb u r iz in g 16097 n ylo n
9 029 n itro g e n flush 16106 n ylo n
2004 nmos 22143 oak
9 338 no b ak e b in d e r 20075 o b je c tiv e lens
18131 n ob le m e ta l 1 5 0 06 o b la te
23116 node 2 2 2 02 o b liq u e illu m in a tio n
10090 n o -d r a ft fo rg in g 1170 o c ta h e d ra l p la n e
2 0 2 07 n o d u la r 6141 offset
2 0 2 06 n o d u la r g ra p h ite 23 3 13 o h m m e te r
9 164 n o d u la riz in g tre a tm e n ts o f g ra p h - 21 5 4 O h m ’s la y y

547
22161 o liv in e 15012 o v e rfirin g
9 286 olp process (o x y g e n -lim e -p o w d e r) 2 3 162 o ve rh e a d c ra n e
6 195 O lsen d u c tility test 23 1 62 o ve rh e a d tra v e llin g c ra n e
12001 o n -o ff c o n tro lle r 12010 o ve rh e a ted
9001 öpen fee d e r (G B ) 21130 o v e rh e a tin g
9 375 öpen flam e fu rn a c e 19110 o xid a tio n
7092 öpen h e a rth fu rn a c e 18111 o x id a tio n n u m b e r
9002 öpen m o u ld 18110 o xid a tio n ra te
9001 öpen ris e r (U S A ) 18112 o x id a tio n re a c tio n
10001 o p e n -d ie fo rg in g 18109 oxide
13047 o pen-g ap upset w e ld in g 92 8 8 o xid isin g a tm o s p h e re (G B )
16002 o p e n -m o ld processing 18114 o x id izin g agen t
16003 o p e n -ro ll m ili 9288 o x id izin g a tm o s p h e re
2 3 2 10 o p e ra tö r 18113 o x id iz in g fla m e
4 018 optic 13087 o xyacetylen e c u ttin g
40 1 9 o ptic axis 13088 o xyacetylen e c u ttin g to rch
2113 o p tica l c o m m u n ic a tio n 13085 o xyacetylen e w e ld in g
10097 o p tica l fa b ric a tio n 13086 o xyacetylen e w e ld in g to rch
2 106 o p tica l fib e r 13087 o xy fu e l gas c u ttin g
2 0 083 o p tica l m icroscope 13048 o xy fu e l gas w e ld in g
21 0 45 o p tica l p y ro m e te r 2 2 1 58 oxygen
10097 o p tica l s te re o lith o g ra p h y 2 1 0 87 oxygen b o m b c a lo rim e te r
23 1 27 o p tim a l 18108 oxygen d eficiency
23 1 28 o p tim ize 7076 oxygen lance
2 3 127 o p tim u m 70 7 9 oxygen re fin in g
19120 o rang e peel 18107 o xy g e n -c o n c e n tra tio n celi
1218 o rb it 22160 o xy g e n -fre e c o p p e r
1219 o rb ita l 2 2 1 59 oxygen-process Steel
6026 o rd e r h a rd e n in g 13084 o xy h y d ro g e n \v e ld in g
23 2 89 o rd e r o f m a g n itu d e 14040 p /m process
8069 o rd e re d solid solution 12085 p ac k c a rb u r iz in g
2 3 3 10 o rd in a rv 10169 p ac k ro llin g
7051 ore 1079 p a c k in g fa c to r
20204 o rie n ta tio n 9240 pan m ix e r
23 2 86 o rifice 15060 p an n e l s p a llin g test
23 3 15 o rsat a n a ly z e r 1175 p a ra lle l
2 3 315 o rs a t a p p a ra tu s 3005 p a ra m a g n e tic m a te ria l
1172 o rth o ro m b ic system 3006 p a ra m a g n e tis m
15138 o rth o s ilic a te 2 3 4 46 p a ra p o s itio n
10180 o sc illa tin g die press 17031 p a re n c h y m a
2167 oscilloscope 16142 p aris o n
93 0 6 O s p re y process 19113 p a r k e riz in g
14023 O s p re y process 7084 P a rk es process
2 0 1 45 ostenitic g ra in size 92 9 6 p a rte d p a tte rn (U S A )
22201 ounce m e ta l 12079 p a r tia l a n n e a iin g
2048 o u te r shell 1141 p a r tia l d islo cation
9 254 öven (U S A ) 81 5 9 p a r tia l m is c ib ility
6 009 o verag ein g 8121 p a r tia l re c ry s ta llis a tio n

548
17033 p a rtic u la te -re in fo rc e d com posite 91 9 6 p e rm a n e n t m o ld (U S A )
m a te ria ls 6143 p e rm a n e n t set
90 2 7 p a r tin g c o m p o u n d 6142 p e rm a n e n t set stress
90 2 6 p a r tin g lin e 3031 p e r m e a b ility
9 028 p a r tin g lin e 9 152 p e rm e a b ility
10009 p a r tin g p la n e 2210 p e r m ittiv ity
90 2 7 p a r tin g p o w d e r 1046 p e r m ittiv ity o f fre e space
23333 p as c a l-p a 9153 p e r m m e te r
10077 pass 80 4 8 p e r tu rb a tio n
18033 passivatio n 9301 P e tro le u m coke
19010 p assivatio n 2 2 1 73 p e w te r
19042 p assivity 1 8 120 P»
10035 p a te n tin g 18121 p H m e te r
18142 p a tin a 2 0 0 63 phase
9275 p a tte rn 20064 phase c o n tra s t
92 7 7 p a tte rn assem bly 80 8 4 phase d ia g ra m
9 276 p a tte rn p la te 8082 phase m o rp h o lo g y
9 278 p a t t e r n m a k e r ’s ru le 8083 phase reg io n
7085 P a ttin s o n process 8 085 phase ru le
1176 P a u li exclusion p rin c ip le 16056 p h en o l
1080 p eak 16057 p heno lic resin
20151 p e a rlite 5007 p ho no n
19135 p eelin g 19061 p h o sp h a tin g
10076 peen fo rm in g 19061 p h o s p h a tizin g
19056 peen h a rd e n in ig 22081 pho sp hid e
10075 p een ing 20169 p ho sp hid e eutectic
12044 p eep -h ole 9146 p ho sp hid e sw eat
2 3 3 35 p elle t 4020 p h o sp h o r
9194 p en cil core 2 2 0 83 p h o sp h o r b ro n ze
9123 p en cil gate (G B ) 21 5 8 phosphorescence
16137 pen dan t 22 0 82 p h o sp h o ric p ig iro n
6206 p e n d e lu m hardness 22081 p h o s p h o r-m (m e ta l in a llo y )
21 0 34 p e n e tra n t 2 2 0 80 pho sp ho ru s
2 1 035 p e n e tra n t fla w d etectio n 23191 p ho to cell
6 020 p e n e tra tio n hardness 23190 p h o to c ell p y ro m e te r
13015 percussion w e ld in g 10098 p h o to c h e m ic a l m a c h in in g
2 3 0 39 p e rfo rm a n c e 4005 p h o to c o n d u c to r
22171 periclase 2104 p h o to d io d e
23 3 84 p e rio d ic 6131 p h o to e la s tic ity
1102 p e rio d ic ta b le 23191 p h o to -e le c tric celi
8150 p e rite c tic re a c tio n 2110 p ho toem ission
8 149 p e rite c tic tra n s fo rm a tio n 2111 p h o to lith o g ra p h y
8151 p e rite c to id 21 0 8 p h o to lu m in scen ce
9 300 p e rlite 2 0 0 84 p h o to m a c ro g ra p h
22172 p e rm a llo y 21 0 7 p h o to m a s k
2125 p e rm a n e n t d ip o le bon d 2 0 0 85 p h o to m ic ro g ra p h
6143 p e rm a n e n t elon gation 2092 p h o to n
9 195 p e rm a n e n t m o ld casting (U S A ) 2112 pho to resist

549
18060 p hysical a d s o rp tio n 18123 p la s m a s p ra y in g
2 3 1 50 p h ysical m e ta llu rg y 13093 p la s m a -a rc c u ttin g (p a c )
23151 p hysical p ro p e rtie s 18123 p la s m a -a rc s p ra y in g
19060 p hysical v a p o r dep osition process 2161 p lasm on
19112 p ic k lin g 9012 p la s te r m o u ld in g
2 0 152 p ic ra l 16119 p lastic
7 086 P idgeon process 16164 plastic
10248 p ie rc in g 93 0 7 p lastic b in d e r
2159 p ie zo e lec tric 6143 p lastic d e fo rm a tio n
2160 p ie zo e lec tric effect 62 6 6 p lastic d e fo rm a tio n
2160 p ie zo e le c tric ity 6266 plastic flow
9302 Pig 16104 p lastic w e ld in g
8152 p ig iro n 6267 p la s tic ity
8047 p ig iro n fo r Steel m a k in g 15205 p la s tic ize r
8 106 Pigging 2 2 1 37 p la te
16133 p ig m e n t 19048 p la tin g
18122 P illin g -B e d w o rth ra tio 19079 p la tin g
6167 p in expansion test 19081 p la tin g ra n g e
6201 p in expansion test 2 1 0 95 p la tin u m /p la tin u m -r h o d iu m
9150 pinholes th e rm o c o u p le
2 3 272 p in io n 23076 p lo t
8 039 p ip e 22060 p lu m b a g o
15145 piston e x tru s io n 10105 p lu n g e r
18117 p it corro sion 2 034 p lu ra l s c a tte rin g
93 8 6 p it fu rn a c e 1 5 069 plus sieve
9 079 p it m o u ld in g 23235 p ly m e ta l
22212 p itc h 2004 pm os
2 3 3 36 p ito t tu b e 2162 pn ju n c tio n
18148 p ittin g 1167 p o in t defects
18117 p ittin g corro sion 1166 p o in t g ro u p
2 2 0 06 p la in c a rb o n Steel 1167 p o in t im p e rfe c tio n s
1090 p la n a r a to m ic d en sity 2 3 3 38 poise
2062 p la n a r b ip o la r tra n s is to r 6202 Poisson’s ra tio
2004 p la n a r lie ld -e ffe c t tra n s is to r 1122 p o la r bon d
1087 p la n e g ro u p 4012 p o la ris e r
1088 p la n e la ttic e 4 013 p o la ris in g filte r
1209 p la n e o f reflectio n 2 144 p o la riz a tio n
6065 p la n e s tra in 20111 p o la riz e d lig h t m icroscope
6 064 p la n e stress 6203 P o ld i hardness tes te r
11129 p la n e r 3039 pole
10230 p la n e ta ry m ili 1075 pole fig ü re
15078 p la n e ta ry m ix e r 20110 pole fig ü re
2 0 2 08 p la n im e tric m e th o d 70 9 0 p o lin g
11130 p la n in g 2 0 1 50 p olish in g
19057 p la n is h in g 21067 p o llu ta n t
23 3 37 p la s m a arc fu rn a c e 2 1 0 18 p o llu tio n
11095 p la s m a arc m a c h in in g 16105 p o ly a c ry lo n itrile
13092 p la s m a arc w e ld in g ; p a w 16106 p o ly a m id e

550
16097 p o ly a m id e 18125 p o te n tio s ta t
16107 p o ly b u ty le n e te re p h th a la te 9 102 p o u rin g
16116 p o ly c a rb o n a te 9 104 p o u rin g basin
16117 p o ly c h lo ro p re n e 9104 p o u rin g bush
16118 p o ly c h lo ro triflu o re th y le n e (p c tfe ) 9103 p o u rin g cup
8 049 p o ly c ry s ta llin e 91 0 9 p o u rin g station
16108 p o ly d im e th y l siloxane 9162 p orou s p lu g process
16109 p o ly e s te r resins 14037 pow der
16110 p o ly e th e rim id e 13110 p o w d e r c u ttin g
16111 p o ly e th y len e 14041 p o w d e r e v a lu a tio n tests
16112 p o ly e th y le n e te re p h th a la te 14042 p o w d e r m a n u fa c tu re
23 0 84 p o ly h e d ro n 14040 p o w d e r m e ta llu r g y
16115 p o ly is o p re n e 1 4 039 p o w d e r m e ta llu r g y fo rg in g
16119 p o ly m e r 20184 p o w d e r m e th o d
16165 p o ly m e r chain 14038 p o w d e r ro llin g
16119 p o ly m e ric m a te ria l 22097 p o w e r gas
16122 p o ly m e riz a tio n m ethods 10057 p o w e r reel
16121 p o ly m e riz a tio n reactions 22 1 22 p reciou s m e ta l
16124 p o ly m e th y l m e th a c ry la te (p m m a ) 1 2 027 p re c ip ita te
23083 p o ly m o rp h is m 1 2 025 p re c ip ita tio n
16125 p o ly o x y m e th y le n e 12028 p re c ip ita tio n a n n e a l
16113 p o ly p h e n y le n e oxide 1063 p re c ip ita tio n fre e zone
16114 p o ly p h e n y le n e sulfide (p p s ), ry to n 1 2 026 p re c ip ita tio n h a rd e n in g
16126 p o ly p ro p y le n e 21038 p recisio n
16127 p o ly s ty ren e 9167 p recisio n casting
16128 p o lysu lfo n e 9294 p re c o a t
16129 p o ly te tra flu o re th y le n e 17029 p re c u rs e r
16130 p o ly v in y l c h lo rid e (p v c ) 23119 p re d o m in a n t
2163 p o m p in g 2 0 182 p re fe r re d o rie n ta tio n
22114 p o p la r 23405 p re ffe re d
19084 p o p -o ff 10209 p re fo rm
2152 p o p u la tio n in v e rsio n 9317 p re fo rm e d c e ra m ic core
15147 p o rc e la in 10162 p re fo rm in g
19053 p o rc e la in e n am el 9 292 p re h e a te r
19054 p o rc e la in e n a m e lin g 12101 p re h e a tin g
14012 p ore 17034 p repregs
9163 p o ro s ity 14024 p re s in te rin g
10049 p o rth o le die 10174 press
10167 p o rth o le die 10069 press b ra k e
1010 p ositive o x id a tio n n u m b e r 10176 press fo rg in g
1093 p o s itro n 1 2 106 pressed d en sity
12086 p o t a n n e a lin g 23036 pressure
15148 potash fe ld s p a r 23037 p ressure coeffîcien t
2 2 1 76 p otassium c yanid e 9038 p ressure die casting ( G B )
1177 p o te n tia l 9 037 p ressure fe e d e r ( G B )
8 154 p o te n tia l b a r r ie r 13012 p ressure gas w e ld in g
1178 p o te n tia l energy 9036 p ressure head
18126 p o te n tio m e te r 90 3 7 p ressure ris e r (U S A )

551
2017 pressure tra n s d u c e r 7101 p u lv e riz a tio n
2 3 2 57 p re v e n tiv e m a in te n a n c e 15139 p u lv e riz a tio n
2 3 0 50 p r im a r y a ir 22 1 62 p u lv e riz e d coal
20011 p r im a r y c o n s titu e n t 10247 punch
8032 p r im a r y crystals 10110 p u n c h -to -d ie cleara n c e
2021 p r im a r y electron 7104 p u rg e
2 0 024 p r im a r y g ra p h ite 12061 p u s h e r typ e fu rn a c e
23051 p r im a r y m e ta l (G B ) 2 3 2 12 p u s h e r-ty p e fu rn a c e
10020 p r im a r y m ili 17017 p y ro liz in g
8030 p r im a r y phase 23185 p vrolysis
8031 p r im a r y solid solution 7011 p y ro m e ta llu rg y
1208 p rim itiv e celi 23026 p y ro m e te r
1043 P rin c ip a l q u a n tu m n u m b e r (n ) 2 1 0 07 p v ro m e tric cone e q u iv a le n t
6 028 p rin c ip a l stresses 21008 p y ro m e tric cones
2 1 024 p ro b e 2 3 4 67 p y ro m e try
20042 p ro b it analysis 15144 p y ro s ilic a te
23381 process 21 2 9 q u a d r a tu re
7068 process m e ta llu rg y 23309 q u a lita tiv e
2 2 097 p ro d u c e r gas 19109 q u a lita tiv e analysis
2 0 147 p ro eu tec to id co n s titu e n t 2 1 0 54 q u a lity
23 4 47 p ro file 2 1 0 55 q u a lity c h a ra c te ris tic
12009 Progressive aging 21086 q u a lity c o n tro l
2 0 094 p ro je c tio n m icroscope 2 3 3 08 q u a n tita tiv e
13060 p ro je c tio n vvelding 19107 q u a n tita tiv e analysis
6144 p ro o f load 20141 q u a n tita tiv e m e ta llo g ra p h y
6197 p ro o f stress 23266 q u a n tu m
6002 p ro o f stress ( v % to ta l elon gation 2 140 q u a n tu m ju m p
u n d e r lo a d ) 23 2 67 q u a n tu m m echanics
16067 p ro p a g a tio n 1151 q u a n tu m n u m b e rs
22178 p ro p a n e 1152 Q u a rk
15149 p ro p h y llite 15126 q u a rtz
12098 p ro p o rtio n a l c o n tro lle r 15127 q u a rtz ite
6196 p ro p o rtio n a l lim it 8183 q u a s ib in a ry system
12080 p ro te c tiv e oxide 20198 q u a s i-fla k e g ra p h ite
1179 p ro to n 8067 q u a te r n a r y allo y
23201 p ro to ty p e 12121 quench aging
6140 p ro v in g test 12120 q uench a n n e a lin g
8182 p se u d o b in a ry system 12119 quench c ra c k
15206 pseudoplastic liq u id 12119 quench c ra c k in g
22204 p seu do vecto r 12118 quench h a rd e n in g
2165 p -ty p e e x trin s ic s e m ic o n d u c to r 6221 q u en ch -ag e e m b rittle m e n t
15207 pug m ili 12118 q u e n c h in g
9 339 p u ll c ra c k 15165 q u ic k lim e
13022 pulsed arc vvelding 92 1 7 ra b b le
2 199 pulsed laser 10038 ra d ia l d ra w fo rm in g
13022 pulsed p o w e r w e ld in g 10224 ra d ia l fo rg in g
16031 p u ltru s io n 6251 ra d ia l m a rk s
2 3 415 p u lverise 4007 ra d ia n c e

552
23 1 94 ra d ia n t h ea t 11099 re a m e r
2 3 1 97 ra d ia n t tu b e fu rn a c e 11100 re a m in g
40 0 9 ra d ia tio n 6212 re b o u n d hardness
21 0 50 ra d ia tio n d am age 7041 recalescence
1118 ra d ia tio n e n erg y 9213 re c a rb u riz a tio n
23193 ra d ia tio n p y ro m e te r 9 215 re c a r b u riz e r
23 1 95 ra d ia tio n te m p e ra tu re 90 4 9 re c e iv in g la d le
18099 ra d ic a l 1134 re c ip ro c a l la ttic e
13098 ra d io fre q u e n c y s p u tte rin g 1135 re c ip ro c a l space
2 1 046 ra d io a c tiv e 11047 re c ip ro c a tin g
2 1 0 47 ra d io a c tiv e e le m e n t 23160 re c la m a tio n
2 1 0 48 ra d io a c tiv e tra c e r e le m e n t 15202 re c o n s tru c tiv e
2 1 0 97 ra d io g ra p h y 7052 rec o v ery
2 1 0 49 ra d io is o to p e 12137 re co very
2 3 192 rad iosco py 12148 re c ry s ta lliz a tio n
1211 ra d iu s ra tio (fo r an ion ic solid) 12150 re c ry s ta lliz a tio n a n n e a lin g
9091 raised m o u ld 12149 re c ry s ta lliz a tio n te m p e ra tu re
11063 ra k e angle 23111 re c tifie r
10137 ra m 23111 re c tifie r d io d
9122 ram avvay 91 7 8 re c u p e ra to r
9 360 ra m m e r 15203 re c y c lin g
9200 ra m m in g the sand 2 1 0 93 red h ea t te m p e ra tu re
9122 ra m o ff 7 066 re d m u d
8 156 ra n d o m solid solution 7060 re d u c in g a gen t
6096 ra n g e o f stress 91 8 5 re d u c in g a tm o s p h e re
23341 ra n k in te m p e ra tu re 70 5 9 re d u c tio n
18127 ra o u ltia n a c tiv ity 10104 re d u c tio n
10093 ra p id p ro to ty p in g 6 152 re d u c tio n o f a re a

8093 ra p id s o lid ific a tio n 18079 re d u c tio n re a c tio n

8155 ra p id s o lid ific a tio n by s p ra y 23280 reel

m eth o d 22029 re fin e d iro n
22151 ra r e e a rth e le m e n t 20 0 43 re fin e d m ic ro s tru c tu re
22151 ra r e e a rth m e ta l 8010 re fin in g
30 6 0 r a r e -e a r th m a g n e tic alloys 91 8 4 re fin in g a llo y
20203 ra tc h e t m a rk s 8009 re fin in g flux
6054 ra tc h e tin g 2201 reflectio n
18070 ra te lim itin g step 4027 re fle c tiv ity
6110 ra te o f s tra in h a rd e n in g 19055 reflovving
18070 ra te -c o n tro llin g process 21 3 5 re fra c tio n
2 2 0 94 ra w m a te ria l 15085 re fra c to rin e s s
40 0 8 ra y 15081 re fra c to r y
4021 R a y le ig h c rite rio n 22091 re fra c to r y a llo y
18135 re a c ta n t 15084 r e fra c to r y b r ic k
18136 reactio n 15083 re fra c to r y cem en t
16148 re a c tio n in je c tio n m o ld in g ( r im ) 2 2 0 92 re fra c to r y m e ta l
18137 re a c tiv ity 9 293 re g e n e ra tiv e fu rn a c e
9352 re a c to r 9121 re g e n e ra to r
18015 re a g e n t 21099 re je c tio n

553
22102 rejects 19124 rh o d iu m p la tin g
23 0 29 re la tiv e d en sity 9291 ric h a llo y
2 3 0 28 re la tiv e h u m id ity 10228 rid g in g
3062 re la tiv e p e r m e a b ility (m ) 6 147 rig id ity
2053 re la tiv e p e r m ittiv ity 22118 rim m e d Steel
6014 re la tiv e size fa c to r 15190 rin g
6116 re la x a tio n test 1115 rin g d iffu s io n
2096 re la x a tio n tim e 10089 rin g ro llin g
2 1 037 r e lia b ility 15086 rin g silicate s tru c tu re
3035 re m a n e n ce (B ) 15190 rin g in g
3035 re m a n e n t in d u c tio n 23114 rin s a b ility
6240 re p e a te d b e n d in g test 9045 ris e r (U S A )
6265 rep eated stresses 9043 ris e r bush (U S A )
2 0 062 re p lic a 9046 ris e r n ec k (U S A )
14044 re-pressin g 22118 ris in g Steel
90 2 0 re s id u a l elem ents 2 3 3 44 R itte r tu b e
3008 re s id u a l m a g n e tiza tio n 20081 r iv e r p a tte rn
6008 re s id u a l stress 10173 riv e ttin g
6079 resilience 15102 roast
16132 resin 19067 ro b b e r
93 0 7 resin b in d e r 7088 R o ch elle c o p p e r
2 3 0 17 resist 6 134 ro c k c an d y fra c tu re
2 3 1 08 resistance 9310 ro c k in g fu rn a c e
18034 resistance p o la riz a tio n 10179 ro c k in g shear
2054 resistance p y ro m e te r 6 204 Rockvvell hardness
13027 resistance seam w e ld in g 2 3 4 63 rod
13094 resistance spot vvelding 10153 ro ll
13029 resistance w e ld in g 13052 ro ll b o n d in g
2156 re s is tiv ity 14038 ro ll c o m p a c tio n
2 3 108 resistor 7074 ro ll c ru s h e r
16134 resol 10154 ro ll e x tru s io n
20 0 34 reso lution 10155 ro ll fo rg in g
6025 resolve 10157 ro ll fo rm in g
6013 resolved shear stress 23288 ro ll ta b le
2 0 019 reso lvin g p o w e r 13052 ro ll w e ld in g
2 060 rest mass 23281 ro lle r co n v e yo r
30 0 4 re te n tiv ity 1 0 156 ro lle r le v elin g
9116 re tu r n s c ra p s -re tu rn s 10086 ro llin g
9375 re v e rb e ra to ry fu rn a c e 2 3 3 45 ro llin g b e a rin g
2184 reverse bias 2 3 048 ro llin g e le m e n t b e a rin g
18008 reverse c u r re n t clean in g 10083 ro llin g m ili
6233 reversed stresses 10085 ro llin g stand
8171 re v e rsib le process 10084 ro llin g stands
23343 R e y n o ld s ’ n u m b e r ( o f a flo w ) 2 3 243 ro o f
9 299 rh eocastin g 13105 ro o t o penin g
15002 rh e o lo g ic a l p ro p e rtie s 20 1 55 Rose c rite rio n
23003 rh e o lo g y 20079 rosette
21 6 6 rh e o s ta t 2 0 0 80 rosette g ra p h ite

554
7 040 ro ta r y c ru s h e r 30 2 3 s a tu ra tio n in d u c tio n Bs
10056 ro ta r y fo rg in g 3023 s a tu ra tio n m a g n e tiz a tio n M s
9 120 r o ta r y fu rn a c e 20 5 8 s a tu ra tio n ra n g e
10224 ro ta r y sw aging 11123 saw b la d e
6 058 ro ta tin g b ea m test 11062 s aw ing
6 058 ro ta tin g b e n d in g fa tig u e testing 9188 scab
20051 ro ta tin g c ry s ta l m e th o d 92 3 4 s c a ffo ld in g
1081 ro ta tio n axes 1 0 226 scale
16045 ro ta tio n a l m o ld in g 23321 scale
10107 ro u g h in g m ili 10227 scale p it
19121 roughness 12138 scaling
16034 ro v in g 10246 scalp ing
13052 rovv 21077 scannig la s e r m e a s u rin g system
16090 ru b b e r 2 0 1 73 scanning e le ctro n m icroscop
16003 ru b b e r m ili (sem )

10145 ru b b e r p a d fo rm in g 11080 scanning la s e r m e a s u rin g system

17018 ru le o f m ix tu re s 2 0 1 74 scann ing tu n n e lin g m icroscop e

9158 ru n n e r 9287 scarfing

9289 ru n n e r tro u g h (U S A ) 2 3 3 48 s c a tte rin g

9 390 ru n n in g system 1180 s c a tte rin g cross-section

9072 r u n -o ff 23078 schem a

93 8 9 r u n -o ff ris e r 62 0 8 S c h m id ’ s la w
9212 ru n o u t 1181 S c h o ttk y im p e rfe c tio n

18118 ru s t 21 7 0 S c h rö d in g e r e q u a tio n

18119 ru s t in h ib ito r 6046 s c lero m e te r

6 254 s/n c u rv e 6211 scleroscope

18101 s a c rific ia l anode 22 1 02 serap

18102 s a c rific ia l p ro te c tio n 7 025 serap iro n

9311 sag 7039 serap iro n ( G B )

2 2 0 26 s a l-a m m o n ia c 8046 serap Steel (G B )

12139 salt b a th 6047 serateh hardness

18141 salt fog test 60 4 6 serateh h ardness tes te r

18141 salt s p ra y test 2 3 1 22 sereen

2 1 0 90 sam p le 1 5 065 sereen analysis (U S A )

21091 s a m p lin g 11131 screw

9 239 sand 1058 screw axis
9114 sand bed 1057 screw d is lo c atio n
92 4 5 sand b la s tin g 1 0 235 screw press
9242 sand c u tte r (U S A ) 11132 s c re w -th re a d
9203 sand hardness 23081 scuffing
92 4 8 sand re c o n d itio n in g 9235 scum ( G B )
9241 sand testing 22129 sea coal
92 4 6 sand s lin g e r 22129 seacoal
15122 sandstone 9357 sealing
17035 sandvvich 9098 seam
15015 s a n ita ry w a re 1 3 027 seam w e ld in g
18128 sap o n ific atio n 1 0 126 seam ing
3 022 s a tu ra tio n 60 5 7 seasoning

555
6 165 secant m o d u lu s 9090 s h a k e -o u t
23 1 99 secondary a ir 9349 shan k
9 184 secondary a llo y 11093 s hap er
2115 secondary electron 11094 shap ing
2116 secondary em ission 10225 shaving
2 0 089 secondary g ra p h ite 6155 shear
8105 secondary solid Solutions 61 5 7 shear bands
2101 seebeck effect 10003 shear fo rm in g
8013 seed c ry s ta l 61 5 9 shear lag m o d el
23371 seepage 6251 shear ledges
21100 Seger cone 61 5 8 s hear m o d u lu s
18016 segregate 11066 shear p la n e
8017 segregation 61 5 6 shear s tra in
2 0 157 selected a re a d iffra c tio n 6 153 shear stre n g th
2171 selection rules 61 5 5 shear stress
7012 selective flo ta tio n 61 5 4 shear test
14020 selective laser s in te rin g 10130 she a rin g
18139 selective leach ing 22179 sheet
18138 selective o x id a tio n 16158 sheet m o ld in g
12017 selective q u e n c h in g 15201 sheet silicate s tru c tu re
2174 self in te rs titia l p o in t defect 16074 s h e e t-m o ld in g c o n ıp o u n d (sem )
1007 self in te rs titia lc v 23228 shell (U S A )
9173 s e lf-c u rin g b in d e r 12153 shell h a rd e n in g
1174 self-d iffu sio n 91 8 9 shell m o u ld
12047 s e lf-h a rd e n in g Steel 9192 shell m o u ld s in te rin g
9225 s e lf-h a rd e n in g -s a n d m o u ld in g 91 9 0 shell m o u ld in g
9379 s e m i-c e n trifu g a l casting 19036 s h e ra rd iz in g
8185 sem i-c o h ere n t in te rfa c e 13063 shielded m e ta l arc w elding:
2202 s em ico n d u cto r (s m a w )
4028 s e m ic o n d u c to r laser 2 0 072 s h ield in g
9380 sem icontinuous casting 23019 shim
10236 sem ifin is h e r 10164 shoe
22 2 07 s e m ik ille d Steel 6212 shore hardeness
10181 S e n d z im ir m ili 9128 s h o rt ru n
21 0 25 sensitivitv 1140 s h o rt-ra n g e o rd e r
21 0 26 sensitization 15069 shorts
23115 sensor 9182 shot
18081 sequestering agent 10177 shot
13060 series vvelding 19023 shot p een ing
6062 sessile d islo cation 93 0 9 s h o t-b las tin g
16100 set 9123 s h o w e r gate (U S A )
7081 set co p p e r 23 0 62 s h rin k fit
10146 s te re o lith o g ra p h y 10024 s h rin k fo rm in g
16080 setting 8 039 s h rin k a g e
15056 settling 9 060 s h rin k a g e
16135 s-glass 80 3 9 s h rin k a g e c a v ity
20072 shad ow in g 15161 sialon
9097 shaft fu rn a c e 93 7 4 side fee d e r

556
7092 S iem ens- M a r t in fu rn a c e 22049 slag w oo l
2 3 122 sieve 15082 slagging o f re fra c to rie s
15065 sieve analysis (G B ) 1 5 166 slaked lim e
18129 S ie v e rt’s la w 7102 slat c o n veyo r
20 1 63 sigm a phase 92 2 4 sleek
1030 sign o f d islo cation 92 2 4 sleeker
2 3 2 09 signal 9 224 slick
21138 signs o f m a c h in in g tin İslı degree 10136 slide
15162 silica 23240 slid in g fit
15163 silicate 7013 slim e
15001 silicate island mineral 92 4 6 slin g e r m o u ld in g m a c h in e
15201 silicate sheet structures 6 149 slip bands
2 2 183 Silicon 15007 slip casting
2 0 093 s ilk y fra c tu re 2 3 2 40 slip fit
15044 şilt 90 7 4 slip flask
19066 s ilv e rin g 9199 slip ja c k e t
19066 s ilv e rp la tin g 6148 slip lines
9 394 s ilv e ry p ig iro n 1137 slip p lan e
23 0 44 s im u la tio n 1136 slip
2 3 1 35 s im u lta n e o u sly 10238 s littin g
81 6 8 single c ry s ta l 9361 sludge
13106 single im p u ls e w e ld in g 10106 slug
2181 single s c a tte rin g 10127 slug
12098 single te r m c o n tro lle r 92 2 4 s lu k e r
11121 s in g le -p o in t tool 15027 s lu rry
10215 sing le-stand m ili 9051 slush casting
9 045 s in k h e ad 7061 sm e ltin g
7093 s in te rin g 18103 sm u t
14033 s in te rin g 6 104 S -N c u rv e
14034 s in te rin g p o in t 9391 snagging
2 3 0 57 size 10241 sna k y edges
10023 sizing 90 7 4 snap flask
17028 sizing 9092 snap flas k m o u ld
23 2 65 sketch 12100 snap te m p e r
10030 skew ro llin g 23398 snug fit
9331 s k im gate 10051 soakin g
9 154 s k im m e r 2 2 1 86 soda ash
9333 s k im m e r b ric k 15164 soda fe ld s p a r
9331 s k im m in g c h a m b e r 9335 sod ium m o d ific a tio n

8 107 skin fre e zin g 15038 sod ium silicate

2 3 2 58 skip (G B ) 15040 s o d iu m -s ilic a te m o d u lu s

9 345 s k u ll 3064 soft m a g n e tic m a te ria l

10147 slab 12129 soft te m p e r

12146 slack q u e n c h in g 12151 soften ing
9063 slag 17039 softw ood trees
90 6 5 slag hole 15093 sol
9 064 slag lin e 13083 s o ld e a rb ility
9065 slag notch 61 7 6 sold er e m b ittle m e n t

557
13082 s old erin g 30 6 2 specific p e rm e a b ility
13056 so ld erin g iro n 23327 specific s tre n g th
2 168 solenoid 16102 specific tensile m o d ulus
23293 solenoid v a lve 16101 specific ten sile s tre n g th
10151 solid base c u rin g 16102 specific v o lü m e
2 3 232 solid lu b ric a tio n 23328 specific v o lü m e
8115 solid s o lu b ility 21122 specification
8114 solid solution 2 0 1 42 specim en
12074 solid solution s tre n g th e n in g 1190 sp e c tra l lin e
2 3 2 30 solid state c o n v e rte r 20176 s p e c tro g ra p h
13066 solid state w e ld in g 20179 s p e c tro m e te r
8118 so lid ific a tio n 20178 spectroscope
8074 s o lid ifîc a tio n p o in t 20177 spectroscopy
8119 s o lid ific a tio n ran g e 20175 s p e c tru m (p l. spectra; s pectru m s)
8 074 solid ific a tio n te m p e ra tu re 2 0 118 s p h e ric a l a b e rra tio n
8116 solidus 20114 sph ero id
8117 solidus te m p e ra tu re 20115 s p h e ro id a l
8054 s o lu b ility 20116 s p h e ro id a l g ra p h ite
11015 soluble oil 22136 s p h e ro id a l g ra p h ite cast iro n
8053 solute (G B )
8050 solution 20162 s p h e ro id ite
12029 solution h ea t tre a tm e n t 92 5 8 s p h e ro id iza tio n
16030 solution p o ly m e riz a tio n 2 0 119 sp h e ro id ize d cem e n tite
8051 solvent 2 0 117 sp h e ro id ize d p e a rlite
8052 solvus 12087 s p h e ro id izin g
21103 sonic fa tig u e 22136 s p h e ru litic g ra p h ite (U S A )
21101 sonic testing 10167 s p id e r m a n d re l
23 2 08 soot 7043 s p ik in g
2 3 2 08 soots 1082 spin
2 0 167 sorbite 1083 spin q u a n tu m n u m b e r (m s)
2 3 357 sound v ib ra tio n 23040 sp in d le
8167 sow 15167 spinel
10164 sow b lo c k 16048 sp in n in g
23 4 26 space 20168 s p in o d a l s tru c tu re
2208 space c h arg e 8041 sp la t cooling
1198 space g ro u p 15094 s p lit
1127 space la ttic e 92 9 6 s p lit p a tte rn (G B )
1199 space lattices 70 9 6 sponge
11134 spade d r ill 7 097 sponge iro n
12062 spa llin g 2 3 2 44 spontaneous
11030 s p a rk erosion m a c h in in g 3034 spontaneous m a g n e tiz a tio n
10072 s p a rk -d is c h a rg e fo rm in g 20086 spot size
2 3 4 27 spa tia l 13094 spot w e ld in g
11089 specific energy 10011 sp o ttin g
23 4 60 specific g ra v ity 92 8 9 spout (G B )
8146 specific h eat 9306 s p ra y casting
8146 specific h ea t c a p a c ity 15151 s p ra y d ry in g
2 3 329 specific m o d ulus 16131 s p ra y la y -u p

558
23340 sprayer 20187 stereographic projeetion
21096 spraying scrubber 16153 stereoisomer
12107 spray quenching 16152 stereospecific catalyst
6093 springback 1201 steric
9124 sprue 22188 sterling silver
13098 sputtering 9378 stick point
21036 square 9125 sticker
9327 squeeze moulding machine 13082 sticking
9327 squeezer machine 6146 stiffness
6108 strain rate sensitivity 6147 stiffness
12031 stabilizing anneal 2192 stimulated emission
9387 stack casting 10103 stock
9388 stack moulding 8136 stoichiometric intermetallic com-
10197 Stackel mili pound
1076 stacking fault 23052 stoichiometry
1077 stacking fault energy 23376 stoke
1078 stacking sequence 23377 Stokes’s law
23391 stage 9358 stopper road
19100 stain 9254 stove (GB)
19117 stainless 9283 stove blacking (GB)
22170 stainless Steel 9143 stoving
10249 staking 11061 straddle milling
23095 stalagmometer 15063 straight brick
10175 stamping 1095 straight line notation
10085 stand 6105 strain
21112 Standard 9311 strain
18132 Standard electrode potential 6112 strain age embrittlement
22187 Standard gold 12144 strain ageing
19077 stannizing 6113 strain gage
22153 starch 6113 strain gauge
19125 stardusting 6109 strain hardening
18066 State 6138 strain hardening
6106 State of strain 6111 strain hardening exponent
6097 State of stress 6107 strain rate
8068 State variables 9091 strained casting
6219 static fatigue 9144 strainer core
20169 steadite 6137 strain-hardening coefficient
6220 Stead’s brittlenes 17024 strand
15169 steatite 9343 strand casting
22050 Steel 23079 streamline flow
8046 Steel serap (USA) 23097 strength
12066 step aging 6094 stress
9035 step gating 6098 stress amplitude
9033 step-bar (GB) 18063 stress corrosion
9034 stepped sprue 6095 stress field
9033 stepped test bar (USA) 6100 stress intensity factor (K İ)
16073 stepwise polymerization 6099 stress ratio
20110 stereographic projeetion 16060 stress relaxation

559
12043 stress re lie f ann e a l 2 2 1 89 s ulp hate
6101 s tress-co ncentration fa c to r ( K () 22191 sulp hid e
18064 stress-corrosion c ra c k in g 2 2 1 90 su lp h ite
18064 stress-corrosion fra c tu re 2 2 1 34 s u lp h u r
6103 s tre s s -ru p tu re test 92 5 7 s u lp h u r d om e (G B )
6102 stress-strain d ia g ra m 20112 s u lp h u r p r in t (G B )
10081 stretch fo rm in g 2176 s u p e rc o n d u c tiv ity
23161 s tre tc h e r levelin g 8003 superco oling
23161 s tre tc h e r s tra ig h te n in g 6205 s u p e rfîc ial R o c k w e ll hardness test
10081 s tre tc h -\v a rp fo rm in g 8 180 s u p e rh e at
20202 s tria tio n s 8181 s u p e rh e a tin g
9342 s tric k le b o a rd 1203 s u p e rla ttic e
9019 s tric k le m o u ld in g 62 2 6 s u p e rp la s tic ity
6 050 s tric tio n elon gation 8014 s u p e rs a tu ra te d
19128 s trik e 2 3 3 58 supersonic
10031 s trik in g surfacc 18156 surface activ e agent
20 0 95 s trin g e r 1222 surface d iffu s io n
2 2 192 s trip 18155 surface energy
10189 s trip p e r punch 19154 surface finish
9 329 s trip p in g 11137 surface g rin d in g
9332 s trip p in g m a c h in e 12153 surface h a rd e n in g
92 5 6 strong sand 1220 surface im p e rfe c tio n s
22 1 77 s tru c tu ra l shape 12060 surface in d u c tio n h a rd e n in g
9362 stuccoing 21137 surface p la te
13091 stud arc w e ld in g ; s\v 18157 surface tension
13091 stud w e ld in g 19155 s u rface tre a tm e n t
16145 s ty re n e -a c ry lo n itrile (san) 13123 s u rfa c in g
16146 s ty re n e -b u ta d iııe ru b b e r (s b r) 19156 s u rfa c in g
1015 sub ato m ic 19156 s u rfa c in g w e ld
20010 s u b b o u n d a ry 12084 s u rro u n d in g
12081 s u b c ritic a l a n n e a lin g 30 2 4 s u s c e p tib ilitv
1002 s u b g ra in 23229 suspension
11073 sub land d r ill 16078 suspension p o lim e riz a tio n
13109 s ub m erged arc w e ld in g 10224 svvage fo rg in g
23011 s ub scrip t 10224 svvaging
1119 su b sid ary q u a n tu m n u m b e r ( 1) 11119 s w a rf
14018 subsieve analysis 9353 sw eat
1012 s u b s titu tio n a l defect 13107 sw eat s o ld e rin g
1051 s u b s titu tio n a l d iffu s io n 9353 svveating
1011 s u b s titu tio n a l solid solution 13107 s w eatin g
8004 sub strate 9 353 s w eatin g o ut
8045 sub strate 8 134 svvedish iro n
20092 s u b s tru c tu re 9342 sweep b o a rd
18154 subsurface corro sion 9019 sweep m o u ld in g
12122 sülü nü process 70 9 9 sweet roast
12122 s u lfin u zin g 93 4 4 swell
9 257 s ü lfü r dom e (U S A ) 10178 sw ing fo rg in g
20112 s ü lfü r p r in t (U S A ) 11002 sw ing fra m e g rin d e r

560
23 1 67 sw itch box 1 2 090 te m p e r b rittle n e s s
2 3 032 s y m m e tric 12136 te m p e r c a rb o n
17002 s y m m e tric la m in a te 2 0 0 82 te m p e r c a rb o n
23032 s y m m e tric a l 10102 te m p e r ro llin g
23031 s y m m e try 5 020 te m p e ra tu re
1038 s y m m e try elem ents 5023 te m p e ra tu re c o n tro lle r
2 3 1 40 synch ro nize 5022 te m p e ra tu re d is trib u tio n
16149 syn d io ta c tic stereoisom er 5 024 te m p e ra tu re g ra d ie n t
23 2 04 synergetic 12092 te m p e re d m a rte n s ite
23203 synergism 12091 te m p e rin g
16068 synergistic alloys 15189 te m p il p e lle t
2 3 202 synergy 9271 te m p la te
8163 syntectic reaction 60 3 5 tensile s tre n g th
18022 synthesize 6036 tensile test
23 0 49 synthetic 2 3 403 ten sor
2 2 2 06 synthetic cast iro n 8 174 te r m in a l phase
10182 synthetic cold ro lle d sheet 16023 te r m in a tio n
2 2 2 06 synthetic pig iro n 1117 te rm io n ic emission
16022 synthetic ru b b e r 2102 te rm io n ic em ission
9 376 synthetic sand 8177 t e r n a r y a llo y
23117 system 81 7 8 te r n a r y phase d ia g ra m
23 0 75 ta b le 19078 te rn e
13111 ta c k w eld 23100 test
7098 tac o n ite 1084 te tra d ro ta tio n axis
7087 tailin g s 1085 te tra h e d ro n
15182 talc 20048 te x tu re
10042 ta n d e m m ili 61 7 5 th e o re tic a l fa tig u e lim it
10036 ta n g e n t b en d in g 2 3 2 68 th e o ry
6 236 ta n g e n t m o d ulus 50 1 4 th e rm a l analysis
2 3 1 99 ta n g e n tia l a ir 8095 th e rm a l a rre s t
9351 ta n g e n tia l gate 50 1 6 th e rm a l c o n d u c tiv ity
2 3 4 07 tan g le 5021 th e rm a l cycle
19021 ta n k vo ltag e 12057 th e rm a l d iffu s iv ity
7075 ta p 18074 th e rm a l e le c tro m o tiv e fo rce
11072 ta p 1117 th e rm a l e lectro n em ission
14036 ta p d ensity 2 102 th e rm a l em ission
9 009 ta p hole 2 3 1 83 th e rm a l e n erg y
9 088 ta p o u t b a r (U S A ) 5 015 th e rm a l expansion
15180 tap e casting 6130 th e rm a l fa tig u e
9 330 ta p e r (G B ) 5001 th e rm a l g ra v im e tric an
7075 ta p p in g (tg a )
90 8 8 ta p p in g b a r (G B ) 12056 th e rm a l shock
18082 ta rn is h 15090 th e rm a l s p a llin g
9 069 tea p o t la d le 19070 th e rm a l s p ra y in g
15187 tec h n ic a l ceram ics 19105 th e rm a l s p ra y in g
6 239 tec h n ic a l cohesive streng th 50 1 7 th e rm a l s ta b ility
8 106 tee m in g 61 2 9 th e rm a l stress
2 2 1 97 te llu riu m 15091 th e rm a lly te m p e re d glass

561
10095 th e rm a l-m e c h a n ic a l tre a tm e n t 19077 tin coating
2183 th e rm io n ic em ission 22090 tin pest
2173 th e rm is to r 19077 tin n in g
13108 th e r m it vvelding 13075 toe o f w e ld
11051 th e rm o c h e m ic a l m a c h in in g 2 3 2 79 toggle
23186 th e rm o c o u p le 21 0 43 to le ra n c e
23187 th e rm o c o u p le sheath 10135 tong hold
2 3 4 06 th e rm o d y n a m ic 2 2 1 94 tool Steel
23301 th e rm o d y n a m ic te m p e ra tu re 11087 to o lin g p oints (U S A )
6 128 th e rm o e la s tic effect 11064 too th p o in t
2101 th e rm o e ie c tric effect 93 6 7 top fee d e r ( G B )
9083 th e rm o e le c tric p y ro m e te r 93 6 7 top ris e r (U S A )
16159 th e rm o fo rm in g 7002 to p -a n d -b o tto m process
7 058 th e rm o g ra p h y 23066 to p -h a t fu rn a c e
10095 th e rm o m e c h a n ic a l w o r k in g 13112 to rch
2 3 0 26 th e rm o m e te r 23411 to rr
2 3 1 89 th e rm o p la s tic 6032 torsio n
16063 th e rm o p la s tic p o ly m e rs 6032 to rs io n a l m o m e n t
2 3 1 88 th e rm o s e ttin g 2 0 183 to ta l c a rb o n
16062 th e rm o s e ttin g p o ly m e rs 21124 to ta l m e ltin g loss
5023 th e rm o s ta t 21125 to ta l ra d ia tio n p y ro m e te r
2032 th e rm o s ta t m e ta l 2 2 2 05 tou gh p itc h c o p p e r
2 3 2 14 th e rm -th 6242 toughness
9 220 th ixo castin g 16034 to w
23231 th ix o tro p ic 2 3 133 tra c e e le m e n t
15142 th ix o tro p ic casting 2 3 213 tra c e r e le m e n t
7100 T h o m a s c o n v e rte r 11055 tra c e r m illin g
2 2 1 98 T h o m a s iro n 60 3 4 tra c tio n
11133 th re a d ro llin g 15076 tra d itio n a l ceram ics
11090 th re a d in g die 9 157 tra m p alloys
14043 th re e d im e n s io n a l p rin tin g 2 3 133 tr a m p e le m e n t
12142 th ree te rm c o n tro lle r 8 065 tra n s fo rm a tio n
10231 th re e -d im e n s io n a l p rin tin g 16077 tra n s
10233 th re e -h ig h m ili 16150 tra n s -1 ,4 p o lyiso p ren
8 176 th ree -p h a s e reactions 21119 tra n s c ry s ta llin e fra c tu re
6249 th re e -p o in t b en d in g test 20 5 9 tra n s d u c e r
6085 th res h o ld 16147 tra n s fe r m o ld in g
13079 th r o a t o f a fille t w e ld 1112 tra n s fe re n c e
19127 th ro w in g p o w e r 19064 tra n s fe re n c e n u m b e r
2 0 0 38 tid e m a rk s 8123 tra n s fo rm a tio n ra n g e
8061 tie line 8 165 tra n s fo rm a tio n ranges on cooling
10243 tig e r stripes 80 6 6 tra n s fo rm a tio n te m p e r a tu re
15074 tile 12020 tra n s fo rm a tio n te m p e ra tu re s fo r
1091 t ilt b o u n d ry steels
9 095 t ilt casting 12109 tra n s fo rm a tio n te m p e ra tu re s of
9071 t ilt m o u ld p ü re iro n
9 096 tiltin g fu rn a c e 12035 tra n s fo rm a tio n -in d u c e d p la s tic ity
12076 tim e q u e n c h in g 2 3 4 16 tra n s fo r m e r

562
23 2 62 tr a n s g ra n u la r 23 1 63 tu r b u le n t flo w
2186 tra n s is to r 10138 t u r k ’s h ead ro lls
22031 tra n s ite 11126 tu r n in g
23158 tra n s itio n 11088 t u r r e t la t h e
80 8 8 tra n s itio n la ttic e 9364 tü y e re
1109 tra n s itio n m e ta l 1120 tw in b o u n d ry
80 8 7 tra n s itio n p o in t 61 3 6 tw in n in g
6 088 tra n s itio n ra n g e 1142 tw is t b o u n d a ry
60 8 8 tra n s itio n te m p e ra tu re 1 2 059 tw o te r m c o n tro ile r
1056 tra n s la tio n v e c to r 10101 tw o -h ig h n o n re v e rs in g m ili
1189 tra n s la tio n a l s y m m e try 1 0 100 tw o -h ig h re v e rs in g m ili
2 3 4 54 tra n s lu c e n t 8 103 tw o -p h a se a llo y
20070 tra n s m is sio n ele ctro n m icroscop 20080 typ e b g ra p h ite
(te m ) 23326 ty p ic a l
2093 tra n s m is sio n (f) 1 0 025 u g in e -s e jo u rn e t process
19064 tra n s p o r t n u m b e r 60 3 5 u ltim a te ten sile stress
10074 tra n s v e rse 21105 u ltra s o n ic b ea m
62 4 9 tra n s v e rs e test 21106 u ltra s o n ic c le an in g
11114 tre p a n n in g 21104 u ltra s o n ic c o n tro l
1202 t r ia d ro ta tio n axis 2 3 3 59 u ltra s o n ic c ry s ta l
6248 t r ia x ia l stress 21104 u ltra s o n ic fla w d ete c tio n
15196 t r ia x ia l w h ite w a re com positions 11104 u ltra s o n ic m a c h in in g
2 3 3 88 trib o lo g y 21105 u ltra s o n ic w a v e
15194 tr id y m ite 1 3 097 u ltra s o n ic w e ld in g ; usw
16154 trifu n c tio n a l 21105 u ltras o u n d s
1 0 026 t r im m in g 23300 u ltr a v io le t ra d ia tio n
81 7 9 t r ip le p o in t 81 6 9 u n a ry d ia g ra m
10232 trip le -a c tio n press 81 6 9 u n a ry p re s s u re -te m p e ra tu re d ia ­
2 0 1 85 tro o s tite g ra m
9268 tro w e l 1039 u n c e rta in ty p rin c ip le
93 1 4 tru e c e n trifu g a l casting (G B ) 20040 u n d erc o o le d g ra p h ite
17010 tru e p a r tic u la te com posites 8003 u n d e rc o o lin g
15077 tru e p o ro s ity 10004 u n d e rc u t
6092 tru e s tra in 10221 u n d e rc u t ( G B )
6091 tru e stress 10005 u n d e r d r a ft
11124 tru in g 1 0 240 u n d e rfill
12154 t t t c u rv e 60 0 5 u nd erstressin g
10021 tu b e d ra w in g 13101 u n d e r w a te r c u ttin g to rc h
10021 tu b e re d u c in g 6237 u n ia x ia l stress
23109 tu b e resistance fu rn a c e 8187 u n id ire c tio n a l s o lid ific a tio n
10022 tu b e s in k in g 23399 u n ifo r m
6243 T u k o n hardness test 62 3 8 u n ifo r m s tra in
19142 tu m b lin g b a r re l 1041 u n it celi
9080 tu n d is h 6 094 u n it load
90 7 7 tu n g oil 1042 u n it v e c to r
13049 tu n g s te n -a rc w e ld in g tig 23145 u n iv e rs a l
21128 tu n g s te n -rh e n iu m th e rm o c o u p le 10059 u n iv e rs a l fo rg in g m ili
12140 tu n n e l k iln 10125 u n iv e rs a l m ili

563
22118 u n k ille d Steel 9 072 vent
16041 u n s a tu ra te d b ond 2 3 1 70 vent
16042 u n s a tu ra te d m o lecule 2 3 1 75 v e n tila tio n , a e ra tio n
16043 u n s a tu ra te d p o lyester 23436 v e n tu ri tu b e
9073 u p h ill ru n n in g 20161 v e rm ic u la r g ra p h ite
6 250 u p p e r y ie ld p o in t 22 1 82 v e rm ic u la r g ra p h ite cast
6250 u p p e r y ie ld stress 22 2 03 v e rm ic u lite
10204 upset fo rg in g 2 3 2 23 versus (vs)
13104 upset w e ld in g 23 0 93 vesicle
10203 u psetting 23 0 94 vesicle
16156 u rea 23408 v ib ra tio n
9366 u rea fo rm a ld e h y d e resin 93 5 9 v ib r a to r y m o u ld in g -m a c h in e
9373 v process 6 252 V ic k e rs hardness
1047 vacancy 12044 v ie w in g device
1048 vacan cy c o n c e n tra tio n 16160 v in y l p o ly m e r
1051 vacan cy d iffu s io n 16161 v in y lid e n e p o ly m e r
1050 vacancy fo rm a tio n en e rg y 23051 v irg in m e ta l (U S A )
1049 vacan cy m ig ra tio n energy 16005 viscoelasticity
9384 v a c u m , con sum able electrod e fu r - 23 0 02 viscosity
nace 16005 viscous flo w
9 369 v a c u u m arc re m e ltin g ; v a r 15033 vitreo u s
16157 v a c u u m bag n ıo ld in g 19054 vitre o u s e n a m e llin g
19148 v a c u u m coating 15037 v itrific a tio n
9370 v a c u u m degassing 80 3 9 void
19149 v a c u u m deposition 90 5 6 v o la tiliz in g
19148 v a c u u m e v a p o ra tio n 19063 voltage efficiency
19146 v a c u u m e v a p o ra tio n c o a tin g 2098 v o lü m e a to m ic d en sity (v )
16159 v a c u u m fo rm in g 1114 v o lü m e d iffu s io n
19147 v a c u u m fusion 50 0 8 v o lü m e expan sio n coefficien t
9372 v a c u u m in d u c tio n m e ltin g ; v im 20121 Von L a u e m e th o d
2195 v a c u u m level 15109 v -ty p e m ix e r
9371 v a c u u m m e ltin g 16088 v u lc a n iz a tio n
19148 v a c u u m m e ta llin g 2 164 w a fe r
16158 v a c u u m m o ld in g 2 0 1 88 W a lln e r lines
9373 v a c u u m m o u ld in g 22 0 48 w a ln u t
9370 v a c u u m re fin in g 21021 w a rp in g
1068 valence (U S A ) 9 139 w ash
1070 valen ce b an d 9198 w ash
1069 valence electrons 9 053 vvashburn core
1068 valen cy (G B ) 2 3 3 78 w a te r b re a k
1204 V an d e r VVaals bond 15038 w a te r glass
19132 v a p o r b la s tin g 21113 w a te r level
19030 v a p o r degrassing 9341 vvater-cooled cu p o la fu rn a c e
19028 v a p o r deposition 23438 vvatt (w )
19029 v a p o r p la tin g 23435 w a ttm e te r
23243 v a u lt 1064 w a v e fu n c tio n
1205 V e g a rd ’s la w 2 040 w a v e len g th
9084 v e in in g 1065 w a v e n u m b e r (k )

564
20039 wave train 15188 wire-cut brick
2041 wave vector 15197 wollastonite
11017 vvaviness 22002 wood
9396 weak sand 9284 wood flour
21136 wear 20003 woody structure
6057 weathering work air
23199
15097 wedge brick
2121 work function
23217 wedge pin
6138 work-hardening
9210 wedge test-piece
6253 Weibull modulus 20027 vvorking distance
23276 weight 9055 worms
8188 weight percent 6254 Wöhler curve
1206 Weiss zone law 6255 Wöhler test
13069 weld bead 10131 wrinkling
18093 weld decay 10242 wrought
13070 weld nugget 22063 wrought alloys
13008 weld time 22064 wrought iron
13068 weld zone
6197 x % proof stress
13076 weldability
23439 X rays generator
13067 welding
13074 welding rod 23439 X rays tube
13072 welding stress 15123 xerogel
19151 wet blasting 1207 X-ray diffraction
19150 wet enamelling 20190 X-ray fluorescence (xrf)
8097 wetting 20191 X-ray photoelectron spectroscopy
9180 wetting agent (xps)
2198 VVheatstone bridge 20192 X-rays
23400 wheel 9221 y bar
9159 whirlgate dirt trap 17015 yarn
17032 whisker 6001 yield
9072 vvhistler
6002 yield
22037 white cast iron
9113 yield (GB)
22039 white metal
20022 white radiation 6003 yield point
18021 white rust 6016 yield strength under compression
22038 whitehearth malleable cast iron 6003 yield stress
15022 whiteware 6276 Young modulus
20189 Widmanstâtten structure 2085 zener diode
22118 wild Steel 6213 zero-point elasticity modulus
9170 wind belt 19034 zinc coating
9170 wind box 9055 zinc vvornıs
23172 wind supply zircon
15214
7065 winning
9397 zircon sand
10010 wiper forming
15215 zirconia
23401 wire
23402 wire bar 2025 zone
10216 wire drawing 8033 zone melting
11031 wire edm 8033 zone refining

5 65
9104 (aufgebauter) eingusstrichter (m) 19149 Ablage (f) im Vakuum (n)
8123 (kritischer) Umwandlungsbe- 1077 Ablagefehlerenergie (f)
reich (m) 2169 Ablauf(m)
6249 (statischer) Biegeversuch (m) 12021 Ablaufglühen (n)
9005 a.f.s. Testsand(m) 11055 ablaufverfolgerfrâsen
9003 A.F.S.- Versuche (m pl) 21099 Ablehnung (f)
23058 Abbau (m), Zerlegung (f) 6207 Ablenkung (f)
15151 abblasende Abtrocknen (n) 20156 Ablenkung (f)
23173 Abblashahn(m) 21014 Abmessung (f)
15150 abblâttern 23057 Abmessung(f)
19135 abblâttern 10104 abnahme
23017 Abdecklack (m), Deckmittel (n) 21053 Abnahme (f)
9136 Abdeckmittel (n) 21122 Abnahmevorschrift (f)
9357 Abdichten (n) 10006 Abnutzung (f)
20062 Abdruck (m) 21136 Abnutzung (f)
7087 Abfall (m) 21062 Abnutzung (f) durch Reibung (f)
6258 Abflachversuch (m) 15140 Abplatzung (f)
9201 abgebrochenes Formteil (n) 11060 abrassive Bearbeitung (f)
9125 abgefallener Sand (m) abgefalle- 6150 Abrassonigkeit (f)
ne Sandstücke (npl) 21061 Abreibung (f)
15006 abgeplattete Kugel (m) 11003 abreibung stossene Maschiene (f)
9311 abgerissene Form (f) 15174 Abreibungsmühle (f)
23330 abgeschrâgte od. gebrochene 15064 Abrieb (m)
Kante(f) 16001 abs Plastik (f)
15103 abgesicherter Silikaziegel (m) 16001 ABS Polimer (m)
11014 abgraten 23412 Absackvvaage(f)
10026 abgraten 19085 abschabene Abnutzung (f)
9068 Abgraten (n) 9063 Abschaum (m)
9391 Abgraten(n) 19015 Abscheider (m)
10119 Abkantpresse (f) 19016 Abscheidungsspritzen (n)
7094 abklingen 9074 Abschlagkasten (m)
8037 Abkühltiefe (f) 9074 Abschlagrahmen (m)
8036 Abkühlung (f) 7005 abschlemmen
8041 Abkühlung (f) /*/ 10134 abschmeiden
8164 Abkühlungskurve (f) 20102 Abschnittmethode (1)
6217 Abkühlungsspannungen (f pl) 12121 Abschreckalterung (f)

56 7
6221 Abschreckalterungssprödigkeit 22076 aktivierte Tonerde(f)
(0 18052 Aktivierung (f)
12118 Abschrecken(n) 18053 Aktivierungsenergie (f)
12118 Abschreckhârten(rı) 4004 Aktivierungsmittel (m)
18017 Absenderung (f) 18056 Aktivierungsmittel (n)
23085 Absetzung(f) 18054 Aktivierungspolarisation (f)
6190 absolute Hârte (f) 18057 Aktivitât (f)
3059 absolute Permeabilitât (f) 18069 Aktivitât (f) von Henrian
23301 absolute Temperatur (f) 18127 Aktivitât (f) von Rault
18081 absonderner Agent (m) 18058 Aktivitâtskoeffizient (m)
19134 Absorption (f) 22077 Aktivkohle (f)
20166 Absorptionskante (f) 21103 akustische Ermüdung (f)
20165 Absorptionskontrast (m) 21053 Akzept (n)
4022 Absorptionsvermögen (n) 2009 Akzepterbeimengung (f)
12062 absplittern 2006 Akzeptoratome (npl)
23114 Abspülbarkeit (f) 2008 Akzeptorniveau (n)
1024 Abstand (m) zwischen der Ato- 2007 Akzeptorsâltigung (f)
men (pl.) 23008 Alarm(m)
7075 Abstechen (n) 16006 Aldehyd (n)
9009 Abstichloch(n), Stichloch(n) 22008 AlGaAs
9289 Abstichrinne(f) 16007 aliphatische Hydrokarbon (n)
10189 Abstreifdorn (m) 19007 Alitierung (f)
2178 Abwanderungsgeschwindigkeit 22009 Alkalimetall (n)
(0 22010 Alkalireiniger (m)
16045 Abvvechselndformen (n), Formen 19004 alkalisch
(n) mit Verdrehung (t) 16009 alkdyisches Harz (n)
15151 abwehrende Abrocknen (n) 19005 Alklad (n)
20156 Abweichung (f) 16010 Alkohol (m)
11059 Abziehverrichtung (f) 16037 Alkoholpaar (n)
23363 Abzugskanal(m) 16008 alkylation
22001 Achat (m) 1216 allomorpher Kristali (m)
11056 Achse (t) 1062 Allotropie (f)
23121 Achse (f) 8081 allotropisch
22204 Achsenvektor (m) 23310 alltaglich
9249 Aciditât (f) (eines Sandes) 22012 Alnico (n)
23420 Adapter (m) 20008 Alpha-Eisen (n)
16050 additionele Polimere(mpl) 20009 Alpha-Ferrit (n)
9084 Adern (fpl) 22007 Alphamessing (n)
18146 Adhâsion (f) 7001 Alsifier (m)
21133 adhâsive Abnutzung (1) 6261 Alterungsenthârtung (f)
8094 adiabatisch 9385 Altsand(m)
18159 Adsorption (f) 9248 Altsandaufbereitung (f)
23386 aehnliceh Kreislinien (fpl) 22016 Aluminid (n)
23177 aerobisch 22017 Aluminium (n)
23156 Aerosol (n) 22023 Aluminium-Bronze(f)
15057 Aggregat(n) 22019 Aluminium-Kupfer-Legierungen
22003 Akrolein (n) (fpl)
22003 Akrylwasserstoff (m) 22018 Aluminiumlegierungen (f, pl)

568
22021 Al umi ni um- Magne s i um- 19008 Anilinenpunkt (m)
Legierungen(fpl) 16013 Anilinie (f)
15004 Aluminiunıoxid (n) 1121 Anion (n)
7003 Aluminiumsbombe (f) 1003 anion(n)
22022 Aluminium-Silizium- 1217 anisotrop
legierungen(fpl) 23461 Anisotropie(f)
22020 Aluminium-Zink-Legierungen 19009 Ankhorit (n)
(fpl) 11124 ankleiden, putzen
7004 aluminothermisch 10109 Anköpfen (n)
22024 Amalgam (n) 12091 Anlassen (n)
10163 Amboss (m) 12090 Anlasssprödigkeit (f)
10164 Ambossdeckel (m) 9395 Anlegesand(m)
16012 Amideverknüpfung(f) 4026 Annaeherungswinkel (m)
16011 Aminoharz(n) 11007 Annâherungsabstand (m)
22025 Ammoniak (n) 21053 Annahme (f)
8099 Amorph (m) 18003 Anode (f)
8098 amorphe Erstarrung (f) 18007 Anodebeschichtung (f)
16064 amorphe Polymere 18006 Anodefilm (m)
5002 Ampere (n) 22028 Anodenkupfer (n)
2010 Amperemeter(n) 12005 Anodenraum (m)
18077 amphoterisch 18008 Anodereinigung (f)
2094 Amplitude(f) 18006 Anodeschicht (f)
23178 anaerobisch 18004 Anodeschlamm (m)
23089 analitische Kurve (f) 19012 anodische Oxydation (f)
23385 analoger Ausgang(m) 19011 anodische Reaktion (f)
23086 Analyse (f) 18011 anodische Reinigung (1)
15041 Analyse(f) der 19010 anodischer Schutz (m)
Quicksilbereindringung(f) 19012 anodisieren
23087 Analyseprogramm (n), Analysa- 18002 Anolit (f)
tor (m) 18062 Anolyt (m)
23088 analytisch 6026 anordnende Aushaertung (f)
19038 analytische Chemie (f) 23278 anorganisch
20032 anaytisches Elektronenmikros- 23422 Anpassen(n)
kop (n) 23422 Anpassung(f)
9378 Anbacktemperatur(f) 11041 anpassungsfâhige Herstellungs-
22027 Andalusit (m) methoden (f pl) (n)
9016 Andreasen-Trofglas(n) 6080 Anpassungsfâhigkeit (f)
6278 Anelastizitât (f) 23423 Anpassungsfâhigkeit(f)
8097 Anfeuchtung (f) 1196 Anregung (f)
9180 Anfeuchtungsmittel (n) 11001 Ansatzwinkel (m)
18094 anfressende Korrosion (f) 23182 Anschlufi (m), Fluchtlinie (f)
23437 Angaben (pl) 9392 Anschneiden(n)
9247 angebrannter Sand (m) 9272 Anschnitt (m)
12092 angelassener Martensit (m) 9390 Anschnittsystem(n)
23419 angeregt 9392 Anschnitt-Technik(f)
15037 angeschmolzener Sand(m) 23065 Anstifter (m)
23014 Angstorm (m) 10109 Antauschen (n)
6120 Anguss (m) 3036 antiferromagnetischer VVerkstoff
21092 Anguss (m) (m)

56 9
3037 Antiferromagnetismus (m) 1014 Atommasse (1)
18115 antikorrosioner Vertreter (m) 1020 Atommasseneinheit (f)
9017 Antioch-Verfahren (n) 1022 Atomszerfall (m)
16099 Antioxydationsmittel (n) 21069 Âtzbruch (m)
23272 Antriebsrad (n) 19014 Âtzeintauchung (f)
15143 antriebsrader Mischer (m) 20035 âtzen
23210 Anvvender (m) 20037 Âtzgrübchen (n)
21012 Anzeige (1) 20036 Âtzriss (m)
18020 Anzeiger (m) 18015 Âtzung (f)
23063 Apparatur (1) 20035 Âtzung (1)
16014 Aramidfaser(f) 23067 Aufbau (m)
23369 Arâometer(n) 13119 aufbauene Folge (f), zusammen-
10057 Arbeitarolletrommel stellunge Folge (f)
20027 Arbeitsabstand (m) 1098 Aufbauprinzip (n)
23211 Arbeitsbereich (m) 7103 Aufbereitung (f)
2121 Arbeitsenergie (1) 12051 Aufbereitungswârmebehandlung
2121 Arbeitsfunktiorı (1) (0
12007 arcm, arl, ar3, ar4, a r\ ar” 15181 aufblasend
9263 Armierung (f) 13047 aufblasene Schweissung anhand
16015 aromatisch des Gaserwârmens (n)
19013 Arrhenius-Gleichung (t) 12008 aufeinanderfolgende Schneiden-
15115 Asbest (m) methode (f)
22030 Asbest (m) 23238 Auffassung (f)
Asbestzement (m) 13123 auffüllen
22031
Asphalt (m) 9043 aufgebauter Steiger(m)
17001
20015 astigmatisch 6013 aufgelöste Scherebelastung (f)
20014 astigmatische Lenkung (1) 8053 aufgelöster Stoff (m)
20016 ASTM-Vergleichsmethode(f) für 2191 aufgeregtes Atom (n)
die Korngrössenbezeichnung (f) 9367 aufgesetzter Speiser(m)
23033 asymmetrisch 16078 aufhângene Polimerisation (t)
23374 asymtatisch 23229 Aufhângung (1)
16163 Atacticstereoisomer (m) 12072 Aufkohlung (1)
8096 athermische Umwandlung (1) 9215 Aufkohlungsmittel (n)
15072 Âthylsilicat (n) 11122 Auflagebogen (m)
23099 Atmosphâre(f) bestimmter Zu- 6025 auflösen
sammensetzung 18028 auflösen
9024 atmosphârischer Speiser (m) 20034 Auflösung (1)
1013 atom (n) 23085 Auflösung (1)
2013 atomare Diffusioıı (1) 20019 Auflösungvermögen (n)
1017 Atomfusion (1) 11085 Aufnahmedorn (m)
1014 Atomgevvicht (n) 10108 aufprâgen
1016 atomische Bindung (t) 10107 aufrauhende Walze (f)
5003 atomische Wârme (t) 2190 Aufregen (n)
18014 atomisches Prozent (n); At.% 11100 aufreiben
14006 Atomizierung (f) mit der verzehr- 11099 Aufreiber (m)
baren Elektrote (f) 7107 Aufschlâmmung (t)
1018 Atomkern (m) 11081 Aufspanndom (m)
2012 Atomkurzzeichen (n) 11005 Aufspannfutter (n)

570
10053 Aufspannplatte (f) 1191 Aussclussprinzip (m)
11006 Aufspannvorrichtung (f) 2048 Aussenhaut (f)
19156 Auftragsschweissung (f) 23323 ausser Betrieb (m)
20076 Augenlinse (f) 12063 âussere Hülle (f)
20018 Augerelektron (n) 9139 Aussplülung (f)
20017 Auger-Elektronenspektroskopie 16026 Ausstattung(f) cis
(f) 23196 Ausstrahlung(f)
10205 Ausbauchen (n) 1071 Austauschdiffusion (f)
1180 Ausbreitungsquerschnitt 3018 Austauschenenergie (f)
9113 Ausbringen (n) 20144 Austenit (m)
9353 Auschwitzung(f) 22163 austenitischer Stahl (m)
23015 Ausdruck (m) 22165 austenitischer Stahlguss(m)
23458 Ausfall (m) 22164 austenitisches Gusseisen(n)
16034 ausfasernd 12103 Austenitisierungsglühen (n)
15191 Ausflockung(f) 20145 Austenitkorngrösse (f)
23452 Ausführbarkeit (f) 12104 Austenitverformung (f)
11087 Ausgangspunkte (m pl) für die 2171 Auswahlregeln (pl)
Bearbeitung (f) 9139 Auswaschung (f)
6055 ausgeglichen Beschichtungen (pl) 15041 Ausvvertung (f) der Quecksilber-
22152 ausgehaerteter Ni-Stahl (m) eindringung (f)
12145 ausgescheided, gealted 10100 autofrettage
20157 ausgewaehltes Felddiffraktion (n) 9290 Autoklav (m)
2046 Ausgleichsdraht (m) 23317 Automation(f)
6260 Aushârtung (f) 10168 Automationpresse (f)
9332 Aushebemaschine (f) 23319 automatische Beschickung(l)
9330 Aushebeschrâge(f) 10170 automatische Presse (f)
9021 Auskleidung (f) 13089 automatisches Schvveissen (n)
9191 Ausklopfen (n) 21051 Autoradiographie (f)
9212 auslaufende Form (f) 11029 axialischer Winkel (m)
2175 auslaufender Strom (m) 11105 axialisches Relief (n)
9090 Ausleeren (n) 7023 Backenbrecher (m)
7101 ausmahlen 9032 Bad (n)
15139 Ausmahlen (n) 1218 Bahn (f)
10067 ausrichten 11005 Bahrmaschinenfutter (n)
2060 ausrtıhender Mass (m) 20023 Bainit (n)
15007 ausrutschener Guss (m) 16018 Bakalit (n)
23104 Ausschalter(m) 11056 Balken (m)
6259 Ausscheidung (f) 15208 Ballenlehm (n)
12025 Ausscheidung (f) 15193 Ballung (f)
12027 Ausscheidung (f) 22192 Band (n)
12028 Ausscheidungsglühen (n) 23280 Band (n)
6048 Ausscheidungshârtung (f) 7064 Bandaufgeber (m)
6260 Ausscheidungshârtung (f) 15180 Banddruck (m)
12026 Ausscheidungshârtung (f) 21075 Bandeindruck (m)
9090 Ausschlagen (n) 23241 Bandförderer(m)
1191 Ausschlussgrundsatz (m) 2143 Bandlücke (f)
9280 Ausschmelzmodell (n) 23280 Bandrolle(f)
8162 Ausschwitzung (f) 23280 Bandspule (1)

571
10142 Bandstatıl (m) 9041 bentonithaltiger Ton (m)
23034 Bar(m) 16021 Benzenring (m)
3011 Barkhausen-Effekt (m) 2025 Bereich (m)
7053 Barren (m) 4002 Bereichtiefe (f)
15016 Basenaustauschvermögen (n) 7042 beruhigter Stahl (m)
2179 Basis (f) 23324 Berührungsflâche (1)
18019 basisch 15021 Beryl (m)
15017 basischer feuerfester Stoff (m) 9362 Besanden(n)
7007 basischer Stahl (m) 16081 Beschichtung (f)
7017 basischer Stahl (m) 19079 Beschichtung (1)
7016 basisches Futter (n) 19080 Beschichtung (f)
15018 basisches Oxid (n) 19138 Beschichtung(f) in der tonne (f)
1186 Basisebene (f) 19146 Beschichtung(f) mit der
12004 Basismetall (n) Bedampfung(f) im Vakuum(n)
20011 Basismetall (n) 19081 Beschichtungsbereich (f)
9250 Basizitât (f) (eines Sandes) 23465 beschicken
15019 Basizitâtsgrad (m) 23464 Beschickung(f)
20112 Baumann-Abdruck (m) 23258 Beschickungskübel(m)
21011 Baume-Dichte (1) 12134 Beschickungswagen(m)
6021 Bauschingerseffekt (m) 18071 Beschleuniger (m)
15024 Bauxit (m) 18140 Beschleuniger (m)
7015 Bayer-Prozess (m) 8159 beschrânkte Mischbarkeit (1)
2155 beabsichtiger freier Weg (m) 15116 besetigte Verglasung (f)
20086 Beamdurchmesser (m) 23405 besonders
11054 Bearbeitbarkeit (1) 2019 Bessel-filter
21138 Bearbeitungszeichen (n) 7018 Bessemermethode (f)
11052 Bearbeitungszentruın (n) 7018 Bessemerverfahren (n)
11053 Bearbeitungszugabe (f) 20143 Bestandteil (m)
23259 Becherwerk(n) 23047 Bestanteil (m)
23260 Becherwerklader(m) 23302 Bestellerrisiko(n)
19148 Bedampfung (1) 15060 Bestimmung (1) der Temperatur-
13062 bedeckte Elektrote (1) wechselbestandigkeit (f)
7014 bedeckter Stahl (m) 23196 Bestrahlung(f)
19127 Bedeckungsfâhigkeit (!) 21017 Besudelter (m)
23210 Bediener (m) 20021 Beta-Eisen (n)
18018 beeindruckte Voltage (1) 8023 Betakorn (n)
19024 beenden 1040 Betastruktur (1)
19025 beendigene Brennuııg (f) 2020 betatron (n)
16023 Beendigung (f), Anschluss (m) 17004 Beton (m)
23133 Begleitelement(n) 23395 Betriebsart (f)
23396 Behâlter(m) 7019 Bettsmethode (f) (m)
19022 Beilby-Schicht (f) 7019 Bettsverfahren (n)
19112 beizen 21066 Beugung (f)
21006 Beizsprödigkeit (f) 4011 Beugungsgitter (n)
16060 Belastungsentspannung(f) 21115 Beule (1)
23042 Bell (n) 23249 Beutel (m)
8097 Benetzung (f) 20182 bevorzugte Orientierung (f)
15020 Bentonit (m) 23372 bewachen

572
2099 Beweglichkeit (f) 9364 Blasform(f)
1112 Bewegung (f) 15201 Blattsilikatesstruktur (f)
9303 Bevvegung (f) im Tiegel (m) 6178 Blaubruch (m)
1101 Bewegungsgeschwindigkeit des 19102 blâuen
Elektrons 19102 Blauglühen (n)
11086 Bezugsebenen (fpl) 22179 Blech (n)
19094 bichromatbeizen 23228 Blechmantel(m)
6168 Biegefestigkeit (f) 11102 Blechschere (f)
16049 Biegefestigkeit (f) 22133 Blei (n)
6121 Biegefestigkeit (f) eines Ringes 12083 bleibadhârten
1142 Biegegrenze (f) 6141 bleibende Dehnung (f)
6071 Biegemoment (n) 6143 bleibende Dehnung (f)
6068 biegen 4001 Blendenöffnung (f)
6069 biegen 9238 blinder Speiser (m)
10069 Biegepresse (f) 19090 Blindkathode (f)
6070 Biegeversuch (m) 7010 Blisterkupfer (n)
6122 Biegeversuch (m) (eines Ringes) 13124 Blitzschweissung (f)
10068 Biegewalze (f) 10020 Blochwalzwerk (n)
6222 biegsam, dehnbar 3013 Blochvvânde (fpl)
6068 Biegung (f) 2022 Blochwelle (f)
22195 Bienenkorbkoks (m) 8173 Block (m)
20074 Bildanalysator (m) 23392 Block (m)
20074 Bildpunktabtaster (m) 22144 Block(m)
6225 Bildsamkeit (f) 16035 blocker Kopolimer (m)
17007 Bildungsgewebe (f) 8172 Blockform (f)
1037 Bindeemission (f) 8106 Blockguss (m)
8061 Bindelinie (f) 8021 Blumenkohlbildung (f)
9030 Bindemittel (n) 23055 Bobine (f), Spule (f)
1033 Bindung (1) 2179 Boden (m)
1035 Bindungenergie (f) 23349 Boden (m)
1036 Bindungsenergie (f) 11108 Bodenbohrer (m)
1036 Bindungskraft (f) 23243 Bogen (m)
1034 Bindungswinkel (m) 13007 Bogenblasen (n)
16024 biodegradierbare Polymere (f) 11021 bohren
8029 Biot-Zahl (f) 11018 Bohren (n)
2031 bipolarer Transistor (m) 11083 Bohrer (m)
3016 bipolores Feld (n) 3014 Bohr-Magneton (n)
17005 Bitumen (n) 11019 Bohrmaschine (f)
12105 Blankglühen (n) 11082 Bohrmaschine (f)
23093 Blâschen (n) 1045 Bohrradius (m)
23094 Blâschen(n) 2023 Boltzmann’Konstante (f)
9364 Blasdüse(f) 11013 Bolzen (m)
23287 Blasdüse(f) 21087 Bombenkalorimeter (m)
21052 Blase (f) 21115 Bombierung (f)
9150 blasen 19113 bondern
23215 Blasen (n), sprudeln 22042 Bor (n)
16072 blasenformen 15025 Borsâure (f)
22104 Blasenkupfer (n) 22181 Bort (m)
15026 Bouyoucos Densimeter (n) 6163 Bruchmod (n)
19027 Bower-Barff-Verfahren (n) 21064 Bruchspannung (f)
23457 Bösehungswinkel(m) 6161 Bruchversuch (m)
1052 Braggsches Gesetz (n) 6164 Bruchzâhigkeit (f)
12143 Brandrissbildung(f) 9233 Brücke (m)
21071 Brauchbarkeit (f) 9233 Brückebildung (f)
22138 Brauneisenstein(m) 9234 Brückebildung (f)
9269 Braunstein (m) 23261 Brückekran (m)
1053 Bravaisgitter (n) 19133 brünieren
15139 Brechen(n) 22117 Buche(f)
23251 Brecher(m) 9229 buchförmige Dauerform (f)
9232 Brechkerbe (f) 22193 Buchsbaum(m)
2135 Brechung (f) 23221 Buckball (m)
2136 Brechungszahl(f) 23222 Buckball (m)
23251 Brechwerk(n) 21016 Bucky-Blende (f)
13041 Breitezwang (m) 1055 Burgerskreis (m)
20022 Bremsstrahlung (f) 1056 Burgersvektor (m)
15102 brennen 22046 Bütan (n)
9192 Brennen der Schale (f) 2026 Butterworth-filter
13112 Brenner (m) 9054 Bügel (m)
23445 Brenner(m) 10234 bügeln (n)
12002 Brennhârten (n) 23274 Büschel (m), Gruppe (f)-> Netz (n)
4015 Brennpunkt (m) 19076 Cadmiumbeschichtung (f)
4016 Brennpunkttiefe (f) 22106 Calcium-Silizium(n)
9287 Brennschneiden (n) 21010 Cassprüfung (f)
23443 Brennstoff(m) 21020 Cass-Prüfung (f)
21129 Brennstoffprozentsatz (m) 18062 Catolyt (m)
4017 Brennweite (f) 23351 Celsiustemperaturskala(f)
23059 Brennwert (m) 23351 centigrade Temperaturskala(f)
10207 Brettfallhanmıer (m) 14017 Ceracon-Verfahren (n)
8034 Bridgmann-Verfahren (n) 15158 Cermet (n)
1054 Brillouinszonen (fpl) 14025 Cernıet(n)
6031 Brinellhârte (f) 23219 charakteristisch
22201 Bronze(f) 20096 charakteristische Strahlung (f)
19145 bronzieren 23113 Charge(f)
21063 Bruch (m) 19115 chemicshes Glânzen (n)
21065 Bruch (m) 15107 chemisch behandeltes Glas (n)
23458 Bruch (m) 18097 chemisch hâufen
18064 Bruch (m) geblastender Korrosi- 18098 chemische Adsorption (f)
on (f) 14019 chemische Ausscheidungspulver
6052 Brucharbeit (f) (beim Schlagver- (n)
such) 11074 chemische Bearbeitung (f)
6169 Bruchdehnung (f) 19028 chemische Dampfablage (f)
6152 Brucheinschnürung (f) 18096 chemische Korrosion (f)
6162 Bruchenergie (f) 7068 chemische Metallurgie (f)
21065 Bruchflâche (f) 20028 Chevronspuren (fpl)
21065 Bruchgefüge (n) 9077 Chinarindenholzöl (n)
6170 Bruchlast (f) 20031 chinesich schrifte Struktur (f)

574
2209 Chip (n) 10165 Decker(m)
22026 Chlorammonium(n) 1153 Defekt (m)
9230 Chlorgasspülung (f) 21073 Defekt (m)
19041 chromatieren 23334 Deflagration(f)
19095 chromatieren 23085 Degradierung(f)
20153 chromatische Abweichung (f) 6197 Dehngrenze (f)
20154 Chromatographie (f) 6105 Dehnung (f)
19092 Chromâtzung (f) 6246 Dehnung (f)
19093 Chrombeschichtung (f) 6090 Dehnungsbelastung (f)
15121 Chromeisenstein (m) 6107 Dehnungsgeschwindigkeit (f)
22131 Chromel (n) 6247 Dehnungsmesser (m)
15121 Chromerz (n) 6113 Dehnungsmesstreifen (m)
15120 Chromitstein (m) 6225 Dehnungsvermögen (n)
15119 Chrommagnesit (m) 6106 Dehnungszustand (m)
7022 Chvorinovsches Gesetz (n) 12034 Dekalessenz (f)
13064 C02- Schweissung (f) 20044 Delta-Eisen(n)
2128 C02-Laser (m) 9243 den Sand auflockern
5006 coefficient linearische Ausdeh- 9243 den Sand schleudern
nungskoeffizient (m) 8055 Dendrite (f)
9337 cold-box-Verfahren(n) 14005 dentritisches Pulver (n)
2142 Colombsches Gesetz (n) 18158 Desorption (f)
18025 Cotrell-Verfahren (n) 7043 Desoxidation (f)
2141 Coulomb (c) 9285 Desoxidation (f)
9062 Croning-Verfahren (n) 8135 Desoxidationsmittel (n)
3015 Curiepunkt (m) 20026 Detektör (m)
15108 Cyanit (m) 9087 Dextrin (n)
22185 Cyanitkupfer (n) 23077 Diagramm (n)
18130 Cyanitschleime (f) 3025 diamagnetischer Werkstoff (m)
8040 Czochralski-Kristallziehverfah- 3026 Diamagnetismus (m)
ren (n) 22074 Diamant (m)
9093 Dâmmleiste (f) 6072 Diamantkegel (m)
9333 Dammstein (m) 11040 Diamantscheibe (f)
19028 Dampfablage (f) 1103 Diamantstruktur (f)
19029 Dampfbeschichtung (f) 11039 Diamantwerkzeug (n)
19030 Dampfreinigung (f) 18062 Diaphragma (n)
6218 Dâmpfungsvermögen (n) 22095 Diatomeenerde(f)
10178 das geschwingte Schmieden (n) 14036 Dichte (f) im Form (f)
23437 Daten (pl) 23460 Dichte(f)
6272 Dauerbruch (m) 23369 Dichtemesser(m) für Flüssigkei-
6271 Dauerfestigkeit (f) für eine be- ten (fpl)
stimmte Lastspielzahl (f) 1183 Dichtepackung (f)
9196 Dauerform(f) 23029 Dichteverhâltnis(n)
6274 Dauerschvvingverhâltnis (n) 1184 dichtgepackte Ebene (f)
6231 Dauerstandversuch (m) 21107 Dichtheit (f)
1067 debye 21107 Dichtigkeit (f)
20184 Debye-Scherrer-methode (f) 9141 Dichtungsrand (m)
19111 Deckemail (n) 22057 Didyn (n)
10166 decken 10171 die Partikeln-Herstellung

575
10223 die Sâgekante (f) 6227 diskontinuierliches Fliessen (n)
10180 die Schwing-Druckmaschiene (t) 9107 diskontinuierliches Schmelzen
2049 dielektrisch (n)
2051 dielektrische Festigkeit (f), 23091 Dispergierung (f)
Durchschlagfestigkeit (f) 15108 Disthen (m)
23107 dielektrischer Ofen(m) 7038 Dolomit (m)
2052 dielektrischer Verlust(m) 3047 Domâne (f)
2053 Dielektrizitâtkonstante (f), relati- 3048 Domânenwandenergie (f)
ve Durchlâssigkeit (t) 2131 Donatoratome (n pl)
1046 Dielektrizitâtskonstante (t) des 2196 Donatorenniveau (m)
freien Raunıs 2197 Donatorverunueinigung (f)
2210 Dielektrizitâtskostante (f) 12024 Doppelalterung (f)
5005 Differential-Abtastkalorimetrie 12022 Doppelanlassen (n)
(0 12023 Doppelsalz (n)
19017 differentiale Beschichtung (f)
11061 doppelscheibenfrâsen
5004 Differential-Thermoanalyse (t)
9075 doppelseitige Modellplatte (f)
12011 differentielle Ervvârmung (f)
20030 doppelte Reflektion (1)
21066 Diffraktion (f)
10121 Doppelung (1)
20104 Diffraktionpattern (f)
9183 Doppelverfahren (n)
1213 Diffusion (f)
10041 doppelwirkende mechanische
1132 Diffusion (f) des instabilen Zu-
Presse (1)
stand (m)
10039 doppelwirkender Hammer (m)
13115 Diffusionschweissung (t)
10040 doppelwirkendes Gesenk (n)
2206 Diffusionseinimpfung (t)
22014 Dore-Silber (n)
12013 Diffusionsglühen (n)
Diffusionshârten (n) 11056 Dorn (m)
12147
Diffusionshartlötung (f) 6167 Dornaufweitungsversuch (m)
13116
Diffusionskoeffizient (m) 6201 Dornaufweitungsversuch (m)
1215
19153 Diffusionskoeffizient (m) 10078 Dornpresse (f)
6262 Diffusionskriechen (n) 2130 Dotierung (f)
1214 Diffusionspaar (n) 18036 Dow-Verfahren (n)
15204 diffussionslose Umwandlung (f) 23401 Draht(m)
20105 Difraktometer (m) 11031 Drahtschneiden mit der elektri-
19152 Difussionsbeschichtung (t) schen Entladung (1)
13117 Difussionsverbindung (1) 23402 Drahtstange (f)
23356 digitaler Ausgang(m) 10216 Drahtziehen (n)
8089 Dilatom .*ter (n) 18103 Dreck (m)
23057 Dimension (1) 11125 Drehbank (t)
10023 Dimensionierung (f) 11005 Drehbankfutter (n)
17006 Dimensionsverhâltnis (n) 11096 Drehbankkörner (m)
2055 Diode (t) 11096 Drehbankspitze (f)
16037 Diol(n) 11126 drehen (n)
2029 Dipol (m) 10057 Drehenspule (f)
2030 Dipolverlust (m) 1001 Drehimpuls (m)
12032 Direktabschreckung (n) 20051 Drehkristallmethode (1)
20046 direkte Beleuchtung (1) 9120 Drehofen (m)
9100 direkter Lichtbogenofen (m) 9342 Drehschablone(f)
20181 direktfernsehbare Radioskopie 11126 Drehung (f)
(0 6248 dreiachsige Spannung (f)

576
1201 Dreidimensionalenordnung (f) 19073 dünne Beschichtung (1)
21036 Dreieck (n) 19073 dünne Elektroablage (f)
16154 dreifunktionsgemâss 15094 dünner Ziegel (m)
8176 Dreiphasenreaktionen (f pl) 16103 Dünnwalzen (n)
8179 dreistelliger Punkt (m) 23286 Düşe (f)
15196 dreistoffe Legierungen (fpl) 9364 Düse(f)
8177 Dreistofflegierung (f) 23287 Düse(f)
8178 Dreistoff-Zustandsdiagramm (n) 6056 dynamisches Kriechen (n)
10102 Dressierwalzwerk (n) 23389 Ebene (f)
23242 Drosselklappe(f) 1090 ebene Atomdichte (f)
6015 Druck (m) 1088 Ebenegitter (n)
10231 Druck (m) mit drei dimensional 1087 Ebenegruppe (f)
10232 Druck (m) mit drei Effekt (m) 6065 ebener Dehnungszustand (m)
23036 Druck(m) 6064 ebener Spannungszustand (m)
14043 Druck(m) mit drei Dimensional 19118 ebnen
(n), drei dimensioneler Druck (m) 17030 echter Verbundwerkstoff (m)
10010 druckbieg 9314 Echtesschleudergiessverfahren
6016 Druckfestigkeit (1) (n)
13077 Eckeverbindung (1)
13012 Druckgasschweissung (1)
13079 Eckschvveisskehle (f)
9038 Druckgiessverfahren (n)
13078 Eckschweissung (f)
9038 Druckguss (m)
11077 Eckwinkel (m)
9036 Druckhöhe (f)
23449 Edelgas (n)
10092 Drucklufthammer (m)
18131 Edelmetall (n)
9174 Druckluftstrahlanlage (f)
22122 edles Metali (n)
9245 Druckluftstrahlen (n) Eiche(f)
22143
23038 Druckmesser(m) 2133 Eigenhalbleiter (m)
2017 Druckumwandler (m) 6008 Eigenspannung (f)
6017 Druckversuch (m) 20096 Eigenstrahlung (f)
6086 Druckversuch (m) 23234 eigentlich
9183 Dublex-Verfahren (n) 23245 eigentümlich
6223 duktile Rissausbreitung (f) 6237 einachsige Spannung (f)
22202 Dunkelfeldbeleuchtung (f) 20073 einbetten
20097 dunkelfelde Abbildung (f) 10004 Einbrandriefe (f)
6207 Durchbiegung (f) 6019 eindruck (m)
9212 durchgegangene Form (t) 18005 Einfluss (m) der Anode (f)
12125 Durchlaufofen(m) 9255 Einformrahmen (m)
23382 Durchlaufofen(m) 15058 einfrieren trocknen
23454 durchscheinend 9160 eingegossenes Teil (n)
19126 durchsichtige Emaille (f) 10215 eingerüstiges VValzvverk (n)
9029 Durchspülung(f) 9160 Eingiessteil (n)
9151 Durchspülung(l) 9124 Eingusskanal (m)
20070 Durchstrahlungs-Elektronenmi- 9103 Eingusstrichter (m)
kroskop (n) 9104 Eingusstrichter (m)
21035 Durchstrahlungsprüfung (f) 1042 Einheitsvektor (m)
21097 Durchstrahlungsprüfung (f) 10037 einkerben
10051 Durchwârmen (n) 13018 Einkreissung (f)
6063 Durometer (m)(n) 23198 Einlage (f), Implantation (f)
23019 dünne Beilage (f) 21056 Einrichtung (t) für die thermome-

5 77
 trische Analyse (t) 6083 Elastizitâtsgrenze (f)
23464 Einsatz(m) 6081 Elastizitatsmodul (m)
12065 Einsatzhârten (n) 6213 Elastizitâtsmodul (m) im Ur-
12072 Einsatzhârtung (1) sprung(m)
19083 Einsatzschutzmittel (n) 18044 electrochemische Korrosion(f)
21029 Einsaugung (1) 1093 Electron (n)
Einschlagextrusion (n) 20053 elektomagnetische Strahlung (f)
10045
19046 elektriklose Beschichtung (f)
8109 Einschluss (m)
11032 elektrische Abtragung (f)
6030 einschnüren
11030 elektrische Entladung (f)-Bear-
9053 Einschnürkern (m)
beitung (1)
6152 Einschnürung (1) 2068 elektrische Leitfâhigkeit (f)
6050 Einschnürungsdehnung (1) 2065 elektrische Stromdichte (f)
10159 Einsenken (n) 2064 elektrischer Strom (m)
10161 einstellbare Walze (f) 2067 elektrischer VViderstand (m)
10077 einstich 12038 elektrischer VViderstandsofen (m)
19031 eintauchende Beschichtung (t) 22071 elektrischer Widerstandswerk-
19039 eintauchende Fârbung (f) stoff (nı)
9083 Eintauchpvrometer (n) 13035 elektrisches Entladungdraht-
7089 Einteilung (f) schneiden (n)
13106 einzel anstossene Schweissung (1) 2066 elektrisches Feld (n)
12098 einzel thermischer Kontroller (m) 19045 elektrisches Spritzen (n)
2181 Einzelausbreitung (f) 19052 Elektroablage (1)
8168 Einzelkristall (m) 23359 elektroakustischer Wandler(m)
23113 Einzellos(n) 19048 Elektrobeschichtung (f)
20045 Eisencarbid (n) 18041 elektrochemisch Gleichwertig
Eisen-Chrom-Kobalt magneti- (m)
3019
sche Legierungen (f pl) 11033 elektrochemische Bearbeitung (t)
Eisenfleck (m) 18042 elektrochemische Zelle (1)
19040
18043 elektrochemischer Schutz (m)
2045 Eisen-Konstantan Thermoele-
ment (n) 19059 elektrochemisches Polieren mit
einem Pinsel (m)
7027 Eisenlegierung (t)
11034 elektrochemisches Schleifen (n)
22053 Eisenlegierungen(fpl)
13039 Elektrote (f)
8035 Eisenlegierungsbrikett (n)
13040 Elektrotenkraft (f)
7026 Eisenoxid (n) elektrofarben
19047
13023 Eisenpulverelektrote (t) 13037 Elektrogas-Lichthbogenschweis-
7025 Eisenschrott (nı) sen (n)
7097 Eisenschwamnı (m) 7045 Elektrogewinnung (f)
3020 Eisen-Silizium magnetische Le­ 10072 elektro-hydraulische Verformung
gierungen (f pl) (0
8047 Eisenstahl (m) 15070 elektrokeramisch
2084 elastische Ausbreitung (f) 18046 Elektrolyse (1)
6077 elastische Dehnung (t) 18045 Elektrolyt (m)
6082 elastische Eigenschaften (pl) 19049 elektrolytische Reinigung (f)
23134 elastische hydrodynamische 22073 elektrolytisches Kupfer (n)
Schmierung (1) 20052 elektrolytisches Polieren (n)
6075 elastische Nachschrumpfung (1) 11036 elektrolytisches Schleifen (n)
6076 elastische Verfornıung (f) 14007 Elektrolytpulver (n)
6079 Elastizitiit (t) 3028 elektromagnetisch

578
23123 elektromagnetische Badbewe- 21027 Elektrostaubabscheider (m)
gung (f) 21028 Elektrostaubabscheidung (f)
10071 elektro-magnetische Verformung 2070 Elektrostriktion (f)
(0 10073 Elektroverformung (f)
7046 Elektrometallurgie (f) 19033 Elektroverzinkung (f)
18047 elektromotorische Kraft (f) 23125 Element (n)
1092 elektronegative Elemente (npl) 23052 Elementenmessung (f)
18039 Elektronegativitât (f) 23375 eliptisch
2077 elektronen Punktbezeichnung (f) 11035 elktrolytische Bearbeitung (f)
2074 Elektronenanordnung (f) 7047 Ellinghamsdiagramm (n)
2071 Elektronenbevveglichkeit (f), 19053 Email (n)
Lochbeweglichkeit (f)
19053 Emaille (f)
2027 Elektronenkern (m)
19054 emaillieren
1219 Elektronenkreisbahn (f)
8043 Embryo (m)
20057 Elektronenmikroskop (n)
22075 Emerie (n)
20055 Elektronenmikrosonde (f)
2205 Emission(f)
1097 Elektronenschale (f)
20199 Emissionsspektrographie (f)
2073 Elektronenstrahl (m)
20200 Emissionsspektrometer (m)
11037 Elektronenstrahl (m)-Bearbei-
21134 Emissionsvermögen (n)
tung (0
Elektronenstrahl (m)-Schneiden 2204 Emitter (m)
11038
21025 Empfindlichkeit (f)
(n)
1096 Elektronenstrahldiffraktion (f) 3024 Empfindlichkeit(f)
20056 Elektronenstrahlmikroanalyse (f) 6108 Empfindlichkeit(f) der
Elektronenstrahlschmelzofen (m) Verformungsgeschwindigkeit(f)
9132
20054 Elektronentunneleffekt (m) 23368 Emulsion (f)
1094 Elektronenverbindung (f) 16143 emulsione Polimerisation (f)
23124 Elektronenvolt (n) 15009 Emulsioner (m)
2072 elektronisch Affinitât (f) 20061 Enantiotropie (f)
19050 elektronische Energieverlustspe- 5013 endotherm
kroskopie (f) 8174 Endphase (f)
2078 elektronische Polarisation (1) 23365 Endschalter(m)
1100 elektronische spezifische Wârme 18155 Energie (f) der Flâche (f)
(0 2082 Energieband (n)
2079 elektronischer Werkstoff (m) 4020 Energiedifferenzen zwischen den
2076 Elektronladung (f) Nieveaus(pl)
2075 Elektronmasse (m) 2081 Energieniveau (n)
13038 Elektronstrahlschweissung (f) 1019 Energieniveaus (f) im Atom (n)
1099 Elektronvolt (n) 2080 Energiesprung (f)
9129 Elektroofen (m) 20058 Energiezerstreungspektroskopie
18050 Elektrophoresis (f) (0
1009 elektropositive Elemente (npl) 9391 Engraten(n)
22072 Elektroroheisen(n) 15071 Enstatite (f)
9130 Elektroschlacken-Raffination (f) 10080 entfaltene Leerstelle (f)
9131 Elektroschlacken-Umschmelzen 18158 Entfernung von der Oberflâche
(n) (0
13036 Elektroschlackeschweissen (n) 9149 Entgasung (f)
22070 Elektrostahl (m) 9148 Entgasungsmittel (n)
19051 elektrostatische Spritzung (f) 16077 entgegengesetzt

5 79
9068 Entgraten (n) 9173 Erstarrungsbinder (m)
8070 Enthalpie (t) 8119 Erstarrungsintervall (n)
14004 entkernter Stab (m) 9156 Erstarrungsmodul (m)
9216 entkohlen 8074 Erstarrungstemperatur (f)
12070 Entkohlung (t) 8117 Erstarrungstemperatur (f)
23056 Entladung (1) 1105 erstes Ficksches
23170 Entlüftungsnut(f) Diffusionsgesetz(n)
9285 Entoxidation (f) 1105 erstes Ficksches Gesetz
8086 Entphosphorung (1) 15146 Erwarmung (f)
8071 Entropie (f) 21007 Erweichungspunkt (m)
23440 Entschmierung (t) 7051 Erz (n)
7070 Entschwefelung (t) 22058 Esche (1*)
22135 Entschwefelungsmittel(n) 3030 esd-Magnete (m pl)
12100 Entspannungsglühen (n) 15055 Etappe (f)
2096 Entspannungszeit(l) 16054 Etylene(m)
6116 Entspannungversuch (t) 16055 Etyleneglykol(m)
8048 entstehen 8138 Eutektikum (n)
23312 cntstehen 8140 eutektische Erstarrung (f)
23312 Entstehung (f) 8140 eutektische Reaktion (f)
20001 Entwickler (m) 20146 eutektisches Karbid (n)
18052 Entwicklungserregung (t) 8142 Eutektoid (n)
19037 Entzinkung (1) 8144 eutektoide Umwandlung (f)
19144 Entzunderung (1) 22167 eutektoider Stahl(m)
16052 Epoxyharz (n) 21023 Exaktheit (f)
20059 Epsilon-Struktur (t) 9179 exotherm
22200 Erdalkalien (pl) 18073 exothermische Reaktion (1)
22059 Erdgas(n) 13090 Explosionsschweissung (t)
15092 erdichtetene Temperatur (f) 10172 Explosivformgebung (t)
18051 Erosionskorrosion (f) 23432 exponentiell
23039 Erfolg (m) 12129 extra Weichglühen (n)
2189 erganzende lVletaloxydhalbleiter 23106 extrapolieren
(m) 7083 Extrativmetallurgie (t)
13025 Erhabeneckschvveissen (n) 15145 Extrusion (n) mit dem Kolben-
23350 Erhaltung (f) druck (m)
8055 Erhebung (t) 16033 Extrusionsformen (n)
12137 Erholung (t) 10070 Exzenterpresse (f)
2024 Erhöpfungsbereich (m) 23105 exzentrisch
6074 Erichsensversuch (m) 8028 facet
22123 Erle(f) 8190 Facet (m)
6268 Ermüdung (t) 23277 Faden (m)
6273 Ermüdungslebensdauer (f) 15188 fadengeschnittener Baustein(m)
20203 Ermüdungspuren (fpl) 17014 fadenvvinden
18026 Erosion (1) 23146 Fahrenheitsgrad(m)
1196 Erregung (1) 23146 Fahrenheitstemperaturskala (f)
2193 Erregung (1) 23142 Faktör (m)
8118 Erstarrung (t) 9123 fallender Guss (m) mit unterteil-
16080 Erstarrung (1) tem Metallstrahl (m)
8119 Erstarrungsbereich (m) 15062 fallgeformter Ziegel (m)

580
10064 Fallhammer (m) 1200 Fernordnung (f)
10063 Fallhammerziehen (n) 3007 Ferrimagnetismus (m)
10065 Fallschmieden (n) 20065 Ferrit (m)
6069 falten 22079 Ferrit (n)
10131 Faltenbildung (f) 22078 ferritischer Stahl (m)
10126 Farad (f) 12040 ferritisches Glühen (n)
2088 farad (f) 8057 Ferroaluminium (n)
18059 Faraday-Gleichung (f) 7028 Ferrobor(n)
21035 Farbeindringverfahren (n) 7030 Ferrochrom (n)
19019 fârbend von Kupfer (n) 3027 ferroelektrische Werkstoffe(pl)
12108 Farbpyrometer (n) 2069 Ferroelektrizitât
16133 Farbstoff (m) 3009 ferromagnetischer Stoff(m)
21098 Farbtemperatur (f) 3010 Ferromagnetismus (m)
19123 Farbung (f) 7031 Ferromangan (n)
23330 Fase(f) 7032 Ferromolybdân (n)
17022 Faser (f) 7029 Ferrophosphor (n)
17024 Faser (1) 7033 Ferrosilizium (n)
21078 faseriger Bruch (m) 9328 ferrostatischer Druck(m)
17023 faserverstârkte Verbundwerk- 7034 Ferrotitan (n)
stoffe (mpl) 7035 Ferrowolfram (n)
16142 Faustvoll (1) 9391 Fertigputzen(n)
15073 Fayalite (f) 23054 Fertigteilzeichnung (f)
15074 Fayence (f) 10018 Fertigungstemperatur (f)
23458 Fehlen (n) 8114 feste Lösung (f)
1153 Fehler (m) 9023 feste Schülpe (f)
21039 Fehler (m) 23231 fest-flüssiger Zustand (m)
21074 Fehler (m), Defekt (m) 23097 Festigkeit (f)
23169 Fehlerfunktion (f) 9172 Festigkeit (f) im lufttrockkenen
11028 Feile (f) Zustand (m)
6067 Feilharte (f) 8115 Festlöslichkeit (f)
15064 Feinanteil (m) 23232 Festschmierung (f)
9281 feingieyverfahren(n) 10187 Festsitz (m)
15095 Feinheitsgrad (m) 9308 feststehender Ofen (m)
20091 Feinperlit (n) 13066 festzustande Schweissung (f)
9294 Feinschicht (f) 23303 Feuchtigkeit(f)
17009 feinverteilte bestândigte Ver- 23303 Feuchtigkeitsgehalt(m)
bundwerkstoffe (mpl) 21085 Feuchtigkeitsprüfung (f)
2005 Feldelektronenemission (f) 22091 feuerfeste Legierung (f)
20006 Feldionenmikroskop (n) 15084 feuerfester Backstein (m)
7050 Feldspat (m) 15081 feuerfester Stoff(m)
3003 Feldstârke (1) 15013 feuerfester Ton (m)
2090 Fermikante (f), Fermienergie (f) 15083 feuerfester Zement (m)
(et) 15084 feuerfester Ziegel (m)
1104 Fermion (n) 15085 Feuerfestigkeit (f)
2091 Fermiş Sphâre (1), fermiş Kugel 12018 Feuerraum (m)
(n) 5025 Feuerschutzmittel(n)
2089 Fermi-Verteilung (1) 15043 Feuerstein (m)
4024 Fernfeldbeugung (f) 23027 Feuerzug

581
17022 Fiber (f) 10208 Fluss des Kornes (n), Kornfluss
17024 Fiber (f) (m)
23277 Fiber (f) 19055 Flussaufhellen (n)
22047 Fiberglas (n) 3003 Flussdichte (f)
23205 fiktive 15002 Flusseigeschaften (mpl)
23149 Film (m) 14001 Flussgeschwindigkeit (f)
15176 Filterdruck (m) 3002 Flusslinien (pl)
15175 Filtrierung (t) 9135 Flussmittel (n)
9298 Fingeranschnitt (m) 9136 Flussmittel (n)
19020 Fischschuppe 9145 Flussspat (m)
11134 Flachbohrer (m) 21002 flüssige penetrante Prüfung (f)
10239 Flachdraht (m) 23002 Flüssigkeitsgrad (m)
18155 Flâchenenergie (f) 4015 Fokus(m)
20208 Flâchenmessungsverfahren (n) 4016 Fokustiefe (1)
15063 flacher Ziegel (m) 15112 Folgerichtigkeit (f)
17034 Fladen (n) 23433 Folie (f)
23009 FIamme 9197 Form
19003 flammenabblasen 9203 Form- öder Kernhârte (f)
20007 Flammenemissionspektroskopie 21031 Form- und Lagetoleranzen (fpl)
(0 16059 Formalaldehyd(n)
12003 Flammenglühen (n)
6023 Formânderung (f)
12002 Flammhârten (n)
9206 Formarbeit (f)
9375 Flammofen(m)
9209 Formbarkeit (f)
21094 Flammpunkt (m)
9205 Formbett( n)
23331 Flaschenzug(m)
9206 Formen (n)
19100 Fleck
flecken 16155 Formen (n) mit blasen
10011
21009 Flecken (m) 16148 Formen (n) mit injektonaler Re-
aktion (f)
6080 Flexibilitât (t)
fliegende Sehere (1) 16157 Formen (n) mit Vakuumbeutel
10229
15074 Fliese (f) 16158 Formen (n) unter Vakuum
23005 Fliessbett (n), VVirbelbett (n) 9006 formen(n) in Fliesssand
6001 fliessen 9225 Formen(n) in selbsthârtendem
3001 Fliessen (n) Sandformstoff (m)
2002 Fliessenbündel(n) 16074 Formenblatt (n)
13002 fliessenes hartes Löt (n) 9205 Formherd (m)
9007 Fliessfâhigkeit(f) 9206 Formherstellung (1)
6003 Fliessgrenze (f) 9079 Formherstellung in der Formgru-
10002 Fliesslinien (f pl) be (f)
9108 Fliessvermögen (n) 9089 Formkasten (m)
23006 Fliessvermögen (n) 9193 Formkasten (m) mit Schoren
15043 Flint (m) 9207 Formmaschine (f)
15212 Flossglass (n) 9078 Formmaschine(f) mit Mehrfach-
7106 Flotation (1) verdichtung
9363 Flugasche (t) 9084 Formriss (m)
2001 Fluoreszenz (1) 9202 Formsand (m)
21003 Fluoroskopie (1) 9241 Formsandkontrolle (f)
16058 Fluorplastik(f) 9330 Formschrâge(f)
3001 Fluss (m) 13061 Formschvveissung (t)

582
15195 Formstein(m) 9021 Futter(n)
9260 Formstoffbinder(m) 21024 Fühler (m)
9026 Formteilung(f) 23115 Fühler (m)
9028 Formteilung(f) 9066 Führungskegel (m)
9208 form-und giesstechnische 10136 Führungsschlitten (m)
Werkstoffzugabe(f) am Modeli 23217 Führungsstift(m) mit Keilschlitz
(n) (m)
15157 Formungsvervahren (npl) der 13123 füllen
Keramik (1) 9231 Füllkoks(m)
15075 Forsterite (f) 9231 Füllkokssâule (f)
12009 fortschrittliche Alterung (f) 9105 Füllsand (m)
23165 Förderer (m) 6175 für unendliche wechsel-oder
20103 Fraktographie (f) 22085 GaAs
1107 Frank-Read Quelle (f) 15141 Gallertmasse (f)
11045 frasen 15142 gallertmasser Guss (m)
11043 Frâsmachine (f) 7021 Gallone (f)
11044 Frâsmesser (n) 18061 galvanische Serie (f)
11044 Frâswerkzeug (n) 19035 galvanisches Glühen (n)
11063 Fraswinkel (m) 19034 Galvanisierung (f)
4024 fraunhofere Diffraktion 20067 Gamma-Eisen (n)
2172 frei elektronischer Theorie (1) 23154 Gammastrahlen(m, pl)
10001 frei- form- Schmieden 8012 Gangart (f)
1069 freie Elektronen (pl.) 23394 Ganzzahl (f)
8157 freie Energie (f) 17015 Garn (n)
18055 freie Energie (f) der Aktivierung 9236 Garschaumgraphit (m)
(0 13049 Gas (n)-Wolfram (n)-Lichtbogen-
1063 freier Ausscheidungsbereich (m) schweissen (n)
20159 freier Ferrit (m) 13051 Gas(n)-Wolfram(n)-Lichtbogen-
20160 freier Kohlenstoffgehalt (m) punktschweissen (n)
16139 freier Wurzel (m) 13050 Gas(n)-Wolfram(n)-Lichtbogen-
8158 Freiheitsgrad (m) schneiden (n)
23103 freitragend 9151 Gasblasen (n)
8120 Fremdkörper (m) 20069 Gaschromatogralîe (f)
21067 Fremdstoff (m) 9037 Gasdruckspeiser (m)
1108 Frenkel-Defekte (pl) 9152 Gasdurchlâssigkeit (1)
10118 Fresenkschmieden (n) 9153 Gasdurchlâssigkeitmesser (m)
4025 fresnele Diffraktion 12041 Gaseinsatzverfahren (n)
23081 fressen 23157 gasen
21060 fressender Verschleiss (m) 23157 Gasentvvichlung (f)
7093 fritten 22087 Gaskoks (m)
23363 Fuchs(m) 23413 Gasreiniger(m)
9297 fugenlose Auskleidung (f) 19062 Gasschneidereinigung (f)
23152 Funktion (f) 13048 Gasschvveissen (n)
16070 Funktionsfâhigkeit (t) 23155 Gaus
9147 Furanharz (n) 9162 Gazal-Verfahren (n)
22084 Furfurylalkohol (m) 9365 geblasener Kern(m)
19147 Fusion (f) im Vakuum (n) 18063 geblastende Korrosion (1)
10007 Fussspindelpresse (1*) 22115 gebrannter Dolomit(m)

583
15165 gebrannter Kalk(m) 23063 Gerat (n)
15101 gebrannter Magnesit (in) 8187 gerichtete erstarrung(f)
15177 gebrannter Ton(m) 15105 gerinnen
12076 gebrochenes Hârten (n) 11048 Gerüst (n)
20025 gebundener Kohlenstoff (m) 23409 gesamt
23120 Gefâlle (n) 21124 Gesamtabbrand (m)
16079 gefaltete Kettenmodell (n) 20183 Gesamtkohlenstoff (m)
16082 gefaltete Plastikblattverformung 21125 Gesamtstrahlungspyrometer (n)
(f) 10116 geschlossenes Kaliper (n)
2187 Gefangenschaft (1) 10116 geschlossenes Walzen (n)
22029 gefeintes Gusseisen (n) 12075 geschmolzen
10242 geformt 13073 geschweisstes Metallprobe (f)
16136 gefranstes Kettenmodell (n) 10117 Gesenk (n)
12025 Gefügeausscheidung (t) 10112 Gesenkkissen (n)
23223 gegen 10112 Gesenkpolster (m)
23159 Gegendruck (m) 10065 Gesenkschmieden (n)
18015 Gegenkraft (t) 11057 gesenkskalpierend
10122 Gegenriegel (f) 10110 Gesenkspiel (n)
10222 Gegenschlaghanımer (m) 10111 Gesenkverlagerung (t)
1135 gegenteilen Raeumen (pl) 10111 Gesenkverschiebung (f)
1135 gegenteiler Raum (m) 1190 gespentische Linie (f)
18136 Gegenvvirkung (f) 9303 gespritzter Guss (m)
23314 Gehalt(m) 11048 GestalI (n)
2139 Gehause (n) 12030 gesteuerte Abkühlung (t)
9091 gehobene Oberkastenform (f) 19026 gestörtes Metali (n)
6042 gekerbte Probe (t) 15015 gesundheitliche Ware (1)
17011 gekleidet 20020 getrenntes Eutektikum (n)
17012 gekleidete Metalle (npl) 10242 gevvalzt
8080 gekoppelte Zone (t) 23276 Gewicht(n)
22196 gekörntes Metali (n) 8188 Gewichtsprozent (n)
23279 Gelenk (n) 5001 Gewichtsthermoanalyse (f)
23039 Gelingen (n) 11073 Gevvindebohrer (m)
15166 gelöschter kalk(m) 11101 Gevvindefraser (m)
20033 gelöster Kohlenstoff (m) 11090 Gewindeschneidebacken (m)
21126 Gemassigkeit (t) 11072 Gewindeschneidebohrer (m)
23224 Gemisch(n) 11133 Gewindewalzen(n)
1133 gemische Versetzung (1) 7065 Gewinnung (f)
16076 gemischter Guss (m) 23310 gevvöhnlich
14003 gemischtkompakt 20077 Ggraphit (m)
21023 Genauigkeit (1) 8090 Gibbs-freie Energie (f)
21038 Genauigkeit (1) 8085 Gibbs-Phasenregel (f)
22097 Generator gas(n) 23258 Gichtkübel(m)
9156 geometrischer Modül (m) 9114 Giebbett (n)
8069 geordneter Mischkristall (m) 9035 Giebsystem (n) mit Stufenan-
20111 gepolarisiertem Lichtmikroskop schnitten (m pl)
(n) 15059 giessbarer feuerfester Zement
12106 gepresste Dichte (t) (m)
23168 Geraesch (n) 9223 Giessbehalter (m)

584
13123 giessen 15035 glasbildende Oxid (1)
9102 Giessen(n) 18024 Glaselektrote (f)
9115 Giesserei (f) 15034 Glasfiber (f)
9118 Giessereibedarf (m) 15036 Glasformungsverfahrens (npl)
9115 Giessereibetrieb (m) 15033 glasig
9117 Giessereikoks (m) 15032 glasmodifizierende Oxid (f)
9119 Giessereiroheisen (n) 16135 Glass (n)-S
22066 Giessereiroheisen(n) für Temper- 16025 Glasumwandlungstemperatur (f)
guss (m) 15159 Glasur (f)
9118 Giessereistoffe (m pl) 19025 Glasurbrennung (1)
9144 Giessfilter (n) 19057 glâtten
9197 Giessform(f) 19118 glatten
9223 Giesshals (m) 8079 gleichachsig
9158 Giesslauf (m) 14010 gleichdrucke Kompression (f)
9350 Giesslöffel(m) 8016 gleiche Phase (f)
9350 Giesspfanne(f) 9025 gleiche Phase (f)
9109 Giesshalle (f) 23137 gleicheben
9199 Giessrahmen (m) 6238 gleichfârmige Dehnung (f pl)
9289 Giessschnauze (f) 8059 Gleichgewicht (n)
9111 Giessspannungen (f pl) 23101 Gleichgewicht (n)
9008 Giessspirale(f) 1073 Gleichgewichtsabstand (m)
9109 Giessstelle (f) 8147 Gleichgewichtsteilungkoeffizient
9334 Giesstiegel (m) mit Schlacken- (m)
stein (m) 8056 G leichgew ichts-Zustandsdia-
9346 Giesstrommel(f) gramm (n) von Eisen-Kohlenstoff
9182 Giessvorgang (m) (m)
9390 Giessystem(n) 13017 gleichrichter kontrollierte
9109 Giesshalle(f) Schvveissung (f)
22148 Gimmerschiefer(m) 23111 Gleichrichter(m)
1080 Gipfel (m), Spitze (f) 2042 Gleichung (f) von De Broglie
15003 Gips (m) 23136 gleichvvechselnde Linie (f)
15027 Gipsform (m) 23135 gleichzeitig
9012 Gips-Formverfahren (n) 6149 Gleitbânder (n pl)
1127 Gitter (n) 1137 Gleitebene (f)
1147 Gitterebene (f) 1136 Gleiten (n)
1130 Gitterkonstanten (f pl) 8189 Gleitflâchetechnik (1)
1130 Gitterparameter (fpl) 6148 Gleitlinie (f)
1023 Gitterplatz (m) 7102 Gliederbandförderer (m)
1131 Gitterplatz (m) 23410 Globethermometer(n)
9193 Gittersformkasten (m) 2102 Glühelektronenemission (t)
12058 Gitterstein (m) 1117 Glühelelektronenemission (f)
1128 Gitterstelle (f) 12133 Glühen(n)
1041 Gitterzelle (f) 21059 Glühfadenpyrometer (n)
19116 Glanzbildner (m) 12071 glühfrischen
19114 glanze Fertigung (f) 12132 Glühkiste(m)
19116 Glânzer (m) 12055 Glühkurve (f)
15030 Glas(n) 12131 Glühofen(m)
16047 Glas(n) E 12132 Glühtopf(m)

5 85
15184 Glühungsofen (m) 9091 grobgrat(m)
15185 Glühungspunlt (m) 6235 grobkÖrniger Bruch (m)
12135 Glühzwllinge (m pl) 16083 Grössefaktor (m)
16055 Glykol(m) 1192 Grund (m)
23164 Glykol(n) 19137 Grundemail (n)
22187 Gold (n) mit Normen (pl) 1193 Grundkraefte von Natur (n)
22013 Goldbeschichtung (t) 20012 Grundmasse (f)
22013 Goldgefüllt (m) 12004 Grundmetall (n)
22044 Gold-oder Silberbarren (m) 20011 Grundmetall (n)
6118 GP-Zonen (pl) 23166 Grundplatte(f)
15055 Grad (m) 23456 Grundrib(m)
23301 Grad(m) Kelvin(n) 22094 Grundstoff (m)
23120 Gradient (m) 23390 Grundzustand (m)
1014 Grammatom (n) 20068 Grübchenbruch (m), Waben-
Granatstein (m) bruch (m)
22086
graphisch 21135 Grünfâule (f)
23082
graphische Darstellung (t) 9381 Grünfestigkeit(f)
23076
9382 Grünsand(m), grüner Sand(m)
23080 graphische Darstellung (1)
6118 Guinier-Preston-Zonen (pl)
20080 Graphit(nı)-Typ(m)-b (m)
16091 Gummi (n)
20113 Graphitbarren (m)
16146 Gummi von Styrene-Butadine
12068 Graphitbilden (n)
16090 Gummi(m)
20078 Graphitbildung (f)
10145 Gummikissenverformung (f)
9214 Graphitgranulat (n)
16044 Guss(m)
12068 graphitieren
22182 Gusseisen (m) mit zusammenge-
19065 graphitische Korrosion (f) draengte Graphit (m)
22089 graphitischer Stahl (m) Gusseisen (n) mit Zwischenstu-
22040
9166 Graphitisierungsmittel (n) fengefüge (n)
20113 Graphitklumpen (m) 22062 Gusseisen(n)
20041 Graphitkugel(f) öder knötchen 22150 Gusseisen(n) für den Maschinen-
mit Ferrithof bau
9214 Graphitsand (m) 22136 Gusseisen(n) mit Kugelgraphit
9181 Graphitstabofen (m) (m)
22060 Graphitstaub(m) 22062 Gusseisen(n) zweiter Schmelzung
9067 Grat (m) (0
9047 Gratanschnitt (m) 20050 Gussgefüge (n)
9048 Gratanschnitt (m) 9067 Gussgrat (m)
22121 Grauguss(m) 12019 Gusskern (m)
8001 Gravitationseigerung (f) 11026 Gusslegierungswerkzeug (n)
23071 Greifer (m) (mit Fischmaulver- 7039 Gussschrott (m)
schluss) 9110 Gussspannungen (f pl)
7036 Greifvvinkel (m) 9112 Gussstück (n)
10096 Greifwinkel (m) 9255 Gürtel (m)
23020 Grenzfiâchenenergie (f) 1212 Habitusebene (t)
23365 Grenzschalter 6209 Haerte (f)
23366 Grenzschiemerung (t) 22207 halbberuhigter Stahl(m)
10177 Griess(m) 15094 halbdicker Ziegel (m)
6117 Griffithsche Theorie (1) 23453 halbes Leben (n)
20125 Grobgefüge (n) 8185 halbkoherente Schnittstelle (1)

586
9380 halbkontinuierliches Giessen (n) 17038 hartholze Bâume (mpl)
10043 halbkontinuierliches Walzwerk 13095 hartlöten
(n) 13045 Hartlöten (n) im Ofen (m)
2202 Halbleiter (m) 13096 Hartlötverbindung (f)
4028 Halbleiterlaser (m) 3063 Hartmagnete (f)
1211 Halbmesserverhâltnis (n) (für ein 11058 Hartmetallwerkzeuge (n, pl)
ionischer Festkörper) 19129 Hartschweissbeschichtung (f)
7054 Hall-Methode (f) 18071 Hârtungsbeschleuniger(m)
15087 Halloysite (f) 16132 Harz (n)
7054 Hall-Prozess (m) 23096 Haube(f)
18067 halogen 23066 Haubenofen(m)
9040 Haltetemperatur(f) 23388 Haubenofen(m)
11127 Haltevorrichtung (f) 9385 Haufensand(m)
22098 Hâmatit(m) 20011 Hauptbestandteil (m)
22099 Hâmatit(m) 1043 Hauptquantenzahl (f)
22099 Hâmatit-Roheisen(m) 9175 Hauptschmelze (f)
10091 Hammer (m) mit Luftziehen (n) 6028 Hauptspannungen (f pl)
23069 Hammermühle (f) 8107 Hauterstarrung (f)
10075 hâmmern 23141 Hebebock(m)
19056 Hâmmern (n) 8108 Hebelgesetz (n)
10032 Hammerschmieden (n) 17018 Hebelgesetz (n), Mischungsgesetz
10076 Hammerverformung (n)
10001 Hammorschieden 9228 Hebezange (f)
23126 Handhabung(f) 23331 Hebezeug(n)
16051 Handinstallierung(f) 16100 heilen
16142 Handvoll (f) 2183 heisse Ausstrahlung (f)
16137 hângend 2183 heisse Emission (1)
7055 Hansgirg-Methode (f) 9319 Heissfestigkeit (f)
7055 Hansgirg-Prozess (m) 9322 Heisspunkt (m)
18068 Haring-Zelle (f) 9318 Heissriss (m)
23424 harmonisch 9325 Heissriss (m)
16156 Harnstoff (m) 9320 Heisswindkupolofen (m)
9366 harnstoff-formaldehyd-Harz(n) 23444 Heizöl(n)
12110 Hârtbarkeit (f) 9181 Heizstabofen (m)
12111 Hârtbarkeitsprüfung (f) 15146 Heizung (f)
6020 Hârte (f) 20148 helles Feld (n)
6020 Hârte (f) als Eindringwiderstand 20046 Hellfeldbeleuchtung (f)
(m) 20149 hellfelde Abbildung (f)
6206 Hârte (1) nach dem Pendelprüf- 8092 Helmholtz freie Energie (f)
verfahren (n) 18095 hemmene Verbindung (f)
16088 hârten mit Schwefel (m) 18038 Hemmstoff (m)
6210 Hârteprüfung (f) 18105 Hemmstoff (m) für Polarisation
6044 Hârteprüfung (f) mit der (0
Doppeleindruckmethode(f) 9176 Herd (m)
12119 Hârteriss(m) 12018 Herd (m)
19130 hartes Chrom (n) 12052 Herd (m)
22180 Hartgusskies(m) 9002 Herdform (f)
22180 Hartgussschrot(m) 12134 Herdwagen(m)

5 87
23119 Herrscher (m) 17003 Honigwabe (f)
11008 Herstellung (f) mit Hilfe (f) des 6126 Hooke’sches Gesetz (n)
Komputers 6127 Hoop-Belastung (f)
19084 hervorholen 7057 Hoopes-Methode (f)
17013 Herzholz (n) 7057 Hoopes-Prozess (m)
2037 hetero Verbindung (1) 9052 Hornlaufanschnitt (m)
8018 heterogen 9321 Hot-Box-verfahren(n)
8019 heterogene Keimbildung (f) 6073 Höchstlast (f)
23012 hexade 22101 HSLA-Stahl (m)
1185 hexagonal dichteste Kugelpa- 1116 Hume-Rothery Regeln (pl)
ckung 7108 Hunderter (m)
9177 Hexamethylentetramin (n) 8130 Hüttenkoks (m)
23352 Hilfsstoff(m) 23051 Hüttenlegierung(f)
11047 hin- und herbevvegend 23051 Hüttenmetail(n)
9094 Hinterfüllschicht (0 2148 Hvbridisierung (1), Bandstruktur
23022 Hintergrund (m) (f)
10221 Hinterschneidung(f) 15170 Hvdratation
6240 Hin-und Herbiegeversuch (m) 15173 hydratationloss
22103 hitzebestandige Legierung (f) 15089 Hydrate (f)
22092 hitzebestandiges IVletall (n) 10188 hydraulische Presse (1)
6124 hiydrostatische Extrusion (m) 19068 Hydrierung (f)
11093 Hobelbank (f) 11050 hydrodynamische Bearbeitung (f)
11129 Hobelmaschine (f) 23370 hydrodynamische Schmierung (f)
11130 hobeln 23179 hydrolisch
11094 hobcln 15160 hydrolische Auswahlmaschine (t)
22210 hochfester Stahl(m) 15160 hydrolische Clone (1)
13122 hochfrequenze VViederstand- 18072 Hydrolyse (1)
schvveissung (t) 23379 Hydrometallurgie (t)
9393 Hochfrequenz-Induktionsofen(m) 10094 hydrostatische Extrüzion (n), hv-
23107 Hochfrequenztrockner(m) drostatische Verdrângung (1)
12128 Hochglühen (n) 23181 hydrostatische Schmierung (1)
7105 Hochhofen (m) 23180 hydrostatischer Druck(m)
22209 hochlegierter Stahl(m) 23305 Hygrometer(n)
9394 Hochofen-Ferrosilicum(n) 23304 hygroskopisch
8130 Hochofenkoks (m) 8015 Hyperkühlung (1)
13058 Hohleckschvveissen (n) 23434 hypothetisch
4010 Hohllinse (1) 6125 Hysterese (1)
11056 Holm (n) 3033 Hystereseverlust (m)
21088 Holografi e (f) 3032 Hysteresisschleife (f)
22002 Holz (n) 21044 IACS
20003 holzige Struktur (t) 9022 İmpfmittel (n)
8134 Holzkohlen-Roheisen (n) 9022 Impfstoff (m)
9284 Holzmehl (n) 7009 İmpfung (f)
23043 homogen 9133 Impragnierung (t)
8022 homogene Keimbildung (!) 1083 Impulsquantenzahl (f)
16151 Homopolvmere (1) 19096 Inchromierung (f)
19069 honen 23110 lndex(m)
19132 honen mit einer Flusssigkeit (t*) 11120 Index (n) der Schleifbarkeit (1)

588
18020 Indikator (f) 23262 inkristallin
9186 Induktionsofen (m) 23234 inner
9211 Induktionsrinnenofen (m) 6133 innere Reibung (f)
13059 Induktionsschvveissung (f) 2114 innere Schale (f)
9304 Indııktionstiegelofen (m) 1162 innermolekulare Bindung (f)
23252 Infraroterwarmung (f) 15001 inselstruktures Silikat (m)
20106 Infrarotspektroskopie (f) 19002 instrumentellische Analyse (f)
23253 Infrarotstrahlung (f) 2188 integrierter Schaltkreis (m)
2137 Infrarotstrahlungspyrometer (n) 20135 interdendritische Mikrolunker
23314 Inhalt(m) (m)
16020 Initiierung (f) 20132 interdendritische Seigerung (f)
10082 Innenbüchse (f) 20040 interdendritischer Graphit (m)
12019 Innenschicht (f) 18029 interdentritische Korrosion (f)
2152 Inversion(f) 6257 interkristalline Bruchebenen (f
1121 Ion (n) pl)
19075 lonbeschichtung (f) 18134 interkristalline Korrosion (f)
1122 Ionenbindung (f) 6256 interkristalliner Bruch (m)
2122 Ioneneinimpfung (1) 21118 interkristalliner Bruch(m)
1123 Ionenkristall (m) 6256 interkristalliner Spaltung (t)
2123 Ionenpolarisation (f) 20013 intermetallische Phase (f)
2124 lonisationsenergie (!) 18075 interne Energie (f)
1124 lonisationskammer (1) 18076 interne Oxydation (f)
19074 Ionplattierung (f) 1004 interpolation (f)
2146 Iorentz-Konstante (f) 8007 interstitielle Verbindungen (f pl)
23206 Iridium-Rhodium Thermoele- 8008 interstitieller Mischkristall (m)
ment (n) 21119 intrakristalliner Bruch (m)
9286 Irsid-Verfahren (n) 8020 invariantische Reaktion (f)
2200 Isolator (m), Nichtleiter (m) 18080 ionkonzentratione Zelle (f)
16071 Isomerie(f) 7049 isentropisch
20060 Isomorph (m) 7048 isomorphes Zustandsdiagramm
16053 Isotaktikstereoisomerie(f) (n)
1125 Isotope (n) 23139 isotherm
15198 Iyophile (f) 9140 isotherme Umwandlung (f)
15199 Iyophobe (f) 12039 isothermisches Vergüten (n)
8100 ideale Lösung (1) 6084 isotropisch
1173 idiomorpher Kristali (m) 23214 JouIe(n)-J
10224 im schmizdegesenk auspitzen 15049 Kachel (f)
23205 imaginâr 22176 Kaliumzyanid (n)
16069 imide Verknüpfung(f) 22124 Kalk(m)
18144 inaktive Anode (f) 22125 Kalkstein(m)
23449 inaktives Gas (n) 23214 Kalorie(f)-Kal
9101 indirekter Lichtbogenofen (m) 10196 Kaltanstauchen (n)
23419 indiziert 6057 Kaltauslagern (n)
23123 induktive Badbewegung(f) 12117 Kaltbehandlung (f)
2120 induktives Wârınen (n) 10196 Kaltblasen (n)
15135 ingenieurwesene Keramiken (fpl) 21110 Kaltbruch (m)
16065 injektionformen 6215 Kaltbrüchigkeit (f)
8175 inkoharente Schnittstelle (f) 10159 Kalteinsenken (n)

589
23373 kaltes Gelenk (n) 21058 Kathodenstrahlenoszillograph
16144 Kaltformen (n) (m)
10193 kaltgewalztes Blech (n) 18090 Kathodewirksamkeit (f)
19056 Kalthâmmern (n) 18089 kathodische Polarisation (f)
9338 kalthârtender Binder(m) 18091 kathodische Reinigung (f)
9171 Kalthârtung (f) 18088 kathodische Schicht (f)
9336 kaltkammer-Druckgiessmaschi- 18085 kathodischer Schutz (m)
ne(f) 18086 Katholyt (f)
13099 kaltpresse Schvveissung (f) 1121 Kation (n)
10195 Kaltpressen (n) 18092 Kation (n)
20164 Kaltprüfung (1) 2134 Katodlumineszenz(f)
13100 Kaltschweissung (t) 18116 Kavitation (f)
21109 Kaltschweissung (1) 21089 Kavitationsschaden (m)
10191 Kaltstrangpressen (n) 21007 Kegelfallpunkt(m)
19056 Kaltverfestigung (f) 13014 Kehle (f)
10194 Kaltverformung (1) 23216 Keil(m)
6216 Kaltverformungsspannung (t) 15097 keilförmiger Ziegelstein (m)
20164 Kaltversuchung (f) 9210 Keilprobe (f)
10192 Kaltwalzwerk (n) 1059 Keim (m)
22069 kaltzâher Stahlguss (m) 8042 Keim (m)
22105 Kalzium (n) 12019 Keim (m)
23096 Kaminhaube(l) 8044 Keimbildung (1)
10049 Kammermatrize (t) 8013 Keimkristall (m)
10167 Kammermatrize (1) 15153 Keramik (f)
15098 Kaolin (n) 15155 Keramikofen (m)
15099 Kaolinit (m) 10123 Keramikpulver (n)
2126 Kapazitât (f) 15154 keramische Bindung (f)
Kapazitât (f) 17037 Keramischematrixverbundwerk-
23364
stoffe (mpl)
23246 kapillar
9317 keramischer Kern (m)
23248 Kapillaritât (t)
15153 keramischer Stoff (m)
23247 Kapillarkraft (1)
9316 keramisches Formverfahren (n)
20099 Karbid (n)
15153 keramisches Material (n)
23220 Karbonisation (1)
15156 keramisches Schneidewerkzeug
12073 karbonisierende Flamme
(n)
12069 karbonitrieren 6043 Kerbbruchfestigkeit (f)
22110 Karbonvlpulver (n) 6041 Kerbduktilitât (f)
22111 Karborund(m) 6038 Kerbempfindlichkeit (f)
22111 Karborundum(n) 6269 Kerbempfindlichkeit (f)
10148 Kardanpresse (f) 6040 Kerbenschârfe (f)
23076 Karte (t) 6037 Kerbfestigkeit (f)
22128 Kartuschmessing (n) 6033 Kerbschlagbiegeversuch (m)
20066 Kassette (f) nach Charpy
21076 Kassette (f) 6184 Kerbschlagbiegeversuch (m) von
12086 kastenglühen Mesnager
9092 kastenloser Formblock (m) 6132 Kerbschlagversuch (m) von Izod
21005 katastrophischer Bruch (m) (0
18087 Kathode (1) 6039 Kerbsprödigkeit (f)
22113 Kathodenkupfer(n) 6270 Kerbwirkungszahl (f)

590
6037 Kerbzugfestigkeit (f) 20205 Knötchen (n)
9259 Kern (m) 20207 Knötchenförmig (f)
8045 Kernbildungsmittel (m) 20206 Knötchengraphit (m)
9260 Kernbinder (m) 10103 Knüppel (m)
9266 Kernblasmachine (f) 10129 Knüppellende (n)
9263 Kerneisen (n) 10144 Knüppelwalze (f)
17032 Kernfiber (f) 19088 Kobaltbeschichtung (f)
9265 Kernkasten (m) 23236 Koeffizient (m)
9261 Kernmarke (f) 3012 Koerzitivkraft (f)
9267 Kernöl (n) 23090 koflersche Heizbank (f)
9264 Kernsand (m) 1197 kohaerente Grenzflaeche (f)
14021 Kernstab (m) 12141 kohârente Ausscheidung (f)
9262 Kernstütze (f) 1195 Kohâsionsfestigkeit (f)
16165 Kettenkunsstoffe (m) 20186 koherente Strahlung (f)
15213 Kettesilikatestruktur (f) 22109 Kohlenmonoxyd (n)
22120 Kevlar (n) 9061 Kohlensâure-Erstarrungsverfah-
15115 Khrysolit (m) ren (n)
9221 Kielstapel (m) 22129 Kohlenstaub (m)
10177 Kies(m) 22162 Kohlenstaub (m)
15162 kieselerde 22157 Kohlenstaub(m)
22095 Kieselguhr(f) 20098 Kohlenstoffâquivalent (n) (KE)
23254 Kilogramm(n)-kg 17016 Kohlenstofffaser (f)
23255 kinematisch 17016 Kohlenstofffiber (f)
23256 kinetisch 23346 Kohlenstoffgehalt(m) des Kokses
9095 Kippgiessverfahren (n) 16075 Kohlenstoffkugels (fpl)
1091 Kippgrenze (f) 7062 Kohlenstoffpotential (n)
9071 Kippgussform (f) 22108 Kohlenstoffstahl (m)
9096 Kippofen (m) 9196 Kokille(f)
13003 Kippschvveissung (f) 22045 Kokilleneisen (n)
9356 kipptiegel Giessverfahren (n) 9195 Kokillengiessverfahren (n)
1143 Kirkendallseffekt (m) 9198 Kokillenschlichte (f)
15055 Klasse (f) 22126 Koks(m)
13114 Klebstoffe (mpl) 22127 Koksgrus(m)
9270 kleine Kernblasmachine (f) 10105 Kolben (m)
20114 kleine Kugel (f) 2028 Kollektor (m)
1066 Kleinwinkelgrenze (f) 2185 Kollektor (m)
20010 Kleinwinkelgrenze (f) 9240 Kollergang (m)
11138 Klemmhülse (f) 9240 Kollergang (m) mit feststehen-
1194 klettern dem Teller
23200 Klimatisierung(f) 20107 Kollimator (m)
23392 Klotz (m) 15008 kolloidaler Ton (m)
10123 Klotz (m) 23023 Kolloide(npl)
6022 knicken 23053 Kombination (f)
10055 knobbern 10044 Kombinationsgesenk (n)
22119 Knochen (n) 22041 kombiniertes Cyan (n)
6166 Knoop-Mikrohârte (t) 14031 Kompakt (m)
13034 Knopf(m) 23226 komplex, zusammengesetzt
23116 Knoten (m) 18083 komplexes Ion (n)

591
18084 k o m p lex ierter A g e n t (m ) 6089 k o n v e n t i o n e l l e D e h n u n g (f)
18084 k o m p lex ierter S t o f f ( m ) 6192 k o n v e n t i o n e l l e D e h n u n g (1)
18083 k o m p liz ie r te s lo n (n) 6232 k o n v e n t i o n e l l e K r i e c h g r e n z e (f)
9218 K o m p o g u s s (m ) 6191 k o n v e n t i o n e l l e S p a n n u n g (f)
8024 K o m p o n e n t e (1) 9155 kon v en tio n eller G ib sform gu ss-
23047 K o m p o n e n t e (1) v e r fa h r e n (n)
6214 K o m p r e s s i b i l i t â t (1) 4026 K o n v e rg e n c ew in k e l (m )
14029 K o n ı p r e s s i o n (f) 7024 K on verter (m )
16019 k o m p re ssio n sfo r m en 22052 K on verterstah l(m )
14030 K o m p r e s s io n s v e r h a lt n is (n) 18031 K o n z e n t r a t (n)
14028 K o m p r i m i e r b a r k e i t (1) 23102 K o n z e n t r a t i o n (1)

2138 K o n d en sa to r (m ) 15039 K o n z e n t r a t i o n (t) e i n e s N a t r i u m -

23269 K o n f i g u r a t i o n (t) silica ts

8077 k o n g r u e n t e U m v v a d l u n g (1) 1074 K o n z e n tr a tio n s g r a d ie n t (m )

8078 K o n g r u e n z s c h m e lz e n (n) 18032 k o n z e n t r a t i s e h e P o l a r i s a t i o n (1)

15109 k o n isch er M iseller (m ) 1044 K o o r d i n a t i o n s z a h l (f)

6134 K o n k a v b r u c h (m ) 11013 K o p f s c h r a u b e (f)

4010 K o n k a v elin se(f) 11076 kop ieren

8186 k o n k u r ie r e n d e s W a c h s t u m (n) 16084 K o p o lim e r (m )

5019 K o n s ta n ta n (n) 12095 k orbon itrieren

23347 K o n s t a n t e (1) 11098 k o rd eln

18030 K o n s t a n t e (1) d e r G l e i c h g e v v i c h t 15110 K o rd ierit (m )

(n) 20171 K o rn (n)

8027 k o n s t i t u t i o n e l l e U n t e r k ü h l u n g (1) 21120 K o r n f e i n u n g (f)

21123 K o n t a k t a b t a s t u n g (1) 9347 K orn fein u n g sm ittel(n )

19140 K o n t a k t b e s c h i c h t u n g (1*) 1187 K o r n g r e n z e (t)

18044 K o n t a k t k o r r o s i o n (t) 20172 K o r n g r e n z e (pl)

19140 K o n t a k t p l a t t i e r u n g (1) 21118 K o rn g re n z en b r u c h (m )

2182 K o n t a k t s p a n n u n g (t) 1188 K o r n g r e n z e n d i f f u s i o n (1)

6241 K o n t a n k e r m ü d u n g (t) 21121 K o r n g r e n z e n g l e i t u n g (f)

12123 k o n t i n u i e r l i c h e A u s s c h e i d ı ı n g (1) 18134 K o r n g r e n z e n k o r r o s i o n (f)

20170 k o n t i n u i e r l i c h e P h a s e (f) 21117 K o r n g r ö s s e (t)

10199 k o n t i n u i e r l i c h e W a l z s t r a s s e (f) 6234 K o r n g r ö s s e n v e r f e s t i g u n g (1)

2177 k o n tin u ierlich er L a ser (m ) 8045 K o rn v er fein e r u n g sm itte l (m )

10198 k o n tin u ierlich es Strangp ressen 12130 K o rn v v a ch stu m (n)
(n) 19089 K o r o d k o t e p r ü f u n g (1)
13102 k o n t i n u i r l i c h e S c h v v e i s s u n g (f) 1301 1 K o ro n a (m )
23227 K o n tr a st (m ) 18151 K orroion sstârk e(f)
21084 K o n t r o l l e (1) 18148 K o r r o s i o n (t)
23098 K o n t r o l l e (f) 18010 K o r r o s i o n (1) d e r A n o d e (1)
12142 K o n tro ller (m ) m it drei A u sd r u c k 19117 k o rro sio n sb estâ n d ig
(m ) 18153 K o r r o s i o n s e r n ı ü d u n g (f)
12030 k o n t r o l l i c r t e A b k ü h l u n g (1) 18082 K o r r o s i o n s m a t t i e r u n g (f)
8058 k o n t r o l l i e r t e E r s t a r r u n g (f) 18150 K o r r o s i o n s s p r ö d i g k e i t (f)
11075 K o n u sw in k e l (m ) 18151 K o r r o sio n s v e r z e ic h n is (n)
4003 K o n v e k s l i n s e (1) 18152 k o rrosiv
23397 K on vek tion (f) 15111 K o ru n d (m )
15076 k o n v e n t io n a lle K e r a m ik e n (fpl) 18100 K o u lo m ete r (m )

592
1171 kovalente Bindung (f) 12082 kritische Abkühlungsgeschwin-
15101 körniger Magnesit (m) digkeit (f)
15183 Körnung (f) 6172 kritische aufgelöste Schubspan-
23271 Kraftmessdose(f) nung (f)
9154 Kranımstock (m) 6173 kritische Dehnung (f)
23455 Kranlaufkatze(f) 8064 kritische Erstarrungsgeschwin-
13014 Krater (m) digkeit (f) des Gusseisens
13080 Kraterriss (m) 8125 kritische freie Energie (f)
9063 Krâtze (1) 6174 kritische Schubspannung (f)
9154 Krâtzer (m) 19091 kritische Stromdichte (f)
1126 k-Raum (m) 8126 kritische Temperatur (1)
23383 Kreisbahn(f) 8127 kritischer Halbmesser (m)
7040 Kreiselbrecher (m) 8124 kritischer Punkt (m)
15078 kreisförmig bewegender Mischer 8127 kritischer Radius (m)
(m) 23072 Krokodilschere(f)
3017 kreisförmiges Magnetfeld(n) 7069 Kroll- Methode (f)
9116 Kreislaufmaterial (n) 7069 Kroll-Prozess (m)
9116 Kreislaufstoffe (m pl) 10202 Krone (f)
11016 Kreisschere (1) 10132 Kröpfung (f)
16028 Kreuzverbindung(f) 23237 Krümmung (f)
6229 Kriechen (n) 22130 Kryolith(m)
6230 Kriechfestigkeit (f) 23061 Kryostat (m)
11106 Kriechschleifen (n) 16086 Krystallite (m)
6231 Kriechversuch (m) 1154 kubische Ebene (f)
6103 Kriechversuch (m) bis zum Bruch 1155 kubische Kristallstruktur (f)
9159 Kriesel (m) 22043 kubischer Bornitride (pl)
16087 Kristalbildung (f) 1221 kubischflâchenzentriert
1144 Kristali (m) 1113 Kubischraumzentriert (krz)
1146 Kristallachsen (pl) 23335 Kugelchen (n)
3038 Kristallanisotropieenergie (f) 20114 Kugelchen(n)
1145 Kristallebene (f) 6027 Kugeldruckversuch (m)
15117 kristallene Formungverfahren 20115 kugelförmig
(n) der Keramiken (fpl) 9164 kugelgraphitbildende Behand-
6171 kristalliner Bruch (m) lungen (fpl)
1150 Kristallisation (f) 21013 Kugelierung (f)
8042 Kristallisationskeim (m) 20115 kugelig
23263 Kristallographie (f) 20119 kugeliger Zementit (m)
1148 kristallographische Richtung (f) 10013 Kugelkalibrierung (f)
1149 kristallographischer Gleichwert 23345 Kugellager(n)
(m) 7020 Kugelmühle (f)
20100 Kristallseigerung (t) 10014 kugelpolieren
20108 Kristallsymmetrie (f) 23332 Kundangiesserei(f)
7044 Kristallwachstum (n) 16164 Kunsstoff (m)
8122 Kristallwachstum (n) 16104 Kunstsoffschweissen (n)
15118 Kristobalit (m) 16001 Kunststoff (m)
15210 Kristobalite (f) 7080 kupellieren
23322 Kriterium (n) 7081 Kupfer (n) mit Zusammenset-
23264 kritisch zung (f) von Kupferoxyd (n)

593
22023 Kupfer-Aluminium-Legierung(f) 11078 Laserstrahlbearbeitung (f)
9031 Kupferâquivalent (n) 11079 Laserstrahlschneiden (n)
22035 Kupfer-Blei-Legierung(f) 13081 Laserstrahlschweissung (f)
22132 Kupfer-chrom-Legierung(f) 10213 Lastspannung (f)
2016 Kupfer-Konstanten-Thermoele- 6045 Lattenmartensit (m)
ment (n) 20121 Laue-Methode (f)
22011 Kupfer-Nickel-Zink-Legierung 9158 Lauf (m)
(0 23162 Laufkran(m)
22032 Kupfersâure (1) 7091 Laugung (f)
22174 Kupfer-Zink-Legierung(f) 1156 Laves-Phasen (fpl)
22083 Kupfer-Zinn-BIei-Phosphour- 2180 Lavvinenspannung (f)
Legierung(f) 7071 LD-Verfahren (n)
22201 Kupfer-Zinn-Legierung(f) 20122 Ledeburit (m)
9251 Kupolofen (m) 1050 Leerebildungsenergie (f)
23239 Kupplung(f) 12014 Leereinsatzen (n)
10140 Kurbelpresse (f) 1048 Leerekonzentartion (n)
9307 Kustharzbinder (m) 12015 Leerenitrieren (n)
23013 Kübel(n) 1049 Leerewanderungsenergie (f)
9340 Kühlfeder(f) 1047 Leerstelle (f)
9057 Kühlkokille (f) 10087 Leerstelle (f) beim Walzen (n)
9340 Kühlrippe(f) 1051 Leerstellendiffusion (f)
12050 Kühlung (1) am Luft (n) 22004 legierter Stahl (m)
23049 künstlich 22005 legiertes Gusseisen (n)
23450 künstlich 8002 Legierung (f)
12144 künstliche Alterung(f) 9010 Legierungselemente (pl)
Warmauslagerung(f) 14002 Legierungspulver (n)
21132 künstliche Spur (1) 19001 Legierungsüberzug (m)
9377 künstlicher Sand(m) 15014 Lehm (n)
19098 Lackfarbe 15050 Lehmbildung (t)
19099 lackieren 9295 Lehmform (1)
6277 Ladungszelle (f) 9271 Lehre (f)
23013 Lager(n) 13053 leicht bedeckte Elektrote (f)
22116 Lagermetall(n) 22093 Leichtmetall (n)
20197 lamellar 9227 Leinöl (n)
20195 Lamelle (1) 18009 Leistungsfâhigkeit (f) der Anode
20196 Lamellengraphit (m) 2118 Leiter (m)
17020 Laminare (1) 2119 Leitfahigkeit (1)
17021 Lamına re verbundvverkstoffe 5018 Leitung (f)
(mpl) 2117 Leitungsband (n)
23349 Land (n) 19086 Leitwerkpolieren (n)
9157 landstreichere Elemente (pl) 1157 Lepta (pl)
9219 Lanzette (f) 10017 letzte Walzen (n)
19101 Lappung (f) 15128 Leucit (f)
21057 Lappung(0 2103 Licht (n)
2145 Laser (m) 2109 Licht (n) emittierte Diod (n) LED
21077 Laserlesart (1) 13007 Lichtbogenblasen (n)
11080 Laserscanningmessung (f) 13009 Lichtbogenhartlötung (f)
14020 Lasersintern (n) 8011 Lichtbogenofen (m)

594
13006 Lichtbogenscheiden (n) 8051 Lösungsmittel (n)
13005 Lichtbogenschweissen (n) 16030 Lösungspolimerisation
13063 Lichtbogenschweissen (n) mit be- 13083 Lötbarkeit (f)
deckter Elektrote (f) 13082 löten
13046 Lichtbogenschweissen (n) mit 6176 Lötsprödigkeit (f)
Schutzgas (n) 23174 Luft (f) und Weltraum
18040 Lichtbogenspritzung (f) 13054 Luft (m)- Acetylene(n)-Schwes-
13008 Lichtbogenzeit (f) sen (n)
2104 Lichtdiode (f) 13055 Luft (m)- Kohlenstoff (m) -Bo-
2110 lichtelektrische Elektronenemis- genschneiden (n)
sion (f) 12049 Luftabschreckung (f)
2112 lichtelektrischer Wiederstand 10206 Luftbiegegesenke (n)
(m) 15088 luftblaser Beton (m)
2108 Lichtlumine szenz(f) 23305 Luftfeuchtigkeitsmesser(m)
20083 Lichtmikroskop (n) 12048 Lufthârten (n)
2105 Lichtschwâchung (f) 9171 Lufthârtung (f)
17025 Lignin (n) 12047 Lufthârtungsstahl (m)
22138 Limonit(m) 9072 Luftkanal (m)
23112 linear 23170 Luftkanal(m)
20047 linear elastische Bruchmechanik Luftkern (m)
9194
(0 23176 Luftklassifikation (f)
2056 Linearbeschleuniger (m)
12046 Luftkonvektionsofen (m)
2033 lineare Atomdichte (f)
12050 Luftkühlung (f)
16039 lineare Polimere(pl)
9072 Luftpfeife (f)
3021 linearer Absorptionskoeffizient
(m) 23170 Luftpfeife(f)
1095 Linienbezeichnung für Elektro- 23173 Luftrevolver (m)
nenbindungen 22096 Luftstahl (m), gehaerteter StahI
1060 linienfârmige Fehler (mpl) (m) im Luft (f)
1061 Linienvektor (m) 9194 Luftstift (m)
20128 Linse (f) 23175 Luftung
8160 Liquidusflâche (f) 21040 Luftverunreinigung(f)
8160 Liquiduslinie (f) 2157 Lumineszens (f)
10248 locen (n) 8039 Lunker (m)
1072 Loch (n) 21079 Lusec (m)
17026 Loch (n) 20005 Lüdersbânder (n, pl)
2044 Lochbeweglichkeit (f), Elektro- 20029 Macrolunker (m)
nenbeweglichkeit (f) 23466 Magazin (n)
18117 Lochfrab (m) 9396 magerer Sand(m)
11020 Lochschneidewerkzeug (n) 3056 magnerostatische Energie (f)
6177 logoritmische Abnahme (f) 15129 Magnesia (f)
6263 lokalisierte Gleiten (n) 15130 Magnesit (f)
13056 Lökolben 22140 magnesiumgetrânkter Koks(m)
12120 Löschenglühung (f) 15129 Magnesiumoxid (n)
18028 lösen 3040 Magnetfeld (n)
11015 lösliches Öl (n) 3060 magnetische Edelerdlegierungen
8054 Löslichkeit (f) (fpl)
8050 Lösung (f) 3041 magnetische Empfindlichkeit(f)
12029 Lösungsglühen (n) 3054 magnetische Erregung (f)

5 95
3008 magnetische Feldkonstante(pl) 15068 Masche (f)
3054 magnetische Feldstârke (f) 15066 Maschenweite (f)
3053 magnetische Flussdichte(f) 22150 Maschinengusseisen(n)
3057 magnetische Hysterese (f) 23166 Maschinenrahmen(m)
3053 magnetische Induktion (0 9204 Maskenblasmaschine (f)
20131 magnetische Kernrezonans (f) 9189 Maskenform (m)
3042 magnetische Permeabilitât (f) 9190 Maskenformverfahren (n)
1159 magnetische Quantumzahlen 15055 Mass (n)
(fpl) 23057 Mass(n)
21081 magnetische Rissprüfung (f) 21014 Massbezeichnung (f)
3058 magnetische Wârmebehandlung 23276 Masse(f)
(0 8173 Massel (f)
3055 magnetischer Dipol (m) 22144 Massel(f)
3045 magnetischer Pol (m) 8167 Masselgrab (n)
3040 magnetisches Feld (n) 20120 Massenspektrometrie (f)
3046 magnetisches Moment (n) 16089 Massepolimerisation (f)
10158 magnetischwirksam Verformung 10151 massiv basische Herstellung (f)
(0 9271 Massstab (m)
3050 magnetisierende Kraft (f) 23321 Massstab (m)
3051 Magnetisierung (f) 21043 Masstoleranz (f)
3052 Magnetisierungskurve (f) 23126 Materialbewegung(f)
3049 magnetokristalline Anisotropie- 7095 matte
energie (t) 19043 mattes Ende (n)
2149 Magnetometer (n) 18082 Mattierung (t)
3044 Magnetostriktion (1) 8128 Maurer-Diagramm (n)
3043 magnetostriktive Energie (t) 3029 maximales Energieprodukt(f)
21081 Magnetpulverprüfung (1) 23130 maximisieren
23292 Magnetscheider(m) 23129 Maximum (n)
23292 Magnettrommel(f) 6179 MC-Quaid-Ehn-Versuch (m)
23293 Magnetventil(n) 2059 mebumformer
15139 mahlend 19103 mechanische Beschichtung (t)
20124 Makroâtzung (f) 6183 mechanische Eigenschaften (f pl)
20084 Makroaufnahme (f) 6183 mechanische Eigenschaften (f pl)
20123 Makroaufnahme (t) 6181 mechanische Hysterese (f)
20125 Makrogefüge (n) 14022 mechanische Legierung (f)
20125 Makrostruktur (f) 6182 mechanische Metallurgie (f)
16093 Maleiksâure (t) 6180 mechanische Prüfung (f)
9269 Mangandioxid (n) 20127 mechanisches Polieren (n)
22165 Manganhartstahl(m) 23285 Mechanismus (m)
21015 mangelhaft 10152 mechenische Verformung (t)
10149 Mannesmannsmethode (f) 2039 mehrfache Ausbreitung (t)
23038 Manometer(n) 2035 Mehrheitstrâger (m)
22055 Marine-Messing (n) 2036 Mehrheitstrâgerapparat (m)
20126 Martensit (m) 2038 mehrlagener Kondensator (m)
12037 Martensithârtung (t) 13020 mehrmalig positione Elektrote (f)
22142 martensitischer Stahl(m) 9296 mehrteiliges zerlegbares Modeli
12088 Martensitumwandlung (f) 10143 Mehrwalzwerk (n)
12089 Martensitalterung (t) 2034 mehrzahle Ausbreitung (f)

596
23295 Meile (f) 20133 Mikrolunker (m)
2147 Meissner-Effekt (m) 23294 Mikron (n)
16094 Melamin (n) 21082 Mikroradiografie (f)
22036 meliertes Gusseisen (n) 20135 Mikroschrumpfung (f)
23470 Membrane (f) 20132 Mikroseigerung
9059 Meniskus (m) 20136 Mikroskop (n)
16095 Mer (m) 6186 Mikrospannungen (f pl)
22174 Messing (n) 20137 Mikrostruktur (f)
19119 Messingbeschichtung (f) 16092 Milchshaft (f)
6199 Messlânge (f) 1160 Miller-Bravais Indizes (m,pl)
15131 Metakaolinit (m) 20138 Miller-Indizes (m, pl)
15158 metali- keramischer Werkstoff(m) 2014 Minderheitstrâger (m)
23290 Metall(n) 7051 Mineral (n)
23433 Metallfolie (f) 22139 Mineral(n)
19104 metallische Beschichtung (f) 7072 Mineralaufbereitung (f)
1158 metallische Bindung (f) 23131 Minimum (n)
9196 metallische Form (f) 23132 minimisieren
8129 metallisches Glas (n) 8110 Mischbarkeit (f)
19106 metallisieren 14013 mischen
14025 MetalI-Keramik-Werkstoff (m) 14015 mischen
20130 Metallkunde (f) 8112 Mischentropie (f)
23150 Metallkunde (1) 8114 Mischkristall (m)
17027 Metallmatrixverbundverkstoffe 12074 Mischkristallverfestigung (f)
(mpl) 23296 Mischmetall(n)
20129 Metallograph (m) 6145 Mischmodeausfall (m)
20130 Metallographie (f) 23225 Mischung (f)
22145 Metalloid (n) 23224 Mischung(f)
9328 metallostatischer Druck (m) 8111 Mischungsenthalpie (f)
2032 Metallpaarstreifen (m) 9049 Mischungstiegel (m)
10123 Metallpulver (n) 23121 Mittellinie (f)
10016 Metallschwamm (m) 9126 Mittellinien-Lunkerung (f)
19105 Metallspritzung (f) 6198 Mittelspannung (f)
23291 Metallurgie (f) 23138 mittig
15132 Metasilikat (n) 12099 mittlere Diffusionskoeffizent (m)
8184 metastabil 15137 mittlere Korngröbe (f)
22146 Methan (n) 9275 Modeli (n)
23117 Methode (1) 23325 Modeli (n)
23462 Methode (f) 9329 Modellabhebung (t)
12093 Mf-Temperatur (f) 9168 Modellausschmelzverfahren (n)
6185 Microfehlerstellenvereinigung (t) 9281 Modellausschmelzverfahren (n)
21083 Micum-Versuch (m) 9277 Modellbaugruppe (f)
22099 Migra-Eisen(n) 10217 Modellierung mit geschmolzenem
20134 Mikroâtzung (f) Draht(m)
20085 Mikroaufnahme (f) 9276 Modellplatte (f)
2209 Mikrochip (n) 9395 Modelsand(m)
20137 Mikrogefüge (n) 11046 moderne Bearbeitungsverfahren
6187 Mikrohârte (f) (pl)
6188 Mikrohârteprüfer (m) 9086 Modifikation (f)

597
15040 Modul(m) eines Natriumsilicats 19150 nasse Emaillierung (f)
23395 Modus (m) 19151 nasse Spritzung (f)
6189 Mohs-Skala (f) 9382 Nassgusssand(m)
23297 Mol (n) 22186 Natriumcarbonat(n)
2150 molekulare Polarisation (f) 15038 Natriumsilicat (n)
1161 Molekül (n) 9335 N atrium veredelung(f)
1163 Molekülkristall (m) 9099 Natursand (m)
23398 molliges İneinandergefügt (n) 6057 natürliche Alterung (f)
23298 Moment (n) 16038 natürlicher Gummi (m)
7077 Mond-Methode (t) 7078 natürlicher Klumpen (m)
7077 Mond-Prozess (m) 4014 Nd:YAG-Laser (m)
22149 Monel-Metall(n) 12115 nebelabschreck
4023 monochromatisches Licht (n) 18147 Nebenanode
1165 monoklinisch 23446 Nebenbereich (m)
16096 Monomer (m) 1119 Nebenquantumzahl,l
8131 monotektische Reaktion (1) 1093 Negatron (n)
20180 Monotropism (m) 9330 Neigung(f)
23067 Montage (1) 6192 nenndehnung (f)
23068 Montage (t) 6191 nennspannung (1)
23299 Monte-Carlo-Methoden (fpl) 16117 Neopren (n)
15133 Montmorillonit (m) 20004 netzartige Struktur (f)
23045 Morphologie (f) 1089 Netzebenenabstande (mpl)
23046 morphologisch 9169 netzfrequenzer Induktionsofen
20139 Mosaikstruktur (f) (m)
2151 Mottübergang (m) 9180 Netzmittel (n)
12094 Ms-Temperatur (f) 20140 Neumann-Band (n)
23250 Muffelofen(m) 22011 Neusilber(n)
15134 Mullit (m) 23448 neutrale Flamme (f)
6134 Muschelbruch (m) 15200 neutraler feuerfester Stoff(m)
22169 Münzensilber (n) 1210 Neutralitaet (f)
22187 Münzfuss (m) 1168 Neutron (n)
9085 Nabe (f) 6194 Neutronsprödigkeit (f)
20193 nach aussen hin \vachsende aus- 23307 Newton(n)-n
scheidung (f) 15136 Newtonsche Flussigkeit (f)
20201 nach innen wachsende Ausschei- 22054 Nichteisenmetalle(npl)
dung(f) 6062 nichtgleitfâhige Versetzung (f)
2158 Nachleuchten (n) 22006 nichtlegierter Stahl (m)
13019 nackte Elektrote (t) 8113 Nichtmischbarkeit (f)
8102 nadelförmig 18104 Nichtpolarisation (1)
20088 nadelförmige Ferritstahle (m pl) 22170 nichtrostender Stahl (m)
20087 nadelförmiges Ferrit (m) 8137 nichtstokiometrisch intermetalli-
8102 nadelig sche Verbindung (1)
8101 Nadeln (fpl) 19108 Nickelbeschichtung (f)
4025 NahefeldBeugung (t) 21070 Nickel-Chrom-Legierung (t) für
2203 nahezu freie Elektrontheorie (f) thermoelemente
1140 Nahordnung (1) 3061 Nickel-Eisen magnetische Legie-
13027 Nahtschvveissung (f) rungen (f pl)
10114 Napf(m) 18106 Nickelentfernung (t)

598
22015 Nickellegierung (f) für Thermo- 12060 Oberflâcheninduktionshârten (n)
elemente (npl) 23440 Oberflâchenreinigung (f)
9011 niederdruck-Kokillengiessver- 12078 Oberflâchenrisse (m pl)
fahren (n) 18157 Oberflachenspannung (f)
22068 niedrig kohlenstoffgehaltiger 21138 Oberflâchenzeichen (n)
Stahl (m) 9368 Oberkasten(m)
22067 niedriglegierter Stahlguss (m) 20075 Objektiv (n)
10173 Nieten (n) 20041 Ochsenauge(n)
13091 Nietverbindung (f) 23147 Ofen (m)
22154 Nitrat (n) 15155 Ofen (m) für Keramik (f)
22154 Nitrate (pl) 7067 Ofen (m) mit niedrigem Rumpf
22155 Nitrid (n) (m)
22156 Nitrid (n) 9233 Ofenansatz (m)
12096 nitrieren 9142 Ofenatmosphâre (f)
12042 Nitrieren (n) 23243 Ofengewölbe(n)
12114 nitrieren in der Flüssigkeit (f) 9315 Ofenreise (f)
12042 Nitrierhârtung (f) 23148 Ofenwiderstandselemente (n, pl)
16098 Nitrilgummi (m) 14011 offenbare Dichte (f)
10113 Nockenpresse (f) 15080 offenbare Porositât (f)
23016 nominal 9002 offene Form (f)
8132 Nomogramm (n) 16002 offene verarbeitende Gestaltung
21112 Norm (f) 16003 offene Walze(f)
8133 normale Seigerung (f) 9001 offener Speiser (m)
12097 Normalglühen (n) 23313 Ohmmeter(n)
15168 Normbaustein(m) 2154 Ohmsches Gesetz (n)
23008 Notsignal(n) 1170 Oktaederebene (f)
6193 Novolak (n) 22161 Olivin (m)
2153 n-type Störstellenhalbleiter (m) 6195 Olsen-Tiefungsversuch (m)
1169 Nucleon (n) 18101 opferne Anode (f)
2174 nulldimensionale Gitterfehler 18102 opferner Schutz (m)
(mpl) 23127 optimal
11010 numerisch gesteurte Maschine (f) 23128 optimisieren
11103 numerische Kontrolle (f) 4018 optisch
11103 numerische Überwachung (f) 4019 optische Achse (f)
22048 Nussbaum (m) 2106 optische Faser (f)
13121 Nutvvinkel (m) 10097 optische Herstellung (f)
16097 Nylon (n) 2113 optische Übertragung (f)
16106 Nylon (n) 21045 optisches Pyrometer (n)
6250 obere Streckgrenze (f) 19120 Orangenschaleneffekt (m)
23059 oberer Heizwert (m) 23289 Ordnung (f)
18156 oberflâchenaktive Substanz (f) 1021 Ordnungszahl (f)
19155 Oberflâchenbehandlung (f) 17028 organische Beschichtung (f)
1220 Oberflâchendefekte (pl) 20204 Orientierung (1)
1222 Oberflachendiffusion (f) 23315 Orsatapparat(m)
12064 Oberflâchenentkohlung (f) 15138 Orthosilikat (m)
19154 Oberflâchenfertigung (f) 14023 Osprey-Verfahren
12153 Oberflâchenhârten(n) 2167 Oszilloskop(f)
10246 Oberflâchenhautentfernung (f) 9288 oxidierende Atmosphâre (1)

5 99
18109 Oxyd (n) 8150 peritektische Reaktion (f)
19110 Oxydation (f) 8149 peritektische Umwamdlung (1)
18110 Oxydationsgeschwindigkeit (f) 9300 Perlit (m)
18111 Oxydationszahl (1) 20151 Perlit (in)
18111 Oxvdationsziffer (1) 22172 Permalloy (n)
18113 oxydierende Flamme (1) 2125 permanente Dipolbildung (f)
18112 oxydierende Reaktion (t) 3031 Permeabilitât (f)
18114 oxydierender Vertreter (m) 9152 Permeabilitât (1)
18114 oxvdierendes Mittel (n) 22172 Permlegierung (f)
13087 Oxygas (n)-Schneiden (n) 9301 Petrolkoks (m)
22159 Oxygenstahl(m) 1075 pfahle Figur(t)
13084 Oxyhvdrogen-Schweissung (1) 9350 Pfanne(f)
10218 Öffnungsweite (t) 9345 Pfannenrest (m)
12017 örtlich begrenztes Abschrecken 2127 Pforte(t)
(n) 20063 Phase (t)
12012 örtlich begrenztes Harten (n) 8083 Phasebereich (m)
9322 örtlich überhitzte (stark aufge- 8082 Phasenformen (n)
heizte) Stelle(f) 20064 Phasenkontrast (m)
12016 örtliche Ausscheidung (t) 8082 Phasenmorphologie (f)
2207 örtliches Elektron (n), lokales 8085 Phasenregel (1)
Elektron (n) 16056 Phenol(n)
2011 Packungfaktor(m) 16057 Phenolharz(n)
1079 Packungsfaktor (m) 19061 phosphatieren
10169 Paketvvalzung (1) 19061 Phosphatierung (1)
22114 Pappel (t) 20169 Phosphideutektikum (n)
1175 parallel 9146 Phosphidperle (1)
3005 paramagnetischer Werkstoff (m) 22080 Phosphor(n)
3006 Paramagnetismus (m) 22081 Phosphor(n)
19113 parkem 2158 Phosphoreszenz (f)
7084 Parkes-IVlethode (1) 22082 phosphorhaltiges Roheisen(n)
7084 Parkes-Prozess (m) 22081 Phosphortrager(m)
23333 Pascal(m)-pa 2107 Photoabdeckung (1)
18033 Passivierung (t) 10098 photochenıische Behandlung (1)
19042 Passivitât (f) 6131 Photoelastizitat (f)
8148 pastenförmiger Zustand (m) 4005 Photoleiter (m)
10035 patentierend 2111 Photolithografie (f), Lichtdruck
18142 Patina (t) (m)
7085 Pattinson-Methode (1) 2092 Photon (n)
7085 Pattinson-Prozess (m) 23191 Photozelle (t)
1176 Pauli-Fermi-Prinzip (n) 23190 photozellenes Pyrometer(n)
22212 Pech(n) 18120 ph-Wert (m)
11002 Pendelschleifmaschine (0 18121 ph-Wertmessgerât (n)
21034 Penetrationsnıittel (n) 23151 physikalische Eigenschaften (E
9273 penetrieren (des Metalls) pl)‘
22171 Periklas(m) 23150 physikalische Metallurgie (f)
1102 Periodensystem (n) 19060 physikalisches Dampfablagever-
23384 periodisch fahren (n)
8151 Peritektikum (n) 18060 physische Adsorption (f)

600
7086 Pidgeon-Methode (f) 4012 Polarisator (m)
7086 Pidgeon-Prozess (m) 4013 polarisierender Filter (m)
2159 piezoelektrisch 6203 Poldi-Kugelschlaghammer (m)
2160 piezoelektrische Effekt(m) 7090 polen
20152 Pikral 20110 Polfigur (f)
18122 Pilling-Bedworth Verhâltnis (n) 16105 Poliacrylonitril (m)
19058 Pinselplattieren (n) 16097 Poliamid (n)
23336 Pitotrohr(n) 16106 Poliamid (n)
23456 Plan(m) 16107 Polibutelynterephalate (m)
2004 planarer Feldeffekttransistor (m) 16117 Polichloropren (n)
2062 planarer zweipoliger Transistor 16118 Polichlorotrifluorethylen (n)
(m) 16108 Polidimethylsiloxane (n)
11135 plandrehen (n) 19086 polieren
10230 Planetenwalzwerk (n) 19118 polieren
10245 Planetenwalzwerk (n) 20150 polieren
11135 planfrâsen (n) 9224 Polierknopf (m)
11136 Planfrâswerkzeug (n) 9268 Polierschaufel (f)
11137 planschleifen (n) 16110 Polietherimide (f)
11009 Planung mit Komputerunter- 16111 Poliethylene (n)
stützt (f) 16112 Poliethyleneterephthalate (n)
18123 plasma lichtbogenes Abblasen (n) 16027 Poliizopren(m) cis-1,4
11095 Plasmabogenbearbeitung (f) 16116 Polikarbonat (n)
23337 Plasmalichtbogenofen(m) 16119 Polimer (m)
13093 Plasma-Lichtbogenschneiden (n) 16067 Polimerisation(f)
13092 Plasma-Lichtbogenschweissung 16123 Polimerisationsgrad (m)
(0 16121 Polimerisationsreaktionen (fpl)
2161 Plasmon (m) 16122 Polimerisationsverfahren (npl)
6266 plastiche Verformung (1) 16119 polimerisches Material (n)
16044 Plastikguss (m) 16004 Polimernetz (n)
16104 Plastikschweissung (1) 16124 Polimethylmethacrylat (n)
15023 plastisches Verhâltnis (n) von 23083 Polimorphie (f)
Bingham 16125 PolioxymethyIene (m)
15206 plastisch-flüssig 16113 PoliphenyIenoxid (n)
6267 Plastizitât (f) 16126 Polipropylen (n)
21095 Platin-Rhodium-Thermoelement 16127 Polistyren (n)
(n) 16128 Polisulfon (n)
10147 Platte (f) 16129 Politetrafluretyhlene (n)
22137 Platte (f) 16130 Polivinylchlorid (n)
19079 plattieren 23084 Polyeder (m)
19138 Plattierung (f) in der Tonne(t) 16109 Polyesterharzstoffen (pl)
19081 Plattierungsbereich (m) 16115 Polyisoprone (m)
23171 pneumatische Förderrinne(f) 8049 polykristallin
2162 pn-Grenzschicht 16119 Polymer (m)
23338 Poise (f) 23083 Polymorphie(f)
6202 Poissonsche Zahl (f) 16114 Polyphenylensulfid (n)
3039 Pol (m) 22088 Polystyrol (n)
2144 Polarisation (f) 9150 Poren (f pi)
18104 Polarisationhemmnis (n) 14012 Poren (fpl)

601
9163 Porositât (f) 6018 Prüfspitze (f)
15042 Porositâtsmessung (f) an han d der 21084 Prüfung (t)
Quecksilberseindringung (1) 21004 Prüfung (f) mit flüssig magneti-
23261 Portalkran(m) scher Partikel (pl)
15147 Porzellan (n) 23100 Prüfung(f)
1093 Positron (n) 6131 Prüfung(f) für Photoelastisitât(f)
1178 potanzielle Energie (1) 21080 Prüfung(f) mit magnetischer
18049 Potential der Eelektrote (1) Analyse (t)
8154 Potentialhindernis (n) 8182 pseudobinares System (n)
18125 Potentiometrie (t) 2165 p-typ Störstellenhalbleiter (m)
18126 Potentiometrie (t) 19097 Puderemaillierung (f)
1177 potenziell 18035 Puffer (m)
15148 Pottaschefelspat (n) 2199 pulsierter Laser(m)
1010 pozitive Oxidationsziffer (1) 13022 pulsiertes Lichtbogenschweissen
10190 Prâgung (f) (n)
9167 Prâzisionsguss (m) 14037 Pulver (n)
9168 Prâzisionsguss (m) 13110 Pulverbrennschneiden (n)
10090 Prâzisionsschmieden (n) 14041 Pulvereigenschaftsversuchen
17029 Precurser (m) (mpl)
10174 Presse (1) 14042 Pulverherstellung (t)
9327 Pressformmaschine (t) 23415 Pulverisitierung(f)
10176 Pressschmieden (n) 14039 Pulvermetallschmieden (n)
2021 Primaerelektron (n) 14040 Pulvermetallurgie (f)
20024 Primârgraphit (m) 20184 Pulvermethode (t)
8032 Primârkristall (m) 14038 Pulverwalzen (n)
23050 Primârluft(f) 12085 Pulverzementierung (f)
8031 Primârmischkristall (m) 2163 pumpen
8030 Primârphase (t) 1167 Punktdefekte (pl)
1208 primitive Zelle (1) 2174 Punktdefekte(pl)
20142 Probe (1) 1166 Punktgruppe (1)
9058 Probe (f) zur Messuııg der Veis- 13111 Punktschvveissen (n)
seinstrahlungstiefe (1) 13094 Punktschweissung (f)
21090 Probe(f) 23185 Pyrolyse (t)
9008 Probe(t) für das flissvermögen 7011 Pyrometallurgie (t)
21091 Probenahme (f) 23026 Pyrometer(n)
20042 Probitmethode (1) 15144 Pvrosilikat (m)
22177 Profil(n) 21054 Qualitât (1)
23447 Profil(n) 23309 qualitativ
13060 Projektionschvveissung (1) 19109 qualitative Analyse (t)
20094 Projektionsmikroskop (n) 21086 QuaIitâtskontrolle (t)
22178 Propan (n) 21055 Qualitâtsmerkmale (m, pl)
15149 Prophyllite (n) 23266 Quanten (n)
12098 proportionaler Kontroller (m) 23267 Quantenmechanik (t)
6196 Proportionalitâtsgrenze (f) 23308 quantitativ
1179 Proton (n) 19107 quantitative Analyse (f)
23201 Prototyp (m) 20141 quantitative Metallographie (t)
18070 Prozess(m) der Geschvvindig- 2140 Quantumsprung (m)
keitskontrollieren (n) 1151 Quantumzahlen (fpl)
6140 Prüfspannung (t) 1152 Quark (n)

602
15126 Quarz (m) 11011 Râumwerkzeug (n)
15127 Quarzit (m) 4021 Rayleighskriterium (m)
9256 Quarzsand (m) mit mittlerem bis 18135 Reaktant (n)
hohen tongehalt 18136 Reaktion (f)
8183 quasibinâres System (n) 18137 Reaktionsfâhigkeit (f)
20198 Quasilamellengraphit (m) 9352 Reaktionsgefây (n)
8067 quaterâre Legierung (f) 9352 Reaktör (m)
10074 quer 23010 Rechenregel (f), Algorithmus (m)
10079 quergegende Walze (f) 6112 Reckaltungssprödigkeit (f)
1110 Quergleitung (f) 7059 Reduktion (f)
10027 querschmieden 7060 Reduktionsmittel (n)
23018 Querschnitt (m) 7073 reduzieren von Magnesium (n)
23447 Querschnitt (m) 9185 reduzierende Atmosphâre (f)
1111 Querschnitt der Wechselwirkung 18079 Reduzierungsreaktion (f)
(f) 2201 Reflektion (f)
10028 querwalzen 20194 Reflektionswinkel (m)
10029 Querwalzerichter (m) 2201 Reflexion (f)
23400 Rad(n) 4027 Reflexionsverhâltnis (n)
10038 radialisches Ziehformen (n) 23242 Regelklappe(f)
15104 Radialziegelstein (m) 23118 regellos
18099 Radikal (n) 8156 regelloser Mischkristall (m)
21046 radioaktiv 23387 Regelscmieber(m)
21048 radioaktiver Indikator (m) 23098 Regelung(f)
21047 radioaktives Element (n) 9293 Regenerativgasofen (m)
21049 radioaktives Isotop (n) 9121 Regenerator (m)
23354 Radschleuder (f) 15203 Regenerierung (f)
10137 Ramme (f) 23318 Regler(m)
9150 randblasen 6151 Reibermüdung (f)
10124 Randdeformation 9244 Reibstelle (f)
10124 Randdehnung (f) 6228 Reibungskoeffizient (m)
12153 Randhârten(n) 13103 Reibungsschweissung (f)
23367 Randvvert (m) 23289 Reihe (f)
12063 Randzone (f) 19141 reinigen
23341 Rankinstempraturskala (f) 7104 Reinigung (f)
7063 Rast (m) 19141 Reinigung (f)
20173 Rasterelektronenmikroskop (n) 19139 Reinigung(f) in der Tonne(f)
20174 Rastertunneleffektmikroskop (n) 22056 Reinigungsmittel (n)
20038 Rastlinin (f, pl) 8009 Reinigungssalz (n)
23363 Rauchabzug(m) 19142 Reinigungstonne (f)
19121 Rauhigkeit (f) 7037 Reinmetall (n)
23426 Raum (m) 7041 Rekaleszenz (f)
15096 Raumdichte (f) 12148 Rekristallisation (f)
11012 râumen 12149 Rekristallisationstemperatur (f)
15096 Raumgewicht (n) 12150 Rekristailsationsglühen (n)
1199 Raumgitter (n) 9178 Rekuperator (m)
1198 Raumgruppe (f) 23029 relative Dichte(f)
2208 Raumladung (f) 23028 relative Feuchtigkeit(f)
23427 râumlich 6014 relativer Grössenfaktor (m)

603
3004 Remanenz (f) 23288 Rollentisch (m)
3008 Remanenz (f) 20155 Rosekriterium (n)
3035 Remanenz (f) 20079 Rosette (f)
16134 Resol (m) 20080 Rosettengraphit (m)
9020 Restelemente (n pl) 18118 Rost (m)
6008 Restspannung (f) 18119 Rostschutzmittel
11088 Revolverdrehbank (1) 10056 Rotationsgesenkdrüchmaschine
23343 Reynoldsche Zahl(l) (0
1134 reziprokes Gitter (n) 10224 Rotationsgesenkdrückmaschine
9299 Rheoguss (m) (0
23003 Rheologie(f) 23153 rotierender Umformer (m)
2166 Rheostat (m) 7066 Rotschlamm (m)
19124 Rhodiumbeschichtung (f) 23109 Röhrenwiderstandsofen (m)
1172 rhombisches System (n) 1207 Röntgendiffraktion (1)
21137 Richtplatte (1) 23192 Röntgendurchleuchtung(f)
21019 Riefen (fpl) 20190 Röntgenfluoreszenz (f)
10160 Riffelung (1) 20191 Röntgenfotoelektronspektrosko-
1115 Ringdiffusion (t) pie (f)
10089 Ringvvalzen (n) 23439 Röntgenröhre(f)
16029 Riss (m) 20192 Röntgenstrahlen (m, pl)
10237 Rissbildung (t) 11114 rundes Loch (n)
9339 Risse (f) beim Schrumpfen (n) 23208 Russ(m)
23344 Rittersrohr(n) 11128 Rückenharkewinkel (m)
6047 Ritzhârte (1) 6093 Rüekfederung (f)
6046 Ritzhârteprüfer (m) 7052 Rückgewinnung (1)
7088 Rochelle-Methode (1) 23160 Rückgewinnung(f)
7088 Rochelle-Prozess (m) 13026 Rücknahtschweissung (1)
6204 Rockwellharte (f) 6212 Rücksprunghârte (f)
6205 Rockwell-Oberflâchenhârteprü- 6211 Rücksprunghârteprüfer (m)
fung (f) 10220 Rückwartsstrackpressen (n)
8173 Rohblock (m) 2184 Rückwârts-Vorspannung (f)
22144 Rohblock(m) 23064 Rühren (n)
8152 Roheisen (n) 9217 Rührwerk(n)
9302 Roheisenmassel (1) 9312 Rüttelformmaschine (1)
15046 roher Backstein (m) 23211 Saal (m)
15046 roher Ziegel (m) 23249 Sack (m)
9187 Rohgussstück (n) 11123 Sâgeblatt (n)
10022 Rohrhohlgleitziehen (n) 11062 sâgen
23030 Rohrverbindestück (n) 22026 Salmiak(m)
10021 Rohrziehen (n) 12139 Salzbad(n)
10106 Rohstoff (m) 18141 Salzsprühversuch (m)
22094 Rohstoff (m) 2185 Sammler (m)
10127 Rohstück (n) 9239 Sand (m)
15096 Rohwichte (1) 9114 Sandbett (n)
23281 Rollenbahn(f) 15095 Sandkorngrösse (f)
23048 rollende Lage (f) 9241 Sandprüfung (f)
23345 Rollenlager(n) 9242 Sandschleuder (f)
10156 Rollenrichtmaschine (1) 9246 Sandslinger (m)

604
15122 Sandstein (m) 2047 Schaltplatte (f)
9245 Sandstrahlen (n) 5007 Schaltquant (m)
17035 Sandwich (m) 15177 Schamotte(f)
3022 Sâttigung (f) 15005 Schamottestein (m)
9044 Sâttigungsabstand (m) 15178 Schamottestein(m)
2058 Sâttigungsbereich (m) 15079 Schatten (m)
20049 Sâttigungsgrad (m) 23275 Schaufellader(m)
9044 Sâttigungsweite (f) 15100 Schaufelmischer (m)
3023 Sâttigungungsmagnetisierung (f) 23025 Schaukelförderer (m) n
23113 Satz(m) Zugseil(n)
7008 sâueres Verfahren (n) (Stahlher- 9310 Schaukelofen (m)
stellung) 12044 Schauloch (n)
22158 Sauerstoff (m) 9235 Schaum (m)
13088 Sauerstoffacetylen-Schneidbren- 15113 schaumbeseitigtes Mittel (n)
ner (m) 15114 schaumbildendes Mittel (n)
13086 Sauerstoffacetylen-Schw eiss- 16085 sehaııme Kunststoffe (mpl)
brenner (m) 16085 schaume Plastiks (fpl)
13085 Sauerstoffacetylen-Schweissung 9237 Schaumgibsformverfahren (n)
(0 9159 Schaumtrichter (m)
7071 Sauerstoffaufblasverfahren (n) 9122 scheinbare Versetzung(f)
7079 Sauerstofffrischen (n) 23078 Schema (n)
22159 sauerstoffgefrischter Stahl (m) 6157 Scherebaende (pl)
18107 sauerstoffkonzentrierte Zelle (1) 10003 Scheredrehen (n)
7076 Sauerstofflanze (f) 6157 Scheregruppen (pl)
22160 sauerstoffreies Kupfer (n) 10130 Scheren (n)
18108 Sauerstoffunzulânglichkeit (f) 6159 Scherezögernmuster (n)
8062 sâulenformiges Korn (n) 6153 Scherfestigkeit (f)
23024 Sâure (1) 6154 Scherversuch (m)
22033 saurebestândiges Gusseisen (n) 23389 Schicht (f)
18012 sâurebestânding 10120 schichten
18012 sâurefest 10082 Schichtplatte (f)
16036 Sâurepaar(n) 16081 Schichtung (f)
15010 saurer feuerfester Stoff (m) 23387 Schieberplatte(f)
7006 sâures Futter (n) 23240 schiebesitz (m)
15011 saures Oxid (n) 12061 Schiebofen (m)
9271 Schablone (1) 6120 Schiedsbarren (m)
9019 Schablonenformerei (n) 9063 Schlacke (f)
9342 Schablonierbrett(n) 9331 Schlackenfalle (f)
9097 Schachtofen (m) 9331 Schlackenfang (m)
12063 Schale (f) 9233 Schlackenkranz (m)
10225 Schâlen (n) 9234 Schlackenkranzbildung(f)
12138 Schalenbildung(f) 9065 Schlackenloch(n)
21102 Schallemissionsprüfung (1) 9154 Schlackenlöffel (m)
20039 Schallimpuls (m) 22049 Schlackenwolle (f)
21101 Schallprüfung (f) 15019 Schlackenzahl (f)
15190 Schallprüfung(f) 9064 Schlackenzeile(f)
23357 Schallschwingung(f) 15019 Schlackenziffer (f)
23380 Schallumlenkung(f) 6051 Schlagversuch (m)

6 05
7013 Şehlam m (m) 13033 Schmiedvebindung (f)
15044 Sehlamm (m) 23441 Schmierung (f)
9361 Schlamm(m) 23442 Schmierungsmittel (n)
7107 Sehlâmmen (n) 11101 Schneckenfrâser (m)
19158 Sehleifband (n) 15029 Schneckenstrangpresse (f)
11117 Sehleifempfindliehkeit (f) 11064 Schneidekante (f)
11115 Schleifen(n) 10130 Schneiden (n)
11118 Sehleifmasehine 13087 Schneiden (n) mit Sauerstoff (m)
11004 Sehleifmasehine (f) 10214 Schneiden (n) und Tragen (n)
19157 Sehleifpapier (n) 11066 Schneidflâche (f)
11116 Sehleifrisse (m pl) 11069 Schneidflüssigkeit (f)
11119 Sehleifstaub (m) 11067 Schneidgeschwindigkeit (f)
13016 Schleppenwinkel (m) 11068 Schneidkante (f)
9313 Sehleuderformguss (m) 11071 Schneidscheibe (f)
9379 Schleuderguy(m) mit Kernen 11070 Schneidvverkzeug (n)
9309 Sehleuderstrahlen (m) 11063 Schneidwinkel (m)
9198 Schlichte (f) 23334 sehnelle Verbrennung(f)
15027 Schlicker (m) 10093 sehneller Prototyp (m)
9098 Schlieren (f) 8093 Schnellerstarrung (f)
10238 Schlitzen (n) 8155 Schnellerstarrung durch Sprü-
13044 Schmelschweissen (n) hen (f)
14009 Schmelzatomizierung (f) 11065 Schnittiefe (f)
13118 sehmelzbare Elektrote (f) 11027 Schnittkante (f)
8072 Schmelzbereich (m) 1139 Schnittpunkt (m)
8076 Schmelzdrehen (n) 8006 Schnittstelle (f)
9134 Schmelze (f) 1181 Schottky-Defekte(pl)
9138 sehmelzen 20072 Schrâgbedâmpfung (f)
8075 Schmelzen (n) 11131 Schraube(f)
8072 Schmelzintervall (n) 1058 Schraubenachse (f)
21008 Schmelzkegel (m) 11132 Schraubengewinde(n)
9137 Schmelzleistung (f), Schmelzge- 1057 Schraubenversetzung (f)
schvvindigkeit (f) 16073 schrittweise Polimerisation (f)
8076 Schmelzschleppen (n) 10177 Schrot(n)
8074 Schmelztemperatur (t) 22102 Schrott (m)
8161 Schmelztemperatur (f) 23072 Schrottschere (f)
13042 Schmelztiefe (f) 2170 Schrödingersgleichung (f)
8153 Schmelztiegelmetallurgie (f) 11091 Schrubbwinkel (m)
8073 Schmelzwârme (f) 23062 Schrumpfsitz (m)
15209 Schmelzzement(m) 9060 Schrumpfung (f)
14009 Schmelzzerstellung (f) 10024 Schrumpfverformung (f)
13124 Schmezlschweissung (f) für Ober- 6156 Schub (m)
flâche (f) 9182 Schub (m)
6208 Schmidsches Gesetz (n) 6158 Schubmodul (m)
6061 Schmiedbarkeit (f) 6155 Schubspannung (f)
10062 Schmiedebarkeit (1) 23099 Schutzgasatmosphâre (f)
22064 Schmiedeeisen (n) 23187 Schutzrohr(n) für Thermoele-
22063 Schmiedelegierung (f) ment (n)
10061 Schmieden (n) 9188 Schülpe (f)

606
23457 S c h ü ttw in k e l(ın ) 10179 S ch w ing sch ere (f)
12080 schützendes O x id (n ) 2 3 4 08 S c h w in g u n g (f)
4006 S c h w â ch u n g (f) 18153 S c h w in g u n g s ris s k o rro s io n (f)
7 096 Schvvam m (m ) 20 2 02 S c h w in g u n g s s tre ife n (m , p l)
7 097 S c h w a m m e is e n (n ) 9353 S c h w itz k u g e l(f)
17031 s c h w a m m ig e Z e lle n s u b s ta n z (f) 13032 Scm ied n ah tsch w eissen (n )
16075 s c h w a rz des K o hlenstoffes 13033 Scm iedschw eissen (n )
9283 S c h w â rze (f) 60 0 7 S c n itts te lle n s c h e re b e la s tu n g (f)
21 0 93 s c h w a rze T e m p e r a tu r (f) 2 1 0 08 Seg erkegel (m )
12067 s c h w a rze W â rm e b e h a n d lu n g (f) 21100 Seg erkegel (m )
2 3 2 18 s c h w a rz e r K ö r p e r (m ) 18016 S eg reg atio n (f)
2 2 1 84 s c h w a rz e r T em p e rg u s s(m ) 12053 sehr schnelles A b s c h re c k e n (n )
19133 schw arzes E n d e (n ) bis R a u m te m p e r a tu r (f)

15079 schw arzes S te in in n e re (n ) 9222 seiden

21108 S c h w a rz lic h t (n ) 20093 s e id e n â h n lic h e r B ru c h (m )

23171 s c h w e b e b e ttfö rd e rrin n e (f) 18128 seifig w e rd e n

9 274 S ch w ebeschm elzen (n ) 8 017 S e ig e ru n g (f)
2 2 1 34 Sch w efel (m ) 20095 S e ite n a u fz ie h e r (m )

20112 S c h w e fe la b d ru c k (m ) 8192 s e itlic h e r K r is t a li (m )

92 5 7 S c h w e fe lk a p p e (f) 9374 s e itlic h e r S p e is e r(m )

13071 Schweissachse (f) 8191 seitliches W a c h s tu m (n )

13076 S c h w e is s b a rk e it (f) 61 6 5 S e k a n te n m o d u l (m )

13068 S chw eissbereich (m ) 2115 S e k u n d a e re le k tro n

13074 S c h w e is s d ra h t (m ) 2116 s e k u n d â re E m issio n (f)

13039 Sch w eisselektrote (f) 81 0 5 s e k u n d â re M is c h k ris ta ll (m )

13067 Schweissen (n ) 2 0 0 89 S e k u n d â rg ra p h it (m )

13031 Schvveissen (n ) ohne Z u s a tz (m ) 23199 S e k u n d â rlu ft(f)

13075 Schw eissferse (f) 1174 S e lb s td iffu s io n (f)

13070 S ch w e is s k lu m p e n (m ) 9173 selbsthârtend es B in d e m itte l (n )

18093 Sch w eissko rro sion (1) 13113 selbstkleb end e B in d u n g (f)

13069 S ch w eissn aht (f) 18139 selektiv la u g e n d

13072 Schw eissspannung (f) 7012 selektive F lo ta tio n (f)

13047 Schw eissung m it G a s fla m m e (f) 18138 selektive O x y d a tio n

13068 Schw eisszone (f) 19090 S e le k tiv k a th o d e (f)

6 054 Schvvellbelastung (f) 22151 seltente E rd e le m e n te (n , p l)

6 085 S ch w elle (f) 15164 S e lte rfe ld s p a t (f)

6 049 Schvvellenspannungen ( f p l) 2204 S e n d e r (m )

21115 S c h w e llu n g (f) 10181 S e n d z im ir-W a lz w e r k (n )

8001 S c h w e rg ew ic h ts e ig e ru n g (1) 10159 Ş e n k e n (n )

7 106 S c h w im m v e rfe h re n (n ) 21026 S e n s ib ilis ie ru n g (f)

9 060 Sch w ind m ass (n ) 23115 S e n s o r (m )

9 278 Sch w ind m ass (n ) 18048 S erie (f) e le k tro m o to ris c h e r K r a f t

6 096 S c h w in g b re ite (f) d e r S p a n n u n g (0

18132 serienm âssiges E le k tro te p o te n tia l
(f)
2 3 3 59 s c h w in g e r(m ) (n )
Schvvingfestigkeit (f) f ü r eine be- 6251 S h e re s p u re n (p l)
6 275
s tim m te W e c h s e l-o d e r S c h w e lle n - 10030 s h ie fw a lze n
za h l 15161 S ialo n (n )

607
15056 sich şenken tun g (f)
23371 S ic k e rn (n ) 61 0 4 S p a n n u n g -N u m m e r -K u r v e (f)
23122 S ie b (n ) 60 9 8 S p a n n u n g s a m p litu d e (f)
14018 Siebanalyse (t) 6101 S p a n n u n g s d e fe k tfa k to r (m )
15065 S iebanalyse (f) 6102 S p a n n u n g s -D e h n u n g s -D ia g ra m m
15065 S ie b a u s w e rtu n g (1) (n )
9144 S ie b k e rn (m ) 2050 S p a n n u n g s d u rc h s c h la g (m )

15067 S ie b n u m m e r (t) 6 095 S p a n n u n g s fe ld (n )

15069 S ie b z u z ü g lic h w e rt (m ) 12043 S p a n n u n g s fre ig lü h e n (n )

7092 S ie m e n s -M a rtin O fe n (m ) 6 100 S p a n n u n g s in te n s itâ ts fa k to r (m )

18129 Sieverts G esetz (n ) 6 099 S p a n n u n g s v e rh â ltn is (n )

20163 Sig m ap hase (f) 19067 S p a n n u n g s v e rm in d e r (m )

15163 s ilik a t 93 2 5 S p a n n u n g s w a rm ris s (m )

22183 S iliz iu m (n ) 19063 S p a n n u n g s w irk s a m k e it (f)

23 0 44 S im u la tio n (t), N a c h b ild u n g (f) 6097 S p a n n u n g s zu s ta n d (m )

7093 sin tern 11110 S p a n n u t(m )

14033 sintern 2 3 0 07 S p e ic h e r(m )

19143 sintern 9 324 speiser

14032 sin tern im F lu ssig keitsp h asezu - 90 4 5 S peiser (m )

stand (m ) 90 4 6 S p e is ere in s c h n ü ru n g (f)
14020 S in te rn m it L a s e r (m ) 90 4 6 S peiserhals (m )
14034 S in te rp u n k t (m ) 9042 Speisung (f)
9069 S ip ho ntiegel (m ) 1190 S p e k ta r llin ie (1)
23321 S k a la (f) 20 1 76 S p e k tr o g ra f (m )
2 3 265 S kizze (f) 2 0 1 79 S p e k tro m e te r (m )
6211 S klero sko p (n ) 18013 S p e k tro m e te r (m ) a to m is c h er A b -
6104 S -N -K u r v e (f) s o rp tio n (f)

2 2 186 S o d a (f) 2 0 1 78 S p e k tro s k o p (n )

12052 Sohle (f) 20177 S p e k tro s k o p ie (f)

15093 Sol (n ) 2 0 1 75 S p e k tru m (n )

8116 S o lidu sflâche (f) 2087 S p e rrb e re ic h (m )

8116 S o lid u s lin ie (t) 23 2 35 S p e rr m e ta ll (n )

8052 S o lvuslinie (1) 11089 spezifische E n e rg ie (t)

2 0 167 S o rb it (m ) 23 3 27 spezifische F es tig k e it (f)

16029 S p a lt(m ) 1129 spezifische G itte rv v a rm e (t*)

18065 S p a lte k t rrosio n (t) 3 062 spezifische P e r m e a b ilita t (f)

20081 S p a lte n s p u re n (fp l) 8 146 spezifische W â r m e k a p a z itâ t (f)

6 200 S p a ltu n g (f) 16101 spezifische Z u g fe s tig k e it (f)

11109 Span (m ) 2156 spezifischer W id e rs ta n d (m )

11113 s pan abh ebend e B e a rb e itu n g (t) 16102 spezifischer Z u g m o d u l (m )

11112 S p a n b a rk e it (f) 2 3 4 60 spezifisches G e w ic h t(n )

11111 S p a n b re c h e r (m ) 2 3 3 29 spezifisches M o d ü l (n )

23403 S p a n n m u s k e l (n ) 2 3 3 28 spezifisches V o lu m e n (n )

6002 S p a n n u n g (f) bei g es a m te r Y % 9 258 S p h â ro b ild u n g (f)

D e h n u n g (1) 2 2 1 36 S p h â ro g u s s (m )
6142 S p a n n u n g (f) bei z % b le ib e n d e 20114 S p h â ro id (f)
D e h n u n g (1) 20115 sph âro idisch
6094 S p a n n u n g (t), spezifische Belas- 20118 s p h âro idische A b le n k u n g (t)

608
20116 s p h â ro id is c h e r G r a p h it (m ) 22147 S ta h lg u s s (m ) m it h o h e r P e rm e a -
20117 s p h â ro id is c h e r P e r lit (m ) b ilitâ t (f)
9165 S p h â ro lith e n flo ta tio n (f) 8046 S ta h ls c h ro tt (m )
2 0 162 S p h e ro id (m ) 8 172 S ta h h v e rk s k o k ille (f)
1032 S p ie g e lb ild (n ) 91 7 5 S ta m m s c h m elze (f)
1209 Spiegelebene (f) 10175 S ta m p fe n (f)
22141 Sp iegeleisen (n) 93 6 0 S ta m p fe r (m )
23021 S p iel (n ) 92 9 7 S ta m p ffu tte r (m )
2 3 3 20 spieles In e in a n d e rg e fü g t (n ) 15061 S ta m p fm a s s e (f)
11092 S p ie lra u m (m ) 11118 S tâ n d e rs c h le ifm a s c h in e
1082 S p in (n ) 22051 Stange (f)
2 3 0 40 S p in d e l(f) 10243 S tan g esp u ren (p l)
10235 S p ind elpresse (f) 10247 S tan ze (f)
16048 spinnen 10248 stanzen
2 0 1 68 spin od ale S t r u k tu r (f) 10128 stanzen (n )
11084 spitzenloses S ch leifen (n ) 10175 S tan zen (n )
9 070 S p itz h a m m e r (m ) 1076 S ta p e lfe h le r (m )
15186 S p itz k e ils te in (m ) 1078 S ta p e lfo lg e (f)
11121 S p itzs tic h e l (m ) 93 8 7 S tapelg uss(m )
23 4 18 S p itz w e rte (f) 93 8 8 S tapelg uss(m )
2 1 072 S p itz z ir k e l (m ) 2 2 1 53 S tâ rk e (f)
23 2 44 spontane 9282 S tâ rk e b in d e r (m )
30 3 4 spontane M a g n e tis ie ru n g (f) 22 1 53 S tâ rk e m e h l(n )
9 306 Sprayguss (m ) 92 5 6 s tâ r k e r San d (m )
19122 s p ritze n d e F â rb u n g (f) 6147 S ta r r h e it (f)
21111 S p ritz k u g e l (f) 6219 statische E r m ü d u n g (f)
6114 spröde R is s a u s b re itu n g (f) 2 3 4 14 S ta u b a b s c h e id e r(m )
2 1 032 s p rö d e r B ru c h (m ) 2 3 4 13 S ta u b filte r(m )
6160 S p rö d ig k e it (f) 2 3 4 15 S ta u b h e rs te llu n g (f)
2 1 0 96 S p rü h d ü s e n w â s c h e r (m ) 10203 S tauch en (n )
13098 s p rü h e n 10204 S tau ch sch m ied en (n )
16131 s p rü h e n d e B ede c k u n g (f) 13104 Stauchschw eissen (n )
12107 S p rü h h â rte n (n ) 6086 S ta u c h v ers u c h (m )
18141 S p rü h n e b e lv e rs u c h (m ) 2 0 1 69 S te a d it (m )
2168 S p ule (f) 62 2 0 S te a d -S p rö d ig k e it (f)
2 3 353 S p ule (f) 11013 S te c k sc h ra u b e (f)
2 3 213 S p u re le n ıe n t (n ) 10139 S te g d o rn (m )
23133 S p u re n e le m e n t(n ) 23041 S te h z e it(f)
22051 Stab (m ) 61 4 6 S te ifh e it (f)
2 3 463 Stab (m ) 61 4 7 S te ifh e it (f)
12031 S ta b ilis ie ru n g s g lü h e n (n ) 9 015 steigendes G iessen (n )
10197 S ta c k e l-W a lz w e rk (n ) 18145 S te ig e r (m )
15169 S ta e a tite (f) 15195 S te in (m )
22 0 50 S ta h l (m ) 2 2 1 29 S te in k o h le n s ta u b (m )
10019 S ta h lb lo c k (m ) 8063 stengeliges G e fû g e (n )
22061 Stahlguss (m ) 8063 stengeliges S t r u k tu r (f)
22061 Stahlguss (m ) fü r a llg e m ein e 8062 S te n g e lk ris ta ll (m )
Z w e c k e (p l) 2 0 1 87 s tereog rap hische P ro je k tio n (1)

609
16153 S tereo iso m er (m ) 23161 S tre c k a u s ric h te n (n )
16149 S tereo iso m er (m ) m it S y n d io ta c - 6003 S tre c k g re n ze (f)
tik 10081 S tre c k zie h e n (n )
10146 S te re o lith o g ra p h ie (t) 2 3 3 48 S tre u u n g (f)
16152 stereospecifiche B e schleun iger 19125 S tro h sta u b (m )
(m ) 2003 S tro m d ic h te (f)
22 1 88 S te rlin g s ilb e r (n ) 2 194 S tro m e rz e u g e r (m ), G e n e r a to r
18149 S te u e ru n g s v e rfa h re n (n ) gegen (m )
K o rro s io n (f) 2 3 0 79 s tro m lin ie r Fluss (m )
2 3 167 S te u rs c h ra n k (m ) 13001 s tro m re d u z ie re n
9088 Stichlochspiess (m ) 5002 S tro m s ta e rk e (n )
9271 Stichm ass (n ) 13001 s tro m v e rrin g e rn
21090 S tic h p ro b e (f) 9050 S trö m u n g s v e re n g u n g (f)
9029 S ticksto ffb lasen (n ) 15086 S t r u k tu r (f) d e r R in g s ilik a te (f)
23419 s tim u lie rt 2 2 1 77 s tru k tu re lle K o n s tru k tio n (f)
2192 s tim u lie rte A u s s tra h lu n g (t) 15055 S tu fe (f)
2192 s tim u lie rte Em ission (f) 23391 S tu fe (f)
13003 Stirn schw eissun g (1) 18070 S tu fe (t) der G e s c h w in d ig k e its -
8 136 sto echio m etrisch in te rm e ta llis c h e hem m en (n )
V e rb in d u n g (1) 90 3 4 S tu fe n ein g u s s ka n a l (m )
23 3 76 stok 9 033 S tu fe n p ro b e (f)
2 3 377 stokessches G e s etz(n ) 1138 S tu fe n v e rs e tzu n g (f)
23052 S to k io m e trie (t) 12066 stufenvveise A lte r u n g (f)
10249 Stollen (n ) 9051 S tü rzg u s s (m )
9348 S to p fe n (m ) 16145 S ty re n e -A c r y lo n itrille San
9 358 S to p fe n s tan g e (f) 1002 S u b k o rn (m )
9 358 S to p fe n v e rs c h lu y (m ) 1012 S u b s titu tio n s d e fe k te (p l)
13015 Stossenschweissen (n ) 1051 S u b s titu tio n s d iffu s io n (f)
10031 Stossflâche (t) 1011 S u b s titu tio n s m is c h k ris ta ll (m )
23212 Stossofen(m ) 8004 S u b s tra t (t)
2132 S tö rs te lle n e rh a lb le ite r(m ) 22189 S ü lfa t (n )
4007 S tra h ld ic h te (t) 12122 S u lfîn is ie re n (n )
19023 S tra h lh â m m e rn (n ) 2 2 1 90 S u lp h id (n )
2 3 197 S tra h lro h r o fe n (n ı) 22191 S u lp h id (n )
4008 S tra h lu n g (t) 2 176 S u p e rle itfa h ig k e it (f)
4009 S tra h lu n g (1) 6226 S u p e rp la s tiz itâ t (f)
1118 S tra h lu n g s e n e rg ie (f) 2 3 2 29 Suspension (f)
23193 S tra h lu n g s p y ro m e te r(n ) 13107 sw itzenes L ö te n (n )
2 1 0 50 S tra h lu n g s s c h a d e n (m ) 23 0 32 s y m m eetrisch
23195 S tra h lu n g s te m p e ra tu r(f) 23031 S y m m e trie (t)
23 1 94 S tra h lu n g s w â rm e (f) 1038 S y m m e trie e le m e n t (n )
19023 S tra h lv e rfe s tig u n g (t) 17002 s y m m e trisc h e B esch ich tu n g (f)
9343 S tra n g g u s s (m ) 2 3 1 40 s y n c h ro n is ie r
10046 strangpressen 16068 synergistische L e g ie ru n g (f)
10047 Stran gp ressen (n ) 8163 syntektische R e a k tio n (f)
10050 strangpressen von H o h lp ro fîle n 18022 Synthese (f)
(p l) 16022 s y n th e tis ch e r G u m m i (m )
10120 s tra tific a tio n (1) 10182 s y n th e tis ch e r K a ltw a lz b le c h (m )

610
9 376 syn th e tis ch e r S a n d (m ) 22065 Tem pergu ss (m )
22206 synthetisches G usseisen(n) 1 2 1 36 T e m p e rk o h le (f)
2 2 2 06 synthetisches R o h e is e n (n ) 20082 T e m p e rk o h le (f)
21012 S y p to m (n ) 20206 T e m p e rk o h le (f)
23117 System (n ) 1 2 0 36 T e m p e rn (n )
2 3 0 75 T ab e lle (f) 12045 T e m p e rn (n ) d u rc h G ra p h itis ie -
7 098 T a k o n it (n ) re n (n )
15182 T a lk (m ) 1 5 189 te m p il-K u g e l(f)
19059 T a m p o n p o lie re n (n ) 1 8 156 Ten sid (n )
10042 T a n d e m w a lz e (f) 1 0 095 te rm o m e c h a n is c h e B e h a n d lu n g
62 3 6 T a n g e n te n m o d u l (m ) (0
9351 T a n g e n tia la n s c h n itt(m ) 8177 te rn â re L e g ie ru n g (f)

19021 T a n k s p a n n u n g (f) 8178 te rn â re s Z u s ta n d s d ia g ra m m (n )

9073 T a n n e n b a u m a n s c h n itt (m ) 19078 T e rn e (f)

23 2 49 Tasche (f) 1084 T e tra d e (f)

2 1 072 T a s te r (m ) 1085 T e tra e d e r

2 1 0 68 T au c h â tzlö s u n g (f) 20048 T e x tu r (1)

9081 T a u c h e n (n ) 6175 th eo retisch e D a u e rs w in g fe s tig -

9082 T au c h g lo c k e (f) k e it (f)

10105 T a u c h k o lb e n (m ) 23268 T h e o rie (f)

13109 ta u c h te u n te r P u lv e r (m )- 5014 th e rm is c h e A n a ly s e (f)

Schweissen (n ) 5015 th e rm is c h e A u s d e h n u n g (f)

15047 ta u e n e r P u n k t (m ) 5015 th e rm is c h e a u s d e h n u n g s za h le n ( f

15135 technische K e ra m ik e n (fp l) p l)

technische K e ra m ik e n (fp l) 5017 th e rm is c h e B e s tâ n d ig k e it (f)
15187
technische Z u s a m m e n h a ltfe s tig - 2 3 1 83 th e rm is c h e E n e rg ie (f)
6 239
k e it (f) 6130 th e rm is c h e E r m ü d u n g (f)

2 3 282 technisches M a t e r ia l (n ) 19071 th e rm is c h e F â r b u n g (f)

9 069 T e e k a n n e n tie g e l (m ) 61 2 9 th e rm is c h e S p a n n u n g (f)

11092 T e il (m ) 19070 th e rm is c h e S p ritz u n g (f)

12017 T eila b s c h re c k u n g (f) 80 9 5 th e rm is c h e r H a lte p u n k t (m )

8121 teile R e k ris ta llis a tio n (f) 15090 therm is c h e s A b b lâ tte r n (n )

12079 T e ilg lü h u n g (f) 2 173 T h e rm is to r (m )

2 1 093 T e ils tra h lu n g s te m p e ra tu r (f) 13108 Therm itschvveissen (n )

9 028 T e ilu n g s eb e n e (f) 11051 th e rm o c h e m is c h e B e a rb e itu n g (f)

90 2 6 T e ilu n g s lin ie (f) 23406 T h e r m o d y n a m ik (f)

1141 T e ilv e rs e tzu n g (f) 81 7 0 th e rm o d y n a m is c h e G esetze (p l)

17033 teilw eise v e rs tâ rk te V e rb u n d - 23301 th e rm o d y n a m is c h e T e m p e r a tu r
w e rk s to ffe (m p l) (0
2 2 1 97 T e llu riu m (n ) 6128 th e rm o e la s tis c h e r E ffe k t (m )

5 020 T e m p e r a tu r (1) 2101 th e rm o e le k tris c h e r E ffe k t (m )

5 024 T e m p e r a tu rg ra d ie n t (m ) 90 8 3 th e rm o e le k tris c h e s P y ro m e te r (n )

12057 T e m p e r a tu rle itz a h l (f) 23186 T h e rm o e le m e n t(n )

5023 T e m p e r a tu rr e g le r (m ) 7058 T h e rm o g ra p h ie (f)

5022 T e m p e ra tu rv e rte ilu n g 23026 T h e rm o m e te r (n )

2 3 4 67 T e m p e re tu rm e s s u n g (f) (h ö h e re 16063 T h e rm o p la s tik p o lim e r e (f)

T e m p e ra tu re n ) 23189 th e rm o p la s tis c h
12036 T e m p e rg lü h e n (n ) 16062 T h e rm o s e tp o lim e re (m p l)

611
92 2 0 T hixoguss (m ) 15211 T rid y m ite (f)
23231 th ix o tro p is c h 10233 T r io w a lz w e r k (n )
7100 T h o m a s b irn e (f) 81 7 9 T rip e lp u n k t (m )
22 1 98 T h o m a s ro h e is e n (n ) 15123 tro ck e n e G a lle rtm a s s e (f)
23011 tie fg e s te llte r In d e x (m ) 15124 tro cken es Pressen (n )
13021 T ie fh a r tlö te n (m ) 9252 T ro c k e n fe s tig k e it (1)
10034 T ie fz ie h e n (n ) 92 5 4 T ro c k e n o fe n (m )
10052 T ie fz ie h e n (n ) 9 253 T ro c k e n s a n d fo rm e n (n )
10115 T ie fzie h e n (n ) 9143 T ro c k e n v o rg a n g (m )
6139 T ie fz ie h p rü fu n g (t) 15054 tro c k n e n in d e r g e k o n tro llie rte
18124 T ie g e l (m ) F e u c h tig k e it (f)

93 8 6 T ie g e lk a m m e ro fe n (m ) 15125 tro c k n e n d

93 0 5 T ie g e lo fe n (m ) 23 2 70 T ro c k n e r(m )

9349 T ie g e lsc h e re (f) 9143 T ro c k n u n g (f)

2 2 1 75 T ie g e ls ta h l(m ) 9346 T ro m m e lp fa n n e (f)

9 228 T ie g e lzan g e (1) 2 0 1 85 T ro o s tit (m )

10150 Tischpresse (f) 2 3 093 T ro p fe n (m )

21043 T o le ra n zg re n ze (f) 23 0 95 T ro p fe n m e s s e r (m )

15106 Ton (m ) 2 3 0 94 T rö p fc h e n (n )

15004 T o n erd e (f) 92 6 8 T r u ffe l (1)

9004 T o n g e h a lt(m ) im F o rm s a n d nach 6243 T u k o n -H â r te p r ü fu n g (f)
dem a.f.s. P r ü fv e rfa h r e n 23451 tu n lic h
19139 T o n n e v e rfe rfa h re n (n ) 12140 T u n n e lo fe n (m )
23411 T o r r (m ) 10138 T ü r k e n k o p fw a lz e n ( f p l)
7099 to t gerostet 10106 T y p (m )
23323 to te r P u n k t (m ) 2 3 3 26 typisch
15045 to tg e b ra n n t 10025 U g in e -S e jo u r n e t-S tr a n g p r e s s e n
6066 toughness kic B ru c h z a h ig k e it kic (n )
9054 T ra g b ü g e l (m ) 22107 U lm e (f)
9054 T rageisen (n ) 23358 u ltra s c h a ll
8004 T râ g e r m a te ria l (n ) 21105 U ltra s c h a ll (m )
16147 tra g lic h e s F o rm e n (n ) 11104 U ltra s c h a llb e a rb e itu n g (f)

9349 T ra g s c h e re (f) 21104 U ltra s c h a llp rü fu n g (f)

6005 tra in ie re n 21106 U ltra s c h a llre in ig u n g (f)
6 010 tra in ie re n 13097 U ltra s c h a lis c h w e is su n g (f)
23 4 16 T ra n s fo r m a tö r (m ) 21105 U Itra s c h a Ilw e IIe (f)
2 186 T ra n s is to r (m ) 2 3 3 00 u ltra v io le tte S tra h lu n g (l)
23 1 26 T ra n s p o r t(m ) 1081 U m d re h u n g e n a c h s e (f)
9193 T ra v e rs e n k a s te n (m ) 15055 U m fa n g (m )
9 344 T re ib s te lle (f) 7024 U m fo r m e r (m )
6011 T re n n fe s tig k e it (t) 12084 u m g eb end
9027 T re n n m itte l (n ) 2 3 073 u m g eb end
11071 T re n n s c h e ib e (t) 21 0 22 U m g e b u n g (t)
10009 T re n n u n g s flâ c h e (f) 2 3 073 U m g eb u n g s (f)
1202 T ria d e (t) 16077 u m g e k e h rt
23 3 88 T rib o lo g ie (f) 9 354 u m g e k e h rte S e ig e ru n g (f)
10048 T ric h te rb ild u n g (1) 93 5 5 u m g e k e h rte r H a r tg u b (m )
15194 trid y m is c h 2 0 043 u m g ew a n d e ltes G e fü g e (n )

612
9102 U m giessen (n) 10240 ungenügendes F ü lle n (n )
16034 u m h e rs tre ic h e n d 16041 u n g esâttig te B in d u n g (f)
8171 u m k e h r b a r e r V o rg a n g (m ) 16043 u n g e s â ttig te r P o ly e s te r(m )
23143 U m k e h ru n g (f) 16042 ungesâttigtes M o le k ü l(n )
23144 U m k e h ru n g s a c h s e (1) 23399 u n ifo r m
6058 U m la u fb ie g e v e rs u c h (m ) 23145 u n iv e rs a l
23383 u m la u fe n d e W a n d e rtis c h e (m p l) 10059 u n iv e rs a le r S c h m ie d es ta n d (m )
23004 U m le n k u n g (f) 10125 U n iv e r s a lw a lz w e rk (n )
11022 U m ris s b e a rb e itu n g (f) 22108 u n le g ie rte r S ta h l (m )
10054 U m ris s v e rfo rm u n g (f) 21127 unpassend
2057 u m sch lan g 21114 U n s te tig k e it (f)
9383 U m sc h m e lze n m it A b s c h m e lze n - 1182 u n s te tig k e it e in e r V e rs etzu n g
d e r E le k tro te 19136 U n s te tig k e ite n (fp l)
9184 U m s c h m e lzle g ie ru n g (f) 13010 U n tâ tig k e its c h w e is s u n g (f)
19044 u m setzu ng e B e schichtu ng (f) 1015 u n te ra to m is c h
16150 u m w a n d -l,4 P o lyiso p ren , 10005 U n te ra u s a rb e itu n g (f)
tra n s -1 ,4 P o ly iso p re n
19087 u n te rb re c h e n d e S tro m p la ttie -
23416 U m w a n d le r (m ) ru n g (f)
2059 U m w a n d le r (m ) 6264 U n te r b r in g u n g (f)
8065 U m w a n d lu n g (f) 12077 u n te rb ro c h e n e A lte r u n g (f)
15202 U m vv a n d lu n g (f) ohne D iffu ssio n 9226 u n te rb ro c h e n e r Guss (m )
(0 6004 u n te re S tre c k g re n ze (f)
8165 U m w a n d lu n g s b e re ic h e (m p l) bei
7002 u n te re - u n d o bere B e a rb e itu n g (f)
a b k ü h lu n g
23306 u n te re r H e iz w e r t(m )
12035 u m w a n d lu n g s g e b u n d e n e P la s tizi-
ta t (f)
8139 u n te re u te k tis c h

8095 U m w a n d lu n g s p u n k t (m )
8143 u n te re u te k to id

12124 U m w a n d lu n g s s c h a u b ild (n ) fü r
22166 u n te re u te k to id e r S ta h l(m )

k o n tin u ie rlic h e a b k ü h lu n g 18154 U n te rflâ c h e k o rro s io n (f)

8066 U n ıw a n d lu n g s te m p e ra tu r (f) 9013 U n te rk a s te n (m )

12109 U m w a n d lu n g s te m p e ra tu re n ( f p l) 1002 U n te r k o r n (m )
von re in e m Eisen (n ) 12081 u n te rk ritis c h e s G lü h e n (n )
12020 U m w a n d lu n g s te m p e ra tu re n ( f p l) 8005 U n te r k ü h k u n g (f)
von S ta h l (m ) 8003 IJ n te rk ü h lu n g (f)
8091 U m w a n d lu n g s w â rm e (f) 11107 U n te rla g e (f)
23316 U m w e lt(f) 9014 U n te rs to p fe n tie g e l (m )
23316 U m w e ltb e d in g u n g e n (fp l) 20092 U n te r s tr u k tu r (f)
8169 U n a ry g le ic h g e w ic h ts d ia g ra m m 13024 U n te rs tü tz u n g s e rw â rm u n g (f)
9187 u n b ea rb e ite te s G ussstück (n ) 14008 U n te rw a n d e ru n g (f)
22118 u n b e ru h ig te r S ta h l(m ) 13101 U n te rw a s s e rs c h n e id b re n n e r (m )
8166 u n b e s c h râ n k te M is c h b a r k e it (f) 12126 u n u n te rb ro c h e n e A u ssch eid u ng
1039 U n b e s tim m th e its p rin z ip (n ) (0
23371 u n d ic h te S te lle (f) 9128 u n v o lls ta n d ig e F o r m fü llu n g (t)
12004 unedles M e ta li (n ) 12146 u n vo llstân d ig es H â r t e n ( n )
2083 unelastische A u s b re itu n g (t) 9127 u n v o lls tâ n d in g a u s g e lau fen e r
6078 unelastische V e r fo rm u n g (f) Guss
15046 u n g e b ra n n te r Z ie g e l (m ) 23425 u n zu s a m m e n h â n g e n d
21127 u n g eh ö rig 6009 Ü b e r a lte r u n g (f)
15165 u n g elö schter K a lk (m ) 15012 ü b e rb re n n e n

613
8141 ü b e re u te k tis c h 14016 v e rb u n d k o m p a k t
8 145 ü b e re u te k to id 22112 V e r b u n d s tr u k tu r (f)
22 1 68 ü b e re u te k to id e r S ta h l(m ) 17019 V e r b u n d w e rk s to ff (m )
23 1 58 Ü b e rg a n g (m ) 23060 V e rd a m p fu n g
8 088 Ü b e rg a n g s g itte r (n ) 9056 V e rd a m p fu n g (f)
1109 Ü b e rg a n g s m e ta ll (n ) 93 2 6 V e r d ic h tb a rk e it (f)
8 087 Ü b e rg a n g s p u n k t (m ) 23459 v e rd ic h te n
6088 Ü b e rg a n g s te m p e ra tu r (t) 9200 V e rd ic h te n (n ) des Sandes
6 088 Ü b ergan gszo ne (f) 2 3 0 35 V e r d ic h te r(m )
8181 Ü b e rh itz e n (n ) 23459 V e rd ic h tu n g (f)
12010 ü b e rh itz t 16162 V e rd ic h tu n g s k u n s s to ffe (p l)
12010 ü b e rh itz te 16033 v e rd re h e n d b ild e n
8 180 Ü b e rh itz u n g (f) 6 032 V e rd re h u n g (f)
9 048 Ü b e rla p p u n g s a n s c h n itt(m ) 15028 V e rd re h u n g s e x tru s io n (m )
9072 Ü b e r la u f (m ) an e in e r F o rm 23361 v e rd ü n n e L ö su n g (f)
8014 ü b e rs â ttig t 2 3 3 60 v e rd ü n n e n
2 3 1 05 ü b e rs p a n n t 2 3 3 62 V e rd ü n n u n g
1203 Ü b e r s tr u k tu r g itte r (n ) 9086 V e re d e ln (n )
2093 Ü b e rtra g u n g (f) 1 6 016 v e re d e ln te K o p o lim e r (m )
1189 Ü b e rtra g u n g s s y m m e trie (f) 23 4 62 V e rfa h re n (n )
91 9 9 Ü b e r w u r fr a h m e n (m ) 2 095 v e rfa lle n
9 370 V a k u u m e n tg a s s u n g (f) 80 1 0 v e rfe in e rn d
93 7 0 V a k u u m fe in e n (n ) 61 0 9 V e rfe s tig u n g (f)
9373 V a k u u m -F o r m v e rfa h r e n (n ) 61 3 8 V e rfe s tig u n g (f)
9372 V a k u u m in d u k tio n s s c h m e lz e n (n ) 6111 V e rfe s tig u n g s ex p o n e n t (m )
9 369 V a k u u m lic h tb o g e n s c h m e lze n (n ) 6110 V e rfe s tig u n g s g e s c h w in d ig k e it (f)
2 195 V a k u u m n iv e a u (n ) 61 3 7 V e rfe s tig u n g s k o e ffizie n t (m )
9384 V a k u u m o fe n (m ) m it selbstver- 10228 V e rfîrs tu n g (f)
ze h re n d e n E le k tro te n (fp l) 6061 V e r fo r m b a r k e it (f)
9371 V a k u u m s c h m e lz e n (n ) 10200 V e r fo r m b a r k e it (f)
1068 V a le n z (m ) 16159 V e rfo rm e n (n ) u n te r V a k u u m
1070 V a le n zb a n d (n ) 6023 V e rfo rm u n g (f)
1069 V a le n ze le k tro n e n 10201 V e r fo rm u n g (f)
1204 V an d e r W a a ls B in d u n g (f) 16120 V e rfo rm u n g (f) der P o lym ers
1205 Vegardsches G esetz (n ) (m p l)
23 4 36 V e n tu r ir o h r (n ) 10244 V e r fo rm u n g (1) m it d e r hohen G e -
19006 V e ra lu m in ie re n (n ) s c h w in d ig k e it (t)
2043 v e râ n d e rlic h e D ip o lb in d u n g e n 10012 V e rfo rm u n g s b â n d e r (n p l)
(fp l) 13013 V e rfo rm u n g s b in d u n g (f)
2015 V e r b in d e r (m ) 13013 V e rfo rm u n g s c h w eis s e n (n )
2063 V e rb in d u n g (f) 6107 V e rfo rm u n g s g e s c h w in d ig k e it (f)
8025 V e rb in d u n g (f) 6024 V e rfo rm u n g s z w illin g e (f)
21130 v e rb re n n e n 19006 V e rg e ld u n g (f)
18143 V e rb re n n u n g (t) 9 108 V e rg ie s s b a rk e it (f)
23273 V e rb re n n u n g s o fe n (m ) 2 3 2 07 V e rg rö s s e ru n g (f)
12018 V e rb re n n u n g s ra u m (m ) 7061 V e rh ü tte n (n )
13065 V e rb u n d e le k tro te (1) 16017 V e rk n ü p fu n g (t)
10015 V e rb u n d g e s e n k (n ) 17017 v e rk o h le n

614
19018 V e r k u p fe r u n g (f) 21021 V e rz u g (m )
6246 V e rlâ n e ru n g (f) 16032 V e rz w e ig u n g (f)
9389 V e r lâ n g e r te r S te ig k a n a l(m ) 10008 V e s te llb a r E in s te llb a r U n te rla g e
6247 V e rlâ n g e ru n g s m e s s g e râ t (n ) (1)
20161 V e r m ic u la r g r a p h it (m ) 23408 V ib r a t io n (f )
22203 V e r m ic u lit(n ı) 9359 V ib ra tio n s fo rm m a s c h in e (f)
13091 V e rn ie tu n g (f) 23408 V ib r ie r e n (n )
2129 v e rq u a tra t 6252 V ic k e rs h â rte (f)
15082 V e rs c h la c k u n g (f) d e r feu erfesten 9073 V ie lfa c h -S te ig a n s c h n itt (m )
S to ffe (m p l) 6060 v ie rp u n k te -B ie g e v e rs u c h (m )
15037 V e rs c h la c k u n g (f) 6059 v ie r p u n k te - D a u e r b ie g e v e r s u c h t
21136 Verschleiss (m ) (m )
23469 Verschleissen (n ) 10058 V ie rp u n k tp re s s e (f)
6006 V erschleissm aschine von A m s le r 8067 V ie rs to ffs y s te m e le g ie ru n g (f)
21018 V e rs c h m u tzu n g (f) 10060 V ie rw a lz e n g e rü s t (n )
7094 v e rs c h w in d e n e in e r E ig e n s c h a ft 16161 V in ilid e n k u n s s to ff (m )
(0 16160 V in y lk u n s s to ff (m )
11049 versenken
16005 viskoelastisch
15179 v e rsetzte F u g e n (fp l)
23002 V is k o s itâ t (f)
1026 V e rs etzu n g (f)
9106 V o llfo rm g ie s s v e rfa h re n (n )
6012 V ersetzu ng sb eug end (n )
23426 V o lu m e n (n )
1031 V e rs etzu n g sd ic h te (f)
2098 V o lu m e n a to m d ic h te (f)
1028 V e rs etzu n g se n e rg ie (f)
5008 V o lu m e n a u s d e h n u n g s k o e ffiz ie n t
1027 V e rs e tz u n g s m u ltip lik a tio n
(m )
1029 V e rs e tzu n g s rin g (m )
23037 V o lu m e n a u s d e h n u n g s k o e ffiz ie n t
1030 V ersetzu ng szeich en (n )
(m ) f ü r G ase (n p l)
19066 v e rs ilb e rn
1114 V o lu m e n d iffu s io n (f)
19066 V e rs ilb e ru n g (f)
6119 V o lu m e n m o d u l (m )
6115 V e rs p rö d u n g (f)
7082 von m it t le r e r S o rte (f)
16080 V e rs p rö d u n g (f)
12100 V o ra n la ss e n (n )
23468 V e r s tâ r k e r (m )
23257 v o rb e u g e n d e In s ta n d h a ltu n g (f)
19128 v e rs tre u e n
20090 v o r d e r gestreuen E le k tro n (n )
23100 V e rs u c h (m )
20147 v o re u te k to id e r B e s ta n d te il (m )
6144 Versuchslast (f)
10209 V o r fo r m (f)
16031 v e rtie fu n g s zie h e n
10162 V o rfo rm e n (n )
8120 V e ru n re in ig u n g (f)
10133 V o rfo rm g e b u n g (f)
21018 V e r u n re in ig u n g (f)
20101 V e rw a c h s u n g (f)
9291 V o rle g ie ru n g (f)

18078 V e rw a n d ts c h a ft (f)
13028 V o rn a h ts c h w e is s u n g (f)

21099 V e rw e ig e ru n g (f)
9294 V o rs c h ic h t (f)

23041 V e r w e ilz e it(f) 10236 V o rs c h m ie d e g e se n k (n )

21021 V e rw e rfu n g (f) 10211 V o rs c h m ie d e g ra v u r (t)

23407 v e rw irr e n 10210 V o rs c h m ie d e n (n )

13118 v e rz e h rb a re E le k tro te (f) 10212 V o rs c h m ie d e n (n )

23110 V e rze ic h n is (n ) 14024 v o rs in te rn

19034 v e rz in k e n 2018 V o rs p a n n u n g (f)

19036 V e rz in k u n g (t) 10099 V o rs p a n n u n g (f)

19077 v e rzin n e n 9292 V o r w â r m e r (m )
6087 v e rzö g ertes Fliessen (m ) 12101 V o rv v â rm u n g (f)

615
10066 V o rvvârtsstrang pressen (n ) 5011 W â rm e d u rc h g a n g s k o e ffiz ie n t(m )

2061 v o r w â rts , V o rs p a n n u n g (t) 5012 V V a rm e k a p a z ita t (f)

23 4 05 vorzugsw eise 50 1 6 W â rm e le itfa h ig k e it (f)
12127 v ö llig h a r t 5016 W a r m e le itz a h l(f)
6251 V -S p u re n (p l) 2 3 183 Y V â rm em e n g e (f)
23 4 04 W a a g e (f) 12056 VVarm eschock (m )
17003 W a b e (f) 5 009 W â rm e s tr o m (m )
23372 W a c h e (f) 5 010 W a rm e s tro m d ic h te (f)
9 279 W achsausschm elzen (n ) 22211 \v a rm fe s te r S ta h l(m )
12033 W achsen (n ) des Gusseisens 90 3 9 W a rm h a lte o fe n (m )
8038 W a c h s tu m (n ) 2 3 1 88 W a r m h a r te n d
13011 W a e rm e e in flu s s zo n e (f) 10186 w a r m -k a lt V e rfo rm e n (n )
2164 W a ffe l (f) 9323 W a r n ık a m m e r -D r u c k g ie s s m a -
6092 w a h re D e h n u n g (t) chine (1)
6091 w a h re S p a n n u n g (1) 9321 W a rm k a s te n v e r fa h re n (n )

20 1 88 W a lln e r -L in ie ıı (f, p l) 16140 W a rm k o m p re s s io n s fo rm e n (n )

10153 W a lz e (f) 16141 w a rm p la tte Schw eissung (f)

16003 W a lz e (f) f ü r G u m m i(m ) 10183 W a rm s tra n g p re s s e n (n )

10087 W a lz e d e fe k te (t) 10185 W a r m v e r fo r m u n g (f)

10086 W a lze n 10184 W a rm w a lz e n (n )

7074 W a lz e n b re c h e r (m ) 18133 w a s se ra rtig e K o rro s io n (f)
15207 W a lz e n m ü h le (t) 2 3 3 78 VV asserbruch (m )
13052 W alzensch w eissun g (t) 9341 W a s s e rg e k ü h lte r K u p o lo fe n (m )

13052 W a lz e n v e rb in d u n g (f) 15038 W asserglass (n )

10155 W a lzs c h m ied e n (n ) 15171 w asserlisch
10154 vvalzstrengpressen 15172 w asserscheü
10157 W a lz v e rfo r m u n g (1) 2 2 1 00 W a s s e rs to ff (m )
10083 W a lz w e rk (n ) 13057 W a s s e rs to ff (m )-L ic h tb o g e n -
10084 W a lz w e rk g e rü s t (n ) scheissen (n )

10085 W a lz w e rk g e rü s t (n ) 2 100 W a s s e rs to ffb in d u n g (f)

1112 W a n d e ru n g (f) 19068 VVasserstoffpassivierung (1)

19064 \V a n d e ru n g s z a h l (1) 2 1 042 W asserstoffsch ad en (m )

15053 W a n d le r (m ) 6123 VV assersto ffspröd igkeit (f) (des

w a rm g le ic h d ru c k e K o m p re s s io n K u p fe rs )
14026
14014 W a s s e rs to ffv e rlu s t (m )
(0
2 3 184 W a rm a ü b e rg a n g (m ) 21113 W a s s e rw a a g e (f)

12112 V V a rm b rü c h ig k e it (f) 2 3 4 35 W a ttm e te r (n )

19131 w a rm e e in ta u c h e n d e Beschich- 2 3 4 38 w a tt-w

tu n g (t) 10219 W echseld uo (n )
18074 vvârnıe e le k tro m o to ris c h e K ra ft 16046 >vechselhafter K o p o lim e r(m )
(0 6053 W ech selsp an n u n g en ( f p l)
14027 \v a rm e K o m p ressio n (1) 6233 YVechselspannungen ( f p l)
23183 W a r m e (f) 2 3 092 W e c h s e ls tro m (m )
16061 W â rm e a b le n k u n g s te m p e r a tu r (f) 23 2 30 W e c h s e lu m ric h te r(m )
15091 vvârm ebehandeltetes G la s (n ) 18037 w echselw eise İm m e rs io n s u n te r-
12054 V V â rm eb e h a n d lu n g (f) suchung (1)
5017 > \a rm e b e s tâ n d ig k e it (1) 6253 W e ib u lls m o d u l (m )
5010 W a rm e d u rc h flu s s z a h l (1) 15205 W e ic h e r (m )

616
12087 w e ic h g lü h e n 70 5 6 W in d fris c h e n (n )
12151 VVeichglühen (n ) 22052 W in d fris c h s ta h l(m )
12152 W e ic h g lü h u n g (f) 9170 W in d k a s te n (m )
17039 vveichholze B â u m e (m p l) 23430 W in d le itu n g (f)
13082 w e ic h lö te n 23 1 72 W in d m e n g e (f)
3 064 W e ic h m a g n e te (f) 2 3 4 28 Yvindm engen - ö d e r w in d d ru c k e s
2 2 0 68 W e ic h s ta h l (m ) M e s s g e râ t(n )
15022 weisse Sache (f) 23431 VVindm engen (n )
18021 w eisser R ost (m ) 91 7 0 V V in d rin g (m ) (eines K u p o lo fe n s )
2 2 0 38 w eisser T em pergu ss (m ) 21041 W in d s ic h tu n g (f)
8 036 W e is s e rs ta rru n g (f) 21036 W in k e l (m )
8 037 W e is s ers ta rtu n g s tie fe (f) 23001 V V inkelm esser (m )
2 2 0 37 weisses Gusseisen (n ) 2 0 0 02 w in k lig e Ö ffn u n g (f)
22 0 39 W e is s m e ta II (n ) 21001 V V in k lig k e it (f)
22173 VVeissm etall (n ) 15167 W ir b e l
1206 W eisszon e” ches G esetz (n ) 2 097 W ir b e ls tr o m (m )
23311 W e lle 2 1 033 W ir b e ls tr o m p r ü fu n g (f)
1064 W e lle n fu n k tio n (1) 2 3 1 63 W ir b e ls tr ö m u n g (f)
10241 W e lle n k a n te (f) 91 5 9 V V irblen (m )
2040 W e lle n la e n g e (f) 13120 V V irk s a m k e it (f) d e r A b la g e (f)
2041 W e lle n v e k to r (m ) 18009 W ir k s a m k e it (f) d e r A n o d e (t)
1065 W e lle n z a h l (f) 18005 W ir k u n g (f) d e r A n o d e
11017 W e llig k e it (f) 18001 W ir k u n g (1) des Bereiches
2 3 4 26 W e ltr a u m (m ) 2086 w irk u n k s v o lle M asse (m )
2 3 353 W e n d e l (f) 2 1 128 W o lfr a m -R h e n iu m T h e rm o e le -
9075 W e n d e p la tte (f) m e n t (n )
2 3 282 W e r k s to ff (m ) 15197 W o lIa s to n ite (f)
3063 W e rk s to ffe f ü r H a rtm a g n e te (f) 6 254 W ö h le r k u r v e (f)
2 3 284 W e rk s to ffîn g e n ie u rw e s e n (n ) 6 254 W ö h le rs c h a u b ild (n )
23283 W e rk s to ffw is s e n s c h a ft (f) 6 255 V V öh lerversııch (m )
22 1 94 W e rk z e u g s ta h l (m ) 23470 VV ürfel (m )
23431 w e ssg erât(n ) 90 5 5 W ü r m e r (m p l)
2198 W h eatsto n esch e B rü c k e (t) 13105 W ü rz e lö ffn u n g (t)
17032 W h is k e r (1) 61 9 7 x % D e h n g re n ze (f)
17932 W h is k e r (1) 6081 Youngsche M o d ü l (m )
23 1 08 W id e r s ta n d (m ) 6276 Y o u n g s m o d u l (m )
2054 W id e rs ta n d s p y ro m e te r (n ) 62 2 4 Z â h e rb ru c h (m )
2 0 1 89 w id m a n n s tâ tte n isc h e s G e fü g e (n ) 6242 Z â h ig k e it (f)
19055 w ie d e r fliessen 2 3 0 02 Z â h ig k e it(f) e in e r F lü s s ik e it (f)
9213 W ie d e r a u fk o h lu n g (f) 22205 Z â h k u p fe r (n )
2 3 1 60 W ie d e rg e w in n u n g (f) 1025 Z a h l von A v o g a d ro (f)
6265 w ie d e rh o lte S p a n n u n g e n ( f p l) 11023 Z a h n r a d (n )
14044 w ie d e rk o m p rim ie re n 11025 Z a h n r a d b e a rb e itu n g (f)
18034 w ie d e rsta n d is c h e P o la ris a tio n (f) 11024 Z a h n r a d -F e r tig u n g (n )
13029 W ie d e rs ta n d s c h w e is s u n g (1) 10135 Z a n g e n h a lte s te lle (f)
23431 W in d d r u c k (m ) 23209 Z e ic h e n (n ), S ig n al (n )
2 3 4 29 W in d d r u c k ( m ) 2 3 0 78 Z e ic h n u n g (f)
9364 W in d f o r m ( f) 23 3 42 Z e ic h n u n g (f)

617
2 0 1 09 Z eile n g e fü g e (n ), Fasergefüg e (n ) 8033 Z o n en s c h m e lze n (n )

12154 Z e it ( f) T e m p e r a tu r (f) U ım v a n d - 18001 Z o n e w ir k u n g (f)

lu n g ( f)- D ia g r a m m (n ) 12154 ZTU; Z e it ( f) T e m p e r a tu r(f)
5021 ze itlic h e r T e m p e r a tu r v e r la u f (m ) U m w a n d lu n g (f)- D ia g r a m m (n )
16138 Z e lls to ff (m ) 19082 Z u d e c k u n g s le is tu n g (f)
17036 Z e lls to ffk e tte (f) 6034 Z u g (m )
15048 Z e m e n t (m ) 2 3 0 70 Z u g (m )
12113 ze m e n tie re n in d e r F lü s s ig k e it (t) 2 3 363 Z u g (m )
15152 Z e m e n tie ru n g (1) 11092 Z u g a b e (1)
2 0 1 58 Z e m e n tit (m ) 23 2 45 zu g e h ö rig
22 2 08 Z e m e n tk u p fe r (n ) 6 035 Z u g fe s tig k e it (f)
9 076 Z e m e n ts a n d -F o rm v e rfa h re n (n ) 10036 Z u g u e fo rm u n g
2 085 Z e n e r-D io d e (f) 60 3 6 Z u g v e rs u c h (m )
11097 Z e n tr ie r b o h r e r (m ) 23331 Z u g w in d e (f)
23393 zen trisch 19032 zu m B lü h e n k o m m e n
11042 Z e r d r ü c k fo r m e n (n ) 10088 Z u n d e r (m )
6200 z e rfa lle n 10226 Z u n d e r (m ), Schlag (f)
14035 z e rfa lle n 10227 Z u n d e rg ru b e (f)
9161 Z e rfa lls n e ig u n g (t) 20071 Z u rü c k g e s tre u e n e le k tro n (n )
2 1 030 Z erfre s s en (n ) Zurückschvveissung (f)
2 1 0 99
6025 zerleg en Z u s a m m e n a rb e it (f)
2 3 202
18023 zerlegenes P o te n tia l (n )
23 2 04 Z u s a m m e n a rb e it (1)
15140 ze rp la tz e n d
2 3 203 z u s a m m e n a rb e ite n
11054 Z e r s p a n b a rk e it (t)
15192 zu s a m m e n b a lle n
11070 Z ers p a n n u n g s vv e rkze u g (n )
2 2 1 99 zu sa m m e n g e b a llte s K u p fe r (n )
15052 Z e r s p litte r (m )
6029 zu sam m en gesetzte Spannungen
7101 ze rs ta u b e n
( f p l)
15139 Z e rs ta u b e n (n )
2 3 4 17 Z u s a m m e n h a lt (m )
2 3 050 Z e r s ta u b e r lu ft(f)
23421 Z u s a m m e n h a n g (m )
2 3 339 Z e rs tâ u b u n g (f)
23 4 24 zu s a m m e n h â n g e n d
15051 z e rs tre u e n e r S to ff (m )
62 4 5 Z u s a m m e n h a n g s d e h n u n g (f)
23348 Z e rs tre u u n g (f)
6 245 Z u s a m m e n h a n g s tre n g u n g (t)
23 3 40 Z e r z ta u b e r (n ı)
8 025 Z u s a m m e n s e tzu n g (f)
21116 zestö ru n g sfreie P rü fu n g (f)
80 2 6 Z u s a m m e n s e tzu n g (f)
15195 Z ie g e l(m )
15112 Z u s a m m e n s e tzu n g (t)
10033 Z ie h b a r k e it (f)
16100 Z u s a m m e n s te llu n g (f)
10034 Z ie h e n (n )
23 2 33 Z u s a tz (m )
13016 Z ie h w in k e l (m )
13004 Z u s a tz b ild u n g (f)
9 055 Z in k w ü r m e r (m p l)
Z in n - A n tim o n -K u p f e r - L e g ie - 13019 Z u s a tz d ra h t (m )
22 0 34
ru n g ( 0 13043 zu s a tz k e rn te L ic h tb o g e n s c h w e is -

19078 Z in n b le i (n ) sung (1)

22 0 90 Z in n p e s t (f) 13030 Z u s a tz m e ta ll (n )

10141 Z ip fe lb ild u n g (f) 16050 Z u s a tz p o lim e re (m p l)

15214 Z ir k o n (n ) 23 2 33 Z u s a tz s to ff (m )
15215 Z ir k o n ia (n ) 16040 Z u s a z ts to ff(m )
9 397 Z ir k o n s a n d (m ) 18066 Z u s ta n d (m )
15214 Z ir k o n s ilic a t(n ) 8084 Z u s ta n d s d ia g ra m m (n )
2 025 Z o n e (f) 1086 Z u s ta n d s d ic h te (f)

618
8068 Z ustandsgrösse (p l) 9296 zw e ite ilig e s M o d e li (n )
8 060 Z u s ta n d s s c h a u b ild (n ) 1106 zw eites Ficksches G esetz (n )
9021 Z u s te llu n g (f) 10 1 00 z w e iu m k e h re n d e W a lz e (f)
6 244 Z u s tim m u m g (f) 1 7 008 Z w e iv e rb u n d m e ta lle (n p l)
15077 z u tre ffe n d e P o ro s itâ t (f) 1120 Z w illin g s g re n z e (f)
17010 z u tre ffe n d e teilw eise V e rb u n d - 6136 Z w illu n g s b ild u n g (f)
w e rk s to ffe (m p l) 90 8 0 Z w is c h e n b e h â lte r (m )
2 1 0 37 Z u v e rlâ s s ig k e it (f) 1008 Z w is c h e n g itte rd iffu s io n (f)
21131 Z ü n d p u n k t (m ) 1007 z w is c h e n g itte rfe h le r (m )
6 135 zw eiach sige S p a n n u n g (f) 12006 Z w is c h e n g lü h e n (n )
12059 Z w e ia u s d ru c k k o n tr o lle r (m ) 90 1 8 Z w is c h e n k a s te n (m )
12059 z w e ia u s d ru c k ü b e rw a c h e r (m ) 13004 Z w is c h e n la g e b ild u n g (f)
1 6 066 Z v v e ifu n k tio n â r (m ) 15031 zw is c h e n lie g en d e G la s o x id e (p l)
10101 z w e in ic h tu m k e h re n d e W a lz e (f) 1164 z w is c h e n m o le k u la re B in d u n g (f)
(n ) 2 0 0 13 Z w is c h en p h a s e (f)
19072 Z w e ip h a s e n re in ig ım g (f) 1005 z w is c h e n ra u m (m )
18027 zw e ip o lig e E le k tro te (f) 1006 Z w is c h e n ra u m (m )
3016 zw eipo lig es F e ld (n ) 1 8 035 Zvvischenspeicher (m )
12001 Z w e ip u n k tr e g le r (m ) 20 0 23 Z w is c h e n s tu fe n g e fü g e (n )
18077 zw e is eitig 12102 Z w is c h e n s tu fe n u m w a n d e ln
8103 Z w e is to ffle g ie ru n g (f) 12116 Z y a n h â r tu n g (f)
8 104 Z w e is to ffle g ie ru n g (f) 23074 zy k lis c h
23199 zw e ite L u f t ( f ) 23355 Z y k lo n (m )

619
11047 â m o u v e m e n t (m ) a lte r n a t if 22108 a c ie r (m ) au c a rb o n e (m )
2 3 012 â six axes (m p l) 22175 a c ie r (m ) au creuset (m )
7065 a b a tta g e (m ) 2 2 1 63 a c ie r (m ) a u s te n itiq u e
20 0 14 a b e r ra tio n (f) a s tig m a tiq u e 12047 a c ie r (m ) a u to tre m p a n t
20156 a b e r ra tio n (f) 70 1 7 a c ie r (m ) b asiq ue
2 0 153 a b e r ra tio n (f) c h ro m a tiq u e 7042 a c ie r (m ) calm e
20118 a b e r ra tio n (f) s p h e riq u e 70 1 4 a c ie r (m ) coiffe
2 3 4 69 a b la tio n (f) 22 0 52 a c ie r (m ) c o n v e rtiss e u r (m )
19015 a b r a s if 2 2 1 77 a c ie r (m ) de c o n s tru c tio n (f)
21061 a b ra s io n (f) 2 2 0 68 a c ie r (m ) dou x
6150 a b ra s iv ite (f) 22118 a c ie r (m ) effe rv e s c e n t
9 273 a b re u v a g e (m ) 22070 a c ie r (m ) e le c triq u e
19136 absences (fp l) 22167 a c ie r (m ) e utecto ıde
19134 a b s o rp tio n (f) 22067 a c ie r (m ) fa ib le m e n t a llie
4 022 a b s o rp tiv ite (f) 22078 a c ie r (m ) f e r r itiq u e
18071 a c c e le ra te u r (m ) 22209 a c ie r (m ) fo rte m e n t a llie
2 056 a c c e le ra te u r (m ) lin e a ire 2 2 0 89 a c ie r (m ) g ra p h itiq u e
6 264 a c c o m m o d a tio n (f) 22168 a c ie r (m ) h y p e re u te c to ıd e
2 3 2 39 a c c o u p le m e n t (m ) 22166 a c ie r (m ) h yp o e u te c to ıd e
9234 accrochage (m ) 22170 a c ie r (m ) in o x y d a b le
23 0 07 a c c u m u la te u r (m ) 22 1 42 a c ie r (m ) m a rte n s itiq u e
8102 a c ic u la ire 22061 a c ie r (m ) m o u le
23 0 24 acide (m ) 22061 a c ie r (m ) m o u le d ’ usage (m ) gene­
15025 acide (m ) b o riq u e ra l
16093 acide (m ) m a le iq u e 22211 a c ie r (m ) p o u r e m p lo i (m ) au x
92 4 9 a c id ite (f) ( d ’ un sable) te m p e ra tu re s (fp l) elevees
22101 a c ie r (m ) H S L A 22177 a c ie r (m ) p ro file
2 2 0 96 a c ie r (m ) tre m p a n t â l 'a i r (m ) 22207 a c ie r (m ) s e m i-c alm e
2 2 0 50 a c ie r (m ) 22207 a c ie r (m ) se m i-e ffe rv e s c en t
22210 a c ie r (m ) â h au te resistance (f) 12047 a c ie r (m ) tre m p a n t â l ’ a ir (m )
(m e c a n iq u e ) 22069 aciers (fp l) p o u r basses te m p e r a ­
2 2 1 59 a c ie r (m ) â l ’ oxygene (m ) tures (fp l)
22 1 94 a c ie r (m ) â o utils (m p l) 20088 aciers (m p l) â f e r r ite (f) a c ic u la ire
7007 a c ie r (m ) acide 22147 aciers (m p l) m ag n e tiq u e s
2 2 0 04 a c ie r (m ) a llie 22165 aciers (m p l) m oules a u sten itiq u es
2 2 0 06 a c ie r (m ) au c a rb o n e (m ) 2 2 0 03 a c ro lein e (f)

621
4 004 a c tiv a te u r (m ) 15192 ag g lo m e re (m )
18056 a c tiv a te u r (m ) 23065 a g ita te u r (m )
18052 a c tiv a tio n (f) 9217 a g ita te u r (m )
18057 a c tiv ite (f) 9 303 a g ita tio n (f) de la solu tio n (f) li-
18069 a c tiv ite (f) H e n r i q u id e dans le creuset (m )

18127 a c tiv ite (f) R a u lt 23064 a g ita tio n (f)

23423 a d a p ta b ilite (t) 9222 a g ita tio n (f) du b a in (m )

23422 a d a p ta tio n (f) 10126 a g ra fa g e (m )

23233 a d d itio n (f) 15057 a g re g a t (m )

18146 adh eren ce (t) 8101 a igu illes ( f p l)

8094 a d ia b a tiq ııe 3051 a im a n ta tio n (f)

6261 adoucissem ent (m ) p a r v ieillisse- 3008 a im a n ta tio n (f) re m a n e n te

m e n t (m ) 3030 a im a n ts (m p l) esd
18159 a d s o rp tio n (t) 23050 a ir (m ) p r im a ir e
18098 a d s o rp tio n (f) c h im iq u e 23199 a ir (m ) secondaire
18060 a d s o rp tio n (f) p h ysiq u e 10037 a jo u ra g e (m )
9242 a e ra te u r (m ) 23320 a ju s te m e n t (m ) avec je u (m )
2 3 1 75 a e ra tio n (1) 23398 a ju s te m e n t (m ) glissant
9243 a e re r un sable (m ) 23 0 62 a ju s te m e n t (m ) p a r fre tta g e (m )
23 1 77 aero b ie (m ) 10187 a ju s te m e n t (m ) avec s e rrag e (m )
23171 aeroglissiere (m ) 23240 a ju s te m e n t (m ) glissant
23 1 56 aerosol (m ) 23286 a ju ta g e (m )
23 1 74 a e ro s p a tia l 23008 a la rm e (1)
23 4 58 a ffa ib lis s e m e n t (m ) 15164 a lb ite (f)
8010 affin ag e (m ) 19004 a lc alin
7079 a ffin ag e (m ) â V oxygene (m ) p u r 2 2 0 84 alcool (m ) fu r fu r y liq u e
7056 affin ag e (m ) â l ’ a ir (m ) 1 6 010 alcools (m p l)
9130 affin ag e (m ) e le c tro !y tiq u e 16006 a ld e h y d e (m )
9370 a ffin ag e (m ) p a r le v id e (m ) 22 0 03 a ld e h y d e (m ) a c ry liq u e
2072 a ffin ite (f) d 'e le c tro n (m ) 23008 a le rte (f)
18078 a ffin ite (1) 11018 alesage (m )
12062 a ffo u ille m e n t (m ) 11100 alesage (m )
10237 a ffo u ille m e n t (m ) lo n g itu d in a l 11019 aleseuse (f)
22001 agate (t) 11019 aleseuse-fraiseuse (t)
18115 agent (m ) a n tic o rro s io n p a r p i- 11099 a le so ir (m )
qûres (fp l) 11108 a le so ir (m )
18115 agent (m ) a n tic o rro s io n selective 22008 A lG a A s
15051 agent (m ) de disp ersion (t) 23010 a lg o rith m e (m )
8 045 agent (m ) de g e rm in a tio n (t) 2 3 1 82 a lig n e m e n t (m )
9180 agent (m ) m o u illa n t 9 042 a lim e n ta tio n (f)
18114 agent (m ) o x y d a n t 16008 a lk y la tio n (f)
15205 agent (m ) p la s tifia n t 8103 a lliag e (m ) â d eu x phases (fp l)
18081 agen t (m ) se q u e stran t 14022 a llia g e (m ) m e c a n iq u e
18084 agent (m ) se q u e stran t c o m p le x a n t 8002 a lliag e (m )
18156 agent (m ) ta n s io a c tif 8104 a llia g e (m ) b in a ire
9 260 a g g lo m e ra n t (m ) 22039 a lliag e (m ) b la n c
15193 a g g lo m e ra tio n (f) 30 6 3 a lliag e (m ) d ’ a im a n t (m ) p e r m a -
2 3 274 a g g lo m e ra tio n (t) n en t

622
9 184 a llia g e (m ) de d eu x ie m e fusion (f) 22030 a m ia n te (m )
3064 a lliag e (m ) m a g n e tiq u e dou x 22031 a m ia n te -c im e n t (m )
8 067 a lliag e (m ) q u a te rn a ire 2 2 1 53 a m id o n (m )
22091 a llia g e (m ) re fra c ta ire 22025 a m m o n ia q u e (f)
22 1 03 a lliag e (m ) re s is tan t â la c h a le u r 80 9 9 a m o rp h e
(0 5002 a m p e re (m )
81 7 7 a llia g e (m ) te rn a ire 2010 a m p e re m e tre (m )
9291 a llia g e -m e re (m ) 15 1 28 a m p h ig e n e (m )
2 2 0 20 alliages (m p l) d ’ a lu m in iu m au 18077 a m p h o te re
zin c (m ) 23468 a m p lifîc a te u r (m )
22 0 18 alliages (m p l) d ’ a lu m in iu m (m ) 2094 a m p litu d e (f)
2 2 0 19 alliages (m p l) d ’ a lu m in iu m (m ) 6098 a m p litu d e ( f) de la c o n tra in te (f)
au c u iv re (m ) 23178 a n a e ro b ie (m )
22021 alliages (m p l) d ’ a lu m in iu m (m ) 19109 analyse ( f) q u a lita tiv e
au m a g n e s iu m (m )
1 9 107 analyse (f) q u a n tita tiv e
2 2 022 alliages (m p l) d ’ a lu m in iu m (m )
23086 analyse (f)
au s ilic iu m (m )
15065 analyse (f) g ra n u lo m e triq u e
2 2 063 alliages (m p l) façonnes
19002 analyse ( f) in s tru m e n ta le
2 2 053 alliages (m p l) fe rre u x
50 1 4 analyse (1) th e rm iq u e
2 2 063 alliages (m p l) forges
50 0 4 analyse (f) th e rm iq u e d iffe re n
3060 alliages (m p l) m ag netiqu es de
tielle
terre s (fp l) ra re s
5001 analyse (f) th e rm o g ra v im e tr iq u e
3019 alliages (m p l) m ag n etiq u es fe r-
23087 a n a ly s e u r (m )
c h ro m e -c o b a lt
20074 a n a ly s e u r (m ) d ’ im ages (fp l)
30 2 0 alliages (m p l) m ag n etiq u es fe r-s i-
23315 a n a ly s e u r (m ) d ’ O rs a t
lic iu m
23087 a nalyste (m )
3061 alliages (m p l) m ag n e tiq u e s n ic -
k e l-fe r 23088 a n a ly tiq u e

6 246 a llo n g e m e n t (m ) 22027 a n d a lo u s ite (f)

6 050 a llo n g e m e n t (m ) de s tric tio n (f) 62 7 8 a n e la s tic ite (f)

6141 a llo n g e m e n t (m ) re m a n e n t 13016 angle (m ) d 'in c lin a is o n (f)

6143 a llo n g e m e n t (m ) re m a n e n t (p o u r 4026 angle (m ) de con verg en ce (f)

çent) 20194 angle (m ) de re fle x io n (f)
6169 a llo n g e m e n t (m ) (p la s tiq u e ) apres 11091 ang le (m ) de c h a n fre in a g e (m )
ru p tu re (f) 11075 angle (m ) de cöne (m )
8081 a llo trio m o rp h e (f) 70 3 6 angle (m ) de c o n tac t (m )
1062 a llo tro p ie (f) 10096 angle (m ) de c o n tac t (m )
2 2 012 a ln iq u e (m ) 11063 ang le (m ) de coupe (f)
7001 a ls ife r (m ) 11128 angle (m ) de coupe (f) a r r ie r e
2 2 015 a lu m e l (m ) 11029 angle (m ) de coupe (f) a x ia l
15004 a lu m in e (f) 11001 angle (m ) de d ep o u ille (f)
2 2 0 76 a lu m in e (f) activee 11105 ang le (m ) de d ep o u ille (f) a x ia l
19006 a lu m in ia g e (m ) 1034 ang le (m ) de liaiso n (f)
2 2 0 16 a lu m in ite (f) 11077 ang le (m ) de p o in te (f)
2 2 0 17 a lu m in iu m (m ) 23457 ang le (m ) d ’ e b o u le m e n t (m )
7004 a lu m in o th e rm ie (f) 13121 angle (m ) d ’ o u v e rtu re (f)
2 2 0 24 a m a lg a m e (m ) 23014 angstrcem (m )
2 3 073 a m b ia n t 21001 a n g u la rite (f)
2 3 3 16 a m b ie n c e (f) 16013 a n ilin e (f)

623
1003 a n io n (m ) 11027 a r e t e (1) c o u p a n t e
1121 a n io n (m ) 11027 a r e t e (f) d e c o u p e (t)
1217 a n is o t r o p e 11068 a r e t e (1) d e c o u p e (f) f r o n t a le
23461 a n is o t r o p ie (f) 11068 a r e t e (t) t r a n c h a n t e
1029 a n n e a u (m ) 22188 a r g e n t ( m ) s t e r lin g
1 6 021 a n n e a u ( m ) d e b e n z e n e (m ) 22014 a r g e n t (m ) a u r if e r e
1115 a n n e a u (m ) d e d if f u s io n (f) 22169 a r g e n t (m ) d e m o n n a ie (f)
18003 a n o d e (1) 19066 a r g e n t a g e (m )
18147 a n o d e (t) a u x ilia ir e 19066 a r g e n t u r e (1)
18101 a n o d e (1*) d e p r o t e c t io n (1) 15106 a r g ile (1)
18144 a n o d e (f) in e r t e 9004 a r g ile (1) A .F .S .
1 8 101 a n o d e (t) p r o t e c t r ic e 9041 a r g ile ( 0 b e n t o n it i q u e
18101 a n o d e (1) s a c r if ie e 15008 a r g ile (1) c o ll o ı d a l e
19012 a n o d is a t io n (f) 15208 a r g ile (t) f ig u lin e
18062 a n o ly t e (1) 15013 a r g ile (f) r e f r a c t a ir e
18002 a n o ly t e (m ) 9263 a r m a t ü r e (f)
9054 a n s e (1) 16015 a r o m a t iq u e

3037 a n t i f e r r o m a g n e t is n ı e (m ) 10079 a r r a n g e m e n t (m ) 4c r o s s c o u n t r y ’

15113 a n t im o u s s e (m ) 8095 a r r e t (m ) t h e r m i q u e

16099 a n tio x v d a n t 23414 a r r e t o ir (m ) d e p o u s s ie r e s (f p l)

18115 a n t ip iq û r e (m ) 23022 a r r ie r e - p la n (m )

23431 a p p a r e il (m ) d e c o n t r ö le ( m ) d u 15015 a r t ic le s ( m p l) s a n it a ir e s
vent 23450 a r t if îc ie l
6203 a p p a r e il (m ) P o ld i d ' e s s a i (m ) d e 17001 a s p h a lt e (m )
d u r e t e (1) 21029 a s p ir a t io n (1)
10011 a p p a r it io n (1) d e t a c h e s (fp l) 23067 a s s e ın b la g e (m )
11112 a p t it u d e (1) au d e c o ll e t a g e (m ) 13077 a s s e m b la g e (m ) d ’a n g le (m )
10200 a p t it u d e (f) â la d e f o r m a t i o n (1) 23068 a s s e m b le r
p la s t iq u e 20015 a s t i g m a t i s m e (m )
9007 a p t it u d e (t) â r e c o u l e m e n t (m ) 23033 a s v m e t r iq u e
10033 a p t it u d e (f) a r e m b o u t i s s a g e (m ) 23374 a s y m p t o t iq u e
21071 a p t it u d e (t) â F u s a g e (m ) 23099 a t m o s p h e r e (t) c o n t r ö le e
13083 a p t it u d e (t) a u b r a s a g e (m ) 9288 a t m o s p h e r e (1) o x y d a n t e
9161 a p t it u d e (f) a u d e b o u r r a g e (m ) 9185 a t m o s p h e r e (f) r e d u c t r ic e
9209 a p t it u d e (1) a u m o u la g e (m ) 9142 a t m o s p h e r e (m )
14028 a p t it u d e (t) a u m o u la g e (m ) 2191 a t o n ıe (m ) e x c it e
9326 a p t it u d e (f) a u s e r r a g e (m ) 1013 a t o m e (m )
14028 a p t it u d e (1) a u s e r r a g e (m ) 2006 a t o m e s ( m p l) a c c e p t e u r s ( m p l)
10225 a r a s a g e (m ) 2131 a t o m e s ( m p l) d ’im p u r if ic a t io n (f)
11056 a r b r e (m ) 14009 a t o m i s a t i o n (f)
11085 a r b r e (m ) 9272 a t t a q u e (1)
23040 a r b r e ( m ) d e t r o u s s e a u (m ) 9392 a t t a q u e (1)
17038 a r b r e s ( m p l) d ’ u n b o is (m ) f o r t 20035 a t t a q u e (f) c h im iq u e
dur 9048 a t t a q u e (f) C o n n o r
17039 a r b r e s ( m p l) d ’u n b o is ( m ) t e n d r e 9047 a t t a q u e (1) e n b a v u r e (1)
11122 a r c (m ) d e c o n t a c t (m ) 9052 a t t a q u e (t) e n c o r n ic h o n (m )
12007 arcm , a r l, ar3, ar4, a r \ a r ” 9123 a t t a q u e (f) e n p lu ie (f)
23369 a r e o m e t r e (m ) 9073 a t t a q u e (f) e n r e m o n t e (f)

624
9035 a tta q u e (f) etagee 10012 bandes (fp l) de d e fo rm a tio n (f)
9298 a tta q u e (f) p la te m u ltip le 61 4 9 bandes (fp l) de glissem ent (m )
9351 a tta q u e (f) ta n g e n tie lle 2082 b andes (fp l) d ’ en erg ie (f)
4006 a tte n u a tio n (f) 23349 b a q u e tte (f)
2105 a tte n u a tio n (f) de lu m ie re (f) 23034 b a r (m )
2 3 2 47 a ttra c tio n (f) c a p illa ire 17032 b a rb e (f)
6 234 a u g m e n ta tio n (f) de la resistance 9151 b a rb o ta g e (m )
(f) avec la finesse (f) du g ra in (m ) 90 2 9 b a rb o ta g e (m ) d ’ azote (m )
2 2 123 a u ln e (m ) 15027 b a rb o tin e (f)
12104 a u s fo rm in g (m ) 19027 b a rffin g (m )
2 0 1 44 austenite (f) 22051 b a r re (f)
12103 a u s te n itis atio n (f) ( p a r tra ite m e n t 2 3 463 b a r re (f)
(m ) th e rm iq u e )
14004 b a r re (f) â n oyau (m )
8 058 a u to a lim e n ta tio n (f)
9088 b a r re ( f) â p iq u e r (v t)
9 290 auto cla v e (m )
9 093 b a r re (f) â re b o u c h e r
1174 a u to -d iffu s io n (f)
2 3 4 02 b a r re ( f) â t ir e r
10099 a u to fre tta g e (m )
61 2 0 b a rre a u (m ) d ’ essai (m ) de flexio n
23 3 17 a u to m a tio n (f)
(f) s ta tiq u e
21051 a u to ra d io g ra p h ie (f)
8154 b a r rie r e (f) de p o te n tie l
1058 axe (m ) de la vis (t)
1192 base (f)
40 1 9 axe (m ) o p tiq u e
2179 base (f)
23121 axe (m )
11107 base (f)
13071 axe (m ) du c ordo n (m ) de soudure
9250 basicite (f) ( d ’ un sable)
(0 18019 basique
2 3 1 44 axes (m p l) d 'in v e rs io n (f)
9 104 bassin (m ) de coulee (f)
1081 axes (m p l) de ro ta tio n (f)
9080 bassin (m ) de coulee (f) de lin g o -
1146 axes (m p l) du c ris ta l (m )
tie re (f)
13074 b ag u e tte (f) d ’ a p p o rt (m )
23166 b â ti (m )
13074 b ag u ette (f) de sou du re (f)
10088 b a ttitu re s (fp l)
9032 b ain (m )
10226 b a ttitu re s (fp l)
19031 b a in (m ) bleu
15024 b a u x ite (f)
9 175 b a in (m ) de p rin c ip a l
9067 b a v u re (f)
12139 b a in (m ) de sels (m p l)
9289 bec (m ) de coulee (f)
2 0 023 b a in ite (f)
2 3 0 42 bel (m )
16018 b a k e lite (f)
2 3 0 13 benne (f)
23101 b ala n c e (f)
23071 benne (f) â d eu x m âc h o ires (fp l)
23 4 04 b alan ce (f)
2 3 2 58 benne (f) de c h a rg e m e n t (m )
2 1 077 b ala y a g e (m ) laser (m )
b ala y a g e (m ) p a r c o n tac t (m ) 23071 benne (f) preneuse
21123
15020 b e n to n ite (f)
11048 banc (m )
banc (m ) de K o fle r 15021 b e ril (m )
23 0 90
10142 b an d e (f) 15021 b e ry l (m )

19158 b an d e (f) a b ra s iv e 2020 b e ta tro n (m )

2117 b an d e (1) de co n d u ctio n (f) 17004 beton (m )

2 0 1 40 b an d e (f) de N e u m a n n 1 5 088 beto n (m ) cre u x

1070 b an d e (1) de valence (1) 15059 beton (m ) r e fra c ta ire

10082 b an d e (f) m e ta lliq u e de g a rn is - 13004 b e u rra g e (m )

sage (m ) 16037 b ia lc o o l (m )
6157 bandes (fp l) de c is a ille m e n t (m ) 16066 b ifo n c tio n n e l

625
2032 b ila m e (f) 93 4 9 b ra n c a rd (m ) â m a n c h e (m )
6027 b illa g e (m ) 13018 b ra q u e m e n t (m )
10103 b ille tte (1) 13002 brasage (m ) fo r t
2 3 392 b illo t (m ) 13009 brasage (m ) â l ’ arc (m )
17008 b im e ta lliq u e s (m p l) 13045 brasage (m ) au fo u r (m )
9 269 b io xyde (m ) de m anganese (m ) 13095 b rasage (m ) fo r t
10016 biscu it (m ) 13116 brasage (m ) p a r d iffu s io n (f)
23 3 30 biseau (m ) 13021 brasage (m ) p a r im m e rs io n (f)
17005 b itu m e (m ) 13082 b rasage (m ) te n d re
19136 blancs (m p l) 19025 b ra s q u a g e (m )
19102 bleuissage (m ) 15159 b ra s q u e (f)
23392 bloc (m ) 2 3 123 brassage (m ) e le c tro -m a g n e tiq u e
9221 bloc (m ) â q u ille (f) 10004 b rech e (f)
7043 blocage (m ) 2 015 b rid e (f) de fix a tio n (f)
10019 b lo om (m ) 19055 b rilla n ta g e (m ) p a r fusion (f) (de
23 0 55 b o b in e (t) T e ta in (m ))

2 3 280 b ob in e (1) 19116 b r illa n te u r (m )

23353 b obine (f) 17024 b rin (m )

10057 bobineuse (f) 15104 b riq u e ra d ia le

10057 b o b in o ir (m ) 15195 b riq u e (f)

8 046 bocage (m ) d ’ a c ie r (m ) 15005 b riq u e (1) a lu m in e u se

7 039 bocage (m ) de fo n te (f) 15186 b riq u e (f) couteau

22002 bois (m ) 15178 b riq u e (1) de c h a m o tte (t)

9 265 b oîte (f) â n oyaux (m p l) 15120 b riq u e (f) de c h ro m ite (f)

9170 boîte (f) â v e n t (m ) 15103 b riq u e (f) de silice (!) fo n d u e

9321 boîte (1) chau de (m o u la g e (m ), 12058 b riq u e (f) d ’ e m p ila g e (m )

n oyautage (m ) en) 15063 b riq u e (f) d ro ite
2 3 1 67 boîte (f) de c o m m a n d e (f) 15097 b riq u e (f) en coin (m )
12005 b oîte (f) de l ’ anode (f) 15046 b riq u e ( f) en c ru v e rt
9 337 boîte (f) fro id e (m o u la g e (m ), 15188 b riq u e (f) filee
n o yau tag e (m ) en) 15104 b riq u e (1) g iro n n ee
2054 b o lo m e tre (m ) 15062 b riq u e (f) m oulee p a r c hu te (f)
21 0 87 b om be (f) c a lo rim e triq u e 15168 b riq u e (f) n o rm a le
7003 bom be (f) d ’ a lu m in iu m (m ) 15084 b riq u e (f) re fra c ta ire
21115 bom be (m ) 9333 b riq u e -b a rr a g e (f)
10223 b o rd (m ) fissure 8 035 b riq u e tte (f) de fe r ro -a llia g e (m )
2 2 042 bore (m ) 11111 b rise-co peau (m )
22181 b o rt (m ) 11012 b ro ch age (m )
9 085 bossage (m ) 11011 b ro ch e (f)
10108 bosselage (m ) 19102 b ro n za g e (m )
9348 bouchon (m ) de coulee (f) 19145 b ro n za g e (m )
7013 boue (f) 22201 b ro n ze (m ) au p lo m b (m )
18004 boue (f) a n o d iq u e 22201 b ro n ze (m )
15189 boule (f) de te m p il 2 2 083 b ro n ze (m ) p h o sp h o re u x
2 3 3 35 b o u le tte (f) 15139 b ro ya g e (m )
11013 b oulon (m ) 7101 b ro ya g e (m ) fin
22212 b ra i (m ) 9 240 b ro y e u r (m )
10147 b ra m e (t) 7 020 b ro y e u r (m ) â boulets (m p l)

626
92 4 0 b ro y e u r (m ) â cuve ( f) fixe 1 6 098 caou tch ou c (m ) n itr ile
7 074 b ro y e u r (m ) â c y lin d re s (m p l) 16146 caou tch ou c (m ) s ty re n e -b u ta -
15174 b ro y e u r (m ) â fric tio n (f) dien e (m )
7023 b ro y e u r (m ) â m âch oires (fp l) 16022 caou tch ou c (m ) s y n th e tiq u e
23069 b ro y e u r (m ) â m a rte a u x (m p l) 2126 c a p a c ita n c e (f)
1 5 207 b ro y e u r (m ) â m eules (fp l) 6218 cap a c ite (f) d ’ a m o rtis s e m e n t (m )
70 4 0 b ro y e u r (m ) g ira to ire 23364 cap a c ite (f)
23168 b r u it (m ) 5 012 cap a c ite ( f) c a lo rifiq u e
23445 b r û le u r (m ) 1 5 016 cap a c ite ( f) d ’ echange (m ) de
21130 b r û lu r e (f) bases ( f p l)

19118 b ru nissage (m ) 5 012 cap a c ite (f) th e rm iq u e

2 2 1 93 buis (m ) 23246 c a p illa ire

2 3 2 15 b u lle (f) 23248 c a p illa rite (f)

11014 b u rin a g e (m ) 2059 c a p te u r (m )
23287 b usette (f) 23115 c a p te u r (m )
22046 b u ta n e (m ) 6277 c a p te u r (m ) d ’ e ffo rt (m )
2046 câble (m ) d ’ e q u ilib re (m ) 23219 c a ra c te ris tiq u e
19076 c a d m iag e (m ) 6 183 c a ra c te ris tiq u e s ( f p l) m ecan iq u es
22102 c a ffu t (m ) 1 6 075 c a rb o n b la c k (m )
10085 cage(0 22186 c a rb o n a te (m ) de so d iu m (m )
10197 cage (f) S teckel 22109 c a rb o n e (m ) m o n o x id e
10084 cages (fp l) de la m in o ir (m ) 20025 c a rb o n e (m ) c o m b in e
21122 c a h ie r (m ) des charges (fp l) 2 0 0 82 c a rb o n e (m ) de re c u it (m )
12132 caisse (f) de re c u it (m ) 12136 c a rb o n e (m ) de re v e n u (m )
10226 c a la m in e (f) 2 0 0 33 c a rb o n e (m ) dissous
15045 c alcin e â m o rt 20098 c a rb o n e (m ) e q u iv a le n t
15102 c a lc in e r 23346 c a rb o n e (m ) fixe
2 2 1 05 c a lc iu m (m ) 20077 c a rb o n e (m ) g ra p h itiq u e
16103 c a le n d ra g e (m ) 20160 c a rb o n e (m ) lib re
10023 c a lib ra g e (m ) 2 0 1 83 c a rb o n e (m ) to ta l
10234 c a lib ra g e (m ) 23220 c a rb o n is a tio n (f)
10013 c a lib ra g e (m ) â la b ille (t) 1 2 095 c a rb o n itr u r a tio n (f)
9271 c a lib re (m ) 1 2 069 c a r b o -n itr u r a tio n (f)
23214 c a lo rie (f)-c a l 22111 c a rb o ru n d u m (m )
5 005 c a lo r im e tr ie (f) d iffe re n tie lle â 12072 c a rb u r a tio n (f)
b a la y a g e (m ) 12041 c a rb u r a tio n (f) au c e m e n t (m ) ga-
19007 c a lo ris a tio n (f) zeux
17007 c a m b iu m (m ) 12113 c a rb u r a tio n ( f) au c e m e n t (m ) li-
21021 c a m b ru re (f) q u id e
93 1 5 c a m p a g n e (f) 12085 c a rb u r a tio n (f) en caisse (f)
91 5 8 c a n a l (m ) 12041 c a rb u r a tio n (f) p a r gaz (m )
23311 cann elag e (m ) 20099 c a rb u re (m )
11110 c a n n e lu re (f) 20045 c a rb u re (m ) de fe r
10116 c a n n e lu re (f) em b oîtee 20146 c a rb u re (m ) e u te c tiq u e
10116 c a n n e lu re (f) fe rm e e 23228 carcasse (f)
16091 caou tch ou c (m ) 23027 c a rn e a u (m )
16022 caou tch ou c (m ) a rtific ie l 2 3 3 63 c a rn e a u (m )
16038 caou tch ou c (m ) n a tu re l 2 3 3 83 c a rro u s e l (m )

627
2 3 0 76 c a rte (f) 15187 c e ra m iq u e s (fp l) techniques
2 0 0 66 cassette (f) 15076 ce ra m iq u e s (fp l) tra d itio n n e lle s
2 1 0 76 cassette (f) 15022 ce ra m iq u e s (fp l) v itrifie e s
2 1 063 cassure (1) 15135 c e ra m iq u e s ( fp l) m ecan iq u es
9 318 cassure (f) â c hau d 14025 c e rm e t (m )
21110 cassure (f) â fro id 15158 c e rm e t (m )
20093 cassure (f) â g ra in (m ) fin 10163 ch ab o tte (f)
6 134 cassure (f) con cho ıdale 16017 chaîn e (f)
6224 cassure (1) d u c tile 16012 chaîn e (f) a m id e (f)
21 0 78 cassure (f) fibreu se 16165 chaîn e (1) de p o ly m e re (m )
21032 cassure (f) fra g ile 20 4 6 chaîn e (f) d ’ e q u ilib re (m )
6235 cassure (f) grenu e 16069 chaîn e (f) im id e (f)
21118 cassure (f) in te rc ris ta llin e 23 1 83 c h a le u r (f)
21118 cassure (f) in te rg ra n u la ire 5003 c h a le u r (f) a to m iq u e
21119 cassure (f) in tr a c r is ta llin e 8091 c h a le u r (f) la te n te
21119 cassure (f) in tr a g ra n u la ire 8073 c h a le u r (f) la te n te de fusion (f)
2 2 1 25 castine (f) 81 4 6 c h a le u r (f) m assique
18140 c a ta ly s e u r (m ) 8146 c h a le u r (f) specifique
16152 c a ta ly s e u r (m ) stereospecifique 1129 c h a le u r (f) specifique du reseau
18050 catap ho rese (f) (m )
18087 cathode (1) 1100 c h a le u r (f) specifique e le ctro n iq u e
19090 cathode (f) d ’ e p u ra tio n 2 3 1 94 c h a le u r (m ) ra y o n n e e
18086 c a th o ly te (m ) 13112 c h a lu m e a u (m )
1121 catio n (m ) 13088 c h a lu m e a u (m ) c o u p e u r oxy-ace-
18092 catio n (m ) ty le n iq u e
18062 cato lyte (1) 13101 c h a lu m e a u (m ) coupeur sous

18116 c a v ita tio n (f) l ’ eau (f)

2 1 089 c a v ita tio n (f) 13086 c h a lu m e a u (m ) o x y -a c e ty le n iq u e

10087 cavite (f) 19062 c h a lu m e a u ta g e (m )

18107 cellule (1) â c o n c e n tra tio n (f) 9331 c h a m b re (f) â crasses (fp l)
d ’ oxygene (m ) 12018 c h a m b re (f) de com bu stio n (f)
18080 cellule (f) â c o n c e n tra tio n (f) io- 1124 c h a m b re (1) d ’ io n is a tio n (f)
n iq ue 15177 c h a m o tte (f)
18042 cellule (f) e !e c tro c h im iq u e 60 9 5 c h a m p (m ) de c o n tra in te (f)
1041 cellule (f) e le m e n ta ire 2 0 1 48 c h a m p (m ) lu m in e u x
18042 cellule (f) g a lv a n iq u e 3016 c h a m p (m ) b ip o la ire
18068 cellule (1) H a r in g 20 6 6 c h a m p (m ) e le c triq u e
23191 cellule (t) p h o to -e le c triq u e 30 4 0 c h a m p (m ) m a g n e tiq u e
1208 cellule (f) p rim itiv e 3054 cham p (m ) m a g n e tiq u e (sens
16138 cellulose (f) q u a n tita tif)
12065 c e m e n ta tio n (t) 2 3 3 30 c h a n fre in (m )
15152 c e m e n ta tio n (f) 9 232 c h a n fre in (m ) de r u p tu r e (f)
12072 c e m e n ta tio n (f) au c a rb o n e (m ) 11049 c h a n fre in e r
20 1 58 c e m e n tite (f) 91 0 9 c h a n tie r (m ) de coulee (f)
20119 cem e n tite ( f) g lo b u la ire 9018 chape (f)
11052 centre (m ) d ’ usinage (m ) 2 2 0 77 c h a rb o n (m ) a c tif
9314 c e n trifu g a tio n (1) p ü re 22157 c h a rb o n (m ) de bois (m )
15153 c e ra m iq u e (1) 2 2 1 62 c h a rb o n (m ) p u lv e ris e

628
16040 c h a rg e (f) 19093 e h ro m a g e (m )
23113 c h a rg e (f) 19092 e h ro m a ta tio n (f)
2 3 2 33 c h a rg e (f) 1 9 095 e h ro m a ta tio n (f)
2 3 4 64 c h a rg e (f) 20154 e h ro m a to g ra p h ie (f)
20 7 6 c h a rg e ( f) d 'e le c tro n (m ) 20069 e h ro m a to g ra p h ie ( f) de gaz (m )
61 7 0 c h a rg e ( f) de fr a c tu re (f) 19130 e h ro m e (m ) d u r
6 144 c h a rg e ( f) d ’ e p re u v e (f) 22131 e h ro m e l (m )
6073 c h a rg e ( f) m a x im a le 15119 e h ro m e -m a g n e sie (m )
2 208 c h a rg e (f) s p atiale 19096 e h ro m is a tio n (f)
61 7 0 c h a rg e ( f) u ltim e 15121 e h ro m ite (f)
6 094 c h a rg e ( f) u n ita ire 15115 c h ry s o lith e (f)
2 3 4 65 c h a rg e m e n t (m ) 1 0 129 chu te (f)
2 3 3 19 c h a rg e m e n t (m ) a u to m a tiq u e 91 2 5 chu te (f) de sable (m )
12134 c h a rio t (m ) de fo u r (m ) â sole (f) 15048 c im e n t (m )
m o b ile 1 5 209 c im e n t (m ) fo n d u
2 3 4 55 c h a rio t (m )d e p o n t (m ) ro u la n t 15083 c im e n t (m ) r e fra e ta ire
90 8 9 châssis (m ) 23255 c in e m a tiq u e (f)
9193 châssis (m ) â b a rre s (fp l) 23256 c in e tiq u e (f)
9 074 châssis (m ) â d e m o tte r (v t) 10010 c in tra g e (m )
9013 châssis (m ) de dessous 10036 c in tra g e (m ) â la m a c h in e (f)
93 6 8 châssis (m ) de dessus 1055 C ircu it (m ) de B u rg ers
90 7 4 châssis (m ) d e m o tte u r 21 8 8 C ircu it (m ) in te g re
20066 châssis (m ) p o r te -film (m ) 23386 circ u its (m p l) analogues
2 1 0 76 châssis (m ) p o r te -film (m ) 10130 cisaillage (m )
13024 c h a u ffa g e (m ) c o n c o u ra n t 11016 cisaille (f) c irc u la ire
15146 c h a u ffa g e (m ) 11102 cisaille (f) g u illo tin e
2 3 252 c h a u ffa g e (m ) in fra ro u g e 6172 c is a ille m e n t (m ) c ritiq u e
2120 c h a u ffa g e (m ) p a r in d u c tio n (f) 21121 c is a ille m e n t (m ) des jo in ts (m p l)
12011 c h a u ffa g e (m ) se lec tif 10229 cisailles (fp l) â p o rte -â -fa u x
15146 c h a u ffe (f) 10229 cisailles (fp l) a u to m a tiq u e s ro ta -
2 2 1 24 c h a u x (f) tives synchronisees
15166 c h a u x ( f) etein te 10179 cisailles (fp l) volan tes
15165 c h a u x (f) vive 6013 cission (f) c ritiq u e
18084 c h e la ta n t (m ) 6007 cission (f) in te rfa c ia le
18095 c h e la ta n t (m ) 61 5 5 cission (f)
2155 e h e m in (m ) lib re m oyen 6 172 cission (f) c ritiq u e
10082 ehem ise (f) 61 7 4 cission (f) c ritiq u e
2 3 0 19 ehem ise (f) 1 5 056 c la rific a tio n (f)
92 8 9 che n a l (m ) de coulee (f) 7089 classifıcation (f)
2 2 143 e h e n e (m ) 23216 d a v e tte (f)
2 0 0 28 ehevrons (m p l) 23200 e lim a tis a tio n (f) de l ’ a ir (m )
23 0 04 chican e (f) 6256 clivag e (m )
19038 c h im ie (f) a n a ly tiq u e 9 082 cloche (f)
9 230 c h lo ra g e (m ) 2 1 0 52 cloque (f)
2 2 0 26 c h lo ru re (m ) d ’ a m m o n iu m (m ) 15105 c o a g u la tio n (f)
16130 c h lo ru re (m ) de p o ly v in y le 61 8 5 coalescence (f) des vides (m p l)
12056 choc (m ) th e rm iq u e 20101 coalescence (f)
2 3 275 c h o u le u r (m ) 19088 co b altag e (m )

629
16083 coefficien t (m ) de c o m p re s sib ilite 19071 c o lo ra tio n ( f) th e rm iq u e
(0 80 2 5 com bin aiso n (f)
19153 coefficien t (m ) de d iffu s io n (f) 2 3 053 com bin aiso n (f)
12099 coefficien t (m ) de d iffu s io n (f) 23 4 43 com b u s tib le (m )
2 3 2 36 coefficien t (m ) 18143 c om bu stio n (f)
3021 coefficien t (m ) d ’ a b s o rp tio n (f) li- 11103 co m m a n d e (f) n u m e riq u e
n eaire 2 3 3 10 corum un
18058 coefficient (m ) d ’ a c tiv a tio n (f) 2113 c o m m u n ic a tio n (f) o p tiq u e
1215 coefficien t (m ) de d iffu s io n (f) 2028 c o m m u ta te u r (m )
5 006 coefficien t (m ) de d ila ta tio n (f) li- 1183 c o m pact
n eaire 21 0 72 com pas (m )
5008 coefficient (m ) de d ila ta tio n (f) vo- 23226 com plexe
I u m itıııe
15136 c o m p o rte m e n t (m ) n ew to n ie n
6 228 coefficien t (m ) de fro tte m e n t (m )
15023 c o m p o rte m e n t (m ) p la s tiq u e B in -
6202 coefficient (m ) de Poisson g ham
8 147 coefficient (m ) de re p a rtitio n (f) 80 2 4 com posante (1)
6152 coefficien t (m ) de s tric tio n (f) com pose (m ) chelate
18095
6 038 coefficient (m ) de sus c e p tib ilite (f) com pose (m ) c o m p a c t
14003
â l ’ e n ta ille ( 0
2 0 013 com pose (m ) in te rm e ta lliq u e
6270 coefficient (m ) de sus c e p tib ilite (f)
81 3 7 com pose (m ) in te rm e ta lliq u e
â l ’ e n ta ille (f)
n o n sto ec h io m e triq u e
5011 coefficien t (m ) de tra n s m is sio n (f)
81 3 6 com pose (m ) in te rm e ta lliq u e stoe-
th e rm iq u e
c h io m e triq u e
6111 coefficien t (m ) d ’ ecrouissage (m )
8007 composes (m p l) in te rs titie ls
6137 coefficien t (m ) d ’ ecrouissage (m )
17019 com posite (m )
23 0 37 coefficien t (m ) r e la t if ( d ’ a u g m e n -
14016 com posite (m ) co m p a c t
ta tio n (f) de pression (f))
17030 com posite (m ) in -s itu
12019 coeur (m )
17037 com posites (m p l) â m a tric e (f) ce-
17013 cceur (m ) du bois (m )
ra m iq u e
15079 coeur (m ) n o ir
17027 com posites (m p l) â m a tric e (f)
23421 coherence (f)
m e ta lliq u e
2 3 424 c oh eren t
17023 com posites (m p l) ren fo rces de
23 4 17 cohesion (f) fibres (fp l)
2 2 126 c o k e (m ) 17033 com posites (m p l) ren fo rces de
9117 coke (m ) de c u b ilo t (m ) p a rtic u le s (fp l)
22 1 95 coke (m ) de fo u r (m ) â ru c h e (f) 17009 com posites (m p l) ren fo rces par
2 2 087 coke (m ) de gaz (m ) disp ersion (f)
9301 coke (m ) de p e tro le (m ) 17010 com posites (m p l) re n fo rc e s par
22 1 40 coke (m ) im p re g n e de m a g n e s iu m d isp ersion (f) de p a rtic u le s (fp l)
(m ) 17021 com posites (m p l) stra tifie s
8 130 coke (m ) m e ta llu rg iq u e 80 2 6 com po sitio n (f)
9223 col (m ) de cygne (m ) 15196 com po sitio n (f) des c e ra m iq u e s
9046 col (m ) de liaiso n (f) (fp l) te rn a ire s
9 046 col (m ) de m asselotte (f) 2 3 0 35 c o m presseu r (m )
13113 collage (m ) 6 214 c o m p re s sib ilite (f)
2185 c o lle c teu r (m ) 6 015 com pression (f)
20 1 07 c o llim a te u r (m ) 14027 com pression (f) â c h a u d
2 3 023 colloi'des (m p l) 15124 com pression (f) â sec
19123 c o lo ra tio n (f) 14010 com pression (f) isostatiq ue

630
14026 com pression (f) isostatique â 6090 c o n tra in te (f) de d ila ta tio n (f)
chau d 6127 c o n tra in te ( f) ta n g e n tie lle
14031 c o m p rim e (m ) 60 9 4 c o n tra in te (f)
23251 concasseur (m ) 10213 c o n tra in te (f) de c is a ille m e n t (m )
1048 c o n c e n tra tio n (f) des lacunes (fp l) 6191 c o n tra in te (f) de tra c tio n (f)
1048 c o n c e n tra tio n (f) en lacunes (fp l) 61 9 8 c o n tra in te (f) m o yen n e
2 3 102 c o n c e n tra tio n (f) 60 6 4 c o n tra in te (f) p la n e
15039 c o n c e n tra tio n (f) d ’ un silicate (m ) 61 3 5 c o n tra in te ( f) p la n e
de sod ium (m ) 60 0 8 c o n tra in te (f) re s id u e lle
18031 c on centre 61 2 9 c o n tra in te (f) th e rm iq u e
2 3 1 38 c o n c e n triq u e 6248 c o n tra in te (f) tria x ia le
23 2 38 c o n c e p t(m ) 6237 c o n tra in te (f) u n ia x ia le
11009 con ception (f) assistee p a r o rd in a - 6091 c o n tra in te (f) v ra ie
te u r (m ), C A O
6008 c o n tra in te (f)in te rn e
2 038 c o n d e n s a te u r (m ) m ultico uch es
60 4 9 c o n tra in te s ( f p l) ondulees
21 3 8 c o n d e n s a te u r (m )
6053 c o n tra in te s ( f p l) alternees
2 3 4 59 condenser
62 1 7 c o n tra in te s ( f p l) de re fro id is s e -
2 3 2 00 c o n d itio n n e m e n t (m ) de l ’ a ir (m ) m e n t (m )
2118 c o n d u c te u r (m ) 62 6 5 c o n tra in te s ( f p l) repetees
2119 c o n d u c tib ilite (f) 6233 c o n tra in te s (fp l) a lte rn a tiv e s
5 018 c o n d u c tio n (f) 60 2 9 c o n tra in te s (fp l) com plexes
2 068 c o n d u c tiv ite (f) 23227 co n tra s te
2119 c o n d u c tiv ite (f) 2 0 1 65 co n tra s te (m ) d a b s o rp tio n (f)
5 016 c o n d u c tiv ite (f) th e rm iq u e 2 0 0 64 c o n tra s te (m ) de phase (f)
2 3 4 30 c o n d u it (m ) de v e n t (m ) 2 3 2 23 c o n tre
6072 cöne (m ) de d ia m a n t (m ) 10221 c o n tre -d e p o u ille (f)
21100 cöne (m ) de Seger 23159 co n tre -p re s s io n (f)
2 3 2 69 c o n fig u ra tio n (f) 9241 c o n trö le (m ) du sable (m )
16026 c o n fig u ra tio n (f) cis 21084 c o n trö le (m )
2 074 c o n fig u ra tio n (f) e le ctro n iq u e 15190 c o n trö le (m ) au son (m )
2 187 c o n fin e m e n t (m ) 21086 c o n trö le (m ) de q u a lite (f)
6 244 c o n fo rm ite (f) 21116 c o n trö le (m ) non d e s tru c tif
21126 c o n fo rm ite (f) c o n trö le (m ) p a r c o u ra n ts (m p l)
2 1 0 33
2 3 3 50 c o n s e rv a tio n (f) de F o u c a u lt
15112 consistance (f) 21080 c o n trö le (m ) p a r m a g n e tis a tio n (f)
6110 con s o lid atio n (f) 21004 c o n trö le (m ) p a r m ag netoscopie
18030 con stan t (m ) d ’ e q u ilib re (f) (f) au x p a rtic u le s (fp l) flu o res-
5019 co n s ta n ta n (m ) centes
2 3 3 47 constante (f) 21035 c o n trö le (m ) par ra y o n n e m e n t
2023 constante (f) de B o ltz m a n n (m ) p e n e tra n t
2146 constante (f) de L o re n tz 21104 c o n trö le (m ) p a r u ltras o n s (m p l)
2053 constante (f) d ie le c triq u e 12001 c o n trö le u r (m ) d ’ a lim e n ta tio n (f)
2 0 143 c o n s titu a n t (m ) 23397 con vectio n (f)
2 0 1 47 c o n s titu a n t (m ) proeutectoi'de 2 3 1 53 c o n v e rtiss e u r (m ) de fre q u e n c e (f)
18145 c o n s tru c te u r (m ) 70 2 4 c o n v e rtiss e u r (m )
23 3 65 c o n tact (m ) de fin (f) de course (f) 7100 c o n v e rtiss e u r (m ) T h o m a s
21 0 18 c o n ta m in a tio n (f) 10202 c on vexite (f)
2 3 3 96 c o n te n e u r (m ) 11109 cop eaux (m p l)

631
11119 copeaux (m p l) 92 0 5 couche (!)
20062 copie (f) 2 3 3 89 couche (f)
2 3 1 37 c o p la n a ire 19022 couche (f) de B e ilb y
16084 c op olym ere (m ) 9114 couche (f) de coulee (f)
16046 cop olym ere (m ) a lte rn e 18021 couche (f) d ’ o xyde (m ) de zinc (m )
16035 c op olym ere (m ) bloc 1097 couche (1) e le c tro n iq u e

16016 c op olym ere (m ) g re ffe 2 048 couche (1) e x te rie u re

16035 c op olym ere (m ) sequence 16081 couche (f) la m in e e

9 057 c o q uille (1) 12063 couche (!) su p e rfic ielle

91 9 6 c o q uille (t) 17002 couche (f) s y m e triq u e

10114 coq uille (f) 6055 couches (fp l) e q u ilib ree s

15110 c o rd ie rite (t) 91 0 8 c o u la b ilite (t)

13069 cordon (m ) de sou du re (1) 16044 coulage (m )

9141 cordon (m ) d ’ e c rasem en t (m ) 9102 coulee (f)

corin d o n (m ) 9134 coulee (f)

15111
c o r o n a (m ) 9 128 coulee (f) â c o u rt
13011
9051 coulee (f) au re n verse (m )
11048 c o r p s (m )
9011 coulee (f) basse pression (f)
2 3 2 18 corps (m ) n o ir
9343 coulee (f) c o n tin u e
18135 corps (m ) reagissant
91 6 7 coulee (f) de p recisio n (f)
18152 c o rro s if
91 9 5 coulee (1) en c o q u ille (f) p a r g ra -
18148 corrosion (t)
v ite (1)
18010 corrosion (f) a n o d iq u e
93 0 6 coulee (f) en g ra p p e (f)
18133 corrosion (f) aqueuse
93 8 7 coulee (t) en g ra p p e (1)
18096 corrosion (1) c h im iq u e
15180 coulee (1) en la m e (f) de ra s o ir (m )
21062 corrosion (f) de co n tact (m )
9 015 coulee (1) en source (t)
18044 corrosion (t) e le tro c h im iq u e
92 2 6 coulee (f) in te rro m p u e
18065 corrosion (t) fissu ran te
90 9 5 coulee (t) p a r b as c u lem e t (m )
18044 corrosion (f) g a lv a n iq u e
93 5 6 coulee (1) p a r re to u rn e m e n t (m )
19065 corrosion (1*) g ra p h itiq u e
du fo u r (m )
18029 corrosion (t) in te rd e n d ritiq u e
93 8 0 coulee (f) s e m i-c o n tin u e
18134 corro sion (1) in te rg ra n u la ire
90 3 8 coulee (1) sous pression (t)
18093 corrosion (1) in te rg ra n u la ire de la coulee (1) sous pression (f) c e n tri-
9313
soudure (t) fuge
18117 corro sion (1) localisee 15142 coulee (f) th ix o tro p e
18051 corrosion (1) p a r erosion (t) 15027 coulis (m )
18094 corrosion (1) p a r fre tta g e (m ) 10136 coulisseau (m )
21135 corrosion (f) p a r o xy d a tio n (1) in - 10137 coulisseau (m )
te rc ris ta llin e
2141 co u lo m b (c)
18063 corro sion (f) sous tension (f) coupage (m ) â l ’ arc (m )
13006
18154 corro sion (1) sous-cutanee 13093 coupage (m ) â p la s m a d ’ arc (m )
18153 c o rro s io n -fa tig u e (1) 13050 coupage (m ) au gaz (m ) â elec-
13061 co rro y a g e (m ) sous pression (f) tro d e (f) tun gstene (m )
2 1 014 cote (f) 11038 coupage (m ) p a r b o m b a rd e m e n t
23 0 57 cote (f) (m ) e le c tro n iq u e
19009 couche (f) de pho sp hate de zinc et 23018 coupe (f)
de fe r 11079 coupe (f) p a r b o m b a rd e m e n t (m )
2114 couche (f) in te rie u re la s er (m )
19026 couche (f) p e rtu rb e e 11102 c o u p e -je t (m )

632
7 080 c o u p e lla tio n (f) 1173 c ris ta l (m ) id io m o rp h e
21070 couple (m ) c h ro m e l-a lu m e l 1123 c ris ta l (m ) io n iq u e
2 016 couple (m ) c u iv re (m ) - constan- 1163 c ris ta l (m ) m o le c u la ire
ta n (m ) 16087 c ris ta llin ite (f)
1214 couple (m ) de d iffu s io n (f) 1150 c ris ta llis a tio n (f)
2 045 cou ple (m ) fe r (m )-c o n s ta n ta n (m ) 80 4 0 c ris ta llis a tio n (f) p rogressive
2 3 1 86 cou ple (m ) th e rm o -e le c triq u e 1 6 086 c ris ta llite (f)
2 1 0 95 cou ple (m ) th e rm o -e le c triq u e p la - 2 3 2 63 c ris ta llo g ra p h ie (f)
tin e -p la tin e rh o d iu m 1149 c ris ta llo g ra p h iq u e m e n t e q u iv a -
10129 c o u p u re (f) le n t
2 3 092 c o u ra n t (m ) a lte r n a t if 8 032 c ris ta u x (m p l) p rim a ire s
2175 c o u ra n t (m ) de fu ite (f) 15118 c ris to b a lite (f)
2 064 c o u ra n t (m ) e le c triq u e 15210 c ris to b a lite (f)
20 9 7 c o u ra n ts (m p l) de F o u c a u lt 4021 c rite re (m ) de R a y le ig h
2 3 0 89 c o u rb e (f) a n a ly tiq u e 20155 c rite re (m ) de Rose
6104 c o u rb e (f) de W ö h le r 23 3 22 c rite re (m )
6 104 c o u rb e (f) s/n 23264 c ritiq u e
2 3 0 80 c o u rb e (1) 2 3 072 cro cod ile (m )
8 164 c o u rb e (f) de re fro id is s e m e n t (m ) 8122 croissance (f) des c ris ta u x (m p l)
6254 c o u rb e (f) de W ö h le r 12130 croissance (f) des c ris ta u x (m p l)
12154 c o u rb e (f) en S 2 3 2 65 cro qu is (m )
6254 c o u rb e ( f) s/n 23061 c ro y s ta t (m )
3 052 c o u rb e ( f ) d ’ a im a n ta tio n (f) 2 2 1 30 c ry o lith e (f)
12154 c o u rb e ( f ) T T T 9251 c u b ilo t (m )
2 3 2 37 c o u rb u re (f) 9320 c u b ilo t (m ) â v e n t (m ) ch a u d
9233 c o u ro n n e (f) 9341 c u b ilo t (m ) â w a te r -ja c k e t (m )
9234 c o u ro n n e m e n t (m ) 9341 c u b ilo t (m ) re fro id i
23241 c o u rro ie ( f) tra n s p o rte u s e (f) 1 6 100 cuisson (f)
10218 course (f) 19018 c u iv ra g e (m )
10112 coussin (m ) 7081 c u iv re (m ) â 6 % d ’ o xyde de c u iv re
91 3 6 c o u v e rte (f) (m )
11116 c ra q u e lu re s (fp l) de m eu lag e (m ) 22 2 05 c u iv re (m ) â o xyde (m ) c u iv re u x
9063 crasse (f) 22104 c u iv re (m ) â soufflures (fp l)
13014 c ra te re (m ) 2 2 0 32 c u iv re (m ) acide
9 194 c ra y o n (m ) a tm o s p h e riq u e 7 010 c u iv re (m ) a ffin e au feu (m )
2 1 0 37 c re d ib ilite (f) 22028 c u iv re (m ) a n o d iq u e
1080 crete (f) 2 2 1 32 c u iv re (m ) au c h ro m e (m )
18124 creuset (m ) 22185 c u iv re (m ) au c y a n u re (m ) de po-
12143 c riq u a g e (m ) â c hau d tassium (m )
9 126 c riq u e (f) de retassure (f) 22208 c u iv re (m ) b r ü t
9 325 c riq u e (f) de r e t r a it (m ) 70 8 8 c u iv re (m ) de seignette
9 339 c riq u e (f) p a r r e t r a it (m ) c o n tra - 2 2 1 60 c u iv re (m ) desoxyde
rie 22 0 73 c u iv re (m ) e le c tro ly tiq u e
12078 criq ues (fp l) 22199 c u iv re (m ) e le c tro ly tiq u e coalesce
11116 criq u es (fp l) de m eu lage (m ) 22113 c u iv re (m ) en cathodes (fp l)
1144 c ris ta l (m ) 22160 c u iv re (m ) O F H C
8192 c ris ta l (m ) â facette (f) 2 2 1 60 c u iv re (m ) o xy g e n -fre e hig h
1216 c ris ta l (m ) a llo trio m o rp h e c o n d u c tiv ity

633
2179 culo t (m ) 11031 decoupage (m ) par e le c tro -e ro -
2 3 4 09 c u m u la tif sion (f) â fil (m )
22023 c u p ro -a lu m in iu m (m ) 13035 decoupage (m ) par e le c tro -e ro -
2 2 035 c u p ro -p lo m b (m ) sion (f) â fil (m )

10114 cuvette (1) 61 7 7 d e c re m e n t (m ) lo g a rith m iq u e

15108 cya n ite (1) 19062 decricag e (m ) â la fla m m e (f)

12116 c y a n u ra tio n (t) 1110 d ec ro c h em e n t (m )

22041 c y a n u re (m ) c om bin e 1153 d e fa u t (m )

3 032 cycle ( m ) d , hysteresis (1) 21 0 73 d e fa u t (m )

5021 cycle (m ) th e rn ıiq u e 1076 d e fa u t (m ) de d isposition (f)

2 3 0 74 cycliq ue 1108 d e fa u t (m ) de F re n k e l

23 3 55 cyclone (m ) c o lle c teu r (m ) c e n tri- 1181 d e fa u t (m ) de S ch ottky

fuge 1012 d e fa u t (m ) de su b s titu tio n (f)

10153 c y lin d re (m ) 1007 d e fa u t (m ) in te rs titie l

10161 c y lin d re (m ) o scillant 1220 defauts (m p l) de surface (f)

10138 cylind res (m p l) tete de lou p 2 1 0 15 d efectu eux

15074 d alle (1) 18108 d efic it (m ) d ’ oxygene (m )

15162 de silice 23 3 34 d e fla g ra tio n (f)

2169 d e b it (m ) 23380 d efle c te u r (m ) acoustique

23172 d e b it (m ) d ’ a ir (m ) 15052 d e flo c u la n t (m )

9137 d e b it (m ) de m e ta l (m ) liq u id e 23091 d eflo c u la tio n (f)

23172 d e b it (m ) de v e n t (m ) 9311 d efo n c e m e n t (m ) de m o u le (m )

7075 d e b o u c h a g e (m ) 6 054 d e fo rm a tio n (t) â c o n tra in te (f)

1067 debye v a ria b le

decadence (t) 6078 d e fo rm a tio n (f) ane la s tiq u e

2095
19144 d ec a la m in a g e (m ) 6 245 d e fo rm a tio n (f) de coherence (f)

decalescence (1) 6023 d e fo rm a tio n (f)

12034
d ec a n ta tio n (t) de sph ero lith es 62 1 6 d e fo rm a tio n (f) â fro id
9165
(m p l) 6 089 d e fo rm a tio n (f) c o n v e n tio n n e lle

19014 decapage (m ) 6192 d e fo rm a tio n (f) c o n v e n tio n n e lle

19112 decapage (m ) 6173 d e fo rm a tio n (f) c ritiq u e

18011 decapage (m ) a n o d iq u e 10124 d e fo rm a tio n (f) de b o rd (m )

19115 decapage (m ) b r illa n t 60 7 6 d e fo rm a tio n (f) elastiq ue

12070 d e c a rb u ra tio n (t) 6077 d e fo rm a tio n (f) e lastiq ue

12064 d e c a rb u ra tio n (f) su p e rfic ielle 6092 d e fo rm a tio n (f) lo g a ritm iq u e

9 216 d e c a rb u re r 6092 d e fo rm a tio n (f) n a tu re lle

23 0 56 d ech arg e (t) 6065 d e fo rm a tio n (f) p la n e

2 3 056 d e c h a rg e m e n t (m ) 62 6 6 d e fo rm a tio n (f) p la s tiq u e

9201 deche (!) 6092 d e fo rm a tio n (f) ra tio n n e lle

9 279 d ecirag e (m ) 60 8 9 d e fo rm a tio n (f) re la tiv e

9 090 decochage (m ) 6 105 d e fo rm a tio n (f) re la tiv e

2 3 0 58 deco m p osition (t) 6192 d e fo rm a tio n (f) re la tiv e

10214 decoupage (m ) et e n tra în e m e n t 6 266 d e fo rm a tio n (f) re m a n e n te

(m ) 6 238 d e fo rm a tio n (f) u n ifo rm e
10128 d e c o u p a g e (m ) 6092 d e fo rm a tio n (f) v ra ie
10130 d e c o u p a g e (m ) 9111 d e fo rm a tio n s (fp l) de coulee (f)
13055 decoupage (m ) â F a re (m ) â elec- 21 0 42 deg ât (m ) d ’ h yd ro g e n e (m )
tro d e (t) en g ra p h ite (m ) 2 1 0 50 degâts (m p l) par ra y o n n e m e n t

634
 (m ) 15096 densite (f) en v ra c
9 149 degazage (m ) 23029 densite ( f) re la tiv e
9 370 degazage (m ) p a r le v id e (m ) 1 2 106 densite (f) v e rte
9 148 d e g a z a n t(m ) 11064 d en t ( f) de fra is e (f)
9072 d e g o rg e o ir (m ) 8086 d ep h o s p h o ra tio n (f)
2 3 0 85 d e g ra d a tio n (f) 18105 d e p o la ris a n t (m )
19141 degraissage (m ) 1 8 104 d e p o la ris a tio n (f)
2 3 4 40 degraissage (m ) 19074 d ep osition ( f) io n iq u e
19030 degraissage (m ) â v a p e u r (f) de 1 8 097 d ep osition (f) c h im iq u e
solvan t 1 9 028 d ep osition (f) c h im iq u e de la
18008 degraissage (m ) a n o d iq u e phase (f) de v a p e u r (f)
18091 degraissage (m ) c a th o d iq u e 19028 d ep osition (f) de la phase (f) de
19072 degraissage (m ) d iphase v a p e u r (f)

19049 degraissage (m ) e le c tro ly tiq u e 19075 d ep osition (f) io n iq u e

22010 d eg ra is s e u r (m ) a lc a lin 19152 dep osition (f) p a r d iffu s io n (f)

23391 d eg re (m ) 1 9 149 d ep osition (f) sous v id e (m )

23301 d eg re (m ) K e lv in ( K ) 9361 d e p o t(m )

23341 d eg re (m ) R a n k in e 19128 d ep o t (m ) a m o rc e

8 158 d eg re (m ) de lib e rte (f) 19129 d ep o t (m ) d ’ un m e ta l (m ) d u r p a r

fusion (f)
16123 d eg re (m ) de p o ly m e ris a tio n (f)
19140 d ep o t (m ) p a r c o n tac t (m )
2 0 0 49 d eg re (m ) de s a tu ra tio n (f) d ’ une
fo n te (f) 93 3 0 d ep o u ille (f)

2 3 1 46 d eg re (m ) F a h re n h e it 23414 d ep o u s s iere u r (m )

18024 d e m i-c e llu le (f) en v e rre (m ) 9191 deroch age (m )

9 329 d em o u la g e (m ) 9124 descente (f)

9332 dem ouleuse (f) 9034 descente (f) b risee

8055 d e n d rite (f) 15173 d e s h y d ra ta tio n (f)

18106 d en ic k ela g e (m ) 11032 d e s in te g ra tio n (f) e le c triq u e

1086 densite (f) d 'e ta ts (m p l) 18158 d es o rp tio n (f)

23 0 29 densite (1) 8 135 d es o x yd a n t (m )

15096 densite ( f) a p p a ra n te 92 8 5 d es o x yd a tio n (f)

densite (f) a p p a re n te 19016 dessablage (m ) a b r a s if

14011
19151 dessablage (m ) h u m id e
2011 densite (f) a to m iq u e du reseau
(m ) 20104 dessin (m ) de la d iffra c tio n (f)

2033 densite (f) a to m iq u e lin e a ire 2 3 3 42 dessin (m )

1090 densite (f) a to m iq u e p la n a ire 23054 dessin (m ) de d e fin itio n (f)

2 098 densite (f) a to m iq u e v o lu m iq u e 22135 d e s u lfu ra n t (m )

21011 densite (f) B a u m e 7 070 d e s u lfu ra tio n (f)

19091 densite (f) c ritiq u e du c o u ra n t (m ) 20026 d e te c te u r (m )

2003 densite (1) de c o u ra n t (m ) 22056 d e te rg e n t (m )

2 065 densite (f) de c o u ra n t (m ) elec- 10189 d evetisseu r (m )

triq u e 23280 d e v id o ir (m )
1031 densite (f) de d islo cation (f) 15116 d e v itrific a tio n (f)
3003 densite (f) de flu x (m ) 90 8 7 d e x trin e (f)
5010 densite (f) de flu x (m ) th e rm iq u e 19037 d e zin c ific a tio n (f)
3053 densite (f) de flu x (m )m a g n e tiq u e 16036 d ia c id e (m )
14036 densite (f) de la p o u d re (1) apres 70 4 7 d ia g ra m m e (m ) d 'E llin g h a m
secouage (m ) 23136 d ia g ra m m e (m ) te r n a ir e â isova-

635
 ria b le 1222 d iffu s io n (f) de su rfa c e (f)
23 0 77 d ia g ra m m e (m ) 1071 d iffu s io n (f) d ’ echange (m )
2 3 078 d ia g ra m m e (m ) 1188 d iffu s io n ( f) des jo in ts (m p l)
23 0 80 d ia g ra m m e (m ) 1008 d iffu s io n ( f) in te rs titie lle
8128 d ia g ra m m e (m ) de M a u r e r 1114 d iffu s io n ( f) v o lu m iq u e
12055 d ia g ra m m e (m ) de tra ite m e n t (m ) 19153 d iffu s iv ite (f)
th e rm iq u e 12057 d iffu s iv ite (f) th e rm iq u e
12124 d ia g ra m m e (m ) de tra n s fo r m a - 50 1 5 d ila ta tio n ( f) th e rm iq u e
tio n (f) en re fro id is s e m e n t (m ) 80 8 9 d ila to m e tre (m )
c on tin u 2 3 3 62 d ilu a tio n (f)
12154 d ia g ra m m e (m ) de tra n s fo r m a - 23360 d ilu e
tion (f) is o th e rm iq u e 2 1 0 14 d im e n s io n (f)
8 060 d ia g ra m m e (m ) d ’ e q u ilib re (m ) 2 3 0 57 d im e n s io n (f)
8 084 d ia g ra m m e (m ) d ’ e q u ilib re (m ) 13001 d im in u tio n (f) du c o u ra n t (m )
8169 d ia g ra m m e (m ) d , e q u ilib re (m ) â 21 0 9 d io de (f) e le ctro lu m in e s c e n te
un com po sant (m ) 2055 d io de (f)
7048 d ia g ra m m e (m ) d ’ e q u ilib re (m ) 2 085 d io de (f) â a v a la n c h e (1)
is om orph e 2 085 d io de (f) de ze n e r
8178 d ia g ra m m e (m ) d ’ e q u ilib re (m ) 20 2 9 d ip o le (m )
te rn a ire
30 5 5 d ip o le (m ) m a g n e tiq u e
6102 d ia g ra m m e (m ) e ffo rt (m )-d e fo r-
1148 d ire c tio n s (fp l) c ris ta llo g ra -
m a tio n (f) phiques
8 056 d ia g ra m m e (m ) fe r-c a rb o n e (m ) 1182 d is c o n tin u ite (f)
6102 d ia g ra m m e (m ) tension (l)-d e fo r - 21114 d is c o n tin u ite (f)
m a tio n (f)
23 1 04 d is jo n c te u r (m )
30 2 6 d ia m a g n e tis m e (m )
1026 d islo cation (f)
2 2 0 74 d ia m a n t (m ) d islo cation (f) en a re te
1138
2 0 0 86 d ia m e tre (m ) du ra y o n n e m e n t d islo cation (1) en helice (f)
1057
(m )
1133 d islo cation (f) im p a rfa ite
15137 d ia m e tre (m ) m oyen des p a r ti-
1133 d islo cation (f) m ix te
cules (fp l)
1141 d islo cation (f) p a rtie lle
18062 d ia p h ra g m e (m )
6062 d islo cation (1) sessile
15110 dichroi'te (t)
1138 d is lo c atio n -co in (f)
2 2 057 d id y m e (1)
1057 d is lo c atio n -vis (f)
2049 d ie le c triq u e (m )
2084 d isp ersion (f) e lastiq ue
4 024 d iffra c tio n (t) de F ra u n h o fe r
2083 d isp ersion (f) in e la s tiq u e
4 025 d iffra c tio n (1) de F resnel
2 039 d isp ersion (f) m u ltip le
20 1 57 d iffra c tio n (t) de zone (f) choisie
2034 d isp ersion (f) p lu rie lle
2 1 0 66 d iffra c tio n (f)
2181 disp ersion (f) s in g u lie re
1207 d iffra c tio n (1) des rayo ns x (m )
23091 disp ersion (f)
1096 d iffra c tio n (1) e le ctro n iq u e d isp ersion (f)
23348
2 0 105 d iffra c to m e tre (m ) d is p o s itif (m ) de se rra g e (m )
11127
1132 d iffu s io n (f) ins ta b le 2 1 0 56 d is p o s itif (m ) pour an alyse (f)
1132 d iffu s io n (f) irre g u lie re th e rm iq u e
1132 d iffu s io n (f) p e rm a n e n te 2 189 d is p o s itif (m ) s e m ic o n d u c te u r (m )
1213 d iffu s io n (f) m e ta l o xid e (m ) c o m p le m e n ta ire
2013 d iffu s io n (f) a to m iq u e 2036 dispositifs (m p l) de p o rte u rs
1051 d iffu s io n (f) de lacun e (f) (m p l) m a jo rita ire s
1051 d iffu s io n (f) de s u b s titu tio n (f) 11071 d isque (m ) de tro n ç o n n a g e (m )

636
18017 dissociation (f) ta ille (f)
18028 dissoudre 62 6 0 d urcis s e m e n t (m ) p a r v ieillisse-
2 0 0 27 d istance ( f) de t r a v a il (m ) m e n t (m )
11007 d istance (f) d ’ a p p ro c h e (f) 6260 d urcis s e m e n t (m ) s tr u c tu r a l
1073 d istance ( f) d ’ e q u ilib re (f) 1 2 026 d u rcis s e m e n t (m ) s tr u c tu r a l
1089 d istance (f) e n tre d eu x plans (m p l) 12153 d urcis s e m e n t (m ) s u p e rfic iel
voisins de m em es indices (m p l) de 12002 d u rcis s e m e n t (m ) s u p e rfic ie l â la
M i ll e r fla m m e (f)
1024 d istance (f) in te ra to m iq u e 12048 d urcis s e m e n t (m )â l ’ a ir (m )
15108 d isthen e (m ) 13008 d u re e ( f) de s ou du re (f)
2 3 2 20 d is tilla tio n (f) 62 0 9 d u re te (f)
21021 d istorsion (f) 6020 d u re te (f)
7064 d is trib u te u r (m ) â c o u rro ie (f) 9 203 d u re te (f) ( d ’ un m o u le (m ) ou
5022 d is trib u tio n (f) de la te m p e ra tu re d ’ u n n o y a u (m ))
(0 6067 d u re te (f) â la lim e (f)
2 089 d is trib u tio n ( f) de F e r m i 6190 d u re te ( f) absolue
9243 d iv is e r un sable (m )
6 212 d u re te (f) au re b o n d is s e m e n t (m )
9242 d iv is e u r (m )
6031 d u re te ( f) B r in e ll
23 3 54 d iv is e u r (m ) â tü r b in e (f)
6190 d u re te (f) h e rtz ie n n e
2 3 3 54 d iv is e u r (m ) c e n trifu g e
6206 d u re te (f) p e n d u la ire
7 038 d o lo m ie (f)
62 0 4 d u re te (f) R o c k w e ll
22115 d o lo m ie (f) calcinee
6212 d u re te (1) Sh ore
7038 d o lo m ite (f)
6 252 d u re te (f) V ic k e rs
3047 d o m a in e (m )
6 063 d u ro m e tre (m )
30 4 7 d o m a in e (m ) m a g n e tiq u e
23271 d y n a m o m e tre (m )
9 257 dorrıe (m ) de soufre (m )
9287 e b a ra g e (m ) au c h a lu m e a u (m )
2 197 d o n a te u r (m )
9391 e b a r b a g e (m )
2 3 4 37 donnees (fp l)
10134 e b a r b a g e (m )
2 130 dopage (m )
10133 e b a u c h a g e (m )
19006 d o r a g e (m )
10210 e b a u c h a g e (m )
19006 d o ru re (f)
10212 e b a u c h a g e (m )
17011 d ou b la g e (m )
10209 ebau che (f)
2 2 013 d o u b le (m )
90 6 8 e b a v u r a g e (m )
10067 dressage (m )
9391 e b a v u r a g e (m )
10156 dressage (m )
10026 e b a v u r a g e (m )
11124 dressage (m )
21005 e b o u le m e n t (m ) c a ta s tro p h iq u e
23161 dressage (m ) p a r e tira g e (m )
6222 d u c tile 10129 ebo utage (m )

6225 d u c tilite (f) 10004 e b re c h u re (f)

6041 d u c tilite (1) d ’ e n ta ille (f) 12138 ecaillag e (m )

12127 dur 15150 ecaillag e (m )

6026 d urcissem en t (m ) 19135 e caillag e (m )

10151 d u rcissem en t (m ) â base solide 15090 ecaillag e (m ) th e rm iq u e

12147 d u rcissem en t (m ) p a r d iffu s io n (f) 19020 e caille (f)
6048 d urcissem en t (m ) p a r d isp ersion 12062 e c a ille m e n t (m )
(0 2 143 e c a rt (m ) de b a n d e (f)
19056 d u rcissem en t (m ) p a r ecrouissage 13105 e c a rt (m ) e n tre töles (fp l)
(m ) su p erficiel 20 8 0 e c a rt (m ) e n e rg e tiq u e e n tre d eu x
12074 d u rcissem en t (m ) p a r e ffe t (m ) de bandes (fp l)

637
91 7 8 e c h a n g e u r(m ) 13118 electrod e (f) c o n so m m ab le
2 1 0 90 e c h a n tillo n (m ) 18024 electrod e (f) de v e rre (m )
23321 echelle (f) 13062 electrod e (f) enrob ee
6 189 echelle (f) de d u re te (f) de M o h s 13118 electrod e (f) fu s ib le
15140 e c late m e n t (m ) 13019 electrod e (f) nue
6001 e cou lem ent (m ) 13053 electrod e (f) re v e tu e le g e re m e n t
6227 e cou lem ent (m ) d is c o n tin u 19047 ele ctro d ep o sitio n (f)
2 3 0 79 e co u lem en t (m ) la m e lla ire 19052 ele ctro d ep o sitio n (f)
2 3 0 79 e co u lem en t (m ) la m in a ir e 7 045 e le c tro e x tra c tio n (f)
6087 e co u lem en t (m ) re ta rd e 10073 e le c tro fo rm a g e (m )
23163 eco u le m e n t (m ) tu r b u le n t 19033 e le c tro g a lv a n is a tio n (f)
16005 e co u lem en t (m ) v isqu eux 18046 electrolyse (f)
9154 e c re m o ir (m ) 18045 e le c tro ly te (m )
14035 e c re te m e n t (m ) 3028 e le c tro m a g n e tiq u e
19062 e c riq u a g e (m ) â la fla m m e (f) 70 4 6 e le c tro m e ta llu rg ie (f)
20031 e c ritu re (f) chinoise 2 0 0 18 ele ctro n (m ) A u g e r
6109 ecrouissage (m ) 20071 electron (m ) disperse en a r r ie r e
6138 ecrouissage (m ) 20090 electro n (m ) disperse en a v a n t
9235 ecum e (f) electron (m ) localise
2 207
92 3 6 ecum e (f) de g ra p h ite (m )
2021 electron (m ) p r im a ir e
18005 e ffe t (m ) a n o d iq u e
2115 electro n (m ) secondaire
3011 e ffe t (m ) B a rk h a u s e n
1093 electron (m )
6021 e ffe t (m ) B a u s c h in g e r
18039 e le c tro n e g a tiv ite (f)
18001 e ffe t (m ) de zone (f)
1069 electrons (m p l) de valen ce (f)
20072 e ffe t (m ) d ’ ec ra n (m )
2 027 electrons (m p l) du n o y a u (m )
1143 e ffe t (m ) K ir k e n d a ll
1099 e le c tro n -v o lt (m )
2 147 e ffe t (m ) M e is s n e r
2 3 1 24 e le c tro n -v o lt,e v (m )
2159 e ffe t (m ) p ie zo -e le c triq u e
18050 e lectrop ho rese (f)
6128 e ffe t (m ) th e rm o e la s tiq u e
2 070 e le c tro s tric tio n (f)
2101 e ffe t (m ) th e rm o -e le c triq u e
2 3 293 e le c tro v a n n e (f)
2 0 054 e ffe t (m ) tu n n e l e le c tro n iq u e
2 3 1 25 e le m e n t (m )
19032 efflorescence (f)
2 3 2 33 e le m e n t (m ) d ’ a d d itio n (f)
6 186 e ffo rts (m p l) de H e y n
90 1 0 e le m e n t (m ) d ’ a llia g e (m )
10051 egalisatio n (f)
23 2 13 e le m e n t (m ) in d ic a te u r
6079 elasticite (f)
2 3 3 59 e le m e n t (m ) p ie zo -e le c triq u e
6075 elasticite (f) d iffe re e
21047 e le m e n t (m ) ra d io a c tif
6 075 elastisite (f) re ta rd e e
elasto m ere (f) s y n th e tiq u e 1038 elem ents (m p l) de s y m e trie (f)
16022
23 1 48 elem ents (m p l) de resistance (f) de
16090 elasto m ere (m )
fo u r (m )
15070 e le c tro c e ra m iq u e (f)
1092 elem ents (m p l) e le ctro n eg a tifs
13020 electrod e (f) u tilis a b le en toutes
positions (fp l) 1009 elem ents (m p l) e le ctro -p o s itifs

13039 electrod e (f) 90 2 0 elem ents (m p l) residuels

13023 electrod e (t) â gros a p p o rt (m ) 2 3 2 59 e le v a te u r (m ) â godets (m p l)
13023 electrod e (f) â p o u d re (f) de fe r 7073 e lim in a tio n (f) du m a g n e s iu m (m )
(m ) 2 3 3 75 e llip tiq u e
13039 electrod e (f) â sou du re (f) 7 107 e lu tria tio n (f)
18027 electrod e (f) b ip o la ire 2 3 1 76 e lu tria tio n (f)
13065 electrod e (f) com posite 19053 e m a il (m )

638
19111 e m a il (m ) de c o u v e rtu re (f) 1049 energie ( f) de la m ig ra tio n (f) de
19137 e m a il (m ) de masse (f) lacunes (fp l)

19097 e m a ila g e (m ) 1035 energie ( f) de liaiso n (f)

19054 e m a illa g e (m ) 6162 energie (f) de ru p tu r e (f)

19150 e m a illa g e (m ) au liq u id e (m ) 81 5 7 energie ( f) lib r e

23 1 83 en erg ie (f) c a lo rifiq u e
19126 e m a illa g e (m ) en m a jo liq u e (f)
18053 energie ( f) d ’ a c tiv a tio n (f)
2139 em b o îta g e (m )
3038 energie ( f) d ’ a n is o tro p ie (1) du
10114 e m b o u ti (m )
c ris ta l (m )
10034 em boutissage (m )
3049 en erg ie (f) d ’ a n is o tro p ie (f) m a -
10052 em boutissage (m )
g n e to c ris ta llin e
10063 em boutissage (m ) au m o u to n (m )
6052 en erg ie ( f) de choc (m )
8043 e m b ry o n (m ) en erg ie ( f) de p aro is (fp l)
3048
22075 e m e ri (m ) 1118 energie (f) de ra y o n n e m e n t (m )
2204 e m e tte u r (m ) 23020 energie (f) de surfa c e (f) de sepa-
19086 em eu lag e (m ) ra tio n (f)
2192 em ission (f) stim ulee 3018 energie (f) d ’ echange (f)
2183 em ission (f) th e rm o io n iq u e 2124 en erg ie ( f) d ’ io n is a tio n (f)
2205 em ission (f) 18075 en erg ie (f) in te rn e
21102 em ission (f) acou stiq ue (c o n trö le 8125 en erg ie (f) lib r e c ritiq u e
(m ) p a r ) 18055 en erg ie ( f) lib r e d ’ a c tiv a tio n (f)
1037 em ission (f) de valence (f) 80 9 0 energie (f) lib r e de G ib b s
20 0 5 em ission (f) p a r c h a m p (m ) elec- 8092 en erg ie ( f) lib r e de H e lm h o ltz
triq u e 3056 en erg ie (f) m a g n e to s ta tiq u e
2116 em ission (f) secondaire 30 4 3 energie ( f) m a g n e to s tric tiv e
1117 em ission (f) th e rm io n iq u e 1178 en erg ie (f) p o te n tie lle
2102 em ission (1) th e rm iq u e 11089 en erg ie (f) specifique
21134 em issivite (f) 18155 energie (f) s u p e rfic ielle

10120 e m p ila g e (m ) 21 0 13 en fo n c e m e n t (m ) dans F a n n e a u

(m ) des b illes (fp l) d 'u n ro u le m e n t
10249 e m p ila g e (m )
(m )
15009 e m u ls ifia n t (m )
2 057 engage
2 3 3 68 em u lsio n (f)
23469 e n le v e m e n t (m )
80 1 6 en phase (f)
1 0 246 e n le v e m e n t (m ) de la couche (f)
9 025 en phase (f)
su p e rfic ielle
20061 e n a n tio tro p ie (f)
11057 e n le v e m e n t (m ) de la couche (f)
2 3 4 07 e n c h e v e tre m e n t (m ) s u p e rfic ielle
1 0 164 e n c lu m e (f) 20 0 73 e n r o b a g e (m )
10037 encochage (m ) 1 0 057 e n ro u le u r (m )
17028 encollage (m ) 1 0 057 enrou leuse (f)
5013 e n d o th e rm iq u e 23 4 12 ensacheuse (f)
19083 e n d u it (m ) a n ti-c e m e n ta tio n 15071 e n s ta tite (f)
9198 e n d u it (m ) couche (f) 9 232 e n ta ille (f) de r u p tu re (f)
6273 e n d u ra n c e (f) 8070 e n th a lp ie (f)
1077 en erg ie ( f) de fa u te (f) 8111 e n th a lp ie ( f) de m a la x a g e (m )
d 'e m p ile m e n t (m ) 9 103 e n to n n o ir (m ) de coulee (f)
1050 en erg ie (f) de fo rm a tio n (f) de la - 60 0 5 e n tra în e m e n t (m )
cunes (fp l) 60 1 0 e n tra în e m e n t (m )
1028 en erg ie (f) de la d islo cation (f) 23257 e n tre tie n (m ) p r e v e n tif

639
8071 e n tro p ie (t) 6051 essai (m ) de choc (m )
8112 e n tro p ie (1) de m a la x a g e (m ) 6 154 essai (m ) de c is a ille m e n t (m )
21022 e n v iro n n e m e n t (m ) 6 017 essai (m ) de com pression (f)
11065 epaisseur (t) de coupe (f) 60 8 6 essai (m ) de com pression (f) lo n g i-
10228 e p a u le m e n t (m ) tu d in a le
7044 e p ita x ie (f) 6 044 essai (m ) de d u re te (f) p a r d o u b le

7096 eponge (1) e m p re in te (f)

eponge (f) de fe r (m ) 6205 essai (m ) de d u re te (f) R o c k w e ll

7097
sup erficiel
20142 e p ro u v e tte (t)
6243 essai (m ) de d u re te (f) T u k o n
9008 e p ro u v e tte (1) de c o u la b ilite (1)
60 5 8 essai (m ) de fa tig u e (f) p a r flexio n
9210 e p ro u v e tte (f) de tre m p e en coin
(1) ro ta tiv e
(m )
6 255 essai (m ) de fa tig u e (f) VVöhler
9058 e p ro u v e tte (t) de tre m p e (t)
60 7 0 essai (m ) de flexio n (f)
6042 e p ro u v e tte (t) e n ta illee
6240 essai (m ) de flexio n (f) m u ltip le
13073 e p ro u v e tte (t*) p re p a re e du m e ta l
(m ) de soudage (m ) 6 059 essai (m ) de flexio n (f) ro ta tiv e

e p ro vette (1) en g ra d in s (m p l) 6122 essai (m ) de flexio n (1) s ta tiq u e sur

9033
ann eau (m )
23352 epuisable
6 249 essai (m ) de flexio n (f) s ta tiq u e sur
8009 e p u ra n t (m )
b a rre a u (m )
23413 e p u ra te u r (m )
6060 essai (m ) de flexio n (1) s ur q u a tre
8153 e p u ra tio n (t)
app uis (m p l)
2042 e q u a tio n (t) De B ro g lie
6103 essai (m ) de fluage (m )
2170 e q u a tio n (t) de S c h rö d in g e r
6231 essai (m ) de fluage (m )
19013 eq u a tio n (t) d 'A r r h e n iu s
6 258 essai (m ) de p la n e m e n t (m )
18059 eq u atio n (f) de F a ra d a y
6033 essai (m ) de resilience (f) C h a r p y
21 0 36 e q u e rre (t)
6 184 essai (m ) de resilience (f) M e s n a -
8079 e q u ia x ia le
g er
8 059 e q u ilib re (m )
21 0 85 essai (m ) de resistance (f) â la cor-
23063 e q u ip e m e n t (m ) rosion (t) p a r eau (1) de condensa-
18041 e q u iv a le n t (m ) e le c tro c h im iq u e tion (f)
2 0 098 e q u iv a le n t (m ) en c a rb o n e (m ) 6161 essai (m ) de ru p tu re (f)
18026 erosion (t) 60 3 6 essai (m ) de tra c tio n (f)
2 1 030 erosion (t) 12111 essai (m ) de tre m p a b ilite (f)
21062 erosion (1) in te rfa c ia le 15060 essai (m ) d ’ ecaillag e (m )
2 1 039 e rr e u r (t) 61 3 9 essai (m ) d ’ em boutissage (m )
1126 espace ( n ) k 6140 essai (m ) d ’ epre u v e (f)
1135 espace (m ) re c ip ro q u e 6167 essai (m ) d ’ expansion (f) â gou-
23 4 26 espace (1) p ille (t) con iqu e
2 3 265 esquisse (f) 6201 essai (m ) d ’ expansion (f) â gou-
6210 essai (m ) de d u re te (f) p ille (t) conique
2 3 100 essai (m ) 18037 essai (m ) d M m m e rs io n (f) a lte rn e e
21101 essai (m ) acoustique 6 074 essai (m ) E rich sen
18141 essai (m ) au b ro u illa rd (m ) şalin 6132 essai (m ) Izo d
20112 essai (m ) B a u m a n n 12111 essai (m ) J o m in y
21010 essai (m ) cass 6179 essai (m ) M c Q u a id -E h n
21020 essai (m ) cass 6180 essai (m ) m e c a n iq u e
6033 essai (m ) C h a r p v 2 1 0 83 essai (m ) M ic u m
19089 essai (m ) c o rro d k o te 21116 essai (m ) non d e s tru c tif

640
6195 essai (m ) O lsen 6247 e x ten so m etre (m )
9241 essais (m p l) de sable (m ) 7 065 e x tra c tio n (f)
9003 essais (m p l) A .F .S . 23106 e x tra p o le r
14041 essais (m p l) d ’ e v a lu a tio n (f) des 23418 e x tre m e (m )
p ou dres (fp l) 6 124 e x tru s io n (f) h y d ro s ta tiq u e
10118 estam pag e (m ) 10094 e x tru s io n (f) h y d ro s ta tiq u e
10117 estam pe (f) fe rm e e 10047 e x tru s io n (f)
7063 etalages (m p l) 10183 e x tru s io n (f) â ch a u d
19077 eta m a g e (m ) 10191 e x tru s io n (f) â fro id
21107 e ta n c h e ite (1) 15028 e x tru s io n (f) â la m ouleuse (f) e ti-
9 357 e ta n c h e m e n t (m ) de pores (fp l) reuse

23391 etap e (f) 15145 e x tru s io n (1) â p iston (m )

18066 e ta t (m ) 10198 e x tru s io n (f) c o n tin u e

6097 e ta t (m ) de c o n tra in te (f) 10050 e x tru s io n (1) d ’ une piece (f) tu b u -

la ire
6 106 e ta t (m ) de d e fo rm a tio n (f)
10220 e x tru s io n (1) en a r r ie r e
2 3 3 90 e ta t (m ) n o rm a l
10066 e x tru s io n (f) en a v a n t
8 148 e ta t (m ) p âte u x
10045 e x tru s io n (f) p a r choc (m )
11093 e ta u -lim e u r (m )
10154 e x tru s io n (f) p a r ro u la g e (m )
6096 eten du e (f) de la c o n tra in te (f) de
11008 fa b ric a tio n (f) assistee p a r o rd i-
fa tig u e (f)
n a te u r (m ), F A O
16054 e th y le n e (m )
14042 fa b ric a tio n (f) des p ou dres (fp l)
16055 eth y le n e (m ) glycol (m )
10097 fa b ric a tio n (f) o p tiq u e
10034 e tira g e (m )
81 9 0 fac e tte (f)
10081 e tira g e (m )
1212 facies (m ) c ris ta llin
10021 e tira g e (m ) des tubes (m p l)
2 3 1 42 fa c te u r (m )
16031 e tira g e (m ) p a r im m e rs io n (f)
6101 fa c te u r (m ) de c o n c e n tra tio n (1)
9143 etu vage (m )
de c o n tra in te (f) th e o riq u e
9254 etüve (f)
60 1 4 fa c te u r (m ) de ta ille (f)
23 1 07 etüve (f) p a r pertes (fp l) d ielec-
1079 fa c te u r (m ) de tassem ent (m )
triq u e s
61 0 0 fa c te u r (m ) d ’ in te n s ite (f) de
23393 e u c e n triq u e c o n tra in te (f) (k )
8 138 e u te c tiq u e (m ) fa c te u r (m ) d ’ in te n s ite (f) de
60 6 6
20020 e u te c tiq u e (m ) g lo b u la ire c o n tra in te ( t) c ritiq u e kic
2 0 1 69 e u te c tiq u e (m ) p ho sp ho reu x 2 3 3 95 façon (f)
8142 eutecto ıde 10038 faço nn age (m ) â e tira g e (m ) r a -
7094 evano uissem ent (m ) d ia l
2 3 0 60 e v a p o ra tio n (f) 10242 faço nn e
9072 e v e n t (m ) 10109 fa ç o n n e m e n t (m ) des tetes (fp l)
2 1 023 e x a c titu d e (f) 15049 fai'ence (1)
21002 exam en (m ) p a r p e n e tra tio n (f) 23451 faisab le
d ’ une substance (f) fluorescente 2002 faisceau (m ) de flu x (m )
2 3 1 05 e x c e n triq u e 2073 faisceau (m ) e le c tro n iq u e
1196 e x c ita tio n (1) 2 088 fa r a d (m )
2193 e x c ita tio n (1) 9284 fa r in e (f) de bois (m )
2190 exciton (m ) 6268 fa tig u e (f)
9 179 e x o th e rm iq u e 21103 fa tig u e (f) acoustique
2 3 432 e x p o n e n tie l 6151 fa tig u e (f) de fro tte m e n t (m )
2 3 0 15 expression (1) 6241 fa tig u e (f) p a r c o n tac t (m )

641
6 219 fatıg u e (f) s ta tiq u e 17036 fib r ille (f) cellulosiq ue
6130 fatig u e (1) th e rm iq u e 1075 fig ü re (f) p o la ire
9122 fausse v a ria tio n (f) 20110 fig ü re (f) p o la ire
10111 fau x ra p p o r t (m ) 17015 fil (m )
15073 fa y a lite (1) 23401 fil (m )
7050 feld s p a th (m ) 10239 fil (m ) p la t
15148 feld s p a th (m ) potassique 10046 filage (m )
9 318 fe lu re (1) â chaud 10047 filage (m )
21110 fe lu re (f) â fro id 16048 filage (m )
12078 felu res (fp l) 1 0 046 filag e (m ) â la presse (1)
13056 fe r (m ) â souder 10220 filage (m ) en a rr ie re
22152 fe r (m ) d u rc i p a r le n ic k e l (m ) 10066 filage (m ) en a v a n t
2 0 008 fe r (m ) a lp h a 10045 filage (m ) p a r choc (m )
20021 fe r (m ) beta 2 3 2 77 fila m e n t (m )
2 0 044 fe r (m ) d elta 17015 file (m )
2 2 064 fe r (m ) forge 11132 file t (m )
2 0 067 fe r (m ) g a m m a 11132 file t (m ) de vis (1)
22064 fe r (m ) m a lle a b le 11090 fib e re (f)
2 2 064 fe r (m ) soudable 23149 film (m )
1104 fe rm io n (m ) 1 8 006 film (m ) a n o d iq u e
7025 fe rra ille s (fp l) 18088 film (m ) c a th o d iq u e
3 007 fe rri-m a g n e tis m e (m ) 16074 film (m ) de m o u lag e (m ) en feu ille
2 0 065 fe r r ite (t) (f)
2 0 087 fe r r ite (f) a c ic u la ire 15175 filtr a tio n (1)
2 0 009 fe r r ite (f) a lp h a 4 013 filtr e (m ) p o la ris a te u r
2 0 159 fe r r ite (t) lib re 2019 filtr e (m ) de Bessel
2 2 079 fe rrite s (fp l) 20 2 6 filtr e (m ) de B u tte rv v o rth
7027 fe rro -a llia g e (m ) 23 4 14 filtr e (m )
8057 fe r ro -a lu m in iu m (m ) 2 3 413 filtr e (m ) â a ir (m )
7028 fe rro -b o re (m ) 23365 fin (f) de course (t)
7030 fe rro -c h ro m e (m ) 15064 fines (fp l)
2069 fe rro -e le c tric ite (1) 11024 finissage (m ) des engrenages
3010 fe rro m a g n e tis m e (m ) (m p l)
7031 fe rro -m a n g a n e s e (m ) 19154 finissage (m ) s u p erficiel
7032 fe rro -m o ly b d e n e (m ) 19024 fin itio n (f)
7029 fe rro -p h o s p h o re (m ) 19114 fin itio n (t) b rilla n te
7033 fe rro -s ilic iu m (m ) 19133 fin itio n (f) te rn e
7034 fe rro -tita n e (m ) 19043 fin itio n (m ) m a te
7035 fe rro -tu n g s te n e (m ) 1022 fission (f)
22192 fe u illa rd (m ) 2 1 0 69 fiss u ra tio n (f) caustiqu e
23433 fe u ille (t) de m e ta l (m ) 18064 fiss u ra tio n (f) p a r c orro sion (t)
10208 fib ra g e (m ) sous tension (f)
17022 lib re (f) 16029 fissure (f)
16014 fib re (t) a ra m id e 20036 fissure (1) d ’ a tta q u e (t) c h im iq u e
17016 lib re (f) de c a rb o n e (m ) 13080 fissure (f) de c ra te re (m )
15034 fib re (t) de v e r re (m ) 12078 fissures (fp l)
2 2 0 47 fib re (1) de v e rre (m ) 6022 fla m b a g e (m )
2106 fib re (t) o p tiq u e 2 3 0 09 H an im e (t)

642
12073 fla m m e (f) c a rb u ra n te 22029 fo n te (f) affin ee
2 3 4 48 H anim e (f) n e u tra le 2 2 0 33 fo n te (f) a n ti-a c id e
2 3 4 48 fla m m e (f) n o rm a le 8134 fo n te (f) au c h a rb o n (m ) de bois
18113 fla m m e (f) o xy d a n te (m )
10106 flan (m ) 22040 fo n te (f) b a in itiq u e
10127 fla n (m ) 22037 fo n te ( f) b la n c h e
6 207 fleche (f) 8152 fo n te (f) b rü te
6 080 fle x ib ilite (f) 93 9 4 fo n te (f) b rü te â h a u te te n e u r (1)
6 068 flexio n (f) en s ilicu m (m )
6 069 flexio n (f) 22066 fo n te (1) b rü te p o u r m a lle a b le (f)
15191 flo c u la tio n (f) 8047 fo n te (f) d ’ a ffin ag e (m )
7012 flo ta tio n (f) selective 22045 fo n te (f) de c o q u ille (f)
7 106 flo tta tio n (f) 2 2 0 62 fo n te (f) de d e u x ie m e fusion (f)
6 229 fluage (m ) 9119 fo n te (f) de m o u la g e (m )
60 5 6 flu ag e (m ) d y n a m iq u e 8152 fo n te ( f) de p re m ie re fu sio n (f)
6262 fluage (m ) p a r d iffu s io n (f) 22072 fo n te ( f) e le c triq u e
11069 flu id e (m ) de coupe (f) 22121 fo n te (f) grise
2 3 0 06 fi ıı id ite (f) 22099 fon te ( f) h e m a tite
2001 fluorescence (f) 22065 fo n te (f) m a lle a b le
2 0 1 90 fluorescence (f) x 22184 fo n te (f) m a lle a b le â c o e u r (m )
9 145 flu o rin e (f) n o ir
16058 flu o ro p Ia s tiq u e (f) 22150 fo n te (f) m e c a n iq u e
2 1 003 fluo ro sco pie (f) 2 2 0 82 fo n te (f) p hosphoreuse
10003 flu o to u rn a g e (m ) 8134 fo n te (f) suedoise
3001 flu x (m ) 22206 fo n te (f) s y n th e tiq u e
91 3 6 flu x (m ) 22198 fo n te ( f) T h o m a s
8009 flu x (m ) e p u ra n t 22036 fo n te (f) tru ite e
5009 flu x (m ) th e rm iq u e 2 2 0 05 fontes (fp l) alliees
9344 foçage (m ) 22164 fontes (fp l) a u sten itiq u es
2002 foisceau (m ) de flu x (m ) 11021 fo ra g e (m )
2121 fo n c tio n (f) de t r a v a il (m ) 3050 force (f) d a im a n t a tio n (f)
2 3 152 fo n c tio n (f) 13040 fo rce (f) d e le c tr o d e (f)
2 3 1 69 fo n c tio n (f) d ’ e r r e u r (f) 30 1 2 force (f) c o e rc itiv e
1064 fo n c tio n (f) d ’ onde (f) 1036 fo rce (f) de liaiso n (f)
16070 fo n c tio n n a lite (f) 18047 force (f) e le c tro m o tric e
23022 fo n d (m ) 18074 fo rce (f) e le c tro m o tric e th e rm iq u e
93 4 5 fo n d (m ) de poche (f) 1193 forces (fp l) fo n d a m e n ta le s de la
9135 fo n d a n t (m ) n a tu re (f)
9115 fo n d e rie (f) 10159 fo rça g e (m ) â fro id
23332 fo n d e rie (f) s u r m odeles (m p l) 11083 fo re t (m )
9138 fo n d re 11097 fo re t (m ) â c e n tre r
12075 fo n d u 11134 fo re t (m ) p la t
22062 fo n te (f) 10242 fo rg e
22121 fo n te (f) â g ra p h ite (m ) la m e lla ire 10062 fo rg e a b ilite (f)
2 2 1 36 fo n te (f) â g ra p h ite (m ) spheroi'dal 10178 fo rgeage (m ) â m a tric e s (fp l) os-
2 2 182 fo n te (f) â g ra p h ite (m ) v e rm ic u - cillan tes
la ire 10061 fo rgeage (m )
2 2 0 40 fo n te (f) a c ic u la ire 10176 fo rgeage (m ) â la presse (t)

643
10032 forgeage (m ) au m a rte a u (m ) 2 3 2 12 fo u r (m ) â poussoir (m )
10065 forgeage (m ) au m o u to n (m ) 9 293 fo u r (m ) â re c u p e ra tio n (f)
10001 forgeage (m ) lib re 2 3 1 97 fo u r (m ) â tubes (m p l) ra d ia n ts
14039 forgeage (m ) p a r m e ta llu rg ie (f) 9096 fo u r (m ) b as c u lan t
des pou dres (fp l) 15155 fo u r (m ) de g rilla g e (m )
10090 forgeage (m ) sans d e p o u ille (1) 9039 fo u r (m ) de m a in tie n (m )
10027 forgeage (m ) tra n s v e rs a l 12131 fo u r (m ) de re c u it (m )
10201 fo rm a g e (m ) 15184 fo u r (m ) de re c u it (m )
10158 fo rm a g e (m ) p a r p u ls a tio n (1) m a - 12125 fo u r (m ) de re c u it (m ) co n tin u
g netiq ue 91 2 9 fo u r (m ) e le c triq u e
11042 fo rm a g e (m ) â la m o le tte (1) 9101 fo u r (m ) e le c triq u e â a rc in d ire c t
10186 fo rm a g e (m ) â m i-c h a u d 8011 fo u r (m ) e le c triq u e â arc (m )
16082 fo rm a g e (m ) des feu illes (fp l) la - 91 0 0 fo u r (m ) e le c triq u e â arc (m ) d i-
minees plastiques rect
16120 fo rm a g e (m ) des p olym eres (m p l) 9181 fo u r (m ) e le c triq u e â baguettes
10072 fo rm a g e (m ) e le c tro h y d ra u liq u e (fp l) ra y o n n a n te s
10071 fo rm a g e (m ) e le c tro m a g n e tiq u e 91 8 6 fo u r (m ) e le c triq u e â in d u c tio n (t)
10145 fo rm a g e (m ) p a r caoutchouc (m ) 9169 fo u r (m ) e le c triq u e â in d u c tio n (f)
10081 fo rm a g e (m ) p a r e tira g e (m ) â basse fre q u e n c e (f)
10172 fo rm a g e (m ) p a r explosion (f) 9211 fo u r (m ) e le c triq u e â in d u c tio n (f)
16033 fo rm a g e (m ) p a r e x tru s io n (1) â canal (m )
10244 fo rm a g e (m ) p a r h au te energie (f) 9 304 fo u r (m ) e le c triq u e â in d u c tio n (f)
16157 fo rm a g e (m ) p a r sac (m ) sous vide â creuset (m )
(m ) 9393 fo u r (m ) e le c triq u e â in d u c tio n (t)
16158 fo rm a g e (m ) sous vide (m ) â h au te fre q u e n c e (f)
16159 fo rm a g e (m ) sous vid e (m ) 12038 fo u r (m ) e le c triq u e â resistances
16059 fo rm a ld e h y d e (1) (fp l)
9 055 fo rm a tio n (f) de vers (m p l) de zinc 93 0 8 fo u r (m ) fixe
(m ) 7092 fo u r (m ) M a r t in
23312 fo rm a tio n (1) 9310 fo u r (m ) o sc illa n t
10141 fo rm a tio n (1) des cornes (fp l) 9386 fo u r (m ) p o ta g e r
10131 fo rm a tio n (t) des plis (m p l) 23 2 12 fo u r (m ) poussant
15075 fo rs te rite (t) 93 7 5 fo u r (m ) re v e rb e re
10227 fosse (t) â crasses (fp l) de fe r (m ) 9 120 fo u r (m ) r o t a t if
9 360 fo u lo ir (m ) 9 384 fo u r (m ) sous vid e â electrodes
12061 fo u r (m ) poussant (fp l) consum ables
23382 fo u r (1) c on tin u 2 3 1 09 fo u r (m ) tu b u la ire â resistance (1)

15155 fo u r (m ) 12140 fo u r (m ) tu n n e l
2 3 1 47 fo u r (m ) 40 1 5 fo y e r (m )
9132 fo u r (m ) â b o m b a rd e m e n t (m ) 12018 fo y e r (m )
e le ctro n iq u e 2 0 103 fra c to g ra p h ie (f)
12046 fo u r (m ) â c irc u la tio n (f) d ’ a ir (m ) 2 1 063 fra c tu re (f)
2 3 0 66 fo u r (m ) â cloche (f) 6115 fra g ilite (f)
2 3 3 88 fo u r (m ) â cloche (1) 6 160 fra g ilite (f)
9 305 fo u r (m ) â creuset (m ) 12112 fra g ilite (f) â chau d
9 097 fo u r (m ) â cuve (f) 6215 fr a g ilite (f) â fro id
7067 fo u r (m ) â cuve (f) basse 2 1 0 06 fra g ilite (f) acide
23 2 50 fo u r (m ) â m o u fle (m ) 6 178 fra g ilite (f) au bleu
23 3 37 fo u r (m ) â p la s m a d ’ arc (m ) 61 7 6 fra g ilite (f) de brassage (m )

644
18150 fra g ilite (f) de co rro s io n (f) 8033 fusion (f) en zones (fp l)
6194 fra g ilite (f) de, n e u tro n (m ) 9371 fusion (f) sous v id e (m )
12090 fra g ilite (f) de re v e n u (m ) 1 9 147 fusion (f) sous v id e (m )
6 220 fra g ilite (f) de Stead 9369 fusion (f) sous v id e (m ) â arc (m )
6112 fra g ilite ( f) de v ie illis s e m e n t (m ) 93 7 2 fusion (f) sous v id e (m ) â in d u c -
6221 fra g ilite (f) de v ie illis s e m e n t (m ) tio n (f)
p a r re fro id is s e m e n t (m ) ra p id e 12075 fusionne
6039 fr a g ilite (f) d ’ e n ta ille (f) 22085 G aAs
6123 fra g ilite (f) d ’ h yd ro g e n e (m ) 9271 g a b a rit (m )
6123 fra g ilite (f) due â l ’ h yd ro g e n e (m ) 23187 gaine (f) de p ro te c tio n (f) p o u r
2 1 0 06 fra g ilite (t) p a r decapage (m ) th e rm o c o u p le (m )
6 200 fra g m e n ta tio n (1) 9188 gale (f)
7082 fra g m e n ts (m p l) m enus moyens 9 023 gale (f) v o la n te
11061 fra is a g e (m ) p a r d eu x o utils (m p l) 19034 g a lv a n is a tio n (f)
ecartes 19048 g a lv a n o p la s tie (f)
11045 fra is a g e (m ) 19138 g a lv a n o p la s tie (f) au to n n e a u (m )
11055 fra is a g e (m ) c o m m a n d e p a r d o ig t- 8012 gangue (f)
tra c e u r (m )
92 0 8 g a ra n tie (f)
11044 fra is e (f)
2 3 3 72 g a rd e (f)
11136 fra is e (f) â s u rfa c e r
9021 g arnissage (m )
11136 fra is e (f) c y lin d riq u e
70 0 6 g arnissage (m ) acide
11043 fraiseuse (f)
70 1 6 g arnissage (m ) b asique
10190 fra p p e (f)
92 9 7 garnissage (m ) m o n o lith iq u e
10196 fra p p e (f) â fro id
21021 g au chissem en t (m )
22 0 58 fre n e (m )
10132 g a u fra g e (m )
9255 fre tte (1)
23155 gauss (m ) G
2 1 062 fre ttin g (m )
22097 gaz (m ) de gazogene (m )
6133 fric tio n (f) in te rn e
23449 gaz (m ) in e rte
14020 fritta g e (m ) au la s er (m )
22059 gaz (m ) n a tu re l
7093 fritta g e (m )
23449 gaz (m ) n ob le
14033 fritta g e (m )
15141 gel (m )
14032 fritta g e (m ) avec phase (f) liq u id e
2194 g e n e ra te u r (m )
9192 fritta g e (m ) de la c a ra p ac e (f)
23439 g e n e ra te u r (m ) de rayo ns (m p l) X
19143 fr it te (t)
23279 g e n o u ille re (t)
9 244 fro tte (f)
9084 gerces (fp l)
23 4 44 fu e l-o il (m )
8 042 g erm e (m )
23371 fu ite (f)
8043 g erm e (m )
23221 fu lle re n e (m )
8013 g erm e (m ) c ris ta llin
23222 fu lle re n e (m )
80 4 4 g e rm in a tio n (f)
23173 fusil (m ) â v e n t (m )
8019 g e rm in a tio n (f) h eterogene
1017 fusion (f)
8 022 g e rm in a tio n (f) hom ogene
7061 fusion (f)
19025 glaçage (m )
8075 fusion (f)
15159 g la ç u re (f)
9383 fusion (f) â electrod e (f) consu-
m a b le 6263 glissem ent (m ) local

8078 fusion (f) c o n g ru e n te 1136 glissem ent (m )

91 0 7 fusion (f) d isco ntinu e 61 5 6 glissem ent (m )

9274 fusion (f) en c h a m p (m ) e le ctro - 1110 glissem ent (m ) devie

m a g n e tiq u e 16055 glycol (m )

645
2 3 1 64 glycol (m ) 19023 g re n a illa g e (m ) d ’ ecrouissage (m )
9 104 godet (m ) de coulee (f) 10177 g re n a ille (f)
15181 g o n fle m e n t (m ) 22180 g re n a ille (f) tre m p e e
12033 g o n fle m e n t (m ) de la fo n te (f) 22086 g re n a t (m )
23001 g o n io m e tre (m ) 15122 gres (m )
11110 gorge (1) 14033 gresage (m )
2 3 2 17 g ou jo n (m ) de re m m o u la g e (m ) â 10055 g rig n o ta g e (m )
d a v e tte (f) 7 099 g rilla g e (m ) to ta l
11110 gou ju re (f) 4011 g rille (f) de d iffra c tio n (f)
23093 g outte (f) 21016 g rille (f) m o b ile
21109 g outte (1) fro id e 21016 g rille (f) oscillante
21111 g ou tte (f) fro id e 15102 g rille r
2 3 094 g o u tte lette (f) 21 0 60 g rip p a g e (m )
15055 g ra d e (m ) 23081 g rip p a g e (m )
2 3 120 g ra d ie n t (m ) 92 4 7 g rip p u re (f)
1074 g ra d ie n t (m ) de c o n c e n tra tio n (f) 21117 grosseur (f) de g ra in (m )
5024 g ra d ie n t (m ) de te m p e ra tu re (f) 80 3 8 grossissem ent (m )
20171 g ra in (m ) 2 3 2 07 grossissem ent (m )
8023 g ra in (m ) b eta 8191 grossissem ent (m ) â fac e tte (f)
8062 g ra in (m ) en colonne (t) 81 8 6 grossissem ent (m ) c o m p e titif
2 0 1 45 g ra n d e u r (f) de g ra in (m ) d ’ auste- 12130 grossissem ent (m ) de g ra in (m )
n ite (t) 2 3 2 30 g ro up e (m ) con v e rtiss e u r sta tiq u e
15183 g ra n u la tio n (1) 1198 g ro up e (m ) d espace (m )
14018 g ra n u lo m e trie (f) de fînes (m p l) 1087 g ro up e (m ) de plans (m p l)
sous tam is 1166 g ro up e (m ) p on ctu el
2 3 082 g ra p h iq u e 10037 g rugeage (m )
2 3 0 76 g ra p h iq u e (m ) 13079 g u e u la rd (m ) d ’ une sou du re (f)
23 0 80 g ra p h iq u e (m ) d ’ angle (m )
2 0 0 77 g ra p h ite (m ) 9 302 gueuse (f)
2 2 0 60 g ra p h ite (m ) 8 167 gueuse-m ere (f)
20082 g ra p h ite (m ) de re c u it (m ) 9302 gueuset (m )
2 0 080 g ra p h ite (m ) en rosettes ( f p l) 16150 g u tta -p e rc h a (f)
20 0 40 g ra p h ite (m ) in te rd e n d ritiq u e 15087 h allo v site (f)
2 0 196 g ra p h ite (m ) la m e lla ire 18067 halogene (m )
20113 g ra p h ite (m ) m o rcele 9 228 h ap p e (f)
20 2 06 g ra p h ite (m ) n o d u la ire 7 105 h a u t fo u rn e a u (m )
2 0 0 24 g ra p h ite (m ) p rim a ir e 9 036 h a u te u r (t) de ch a rg e (f)
20 1 98 g ra p h ite (m ) p s e u d o -la m e lla ire 2 2 0 98 h e m a tite (t)
20 0 89 g ra p h ite (m ) secondaire 8018 heterogene
20116 g ra p h ite (m ) spheroi'dal 2037 h e te ro jo n c tio n (1)
2 0 080 g ra p h ite (m ) typ e b (m ) 22117 h etre (m )
20161 g ra p h ite (m ) v e rn ıic u la ire 1185 h exag on al co m p a c t
9 166 g ra p h itis a n t (m ) 91 7 7 h e x a m e th y le n e -te tra m in e (f)
12068 g ra p h itis a tio n (f) 10159 h o b b in g (m )
2 0 0 78 g ra p h itis a tio n (f) 2 1 0 88 h o lo g ra p h ie (f)
9 277 g ra p p e (f) de m odeles (m p l) 2 3 043 hom ogene
10211 g ra v ü re (1) d ebau chag e (t) 16151 h o m o p o ly m e re (m )
9309 g re n a illa g e (m ) 19069 h o n a g e (m )

646
19132 honage (m ) au je t (m ) de v a p e u r 23198 im p la n ta tio n (1)
(0 2122 im p la n ta tio n ( f) ioıı iq ııe
2 3 0 96 hotte (f) 2206 im p la n ta tio n ( f) p a r d iffu s io n (f)
90 7 7 h u ile ( f) de bois (m ) de chine 9133 im p re g n a tio n (f)
9227 h u ile (f) de 1in (m ) 10231 im p ression (1) tro is d im ensions
90 7 7 h u ile (f) de tu n g (m ) (fp l)
11015 h u ile (1) soluble 14043 im p ression (f) tro is d im ensions
92 6 7 h u ile (m ) â n o y a u x (m p l) (fp l)
2 3 303 hu m id i te (f) 2 009 im p u re te (1) ty p e (m ) a c c ep teu r
2 3 0 28 lı u m id ite (1) re la tiv e (m )
21 4 8 h y b rid a tio n (t) 20 0 9 im p u re te (f) ty p e (m ) p
15170 h y d ra ta tio n (f) 8120 im p u re te s ( f p l)
15089 h y d ra te (m ) 2 3 273 in c in e ra te u r (m )
2 3 1 79 h y d ra u liq u e 93 3 0 in c lin ais o n (t)
16007 h y d ro c a rb u re s (m p l) a lip h a tiq u e s 81 0 9 inclu sio n (f)
19068 h y d ro g e n a tio n (1) 9 363 inclu sio n (f) de cendres (fp l)
22100 h y d ro g e n e (m ) 20201 inclu sio n (f) endogene
18072 h yd ro ly s e (f) 2 0 1 93 in clu sio n (f) exogene
2 3 3 79 h y d ro m e ta llu rg ie (f) 2 0 0 95 inclu sio n (f) lin e a ire dans la d ire c -
15026 h y d ro m e tre (m ) de Bouyoucos tio n ( f) du tr a v a il (m )
15171 h y d ro p h ile 23425 in c o h e re n t
15172 h y d ro p h o b e 6012 in c u rv a tio n (f) de la d islo cation
23 3 05 h y g ro m e tre (m ) (o
2 3 3 04 hyg ro scop iqu e 6019 in d e n ta tio n (f)

8141 h y p e re u te c tiq u e 23110 in d e x (m )

8 145 h yp e re u te c to ıd e 18020 in d ic a te u r (m )

8015 h y p e rfu s io n (1) 21 0 12 in d ic a tio n (f)

12053 h y p e rtre m p e (f) 23011 in d ic e (m )

8139 h y p o e u te c tiq u e 23110 ind ice (m )

8143 h yp oeu tectoi’de 15019 in d ic e (m ) de b asicite (1)

2 3 4 34 h y p o th e tiq u e 15095 in d ice (m ) de finesse (f)
6125 hysteresis (f) 11120 in d ic e (m ) de m e u la b ilite (f)
6181 hysteresis (f) m eca n iq u e 2136 ind ice (m ) de re fra c tio n (f)
3057 hysteresis (m ) (m a g n e tiq u e ) 20138 indices (m p l) de M i ll e r
2 1 0 44 iacs 1160 indices (m p l) de M ille r -B r a v a is
5025 ig n ifu g e (m ) 3 023 in d u c tio n (f) de s a tu ra tio n (f) Bs
2 0 0 46 illu m in a tio n (t) d ire c te 30 5 3 in d u c tio n (f) m a g n e tiq u e
22202 illu m in a tio n (f) o b liq u e 23419 in d u it
2 0 1 49 im ag e (f) de c h a m p (m ) lu m in e u x 14008 in h ltr a tio n (f)
2 0 0 97 im ag e (f) de c h a m p (m ) som bre 2 0 0 92 in fr a s tru c tu re (t)
1032 im ag e (f) dans un m ir o ir (m ) 2 3 2 84 in g e n ie rie (1) de m a te ria u x (m p l)
2 3 205 im a g in a ire 23047 in g re d ie n t (m )
9004 im p a lp a b le s (m p l) 2 3 2 45 in h e re n t
1153 im p e rfe c tio n (f) 18119 in h ib ite u r (m ) a n tiro u ille
2 1 074 im p e rfe c tio n (t) 18038 in h ib ite u r (m )
1007 im p e rfe c tio n (f) in te rs titie lle 16020 in itia tio n (f)
1060 im p e rfe c tio n s (fp l) lin e a ire s 9182 in je c tio n (1)
1167 im p e rfe c tio n s (fp l) ponctuelles 9022 in o c u la n t (m )

647
7009 in o c u la tio n (1) 23021 je u (m )
2 3 2 78 in o rg a n iq u e 1187 jo in t (m ) de g ra in (m )
19117 in o x y d a b le 1120 jo in t (m ) de m acle (f)
9 160 in s e rtio n (t) 90 2 6 jo in t (m ) de m o u lag e (m )
2 0 164 inspection (t) â fro id 90 2 8 jo in t (in ) de m o u lag e (m )
16002 in s ta lla tio n (1) m a n u e lle 10009 jo in t (m ) des m a tric e s (fp l)
16051 in s ta lla tio n (1) m a n u e lle 15179 jo in ts (m p l) c o n tra rie s
2 3 458 insucces (m ) 2063 jo n c tio n (f)
23194 in ten site (t) e n e rg e tiq u e 2 3 373 jo n c tio n (f) fro id e
3051 intensite ( f j d ’ a im a n ta tio n (f) 2162 jo n c tio n (t) p -n
8006 in te rfa c e (f) 2 3 2 14 jo u le (m )-J
1197 in te rfa c e (1) coherente 15098 k a o lin (m )
8175 in te rfa c e (1) in co h eren te 15099 k a o lin ite (f)
8185 in te rfa c e (t) s em i-coh erente 2 2 1 20 k e v la r (m )
20172 in te rg ra n u la ire 2 2 0 95 k ie s e lg u h r (m )
1004 in te rp o la tio n (t) 2 3 2 54 k ilo g ra m m e (m )-k g
8095 in te rr u p tio n (t) th e rm iq u e 1047 lacun e (t)
1139 intersectio n (t) 2 2 0 49 la in e (t) de la itie r (m )
1005 in te rs tic e (m ) 9063 la itie r (m )
1006 in te rs titie l 2 2 0 07 la ito n (m ) a lp h a
2174 in te rs titie l (m ) 2 2 1 74 la ito n (m )
8123 in te rv a lle (m ) c ritiq u e 2 2 0 55 la ito n (m ) a m ira u te
8072 in te rv a lle (m ) de fusion (t) 2 2 1 28 la ito n (m ) p o u r cartouches (fp l)
2024 in te rv a lle (m ) de p o m p ag e (m ) 19119 la ito n n a g e (m )
2058 in te rv a lle (m ) de s a tu ra tio n (1) 11123 la m e (t) de scie (t)
8119 in te rv a lle (m ) de s o lid ific a tio n (t) 20 1 97 la m e lla ire
2024 in te rv a lle (m ) de vidag e (m ) 2 0 1 95 la m e lle (f)
19081 in te rv a lle (m ) u tile de d ep öt 10086 la m in a g e (m )
23262 in tr a g ra n u la ire 10184 la m in a g e (m ) â chau d
23234 in trin s e q u e 10030 la m in a g e (m ) â c y lin d re s (m p l)
2152 inversio n (1) obliques
23143 inversio n (f) 10155 la m in a g e (m ) â re to u r
1121 ion (m ) 10089 la m in a g e (m ) d ’ a n n e a u x (m )
18083 ion (m ) com plexe 10089 la m in a g e (m ) de bandages (m p l)
23196 ir r a d ia tio n (1) 14038 la m in a g e (m ) de p o u d re (f)
23118 irr e g u lie r 10102 la m in a g e (m ) d ’ ecrouissage (m )
7049 isentrope 10169 la m in a g e (m ) en p a q u e t (m )
2200 isolan t (m ) 14038 la m in a g e (m ) p a r c o m p a c tio n (1)
9027 isolan t (m ) 10028 la m in a g e (m ) tra n s v e rs a l
16071 isom ere (m ) 10083 la m in o ir (m )
2 0 060 isom orph e 10144 la m in o ir (m ) â b ille tte s (fp l)
23139 isoth e rm e (t) 10020 la m in o ir (m ) â bloom s (m p l)
1125 isotope (m ) 10215 la m in o ir (m ) â cage (f) u n iq u e
6084 isotrope 10181 la m in o ir (m ) â c y lin d re s (m p l)
9199 ja c q u e tte (f) m u ltip le s
6113 jauge (f) de c o n tra in te (t) 10192 la m in o ir (m ) â fro id
9389 jet (m ) de re m o n te (t) 10060 la m in o ir (m ) â q u a tre cylin d res
10110 je u (m ) (m p l)

648
10143 a m in o ir (m ) â six c y lin d re s (m p l) 1122 liaiso n (f) io n iq u e
10020 a m in o ir (m ) b lo o m in g 1158 liaison (f) m e ta lliq u e
10199 a m in o ir (m ) c o n tin u 16041 liaison (f) non satu ree
10101 a m in o ir (m ) duo irre v e rs ib le 13117 liaiso n (f) p a r d iffu s io n (1)
10100 a m in o ir (m ) duo re v e rs ib le 1016 liaisons (fp l) ato m iq u e s
10107 a m in o ir (m ) e b a u c h e u r 2043 liaisons (fp l) b ip o la ire s oscillantes
10230 a m in o ir (m ) p la n e ta ire 90 3 0 lia n t (m )
10060 a m in o ir (m ) q u a rto 9 173 Hant (m ) a u to d u rc is s a n t
10181 a m in o ir (m ) S e n d z im ir 9338 Hant (m ) d u rcis s a n t â fro id
10143 a m in o ir (m ) S e n d z im ir 3-2-1 10043 ligne (f) de la m in a g e (m )
10197 a m in o ir (m ) Steckel 1190 ligne (f) spectrale
10042 a m in o ir (m ) ta n d e m 8061 ligne (f) de con nexio n (t)
10233 a m in o ir (m ) trio 9026 ligne (f) de jo in t (m )
10125 a m in o ir (m ) ü niv e rs e l 10002 lignes (fp l) de fluage (m )
7076 ance (f)â oxygene (m ) 3 002 lignes (fp l) de force (f)
22151 a n th a n ite (f) 61 4 8 lignes (fp l) de glissem ent (m )
19099 a q u a g e (m ) 2 0 0 05 lignes (fp l) de H a r tm a n n
19098 aqu e (m ) 20005 lignes (fp l) de L ü d e rs
2177 aser (m ) â önde (f) c o n tin u e 20188 lignes (fp l) de W a lln e r

2145 aser (m ) 17025 lig n in e (f)

2128 aser (m ) C 0 2 11028 lim e (t)
2199 aser (m ) im p u ls io n n e l 61 9 7 lim ite (f) co n v e n tio n e lle d ’ e lasti-

aser (m ) N d -Y A G cite (t) â x %

4 014
62 7 5 lim ite (f) c o n v e n tio n n e lle de fa ti-
4 028 aser (m ) s e m i-c o n d u c te u r
gue (f)
16092 atex (m )
6232 lim ite (1) c o n v e n tio n n e lle de
2 1 0 96 a v e u r (m ) â p u lv e ris a tio n (f)
flu a g e (m )
20122 e d e b u rite (f)
20166 lim ite (f) d ’ a b s o rp tio n (f)
20 1 28 e n tille (f)
6142 lim ite (f) d ’ a llo n g e m e n t (m ) re -
4003 e n tille (f) â faces (fp l) convexes
m a n e n t de z %
4003 e n tille (f) cenvexe
6196 lim ite (f) de p ro p o rtio n n a lite (f)
4010 e n tille (f) concave
6003 lim ite (f) d ’ e c o u le m e n t (m )
40 1 0 e n tille (f) â faces (fp l) concaves
6002 lim ite (f) d ’ elasticite (f) conven­
1157 epton (m ) tio n n e lle
7091 essivage (m ) 6083 lim ite (f) d ’ elasticite (t) v ra ie
18139 essivage (m ) se lec tif 60 0 4 lim ite (f) in fe rie u re d ’ e co u lem en t
15128 eucite (f) (m )
7005 e v ig a tio n (1) 62 5 0 lim ite (f) s u p e rie u re d ’ e cou lem ent
11068 evre (f) cou p a n te (m )
11027 evre (f) de coupe (t) 61 7 5 lim ite (f) th e o riq u e de fa tig u e (f)
1033 iaison (f) 15044 lim o n (m )
13113 iaison (f) adhesive 22138 lim o n ite (f)
2125 iaison (f) b ip o la ire p e rm a n e n te 23112 lin e a ire
15154 iaison (f) c e ra m iq u e 7021 lin g o t (m )
1171 iaison (1) co valente 71 0 8 lin g o t (m )
1204 iaison (f) de V a n d e r W a a ls 8173 lin g o t (m )
2100 iaison (t) d ’ h yd ro g e n e (m ) 10123 lin g o t (m ) de d e p a rt (m )
1164 iaison (f) in te rm o le c u la ire 8106 lin g o ta g e (m )
1162 iaison (f) in tra m o le c u la ire 21 0 92 lin g o t-e p ro u v e tte (m )

649
8172 lin g o tie re (t) 2157 lum inescence (f)
8162 liq u a tio n (f) 12044 lu n e tte ( 0
11069 liq u id e (m ) cT arro s a g e (m ) 21045 lu n e tte (f) p y ro m e triq u e
11069 liq u id e (m ) de coupe (f) 21079 lusec (m )
15136 liq u id e (m ) n ew to n ie n 15198 ly o p h ile
2 1 034 liq u id e (m ) p e n e tra n t 15199 lyop ho be
15206 liq u id e (m ) pseu do p!astiq ue 60 0 6 m a c h in e (f) d 'u s u re (f) A m s le r
8 160 lic]ııid us (m ) 9323 m a c h in e (f) â c h a m b re (f) chau de
9224 lissoir (m ) 93 3 6 m a c h in e (f) â c h a m b re (1) fro id e
9114 lit (m ) de coulee (1) 11010 m a c h in e (f) â c o m m a n d e (f) n u -
23233 lit (m ) de fusion m e riq u e p a r c a lc u la te u r (m )

17018 loi (f) des m elanges (m p l) 10029 m a c h in e (f) â dresser â ro u le a u x

loi (f)d e la zone (t) de W eiss (m p l) o bliques

1206
11118 m a c h in e (f) â m e u le r
2154 loi (f) d 'O h m
9207 m a c h in e (f) â m o u le r
1052 loi (f) de B rag g
9312 m a c h in e (1) â m o u le r â serrage
2142 loi (f) de C o u lo m b
(m ) p a r secousses (fp l)
8085 loi (1) de G ib b s
93 2 7 m a c h in e (f) â m o u le r â s errage
6126 loi (f) de H o o k e
(m ) p a r pression (1)
6208 loi (f) de S c h m id
9246 m a c h in e (f) â m o u le r p a r serrage
18129 loi (1) de S ie v e rt
(m ) p a r p ro je c tio n (f)
2 3 377 loi (f) de Stokes
11129 m a c h in e (f) â ra b o te r
1205 loi (1) de V e g a rd
11118 m a c h in e (f) â re c tifie r
8085 loi (f) des phases (fp l)
10059 m a c h in e (f) â re tre in d r e â q u a tre
1116 lois (fp l) de H u m e -R o th e r y
m a rte a u x (m p l)
8170 lois (fp l) de la th e rm o d y n a m iq u e
93 5 9 m a c h in e (f) â s e rrag e (m ) p a r v i-
(0 b ra tio n (1)
6273 lon gevite (f) â la fatig u e (f) m a c h in e (f) â s o u ffle r d ’ e ta b li (m )
92 7 0
2040 lo n g u e u r (t) d 'o n d e (f) m a c h in e (f) â s o u ffle r les c a ra -
9 204
4 017 lo n g u e u r (1) focale paces (fp l)
6199 lo n g u e u r (f) e n tre reperes (m p l) 9266 m a c h in e (f) â s o u ffle r les n oyaux
10103 lo p in (m ) (m p l)
10106 lop in (m ) 9078 m achines (fp l) â m o u le r â ser-
10127 lop in (m ) rages (m p l) com bines
10080 lop in (m ) d evelo pp e 6 136 m aclage (m )
2 3 134 lu b ric a tio n (f) e la s to h y d ro d y n a - 6 024 macles (fp l) de d e fo rm a tio n (f)
m iq u e 6 024 macles (fp l) m ecan iq u es
23442 lu b rifia n t (m ) 12135 mâcles (fp l) de croissance (f)
23441 lu b rific a tio n (t) 2 0 1 24 m a c ro a tta q u e (f)
2 3 3 70 lu b rific a tio n (f) h y d ro d y n a m iq u e 2 0 123 m a c ro g ra p h ie (f)
23181 lu b rific a tio n (f) h y d ro s ta tiq u e 2 0 0 29 m a c ro re ta s s u re (1)
23 3 66 lu b rific a tio n (f) lim ite 20 1 25 m a c ro s tru c tu re (f)
23232 lu b rific a tio n (f) sofide 15129 m agnesie (f)
17026 lu m e n (m ) 15101 m agnesie (f) calcinee
2103 lu m ie re (f) 15101 m agnesie (f) en g ra in s (m p l)
21108 lu m ie re (t) de W o o d 15130 m agnesite (f)
4023 lu m ie re (f) m o n o c h ro m a tiq u e 3023 m a g n e tis a tio n (f) de s a tu ra tio n (f)
40 0 7 lu m in a n c e (f) e n e rg e tiq u e Ms
2134 lum inescence (f) c a th o d iq u e 30 1 7 m a g n e tis atio n (f) c irc u la ire

650
30 3 4 m a g n e tis a tio n (f) spontanee 23460 mass (f) v o lu m iq u e
3017 m a g n e tis atio n ( f) tra n s v e rs a le 20 7 5 masse ( f) d 'e le c tro n (m )
21 4 9 m a g n e to m e tre (m ) 2086 masse (f) e ffe c tiv e
3014 m a g n e to n (m ) de B o h r 2060 masse ( f) fixe
21081 m agnetoscopie (f) (c o n trö le (m ) 20 6 0 masse (f) stable
p ar) 1 0 137 masse (f)
30 4 4 m a g n e to s tric tio n (f) 23276 masse (f)
1 5 068 m a ille (f) 1014 masse ( f) a to m iq u e
22011 m a ille c h o rt (m ) 90 4 5 m asselotte (f)
9070 m a ille t (m ) 9024 m asselotte (f) a tm o s p h e riq u e
14015 m a la x a g e (m ) 9037 m asselotte (f) â pression ( f) de gaz
15100 m a la x e u r (m ) (m )
16003 m a la x e u r (m ) 93 7 4 m asselotte (f) â ta lo n (m )
15078 m a la x e u r (m ) p la n e ta ire 92 3 8 m asselotte ( f) b o rg n e
12036 m a lle a b ilis a tio n (f) (tr a ite m e n t 9367 m asselotte (f) en c h a rg e (1)
(m ) de) 9001 m asselotte ( f) o u v e rte
12071 m a lle a b ilis a tio n (1) p a r d e c a rb u - 10075 m a ta g e (m )
ra tio n (f) 1 0 076 m a ta g e (m )
1 2 045 m a lle a b ilis a tio n (f) p a r g ra p h iti- 2 3 2 82 m a te ria u (m )
sation (f) 80 0 4 m a te ria u (m ) de base (f)
6061 m a lle a b ilite (f) 3027 m a te ria u (m ) fe rro -e le c triq u e
2 2 0 38 m a lle a b le (f) â co eu r (m ) b lan c 9118 m a te ria u x (m p l) de fo n d e rie (1)
10167 m a n d r in (m ) 13114 m a te ria u x (m p l) adhesifs
11005 m a n d r in (m ) 23 2 82 m a te ria u x (m p l) d 'in g e n ie rie (f)
11081 m a n d r in (m ) 20 7 9 m a te ria u x (m p l) ele ctro n iq u es
11138 m a n d r in (m ) â pin ce (f) 22071 m a te ria u x (m p l) p o u r resistances
11005 m a n d r in (m ) de s errage (m ) (fp l) ele ctriq u es
11005 m a n d r in (m ) p o rte -m e c h e 2 3 2 82 m a tie re (f)
11056 m a n d r in (m ) p o rte -p ie c e 3036 m a tie re (f) a n tife rro m a g n e tiq u e
2 3 3 95 m a n ie re (f) 2 3 3 52 m a tie re ( f) c o n s o m m a b le
2 3 0 38 m a n o m e tre (m ) 23017 m a tie re (1) de p ro te c tio n (f)
91 2 7 m a n q u e (m ) 30 2 5 m a tie re ( f) d ia m a g n e tiq u e
19136 m an qu es (m p l) 3005 m a tie re (f) p a ra m a g n e tiq u e
2 3 1 26 m a n u te n tio n (f) 16085 m a tie re ( f) p la s tiq u e mousse
21137 m a r b r e (m ) 2 2 0 94 m a tie re (f) p re m ie re
23367 m a rg in a l 2 3 0 23 m a tie re s (fp l)co llo i'd ales
2 1 0 75 m a rq u e (f) de b an d e (f) 10049 m a tric e (f) h u b lo t
9 064 m a rq u e (f) du la itie r (m ) 10139 m a tric e (f) h u b lo t
6251 m a rq u e s (fp l) de c is a ille m e n t (m ) 10167 m a tric e (f) h u b lo t
10243 m a rq u e s (fp l) de c y lin d re s (m p l) 10049 m a tric e (f) s a b o rd
2 0 203 m a rq u e s (fp l) de fa tig u e (f) 1 0 139 m a tric e (f) sab o rd
10137 m a rte a u (m ) 20 0 12 m a tric e (f)
10039 m a rte a u (m ) â d o u b le e ffe t (m ) 10236 m a tric e (f) d ebau chag e (m )
10091 m a r te a u -p ilo n (m ) â a ir (m ) 10117 m a tric e (f) d ’ estam pag e (m )
10092 m a r te a u -p ilo n (m ) â a ir (m ) 10118 m a triç a g e (m )
60 4 5 m a rte n s ite (f) en p la q u e tte s (fp l) 70 9 5 m a tte (f)
2 0 1 26 m a rte n s ite (f) 6057 m a tu r a tio n (f)
12092 m a rte n s ite (f) reven ue 23129 m a x im u m

651
23444 m a zo u t (m ) 2 2 0 35 m e ta l (m ) rose
20 0 47 m ecan iq u e (f) de la ru p tu re (1) 19106 m e ta llis a tio n (f)
elastiq ue lin e a ire 19003 m e ta llis a tio n (f) p a r je t (m )
2 3 267 m ecan iq u e (f) des q u a n ta 19105 m e ta llis a tio n (f) p a r p ro je c tio n (f)
2 3 285 m ecanism e (m ) 19148 m e ta llis a tio n (f) sous v id e (m )
11083 m eche (t) 2 0 1 29 m e ta llo g ra p h e (m )
16034 meche (f) de fils (m p l) 2 0 1 30 m e ta llo g ra p h ie (f)
16094 m e la m in e (t) 20141 m e ta llo g ra p h ie (f) q u a n tita tiv e
2 3 225 m elan ge (m ) 22 1 45 m e ta llo id e (m )
14013 m elan ge (m ) 23291 m e ta llu rg ie (f)
2 3 224 m elange (m ) 70 6 8 m e ta llu rg ie (f) c h im iq u e
16068 m elanges (m p l) synergiques 14040 m e ta llu rg ie (t) des pou dres (fp l)
15100 m e la n g e u r (m ) 7083 m e ta llu rg ie (f) e x tra c tiv e
16003 m e la n g e u r (m ) â c v lin d re s (m p l) 6182 m e ta llu rg ie (f) m e c a n iq u e
15143 m e la n g e u r (m ) â palettes (fp l) 2 3 1 50 m e ta llu rg ie (1) physiqu e
15109 m e la n g e u r (m ) con iqu e 15132 m e ta s ilic a te (m )
16003 m e la n g e u r (m ) o u v e rt 8 184 m e ta s ta b le
2 3 470 m e m b ra n e (1) 1109 m e ta u x (m p l) de tra n s itio n (f)
23065 m e n e u r (m ) 17012 m e ta u x (m p l) doubles
9059 m enisque (m ) 2 2 0 54 m e ta u x (m p l) non fe rre u x

2 2 127 m enü coke (m ) 17012 m e ta u x (m p l) plaques

16095 m e r (m ) 22146 m e th a n e (m )

11080 m esurage (m ) p a r b ala y a g e (m ) 12008 m etho d e (1) de coupe (t) consecu-

laser (m ) tive

15131 m e ta k a o lin ite (1) 2 3 462 m etho d e (1)

19026 m etal (m ) p e rtu rb e 20051 m eth o d e (t) â c ris ta l (m ) r o t a t if

2 3 290 m etal (m ) 8034 m eth o d e (1) B rid g m a n

23235 m e ta l (m ) â chcm ise (t) m e ta lliq u e 20016 m eth o d e (f) c o m p a ra tiv e p o u r la

d esig nation (t) de la g ra n d e u r (f)
22009 m e ta l (m ) a le alin
des g ra in s (m p l) A S T M
22116 m e ta l (m ) a n tifric tio n
9 155 m eth o d e (1) c o n v e n tio n e lle de
22034 m e ta l (m ) B a b b itt
m o u lag e (m ) en p lâ tre (m )
22039 m e ta l (m ) b lanc
2 0 1 84 m etho d e (f) de D e b y e -S c h e rre r
12004 m e ta l (m ) c o m m u n
20121 m eth o d e (1) de L a u e
13030 m e ta l (m ) d ’ a p p o rt (m )
2 0 102 m eth o d e (t) des segm ents (m p l)
12004 m etal (m ) de base (t) intercep tes
20011 m e ta l (m ) de base (f) 2 0 2 08 m e th o d e (f) p la n im e triq u e
22151 m e ta l (m ) de terre s (fp l) rares 2 3 2 99 m ethodes (fp l) M o n te C a rlo
2 2 196 m e ta l (m ) en g re n a ille s (fp l) 18149 m ethodes (fp l) de c o n trö le (m ) de
22093 m e ta l (m ) leger la c orro sion (f)
2 2 149 m e ta l (m ) m onel 16122 m ethodes (fp l) de p o ly m e ris a tio n
7037 m e ta l (m ) n a tu re l (1)
23051 m e ta l (m ) n e u f 92 7 8 m e tre (m ) â r e t r a it (m )
18131 m e ta l (m ) noble 9 278 m e tre (m ) de m o d e le u r (m )
22122 m e ta l (m ) noble 11115 m eu lag e (m )
7053 m e ta l (m ) noble en b a rre s (fp l) 11034 m eu lage (m ) e le c tro c h im iq u e
2 2 044 m e ta l (m ) noble en b a rre s (fp l) 11106 m eu lage (m ) p a r fluage (m )
22122 m e ta l (m ) p re c ieu x 11040 m eu le (1) d ia m a n t
22092 m e ta l (m ) re fra c ta ire 11002 m euleuse (f) p e n d u la ire

652
2 2 203 m ic a (m ) expanse 20 4 4 m o b ilite (f) d ’ e le ctro n (m )
2 0 0 56 m ic ro a n aly s e (m ) par faisceau 2071 m o b ilite ( f) d ’ e le ctro n (m )
(m ) d ’ electrons (m p l) 6163 m ode (m ) de ru p tu r e (f)
2 0 0 55 m ic ro a n a ly s e u r (m ) â sonde (f) 2 3 3 95 m ode (f)
e le ctro n iq u e 10217 m o d elag e (m ) p a r d ep osition (f)
2 0 1 34 m ic ro a tta q u e (f) de la fib re ( f) fo n d u e
61 8 7 m ic ro d u re te (f) 2 3 3 25 m o d ele (m )
6 166 m ic ro d u re te (f) K n o o p 6159 m odele (m ) de c is a ille m e n t (m )
6 188 m ic ro d u ro m e tre (m ) decale
17036 m ic ro fib re (f) 92 7 5 m odele (m )
17036 m ic r o fib r ille (f) 16079 m odele (m ) de c h a în e ( f) â m o le -
2 0 133 m ic ro g ra p h ie (t) cules (fp l) repliees
2 3 2 94 m ic ro n (m ) 92 9 6 m odele (m ) d e m o n ta b le
2 1 082 m ic ro ra d io g ra p h ie (f) 16136 m odele (m ) in te rm o le c u la ire
2 0 1 35 m ic ro re ta s s u re (f) 92 8 0 m o d ele (m ) p e rd u
9163 m icroretassures (fp l) 15050 m o d e le r en to u rn a n t une piece ( 0
2 0 1 36 m icroscope (m ) c e ra m iq u e

2 0 1 74 m icroscope (m ) â b a la y a g e (m ) â 15053 m o d ifia n t (m )

e ffe t (m ) tu n n e l (m ) 9086 m o d ifıc a tio n (f)
20111 m icroscope (m ) â lu m ie re (f) p o la - 93 3 5 m o d ifîc a tio n (f) p a r le sod ium (m )
risee 23 1 03 m o d illo n (m )
20057 m icroscope (m ) e le ctro n iq u e 6276 m o d ü le (m ) d 'Y o u n g
2 0 173 m icroscope (m ) e le c tro n iq u e â b a- 16083 m o d ü le (m ) de com pression (f)
layag e (m ) 6253 m o d ü le (m ) de W e ib u ll
20 0 70 m icroscope (m ) e le ctro n iq u e â 6168 m o d ü le (m ) c o n v e n tio n n e l de re -
tra n s m is sio n (f) sistance (f) â la flexio n (1) s u r b a r-
20 0 06 m icroscope (m ) io n iq u e â em is- reau (m )
sion (f) de c h a m p (m ) 6121 m o d ü le (m ) c o n v e n tio n n e l de re -
2 0 0 94 m icroscope (m ) m e ta llo g ra p h iq u e sistance (f) â la flexio n (f)
20083 m icroscope (m ) o p tiq u e 6119 m o d ü le (m ) de c o m p re s s ib ilite (f)
2 0 032 m icroscop ie (f) e le c tro n iq u e a n a - 6 158 m o d ü le (m ) de C o u lo m b
ly tiq u e 61 5 8 m o d ü le (m ) de glissem ent (m )
20100 m ic ro s e g re g a tio n (f) 16102 m o d ü le (m ) de tra c tio n ( f) speci-
20 0 55 m ic ro -s o n d e (f) e le ctro n iq u e fiqu e
20043 m ic ro s tru c tu re (f) m o d ifiee 6081 m o d ü le (m ) d ’ ela stic ite (1)
20 1 37 m ic ro s tru c tu re (f) 6213 m o d ü le (m ) d ’ ela stic ite (f) â l ’ o ri-
1112 m ig ra tio n (f) gine ( 0
2 3 295 m illie m e de pouce (m ) 6119 m o d ü le (m ) d ’ ela stic ite (t) c u b iq u e
7051 m in e ra i (m ) 15040 m o d ü le (m ) d ’ un silicate (m ) de
2 2 1 39 m in e ra l (m ) sod ium (m )
23132 m in im is e r 6081 m o d ü le (m ) d ’ Y o un g
23131 m in im u m 9156 m o d ü le (m ) g e o m e triq u e
2 3 2 96 m is c h m e ta l (m ) 61 6 5 m o d ü le (m ) secant
8110 m is c ib ilite (f) 23329 m o d ü le (m ) specifique
8 159 m is c ib ilite (f) p a rtie lle 62 3 6 m o d ü le (m )ta n g e n t
81 6 6 m is c ib ilite (f) to ta le 23297 m o le (f)
9113 mise (f) au m ille (m ) 1161 m o lecule (f)
14013 m ix tio n (f) 16042 m o lecule (f) non satu ree
2 099 m o b ilite (f) 11098 m o letag e (m )

653
2 3 2 98 m o m e n t (m ) 16140 m o u lag e (m ) p a r com pression (f)
6032 m o m e n t (m ) de to rsio n (1) 1 6 140 m o u lag e (m ) p a r com pression (1)
1001 m o m e n t (m ) c in e tiq u e â chau d

6071 m o m e n t (m ) de flex io n (f) 16044 m o u lag e (m ) p a r coulee (f)

3046 m o m e n t (m ) m a g n e tiq u e 16065 m o u lag e (m ) p a r in je c tio n (f)

1165 m o n o c lin iq u e 16157 m o u lag e (m ) p a r sac (m ) sous vide

(m )
8168 m o n o c ris ta l (m )
16155 m o u lag e (m ) p a r soufflage (m )
16096 m o n o m ere (m )
92 2 0 m o u lag e (m ) p a r th ix o tro p ie (f)
20 1 80 m o n o tro p is m e (m )
16147 m o u lag e (m ) p a r tra n s fe rt (m )
20073 m o n tag e (m )
9373 m o u lag e (m ) sous v id e (m )
11006 m o n tag e (m ) d ’ usinage (m )
16158 m o u lag e (m ) sous v id e (m )
1194 m o n tee (f)
9106 m o u lag e (m ) sur m o d ele (m )
15133 m o n tm o rillo n ite (t)
c on som m ab le
2 1 008 m o n tre (t) p yro sco p iq u e
9197 m o u le (m )
19094 m o rd a n ç a g e (m )
9229 m o u le (m ) â c h a rn ie re (f) la te ra le
8082 m o rp h o lo g ie (1) des phases (fp l)
9 002 m o u le (m ) â d e c o u v e rt
2 3 045 m o rp h o lo g ie (f)
10044 m o u le (m ) â elem ents (m p l) d iffe -
2 3 0 46 m o rp h o lo g iq u e rents
9092 m o tte (f) 9201 m o u le (m ) casse
8 097 m o u illa g e (m ) 92 9 5 m o u le (m ) en te r re (f)
9 218 m o u lag e (m ) p a r in je c tio n (t) 91 9 6 m o u le (m ) m e ta lliq u e
16076 m o u lag e (m ) p a r in je c tio n (f) 91 9 6 m o u le (m ) p e rm a n e n t
16072 m o u lag e (m ) p a r soufflage 9071 m o u le (m ) p o u r coulee (f) p a r bas-
9112 m o u lag e (m ) c u le m e n t (m )
9206 m o u lag e (m ) 9 212 m o u le (m ) vid e
16144 m o u lag e (m ) â fro id 91 8 9 m o u le -c a ra p a c e (m )
16148 m o u lag e (m ) â in je c tio n (f) â re a c - 15029 m ouleuse (f) etireuse
tion (f) 9236 mousse (f) de g ra p h ite (m )
9281 m o u lag e (m ) â la (ou en) cire (f) 10064 m o u to n (m )
p erd u e 10207 m o u to n (m ) â p la n c h e (f)
9168 m o u lag e (m ) â la cire (t) p e rd u e 18119 m o yen (m ) a n tiro u ille
9168 m o u lag e (m ) â m o d ele (m ) p e rd u 15134 m u llite (f)
9019 m o u lag e (m ) au trousseau (m ) 1027 m u ltip lic a tio n (1) des dislocations
9316 m o u lag e (m ) c e ra m iq u e (fp l)
9190 m o u lag e (m ) en c a ra p a c e (t) 1093 n eg ato n (m )
9079 m o u lag e (m ) en fosse (f) 16117 n eo p ren e (m )
9 388 m o u lag e (m ) en g ra p p e (f) 9340 n e rv u re (f) de re fro id is s e m e n t (m )
15007 m o u lag e (m ) en p âte (t) 9084 n e rv u re s (fp l)
9012 m o u lag e (m ) en p lâ tre (m ) 7104 n ettoyage (m )
9253 m o u lag e (m ) en sable (m ) etüve 19141 n ettoyage (m )
9 076 m o u lag e (m ) en sable (m ) au ci- 19072 n ettoyage (m ) d iphase
m e n t (m ) 21106 n ettoyage (m ) u ltra s o n iq u e
9061 m o u lag e (m ) en sable (m ) au s ili- 1210 n e u tra lite (f)
cate (m ) de s o d iu m -C 0 2 1168 n e u tro n (m )
9225 m o u lag e (m ) en sable (m ) a u to - 23307 n ew to n (m ) -N
d urcissant 19108 n ic k e la g e (m )
9 006 m o u lag e (m ) en sable (m ) liq u id e 17003 n id (m ) d ’ abeilles (fp l)
16019 m o u lag e (m ) p a r com pression (f) 2 2 1 54 n itr a te (m )

654
22 1 55 n itr ite (m ) 1 2 019 n oyau (m )
12096 n itr u r a tio n (f) 14021 noyau (m )
12042 n itr u r a tio n (f) douce 1018 n oyau (m ) a to m iq u e
12114 n itr u r a tio n (f) liq u id e 9317 noyau (m ) c e ra m iq u e
2 2 1 56 n itr u r e (m ) 9053 n oyau (m ) d ’ e tra n g le m e n t (m )
22043 n itr u r e (f) de b ore (m ) 9365 n oyau (n ) souffle
2081 n iv e a u (m ) d 'e n e rg ie (f) 9144 n o y a u -filtre (m )
2195 n iv e a u (m ) de vid e (m ) 22048 n o y e r(m )
21113 n iv e a u (m ) â b u lle (f) d ’ a ir (m ) 1059 n u c le a ire
2008 n iv e a u (m ) a c c ep teu r (m ) 1169 nucleon (m )
2 196 n iv e a u (m ) de d o n a te u r (m ) 7078 nug get (m )
2090 n iveau (m ) de F e r m i 1044 n u m e ro (m ) de c o o rd in a tio n (f)
1019 n iv e a u (m ) d ’ energie (f) a to m iq u e 1021 n u m e ro (m ) a to m iq u e
23 3 90 n iv e a u (m ) n o rm a l 15067 n u m e ro (m ) de ta m is (m )
20207 n o d u la ire 18111 n u m e ro (m ) d ’ o x y d a tio n (f)
2 0 205 n o d u le (m ) 16097 n ylo n (m )
23116 noeud (m ) 1 6 106 n ylo n (m )
16075 n o ir (m ) de c a rb o n e (m ) 20075 o b je c tif (m )
16075 n o ir (m ) de fu m ee (f) 7045 o b te n tio n (f) p a r electrolyse (f)
23 2 08 n o ir (m ) de fu m ee (f) 20076 o c u la ire (m )
9 283 n o ir (m ) d ’ etuve (f) 23 3 13 o h m m e tre (m )
2 2 129 n o ir (m ) m in e ra l 91 5 7 o lig o -e le m e n t (m )
8 029 n o m b re (m ) de B io t 23 1 33 o lig o -e le m e n t (m )
1025 n o m b re (m ) d ’ A v o g a d ro 22161 o liv in e (f)
23343 n o m b re (m ) de R e y n o ld s ( d 'u n 2022 önde (f) de B loch
e co u lem en t (m ) liq u id e ) 21105 ondes (fp l) u ltras o n o re s
19064 n o m b re (m ) de tra n s p o r t (m ) des o n d u la tio n (f)
10160
ions (m p l)
11017 o n d u la tio n (f)
1065 n o m b re (m ) d ’ onde (f)
10241 o n d u la tio n s (fp l) de rives (fp l)
1010 n o m b re (m ) d ’ o x y d a tio n ( f) posi-
o p acite (f)
19082
tif
23210 o p e ra te u r (m )
23 3 94 n o m b re (m ) e n tie r
23128 o p tim is e r
1119 n o m b re (m ) q u a n tiq u e a u x ilia ire
23127 o p tim u m
1083 n o m b re (m ) q u a n tiq u e de spin
4018 o p tiq u e (f)
(m )
22187 o r (m ) S ta n d a rd
1159 n o m b re (m ) q u a n tiq u e m agne-
tiq u e 1219 o rb ita l

1043 n o m b re (m ) q u a n tiq u e p rin c ip a l 1218 o rb ite (1)

1151 n om bres (m p l) q u a n tiq u e s 23310 o rd in a ire

2 3 0 16 n o m in a l 1078 o rd re (m ) de d isp osition (t)

8132 n o m o g ra m m e (m ) 23289 o rd re (m ) de m a g n itu d e (f)

8113 non m is c ib ilite (f) 1200 o rd re (m ) etale

21127 n o n -c o n fo rm ite (f) 1140 o rd re (m ) p ro ch e

21112 n o rm e (f) 1140 o rd re (m ) şerre

1095 n o ta tio n (f) d ’ a lig n e m e n t (m ) 20204 o rie n ta tio n (f)

2 077 n o ta tio n (f) p a r points (m p l) des 2 0 1 82 o rie n ta tio n (f) p re fe re n tie lle
electrons (m p l) 22107 ö rm e (f)
6193 n o v o la q u e (f) 15 1 38 o rth o s ilic a te (m )
9 259 noyau (m ) 22119 os (m )

655
2167 oscilloscope (m ) 19157 p a p ie r (m ) e m e ri (m )
21058 oscilloscope (m ) 23242 p a p illo n (m )
10040 o u til (m ) â d ou ble action (1) 16034 p aq u e t (m ) de fils (m p l)
11059 o u til (m ) â dresser 16142 p ara iso n (t)
11020 o u til (m ) â fo re r 1175 p a ra lle le
11101 o u til (m ) â ta ille r les engrenages 3006 p a ra -m a g n e tis m e (m )
(m p l) 1130 p a ra m e tre s (m p l) d ’ une m a ille (1)
11121 o u til (m ) â une seule p o in te (f) c ris ta llin e
10015 o u til (m ) c o m b iııe 23446 p a ra p o s itio n (t)
11070 o u til (m ) c o u p a n t 17031 p a re n c h y m e (m )
11070 o u til (m ) de coupe (t) 19113 p a rk e ris a tio n (t)
11020 o u til (m ) de perçage (m ) 3013 parois (fp l) de Bloch
10206 o u til (m ) de pliag e (in ) en l 'a i r (m ) 18130 p a rtic u le s (fp l) de m e ta u x (m p l)
11039 o u til (m ) d ia m a n te nobles
11026 o u til (m ) en a lliag e (m ) n ıo ule 23333 pascal (n ı)-p a
10245 o u til (m ) flo tta n t 10077 passe (m )
15156 outils (m p l) de coupe (t) en c e ra - 18033 passivation (1)
m iq u e (f) 19010 passivation (1)
11058 outils (m p l) eıı c a rb u re (m ) m e ta l- 19044 p assivation (f)
liq u e 19042 passivite (f)
20002 o u v e rtu re (t) a n g u la ire
10035 p ate n ta g e (m )
4001 o u v e rtu re (1)
18142 p a tin e (f)
15066 o u v e rtu re (f) de m a ille
19120 peau (f) d ’ o ra n g e (f)
18076 o \id a tio n (1) in te rn e
19039 p e in tu re (t) p a r im m e rs io n (!)
18138 o \id a tio n (t) selective
19122 p e in tu re (f) p a r p istolet (m ) p u l-
15031 oxides (m p l) in te rm e d ia ire s de v e ris a te u r
v e rre (m )
19122 p e in tu re (f) p a r p u lv e ris a tio n (f)
13087 o xy-coupage (m )
23275 pelleteuse (1)
13110 o xycoupage (m ) â la p o u d re (f)
23260 pelleteuse (1) â godets (m p l)
19110 o xy d a tio n (1)
16137 pendant
19012 o xy d a tio n (f) a n o d iq u e
6018 p e n e tra te u r (m )
19058 o xv d a tio n (t) a n o d iq u e au ta m p o n
7078 p ep ite (t)
(m )
11082 perceuse (t)
18109 oxvde (m )
11083 perceuse (t)
15011 oxyde (m ) aeide
11082 perceuse (t) â colonne (f)
15018 oxvde (m ) basique
7090 p erchag e (m )
7026 oxvde (m ) de fe r (m )
15035 oxvde (m ) p o u r la fo rm a tio n (1)
10248 p erçage (m )

du v e rre (m ) 11021 perçage (m )

15032 oxyde (m ) p o u r la m o d ific a tio n (t) 23039 p e rfo rm a n c e (f)

du v e rre (m ) 22171 p ericlase (t)
12080 oxyde (m ) p ro te c te u r 23453 p erio d e (f) de d e m i-v ie
22200 oxvdes (m p l) a !c a lin o -te rre u x 23453 p erio d e (f) ra d io a c tiv e
22158 oxygene (m ) 23384 p e rio d iq u e
9231 paillasse (t) 8151 p e rite c to ıd e
23331 p a la n (m ) 13070 p e rle (f) de sou du re (f)
23005 p a lie r (m ) h y d ro s ta tiq u e 20091 p e rlite (f) fine
9080 p a n ie r (m ) 9300 p e rlite (f)
2047 p an neau (m ) de C ircu it (m ) 20151 p e rlite (f)

656
20117 p e rlite (f) g lo b u la ire 2107 p h o to m a s q u e (f)
2 0 162 p e rlite (f) g lo b u la ire 20085 p h o to m ic ro g ra p h ie (1)
2 2 172 p e rm a llo y (m ) 2 092 p h o to n (m )
3031 p e rm e a b ilite (f) 2112 p h o to re s is ta n t
9152 p e rm e a b ilite (f) 1080 pic (m )
3059 p e rm e a b ilite (f) absolue 2 0 1 52 p ic ra l
3042 p e rm e a b ilite (f) m a g n e tiq u e 9187 piece (f) b rü te
3 062 p e rm e a b ilite (f) specifique 9187 piece (f) b rü te de coulee (f)
9153 p e rm e a m e tre (m ) 9112 piece (t) coulee
2053 p e r m ittiv ite (f) 2015 piece (f) de jo n c tio n (f)
2210 p e r m ittiv ite (t) 9112 piece (f) m o u lee
1046 p e r m ittiv ite (f) de l ’ espace (m ) 9159 piege (m ) â crasses (m p l) â force
lib re c e n trip e te
30 0 4 p ersistance (t) 2 3 333 pieze (m )
21124 p e rte (t) au feu (m ) glo bale 2160 p ie zo -e le c triq u e
14014 p e rte (f) d ’ h yd ro g e n e (m ) 16133 p ig m e n t (m )
2 030 pertes (fp l) b ip o la ires 23 2 72 p ig no n (m )
3033 pertes (fp l) d ’ hysteresis (f) 10222 p ilo n (m ) â c o n tre fra p p e
2052 pertes (fp l) d ie le c triq u e s 9016 p ip e tte (f) d 'A n d re a s e n
8 048 p e rtu rb a tio n (t) 7075 p iq uee (f)
2 2 0 90 peşte (f) de l ’ eta in (m ) 18117 p iq û re s ( f p l) de c orro sion (f)
19084 pet (m ) 9150 p iq û re s (fp l)
22114 p e u p lie r (m ) 15061 pise (m )
18120 ph (m ) 23340 p is to le t (m ) de p u lv e ris a tio n (f)
20063 phase (f) 10105 piston (m )
20 1 70 phase (f) con tin u e 19029 placage (m ) â v a p e u r (1)
20013 phase (f) in te rm e ta lliq u e 19087 placage (m ) p a r c o u ra n t (m ) a l-
8 030 phase (f) p rim a ir e te rn e
2 0 163 phase (f) sigm a 1145 p la n (m ) c ris ta llo g ra p h iq u e
8174 phase (f) te rm in a le 1145 p la n (m ) du c ris ta l (m )
1094 phases (fp l) de H u m e -R o th e ry 1154 p la n (m ) c u b iq u e
1156 phases (fp l) de Laves 1186 p la n (m ) de base (f)
16056 p h en o l (m ) 11066 p la n (m ) de c is a ille m e n t (m )
18121 p h -m e tre (m ) 1137 p la n (m ) de glissem ent (m )
5007 p h o no n (m ) 1209 p la n (m ) de re fle x io n (f)
19061 p h o s p h a ta tio n (f) 1184 p la n (m ) de s tru c tu re (f) com -
4020 pho sp ho re (m ) pacte
2158 phosphorescence (f) 1212 p la n (m ) d ’ h a b ita t (m )
22 0 80 pho sp ho re (m ) 23456 p la n (m ) d ’ un b â tim e n t (m )
22081 p h o sp h u re (m ) 1170 p la n (m ) o c ta e d ra l
23191 p h o to c ellu le (f) 11130 p la n a g e (m )
4 005 p h o to -c o n d u c te u r 19057 p la n a g e (m )
2104 p h o to d io d e (f) 9 342 p la n c h e (f) â tro u s s e r
6131 p ho to e la s tic ite (f) 2047 p la n c h e (f) de C ircu it (m )
2110 photoem ission (f) 1147 plans (m p l) c ris ta llo g ra p h iq u e s
2111 p h o to lith o g ra p h ie (f) 6257 plans (m p l) de clivag e (m )
2 108 p ho to lum in escen ce (f) 11086 plans (m p l) de re fe re n c e (f)
2 0 0 84 p h o to m a c ro g ra p h ie (f) 9276 p la q u e -m o d e le (f)

657
9 075 p Ia q u e -m o d e le (1) d o u b le face 2 3 3 38 poise (f)
15094 p la q u e tte (f) 2 2 2 12 poix (f)
2164 p la q u e tte (f) g au fre e 2144 p o la ris a tio n (f)
2161 p lasm on (m ) 18089 p o la ris a tio n (f) c a th o d iq u e
6 267 p la s tic ite (f) 18054 p o la ris a tio n (f) d ’ a c tiv a tio n (f)
12035 p la s tic ite (t) causee p a r tra n s fo r- 18032 p o la ris a tio n (f) de c o n c e n tra tio n
m a tio n (f) <f)
16164 p la s tiq u e (m ) 2 078 p o la ris a tio n (f) e le c tro n iq u e
23391 p la tin e (t) 2061 p o la ris a tio n (f) en sens (m ) d ire c t
15003 p lâ tre (m ) 2184 p o la ris a tio n (f) inverse
10121 p li (m ) 2123 p o la ris a tio n (f) io n iq u e
2 1 0 57 p li (m ) 21 5 0 p o la ris a tio n (f) m o le c u la ire
6069 p liag e (m ) 18034 p o la ris a tio n (f) p a r resistance (f)
10119 plieuse (1) 4012 p o la ris e u r (m )
22133 p lo m b (m ) 3039 pöle (m )
2 2 0 60 p lo m b a g in e (f) 30 4 5 pole (m ) m a g n e tiq u e
93 5 0 poche (f) 19101 polissage (m )
9334 poche ( 0 â b a rra g e (m ) 19118 polissage (m )
9 014 poche (f) â q u e n o u ille (f) 2 0 1 50 polissage (m )
9 049 poche (f) m elangeuse 10014 polissage (m ) â billes (fp l)
9 049 poche (f) re s e rv o ir (m ) 2 0 052 polissage (m ) e le c tro ly tiq u e
90 6 9 poche-siphon (1) 19059 polissage (m ) e le c tro ly tiq u e au
9 069 p o c h e -th e ie re (1) ta m p o n (m )

9346 p o c he-ton neau (t) 2 0 1 27 polissage (m ) m e c a n iq u e

2 3 2 76 poids (m ) 2 1 0 40 p o llu tio n (f) de l ’ a ir (m )

2 3 4 60 poids (m ) specifique 16105 p o ly a c ry lo n itrile (m )

17032 p oil (m ) 16097 p o ly a m id e (f)

10247 poinçon (m ) 16106 p o ly a m id e (f)

10248 poinço nn age (m ) 16107 p o ly b u ty le n e (m ) te re p h ta la te

19008 p o in t (m ) d ' a n ilin e 16116 p o ly c a rb o n a te (m )

8028 p o in t (m ) de co n s titu tio n (f) 16117 p o ly c h lo ro p re n e (m )

15047 p o in t (m ) de rosee (f) 16118 p o ly c h lo ro triflu o re th y le n e (m )

9322 p o in t (m ) chau d 8049 p o ly c ris ta llin

8124 p o in t (m ) c ritiq u e 16108 p o ly d im e th y l (m ) siloxane
9 378 p o in t (m ) d ’ accrochage (m ) 2 3 0 84 p o lv e d re (m )
21131 p o in t (m ) de com bu stio n (f) 16043 p olyester (m ) non s a tu re
30 1 5 p o in t (m ) de C u rie 16110 p o ly e th e r (m ) im id e
14034 p o in t (m ) de fritta g e (m ) 16111 p o ly e th y len e (m )
14034 p o in t (m ) de gresage (m ) 16112 p o ly e th y len e (m ) te re p h ta la te
15185 p o in t (m ) de re c u it (m ) 16115 p o ly is o p re n e (m )
8 087 p o in t (m ) de tra n s itio n (1) 16027 p o ly is o p re n e (m ) cis-1,4
2 1 0 94 p o in t (m ) d ’ e c la ir (m ) 16064 p o ly m e re (m ) a m o rp h e
1128 p o in t (m ) du reseau (m ) 16024 p o ly m e re (m ) b io d e g ra d a b le
2 3 3 23 p o in t (m ) fixe 16119 p o ly m e re (m )
8179 p o in t (m ) trip le 16001 p o ly m e re (m ) A B S
11096 p o in te (f) de to u r (m ) 16039 p o ly m e re (m ) lin e a ire
11087 points (m p l) de d e p a rt (m ) d ’ usi- 16161 p o ly m e re (m ) v in y lid e n e
nage (m ) 16160 p o ly m e re (m ) v in y liq u e

658
16050 p oly m e res (m p l) d ’ a d d itio n (f) 22176 p otassiu m c y a n u re (m )
16162 p oly m e res (m p l) de condensation 1177 p o te n tie l
(0 2 182 p o te n tie l (m ) de c o n tac t (m )
16004 p o ly m e res (m p l) reticules 18049 p o te n tie l (m ) d ’ ele ctro d e (f)
16062 p o ly m e res (m p l) th e rm o d u rc is - 7 062 p o te n tie l-c a rb o n e (m )
sables 18125 p o te n tio m e tre (m )
16063 p oly m e res (m p l) th e rm o p la s - 18126 p o te n tio m e tre (m )
tiqu es
9198 p oteyag e (m )
16078 p o ly m e ris a tio n (f) â basse te m p e -
2 2 1 73 p o tin (m )
ra tu r e (f)
21016 p o tte r-b u c k y (m )
16030 p o ly m e ris a tio n (f) â l ’ e ta t (m ) so-
9 362 p o u d r a g e (m )
lid e
14019 p o u d re ( f) o b te n u e p a r p re c ip ita -
16143 p o ly m e ris a tio n (f) en em u lsion (f)
tio n (f) c h im iq u e
16089 p o ly m e ris a tio n (f) en masse (f)
1 4 037 p o u d re (f)
16073 p o ly m e ris a tio n (f) etagee
14002 p o u d re (f) d ’ a llia g e (m )
16124 p o ly m e th y l (m ) m e th a c ry la te
22110 p o u d re ( f) de c a rb o n y le
1062 p o ly m o rp h is m e (m )
14005 p o u d re ( f) d e n d ritiq u e
2 3 0 83 p o ly m o rp h is m e (m )
14007 p o u d re (f) e le c tro ly tiq u e
16125 p o ly o x y m e th y le n e (m )
18014 p o u rc e n ta g e (m ) a to m iq u e
16113 p o ly p h e n y le n e (m ) oxyde
81 8 8 p o u rc e n ta g e (m ) en poids (m )
16114 p o ly p h e n y le n e (m ) s ü lfü re
19125 poussiere (f) de p a ille (f)
16126 p o ly p ro p y le n e (m )
23306 p o u v o ir (m ) c a lo rifiq u e in fe r ie u r
16127 p o ly s ty re n e (m )
23059 p o u v o ir (m ) c a lo rifiq u e s u p e rie u r
2 2 0 88 p o ly s ty re n e (m ) u n ic e llu la ire
â pression (f)
16128 p o ly s u lfo n e (m )
19082 p o u v o ir (m ) c o u v ra n t
16129 p o ly te tra flu o re th y le n e (m )
1 9 127 p o u v o ir (m ) c o u v ra n t
2163 p o m p a g e (m )
1 9 127 p o u v o ir (m ) de p e n e tra tio n (f)
21 9 8 p o n t (m ) de W h e a ts to n e
20019 p o u v o ir (m ) de re s o lu tio n (f)
2 3 1 62 p o n t-ro u la n t (m )
2 3 4 52 p ra tic a b ilite (f)
15147 p o rc e la in e (f)
23451 p ra tic a b le
14012 p o re (m )
12101 p re c h a u ffa g e (m )
20037 p o re (m ) d ’ a tta q u e (f) c h im iq u e
21027 p re c ip ita te u r (m ) e le c tro s ta tiq u e
15041 p o ro s im e trie (f) p a r p e n e tra tio n
1 2 126 p re c ip ita tio n (f) c e llu la ire
(1) de m e rc u re (m )
p o ro s im e trie (f) p a r p e n e tra tio n 12123 p re c ip ita tio n (f) c o n tin u e
15042
(f) de m e rc u re (m ) 12126 p re c ip ita tio n (f) d is c o n tin u e

9163 p orosite (f) 21028 p re c ip ita tio n (f) e le c triq u e

15080 p orosite (f) a p p a re n te 12016 p re c ip ita tio n ( f) locale

15077 p orosite (f) v ra ie 12025 p re c ip ita tio n (f) s tru c tu ra le
21 2 7 p o rte (f) 1 2 027 p re c ip ite (m )
9261 p o rte e (f) de m o d ele 12141 p re c ip ite (m ) c o h e re n t
11005 p o rte -fo re t (m ) 21038 p re c isio n (f)
2 3 1 30 p o r te r au m a x im u m (m ) 1 7 029 p re c u rs e u r (m )
20 3 5 p o rte u rs (m p l) m a jo rita ire s 12100 p re d e te n te (f)
2014 p o rte u rs (m p l) m in o rita ire s 23119 p re d o m in a n t
23261 p o rtiq u e (m ) 2 3 4 05 p re fe re
1093 p o s itro n (m ) 10162 p re fo rm a g e (m )
2 3 452 p ossibilite (f) 10209 p re fo rm e (f)
12132 p o t (m ) de re c u it (m ) 14024 p re fr itta g e (m )

659
17034 p re im p re g n e (m ) 7 002 procede (m ) â couches (fp l) in fe -
2 1 0 90 p re le v e m e n t (m ) rieu res et s up erieu res

21091 p re le v e m e n t (m ) 7 008 procede (m ) acide ( d ’ e la b o ra tio n

(f) de P a c ie r (m ))
1105 p re m ie re loi (f) de F ic k
p re m ie re passe (f) de l ’ em b o u tis - 9017 p rocede (m ) A n tio c h
10115
sage (m ) 7 015 p rocede (m ) B a y e r

10205 p re n d re une fo rm e (f) de to n n eau 7 018 procede (m ) Bessem er

(m ) 7019 procede (m ) Betts
12100 p re re c u it (m ) 9061 procede (m ) C a rs il
9294 p re re v e te m e n t (m ) 18025 procede (m ) C o ttre ll

10175 pressage (m ) 9062 procede (m ) C ro n in g

10195 pressage (m ) â fro id 19027 pro ced e (m ) de b o w e r -b a r ff

10174 presse (f) 19060 p rocede (m ) de d ep ö t (m ) p h y -

presse (f) â a u to m a tio n (1) sique en phase (f) v a p e u r

10168
9 237 p rocede (m ) de m o u lag e (m ) au
10113 presse (f) â cames (fp l)
p lâ tre (m ) m oussant
10070 presse (1) â e x c e n triq u e
7002 p rocede (m ) d ’ O r f o r d
15176 presse (f) â f îlt r e r
18036 p rocede (m ) D o w
10148 presse (1) â g en o u illere (f)
9183 procede (m ) d u b le x
10078 presse (f) â le v ie r (m )
11004 pro ced e (m ) d ’ usinage (m ) a b r a s if
10078 presse (f) â m a in (f)
9162 procede (m ) g azal
10180 presse (1) â m a tric e (1) oscillante
10145 procede (m ) G u e r in
10007 presse (f) â p ed ale (t)
7054 procede (m ) H a il
10058 presse (f) â q u a tre p oints (m p l)
7 055 procede (m ) H a n s g irg
10140 presse (f) â v ile b re q u in (m )
7 057 p rocede (m ) Hoopes
10235 presse (1) â vis (f)
7 069 p rocede (m ) K r o ll
10170 presse (f) a u to m a tiq u e
7071 p rocede (m ) L D
10150 presse (1) d ’ e ta b li (m )
10149 p rocede (m ) M a n n e s m a n n
10188 presse (f) h y d ra u liq u e
7 077 p ro ced e (m ) M o n d
10041 presse (f) m e c a n iq u e â d o u b le ef-
9286 pro ced e (m ) olp
fet (m )
14023 p rocede (m ) O s p re y
10069 presse (t) plieuse
9162 pro ced e (m ) p a r ta m p o n (m ) po-
10232 presse (f) trip le e ffe t (m )
reu x
2 3 036 pression (t)
7084 pro ced e (m ) P a rkes
23429 pression (f) du v e n t (m )
7085 pro ced e (m ) P a ttin s o n
9328 pression (t) fe rro s ta tiq u e
70 8 6 pro ced e (m ) Pidgeon
9328 pression (f) m e ta Ilo s ta tiq u e
8171 pro ced e (m ) re v e rs ib le
23 1 80 pression (t)h v d ro s ta tiq u e
10025 pro ced e (m ) U g in e -S e jo u rn e t
1191 p rin c ip e (m ) d 'e x clu s io n (1)
9164 procedes (m p l) de s p h e ro ıd is a tio n
1176 p rin c ip e (m ) d 'e x c!u sio n (f) de (f) du g ra p h ite (m )
P a u li
11046 procedes (m p l) d ’ usinage (m )
1039 p rin c ip e (m ) d ’ in c e rtitu d e (f) n o n co nven tio nn els
1039 p rin c ip e (m ) d ’ in d e te rm in a tio n 18070 processus (m ) de c o n trö le (m ) de
(0 la vitesse (f)
1098 p rin c ip le (m ) d 'A u fb a u 3029 p ro d u it (m ) de F e n e rg ie (f) m a x i-
16080 prise (1) ma
9171 prise (f)â l ’ a ir (m ) 9 282 p ro d u it (m ) a m y la c e
20042 p ro b its (m p l) (m e th o d e (f) des) 8 045 p ro d u it (m ) d ’ a ffin ag e (m ) du
14017 procede (m ) ceracon g ra in (m )

660
93 4 7 p ro d u it (m ) d ’ a ffin ag e (m ) du (m )
g ra in (m ) 1 3 098 p u lv e ris a tio n ( f) c a th o d iq u e
15114 p ro d u it (m ) m o ııssaııt 14006 p u lv e ris a tio n (f) p a r e lectro d e (f)
2 3 4 47 p r o f il( m ) con som m ab le
10054 p ro fila g e (m ) 19070 p u lv e ris a tio n ( f) th e rm iq u e
10157 p ro fila g e (m ) 7 104 p u rg a tio n (f)
2 2 1 77 p ro files (m p l) 7104 p u rg e (f)
4002 p ro fo n d e u r (f) du c h a m p (m ) 21041 p u rific a tio n (f) de l ’ a ir (m )
4016 p ro fo n d e u r (f) focale 17017 pyrolyse ( 0
11065 p ro fo n d e u r (f) de coupe (f) 2 3 1 85 pyrolyse ( 0
13042 p ro fo n d e u r (f) de fusion (f) 7011 p y r o m e ta llu rg ie (f)
11065 p ro fo n d e u r (f) de passe (f) 23026 p y ro m e tre (m )
8 037 p ro fo n d e u r (f) de tre m p e (f) 23190 p y ro m e tre (m ) â cellule (f) p h o to -
10171 p ro je c tio n (f) de p a rtic u le s (fp l) e le c triq u e
20187 p ro je c tio n (f) s te re o g ra p h iq u e 21059 p y ro m e tre (m ) â d is p a ritio n (f) de
16067 p ro p a g a tio n (f) fila m e n t (m )

6223 p ro p a g a tio n (f) de la ru p tu re (f) 9083 p y ro m e tre (m ) â im m e rs io n (f)

d u c tile 21 3 7 p y ro m e tre (m ) â in fra ro u g e
6114 p ro p a g a tio n (f) fra g ile de fissure 2 3 1 93 p y ro m e tre (m ) â ra d ia tio n (f)

(0 21125 p y ro m e tre (m ) â ra d ia tio n (f) to -

2 2 1 78 p ro p a n e (m ) tale
15149 p ro p h y llite (1) 20 5 4 p y ro m e tre (m ) â resistance (f)
6082 p ro p rie te s (fp l) elastiques 12108 p y ro m e tre (m ) b ic h ro m a tiq u e
23151 p ro p rie te s (fp l) physiques 12108 p y ro m e tre (m ) b ico lo re
15002 p ro p rie te s (fp l) rheolo giq ues 21045 p y ro m e tre (m ) o p tiq u e
2 3 372 p ro te c te u r (m ) 9083 p y ro m e tre (m ) th e rm o e le c triq u e
2 3 372 p ro te c tio n (f) 23467 p y ro m e trie (f)
19010 p ro te c tio n (t) a n o d iq u e 15144 p yro s ilic a te (m )
18085 p ro te c tio n (f) c a th o d iq u e 21 2 9 q u a d r a tu re (f)
18043 p ro te c tio n (f) e le c tro c h im iq u e 23309 (| u a lita tit
18043 p ro te c tio n (f) g a lv a n iq u e 2 1 0 54 q u a lite (f)
18102 p ro te c tio n (f) sac rific ie lle 21055 q u a lite (f)
1179 p ro to n (m ) 2 3 3 08 q u a n t it a t if
10093 p ro to ty p a g e (m ) ra p id e 23266 q u a n tu m (m )
23201 p ro to ty p e (m ) 1152 q u a rk (m )
12014 p seu d o c e m e n ta tio n (f) 15126 q u a rtz (m )
12015 p s e u d o n itru ra tio n (f) 15127 q u a rtz ite (f)
22 2 04 p se u d o v e cte u r (m ) 93 5 8 q u e n o u ille (f)
2 209 puce (f) 93 5 8 q u e n o u ille (f) de coulee (1)
23 3 40 p u lv e ris a te u r (m ) 11130 ra b o ta g e (m )
19045 p u lv e ris a tio n (f) e le ctro s tatiq u e 11129 ra b oteuse (f)
19051 p u lv e ris a tio n (f) e le ctro s tatiq u e 2 3 0 30 ra c c o rd (m )
16131 p u lv e ris a tio n (f) 23420 ra c c o rd (m )
23 3 39 p u lv e ris a tio n (f) 20096 ra d ia tio n (1) c a ra c te ris tiq u e
23 4 15 p u lv e ris a tio n (t) 20186 ra d ia tio n (f) coh eren te
18040 p u lv e ris a tio n (f) â arc (m ) elec- 20 0 22 ra d ia tio n (f) c o n tin u e
triq u e 23 2 53 ra d ia tio n (1) in fra ro u g e
18123 p u lv e ris a tio n (f) â p la s m a d ’ arc 23300 ra d ia tio n (f) u ltra -v io le tte

661
18099 ra d ic a l (m ) 19156 re c h a rg e m e n t (m )
16139 ra d ic a l (m ) lib re 9324 re c h a u ffa g e (m ) des m asselottes
21 0 46 ra d io a c tif (fp l)
21 0 97 ra d io g ra p h ie (f) 9292 re c h a u ffe u r (m )
21 0 49 ra d io is o to p e (m ) 14044 recom pression (f)
23192 rad iosco pie (f) 10005 re c o u rb e m e n t (m ) dessous
20181 rad iosco pie (t) televisee 8121 re c ris ta llis a tio n (f) p a rtie lle
8010 ra ffin a g e (m ) 12148 re c ris ta llis a tio n (f)
11110 ra in u r e (f) 11115 re c tific a tio n (f)
16032 ra m ific a tio n (1) 11034 re c tific a tio n (1) e le c tro c h im iq u e
15019 ra p p o r t (m ) de b asicite (f) 11036 re c tific a tio n (f) e le c tro !y tiq u e
6 099 ra p p o rt (m ) de c o n tra in te (f) 11137 re c tific a tio n (f) p la n e
18122 ra p p o rt (m ) de P iIlin g -B e d w o rth 11084 re c tific a tio n (f) sans centres (m p l)
1211 ra p p o rt (m ) de ra y o n (m ) (p o u r 11118 rectifîeuse (f)
un solide io n iq u e ) 12133 re c u it (m )
6274 ra p p o rt (m ) d ’ e n d u ra n c e (1) 12003 re c u it (m ) â la fla m m e (f)
17006 ra p p o r t (m ) des d im ensio ns (fp l) 19035 re c u it (m ) apres g a lv a n is a tio n (f)
1045 ra y o n (m ) de B o h r 12003 re c u it (m ) au c h a lu m e a u (m )
4 008 ra y o n (m ) 12105 re c u it (m ) b la n c
8127 ra y o n (m ) c ritiq u e 12105 re c u it (m ) b r illa n t
9044 ra y o n (m ) d ’ actio n (1) de la m as- 12128 re c u it (m ) c o m p le t
selotte (f) 12021 re c u it (m ) c ycliq ue
4009 ra y o n n e m e n t (m ) 12129 re c u it (m ) d 'a d o u c is s e m e n t (m )
2 3 154 ra y o n n e m e n t (m ) g a m m a 12151 re c u it (m ) d 'a d o u c is s e m e n t (m )
2 0 192 rayons (m p l) x 12152 re c u it (m ) d 'a d o u c is s e m e n t (m )
21132 ra y u re (f) 21120 re c u it (m ) d ’ a ffin ag e (m ) s tru c tu -
9352 re a c te u r (m ) ra l
18015 re a c tif (m ) 12043 re c u it (m ) de d eten te (f)
19011 re a c tio n (t) a n o d iq u e 12040 re c u it (m ) de fe rritis a tio n (f)
18136 re a c tio n (f) 12028 re c u it (m ) de p re c ip ita tio n (f)
18079 re a c tio n (1) de re d u c tio n (f) 12150 re c u it (m ) de re c ris ta llis a tio n (f)
18112 re a c tio n (f) d ’ o x y d a tio n (1) 12043 re c u it (m ) de re la x a tio n (f)
18073 re a c tio n (1) e x o th e rm iq u e 12120 re c u it (m ) de tre m p e (f)
8020 re a c tio n (f) in v a r ia n te 12086 re c u it (m ) en caisse (f)
8131 re a c tio n (t) m o n o te ctiq u e 12067 re c u it (m ) en n o ir
8150 re a c tio n (f) p e rite c tiq u e 12006 re c u it (m ) in te rm e d ia ire
8163 re a c tio n (t) s yntectiq ue 12039 re c u it (m ) is o th e rm e
8 176 reactions (fp l) â tro is phases (fp l) 3058 re c u it (m ) m a g n e tiq u e
16121 reactions (fp l) de p o ly m e ris a tio n 12079 re c u it (m ) p a r tic i
12081 re c u it (m ) s o u s -c ritiq u e
18137 re a c tiv ite (t) 91 7 8 re c u p e ra te u r (m )
22102 re b u t (m ) (pieces) 7052 re c u p e ra tio n (f)
7041 recalescence (f) 12137 re c u p e ra tio n (f)
9 215 r e c a r b u ra n t (m ) 2 3 1 60 re c u p e ra tio n (f)
9213 re c a rb u ra tio n (t) 15203 recyclage (m )
21053 recep tio n (f) 23111 re d re s s e u r (m )
21053 recette (1) 7060 re d u c te u r (m )
13123 re c h a rg e m e n t (m ) 10104 re d u c tio n (f)

662
7 059 re d u c tio n (f) 18009 re n d e m e n t (m ) a n o d iq u e
10022 re d u c tio n (1) de d ia m e tre (m ) des 18090 re n d e m e n t (m ) c a th o d iq u e
tubes (m p l) 13120 re n d e m e n t (m ) de d ep osition (f)
10238 re fe n d re 19063 re n d e m e n t (m ) en tension (f)
40 2 7 re fle x ib ilite (f) 10225 repassage (m )
2 0 0 30 re fle x io n (f) d ou ble 9066 re p e re (m ) bicöne
2201 re fle x io n (f) 9066 re p e re (m ) de re m o u la g e (m )
9131 re fo n te (f) 10121 re p li (m )
10109 re fo u le m e n t (m ) 21057 re p li (m )
10203 re fo u le m e n t (m ) 2 0 0 62 re p liq u e (f)
10204 re fo u le m e n t (m ) 21109 re p ris e (f)
15081 re fra c ta ire (m ) 11076 re p ro d u c tio n (f)
15010 re fra c ta ire (m ) acide 1088 resau (m ) p la n
15017 re fra c ta ire (m ) b asique 1053 reseau (m ) de B ra v a is
15200 re fra c ta ire (m ) n e u tre 1041 reseau (m )
15085 r e fr a c ta ir ite (f) 1127 reseau (m )
2 135 re fra c tio n (f) 1221 reseau (m ) c u b iq u e â faces (fp l)
8041 re frig e ra tio n (f) de p a rtic u le s centrees
(fp l) m e ta lliq u e s pulverisees â 1113 reseau (m ) c u b iq u e c e n tre
d isque (m ) r o t a t if 80 8 8 reseau (m ) de tra n s itio n (f)
12050 re fro id is s e m e n t (m ) â F a ir (m ) 1134 reseau (m ) re c ip ro q u e
12012 re fro id is s e m e n t (m ) b ru sq u e se- 1199 reseaux (m p l) c ris ta llin s
le c tif 9361 residu (m )
12030 re fro id is s e m e n t (m ) c o m m a n d e 15069 resid u (m ) de c rib la g e (m )
12115 re fro id is s e m e n t (m ) ra p id e en v a - 7066 re s id u (m ) ro u ge de b a u x ite (f)
p e u r (f) d 'e a u (f) resine (f) a lk y d e
16009
90 5 7 re fro id is s e u r (m )
16132 resine (f)
2 1 0 99 refus (m ) 9307 resine (f) a g g lo m e ra n te
7 087 refus (m ) de b ro ya g e (m ) 16011 resine (f) a m in o p la s te
9131 refusio n (f) e le c tro ly tiq u e resine (f) epoxy
16052
12044 re g a rd (m ) 9147 resine (f) fu r a n n iq u e
9121 re g e n e ra te u r (m ) resine (1) p h e n o liq u e
16057
9 248 re g e n e ra tio n (f) du sable (m ) resine (f) u re e - fo rm a ld e h y d e
93 6 6
8083 reg ion (f) de phase (f) 16109 resines (fp l) p o ly e s te r
2 3 3 87 reg istre (m ) 9381 resistance (f) â v e rt
7022 reg le (f) de C h v o rin o v 2 3 0 97 resistance (f)
8108 reg le (f) de le v ie r (m ) 23108 resistance (f)
2171 regles (fp l) de selection (f) 9319 resistance (f) â ch au d
12142 re g u la te u r (m ) â actio n (f) tr ip le 6016 resistance (f) â la com pression (f)
12059 re g u la te u r (m ) P I ou P D 6271 resistance (f) â la fa tig u e (f) p o u r
12098 re g u la te u r (m ) p ro p o rtio n n e l n cycles (m p l)
23 0 98 re g u la tio n (f) 16049 resistance (f) â la flexio n (f)
22116 reg u le (m ) 6020 resistance (f) â la p e n e tra tio n (f)
9043 rehausse (f) de coulee (f) 6037 resistance (f) â la tra c tio n sur
21 0 99 re je t (m ) e p ro u v e tte (f) e n ta ille e
6116 re la x a tio n (t) 60 3 5 resistance (f) â la tra c tio n (f)
16060 re la x a tio n ( f) de c o n tra in te (f) 16101 resistance ( f) â la tra c tio n ( f) spe-
30 3 5 re m a n e n ce (f) cifiq u e

663
9252 resistance (t) â sec 19058 re v e te m e n t (m ) au ta m p o n (m )
9172 resistance (1) apres sechage (m )â 19001 re v e te m e n t (m ) d ’ a llia g e (m )
l ’ a ir (m ) 9 094 re v e te m e n t (m ) de re n fo rc e m e n t
6153 resistance (1) au c is a ille n ıe n t (m ) (m )
6230 resistance (1) au fluage (m ) 19017 re v e te m e n t (m ) d iffe re n tie l
6 047 resistance (f) au ra y a g e (m ) 19103 re v e te m e n t (m ) m e c a n iq u e
1195 resistance (t) cohesive 19104 re v e te m e n t (m ) m e ta lliq u e
6239 resistance (t) cohesive te c h n iq u e 19152 re v e te m e n t (m ) p a r d iffu s io n (f)
6011 resistance (t) d is ru p tiv e 19146 re v e te m e n t (m ) p a r e v a p o ra tio n
2067 resistance (t) e le c triq u e (t) sous vid e (m )
21 0 07 resistance (f) p yrosco piq ue 19039 re v e te m e n t (m ) p a r im m e rs io n (f)
2 3 327 resistance (t) specitique 19131 re v e te m e n t (m ) p a r im m e rs io n (f)
18012 resistan t aux acides (m p l) en b ain (m ) c hau d

2156 resistivite (1) 2 3 003 rh eolo gie (f)

16134 resol (m ) 92 9 9 rh e o m o u la g e (m )
6025 reso lution (t) 2 166 rh e o s ta t (m )
2 0 034 reso lution (1) 19124 rh o d ia g e (m )
20131 resonance (1) m a g n e tiq u e n u- 90 9 8 rid e (f)
cleaire 61 4 6 rig id ite (1)
13107 ressuage (m ) 61 4 7 rig id ite (f)
9353 ressuage (m ) e x te rn e 2051 rig id ite (1) d ie le c triq u e
9 146 ressuage (m ) in te rn e 23114 rin ç a b ilite (f)
13041 re s tric tio n (1) la te ra le 23 3 02 risq u e (m ) de T a c h e te u r (m )
10024 retassem ent (m ) 10173 riv e ta g e (m )
10087 retassem ent (m ) 20081 riv ie re (t)
8039 retassure (1) 8021 rochage (m )
10087 retassure (1) 19069 rodage (m )
9 126 retassure (t) ax iale 19101 rodage (m ) â la p âte (t)
10048 retassure (t) d ’ e x tru s io n (1) 2 0 0 79 rosette (1)
16028 re tic u la tio n (f) 16045 ro to m o u lag e (m )
6093 re to u r (m ) elastiq ue 2 3 4 00 roue (1)
9116 re to u rs (m p l) de fo n d e rie (1) 11023 roue (t) dentee
9116 re to u rs (n ı p l) 18118 ro u ille (f)
9 060 r e tr a it (m ) 11133 ro u la g e (m ) de filets (m p l)
6093 r e tr a it (m ) elastiq ue 17014 ro u la g e (m ) des fila m e n ts (m p l)
10056 re tre in te (t) 2 3 353 ro u le a u (m )
10224 re tre in te (1) 10068 ro u le a u x (m p l) de c in tra g e (m )
20001 re v e la te u r (m ) 2 3 0 48 ro u le m e n t (m ) â billes (fp l)
12091 reven u (m ) 2 3 3 45 ro u le m e n t (m )
12022 reven u (m ) d ou ble 19121 ru g osite (t)
9 375 re v e rb e re (m ) 10227 ru g osite (f) causee p a r les b a tti-
19080 re v e te m e n t (m ) tures (fp l)
10165 re v e te m e n t (m ) 10115 ru p tu re (f) en cöne (m ) et c ra te re
10166 re v e te m e n t (m ) (m )
12084 re v e te m e n t (m ) 6 145 ru p tu re (f) m ix te
19079 re v e te m e n t (m ) 6171 r u p tu re (f) c ris ta llin e
19046 re v e te m e n t (m ) a n e le c tro ly tiq u e 6272 r u p tu re (f) de fa tig u e (f)
18007 re v e te m e n t (m ) a n o d iq u e 2 3 3 78 ru p tu re (f) d ’ eau (f)

664
2 050 r u p tu re (f) d ie le c triq u e m an dee
6 224 ru p tu r e (f) d u c tile 15151 sechage (m ) p a r p u lv e ris a tio n (f)
2 1 032 r u p tu re (f) fra g ile 23270 secheur (m )
20068 r u p tu re (f) p a r o n d u la tio n s (fp l) 1106 seconde loi (1) de F ic k
9245 sablage (m ) 1111 section (f) d 'in te ra c tio n (1)
92 3 9 sable (m ) 1180 section (f) de d isp ersion (f)
9264 sable (m ) â n o y a u x (m p l) 90 5 0 section (f) e tra n g le e
90 0 5 sable (m ) a.f.s. n o rm a lis e 10240 section (f) tra n s v e rs a le in c o m -
93 7 7 sable (m ) a rtific ie l plete
9 247 sable (m ) b rû le 8017 segregation (f)
9214 sable (m ) de c a rb o n e (m ) 18016 segregation (f)
93 9 5 sable (m ) de c o n tac t (m ) 2 0 1 32 segregation (f) in te rd e n tritiq u e
9385 sable (m ) de decochage (m ) 93 5 4 segregation (f) inverse
9202 sable (m ) de m o u la g e (m ) 2 0 1 32 segregation (f) m in e u re
9264 sable (m ) de n o y a u ta g e (m ) 8133 segregation (f) n o rm a le
9105 sable (m ) de rem plissage (m ) 8001 segregation (f) p a r g ra v ite (f)
9 395 sable (m ) de s u rface (f) 22026 sel (m ) a m m o n ia c
9 397 sable (m ) de zirc o n (m ) 12023 sel (m ) d o u b le
9 256 sable (m ) fo r t 93 7 9 sem i- c e n trifu g a tio n (f)
9 256 sable (m ) gras 2202 s e m ic o n d u c teu r (m )
9396 sable (m ) m a ig re 2 132 s e m ic o n d u c teu r (m ) e x trin s e q u e
90 9 9 sable (m ) n a tu re l 2153 s e m ic o n d u c teu r (m ) e x trin s e q u e
93 7 6 sable (m ) s y n th e tiq u e n
9382 sable (m ) v e rt 2 165 s e m ic o n d u c teu r (m ) e x trin s e q u e
9174 sableuse (f) â a ir (m ) c o m p rim e P
23 2 49 sac (m ) 2133 s e m ic o n d u c teu r (m ) in trin s e q u e

9139 saillie (f) d 'e ro s io n (f) 21026 sensib ilisatio n (f)

13034 saillie (f) 11117 sensib ilite (f) au m eu lage (m )

23211 salle (f) 2 1 0 25 sensitivite (f)

17035 s a n d w ich (m ) 61 0 8 sensitivite (f) â la vitesse (f) de de-

18128 s a p o n ific atio n (f) fo rm a tio n (f)

3 022 s a tu ra tio n (f) 15160 s e p a ra te u r (m )

2 007 s a tu ra tio n (f) d ’ a c c ep teu r (m ) 23019 s e p a ra te u r (m )

13005 saudage (m ) â l ’ arc (m ) e le c triq u e 2 3 2 92 s e p a ra te u r (m ) m a g n e tiq u e

2 2 1 44 saum on (m ) 13119 sequence (f) des cordons (m p l)

2140 saut (m ) q u a n tiq u e 18048 series (fp l) e le ctro c h im iq u e s

2 3 0 78 schem a (m ) 18061 series (fp l) g alv a n iq u e s

2 2 1 48 schiste (m ) m icace 14029 serrage (m )

11062 sciage (m ) 92 0 0 s e rrage (m ) du sable (m )

2 3 283 Science (f) des m a te ria u x (m p l) 60 8 5 seuil (m )

60 4 6 sclero m e tre (m ) 60 4 0 severite (f) de l ’ e n ta ille (f)

6211 scleroscope (m ) 19036 s h e ra rd is a tio n (f)

9063 scorie (t) 15161 sialon (m )

15082 sco rifîc a tio n (f) des re fra c ta ire s 23209 signal (m )
(m p l) 1030 signe (m ) de la d islo cation (f)
15125 sechage (m ) 21138 signes (m p l) de fin itio n (f)
15058 sechage (m ) â con gelation (f) 15043 silex (m )
15054 sechage (m ) en h u m id ite (f) com - 15163 silicate (m )

665
15038 silicate (m ) de sod ium (m ) fo n d a n t
15072 silicate (m ) d ’ e th y le (m ) 13054 soudage (m ) a e ro -a c e ty le n iq u e
15162 silice (f) 13037 soudage (m ) e leetro g az
22183 s iliciu m (m ) 13089 soudage (t) a u to m a tiq u e
2 2 106 s ilico -ca lc iu m (m ) 13067 s o u d a g e (m )
2 3 044 s im u la tio n (f) 13038 soudage (m ) â b o m b a rd e m e n t (m )
2 3 135 s im ü lta n e e le ctro n iq u e

1131 site (m ) 13017 soudage (m ) â c o m m u ta te u r (m )

1023 site (m ) a to m iq u e 13052 soudage (m ) â c y lin d re s (m p l)
15093 sol (m ) 13026 soudage (m ) â d ro ite
9176 sole (t) 13100 soudage (m ) â fro id
12052 sole (f) (de fo u r (m ) de tra ite m e n t 13028 s o u d a g e (m ) â gauche
(m ) th e rm iq u e ) 13049 soudage (m ) â F a re (m ) en atm os-
12134 sole (f) m o b ile p h ere (f) in e rte avec eleetrod e (f)
2168 solenoi'de (m ) de tungstene (m )
8118 s o lid ific a tio n (f) 13033 soudage (m ) â la fo rg e (1)
8107 s o lid ific a tio n (f) â c ro û te (t) 13027 soudage (m ) â la m o le tte (f)
8107 so lid ific a tio n (1) â peau (1) 13032 soudage (m ) â la m o le tte (f)
8098 solid ific a tio n (f) a m o rp h e 13063 soudage (m ) â F a re (m ) avec elec-
8 187 solid ific a tio n (f) d irig e e trodes (fp l) enrobees
8093 s o lid ific a tio n (t) ra p id e 13091 soudage (m ) â F a re (m ) avec p e r-
8155 solid ific a tio n (f) ra p id e p a r a to m i- cussion (1)
sation (t) 13064 soudage (m ) â F a re (m ) dans le
8116 solidus (in ) gaz (m ) c a rb o n iq u e
8054 solu b ilite (t) 13046 soudage (m ) â F a re (m ) en atm os-
8115 solu b ilite (1) sofide p h e re (t*) in e rte avec eleetrod e (f)
8053 solute (m ) fusible
23361 solution (f) d ilu ee 13109 soudage (m ) â F a re (m ) sous flux
8050 solution (f) (m ) c o n d u c te u r
2 1 068 solution (f) caustiqu e 16141 soudage (m ) â p la q u e (f) c hau ffee
1011 solution (f) de s u b s titu tio n (f) 13092 soudage (m ) â p la s m a d ’ arc (m )
8008 solution (1) d ’ in s e rtio n (f) 13108 soudage (m ) a lu m in o th e rm iq u e
8100 solution (t) ideale 13012 soudage (m ) au c h a lu m e a u (m ) â
8114 solution (f) sofide pression (f)
8069 solution (f) sofide â s u rs tru c tu re 13027 soudage (m ) au g ale t (m )
(f) 13051 soudage (m ) au gaz (m ) p a r points
8 156 solution (f) sofide d esordonnee (m p l) â eleetrod e (t) tun gstene (m )
8 008 solution (f) sofide in te rs titie lle 13048 soudage (m ) au x gaz (m p l)
8069 solution (f) sofide o rd o n n e e 13047 soudage (m ) b o u t â b o u t au gaz
8031 solution (1) sofide p rim a ir e (m )
8105 solution (t) sofide secondaire 13091 soudage (m ) des goujons (m p l)
8051 solvant (m ) 16104 soudage (m ) des m a tie re s (fp l)
8052 solvus (m ) p lastiques
2 1 024 sonde (1) 13029 soudage (m ) e le c triq u e p a r resis-
2 0 1 67 sorbite (f) tance (t)
2 3 385 sortie (t) an a lo g iq u e 13026 soudage (m ) en a rr ie re
2 3 3 56 sortie (f)n u m e riq u e 13028 soudage (m ) en a v a n t
13076 s o u d a b ilite (t) 13085 soudage (m ) o x y -a c e ty le n iq u e
13043 soudage (m ) â F a re â noyau (m ) 13084 soudage (m ) o x y -h y d riq u e

666
13060 soudage (m ) p a r bossages (m p l) 1066 s o u s -jo in t (m )
13003 soudage (m ) p a r c o n tac t (m ) 20010 s o u s -jo in t (m )
13022 soudage (m ) p a r c o u ra n t (m ) p u l- 1091 s o u s -jo in t (m ) de flexio n (f)
se 8005 so u s -re fro id is se m e n t (m )
13013 soudage (m ) p a r d e fo rm a tio n (1) 8027 s o u s -re fro id is se m e n t (m ) consti-
13115 soudage (m ) p a r d iffu s io n (f) tu tio n n e l
13124 soudage (m ) p a r etincelage (m ) 9145 s p a th flu o r (m )
13090 soudage (m ) p a r explosion (f) 23427 s p a tia l
13038 soudage (m ) par faisceau (m ) 9219 spatule (f)
d ’ electrons (m p l) 21122 specification (f)
13081 soudage (m ) p a r faisceau (m ) la - 2 0 1 42 specim en (m )
ser (m ) 19050 spectre (m ) de la p e rte (f)
13103 soudage (m ) p a r fric tio n (f) d 'e n e rg ie (f) des electrons (m p l)
13044 soudage (m ) p a r fusion (f) 20175 spectre (m )
13099 soudage (m ) p a r in d e n ta tio n (f) â 2 0 0 53 spectre (m ) e le c tro m a g n e tiq u e de
fro id la ra d ia tio n (f)
13059 soudage (m ) p a r in d u c tio n (f) 20176 s p e c tro g ra p h e (m )
13010 soudage (m ) p a r in e rtie (f) 20199 s p e c tro g ra p h ie (f) d ’ em ission (f)
13015 soudage (m ) p a r percussion (f) 20179 s p e c tro m e tre (m )
13094 soudage (m ) p a r points (m p l) 18013 s p e c tro m e tre (m ) â a b s o rp tio n (f)
13066 soudage (m ) p a r pression (f) a to m iq u e
13029 soudage (m ) p a r resistance (f) 20200 s p e c tro m e tre (m ) d ’ em ission (f)
13122 soudage (m ) p a r resistance (f) â 2 0 1 20 s p e c tro m e trie (f) de masse (f)
h au te fre q u e n c e (f) 20178 spectroscope (m )
13106 soudage (m ) sim p le im p u ls io n (1) 20177 spectroscopie (1)
13036 soudage (m ) sous flu x (m ) con du c- 20058 spectroscopie ( f) â d isp ersion (f)
te u r d ’ en erg ie (f)
13097 soudage (m ) u ltra s o n o re 20007 spectroscopie (f) â em ission (f) de
13057 soudage (m )â l ’ h yd ro g e n e (m ) fi a m m e (f)
a to m iq u e 20191 spectroscopie (f) de p ho to elec-
13049 soudage ( m ) T I G tro n s (m p l) x
13096 sou do -brasag e (m ) 20017 spectroscopie (f) des electrons
13056 s o u d o ir (m ) (m p l) A u g e r
13031 sou du re (f) autogene 20106 spectroscopie (f) in fra ro u g e
13104 sou du re (1) b o u t â b o u t 15006 sphere (f) a p la tie
13102 sou du re (1) con tin u e 2091 sphere (1) de F e r m i
13078 sou du re (f) d ’ angle (m ) 20115 s p h e ro îd a l
13058 sou du re (f) d ’ angle (m ) concave 92 5 8 s p h e ro îd is a tio n (f)
13025 sou du re (f) d ’ angle (m ) convexe 20114 s p h e ru le (1)
13111 sou du re (f) de p o in ta g e (m ) 22141 spiegel (m )
13007 soufflage (m ) de l ’ arc (m ) 1082 spin (m )
9 150 soufflures (fp l) 15167 spin elle (f)
2 2 1 34 soufre (m ) 2 3 2 44 spo ntane
18103 s o u illu re (f) 50 1 7 s ta b ilite (f) th e rm iq u e
21 0 17 s o u illu re (f) 23095 s ta la g m o m e tre (m )
9091 sou levem ent (m ) du m o u le (m ) 20169 stead ite (f)
1107 source (f) de F ra n k -R e a d 15169 steatite (f)
1002 sou s-grain (m ) 16153 stereoisom ere (m )
1142 sou s-jo int (m ) de d e fo rm a tio n (t) 16163 stereoisom ere (m ) a ta c tiq u e

667
16053 stereoisom ere (m ) isotactiq ue 10053 s u p p o rt (m ) de m a tric e (f)
16149 stereoisom ere (m ) s y n d io ta c tiq u e 9 262 s u p p o rt (m ) de n oyau (m )
10146 s te re o lito g ra p h ie (f) 12010 s u rc h a u ffe
23052 sto e c h io m e trie (f) 8 180 s u rc h a u ffe (f)
2 3 376 stokes 8181 s u rc h a u ffe (f)
10120 s tra tific a tio n (t) 15012 surcuisson (f)
17020 s tra tifie (m ) 11092 s u rep aisseu r (f)
17002 s tra tifie (m ) s y m e triq u e 11053 s urepaisseur ( f) d ’ usinage (m )
6030 s tric tio n (f) 12063 surface (f)
2 0 038 stries (fp l) 23 3 24 surface (f) d ’ a ffle u re m e n t (m )
20202 stries (fp l) 2 3 3 24 surface (f) de c o n tac t (m )
21 0 19 stries (fp l) 10031 surface (f) de fra p p e (f)
20202 stries (fp l) de fa tig u e (f) 9 028 s u rface (f) de jo in t (m )
1155 s tru c tu re (f) c ris ta llin e c u b iq u e 2 1 0 65 surface (1) de la cassure (f)
15001 s tru c tu re (f) île de silicate 11135 surfaçag e (m ) au to u r (m )
8063 s tru c tu re (f) b asa!tiq ue 8003 s urfu sion (f)
1040 s tru c tu re (f) beta 8 014 s u rs a tu re
20 0 50 s tru c tu re (f) b rü te de coulee (f) 60 0 9 s u rv ieillis s e m e n t (m )
22112 s tru c tu re (t) com posite 30 2 4 su scep tib ilite (f)
20 1 09 s tru c tu re (t) de bandes 62 6 9 su scep tib ilite (f) â I ’ e n ta ille (f)
2 0 1 89 s tru c tu re (1) de W id m a n n s tâ tte n 3041 su scep tib ilite (f) m a g n e tiq u e
1103 s tru c tu re (f) d ia m a n t 23229 suspension (t)
20041 s tru c tu re (1) en b u ll’ s eyes 2012 sym bole (m ) c h im iq u e
8063 s tru c tu re (f) en colonnes (fp l) 23031 s y m e trie (f)
15201 s tru c tu re (f) en feu ille ts (m p l) des 20108 s y m e trie (t) c ris ta llin e
silicates (m p l) 2 3 0 32 s y m e triq u e
2 0 004 s tru c tu re (t) en reseau (m ) 23140 sy n c h ro n is e r
20059 s tru c tu re (f) epsilon 2 3 2 04 syn e rg e tiq u e
20003 s tru c tu re (t) ligneuse 23 2 02 svnergie (t)
20 1 39 s tru c tu re (1) mosai’que 2 3 203 synergism e (m )
2 0 004 s tru c tu re (f) re tic u la ire 23 0 49 s y n th e tiq u e
15086 s tru c tu re (1) silicate a n n u la ire 18022 sv n th e tis er
15213 s tru c tu re (t) silicate en chaîn e 23117 systeme (m )
2 0 168 s tru c tu re (f) spin od ale 93 9 0 systeme (m ) d 'a tta q u e (1)
16145 styrene a c ry lo n itrile (m ) 2 3 3 18 systeme (m ) de re g u la tio n (t)
1015 s u b a to m iq u e 1172 system e (m ) o rth o rh o m b iq u e
3009 substance (f) fe rro m a g n e tiq u e 8182 system e (m ) p s e u d o b in a ire
2 1 067 substance (t) p o llu ta n te 8183 system e (m ) q u a s ib in a ire
8 004 s u b s tra t (m ) 11041 systemes (m p l) de fa b ric a tio n (f)
23371 s u in te m e n t (m ) flexibles
22 1 89 sulfate (m ) 10053 ta b le (1)
12122 s u lfin u za tio n (f) 10008 ta b le (f) a d ju s ta b le
22 1 90 sullite (m ) 23 0 75 ta b le a u (m )
22191 s ü lfü re (m ) 1102 ta b le a u (m ) de M e n d e le e v
21 7 6 s u p e rc o n d u c tivite (f) 1102 ta b le a u (m ) du system e (m ) p e rio -
6 226 s u p e rp la stic ite (f) d iq u e
1203 sup er-reseau (m ) 19100 tach e (f)
2 3 3 58 sup ersonique 2 1 0 09 tâch e (f)

668
19040 tâch e (f) de fe r (m ) 12149 te m p e ra tu re (1) de re c ris ta llis a -
7 098 tac o n ite (f) tio n (f)
15182 talc (m ) 8066 te m p e ra tu re (f) de tra n s fo r m a -
10122 ta lo n (m ) tio n (f)

ta lo n (m ) de sou du re (f) 6088 te m p e ra tu re (f) de tra n s itio n (f)

13075
16025 te m p e ra tu re (f) de tra n s itio n (f)
2 3 122 tam is (m )
vitre u s e
18035 ta m p o n (m )
23146 te m p e ra tu re ( f) F a h re n h e it
9 348 ta m p o n (m ) de coulee
15092 te m p e r a tu re (f) fictiv e
12119 ta p u re (f) de tre m p e (f)
12093 te m p e ra tu re (f) M f
12119 ta p u re (f)â c hau d
12094 te m p e ra tu re (f) M s
11116 tap u re s (fp l) de m e u la g e (m )
23341 te m p e r a tu re (f) R a n k in e
11072 ta r a u d (m )
12020 te m p e ra tu re s (fp l) de tra n s fo r m a -
11073 ta r a u d (m )
tio n (f) des aciers (m p l)
11056 tasseau (m )
12109 te m p e ra tu re s (fp l) de tra n s fo r m a -
21129 ta u x (m ) de c o m b u s tib le (m ) tio n ( f) du fe r (m )
14030 ta u x (m ) de com pression (f) 23041 tem ps (m ) de m a in tie n (m )
6110 ta u x (m ) de c on solid ation (f) 20 9 6 tem ps (m ) de re la x a tio n (f)
8189 tec h n iq u e (f) de zone (f) de d e p la - 61 6 4 ten a c ite (f)
ce m e n t (m ) 6 242 ten a c ite (f)
18151 ta u x (m ) de c orro sion (f) 23314 te n e u r (f)
6110 ta u x (m ) d ’ ecrouissage (m ) 2 3 3 03 te n e u r (f) en eau (f)
15157 tech niq ues (fp l) de fo rm a g e (m ) 23 4 03 ten s e u r (m )
de la c e ra m iq u e (f) 61 2 7 tension (f) ta n g e n tie lle
15117 tech niq ues (fp l) de fo rm a g e (m ) 60 9 4 tension (f)
de la c e ra m iq u e (f) c ris ta llin e
19021 tension ( f) de cuve (f)
15036 tech niq ues (fp l) de fo rm a g e (m ) tension (f) de d eco m p o sitio n (f)
18023
du v e rre (m )
20 1 8 tension (f) de p o la ris a tio n (f)
19019 te in tu re (f) de c u iv re (m )
2 1 0 64 tension (f) de r u p tu r e (f)
20181 television (f) ra d io lo g iq u e
21 8 0 tension (f) de r u p tu r e (f) en a v a -
2 2 1 97 te llu re (m ) lenche (f)
8161 te m p e ra tu re (f) liq u id u s 13072 tension ( f) de soudage (m )
8117 te m p e ra tu re (f)so!idus 6 043 tension ( f) de tra c tio n (f) s ur
5 020 te m p e ra tu re (f) e p ro u v e tte (f) e n ta ille e
23301 te m p e ra tu re (f) absolue 18018 tension (f) im p rim e e
23351 te m p e ra tu re (f) Celsius 6198 tension ( f) m o yenn e
23351 te m p e ra tu re (f) centesim ale 18132 tension (f) Standard d’une elec-
8 126 te m p e ra tu re (f) c ritiq u e tro d e (f)
8074 te m p e ra tu re (f) de s o lid ifîc a tio n 18157 tension ( f) s u p e rfic ielle
(t) 9110 tensions (fp l) de coulee (t)
21 0 98 te m p e ra tu re (f) de c o u le u r (f) 6028 tensions (fp l) p rin c ip a le s
16061 te m p e ra tu re (f) de d istorsion (f) 10135 ten u e (f)
th e rm iq u e 16023 te rm in a is o n (f)
10018 te m p e ra tu re (f) de finissage (m ) 19078 te rn e (m )
8 074 te m p e ra tu re (f) de fusion (1) 18082 te rn is s u re (f)
2 1 093 te m p e ra tu re (f) de lum inescence 22095 te r re de diatom ees (fp l)
(f) 15014 te r re (f) de m o u la g e (m )
9040 te m p e ra tu re (f) de m a in tie n (m ) 15013 te r re (f) re fra c ta ire
2 3 1 95 te m p e ra tu re (f) de ra d ia n c e (f) 1084 te tra d e (f)

669
1085 te tra e d re (m ) 10219 tr a in (m ) â fil (m )
2 0 0 48 te x tu re (f) 10219 tr a in (m ) â verges (fp l)
2 0 1 09 te x tu re (f) ru b a n n e e 2 0 0 39 tr a in (m ) d ’ ondes (fp l)
2172 th e o rie (f) d electro n (m ) lib re 10079 tr a in (m ) en 4z ig -z a g ’
2203 th e o rie (f) d 'e le c tro n (m ) sem i- 10017 tra in (m ) finisseur
lib re 10079 tr a in (m ) o u v e rt
23 2 68 th e o rie (1) 7103 tra ite m e n t (m )
6117 th e o rie (f) de G r if f it h 12117 tra ite m e n t (m ) â fro id
2173 th e rm is to r (m ) 19139 tra ite m e n t (m ) au to n n e a u (m )
2 3 1 86 th e rm o c o u p le (m ) 19041 tra ite m e n t (m ) de c h ro m a ta tio n
23 2 06 th e rm o c o u p le (m ) ir id iu m -r h o - (t)
d iu m 7072 tra ite m e n t (m ) de m in e ra is (m p l)
21128 th e rm o c o u p le (m ) tun gstene (m )- 12097 tra ite m e n t (m ) de n o rm a lis a tio n
rh e n iu m (m ) (0
2 3 1 88 th e rm o d u rc is s a b le 12087 tra ite m e n t (m ) de spheroi'disation

23 4 06 th e rm o d y n a m iq u e (f) (0
12031 tra ite m e n t (m ) de s ta b ilis a tio n (f)
7 058 th e rm o g ra p h ie (f)
19155 tra ite m e n t (m ) de s u rface (f)
2 3 0 26 th e rm o m e tre (m )
12013 tra ite m e n t (m ) d ’ h om og en eisa-
2 3 4 10 th e rm o m e tre (m ) s p h e riq u e
tio n (f)
2 3 1 89 th e rm o p la s tiq u e
12054 tra ite m e n t (m ) th e rm iq u e
5023 th e rm o s ta t (m )
12051 tra ite m e n t (m ) th e rm iq u e de
92 2 0 th ix o fo rm a g e (m )
c o n d itio n n e m e n t (m )
23231 th ix o tro p e
12029 tra ite m e n t (m ) th e rm iq u e de mise
23 0 70 tira g e (m ) (f) en solu tio n (f)
8040 tira g e (m ) du c ris ta l (m ) tr a ite m e n t (m ) th e rm o m e c a n iq u e
10095
9031 titr e (m ) fic tif en c u iv re (m ) tra je c to ire (1) lib re m o yenn e
2 155
2 2 179 töle (f) 11027 tra n c h a n t (m )
19005 töle (f) d 'a lc la d 11068 tra n c h a n t (m )
2 2 1 37 tole (1) fo rte 16077 tra n s
2 2 137 tole (f) grosse 16150 tra n s 1-4 p o ly is o p re n e (m )
10193 tole (f) la m in e e â fro id 23262 tra n s c ris ta llin e
10182 töle (f) s y n th e tiq u e la m in e e â 2 059 tra n s d u c te u r (m ) de m esu re (f)
fro id 2 017 tra n s d u c te u r (m ) de pression (f)
21043 to le ra n c e (f) d im e n s io n e lle 23 4 16 tr a n s fo r m a te u r (m )
21031 tolerances (fp l) de fo rm e (f) et de 8065 tra n s fo rm a tio n (f)
position (t)
8096 tra n s fo rm a tio n (f) a th e rm iq u e
19142 to n n eau (m ) de dessablage (m ) tra n s fo rm a tio n (f) c o n g ru e n te
8077
23411 t o r r (m ) tra n s fo rm a tio n (f) e u te c tiq u e
8140
6032 torsio n (f) 8144 tra n s fo rm a tio n (f) eutecto ıde
11125 to u r (m ) 9 140 tra n s fo rm a tio n (f) is o th e rm a le
11088 to u r (m ) â to u re lle (t) re v o lv e r 12088 tra n s fo rm a tio n (f) m a rte n s itiq u e
11126 to u rn a g e (m ) 15204 tra n s fo rm a tio n (f) p a r d ep la c e-
11135 to u rn a g e (m ) tra n s v e rs a l m e n t (m )
23 4 56 tra c e (m ) d ’ un b â tim e n t (m ) 8 149 tra n s fo rm a tio n (f) p e rite c tiq u e
23213 tra c e u r (m ) 15202 tra n s fo rm a tio n (f) sans d iffu s io n
21 0 48 tra c e u r (m ) r a d io a c tif (0
6 034 tra c tio n (1) 2 186 tra n s is to r (m )
10043 tra in (m ) co n tin u 2031 tra n s is to r (m ) b ip o la ire

670
2062 transistor (m) bipolaire planaire 23388 tribologie (f)
2004 transistor (m) planaire 17032 trichite (f)
2151 transition (f) Mott 1201 tridimensionnel
23158 transition (f) 15194 tridymite (f)
1189 translation (f) symetrique 15211 tridymite (f)
23454 translucide 23292 trieur (m) magnetique
2093 transmission (f) 16154 trifonctionnel (m)
23157 transmission (f) de gaz (m) 10103 tronçon (m)
23184 transmission (f) de la chaleur (f) 20185 troostite (f)
23165 transporteur (m) 1047 trou (m)
23025 transporteur (m) â câble (m) 1072 trou (m)
23241 transporteur (m) â courroie (f) 9065 trou (m) â crasse (f)
7102 transporteur (m) â escailles (fpl) 9065 trou (m) â laitier (m)
23281 transporteur (m) â rouleaux (mpl) 9072 trou (m) d air (m)
23288 transporteur (m) â rouleaux (mpl) 23170 trou (m) d’air (m)
10074 transversal 9009 trou (m) de coulee
10185 travail (m) â chaud 9268 truelle (f)
10194 travail (m) â froid 21058 tube (m) cathodique
10175 travail (m) â la presse (1) 23336 tube (m) de Pitot
9222 travail (m) du bain (m) 23344 tube (m) de Ritter
10152 travail (m) mecanique 23436 tube (m) de Venturi
10216 trefilage (m) 23439 tube (m) radiogene
23466 tremie (1) 9364 tüyere (f)
12110 trempabilite (f) 23326 typique
9081 trempage (m) 21105 ultrasons (mpl)
8036 trempe (f) 23399 uniforme
12118 trempe (f) 1020 ünite (f) de masse (f) atomique
12049 trempe (1) â l’air (m) 23145 üniversel
12083 trempe (f) au bain (m) de plomb 16156 uree (f)
(m) 11054 usinabilite (f)
12002 trempe (f) au chalumeau (m) 11060 usinage (m) abrasif
12102 trempe (f) bainitique 11113 usinage (m)
12076 trempe (f) differee 11094 usinage (m) â l’etau-limeur (m)
12012 trempe (f) differentielle 11095 usinage (m) â plasma d’arc (m)
12032 trempe (t) directe 11074 usinage (m) chimique
12115 trempe (t) en vapeur (f) d'eau (f) 11025 usinage (m) des engrenages (mpl)
12146 trempe (f) incomplete 11022 usinage (m) des profils (mpl)
12076 trempe (f) interrompue 11033 usinage (m) electrochimique
9355 trempe (f) inverse 11035 usinage (m) electrolytique
12037 trempe (f) martensitique 11050 usinage (m) hydrodynamique
12107 trempe (f) par pulverisation (f) 11037 usinage (m) par bombardement
12017 trempe (f) selective (m) electronique
12153 trempe (f) superficielle 11078 usinage (m) par bombardement
12060 trempe (f) superficielle par induc- (m) laser (m)
tion (f) 11030 usinage (m) par electro-erosion (f)
8076 trempe (f) sur rouleau (m) 11030 usinage (m) par etincelage (m)
11114 trepannage (m) 11003 usinage (m) par jet (m) d’eau (f)
1202 triade (f) abrasif

671
10098 usinage (m) photo-chimique 2 3 0 02 viscosite (f)
11051 usinage (m) thermochimique 2 3 002 viscosite (f) cinematique
11104 usinage (m) ultrasonique 2 3 002 viscosite (f) dynamique
21136 usure (1) 1101 vitesse (f) de derive des eleetrons
19085 usure (t) abrasive (mpl)
21133 usure (f) adhesive 8 064 vitesse (t) critique de solidifica-
10006 usure (1) par frottement (m) tion (f) de la fonte (f)
1068 valence (1) 11067 vitesse (f) de coupe (f)
8068 variables (fpl) cTetat (m) 6 107 vitesse (t) de deformation (t)
2 2 204 vecteur (nı) axial 12082 vitesse (f) de refroidissement (m)
2041 vecteur (m) cTonde (t) critique
1042 vecteur (m) ünite 14001 vitesse (f) d’ecoulement (m)
1056 vecteur (m) de Burgers 18110 vitesse (f) d’oxydation (f)
1061 vecteur (m) de ligne (t) 2 178 vitesse (f) moyenne de penetra-
2 3 428 ventilateur (m) tion (f)
2 3 175 ventilation (f) 15033 vitreux
23141 verin (m) 15037 vitrification (f)
22203 vermiculite (1) 19073 voile (m)
15030 verre (m) 9056 volatilisation (f)
16047 verre (m) E 2 3 242 volet (m)
15212 verre (m) flotteur 19067 voleur (m)
8129 verre (m) metallique 18100 voltametre (m)
16135 verre (m) S 2 3 3 28 volüme (m) massique
15038 verre (m) soluble 10202 voussure (t)
15107 verre (m) trempe chimiquement 23 2 43 voûte (t)
15091 verre (m) trempe thermiquement 16088 vulcanisation (f)
23093 vesicule (f) 2 3 4 35 wattmetre (m)
2 3 094 vesicule (1) 2 3 4 38 watt-w (m)
2 3 408 vibration (f)
15197 \vollastonite (t)
2 3 357 vibration (1) acoustique
15123 xerogel (m)
12145 vieilli
19034 zingage (m)
6259 vieillissement (m)
15214 zireon (m)
12077 vieillissenıent (m)
15215 zireone (t)
12144 vieillissement (m)
vieillissement (m) accelere
2 025 zone (t)
12144
1063 zone (t) franehe de precipitation
12121 vieillissement (m) apres trempe
(f) O)
12024 vieillissement (m) double 1063 zone (t) libre de precipitation (f)
12066 vieillissement (m) etage 8080 zone (f) conjuguee
12089 vieillissement (m) martensitique 8123 zone (f) critique
6057 vieillissement (m) naturel 2087 zone (f) de rarefaction (!)
12121 vieillissement (m) par refroidisse- 13068 zone (t) de soudure (f)
ment (m) rapide 19081 zone (f) utile de depöt (m)
12009 vieillissement (m) progressif 8 165 zones (f pl) de transformation (f)
9385 vieux sable (m) au refroidissement (m)
2 3 228 virole (t) 1054 zones (fpl) de Brillouin
11131 vis (f) 6118 zones (fpl) de Guinier-Preston
16005 viscoelasticite (f) 19136 zones (fpl) non couvertes

672
20156 aöeppauHH 7093 arjiOMepauHH
23469 afhlHUUH 15057 arperaT
19015 aöpaiiiB 15193 arpernpoBaHne
19157 aopa jıımıaa jıeHTa 23422 a/janTauHH
19158 aopaniBiıan Jieın a 23420 a^anTep
11060 aopaiiiBiıaa MexaHHHecKan 06- 23423 a^anTnpyeMOCTb
paöoTKa 13113 a#re3HBHoe cuenjıeHne
19016 aopaiiiBiiavı ooıyBKa 13114 a^re3HBHbie MaTepnajibi
21061 aopaiiiBHaa oopaooiKa 21133 auenıom ibm mııoc
11003 aöpa3HBHO-CTpyHHan oöpaöoTKa 18146 a^re3nn
6150 af>paîiiBiıocu> 8094 aın a^aııı bi îi
6150 aopaiiiBiibie CBOİîci Ba 22055 a/jMHpajiTencKaH jıaTyHb
19085 aOpaillBMBlİi H3HOC 18159 aıcopoıunı
16001 ABC (AKpHJlOHHTpHJlÖyTa^HeH- 23007 aKKyMyjiHTop
CTHpOJl) - nOJİHMep 22003 aKpHJiOBbin ajib/jern/j
3059 aöcojuoTHaa npoHHuaeMOCTb 22003 aKpojıenH
6190 aÖCOJlIOTHaH TBep^OCTb 18071 aKcejıepaTop
23301 aöcojııOTHaH TeMnepaTypa 9126 aKcnajibHoe cacaTHe
16001 ABC-mıacTHK 22204 aKcnajibHbiîı seKTop
13031 aBToreHHaa csapKa 4004 aKTHBaTop
9290 aBTOKJias 18054 aKiiiBannoııııaH ııojınpmannH
23317 aBTOMaTH3apHH 18052 aKTHBailIIH
11009 aBTOMaTH3HpOBaHHOe npOeKTH- 18056 aKTHBH3aTOp
poBaııne 22077 aKTHBH3npoBaHHbin yrjıepoA
11008 aBTOMaTH3HpOBaHHOe npOH3BO£- 22076 aKTIlBHpOBaillIBlİÎ OKCH# aJIIOMH-
CTBO HHH

13089 aBTOMaTHHecKaa CBapka 18057 aKTHBHOCTb

23318 aBTOMaTHnecKaa cHCTeMa ynpaB- 18069 aKTHBHOCTb FeHpH
JieHHH 18127 aKTHBHOCTb PayjiH
10168 aBTOMaTHHecKHİî npecc 21102 aKyCTHKO-3MHCCHOHHbIH KOH-
10170 aBTOMaTHHecKHİı npecc TpOJlb
23319 aBTOMaTHnecKoe 3apn>KeHHe 23357 aKycTHnecKan Biıopanmı
21051 aBTopa^norpacJjHn 21103 aKycTHHecKan ycTajıocTb
10099 aBTOcJıpeTTa^K 2009 aKuenTop
22001 araT 2007 aKoenTopHan HacbimeHHOCTb
15192 arjiOMepaT 2009 akneıı ıopııaa ııpnrvıecı>

673
2006 a K u e n T o p H b ie aTOMbi 16012 aMH/jHoe coe/jMHemıe
2008 a K u e n T o p H b iîı y p o B e ı i b 16011 aMHHOCMOJia
23010 a jır o p H T M 22025 aiYiiYiııaK
16007 ajiH(j)aTHHecKne vuıeBOAopoAbi 10112 aMoprM3aTop njıauiKH
16009 ajiKibinaa cıvıojıa 8098 aMop(|)Hoe 3aTBepAeHwe
16009 ajiKiijjjibiit 8099 aMop(|)iıı>ıii
16008 ajiKHjmpoBaHHe 16064 aMop(|)iıı»ıiı ııojınıvıep
16010 ajiKorojiM 5002 aıvınep
10237 ajuiHraTopHHi (cei Ka rpemnH) 2010 aMnepMeTp
23072 ajuiHraTopHbiiı no^KHnna 2094 aMnjiHTy^a
8081 aJIJ!OTpHOMOp(|)HOClb 6098 aıvınjiMTy^a ııanpH>Kennsı
1216 aJlJTOTpOMOp(|)HHeCKMM KpHCTaJIJl 15128 aMc|)HreH
1062 ajuıoıporiHH 18077 aıvı^)OTepHbiH
22074 ajiMa3 15041 aııa ıın pTyiHon npoHHKHOBeHne
1103 a jiM a 3 H a n C T p y K iv p a 14018 aHajiH3 TOHKoro nopouiKa (Mejib-
11039 ajIM a3H bIH HHCTpyıvıeHT ne 44 m k m )
6072 aJIM a3HbIH KOHMMeCKHH HaKO- 23087 aHajiH3aTop
HeHHHK 20074 aHajiH3aTop H3o6pa>KeHMH
11040 aJIMa3HbIH poKymHİı AMCK 23315 aHajiM3aTop OpcaTa
16006 ajibAernA 23086 aüajiH3HpoBaTb
19005 ajibKJiaA 9003 aııa.ni ii.ı no AOJİ
22012 aJIbHHKO 23089 aHajiHTHMecKası kpııo aa
7001 ajibCH(|)ep 19038 aHajiHTHHecKaH xhmmh
20008 a jib (|)a -> K e jıe3 0 20032 aHajiHTHHecKan 3jıeKTpoHHaa
22007 a jib (|)a -j ıa T y H b MMKpocKonnn (AEM)
20009 ajib(|)a-(|)eppHT 23088 aHaJlHTHHeCKHH
22015 ajıiOMejib 23386 aHajıoroBbie cxeMbi
22016 ajnoMHHH^ 23385 aııa.ıoıoiibm m.ıiio ı
7003 ajuoMHHMeBaa öoMÖa 23178 aHa3po6Hbin
22023 ajıiOMHHHeBaa öpoma 23014 aHrcTpeM
15004 aJIIOM HUIieBaH OKHCb 22027 aH^ajıy3m
22022 ajıiO M H H H eB O -K peM H H eB bie c n j ı a - 23461 aHH30Tponnn
Bbl 1217 aHM30TponHbin
22021 ajıiOMMHMeBO-MarHHeBbie cnjıa- 16013 aım ım ı
Bbl 19008 aım.ımıoBaa TOHKa
22019 ajııoMHHHeBO-Me/iHbie cnjıaBbi 1003 annoH
22020 ajııOMMHMeBO-UHHKOBbie cnjıaBbi 1121 aıınoıı
19006 aJlIOMMHHeBbie nOKpblTMH 19009 aHKopnT
22018 ajıiöMHHHeBbie cnjıasbi 18003 aHOA
22008 ajııoMHHHeBbiM apceHHA rajuiHH 19012 aHOAHpoBaHMe
(AlGaAs) 19010 aııo uıaa 3aıuHTa
22017 a .M O M iıım ii 12005 aııo ıııaa KaMepa
19006 aJlIOMHHHpOBaHHe 18010 aHOZIHaH KOpp03HR
19007 a ııO M iıım p o ıu n m c 18008 aHOAHan onncTKa
15005 aJllOMOCHJIMKaTHbiîi KHpriHH 18006 aHOAHan njıeHKa
7004 ajııOMOTepMHHecKHÎı npopecc 19011 aHOAHan peaKunn
22024 aMajibraMa 19012 aHOAHoe oKHCJieHne
16012 aM iı ı ı ı a a CBH3b 12005 aHOAHoe OTAejıeHne

674
18007 aHO/jHoe noKpbiTHe 13057 aTOMHO-BO/jopoAHaH csapKa
18011 aHO/jHoe TpaejıeHHe 1022 aTOMHoe /jejıemıe
18004 aHO^HblH HJl 1023 aTOMHoe nojıottcemıe
18005 a ı ı o u i b i ü )(()(J)c k i 1018 aTOMHOe H/jpo
18002 aHOJIHT 1016 aTOMHbie CBH3H
18119 aHTHKoppo3HHHafl npHca/jKa 1014 aTOMHblH Bec
16099 aHTHOKCH^aHT 1021 aTOMHblH HOMep
18115 aHTHnHTTHHroBaH npııca/iKa 18014 aTOMHbiîi npoueHT
3037 aHTH(|)eppoMarHeTH3M 2131 aTOMbi /jonaHTa
3036 aHTH^eppoMarHHTHbiH MaTepn- 15174 aTpHTopHaH MejibHHua
ajı 14041 aTTecTauHOHHbie ncnbiTaHHH no-
22116 aıı ı n(|)pnKmıonHbnı MeTajiJi pornoKa
19120 anejibCHHOBaa KOpKa 21053 aTTecTauHH
4001 anepT ypa 20144 aycTeHHT
23315 annapaT OpcaTa 12103 aycTeHMTH3auHH
16014 aparvuımaa HHTb 22165 aycTeHHTHaa MapraHueBaa CTajib
6249 apöırrpamıoe HcnbrraHHe oöjıa- 22163 aycTeHHTHaa CTajib
CTH 20145 aycTeHHTHbiiı pa3Mep 3epHa
6120 apÖHTpa^KHbiiı öpycoK 22164 aycTeHHTHbiH nyryH
23243 apKa 12104 ayc(|)OMHpoBaHHe
17023 apMHpOBaHHblH BOJİOKHaMH KOM- 18078 a(|)(J>HHHTeT
no3HUHOHHbiîı MaTepnajı
13085 aueTHJieHO-KHCJiopo^Haa csapKa
16015 apoMaTHnecKHe coe^HHeHHH
9242 aapaTop necKa
22085 apceHH/ı rajiJiHH
9243 aapaıunı necKa
21132 apTecJ)aKT
23177 ajpooıibiiı
15115 acöecT
23156 a3p030Jlb
22030 acöecT
23174 aapOKOCMHHeCKHH
22031 acöecTOueMeHT
22034 ÖaÖÖHT
23033 aCHMMeTpHHHblH
7015 Eaepa npopecc
23374 aCHMnTOTHHeCKHH
2179 6a3a
21029 acımpanmı
11107 Gani
20015 aCTHrMaTH3M
6263 öanıcııavı cKO.ib/kennH
20014 acTHTMaTHHecKoe OTKJioHemıe
6199 oaiOBaa /^jııma (oöpa3ua)
17001 accjjajibT
11086 6a30Bbie njıocıcocTH
16163 aTaKTHHecKHH CTepeoH30Mep
16018 öaKejiHT
8096 aTepMHHecKoe npeBpamemıe
aTMOCC^epa nenn 23221 ÖaKHÖOJİJİ
9142
aTMOCcJjepHaH jiHTefiHaa npn- 23101 öajıaHC
9024
ÖblJlb 10171 öajijiMCTHnecKoe ocaa^eHHe na-
cthu
1013 aTOM
aTOMH3aUHSI 23034 Gap (e^HHHua ^aBJieHHH)
23339
aTOMHaa /iH(J)cJ)y3HH 19138 oapaoaımaa MeTajiJiH3auHH
2013
aTOMHaa e^HHHua Maccbi (a. e. 19139 oapaöaımaH oopaGoı ua
1020
M.) 9346 öapaöamibm kobui
1014 aTOMHaa Macca 16136 6axpoMHaTbiiı uenHofi Mo^ejib
1017 aTOMHaa peaKUHH 15202 6e3AHtJ>(|jy3HOHHoe npeBpameHHe
5003 aTOMHaa TenjiOTa 9092 6e3onoHHası (J>opMOBKa
18013 aTOMHO-aöcopöuHOHHbiH cneK- 19022 EeîiJiÖH cjiOH
TpOMeTp 20023 ÖeİIHHT

675
22040 öeHHHTHbiH nyryH 10020 ÖJHOMHHr
23042 6 ejı (e/jHHHua mıvıepeHHH) 23055 öoöıma
18021 öejıan pacaBHHHa 23280 öoönııa
20022 öejıoe H3JiyHeHHe 9374 öoKOBan noAana
22038 oejıocep^eHHbiM kobkhh nyryH 22202 öoKOBoe ocBemeHHe
22039 öejibiH MeTajuı 11061 öoKOBoe (J>pe3epoBaHHe
22037 öejibiiı nyryH 15024 ÖOKCHT
15020 ÖeHTOHHT 8173 öojiBaHKa
15021 öepnjıjı 11013 ÖOJİT
22160 öecKHCJiopoAHan Me/ib 22042 öop
7018 BecceMepoBCKHH npouecc 22043 6opa30H
9304 6 eccxep>KHeBaH HH^yKUHOHHan 15025 öopııaa KHCJiOTa
nenb 20202 6op03AKH yCTaJIOCTHbie
11084 öecueHTpoBan uuiH(J)OBKa 10205 6onKooöpa3HHe
20021 6eTa-acejıe30 22102 öpaK
1040 öeTa-CTpyKTypa 10119 öpaKeTa
2020 OeTaTpoH 8035 ÖpHKeT
17004 ÖeTOH 10123 ÖpMKeT
15059 öeTOH orHeynopHbiH jihtoh 23335 ÖpHKeT
15088 ÖeTOH C B03^yXOBOBJieKaK)U|HMH 22199 öpHKeTHpoBaHHan KaTOAHan
AOÖaBKaMH MeAb
2032 ÖHMeTajı 21013 ÖpHHeJİJlHpOBaHHe
19005 ÖHMeTajuı 23214 ÖpH i aiICKHH TenjlOBOH MOAyJlb
23235 ÖHMeTajıJi 22201 ÖpOH3a
17008 ÖHMeTajıjınnecKHH 19145 ÖpOH3HpOBaHHe
8104 öıınapıibiii (AByxKOMnoHeHT- 11011 Öpouib
ıibiiı) cnJiaB 8173 öpycoK
15023 BHHraMOBO-njıacTMaccoBoe no- 6042 öpycoK a^ih HcnbiTaHHH Ha yAap c
Be^eHne H3Ape30M
16024 ÖHO^erpaAHpyH)iHHH nojiHMep 22117 öyK
3016 ÖHnojınpnoe ııojıe 22138 öypbiH acejıe3HHK
2031 ömıompm.m TpaH3HCTop 22046 öyTaH
18027 ÖHnOJİHpHbiîİ 3JieKTpOA 18035 6y«l>ep
10016 ÖHCKBHT 10093 öbicTpoe MaKeTHpOBaHHe
17005 ÖMTyıvı 8093 öbiCTpoe oTBepAeBaHHe
18131 ÖJiaropo/jHbiH MeTajuı 8155 öbicTpoe OTBepAeBaHHe mctoaom
22122 ÖJiaropoAHbiH MeTajuı a3p030J!H
10128 öjıaıikiıpoBaıme 23223 b cpaBHeHHH e
19116 6jıecKoo6pa3yK)maH AOÖaBKa 8016 b (|)a3e

19115 ÖJiecTHmee TpaBJieHne 9025 b (|)a3e

23392 ÖJİOK 9251 lîaıpaııua
9277 öjiok MOAeJieft 9320 BarpaHKa Ha acapKOM AyTbe
7043 ÖJiOKHpoBKa njıaBKH nyTeM ao- 9341 BarpaHOK e boahhbim oxjıa>KAe-
öaiîKiı pacKHCJiHTejıeiı HHeM
16035 ÖJioKconojiHMep 1047 Bakancın!
2022 ÖJioxoBCKan BOJiHa 9371 BaKyyMHan ır ıaiika
3013 ÖJIOXOBCKaH CTeHKa 19149 BaKyyMHoe oca^KA^HHe
10019 ÖJHOM 19147 BaKyyMHoe njıaBjıeHHe

676
19148 BaK yyM H oe n oK p biT H e 20189 B H /jM aH iH T eT T O B a c T p y K T y p a
16159 BaKyyMHoe (JjopMiıpoBaHue 12044 B i n ı ı p ı ı o e O TBepCTHe
9373 BaıcyyMHoe (|)opM<>Baııne 16161 B n ıın .n ı ı e n a n ojiH M ep
16158 BaKyyMHoe <J)opMOBaHHe 16160 BHHHJIbHblH IHKIHMCp

9372 BaKyyMHO-HH/ıyKUHOHHaH n jıa B - 11131 BHHT

Ka 1142 BHHTOBaa ıpaımna
9384 B aK yyM H biiı nenb c p a cx o#yeM b iM 1058 BHHTOBaa OCb
3JieKTpO^OM 11132 BHHTOBaa pe3böa
2195 BaK yyM H biiı yp o B eH b 15028 BHHTOBaa 3KCTpy3HH
11056 B ajı 10235 bhhtoboh np ecc
11085 Bajı 15029 bhhtoboh np ecc

1070 B ajıeH T H aa 30H a 23353 BHTOK

1068 BaJieHTHOCTb 15037 B i ııp ıi ( |) H K a m ıa

7074 BaJIKOBaH /jpOÖHJIKa 2002 B iı\p ı> noTOKa

20188 BajibHepOBbi .ııııınıı 2097 B H X p e B b i e nOTOKH

10155 B ajib u oB K a b KOBOHHbix B a jib n a x 9159 BHxpeBbiiı rpa3eyjıoBHTejib

9032 Baııııa 9160 B K Jia^b lU I

16100 B apka 8109 BKJIIOHeHHe

23438 BaTT 23305 B jıa r o M e p

23435 BaTTM eTp

19150 B ia v K iıa a ) \ ı a . m p o B k a

23258 se^ p o
23303 BJiaacHOCTb

1056 seKTop Eıoprepca 9382 B ia/KiM>ıii n e c o K

18001 B i m ı ı m e n oB epxH O C T H
23057 BeJIHHHHa
2174 BH e^peH H O C T b
23428 BeHTHJIHTOp
2048 BHeiUHHH OÖOJIOHKa
23170 BeHTHJIHHHOHHOe OTBepCTHe
9110 B H y T p e H H ee H an p an ceH H e b ot-
23175 BeHTHJIHHHH
JIHBKe
7053 BepKÖJieiı
18076 BHyTpeHHee OKHCJieHHe
22203 BepM HKyJIHT
6133 BHyTpeHHee TpeHne
9124 BepTHKaJIblIblîl JlHTIIHKOBblH Ka- 14004 BHyTpeHHHH öpycoK
Hajı
2114 BHyTpeHHHH OÖOJIOHKa
9367 B c p \ ıı ı ıi i nH T aT ejib
18075 BHyTpeHHHH 3HepTHH
6250 BepxHHH H anpaîK eH H e TeK ynecTH
23262 BHyTpH3epeHHbIH
9368 BepxHHH o n o K a
18095 BHyTpHKOMnjıeKCHoe coe^HHe-
6250 Bep\HHH njıoma^Ka TeKynecTH HHe
11064 Bcpıııııııa 3yöua 21119 BH yTpHKpHCTaJIJIHTHblH H3JIOM
23276 B ec 23262 BHyTpHKpHCTaJIJIHHeCKHH
8188 B ecoB O H n p o u e H T 1162 BHyTpHMOJieKyjınpHan cınnı»
15140 B3pbIB 4010 B o r H y T a n jiH H 3a
23334 lîip i.lB 13058 BOTHyTblH CBapHOH UIOB
10178 B iio p a m ıo m ıa a k o bk b 18133 BO U ia a K o p p o iH H
10179 BHÖpauHOHHan HoacHHua 22100 BOJJOpO/I
9359 B iıo p a ıu ıO H H O (|)o p M O B O 'iııaa M a- 14014 B O /ıo p o /iH a n n o T e p n
m m ıa 2100 BOAOpOAHaH CBH3b
10180 BIlÖpaHHOHMblİl IIITaMnOBOHHblH 6123 BOJIOpO/lHaH yH3BHMOCTb
n p ecc 6123 B O jıop oü H aH xp yn K O C T b
23408 B iıo p a n m ı 21042 BO^opo^Hoe noBpe>K/ıeHHe
6163 b h /1 p a3p yuıeH H H 6219 B O ^ o p o ziH o e p a c T p e c K H B a H H e n o #
15080 B H ^H M aa nopHCTOCTb ııa ııp H /K e ııııe r v ı

677
13084 BO/jopo/jHO-KHCJiopoAHaH ceapKa 9080 BOpOHKa
21113 boihhoh ypoBeHb 10114 BOpOHKa
2193 B03Öy^HTb 2127 BOpOTa
1196 B03ÖywmenHe (aTOMOB, MOJieıcyjı, 9280 BOCKOBOH MO^eJlb
KOJieöaHMİı) 3024 BOCnpHHMHHBOCTb
23419 B03Öy>K^eHHbIH 9185 BoccTaHOBHTejibHaa aTM0cc|)epa
2191 B036ytfC/jeHHbIH aTOM 12137 BOCCTaHOBJieHHe
11047 B03BpaTHO-nocTynaTejibHoe abh- 23160 BOCcraHOBJieHHe
>KeHHe 7052 BOCCTaHOBJieHHe
9171 B03^yxa ynpoHHeHHH 9248 BoccTaHOBJieHHe necKa
23428 B03/ıyxo^yBKa 10057 B p iu ıu u o n u n ı K a ııo ııiK a
23430 B03^yxo^yBHaa ı pyöa BpamaıomaHCH nenb
9120
23027 B03^yxooTBOAHan Tpyöa
10057 B p a m a ıo ım iH o o o m ı
12050 Bö3/ıyxooxjıaAHTejib
6058 spamaıomHHCH HcnbiTaHHe (6e-
13054 B03i3yıuHaa aueTHjıeHOBaa CBap- TOHa) c noMombio OÖpa3UOB-
Ka öajıoneK
12048 B03^yuiHaa 3aKOJiKa
1082 BpameHHe
9170 B03^yııiHaa KaMepa
13008 BpeMH (r o p e H H a ) A y rn
23176 B03^yuiHan KjıaccH(|)HKauHH
23041 BpeMH BbIAep>KKH
7056 B03#yiUHaH OHMCTKa
2096 BpeMH pejıaKcauHH
21041 B03ayuiHoe oTMyHHBaıme
13020 BCeil03HUHOHHbIH 3JieKTpOA
23287 B03AyuiHoe conjıo
9237 B cn eH eH H O -rH n coB an (|)o p \ıa
12047 B03/ıyuiH0-3aKajiHBaeMaH CTajib
B03^yillH0“K0HBeKTHBHbIH neHb 22088 BCneHHBaiOmHHCH nOJİHCTHpOJİ
12046
B03^yuiHO-yrjıepoi3naa pe3Ka 1119 B cn o M o ra T ejib H o e KBaHTOBoe
13055
HHCJIO
23170 B03/iyUIHbIH KaHaJI
18147 B cn o M o ra T ejib H b iiı aHOA
10092 B03AyillHbIH MOJİOT
12062 BcnynHBaHHe
9174 B03ayuiHbiH ııecKopacnbuiMTejib
21019 BcnyHHBaHne
23173 B03^yUlHblîl HHCTOJieT
B03AyiIIHbIH (J)HJlbi p 23064 BCTpnxHBaHHe, nepeMeuiHBaHHe
23413
B03MO>KHbIH 9312 BCTpHXHBaiOIIiaH (|)OpMOBOHHaH
23451
MauiHHa
15197 BOJIJiacrOHHT
2116 BTOpHHHaH 3MHCCHH
2022 BOJiHa Ejıoxa
BOJIHHCTOCTb 8105 BTOpHHHbie TBepAbie paCTBOpbl
11017
21019 BOJİHHCTOCTb 23199 BTOpHHHblH B03AyX
23311 BOJIHHCTOCTb 20089 BTOpHHHblH rpa(|)HT
10241 BOJiHHCTbie rpaıiH 9184 BTOpHHHblH CnJiaB
1064 BOJIHOBaH (JjyHKUHH 2115 BTOpHHHblH 3JieKTpOH
1065 BOJIHOBOe HHCJIO (k) 1106 BTOpOH 33K0H <l>HKa
2041 BOJIHOBOH BeKTOp 12154 BTn-KpHBbie
20039 BOJIHOBOH uyr 9085 BTyjiKa
20038 BOJIHOBbie MeTKH 16088 ByjIKaHH3aUHH
23378 BOJİHOJİOM 9090 BblÖHBKa
21078 BOJİOKHHCTbiH H3JIOM 11124 BbmepKa
17022 BOJIOKHO 10046 BblAaBJIHBaTb
16029 BOJiocHaa rpeuiHHa 12025 Bbi/ıejıeHne
10216 BOJİOHeHHe IipOBOJIOKH 12028 BblAeJieHHblH OTHCHI
21128 BOJib(J)paıvı-pcHHeBaH lepMonapa 9365 BbiAyBHOH cTepnceHb
23205 BOo6paa<aeMbiH 23104 BblKJIIOHaTeJIb

678
19084 BblKOJİKH 9072 BbIXO/JHOe OTBepcTHe
2192 BbiHy^eHHoe MOJiynemıe 19032 BbipBeTaHHe
9143 BbinenKa 7091 Bi>nne.ıa*miiaıme
7061 BbinjıaBKa 22107 BH3
23111 BbinpHMHTeJlb 6224 BH3Koe pa3pyuıeHHe
23111 BbinpHMHTeJIbHblH /JHO/J 6242 BH3KOCTb
4003 BbinyKJiaa jımna 23002 BH3KOCTb
21115 BbinyKJiocTb 16005 BH3KoynpyrocTb
7075 BbinycK ıuıaBKH 13050 ra30Ban /jyroBaa pe3Ka Bo ib^pa-
9009 BbinycKHoe OTBepcTHe MOBblM 3JieKTpO^OM
10026 BbipaBHHBaHHe 13049 ra30Ban /jyroBası CBapKa BOJib-
10067 BbipaBHHBaHHe (|)paMOBI,IM 3JieKTpO^OM
23182 B b ip aB H H B aH H e
13046 nnoıunı ^yroBan CBapKa MeTajı-
BbipanceHHe JlHHeCKHM 3JieKTpO^OM
23015
8038 BbipaııiHBaııııe 13048 ra30Ban csapKa
8122 BbipauiHBaHHe KpncTajuıa 13012 ra30Baa cnapKa ^aBjıeHneM
BbipauiHBaHHe nyryHa 20069 ra30Ban xpOMaTorpa(J)HH
12033
BbipyÖKa 12041 ra30Ban ueMeHTauna
10106
12069 ra30Ban mıaııınamnı (KapöoHH-
10127 B b ip y Ö K a
TpH^H3aUHH)
10109 Bbica^Ka
12042 ra30Boe HHTpnpoBaHHe
10203 BI>ICiUK*a
9150 ra30Bbie OTBepcTHH
10244 BblCOKOHHTeHCHBHOe (|)OpM OBa-
22087 ra30BbIH KOKC
Hiıe
23157 ra300Öpa30BaHHe
22209 BbicoKOJiernpoBaHHbiH CTajı
21096 Ta300HHCTHTeJlb pa3Öpbi3THBa-
22101 BbicoKonpoHHan HH3KOJiernpo-
HHeM
BailIliHI CTaJlb
21096 ra3onpoMbiBaTejib
22210 BbicoKonpoHHaa CTajib
23363 ra30xo/ı
22210 BblCOKOnpOHHblH CTaJI CTaJlb
15087 rajuıya3HT
15210 BblCOKOTeMnepaTypHblH KpHCTO-
ÖaJlHT 18067 rajıoreH
BblCOKOTeMnepaTypHblH Tpn/jn- 19034 ıaiBBaııınaıuıvı
15211
MHT 18043 rajibBaHHnecKaH 3aıi|HTa
13122 BbicoKOHacTOTHan CBapKa c o n p o - 18044 rajibBaHHHecKan Koppo3HH
THBJieHHeM 18061 rajibBaHHHecKHİı pn/ı
9393 BblCOKOHaCTOTHan 3JieKTpHHe- 18042 rajibBaHHHecKHİı 3JieMeHT
CKan nenb HH^yKUHH 19048 rajibBaHHnecKoe noKpbiTne
9036 BblCOTa ZiaBJieHHH 20067 raMMa->Kejıe30
1182 BbiCTyn 23154 raMMa-H3JiyHeHne
6251 BbiCTynbi c/iBHra 9345 rapHHca^K
23059 Bbicuıan renjıOTEopuaa cııocoö- 23155 Taycc, Te
HOCTb 15166 rauıeHan H3BecTb
10189 BbiTajiKHBaıoiHHH nyaHCOH 12083 rauıeHne b c b i i i i h c
9212 BbiTeKaHne 1185 reKcaroHajibHaa njıOTHaa yna-
10034 BblTHTHBaHHe KOBKa
10021 BblTHTHBaHHe Tpyöbi 9177 reKcaMeTHJieHTeTpaMHH
10063 BbI IH>KKa UITaMnOBOHHblM MOJIO- 15141 rejib
tom 22098 reMaTHT
23096 BbITHVKHOH III K'U(|) 22099 reMaTHTOBbin nyryH
9389 BbIXO/I CTOKa 2194 reHepaTop

679
23439 reHepaTop peHireHOBCKHX Jiyaeiı 8015 rnnepoxjıa>KijeHHe
22097 reHepaTopHbifi ra3 8141 rnnep3BTeKTHHecKHH
21031 reoMeTpHHecKHe AonycKH 8145 rnnep3BTeKTOHAHbiH
9156 reoMeTpHHecKHH MO^yjib 23434 rnnoTeTHHecKHH
14017 repaKona npouecc 15003 rnnc
22011 repıvıaHCKoe cepeöpo 9012 rnncoBan (Jjopıvıa
9357 repıvıeTM3auHR 6125 rncTepe3nc
21107 repıvıeTMHHOCTb 3033 rncTepe3HCHbie noTepn
8019 reTeporeHHaa HyKJieaıjMa 20012 rjıaBHaa (|)a3a
8018 reTeporeHHbiO 1043 TJiaBHOe KBaHTOBOe HMCJIO
2037 rereponepexo^ 10234 uıaaceHbe
10036 i HÖKa no KacaTejibiıon 12044 nıa30K
11041 rnÖKHe npOH3Bo;ıcTBeHHbie nc- 16055 TJlHKOJIb
TeMbl 23164 TJIHKOJIb
10161 IHÖKHH BaJIOK 15106 IJIMHa
10068 rnöoHHbie BajiKH 9041 rjiHHa öemoHHTa
10010 rnöoHHbin npecc 15004 rJIHH03eM
2148 rHÖpH^mauHH 15209 IJlHH03eMHCTbIH peıvıeHT
2148 rHÖpnjiHaa opÖHTajib 15207 rJIHHOMHJİKa
23304 rHrpocKonHııecKMH 9295 ıımmııaa (|)<>[)Ma
23179 rn/ıpaBjiHHecKHİî 4002 rjıyÖHHa M3o6pa>KaeMoro npo-
9037 rn/ıpaBjiHHecKHH HHTaTejib cipaHCTBa
10188 rn/ıpaBjiMHecKHH npecc 8037 uıyÖMHa oxjıa>K/ieHMH
15048 rn^paBJiHHecKHM neıvıeHT 11007 IJiyÖHHa npOHMKHOBeHHH
15089 rnjıpar 13042 rjıyÖHHa npoıuıaBJieHHa
15170 rH/ıpaTauna 11065 uıyÖHHa pe3aHHH
11050 i H/ıpoaöpa3HBHaa-cı pyHHaa Me- 4016 uıyÖHHa (|)OKyca
xaHHHecKaH oöpaöorba 10052 nıyöoKaa BbiTaaaca
19068 rnjıporeıiH3auHa 13021 rjıyöoKan naiiKa
11050 rn/ıpo^HHaMHHecKaH MexaHHııe- 10187 nıyxaa noca/jKa
CKaa oöpaöorKa 9238 rjıyxoiı Bbinop
23370 rn/ıpo^HHaMHHecKoe cıvıa3biBa- 23380 uıyuiHTejib
Hne 21088 rojıorpa(J)Ha
15160 rn/ıpOKJiOH 13019 rojibiiı 3JieKTpo^ı
15215 rn/ıpOKJioıı 12013 roMoreHH3auHH oracnra
18072 rn^pojiH3 8022 roMoreHHoe HyKJieauna
23379 rH/jpoMeTajuıyprna 23043 roMoreıiHbiH
23369 iHjıpoıvıeTp 16151 roMonojiHMep
15026 rn/jpOMerp BynoHca 23001 TOHHOMeTp
10094 ı n/ıpocTarHHecKaB 3Kcrpy3Ha 23445 ropejiKa
6124 rn/ıpocTaTMHecKoe Bbi/jaBJiHBa- 9176 ropH
nne 9305 ropuiKosaa nenb
23180 rn^pocTaTMHecKoe ^aBJieııne 23444 ropıOHMe Macjıa
23181 rnApocTaTMnecKoe CMa3biBanne 9319 ropanaa Bbi/jepacKa
15171 rn^pO(|)MJibHbiH 10185 ropanaa oöpaöoTKa
15172 rn^pocJjoÖHbiH 23062 ropanaa noca^Ka
9043 rnjib3a OHKa riHTaTejıa 10184 ropanaa npoKaTKa
11102 rnjibOTMHHbie ııo/hiımıu 9322 ropanaa TOMKa

680
9318 ropanaa TpeıpHHa 10177 rpHT
10183 ropanaa 3KCTpy3na 19121 rpyöocTb
14026 ropaaee H3ocTaTHHecKoe npecco- 23455 rpy30Baa Tejıea^Ka kpaııa
Baıuıe 19137 rpyHTOBaa 3Majib
9324 ropanee noKpbiTHe 10212 rpynımpoBaHHe /ma pacnpe^ejıe-
19131 ropaaee noKpbiTHe OKyHaHHeM HHfl
14027 ropanee npeccoeaHHe 23274 rpynnwpoBKa
9321 ropanee <j)opMOBaHne 23274 rpynnnpoBKa no oömeıvıy npn3-
9325 ropHHHH pa3pbie HaKy
9175 roTOBbiiı cnjıaB 11027 ryöa
23311 ro(|)p 7096 ryÖKa
10132 ıo(|)piipoiiaHue 7097 ryönaToe >Kejıe30
10160 ro(|)pHpoBaHHe 23036 ZiaBjıeHHe
8001 rpaBHTauHOHHoe pa3/jejıeHne 23429 ^aBJiemıe ayTba
10064 i paBIlTaUHOIlllhlH MOJİOT 1200 AajibHbiiı nopa^OK
23120 rpa/meHT 23437 laııımıe
1074 rpa^neHT KOHueHTpannn 23115 /jaTHHK
15055 rpa/jyc 6277 ijaTHHK Harpy3KH
23301 rpa/jyc KejiBHHa (K) 6113 ^aTHHK HaTH>KeHHH
23341 rpa^yc Pemama 15045 ^BaacABi oö^KapeHHbiH
23146 rpa/ıyc OapeHrenTa 1120 momıaıı ı paıııma
1014 rpaMM-aTOM 12023 /moımaa cojib
22086 rpaHaT 12135 iboniiiikii oTamra
1221 rpaHeueHTpHpoBaHHbiH Kyönnec- 6136 /IBOHHHKOBaHHe
khh (o KpHCTajiJiHHecKOİı peıneT- 20030 ^BOİİHoe jıynenpejıOMJieHHe
Ke) 12024 ABOHHoe CTapeHne
1187 ıpaıııma 3epHa 12022 îBoiiııoîî OTnycK
1091 ıpaıııma ııak.ıoııa 16036 /myKHCJTOTHblH
1066 ıpaıııma c MajibiM yrjıoM 20030 ^ByjıynenpejıOMjıeHHe
20171 rpaHyjıa 15162 ^ByOKHCb KpeMHHB
15183 rpaHyjiHpOBaHHe 19017 ABycTopOHHee noKpbime
9067 rpaT 9075 /mycTOpoHHaa Mo^ejibHaa njınTa
23080 rpacj) 6135 /myxocHoe HanpaaceHHoe cocToa-
23076 rpat|)HK Hne
20077 rpac|)HT 12059 AByxnepMO^Hbin KOHTpojiJiep
22060 rpa(|)HT 12001 /myxno3HUHOHHbin peryjiHTop
12068 rpa(|)HTH3auHH 11073 AByxcTyneHHaToe CBepjıo
20078 rpa(|)HTH3auHH 8103 ^Byx(J)a3Hbin cnjıaB
22089 rpa(|)HTH3Hpyeıvıaa cı ajib 16066 ZlByX(|)yHKUHOHaJIbHbIH
12045 rpacJ)MTH3MpyiOmHM OT>KHI 1067 Aeöaiı
9166 rpac|)HTH3HpyiOIUHH 3JieMeHT 9148 ^era3aTOp
19065 ıpaıjmıOBan koppoîinı 9149 /iera3anna
9236 rpa(J)HTOBaa ıııa ıı» 15173 /jerH/jpaTanHH
23082 rpacJjHHecKHİı 23085 ^erpa^auna
8167 rpeöeHb 6091 ^eiıcTBMTejibHoe Hanpa^KeHne
10228 rpeÖHeBaHHe 6092 /lencTBHTejibHoe HaTavKeHne
23071 rpeîl(|)epHbiH kobiii 12034 ^eKajıecueHuna
22048 rpeuKHİf opex 7107 /^eKaHTanna

681
19112 AeKaımpoBaHHe 12154 AHarpaMMa H3 OTepMunecKoro
12070 AeKapöıopH3auHa npeBpameHHH
9216 AeKapöıopH3HpoBaTb 8128 AHarpaMMa May3pa
23058 AeKOMn03MUHH 6104 AHarpaMMa HanpaîKeHHH (S) npo-
9087 AeKCTpHH thb HHCJia pMKJioB ao pa3pyme-
20044 AejibTa->Kejıe30 HHH (N) (S - N K pM Baa)
7073 AeMarHH3auHa 6102 AHarpaMMa HanpsmeHHH-
Aeıvın(J)Hpyıoıuaa cnocoÖHOCTb HaraaceHHH
6218
AeHApHT 12124 AHarpaMMa npespameHHİı npıı
8055
oxjıaac/ıeHHH
18106 AeHHKeJIH3ai|,HH
oUou AHarpaMMa paBHOBecna
9279 Aenapa(|)HHH3anHOHHbiH
8056 AHarpaMMa coctohhhh a^ejıe30 -
18105 AenoAapH3aTop
ymepoA
18104 AenojıapH3auHa
8084 AHarpaMMa (|nuı>ı
7108 AepÖH
12055 AMarpaıviMa UHKJia TepıvıımecKOH
22002 AepeBO OÖpaÖOTKH
17039 AepeBO c mhtkoh ApeBecHHOH
7047 AHarpaMMa 3jiJiHHrxeMa
11005 Aepa^aBKa
3026 AHaMarHeTH3M
18158 AecopöuHH
3025 AHaiYiarHHTHbiM MaTepwajı
7070 Aecyjib(|)yp(H3)auHa
2024 AHana30H HcnepnaHHH
22135 Aecyjib(J)ypaTop
19081 Awana30H ıvıeTajiJiıoaumı
21033 AeTeKTHpoBaHMe iiotok Bnxpe-
d i rnk*nR
v 1
D D İi A UIVUD
6096 Awana30H HanpavKeHHH
20026 AereKTOp 22095 AHaTOMOBaa 3eMJia
1153 Ae(|)eKT 18062 AHa(|)parMa
21009 AC(J)eKT 21016 Ana(|)parMa EyKKH
21073 Aet|)eKT 22057 Ahamm
1012 Ae(J)eKT 3aMemeıiMa 8089 AHjıaTOMeTp
9122 Ae(|)eKT JlHTbH 23002 AHHaMHHeCKaa BH3KOCTb
1076 A^(J)eKT yiiaKOBKH 6056 AMHaMHHecKaa rıoji3yHecTb
1108 Ae(J)eKT OpeHKejiH 6212 AHHaMMHecKaa TBepAOCTb
21074 AG(J)eKTHOCTb 10045 AHHaMMHeCKaa 3KCTpy3HH
1181 AG(j)eKTHOCTb LLİOITKH 6051 AHHaMHHeCKHe HCnblTaHMB
21015 Ae(J)eKTHbiiı 6277 AHliaMOMeTpMHeCKHH AaTHHK
19026 AC(J)eKTHbiH Merajuı 23271 AHHOMOMeTp
21035 Ae(|)eKTOCKoıiMH MeroAOM npomı- 2055 AMOA
Karomen >khakocih 9269 Amokcha MapraHua
15052 AetJjjıoKyjiHpyıomHM peareıı r 16037 AMOJİ
23091 Ae(()JiOKyjıanHH 2029 AHIIOJIb
6023 Ae(|)opMauHa 23400 AHCK
6136 Ae(|)OpMaUMH ABOHHHKOBaHMH 1026 AHCJlOKaUHH
10124 Ae(|)opMauHa KpoıviKiı 1057 AHCJİOKaUHH BMHTa
8021 Ae(|)OpMHpOBaHHH OÖOJIOHKH 6062 AHCJioKauHH 0>paHKa
6106 AecjîopMiıpoBaHHoe cocTOHHHe 15051 A H cn e p rn p yıo m e e BemecTBO
10200 Ae(J)opMnpyeMOCTb 6048 AHcnepcHOHHoe ynpoHHeHMe
8086 AetJ)oc(|)opauHa 12026 AHcnepcHOHHoe ynpoHHeHHe
12111 ,H>KOMHHH TeCT 17009 AHcnepcHOHHO-ynpoHHeHHbie kom-
23214 A>Koyjib II03HTbI
23077 AHarpaMMa 23091 AMcnepcHH
6254 AHarpaMMa (KpHBaa) Bejuıepa 18017 AHCCOUHaUHH

682
20105 ,HH(J)paKTOMeTp 23054 /JOKOHHeHHblH HepT&K
20104 ui())paKiuıomıaH Kapınna 7038 ^OJİOMHT
4011 ui(()paKnııoıiHaH pemeTKa 3047 ^OMeH
21066 ui(()paKumı 7105 ^OMeHHan nenb
4025 ui(|)paKiuiH ÖJiH^CHero nojın 23141 ^OMKpaT
4024 ui(|)paKumı ^ajibHoro nojın 11108 /jOHHoe CBepjıo
1207 ui(|)paKiuıa peHTreHa 2197 ^OHopHbie npnMecn
4024 ııi(|)paKnmı «PpayHrocJîepa 2196 /JOHOpHblH ypOBeHb
4025 ın(|)pakiuiH <0peHejiH 16050 aonoJiHHTejibHbie nojınMepbi
1096 ııi(|)paKiunı 3JieKTpoHHoro jıyna 19067 ^OnOJlHHTeJlbHblİf KaTO/I
10026 /lH(|)c|)epeHTOBKa 14044 ^onpeccoBKa
12011 /IH(|)4)epeHUHajibHoe HarpeeaHHe 10110 onycK
12012 ^H(|)(|)epeHUHajibHoe no/jaBjıeHne 11053 ^onycK Ha oöpaöoTKy
12012 /jH<|)(|)epeHUHajibHoe yKpenjıeHne 22002 ijocıca
5005 /^H(|)(|)epeHUHajibHbiH CKaHnpyıo- 18036 /Joy-npouecc
iiuih KajıopmvıeTp (/JCK) 22166 ^03BTeKTOH^HaH CTaJIb
5004 /!H(|)4)epeHUHajibHbiH TenjıOBon 22122 ^paroueHHbin MeTajiJi
aHajiH3 7090 /ipa3HeHHe
1215 /JH(j)(|)y3HBHOCTb 9284 ^pesecHan MyKa
19153 AH(|><j>y3HBHOCTb 20003 ApeBecHan CTpyKTypa
2206 /IH(|)(|)y3HOHHaH HMnJiaHTaUMH 8134 ^peBecHoyrojibHbin nyryH
13116 AH(J)Cj)y3HOHHaH liaİİKa TBep^blM 22157 ZipeBecHbiH yrojib
npnnoeM 14005 /jpeBOBH^Hbiiı nopouıOK
6262 /!H(J)(|)y3HOHHaH noji3ynecTb 2178 /jpenc|>OBaH CKopocTb
13115 ııi(|)(|)\3ii()imaa cBapKa 1101 ^peii(|)OBan CKopocTb 3JieKTpo-
13117 ^H(|Ht)y3HOHHoe KpenjıeHne HOB
12147 ^H(|)c|)y3HOHHoe HacbimeHMe 10102 ^peccnpoBKa jihctob
19152 i3H(|)c|)y3HOHHoe noKpbiTHe 19023 /jpoöecTpynHan HarapTOBKa
1214 AH(|)cl)y3HOHHbie napbi 9309 /jpoöecTpyiman oöpaöoTKa
1213 ZlH<|)(|)y3HH 19056 /ipoöecTpynHan oöpaöoTKa
1008 AM(J)c|)y3HH no MevK^oy3JinnM 9309 ^poöecTpynHan onncTKa
2049 ^H3JieKTpHK 10075 /ipoöecTpynHoe ynpoHHeHne no-
2053 /lH3JieKTpHHecKaH nocTOHHHan BepXHOCTH
2052 ^H3JieKTpnHecKan noTepn 10076 ^poöecTpyîiHoe (J)opMoo6pa30Ba-
2053 /!H3JieKTpHHecKaH npoHHuae- Hne
MOCTb 23251 ApoönjiKa
1046 ^M3JieKTpnHecKan npoHnuae- 9141 ^pOÖHJIbHblİf npOKaT
MOCTb CBOÖO/IHOrO npocTpaHCTBa 15139 ApoÖJieHne
2051 ^H3JieKTpnHecKan cnjıa 7101 ^poÖJieHne
23107 ^H3JieKTpnHecKnn neob 10177 ^poöb
6199 /iJiHHa 6a3bi 23242 ^poccejibHan 3acji0HKa
6199 ^jiHHa 6a3bi H3MepeHnn 23242 /ipoccejibHbiH KJianaH
2040 ^JlMHa BOJIHbl 22143 ay6
2155 ^jiHHa CBOÖo^Horo npoöera 11122 /jyra KOHTaKTa
23233 /lOÖaBKa 13009 ,nyroBan ııaiİKa
23233 ^oöaBJieHne 9100 ^yrosan nenb npnMoro aiencTBnn
9123 /IOWieBOH J1HTHHK 13005 ^yrosan CBapKa
10116 ^03npyeMbin npo\o^ 13109 ^yrosan CBapKa no# (|)jih)com

683
13043 ^ yroeaH ceap K a c cJj j h o c o m 23465 3arpy3K a

8011 /jy r o B a a a jıe m p o n e n b 23466 3arpy30H H aa s o p o ıiK a

9183 iiy n jıe K C H b iH O iB y c T o p o H H H İ ı) p e - 23466 3 a r p y 3 0 H H b iıı k o b u i

VKHM (C11İA) 21040 3 a r p H 3 H e H H e B 0 3 /ıy x a

9183 ^ y n jıe K C H b iH n p o n ecc (B e jiH K O - 21067 3 a r p H 3 H H T e j ib

Ö pM TaH H H )
23387 j a u iH /h k a
9364 iiy T b e B a a ( |) y p M a (/j O M e ıiH O İ ı
6087 3 a iie p a c K a T e K y n e c rH
n en m )
23022 3 a /3 H H Îı n j ıa H
23027 ,HbI!VfOXO/l,
21060 3ae^ aH H e
1072 A b ip K a
9228 3Z7KHM
6063 A IO p O M eT p
10134 3a>K H M H aH 33H M C T K a
16047 e C T e ıo ıo 11006 3a>K H M H O e yC T pO H C T B O
6094 e^ H H H H uaa H arp y3k a
23021 3a30p
1042 e ^ H H H M H b lM B eK T O p
13105 3a3op M e > K /ıy C B a p H B a e M b iM H
2181 e^ M H C T B eH n oe p a c c e H B a H H e
K p O M K a iV lH
2126 eM K O C Ib
10110 3a3op u n a ım ıa
6057 e c T e c T B e H iıo e C T a p e n n e
22045 3 a K a jıe H H a a c r a j i b
16038 e c T e c T B e H H b ift K a y n y K
12049 ia k a jiH B a ııııc Ha B 03#yxe
22091 > K a p o n p o ı iH b iH c ıu ıa e
9057 3 a K a jiH B a T b
16034 m y i
12118 3 a k a jiK a
19040 > K e J ie 3 n o e ı ı s m ı o
12107 3 a k a j iK a n p w cnpenepH O M o x jıa > K -
3020 > K e jıe 3 iio e -K p e M iiM e B b ie M a iH H T -
İ3C H H H
H b ie c n j ıa B b i
12115 3 a K a jiK a p a c n b u ıe H H O H >k h /i -
3019 > K e j ıe 3 H O - x p o ıv ı- K o 6 a j ib T b iB b ie x ı a r -
K O C TbK )
ıiH T H b ie c n j ıa B b i
12029 3 a K a jiK a T B e p /j o r o pacT B op a 6e3
7025 > K e J ie 3 H b iiı C K p a n
ı ı o j iH M o p ( |) H o r o n p e B p a m e H H H
22198 > K e j ıe 3 0 T o M a c a
12119 3 a K a ji0 H iıa H r p e u iH H a
2045 > K e J ie 3 0 -K :o H C T a n T a n o B a H repM O -
12120 3 a K a J I O H H b I H O T^KH T
n a p a
21057 3 a k a ı
9262 > K e p e 6 e ifK a
10126 3 a K a iK a
18101 ^ K e p T B e H H b iO a n o /ı
1052 3aK O H B p a rra
3063 > K ecT K H İı ıv ıa ı iih r ıib iH M a r ep H a jı

6146 a c e c iK O c ib
1205 3 a K O iı B e r a p / ı a

6147 V K eC T K O C T b
6126 3akO H T yk a

12113 > K H ^ K aa K a p 6 ıo p M 3 a u H H
2142 3aK O H K y jıo H a

12114 > K M /3 K a H I I H T p H ^ l f 3 a H H 5 I
2154 3aK O H Oıvıa
18026 > K H Z iK o e n o c H i a r e j i b c ı bo
18129 33K O H C H B e p T a

23370 ^ K H /iK o e c M a 3 b i B a H w e
23377 3akO H C ıO K c a

15038 a c H / i k o e C T e K J io
6208 3akO H lI İ M H /ıa

19132 V K H ^K O CTH O e X O H M H rO B aH H e
8170 3 a K O H b I T e p îV lO /I H H a M H K H

9108 ^ K H /^ K O T e K y H e c T b ( M e T a j i J i a )
10249 3 a K p e n jıe H n e

14032 > K M / i K O ( |) a 3 n o e c n e K a H H e
10117 3aK p b IT b IH IIIT a M n

9084 V K iı.ik o iia ım c 7014 3 a K y n o p e ıiH a H c r a jib

10103 3aroT O B ba 23211 3 a jı

10127 3aroroB K a 17028 3 a M a c jiH B a H H e

23402 3aroT O B K a iy in n p o B O J io K M 18038 3 a M e ^ jiH T e jib

10144 3 a rO T O B O H H b IH (lip O K a T H b lM ) 1051 3 a ıv ıe H H io m e e p a c n p o c T p a H e H H e

C T aH 7063 3 a n jıe H H K M

23113 3arpy3K a 2057 3 a n y T a H H b iiı

684
23464 3apn/j 20087 HrOJlbHaTblH (JjeppHT
9050 3acji0HKa 8100 Hiea.ibiibm paciBop
16080 3aTBep^eBaHHe 1173 HAHOMOp(|)HbIH KpHCTaJIJI
20072 3aTeHeHwe 18139 H3ÖHpaTejibHoe BbimejıanHBaHHe
8013 3aTpaBOHHbIH KpHCTaJIJI 20147 H36biTOHHan (Jıaıa
2095 3aTyxaHHe 22124 H3BeCTb
7094 3aTyxaHHe 7065 H3BjıeneHHe
13001 3aTyxaHHe TOKa 6068 H3THÖ
19062 3anHCTKa noBepxHocxHbix #e- 6071 HH llOaiOIIUlÜ MOMeHT
(|)eKTOB 8172 uiJiO/KHima
6054 3ameMJieHHe 21134 H3JiyHaTejibHaa cnocoÖHOCTb
23372 lamına 23196 H3JiyneHHe
12080 iamm ııaa okiici» 15139 H3MejibHeHHe
22168 3a3BTeKTOH^Haa CTajib 21120 H3MejibneHHe 3epeH
15190 3BOH 20043 H3M6H6HHaSI MHKpOCTpyKTypa
23357 3ByKOBaa Biıöpaıuıa 18121 H3MepHTeJIb KHCJIOTHOCTH (pH-
21101 3ByKOBoe McnbiTaHHe MeTp)
8162 3eiırepoBaHHe 23431 H3MepHTeJIb KOJIHHeCTBa B03/iyxa
21135 3ejıeHaa mmib 6188 H3MepHTeJIb MHKpOTBep^OCTH
18103 3eMjiHCTbiîı yrojib 9153 H3MepHTejib npoHHuaeMOCTH
19114 3epKajibHaa nojınpoBKa 21056 H3MepHTeJIb 3KBHBaJieHTHOCTH
1032 3epKajibHoe H3oöpa>KeHHe ynıepo^a
3epHeHbiiı MeTajuı 11080 H3MepHTejibHaa CHCTeMa Jia3ep-
22196
hoto CKaHiıpoBaıımı
6235 3epHHCTbIH H3J10M
21136 H3HOC
20171 3epHO
23136 H30JIHHHH
8023 3epHO öeTbi
2200 H30JIHTOP
9347 3epHO H3MeJIbHaiOiU,HH
16071 H30Mepa
1030 3HaK ^HCJlOKaUHH
7048 H30Mop(|)Haa (JnnoBaa AnarpaM-
6053 3HaKonepeMeHHoe HanpsmeHHe Ma
22014 30JIOTHCTbIH MCTaJI 20060 ıno\ıop(|)iibiîi
22014 30JiOToe cepeöpo 14010 H30CTaTHHecKoe npeccoBaHHe
15093 30JIb 16053 H30TaKTHHeCKHH CTepeoH30Mep
15123 30Jib-rejib 12102 H30TepMHHecKaa 3aKajiKa Ha
9363 mibiıaa nbuib ÖeHHHT
2025 30Ha 23139 H30TepMHHeCKHH
13068 30Ha CBapKH 12039 H30TepMHHeCKHH OT2KHT
8033 ioııııavı n.ıaiika 9140 H30TepMHHecKoe npeoöpa30Ba-
8033 30HHOe OHHCTKa HHe
1206 30HHbiıı 3aKOH Beııcca 1125 H30TOn
1054 30HbI BpHJlJIK)3Ha 6084 H30TponHbIH
6118 joıibi THHbe - üpecTOHa 7049 H303HTp0nHHHbIH
20005 30Hbi Jlıojjepca 1153 H3bHH
11025 3y6oo6pa6oTKa 15044 HJ1
11024 3y6ooT^ejiKa 22107 HJIbM
8102 Hrjıoo6pa3Hbiiı 16069 HMH/J coe^HHeHHe
8101 Hrjibi 15143 HMnejiJiepHaa MeuıajiKa
20088 HrojibHaTbie (JıeppHTOBbie CTajiH 2122 lüvııiJiam aıiHH HOHa
8102 HrOJlbHaTblH 23198 HMnJiaHTHpOBaTb

685
23298 H M n y jib c 2123 HOHHaH nOJ!HpH3aUHH
13022 H M n y jib C H O -^ y ro e a H c e a p K a 1122 HOHliaH CBH3b

2199 m vm yjib C H b iH J ia 3 e p 19074 HOHHOe n O K p b lT H e

8020 H H B apH aH T H aH pcak'U H H 18080 HOHHO-KOHUeHTpaUHOHHafl H H efi-

23144 HHBepCMOHUaSI OCb CHMMeTpHH ka

23143 HHBepCHH 20006 HOHHO-nOJieBOH MHKpOCKOn

2152 H H B e p c ıısı H a cejıeH H O C T eiı 1123 HOHHblH KpHCTaJlJl

9356 M H B epTH pO BaiIH blH JIHTbe 23206 H p H ^ H H -p o^ H H T e p M o n a p a

23110 HH/ieKC 21021 HC KaaceHHe

20138 HHiieKCbi M n j u ı e p a 10005 HCK pH BJieH H e BHH3

1160 HH^eKCbi M H J iJ ie p a -B p a B a H c a 6010 H C K yccT B eH H oe n o B b iu ıe H H e

6018 H H /ıeH T op (HaKOHeHHHK n p n ö o p a 12144 H C K y c c i B eH H o e C T ap eH H e

AJiH o n p e iie jıe H H H T B e p ^ o c T H ) 23450 HCKyCCTBeHHblH

18020 H H aH K arop 9377 H C K yccT B eH H biH n e c o K

23213 HH^HKaTOpHblH 3JieM eiIT 10182 HCKyCCTBeHHblH XOJ10/JHOKaTa-

21012 m ıu ik a ıu n ı Ilb lİl J1HCT

3053 MIl^yKTHBHOCTb 9056 H cnapeH H e

13059 HHAyKUHOHIiaH C B ap K a 23060 H c ııa p e H n e

2120 HHzıyKUHOHHbiM H a r p e B 23100 H c n b iT a H H e

3003 HH/iyKUHH 6036 H crib iT a H H e Ha pacT H ^ ceH H e

3023 HH^yKUHH liaC bim eH M H Bs 6132 H c n b iT a H H e ( o ö p a 3 u o B c H anp e-

3 0 m ) n o M 3 0 /jy
18144 H H epT H blH a H 0 4
23449 HHepTHbiM r a 3
18141 H c n b iT a H H e b c o j ıe s o M T yM aH e

13010 H H epu H O H H aa c s a p K a
21085 H C nbIT aH H e B yCJIOBHHX KOH^eH-
c a n ım
16065 HHaceKHHOHHoe (|)opM O B aH H e
21085 H C nb IT aH H e BJiaflCHOCTH
9182 HH/KCkllIfH
6122 H c n b iT a H H e K O Jibua H a H 3 r n ö
16020 ıiH iıU if ı ı p o B a ı ı ı ı c
6139 H c n b iT a H H e H a BbiTn>KKy
22194 H H C T p y M e n r a jib H a a C T ajib
6070 H c n b iT a H H e Ha h 3 t h ö
19002 H H C T p y M eH T a jib iib iH a n a j iH 3
6161 H c n b n aH H e H a h 3 jio m
11026 H H C TpyM eH Tbl H3 JlHTbIX CIlJiaBOB
12111 Hc n b iT a H H e Ha n p o K a j iH B a e -
2188 H H T e r p a jib H a n c x eıv ıa
MOCTb
2209 M H T er p a jib H a n cx eıv ıa
6086 H c n b iT a H H e H a p a 3 ^ a B J iH B a H n e
3051 H H T eH C H B H o cib n a ıv ıa rH H H H B a-
6167 H c n b n aH H e H a p a 3 n a n y
HHH
6103 H c n b iT a H H e H a p a 3 p b iB ıı p ı ı ı ı a -
8119 H H T ep B a jı 3 a T B e p ^ e B a ıiH H
lipil/kC IIIIC
2058 H H T ep B a jı ııa c b i i n e n i m
6116 H c n b iT a H H e H a p e j ı a K c a n n ı o
6088 H H T ep B a jı n e p e x o n a
6154 H c n b iT a H H e H a c a b h t
8123 H H T ep B a jı n p e s p a m e H H İ ı
6203 H c n b iT a H H e Ha T B epn ocT b no
20013 H H T ep M eT a jiJ iH H ecK a a (|ıa 3 a n o j ı/iH
1004 HHTepnOJİHUHH 15060 H c n b iT a H H e H a TepMOCTOHKOCTb
8006 H H T eptJjeiıc 6255 H c n b iT a H H e n o B e j u ı e p a
9133 HH(J)HJlbTpaUHH 6179 H c n b iT a H H e n o M a K K y 3 H A y -3 H y
14008 n ı i ( |) i ı ı ı , ı p a ı u n ı 18037 H c n b iT a H H e npn n o n ep eM e H H O M
23253 m i ( |) p a K p a c ııa a p a m a ı u m norpy>K eH H H o o p a n ı o n
20106 m i( |) p a K p a c ııa a c n e K T p o c K O iiH H 6249 H c n b iT a H H e c T p e x T o n eH H b iM H3-
23252 m i ( |) p a k [ ) a e ı ı o e ııa ı p e i i a ı m e THÖOM
1121 HOH 6210 H c n b iT a H H e r n e p n o c T H
1124 HOHH3auHOHHaH K a M e p a 6027 H c n b iT a H H e T B e p n o c T H r n a p o M

686
9241 HcnbiTaHHe <|)opMOBOHHoro nec- 12072 Kap60HH3aUHH
Ka 17017 kapöoınnanHH
6231 KicıibnaHHH Ha nojoynecTb 22110 kapooHHJi biı ı»ııi nopoıuoK
6167 ncribi raHHH Ha pa3#any Tpyöbi 22111 KapöopyH/j
6201 ııcıibi ı aıuiH Ha pa3Aany Tpyöbi 23166 kapkac
6258 HcnbiTaHHH Ha pacnjnoıu,HBaHHe 9263 kapkae cTep>KHH
6017 ncıibiıaıımı Ha cmaTHe 23383 Kapycejib
18141 HClIbliaHHH Ha CTOHKOCTb K co- 20066 KacceTa
jiHHOMy TyMaHy 21076 KacceTa
6033 HCiibiraıiHH no LUapjın 18140 KaTajiH3aTOp
6074 ııcıiMiaııını no 3pHKceHy 21005 KaTacTpo<J)HHecKoe pa3pyuıeHHe
13073 nccjıe^yeMbiH MeTajuı oöpa3eu 1121 KaTHOH
15077 ııcıııııııaa nopncTOCTb 18092 KaTHOH
1107 h c t o h h h k OpaHKa - Pn/ıa 18087 KaTO/J
21089 KaBHTaUHOHHan 3p03HH 18085 KaTO^Han 3amnTa
18116 KaoıııaıuiH 2134 KaTO^Han JIIOMHHHUeHCHH
19076 Ka^MHeBan noKpbiTHH 22113 KaTO/^Han Me^b
16103 KaıanıpııpoRaıme 18091 KaTO^Han onncTKa
9271 Kajınöp 18088 KaTO^Han njıeHKa
10023 KaJİHÖpOBKa 18089 KaTO^Han nojınpH3auHH
15148 KajıneBbin nojıeBon uınaT 18086 KaTOJİHT
23214 kaıopmı 23280 KaTyuiKa
22105 kaibUHİi 21068 KaycTHHecKan co^a
22186 ka ibHHimponaımavı co/ja 21069 KayCTHHeCKHH KpeKHHr
15102 KaJlbUHHHpOBaTb 16090 KaynyK
17007 KaMÖHH 15074 ka(|)CJib
22129 KaMeHHoyrojibHan nbuib 9096 KanaıomaHCH nenb
12052 KaMepa (nenb TepMHnecKOİf 06- 9310 Kanaıomasıcfi nenb
paÖOTKH) 21055 KanecTBeHHan xapaKTepncTHKa
12018 KaMepa cropaHHH 23309 KanecTBeHHbiH
10049 KaMepHan MaTpnua 19109 KanecTBeHHbiH aHajiH3
11110 kaııaoka 21054 KanecTBO
23025 KaHai Hbin KOHBenep 19154 KanecTBO noBepxHOCTH
15098 KaOJIHH 2129 KBa^paTypa
15099 KaOJİHHHT 8183 kbaiiıoımapııaa cncTeMa
1126 KaoHHoe npocTpaHCTBO 20198 KBa3HnjıacTHHHaTbiH rpat|)HT
23094 KanejibKa 6278 KBa3nynpyrocTb
23247 KanHJiJinpHoe npHTHHceHne 23266 KBaHT
23248 KanHJiJinpHOCTb 23267 KBaHTOBan MexaHHKa
23246 KanHJiJinpHbiH 1151 KBaHTOBbie HHCJia
23093 kaıuıa 2140 KBaHTOBblîl CKaHOK
9366 KapöaMH/ıo(|)opMajib^erH/iHaH 1152 KBapK
CMOJia 15126 kiıapu
20099 KapÖHA 15127 KBapUHT
20045 Kapön/î >Kejıe3a 23254 Kr KHJiorpaMMa
11058 KapÖH^Hbie HHCTpyMeHTbl 22120 KeBjıap
22125 KapöoHaT KajibUHH 15153 KepaMHKa
2128 KapöoH-ziHOKCH^HbiH jıa3ep 15074 KepaMHHecKan njiHTKa

687
15154 KepaMHHecKan cBH3Ka 10085 KJieTb npoKaTHoro CTaHa
9316 K epaM H H ecK aa (|)opM a 10085 KJieTb CTaHa
15153 KepaMHHecKHH M aT ep n ajı 10135 KJieıpeBHHa
15156 KepaMHHecKHH peacymHH hh- 9221 KJIHHOBH/JHaH OTJİHBKa
CTpyMeHT 15097 KJ1HHOBOH KHpnHH
9317 KepaMHHecKHHCTepa^eHb 15104 KJIHHOBOH KHpnHH
15108 KHaHHT 15186 KJ1HHOBOH KHpnHH
22095 K H 3 e jib r y p 9229 KHHrOOÖpa3Han (JlOpMOBKa
23002 KHHeMaTHHeCKaH BH3KOCTb 13034 KHonKa
23255 KHHeMaTHHeCKHH 15105 KoaryjınuHH
23256 KH H eTH K a 20101 KoajıecueHUHH
9222 KiıneıiHe 19088 KOÖajibTHan noKpbiTHH
22118 KHIIHUiaHCTaJlb 1171 KOBajıeHTHan CBH3b
15195 KHpnHH 22064 KOBaııoe acejıe30
15188 KHpnHH npOBO^HOH Bbipe3KH 10242 KOBaHblîf
22032 KHCJian Mej\b 22063 KOBaıibiiı cıı ıaiî
7007 KHCJiaa CTajib 10061 KOBKa
7006 KHCJiaH4>yTepOBKa 10001 KOBKa b 0TKpbiTbix HiTaMnax
22158 KHCJIOpOJ3 10118 KOBKa c MaTpnHHbiMH uiTaMna-
9287 KHCJIOpO^HaH3aHHCTKa MH
7079 KHCJlOpO^HaHOHHCTKa 22066 kobkhh nyryH
13086 KHCJiopo^HO-auHTejıeHOBaH ro- 22065 KOBKoe acejıe30
pejiKa 6061 KOBKOCTb
13087 KHCJiopo^HO-aHHTejıeHOBan pe3- 10062 KOBKOCTb
Ka 9350 KOBUI
13088 KHCJiopo/iHO-auHTejıeııoBbiH pe- 23258 KOBUI
3aK 9014 KOBUI COCH(|)OHHOH pa3JIHBKOH
21087 KHCJlOpO^HO-ÖOMÖOBblH KaJIOpH- 8153 KOBiueBan MeTajuıyprHH
MeTp 23260 KOBUlOBblH nOrpy3HHK
9286 KHCjıopo/jHO-H3Bec iH biH n p o u e c c 23259 KOBUlOBblH 3JieBaTOp
18107 KHCJİOpOilHO-KOHUeHTpaUHOHHaH 23417 Kore3HH
HHeiiKa 20186 KorepeHTHoe H3JiyHeHne
7076 KHCJİOpO/UIblH KaHajf 23421 KorepeHTHOCTb
22159 KHCJIOpO/JHblH CTaJlb 6245 KorepeHTHOCTb Ham>KeHH5i
23024 KHCJİOTa 23424 KorepeHTHbiîı
19014 KHCJİOTHOe TpaBJieHHe 1197 KorepeHTHbin HHTepıjjeHC
9249 KHCJiOTHOCTb necKa 12141 KorepeHTHbiîı oca^OK
15010 KHCJiOTHbiiı orHeynop 10165 Koacyx
15011 KHCJİOTHbiH OKHCb 22126 KOKC
7008 KHCJiOTHbiiı npouecc 9117 kokc jiHTeiiHoro 3aBO#a
23024 KHCJ10TOOÖpa3yiOU3HH 22140 KOKC MarHHH
18012 KHCJIOTOCTOHKHH 8130 KOKC neHH
22033 KHCJioToynopHbiîı nyryH 22127 KOKCOBan nbuib
20031 KHTaHCKHH UipH(|)T 6049 KOJieÖJnomnecH Hanpn^KeHHH
7089 KiaccH(|)iikaıuıvı 2043 KOJieÖJHomnecn cbh3h ^nnojın
10023 Kjıaccıi(|)HKanHH no pa3Mepy 10148 KOJieHO-pbinavKHbiH npecc
21075 KJieHMO HOJIOCbl 23400 KOJieco
10173 KjıenajibHbiH 20141 KOJinnecTBeHHan MeTajuıorpa-
10084 KJiern npoKaTHoro CTaHa (|)inı

688
23308 KOJİHHeCTBeHHbiH 23047 KOMnOHeHT
19107 KOJIHHeCTBeHHblH aHaJ!H3 23068 KOMlIOIIOBaib
2185 KOJUieKTOp 16019 KOM npeccHOHHoe c^opM oeaH H e
20107 KOJİJlHMaTOp 16140 KOM npeccHOHHoe (JjopM OBiiıme
15008 KOJiJiOH^Haa rjiHHa 23035 K O M np eccop
23023 KOJiJiOH/jHbiM MaTepnajı 23165 K o ıiB e ü e p
15093 KOJIJIOII llIblH pacTBop 23397 KOIIBeKIUlH
23023 KOJIJIOH/Jbl 19044 KOHBepCHOHHOe nOKptlTHe
9386 KOJio,re3HaH nenb 7024 KOHBepTep
9082 KOJIOKOJ1 7100 KOHBepTep Toıvıaca
23066 KOJiOKOJibHaa nenb 23153 KOHBepTep HaCTOTBI
9257 KOJinaK C CepHHCTblM aHTH^pH- 22104 KOHBepTepHan Me/jb
/JOM 22052 KOHBepTepHan CTajib
23388 KOJinaHHan nenb 8078 KOHrpyTHTHoe njıaBJieHHe
6127 KOJibueBoe HanpHaceHHe 8077 KOHrpy3HTHoe npespameHHe
1115 KOJibuesoe pacnpocTpaHeHHe 2138 KOH,neHcaTop
16021 KOJibuo 6eH30Jia 16162 KOH/^eHcauHOHHbie n ojiH M ep b i
23053 KOMOiıııamıa 23459 KOH^eHCHpOBaTb
22112 KOMfmHIipOBailliaa KOHCTpyKHHH 23200 Koıı umnoıınpoBaıuıe B03/jyxa
10044 KOMÖHHHpOBaHHaa npecc-(J)opMa 6170 KOHeHHaa (3aK JiH )H HTejibH aa) H a-
16076 KOMÖHHHpOBaHHOe JlHTbe rpy3Ka
10043 korvıommpOBamibiü cTaH 10018 KOHeHHaa TeMnepaTypa
22041 KOMÖHHHpOBaHHbiii nnaıın ı 8174 KOiıeMiıaa (|)aia
10040 KOMÖHHHpOBaHHblH UITaMn 6035 KOHenHoe pacTHTHBaH)uıee Ha-
2028 KOMMyTaTOp ııpa/Keıme
13017 KOMMyTaTopHO-peryjınpyeMaH 15109 KOHHHeCKHÎI CMeCHTeJlb
CBapKa 23217 KOHHHeCKHH U1TH(|)T
3052 KOMMyTauHOHHaa KpıiBaa 11049 KOHHHeCKOe 3eHK0B3HHe
14031 KOMnaKTHblH 8186 KOHKypeHTHblH pOCT
21072 KOMnac 10166 KOHCepBaUHH
2046 KOMneHcauHOHHbiiı npOBO^ 16131 KOHcepBauH» pacnbuıeHHeM
23137 KOMiLiaııapuhiH 15112 KOHCHCTeHUHH
23226 KOMnjıeKC 23103 KOHCOJlb
18083 KOMnJieKCHblH HOH 23347 KOHCTaHTa
18084 KOMnjıeKcoo6pa3yıomHH areHT
18030 KOHCTaHTa paBHOBeCHH
2189 KOMnjıeMeHTapHaa jıorHKa Ha
5019 KOHCTaHTaH
TpaH3HCTOpaX MeTaJIJl-OKCH#-
23284 KOHCTpyKUHOHHbie MaTepHajibi
nojıynpoBO^HHK
17019 KOMn03HT 13061 KOHTaKTHaH KOJIOflKa #JIH c s a p -
KH
17010 KOMn03HTbI HCTHHHOH HaCTHH,bI
13094 KOHTaKTHaa CBapKa
17037 KOMn03HTbI CKepaMHHeCKOH MaT-
6241 KOHTaKTHaa ycTajıocTb
pımeii
17027 KOMno3HHHOHHbie MaTepnajibi c 19140 KOHTaKTHOe nOKpblTHe
MeTajiJiHnecKOH MaTpHueiı 21123 KOHTaKTHOeCKaHHpOBaHHe
17033 KOMno3HUHOHHbiiı MaTepnajı Ha 2182 KOHTaKTHblH noTeHijHajı
ocHOBe apMHpoBaHHbix nacTHu 21017 KOHTaMHHaHT
13065 KOMn03HHHOHHbIH 3JieKTpO# 21018 K O in a r \n ıııa n n a
8024 KOMnOHeHT 23396 KOHTeÜHep
20143 KOMnOHeHT 23227 KOHTpaCT

689
20165 KOHTpacTHbie BemecTea 18058 K03(|)(|)HUHeHT aKTHBHOCTH
10122 KOHTp3aMOK 2011 K03(|)(|)HUHeHT aTOMHOH ynaKOB-
23099 KOHTpojiHpyeMaa aiMOC(|)epa KH
21084 KOHTpOJIb 12099 K03(|)(|)HUHeHT B3aHMHOH #H(J)(|)y-
KOHTpOJIb 3HH
23098
6270 K03(|)(|)HUHeHT BJIHHHHH Ha#pe3a
21086 KOHTpojib KanecTBa
ııpıı ycTajıocTH
1055 KOHTyp Eıopı epa
23037 K03(|)(|)HUHeHT AaBJieHHH
11022 KOHTypHaa ıvıaıııiiHHaH oöpaöoı-
Ka 1215 K03(^(J)HUHeHT #H(|)(j)y3Hn
21100 Konyc lerepa 19153 K03(J)(|)HUHeHT #H(|)(|)y3HH
11091 KOHycHbiiı yrojı 6100 K03(|)(|)HUHeHT HHTeHCHBHOCTH
9330 KOHyCOOÖpa3HOCTb HanpaaceHHa (Kİ)
23269 KOH(J)HrypauHH 6101 K03(|)(J)HUHeHT KOHU,eHTpaiJHH
KOHueBaa rpyöa Hanpa^KeHHH
10087
23365 KOHUeBOİl BblKJIlOHaTeJlb 3021 K03([)<J)HUIieHT JIHHeİlHOrO ııorjıo-
ıııcıımı
18031 KOHueHTpaı
KOHUeHTpaUMOHHaH IIOJIHpH3a- 5006 K03(|)(J)HUHeHT JlHHeHHOrO pac-
18032
miH ıunpeHnn
23102 KOHUeHTpaUHSl 5006 K03(|)(J)HUHeHT jiHHeîiHoro Teıuıo-
KOHuenrpauHH BaKaHcnn Boro pacuiMpeHHH
1048
KOHueHTpauHa CHJiHKara HaTpna 6099 K03(|)4)MUHeHT HanpH5KeHHH
15039
23138 KOHUeHTpMHeCKMİÎ 5008 K03(J)(j)HUH6HT OÖbeMHOrO pac-
nmpcınnî
1044 KOOp^HHaUMOHHOe 4MCJI0
16083 K03(|)(|)HUHeHT onpeccoBKH
11076 KonnpoBaHne
KOpi3HepHT 18122 K03(|)(J)HUHeHT 11H. I J111III —
15110
Ee#Bop#a
6022 KopoÖJieHüe
23029 K03(J)(J)HUHeHT nJIOTHOCTH
10202 KOpOHa
18009 K03(|)(|)HUMeHT nojıe3Horo #en-
13011 KOpOHa
ctbhh aHO/jHOH nenn
2139 Kopnyc
19063 K03(|)^)HaMeHT nojıe3Horo #en-
23228 Kopnyc ctbhh no HanpnaceHHio
18153 Koppo3wnoHnaH yeıa.ıoeıı» K03^)(J)HUMeHT IiponOpUHOHaJIb-
17006
18152 KOpp03HİlHbIH HOCTH
19089 KOpp03HOHHOCKOpOCTHbie MCnbl- 6202 K03(J)(J)HnHeHT IlyaccoHa
TaHMB
K0pp03M0HH0-MexailHHeCK0e 1211 K03(J)^)Hi|HeHT pa#nyca ( # j i h h o h -
18064
pa3pyuıeHHe Horo Tejıa)
19117 KOpp03MOHHO-CTOMKHİI 8147 K03(|)c|)Hi|HeHT pacnpe#ejıeHHH
18148 KOpp03HB 5011 K034>4)llUHeHT Tenjıonepe^aMM
18118 Koppo3HH MeTajuıa 6228 K03(|)(J)HUHeHT TpeHHH
6137 K03(J><l)HnHeHT ynpOHHeHHH
18063 Koppo3Ha no# HanpHaceHneM
18093 KOpp03HHCBapHOrOIIiBa 6081 K03(|)(|)nnHeHT ynpyrocTH
18094 KOPP03HH(JjpeTTHHra 6274 K03(|)(|)MUHeHT yCTaJİOCTH
15111 Kopyn# 1138 Kpaesaa #ncji0KaunH
10030 Kocan npoKaTKa 20166 Kpaii norjıomeHna
22119 KOCTb 12112 KpaCHOJİOMKOCTb
18124 KOTeJİ 7066 KpaCHblH UlJiaM
18025 KoTTpejuıa npouecc 13014 KpaTep
3012 K03pUMTHBHaa CHJia 22153 KpaxMajı
23236 K03(|)(J)HUHeHT 22183 KpeMHHH

690
9030 KpenHTejib 8123 KpHTHHeCKHH HHTepBaJl
9282 KpenHTejib Ha ocHOBe K p a xM a jıa 8127 KpHTHHeCKHH pa/jnyc
11127 KpenjıeHHe 13079 KpHTHHecKoe ceneHne yrjlOBoro
10167 KpecTOo6pa3Han o n p a B K a c sa p H o ro u m a
6102 KpiîBiUI 3aBHCHMOCTH yflJIHHCHHH 13121 KpOMOHHblH yrojı
ot H arp y3K H 21072 KpOHUHpKyjlb
3052 K p H B aH H aM arH H H H B aH H H 19082 Kpoıom aH cnocoÖHocTb
8164 KpHBaH OXJia>K^eHHH 3017 K p yro B oe H aM arıiH H H BaH H e
23237 K 'p ilB in n a 3017 K p yro B oe nojıe
9223 ivpıiBO.ıiiiıeinıaH Tpyöa 11016 K p yro B b ie HOHCHHUbi
10140 K p n B O iıım m b iii npecc 10019 K p y n H a n 3aroTOBKa
22130 KpHOJİHT 6032 KpyneHHe
23061 KpHOCTaT 15143 KpbuibH aTan M euıajiKa
1144 KpHCTaJIJI 23243 K p b iu ıa
1150 KpHCTaJIJlH3aUHH 8081 KCeHOMOp(|)HOCTb
15116 KpHCTajlJIH3aUHH CTeKJia 1155 KyÖHHecKan KpHCTajiJiHHecKan
16086 KpHCTaJlJlHT CTpyKTypa
1145 KpHCTajiJiHHecKan njıocKOCTb 1154 KyÖHHecKan njıocKOCTb
20108 KpHCTaJIJIHHeCKaH CHMMeTpHH 22043 KyÖHHecKHİı HHTpn/ı 6 op a

1146 KpHCTaJlJİHHeCKHe OCH 10001 Ky3HeHHan KOBKa

6171 KpHCTaJIJIHHeCKHH H3J10M 10032 Ky3HeHHan kobkh

16087 KpHCTaJlJİHHHOCTb 13033 Ky3HeHHan C BapKa

1147 KpHCTajuıorpac|)HHecKHe njıocKO- 13032 Ky3HeHHO-CTbiKOBan CBapKa

CTH 10113 KyjıaHKOBbiiı npecc
1149 KpHCTaJIJ10rpa(|)HHeCKHH 3KBH- 18100 Kyjıo(Ho)M eTp
BajıeHT 2141 KyJİOH (c)
1148 KpHCTajuıorpac|)HHecKoe H a n p a s- 7080 Kyn e jın poB aH H
jıeHHe 9058 KycoK 3aKaJieHHoro MeTajıa
23263 KpHCTajuıorpa(|)HH 2085 JiaBHHIlblH
15118 KpHCTOÖaJlHT 2145 Jia3ep
23322 KpHTepHH 4014 Jia3ep Ha ajHOMO-HTTpneBOM
6195 KpHTepHH njiaCTHHHOCTH O jibce- rpaHaTe (AHr) c h c o a h m o m
ııa ( N d : Y A G jıa3ep)
20155 KpHTepHH P03e 2177 jıa3ep, paöoTarom H İı b Henpe-
4021 KpHTepHH P3Jiea pblBHOM pe>KHMe

6173 KpHTHHecKaa /jeıJjopMauHH 11079 jıa3epHan pe3Ka

19091 KpHTHHeCKaH nJİOTHOCTb TOKa 13081 jıa3epHan CBapKa

8125 KpHTHHeCKaH CBOÖO/JHaH 3Hep- 21077 jıa3epHan CKaH H pyıom aH H3Me-
rHH pHTejibHan CHCTeMa

8064 KpHTHHeCKaH CKOpOCTb 3aTBep- 10146 jıa3epHan cTepeojiHTorpa(|)HH

/leBaHHe n y ry H a 21077 jıa3epHoe cK aH H posaH H e
12082 KpHTHHeCKaH CKOpOCTb oxjıa>Kjıe- 19098 jıaK
HHH 19099 jıaKHpoBaHHe
8066 KpHTHHecKan TeM nepaTypa 15159 JiaKHpOBaTb
8126 KpHTHHecKan TeM nepaTypa 16081 jıaMejib
8124 KpHTHHeCKaH TOHK3 20195 jıaMejib
6174 KpHTHHeCKHe HanpH^KCHHH C^BH- 23079 jıa M im a p n o e TeneHHe
ra 20197 JiaMHHapHblH
23264 KpHTHHeCKHH 23079 la M im a p ıih iiî noTOK

691
22151 jıaHraHHA 9060 jiHTeiiHaH ycajjKa
19101 jıanH H roeanH e 9197 jiMTeHHan (J)op>ıa
16092 jıaTeKC 23332 JlHTeİlHbie npOH3BO,HCTBa
22174 jıaTyHb, ^KejiTaa M e ı\b 9114 JlHTeHHblH JJBOp
7071 J l^ -n p o u e c c 9199 JlHTeHHblH HCaKeT
22004 jıerH poBaH H an CTajib 9194 JlHTeHHblH cepnceHb
14002 jıei HpoBaHHbie n o p o u iK H 9115 JlHTeHHblH uex
22005 jıernpOBaHHbie n y ry H b i 22062 jiHTeiiHbiH n y ry H
9010 jıerHpyıoıUMe 3JieıvıeHTbi 9272 JİMTHHK
22093 jıei KHH M e raju ı 9390 JlHTHHKOBaH CHCTeMa
20122 jıe/ıeöypHT 9104 jiHTHHKOBaH n a m a
15128 JieİlUHT 9195 JlHTbe B nOCTOHHHyiO (^OpMy
15104 JieKaJIbHblH KHpiIHH 9106 jiHTbe no BbivKHraeMoîı (ra3H(J>H-
15186 JieKaJlbHblH KMpnMM unpyeıvıoH) MOjıejiH

15180 JieHTOHHOe JlHTbC 9038 jiHTbe no/j jıaBJieHHeM

23241 JieHTOHHblM KOlIBettep 9011 jiHTbe ııoii ^aBJieHHeM c npHM e-

HeHneM B a K yyM a
7064 JieHTOHHblîl KOHBeİiep (TpaHC-
nopTep) 9306 jiHTbe c pacnbuıeHM eM

16140 jıennoe yıcpam eHHe OKaTHH 6177 jıorapH(|)MHH[ecKHH ^eKpeM eHT

1157 jıenTOH 11134 jıo^Kenııoe cnepjıo

10229 jıeryHiıe ııo m ın ıib i 9219 JlOHCKa

17025 JIMrHHH 2207 J10KajlM30BaHHblH 3JieKTpOH

8160 JlHKBHZiyC 20157 jıoKajibH an ın(|)paknmı

22138 J1HMOHHT 9116 j io m jiHreHHOı o uexa

9278 jiHHeiiica Mo;ıejibepa 9059 jıyHOHKa

2033 jiMiıeMHan axoıvınaH njiOTHOCTb (1) 21079 jıyceK

20047 jiHHCHHaH y u p y r a n \ıexaHHKa 4008 jıyn

pa3pyuıeHM B 23195 jıyn e Ban le ıvın e pa ryp a
16039 jiMHeiİHbie nojiMMepbi 23194 jıyHHCTaH reıuıOTa
23112 ım ıe iiıib iii 9227 JlbHHHOe Macjıo
2056 .ııiH eiiHbiiı a bcejıeparop 17026 JIIOMeH
1061 .IlIH C Îniblİİ BeKTOp 2157 JHOMHHeeueHHHH
20128 JlMH3a 12094 M C -TeM neparypa
20005 j ih h h h raprıvıaHa 15130 Marne3HT
3002 JİMHHH nOTOKa 15101 MarHe3HTOBbIH ııop ou ıO K
6148 JİHHHH CKOJlbVKCHHH 15129 M am e3HH
9026 JİHHHH JjeJieilMH 3014 MarııeTOiı B o p a
8061 im im i p am n m ccm ı ((|)a30Baa 3041 M a i HHTHaH BOCnpHHMHHBOCTb
paBHOBeCMH) 3003 M arH H TH an HH^yKUHH
9064 JİMHHH İUJiaKa 3053 MarHHTHaH HH/jyKUHH
15198 JTHOCjlHJlbHblH 3053 ıvıarHHTuaH njiOTHOCTb nOTOKa B
15199 JIHO(|)o6HbIH 3054 M ai HHTHan nojıeBan CHJia
17038 jiHCTBeHHbie /jepeBbH 3042 M arH H TH an npoHHuaeMOCTb
16074 J1HCTOBOH JiaMMHHpOBailHblH 3054 M arHHTiıaH cnjıa
KOMnayııjı 1159 M a i HHTHOe KBHHTOBOe HHCJIO
20197 JlHCTOOÖpa3HbIH 3058 M ai HHTHoe 0T>KHraHHe
20050 jiHTan c rp y K T y p a 3040 M arıiH T iıoe nojıe H
9198 jiHTeHHan K p a cK a 3050 M ar HHTHoe c h jio b o c nojıe

692
10158 MarHHTHO-HMIiyJlbCHaH (j)OpMH- 20120 Macc-cneKTpoMeTpHH
poBKa 9268 MacTepoK
21004 MarHHTHO-JiiOMHHecueHTHaH /je- 23321 MacuiTaö
(JjeKTOCKOniIH 23282 MaTepnajı
3064 MarHHTHOMHrKHH CIIJiaB 22071 MaTepHajibi ajih 3JieKTpHnecKoro
3063 MarHHTHOTBep^biiı cnjıas COnpOTHBJieHHH
3002 Maı mmibie jihhhh chjim 9118 MaTepnajibi jiHTeîiHoro iaiioıa
23292 MarHHTübiH oapaoan 19043 M a n ıp o B a ııııa H noBepxH O CTb
3057 MarHHTHbiiı mcTepe3HC 18082 MaTOBan noBepxHOCTb
3055 MarHHTHblH /JHnOJIb 9327 MailIHIia /JJIH (J)OpMlipOBKH npn
3047 MarHMTHblH /JOMGH cıaB.ııiBaıme
21080 MarHHTHblH MCTO/J KOHTpOJIH 9323 M auiHH a c r o p a n e n K aM epofi

3046 MarHHTHblH MOMeHT 9336 \ıa ııım ıa c xojio # h o h K a M ep oö

3045 MarHHTHblH nOJIIOC 6006 M a ıııııııe ÂM CJiepa

23292 MarHHTHblH cenapaTop 22150 M auiHH O CTpoH TejibH biîı n y r y H

2149 M arH H TO M eTp 6206 MaHTHHKOBaa TBep^OCTb

3064 MarHHTOMHTKHH MaTepnajı 11002 MaHTHHKOBblH IUJIH(|)OBaJIbHbIH

CTaHOK
3056 M arH H TO C T aT H H ecK aa 3 H ep rH H
3044 MarHHTOCTpHKUHH 19019 Me^HHTb

22212 M a3yT
22201 M e^H oe ojiobo

19018 Me^Hoe noKpbiTHe

20029 MaKpOnOpHCTOCTb
22083 Me^HO-OJIOBHHHblH (|)OC(|)Op
20123 MaKpOCHHMOK
22035 Me^HO-CBHHHOBblİÎ
20125 M aK p ocT p yK T yp a
22028 Me/JHbIH aHO#
20124 M a K p o T p a B jıe H H e
9031 MeAHblH 3KBHBaJieHT
20084 M aKpo(}>OTorpa(|>HH
7081 Me^b orHeBoro pacJjHHHpoBaHiıa
6073 MaKCHMajibHaa H arp y3K a
C BblCOKHM CO^ep^KaHHeM KHCJIO-
3029 MaKCHMajibHaa 3H6prHH n p o /ıy K -
po/ıa
Ta,BHmax Me/jb PouıejiJia
7088
6144 MaKCHMajibHO-^onycTHMaa Ha- Me^b-KOHCTaHTaHOBaa TepMona-
2016
rpy3Ka
pa
6035 MaKCHMajibHoe Hanpa^KeHHc 1024 MeacaTOMHoe paccTOHHHe
23130 M aKCHM H3HpOBaTb
1024 MeacaTOMHbiiı HHTepsajı
23129 M3KCHMyM
18029 MeaC/jeH/jpHTHaH KOpp03HH
16093 M ajıeH H O B an KHCJiOTa
20040 Me>K^eH^pHTHbiiı rpacJiHT
1066 MajıoyrjıosaH ı paıııma 1007 Me>K^oy3ejibHbiH AecJıeKT
23038 M aHOM eTp
21044 Meac/jyHapo^Haa accounauHa
22141 M apraH uoBH C Tbiiı n y ry H KJiaCCH(|)HKaUHOHHbIX OÖmeCTB,
23367 M aprH H ajibH biii MAKO
7092 MapTeHOBCKan nenb 21118 MeaoepeHHoe pa3pyıueHHe
20126 M apTeH CH T 20172 Me>K3epeHHbiH
22142 M apT eH C H T H an C T ajib 18134 MOKKpHCTaJIJIHTHaa KOPP03HH
12088 MapTeHCHTHoe npespameHHe 20172 MeaCKpHCTaJIJIHTHblH
12089 MapTeHCHTHoe CTapeHHe 21118 MeaCKpHCTaJlJlHHeCKHH H3JIOM
23017 MaCKHpOBOHHOe nOKpblTHe 1164 MeacMOJieKyjıapHaH CBH3b
9077 Macjıo KHTaficKoro ^epeBa 1089 MeacnjıocKocTHoe paccTOHHHe
23276 Macca 22125 Mejı
2060 Macca noKoa 16094 MejıaMHH
7021 MaccHBHbiiı 4>parMeHT (/lepön) 15064 MejiKHe (jjpaKium

693
10017 MeJlbHHUa KOHeHHOH CTa/IHH H3- pOBaHHH
MeJlbHeHHH 18149 Mero^bl KOHTpOJlfl KOPP03HH
23470 MeMÖpaHa 23299 MeTOzjbi MoHTe-Kapjıo
9059 MeHHCK 16122 MeTOAbl nojiHMepn3auHH
16095 Mep 15117 MeTO/Jbl (J)OpMHpOBaHHH KpH-
23323 MepTBaH TOHKa CTaJlJlHHeCKOH KepaMHKH
1131 MecTO b p eu ıeT K e 11072 MeTHHK
15131 MeraKaoJiırr 23285 MexaHH3M
23290 MeTajuı 6024 MexaHH3M Ae<}>OpMaUHH ABOHHH-
22201 MeTajiJi yHUHH KOBaHHeM
19079 MeTajiJiM3auHH 23275 MexaHHHecKan jıonaTa
19106 MeTajiJiH3auHH 9217 MexaHHnecKaH MemajiKa
19087 ıvıeTajiJiH3auHB c npepbiBaımeM 10152 MexaHHnecKan oöpaöoTKa
ııaııpH/Kemıa 11113 MexaHHHecKan oöpaöoTKa
1158 MeTajuiHHecKaa CBH3b 19103 MexaHHnecKan noKpbiTHH
23290 MeTajiJiHHecKMH MaTepnajı 20127 MexaHHHecKan nojınpoBKa
19104 MeTajiJiMHecKoe ıiOKpbiTMe 6183 MexaHHHeCKHe CBOÎfCTBa
9273 MeTajiJiHHecKoe npoHHKHOBemıe 6181 MexaHHHecKHİı rHCTepe3wc
19105 MeTajiJiMHecKoe pacnbuıeHHe 10041 MexaHHHecKHİı npecc AsoiiHoro
8129 MerajuiMHecKoe cıeKJio AeÖCTBHH
20129 MeTajuıorpa(|) 6024 MexaHHHeCKOe ABOHHHKOBaHHe
20130 MeTajuıorpa(|)MB 6180 MexaHHHecKoe ncnbiTaHne
22145 MeTajiJiOMa 14022 MexaHHHecKoe jıerHposaHHe
14025 MeTajuıoKepaMHKa 6138 MexaıiHHecKoe ynpoHueHne
15158 MerajuıoKepaMHKa 23065 MeuıajiKa
8130 M eTajiJiyprHHecKHH kokc 23412 MeuiKOHanojiHHTeJib
23291 MerajuıypiMH 23294 MHKpOH
7068 MeTajuıypiHH ııpouecca 23411 MHKpOH
9328 M e r a j ıo c ra T H H ec K o e /la B J ie H H »
6186 MHKpoHanpjmeHHH
15158 MeTaMMK 6185 MHKponopHCTbiiı KoajıecueHU,nn
14025 MeTaMHK (C O e A H H e H H H )
22146 ıvıeTaıı 21082 MHKpopaAHorpa^HH
15132 MeTacHjiHKar 20132 MHKpocerperauHH
8184 MeTacTaÖHJibHbiiı 20136 MHKpOCKOn
23462 tvıeroa 6186 MHKpocKonnHecKHe Hanpn^Ke-
8034 ıvıeTOA BpH^^KMeHa ıı mı
8040 \ie r o A B b ip a ıu iiB a ııııa K p n cT a jı- 20137 MHKpocTpy Krypa
jio b nyTeM H o x p a jib C K o ro
6187 M H K pO TB epA O C Tb
20184 m ctoa / l e ö a a - L U e p p ep a
6166 MHKpOTBepAOCTb
8189 MCTOA 30HHOH n jıa B K H
20134 MHKpOTpaBJieHHe
20051 ıvıeTOA K a n a ıo m er o cH K p u cT ajiJia
20135 MHKpoycaAKa
20121 m ctoa Jlayı
MHKpo4>H6pHJIJia
17036
6006 MeTOA OUeHKH aHTH(j)pHKUHOH-
HbIX c b o h c t b c n j ı a s o s Ha MaUIH-
23122 MHKpO^)HJlbTp
He AM CJiepa 20085 MHKpo4>OTOrpa(|)HH
18070 MeTOA no peryjiHpOBaHHe CKopo- 23133 MHKp03JieMeHT
CTH 9049 MHKCepHblİÎ KOBUI
20102 Mero/ı ceKyuiHx 23295 MHJ1
15036 MeTOilHKH CTeKJT006pa30BaHHH 22139 MHHepajı
15157 MeTO/Ibl KepaMMHeCKHX (J)OpMH- 22049 MHHepajibHan saTa

694
23132 MHHHMH3HpOBÜTb 23069 M OJIO TK OBa» M e J lb H H U a

23131 MHHHMyM 9070 MOJIOTOK

23296 MHUIMeTaJlJl 10039 MOJIOTOK ^BOHHOTO /jeH C TB H H

12093 MK-TeMnepaTypa 10222 MOJIOTOK K O H T p y /j a p a

10143 MHoroBajiKOBbifi npoKanibiiı cTaH 10091 MOJIOTOK C n H eB M O nO /JbeM O M

23084 MHororpaHHHK 23297 M O Jib, rp a M M -M O J ie K y jıa

10042 MHOrOKJieTbeBOH npOKaTHblH CTaH 6032 M OM eHT K p y n e H H H

23090 MHOrOKOHTaKTHblH IX)pH30HTaJIbHO- 7077 M o H /j-n p o p e c c

paCTOHHblH TeCTep 22149 M O H e jib - M e T a ju ı

20079 MHOTOpemeTHaTblH TeH30#aTHHK 1165 MOHOKJIHHHHeCKHH

14016 MHorocjıoimaH npeccoBKa 8168 MOHOKpHCTaJIJl

10120 MHOTOCJIOHHOe H3TOTOBJieHHe 9297 M O H O JiH T H an c |)y T e p o B K a

OÖBeKTOB 15061 MOHOJIHTHO-C^yTepOBOHHblH M a-

17020 MHOTOCJIOHHblH Tepnajı

2038 MHOTOCJIOHHblH KOH^eHCaTOp 16096 MOHOMep

2034 MHO>KecTBeHHoe pacceHBaHHe 8131 M O H O T eK T H H ecK an p e a K n n a

2039 MH(WKecTBeHHoe pacceHBaHHe 20180 MOHOTpOnH3M

23044 Mo^ejınpoBaHHe 4023 MOHOXpOMaTHHeCKHHCBeT
10217 MO/ıejiHpoBaHHe HanjıaBKH
2047 MOHTa^KHaa njıaTa
15133 MOHTMOpHJlJIOHHT
23325 MO^ejib
23046 MOpcJjOJlOTHHeCKHH
6253 MO^ejib Beîıöyjıa
23045 MOp<J)OJIOTHH
6159 MO^ejib /jjih 3ana3#biB aH H H c/j b h -
9233 MOCT
ra
2198 MOCT Y H T C T O y H a
9275 MO^ejib, uıaÖJiOH
23162 MOCTOBOH K p a H
9276 M O ^ejibH aa njiH Ta
23261 MOCTOBOH K p a H
9022 MO£H<J)HKaTOp
9234 M OCTOOÖpa 3 H o e Ö Jio K H p o B a H H e
15053 MO^H(|)HKaTOp
16156 M oneB H H a
9086 MOAH(^HKaUHH
22056 Moıomee cpe/ıcTBO
9335 MO^H(|)HKaUHH HaTpHH
15134 MyjIJIHT
18145 MO^H4)HUHpyw)uıaH ^oöaBKa
22148 MyCKOBHT
6158 MO^yjlb HKeCTKOCTH
23273 M y c o p o o K H ra T e jib
6119 M o^yjib o ö b eM H o ro cacaTHH
23250 M y c[)e jib H aH n e n b
6158 MO^yjib CABHra
22081 M -(|) o c ( |) o p a ( M e T a ju ı b c n j ı a s e )
15040 MOiiyjib CHJiHKaTa HaTpnn 15061 ııa o ıiB H a a CMecb
6121 MO^yjIb CHJIbl H3THÖa KOJIbpa 12035 HaBe/ıeHHaH npespameHHeM
6236 MO^yjib T aH reH ca 23208 Harap
6081 MO^yjib y n p y ro c T H 6216 HarapTOBKa
6213 MO^yjib y n p y r o c T H b HanajibHOH 16141 HarpeTaa csapK a
(H yjıeBO Îı) TOHKe 23465 Harpy3Ka
6081 MO^yjib K)Hra 21037 H a ^ ea c H O C T b
6276 MO^yjib K>Hra 9151 Ha^yBKa ra3a
20139 M 03aHHHan CTpyK Typa 9204 H a /ıy B H o e o ö o p y a o B a H H e # j i h
19151 MOKpaa necKO CTpyHH an ohhctk3 JlHTbH
1161 MOJieKyjıa 22075 ııa /K ia K
2150 MOJieKyjıapHaH nojınpH3auHH 19157 H a> K /ıaH H aH ö y M a r a
1163 MOJieKyjınpHbiH KpHCTajiJi 16097 HaîiJlOH

10207 MOJIOT C /JOCKOH 16106 H aîİJİO H

695
11098 HaKaTKa 23283 HayKa o MaTepHajıax
11133 ııaKai biBaıme peii»6ı>ı 15165 HeraıueHan H3BecTb
2163 HaKaHKa 1060 HeiJOCTaTKHCTpOKH
6216 HaKJien 21009 He^OCTaTOK
6012 HaKJİOH AHCJIOKaiJHH 21074 He/jOCTaTOK
9071 HaKMOiınaa (jıopMa 18108 He^OCTaTOKKHCJIOpO^a
9095 HaKJIOHHOe JIHTbC 9128 HejjocTaTOHHoe JIHTbe
10163 HaKoeajibHH 8003 He^ocTaTOHHoe oxjıa>K^eHHe
9103 ııajınBHan BOpOHKa 22144 HeHcejıe3Ha» H3JiomfHua
3023 HaMarHHHeHHOCTb HacbimeHHH 10240 He3anojiHeHHe
Ms 22011 Heîi3Hjib6ep
3051 ııaMarHHHHBaHMe 23448 HeHTpajibHaa njıaMH
16048 HaMOTKa 1210 HeİlTpaJlbHOCTb
17014 HaMOTKa BOJİOKOH 15200 HeiiTpajibHbiH orHeynop
19058 HaHeceHHe rajibBaHonoKpbiTHH 1093 HeÖTpOH
HaTHpaHHeM 1168 HeİlTpOH
19156 H aH eceH H e noKpbiTH» Ha noBepx- 23425 HeKorepeHTHbiîı
HOCTb 8175 HeKorepeHTHbiiı HHTepcJjeiıc
19095 HaHeceHHe xpoıvıaTHbix noKpbi-
22006 HejıerMpOBaHHaa yr-Jiepo^HCTan
THH CTajib
11028 HaiIHJlbHHK 16042 HeHacbimaeMaa MOJieıcyjıa
16040 HanojiHHiejib 16043 HeHacbimaeMbiiı nojiHiCTep
9105 HanOJİHHTeJIbHaH (|)OpMOBOHHaH 16041 ııeııackimcımavı CBH3b
CMecb 15046 ııeoöO/K/keııubiiı Kiıpıın'i
8187 HanpaBJieHHoe 3aTBep/jeBaıiHe
16117 HeonpeH
6094 Hanpa^KeHHe 23278 HeopraHHnecKHH
2180 HanpnaceHHe jıaBHHHoro npoöon
2014 HeOCHOBHbie HOCHTeJlH
6155 HanpiDKeHHe npn c^BHre
9308 ııenoüBH/KHbiH nenb
10213 HanpH^KeHHe cm hthh
12146 HenojiHan 3aKajiKa
6003 HanpnaceHHe TeKyHecTH 23244 Henocpe^CTBeHHbiîf
19021 HanpjmeHHe 3JieKTpojiHTHHe-
CKOM BaHHbl
12125 HenpepbiBHan nenb (mKHra
6142 naııpH/Keıımı ocTaTOHHoro #e- 9343 ııenpepbiBiıaa pai.niBka
(|)opMaıuıa 13102 ııeııpepbiBiıaa esapna
6217 HanpHHceHHsı npn oxjıa^eHHH 20170 ııeııpepı.iBiıaa (J)a3a
19146 HanbiJieHHe BaKyyMHbiMHcnape- 10198 HenpepbiBHan 3KCTpy3HH
HHeM 20022 HenpepbiBHoe lOJiyneHMe
23324 ııaca/KiiBaıme noBepxHOCTH 9380 HenpepbiBHoe JIHTbe
11098 HaceHKa 9343 HenpepbiBHoe JIHTbe
9270 HacTOJibHan necKOAyBHan CTep- 12123 HenpepbiBHoe ocangıeHHe
/KCIIB 23383 HenpepbiBHbin KOHBenep
14011 ııacbiııııaa njiOTHOCTb 2177 HenpepbiBHbiîı Jia3ep
3022 HacbimeHHocTb 10199 HenpepbiBHbiiı npoKaTHbin cTaH
15164 HaTpneBbiH nojıeBOH uınaı 9127 HenpojiHB
9283 HaTypajibHbiiı rpa(|)HT 21116 Hepa3pyıuaıoiHee HcnbiTaHHe
23070 HaTH^KeHHe 23205 HepeajibHbiîi
6105 IiarH/KCHHH 10101 ııepeBepcHBHbiH /jyocTaH
9111 HaTH>KeHHH OTJIHBKH 23118 HeperyjınpHbin
6138 naiH/KeHnaH ynpoHHeHHH 22170 ııep/kaBeıomaH CTajib
696
5025 HecropaeMbiH 8133 HopMajibHaa cerperauna
8113 HecMeıuHBaeıvıocTb 15063 HOpMaJlbHblH KHpnHH
21127 HecorjıacoBaHHbiH 8045 HyKjıeaTop
21127 HeCOOTBeTCTByiOmHİI 8044 HyKJieauHa
21114 HecnJiOiUHOCTb 1169 HyKjıeoH
1132 HecTauHOHapHası ahcJmJ ^ hh 23307 HblOTOH, H
8137 HecTexHOMeTpHHecKHİf MeacMe- 15136 HblOTOHOBCKaa >KH/JKOCTb
TaJlJlHHeCKHİl COCTaB 15136 HbioTOHOBCKoe noBejjeHHe
11046 HeTpa^HUHOHHbie npoueccbi Me- 13018 oÖBapKa no nepHMeTpy
XaHHHeCKOİI OÖpaÖOTKH 10246 ofuııpKa
6078 Heynpyraa /je^opMauıiH 11057 oö^apKa
2083 Heynpyroe pacceaHne 9245 oö^yBKa necKOM
20201 HeycTpaHHMoe BKjnoaeHHe 2087 oöe^HeHHaa oöJiacTb
9301 HecJ)THHOİl KOKC 1113 oöeoMHOueHTpnpoBaHHoe KyÖH-
6004 ım/Kiıııii npe/ıejı Hanpaa^eHHe Te- necKoe Tejıo
KynecTH 7070 oöeccepHBaHHe
9013 IIH>K1IHHonoKa 19037 oöecuHHKOBaHHe
22067 HH3KOJierHpoBaHHaa CTajib 15102 oöacapHTb
12081 HH3KOTeMnepaTypHaa 3aKajiKa 10133 oöacaTHe
22069 HH3KOTeMnepaTypHbie CTajın 10224 oöacaTHe
22068 HH3KoyrjıepoAHCTaa cıajib 10021 oöacaTHe Tpyöbi
9169 HH3KOliaCTOTHaH 3JieKTpHHeCKaa 15146 OÖVKHT
nenb HH/jyKUHH oo/KmoBiHi nenb
15155
7067 HH3KO-uıaxTHaa nenb
ııınııuuı TenjiOTBopHaa cnocoö-
10020 OÖ5KHMHOHnpOKaTHblH CT3H
23306
HOCTb 10107 OO/KHMHOÖCTaH
3061 HHKejiHHOBbie->Kejıe3Hbie Mar- 10055 oÖKycbiBaHHe
HHTHbie cnjıaBbi 10082 OÖJIHUOBKa
19108 HHKeJIHpOBaHHe 9395 OÖJIHUOBOHHblHIieCOK
17032 HHTeBH/lHblHKpHCTaJlJI 23196 oÖJiyaeHHe
22154 HMTpaT 1071 oÖMeHHaa #H(jH|)y3Ha
22156 HHTpMm 3018 oÖMeHHaa 3HeprHa
12095 HHTpH/lH3aUHH 23353 OÖMOTKa
16098 HHTpHJiOBbiiı KayayK 21081 oÖHapya^eHHe TpemHH mcto/iom
12096 HHTpMpOBaHHe MarHHTOCKOnHH
22155 HHTpHT 7103 oöorameHHe
23277 HHTb 7072 oöorameHHe nojıe3Hbix HCKonae-
22152 HHxap/ı MbIX
6193 HOBOJiaK (HOBOJianHaa (|)eHOJi- 22115 OOO/K/Kemiblİl ^OJIOMHT
(JjopMajib^erH^Haa CMOJia) 2139 OÖOJIOHKa
9047 IIO/KCliOÎt 3aTBOp 10165 OÖOJİOHKa
10007 ho/Khoîi npecc 12063 OÖOJİOHKa
15068 HOMep CHTa 23228 OÖOJİOHKa
15095 HOMep TOHKOCTH 23249 OÖOJİOHKa
15095 HOMep tohkocth 3epHa 17011 OÖOJİOHKa
6094 HOMHHajibHoe HanpaaceHHe 23187 oöojıoHKa TepMonap
23016 HOMHHaJlbHblH 9189 oöojiOHKOBaa (|)<>|)\ıa
8132 HOMorpaMMa 9190 oöojıoHKOBaa (|)opMa
12097 HOpMaJlH3aUHH 8107 oöojıoHHoe 3aM0paacHBaHHe
697
23063 oöopy/joBaHHe 3030 OB (o^HOAOMeHHbie BbiTHHyTbie)
9078 o ö o p y n o B a m ıe / ijih M H oroK paT- MarHHTbi
HOH HaÖHBKM 12018 omeBoe npocTpaHCTBO KOTjıa
11054 oöpaöaT biB aeM O C Tb 5025 OrHeCTOHKHİl
11052 oöpaöaT biB aK H H iiH u e ıiT p 15013 orHeynopHaa mıma
9164 o ö p a ö o T K a rpat|)H T a ajih n p n /ja - 15082 omeynopHaa uuıaKoo6pa30Ba-
HHH IliapOBH^HOH (|)OpMbI HHH
11078 o ö p a ö o T K a jıa^epH biM jıyHOM 15085 orHeynopHOCTb
10003 oöpaöoT K a jiHCTOBoro M e r a ju ıa 5025 omeynopHbiH
BbiAaBJiHBaHHeM npn ÖblCipOM 15081 orHeynopHbiiı
BpameHMH 15084 orHeynopHbiiı KHpnHH
19155 OÖpaÖOTKa IIOBepXHOCTH 15083 orHeynopHbiü ueıvıeHT
20142 oöpa3en 12016 orpaHMneHHoe ocaac^emıe
21090 oöpa3eu
8169 (nmıapııaa ^Harpaıvuvıa
9008 oöpa3eu jjjih H C iibn aHHÎı T eK y n e-
8169 o^HHapHaa ^narpaMMa
CTH AaBjıeHHe-reMnepaTypa
20142 o ö p a 3 e u /jjih H cıibiraH H H
23310 (umıapıibiii
16028 oöp a30B aH H e n o ııep eH H b ix cbh-
13106 o^HHOHHO-HMnyjibCHaa csapKa
3eıı
23135 O^HOBpeMeHHO
10011 oöp a30B aH H e n m e ı ı
13024 OAHOBpeMeHHbiH Harpes
10131 o ö p a 3 0 B a ıiH e cK jıa^oK
10215 Oj^HOKJieTbeBOÎİ CTaH
6030 oöpa30B aH M e rneıiKH
23275 O/JHOKOBIUOBblH 3KCKaBaTOp
10141 o 6 p a 3 0 B a m ıe h 3 i>ih k o b
11121 0/3H0Jie3BHMHbIH HHCTpyMCHT
23081 o 6 p a 3 0 B b iB a r b u a p a ıım n > ı
6237 o/3HoocHoe HanpaaceHHe
21092 OÖpa3UOBbIH
6238 o^Hopo^Haa HaTaaceHH»
8171 oöpaT H M biiı n p o u e c c
23399 O^HOpO^HblH
9354 OÖpaTliaH JIHKBaUMH
12098 O^HOUHKJlHblH pCTyJIHTOp
1134 o ö p a iH a n p eıu eT K a
20018 0>Ke-3JieKTpOH
10221 oöpaT H aa T ara
20017 Oace-3JieKTpoHHaa cneKTpocKO-
10220 oöp a T H o e Bbi^aBJiHBaHMe
ıı mı
23159 o ö p a T H o e ^aBJieH H e
10226 OKajiHHa
1135 o öp arH oe np ocrpan cT B O
10227 oba ıııııııaa pakOBiıııa
2184 o ö p a T H o e c M e m e ıın e
12138 OKajiHHoo6pa30BaHHe
10129 o 6 p e 3 a e M b iiı KOHeu cjiHTKa
22211 OKajiHHOCTOHKaa CTajib
10129 oöpe3b
9055 OKMCJiemıe
11014 oöpyÖ K a
19110 OKHCJieHHe
10081 OÖTH^KKa
6232 oöm enpH H H T biH n p e /je jı ııo ji3 y H e-
18114 OKHCJlHTeJlb
CTH 9288 OKHCJiHTejibHaa aTMOCc|)epa
6275 o ö m en p M H a rb iH n p e ^ e jı y c T a jıo - 18113 OKHCJiHTejibHoe njıaMH
CTM 18109 OKHCb
20183 o ö ih h h y rjıep o A 7026 OKHCb acejıe3a
20075 oöteKTHBiıaa jiHH3a 16113 OKHCb nojiH(|)eHHJieHa
1114 o6ı>eM pacnpocTpaHeHHe 19123 OKpacKa
2098 oÖT>eMHaa aTOMHaa njiOTHOCTb 19071 OKpacKa nyTeM HarpeBa
6090 oöb C M iıaa ııaııpsıvivcıııısı 21022 OKpy'/Kaıomaa cpe^a
15096 o ö te M H a a njiOTHOCTb 23073 OKpyacaıomHİı
6089 o ö b ik iıo B c ııııa v ı HaTH/Kcıımı 12084 OKpya^eHHe
23310 OÖblHHblM 23316 OKpy>KeHHe

698
22109 OKCH/j yrjıepo^a 15056 ocaa^eHne
19027 OKCn ıııpoiiaıme c noıvıombio ne- 1063 oca^K/jeHne cboöo/jhoh 30Hbi
perpejoro napa 22202 ocsemeHHe npn 3aTeMHeHHOM
1170 OKTa3ApHHeCKaH nJIOCKOCTb nojıe
20076 OKyjmp 22201 ocBiııınoBaıınan öpmna
22161 OJIHBHH 11029 oceBon nepe/jHnn yrojı
19077 OJlOBHHHpOBaHHe 11105 oceBon pejibe(|)
22090 OJIOBHHIiaH HyMa 19075 oce/jaHne hohob
19077 OJlOBBHHOe nOKpblTHe 1081 ocn BpaıneıınH
22123 ojibxa 2095 ocjıaöJieHne
23313 OM M eTp
4006 ocjıaöJieHne
18128 OMbijıeHHe 21084 OCMOTp
23210 onepaTOp 1192 ocHOBaHne
9089 onoKa 7017 ocnoBiıan (TOMaccoBCKan) CTajib
onopHoe noKpbiTne 15018 OCHOBHaH OKHCb
9094
1186 ocHOBHan njıocKOCTb
11087 onopHbie TOHKH
7016 ocnoBiıan (JjyTepoBKa
2085 onopil K>lİl
23390 OCHOBHOe COCTOHHHe
11081 onpaBKa
18019 OCHOBHOH
21083 onpe^ejıeHMe KOKcyeMocTH b
12004 ocnoBiıon MeTajuı
MHKyM-öapaöaHe
9291 ochobhoîi cnjıaB
6044 onpe^ejıeHHe TBep/jocTH /jBOHHoe
9250 ocHOBHOCTb necKa
OTTHCKa
6028 ocHOBHbie Hanpn^KeHHH
6243 onpe/jejıeHne TBep^ocTH no
2035 OCHOBHbie HOCHTeJlH
TyKOHy
2027 OCHOBHbie 3JieKTpOHbI
6205 onpe/jejıeHHe TBep/ıocTH noBepx-
hocth no PoKBejiJiy 15017 ocHOBHbin omeynop
onpe^ejıeHHan npoHnuaeMOCTb 15016 OCHOBbI B3anM03aMeHHeM0CTH
3062
14023 Ocnpn-npouecc
4018 onTHKa
6143 ocTaTOHHan ^e^opMaunn
23127 OnTHMaJlbHblîî
6143 ocTaTOHHan Ae(J)opMannn
23128 OnTHMH3HpOBaTb
3035 ocTaTOHHan HH^yKunn
23127 onTHMyM
3035 ocTaTOHHan HaMamnHeHHOCTb
4019 onTHHecKan ocb
ocTaTOHHoe HaMarHHHHBaHne
3008
2113 onTHHecKan cBH3b
6008 ocTaTOHHbie HanpnaceHHH
10097 onTHHecKan CTepeojınTorpac|)nn OCTaTOHHbie 3JieMeHTbI
9020
4018 OnTHHeCKHH 6040 ocTpoTa Ha/ıpe3a
20083 OnTHHeCKHH MHKpOCKOn
23452 OCymeCTBHMOCTb
21045 onTHHecKHH nnpoMeTp 2167 ocnnjuıorpacJ)
10097 OnTHHeCKOe npOH3BO/JCTBO 23121 OCb
2106 OnTHHeCKOe CTeKJlOBOJIOKHO 1058 OCb BHHTOBOH CnMMeTpHH
9362 onbiJieHne 1084 ocb BpameHHsı TeTpa^bi
1218 opönTa 1202 ocb Bpaınennn Tpna^bi
1219 opÖHTajibHbin 13071 OCb CBapKH
20204 opneHTaunn 21091 OTÖOp OÖpa3UOB
1172 opTopoMÖHHecKan cnHroHnn 21099 OTÖpaKOBKa
15138 OpTOCHJlHKaT 7087 OTBaJl
12027 oca^OK 16100 OTBep^eHne
18130 oca^oK nnaHn^a 9289 OTBepcme
9361 oca/jOK 23286 OTBepcTne

699
11020 OTeepcTHe pe3aK 8041 oxjıa^KAeHHe pa36pbi3THBaHHeM
16032 OTBeTBJieHHe 8005 oxjıa?K#eHHe cHH3y
12133 OT>KHT 6115 oxpynHHBaHHe
12086 ot>kht b 3aKpbiTbix aıımkav 21006 oxpynHHBaHHe b khcjiotc
6026 OTVKHT#J1HynpOHHeHHH 18150 OXpynHHBaHHe B KOpp03HOHHOH
12040 OT2KHTHa 4)eppHT cpe^e
12043 ot ^kh t yMeHbuıeHMe HanpnvKe- 6112 oxpynHHBaHHe npH /je<|)opıvıauH-
ıımı OHHOM C T a p e H H H

12021 OT2KHTHHKJia 6194 oxpynHHBaHHe npH HeirrpoHHOM

12132 OT2KHraTeJlbHbIHropmoK B03^eİlCTBHH
6207 OTKJlOHeHHe 23447 onepTaHHH
9002 OTKpbiTaa npecc-(J)opMa 7104 OHHCTKa

9001 OTKpblTblHJ1HTHHK 19141 OHHCTKa

9112 OTJİHBK a 8010 OHHCTKa (p a ^ jH H H p o B a H H e )

16044 OTJİHBK a 19072 OHHCTKa B ^ByXCJ10HHbIX p a c T B O -

22182 OTJİHBKa njıacTHHHoro rpatJiHTa pax

12058 OTHeynopHbiH kupıımı 19142 ohhcthoh oapaoaıı

23028 OTHOCHTeJlbHaa BJia>KHOCTb 8009 oHiııııaıoımni pacTBop
23029 OTHOCHTeJlbHaHnJIOTHOCTb 22029 OHHmeHHoe >Kejıe3o
3062 OTHOCHTeJlbliaHIipOHHUaeMOCTb 21039 oıımoKa
6169 OTHOCHTejibHoe y^jiHHeHHe npn 14040 n/M n p o u e c c
HCnbITaHHHHa BbIHOCJİHBOCTb 9125 najıeHHe
6014 OTHOCHTejibHbiiı (|)aKTop pa3Me- 13082 ııaiika
pa 13045 ııaiika b nenn
21129 O T H O iu e H H e B e c a n j ıa B K H k pac- 13095 ııaiika TBepAbiM npnnoeM
TonjiHBa
\ojxy 10169 naKeTHaa npoKaTKa
12136 OTOVK^KeHHbiiı ynıepofl 23412 naKeTOHanojiHHTeJib
12091 omycK 9298 liaJlbH H K O B blH 3aT BO p
12100 OTnycK nocjıe 3aKajiKH 23167 naHejib ynpaBJieHHH
12090 OTnycKHan xpynKOCTb 1175 n a p a j u ıe j ib H b iH
12037 OTnymeHHbiiı MapTeHCHT 3006 ııapaMarHeTH3M
12092 OTnymeHiibiH MapTeHCHT 3005 napaMai HHTHbiH MaTepnajı
9375 OTpa^KaTejibHaa nenb 1130 napaMeTpbi KpHCTajuiHHecKOH
4027 OTpa^KaTejibHaH cnocoÖHOCTb peuıcTKH
2201 orpa^KeHHe 1130 n a p a M e T p b i p e u ıc T K H
20071 OTpa^KÖHHbIX3JieKTpOH 8068 n a p a M eT p b i coctohhhh
11071 OTpe3HOHKpyr 23446 napanojıo>KeHHe
15069 OTCeB 17031 napeHXHMa
6093 OTCKaKHBaHHe 19113 ııa p k e p ıiîa ıım ı
19135 OTCJiansaHHe 19030 ııa p o B a a o h h c t k b
22102 OTXOAbI 19028 napo(J)a3Hoe ocancAeHHe
11119 OTXO#bI npH llTIIİ(|)OBkT 23333 lla c K a j ib ( H a )
23440 OTHHCTKa /K lipa 18033 nacciiBiipoBamıe
9136 (K|).ıi()COBaııııajı ııO K p ı.ırm ı 19010 ııa c c ıiB iıp o B a ııııe
9136 oc|)JiıocoBaHHbiH M aT ep n ajı 19042 naCCHBHOCTb
6141 0(J)ceT 10035 ııaıcııiHpoBaıiHe
9340 ox.ıar/K;ıaH)ince peöpo 18142 narıma
8036 oxjıaac^eHHe 22128 naTpoHHan jıaTyHb

700
13056 naHJibHHK 23384 nepHO^HHecKHH
15189 nejuıeT 8150 nepHTeKTHHecKan peaKiuıa
9235 ueıı a 8149 nepHTeKTHHecKoe npenpameHHe
21034 neHeTpaHT 8151 nepHTeKTOH#
15114 neHOo6pa3yıomee eemecTeo 9300 nepJiHT
16085 neHOiuıacT 20151 nepJiHT
15113 neHoy^ajınıomHH peareHT 22172 nepMajuıOH
10027 nenepeHHan kobkü 11134 nepOBoe CBepjıo
20011 nepBHHHaa KOMnoHeHTa 8048 nepTypöauH»
8030 ııepBH'iııaa (J)ina 9240 necKOBan MejibHHua
8032 nepBHHHbie KpHCTajuibi 9266 necKO/ıyBHaH CTepaceHb
23050 nepBHHHblH B03^yx 9246 necKOMeTHaa (JıopMOBOHHaH Ma-
20024 nepBHHHbiH rpa<])HT m ıı Ha
23051 nepBHHHbiîi MeTajiJi (BB) 9239 necoK
8031 nepBHHHbiii TBep^biiı pacTBop 9397 necoK mı p kon a
2021 nepBHHHblH 3JieKTpOH 9247 necoHHbiîı oîkot
1105 nepBbiîi 3aKOH d>HKa 15122 necnaHHK
19064 nepeBO^Hoe hhcjio 9264 necnaHbiiı jiHTeHHbiiı CTepaceHb
10214 nepeB03Han pe3Ka 10219 neTJieBoiı npoKaTHbiîı CTaH
23004 neperopojjKa 3032 neTJiH THCTepe3Hca
8180 neperpeB 1029 neTJlH ^HCJIOKaUHH
8181 neperpeBaHHe 23147 nenb
12010 neperpeTbiö 9039 nenb Bbi ıep/KKiı
23184 nepe^ana TenjiOTbi 15184 nenb ^ jih oÖHcnra
8152 nepe^ejibHbiö nyryH 12131 nenb # jih OTîKHra
21130 nepe^KHraTb 9211 nenb HH^yKUHH KaHajibHoro
21130 nepencHraTb THna
15012 nepe^Kor 23382 nenb HenpepbiBHoro a c h c t e h h
23092 nepeMeHHbifi to k 12061 nenb THna m iK a n a
14015 nepeMeuiHBaHHe 16133 nHTMeHT
1112 nepeMemeHHe 7086 HH^HCHHT-npouecc
9244 nepeMemeHHe necKa 1080 II11Iv
8014 ııepeııacbiıneımbm 20152 miKpa.ı
1112 nepeHoc 10223 m ıjıaoopanibm ıp a ıib
8003 nepeoxjıa>K^eHHe 11123 ıııuibiıaa jıeHTa
9383 nepenjıaB njıaBumerocn 3JieK- 9016 nHneTKa AH^epca
Tpo^a 23185 nHpOJ!H3
8075 nepenjıaBJiHTb 17017 ııııpo jııuanm ı
23407 nepenjıeTeHHe 7011 nHpOMeTajuıyprHH
1194 nepenoji3aHHe 23026 nnpoMeTp
6009 nepecTapHBaHHe 2137 nnpOMeTp HHcJıpaKpacHoro H3Jiy-
23158 nepexo^ HeHHH
2151 nepexo/ı MoTTa 21125 nnpOMeTp nojiHoro H3JiyHeHHH
8088 nepexo/jHaa peuıeTKa 21059 nnpOMeTp c Hcne3aıomeH HHTbio
1109 nepexo/iHbiH MeTajuı 2054 nnpOMeTp conpoTHBJieHHH
22171 nepHKJia3 21008 nnpoMeTpnHecKHH KOHyc
9107 nepno^HHecKaa njıaBKa 23467 nnpOMeTpnfl
1102 nepHO^HHecKaH TaöJiHua 15144 nnpocnjiHKaT

701
9042 nHTaHHe 6267 nJiaCTHHHOCTb
9045 nHTaTejib 6041 ruıacTHHHOCTb npH Ha^pe3e
18148 nHTTHHr 12035 nJiaCTHHHOCTb
18117 flHTTHHrOBaH K0pp03HH 20161 njıacTHHHbiii rpa(|)HT
7106 njıaeaHMe 16119 njıacTMacca
9135 njıaeeHb 16164 njıacTMacca
9138 njıaBHTb 21095 njıaTHHO-po/iHeBaHTepMonapa
8075 njıaBKa 11090 njıauiKa
9274 njıaBKa bo B3BeıneıiHOM coctoh- 9098 njıeHa
hhh 23149 njıeHKa
15103 ıuıaBJieHHO-KBapueBbiH KnpnHH 15074 njiHTKa
13118 njıaBHiuHHCH 3JieKTpo^ 1088 njıocKaa peuıeTKa
11095 njıa3MeHHa-ixyraBan oöpaöoTKa 1090 njıocKaa aTOMHaa njıoTHOCTb
13093 njıa3MeHHO/lyroBaa pe3Ka 1087 njıocKaa rpynna
13092 njıa3MeHHO ^yroBaa CBapKa 6065 ıiJiocKan /je(|)opMauHfi
18123 njıa3MeHHO-^yraBoe HanbuıeHHe 10147 njıocKaa 3aroTOBKa
23337 njıa3 MenHO-^yroBOH neMb 15006 njıocKaa c(J)epa
18123 njıa3MeHHoe ııanbuıeHHe 2062 nJIOCKHH ÖHnOJIHpHblîi TpaH3HC-
2161 njıa3MOH rop
19001 ıijıaKMpoBaııııe cıuıaBOM 2004 IIJIOCKHHnOJieBOHTpaH3HCTOp
17012 njıaKHposaHHbie MeTajiJibi 10239 nJIOCKHHnpOBOA
22013 IIJiaKlipOBaHIIblİÎ 30JIOTOM 6064 njıocKoe Hanpa^KeHHe
17011 ruıaKHpoBKa 11137 IIJIOCKOe IUJIH(|)OBaHHe
12002 njıaMeHHaa noBepxHOCTHan 3a- 1212 njıocKOCTb raÖHTyca
KajiKa 1209 njıocKOCTb OTpaaceHHH
20007 njıaMeHHan 3MHCCHOHHaa cneK- 10009 njıocKOCTb pa3i>eMa
rpOCKOIIMH 11066 njıocKOCTb c/iBHra
19003 riJiaMeımoe naribuıeHHe 6257 njıocKOCTb cKOJia
7010 njıaıvıeHHoe pat|)HHHpoBaHHe 1137 IIJlOCKOCTb CKOJiaceHMH
Mejxu 1183 ıuıOTHaH ynaKOBKa
12003 IlJiaMeHHblM033KHI 23460 IIJIOTHOCTb
23009 IlJiaMH 21011 ıuıOTHOCTb b r p a / j y c a x E oıvıe

12073 IIJiaMB KapÖlOpH3aUMH 1031 IIJIOTHOCTb AHCJİOKaUHH

njıaHeyapHbiH cıvıecmejib 1184 nJİOTHOCTb nJIOTHOH ynaK O B K H

15078
10230 njıaHeTapnbiM cran 3003 njıoTH O C Tb noT O K a

ruıaHMMerpHHecKHH Meıo/ı 5010 IIJIOTHOCTb CKOpOCTH TenJlOBOTO

20208
noTOKa
9054 njıanKa
1086 IIJIOTHOCTb COCTOHHHH
9093 njıaıiKa
2003 IIJIOTHOCTb TOKa
22137 ruıacTMHa
14036 nJİOTHOCTb yTpHCKH
20196 njıacTM H H aibiH rpa(|)H T
2003 IIJIOTHOCTb 3JieKTpHHeCKOTOTOKa
7102 njıacT H H H arbiH KOHBCÎıep
2065 nJİOTHOCTb 3JieKTpHHeCKOTOTOKa
15205 n j ıa c ı n a n Ka ro p
Ci)
15205 njıacTH(|)HUHpyK)maH ^oöaBKa 10105 ruıyHacep
6143 njıacTHHecKaa /letJjopıvıauHfi 10137 njıyHacep (n p ecca)
6266 njıacTMHecKaa ^e(|)opMaunH 22060 ıuııoMÖaro
16104 njıacTMHecKan CBapKa 23173 H H eBM aTH H ecK H H n y j ib B e p n 3 a -
6266 njıacT H M ecK oe reneH H e rop
6225 ıuıacTHHiıocTb 23171 ımeBMOTHHecKHHTpaHcnopTep
702
21137 noeepoHHaH njıırra 23141 n<wbeMHoe npHcnocoÖJiemıe
1222 IIOBepXHOCTHaH ^H(|)<|)y3HH 9 073 IIO^BeMHblH BbIXO£
12153 noBepxHOCTHafl 3aKajiKa 23331 no^BeMHbiîı MexaHH3M
13123 noBepxHOCTHan oöpaöoTKa 8139 nO/l3BTeKTHHeCKHM
18155 noBepxHOCTHafl 3Heprnfl 8 143 nO/l3BTeKTOHAHbIH
18156 noBepxHOCTHo-aKTHBHoe semec- 1093 n03HTpOH
TBO no30JioneHHbiH
22 0 13
12060 IIOBepXHOCTHOe HH/jyKUHOHHOe 15019 noKa3aTejib 6a3HCHOCTH
ynpoHHeHHe
23039 noKa3aTejib ^eaTejibHOCTH
6 007 noBepxHOCTHoe KacaTejibHoe Ha-
18151 noKa3aTejib Koppo3nn
npjmeHne
2136 noKa3aTejib npejıOMJieHHH
18157 noBepxHOCTHoe Hanpa^KeHne
18120 noKa3aTejib cTeneHH khcjiothoc-
12065 noBepxHOCTüoe ynpoHHeHHe
th cpe/jbi
12153 noBepxHOCTHoe ynpoHHemıe
6111 noKa3aTejib ynpoHHeHHe HaTHace-
12078 nOBepXHOCTHbie MHKpOTpemHHbl
ıı mı
12 2 0 noBepxHOCTHbie He/jocTaTKH
11120 noKa3aTejib ıujın(|)yeMOCTH
9 028 noBepxHOCTb ^ejıemm
19111 ııokpoBiıaa )Ma ıı»
2 1 0 65 noBepxHOCTb pa3pyuıeHHB
19080 noKpbiTHe
1153 noBpe^eHHe
19119 noKpbiTHe jıaTyHbio
6 240 noBTopHoe HcnbiTaHHe H3rn6a
19029 noKpbiTHe MeTOAOM ııcııapeıımı
6 265 nosTopHbie Hanpa^KeHHH
1 9 039 noKpbiTHe MeTo^OM norpy^KeHHB
9091 ııoBbimeuııe noKpoBa
19122 noKpbiTHe, HaHOCHMoe cTpyn-
4022 norjıOTHTejibHaa cnocoÖHOCTb
HblM OÖJİHBOM
19134 norjıomeHHe
13062 nOKpblTblH 3JieKTpo^
9083 norpymıOM ımpoıvıeTp
9051 ııo.ıaa OTJiHBKa
6222 IIOAaTJIHBblH
60 9 5 nojıe Hanpa^KenMH
23 1 72 notana B03/jyxa
20 0 5 nojıesan 3mhcchh
16137 no/jBecKa
70 5 0 nojıesoiı ıunaT
2099 nO^BH^KHOCTb
11106 noji3ynaH ııuııi(|)OBaıımı
2044 nO^BH>KHOCTb ^bipOK
62 2 9 noji3ynecTb
2071 nO^BH^KHOCTb /JbipOK
nO^BHHCHOCTb nOBepXHOCTH 21121 noji3yHecTb no rpaHnuaM 3epeH
10245
ıııaııiKiı 16105 nojınaKpnjıOHHTpnjı
2044 nO^BH>KHOCTb 3JieKTpOHOB 16097 nojmaMH^
2071 nOABMÎKHOCTb 3JieKTpOHOB 1 6 106 nojınaMH^
13101 noABO^HbiH ra30BOİî pe3aK 16130 nOJlHBHHHJlXJIOpHA
9021 no^KJia^Ka 16110 nojıneTepnMHA
12064 no^KopKa 16115 nojiHH3onpeH
2 164 no^JioîKKa 16116 nojiH K ap öoH aT

8 004 no^jıo>KKa 80 4 9 nOJIMKpHCTaJlJIHHeCKHH

9 234 ÜO^MOCTH 16119 nojiHMep
6 005 no^Hanpa>KeHHeM 16089 nojiHMepH3auHn b oöteM e
9 292 no^orpeBaTejib 16030 nojiHMepM3anMH b pacTBope
18154 IIO^I10BepXHOCTHaH Koppo3nn 16078 nojiHMepn3auHH cycneH3nn
10004 no/jpe3 16119 nojiHMepHbin MaTepnajı
23011 nO^CTpOHHblH 16124 nojiHMeTHJiMeTaKpnjıaT
22116 nOAUIHnHHKOBblH MeTaJlJl 2 3 0 83 nOJTHMOp4)H3M
10164 noauiTaMnoBan njıırra 15204 nojiH M opcjjH afl n p e s p a m e H n a
23331 no^eMHHK 16125 nOJlHOKCHMeTHJieH

703
16108 nojiM opraH O C H JiO K caH 18034 n o jıa p H 3 a u H H COnpOTHBJieHHH

16126 n o j iH n p o ım j ıe H 4 013 IIOJIHpM3yiOLIJHH (|)H JlbTp

19059 n o j m p o B a H iıe meTKOM 1122 ııo ı a p ı ı a a cB H 3b

19086 n o j ın p o B K a 2 3 3 49 n o M e c T b H , n j ıo ıu a ^ K a

2 0 150 n o jiH p o B K a 9081 ııo ım /h c ım e

16127 nOJİHCTHpOJİ 2 3 2 38 IIOHBTHe, K O H u en u H B

16128 n o jiH cy jib (|)O H 11135 n o n e p e H H a n oÖTOHKa
16129 n o jiH T eT p a (|)T o p 3 T H J ieH 10028 nonepeM H an npoK aT K a
16114 n o jıw (|)e H H jıe H c y j ib (|) n /ı 6 249 n o n e p e m ı o e H c n b iT a H H e
16117 n o jiM X J io p n p e n 2 3 0 18 ııo n e p e H H o e c e n e ı m e
16118 nOJlHXJIOpTpH-(J)TOp3THJieH 1110 n o n e p e n H o e cK O Jib^K eım e
16111 nOJlH3THJieH 6152 nonepeM H oe c y ^ e m ıe
21124 n o jiH a n n o T e p a n p w r u ıa e K e 10029 n o n e p e H H O -p o jiH K O B b iiı CTaHOK
8166 n o jiH a H CM eııiM BaeM OCTb 10074 ııo ııe p e H H b iiı
12127 n o jiH a n T B e p ^ o c i b 23216 n o n e p e H H b iiı k jih h

7099 nOJIHblM OÖ^KHI 91 5 8 ııo n e p e H H b iM u iT p e K

12128 IIOJlHblİf OTVKHI 9163 nopa
2 2 036 n ojıO B M H H aT biiî H v r y ıı 14012 nopa
9154 IIOJİOBHHK 81 4 8 n o p H C T a a (|)a 3 a
1010 ııo jıo ^ K H T e jib iıa a creneH b okhc- 9163 IIOpHCTOCIb
JieHHB 60 8 5 ııo p o r
22192 n o jıo c a 14039 n o p o ııiK O B a n M e T a ju ıy p r H H e c K a a
2 0 140 n o jıo c a H eeM aH a KOBKa
2117 n o j ı o c a ııp o B o ;ııııv ıo c T H 14040 ııo p o u iK O B a a ı v ıe T a j u ıy p m n
20109 n o jıo c H a T a n c ı p y K i y p a 14042 n o p o u iK O B o e n 3 r o T O B J ie ım e
10142 n o j ıo c b i 13110 ııo p o u iK O B o e p e 3 a H w e
6157 ııo j ı o c b i c j jB iır a 2 0 1 84 IIOpOUIKOBblH MeTO^
6149 nOJİOCbl CKOJlbVKeHMH 14037 n o p o ıu o K
10012 IlOJİOCbl CKOJIb>KeHHH 90 2 7 n o p o m o K zıejıeHM H
11123 IIOJIOTHO IIMJIbl 10105 ıı o p m e H b
23453 IIOJiy^KH3Hb 15145 H O p im ieB iU I 3KCTpy3HH
8185 n o jıy K o r e p e H T H b iH MH ie p (|)e H C 2 3 2 89 IIO pa^O K BCJlMHMHbl
9380 n o jıy ııe ııp e p b iB iıo e jih rb e 1140 n o p n /ıo K K op O T K oro A w a n a 3 0 H a
2202 n o jıy n p o B O /iH H K 10187 n o c a /iK a c HaTHiOM
4028 ııojıyııp oB O A H H K O B b iH J ia 3 e p 13060 T io c jıe /ıO B a T e jib H a a c s a p K a
2085 IIOJiyiipOBO/IHHKOBblM CTaÖMJIH- 13119 ııo cjıe ^ O B a T ejib H O C T b H a p a m H B a -
T pOII ıı m ı
2 3 454 n o j ıy n p o ip a H H b iiî 1078 ııo c jıe /ıO B a T ejib H O C T b ynaK O BK H
2 2 207 n o jıy c n o K O H H a a c r a j i b (aTOMOB)
15124 n o jıy c y x o e ııp e c c o B a ım e 12008 ııo c j ıe ^ O B a r e j ib H b iiı MeTO/ı B b i-
10236 ııo jıy c|)M H H iııep pe3KM
9379 n o jıy u e H T p o ö e v K H o e jiM T be 12121 ııo c jıe 3 a K a jıO H H o e c r a p e ı m e
3 039 n o jııo c 2023 n o c r o H H H a H B o jib U M a H a
1075 ı ı o j ııo c H a a ( |) n r y p a 21 4 6 ııo c r o H H H a H J lo p a m ja
20110 n o j ııo c H a a (|)m v p a 2 125 n o c T o a n H a a CBH3b ^ h i io j ih
4012 II OJIHpil3aTOp 91 9 6 ııo c r o H H H a sı (Jıopıvıa
20111 IIOJlRpM3aUMOIIIIblİl MHKpOCKOII 1130 nocT O H H H b ie p e ıu e T K H
2144 IIOJIHpH3aHHfl 18026 n o c a r a T e jib C T B O

704
9353 noTemıe 2135 npejıOMJieHHe
1177 noTeHunajı 23119 npeoöJia/jaıomHH
18132 noTeHUHajı HopMajibHoro 3Jieıc- 8065 npeoöpa30BaHHe
Tpo^a 2059 npeo6pa30BaTejib
18023 noTeHUHajı pa3Ji(WKeHHH 23416 npeoöpa30BaTejib
1178 noTemjHajibHaH 3HeprnH 2017 npeo6pa30BaTejib /jaBJieHnn
8154 noTeHUHajibHbiH öapbep 17034 npenpern
18126 noTeHUHOMeTp 12076 ııpepMBiıcıaa iaKa.iKa
2030 noTepn /jnnojın 9226 npepbiBHCTaa 3ajınBKa
13107 noTeıoman ııaîiKa 6227 ııpephiBiıcıaa TeKynecTb
3001 IIOTOK 12126 npepbiBHCToe oca^ eH H e
13002 ıroıo'iııaa ııaîiKa 12077 npepbiBHCToe CTapeHHe
23352 noTpeÖJineMbiîı 10174 npecc
23352 noTpeÖJiaeMbm MaTepnajı 10150 npecc HacmıibHbiH
2171 npaeHJia Bbiöopa 10007 npeCC C HO^KHblM npHBO^OM
8085 npaiiM.ıa c|)a3 rnööca 10058 npecc C HeTbipbMH TOHKaMH
8108 npaBHJio pbinara 10232 npecc Tpoimoro ^encTBnn
17018 npaBiı.ıo CMecefi
10078 npecc-Bajı
8085 ııpaBiı.ıo 4>a3
12106 npeccoBaHHan njiOTHOCTb
7022 npaBHJio MBopHHOBa
10176 npeccoBan noKOBKa
1116 ııpaBiuibi K>M-Po3epH
14003 npeccoBKa H3 CMecn nopouiKOB
23161 ııpaBKa b pacıa^KHOH npaBHjib-
14028 npeccyeMOCTb
hoh Mammıe
16002 npecc-(J)opMa OTKpbiToro rana
10156 ııpaBKa B pOJ!HKOBbIX npaBHJlb-
Hbix Maıııııııa\ 6046 ııpııoop ,hjih onpe^ejıeHnn TBep-
AOCth uapanaHneM
11059 ııpaBsııuee ycTponcTBO
10209 npe/jBapHTejibHaH 3aroTOBKa 7009 lipilBIIBKa
9294 npe^BapHTejibHaa noKpbiTnn 16016 ııpıiBinoM conojınMep
12051 npeABapHTejibHan TepMHHecKan 21071 npnro^HOCTb ^jih ncnojib30Ba-
oöpaöoTKa HHH
10162 npe/iBapHTejibHoe npeccoBaHne 19055 npn^aHne ÖJiecKa
14024 npe^BapHTejibHoe cneKamıe 11094 npn/jaHne (JjopMbi
10211 npe/^BapHTejibHbiH (HepHOBon) 21053 npneMJieMOCTb
pyHeîı 21122 npneMHbie CTaH/ıapTbi
12101 npe^BapHTejibHbiiı HarpeB 6140 npneMOHHan ncnbiTaHnn
21043 npe^ejı ^onycKa 21138 ııpınııaKiı noBepxHOCTHon oöpa-
6196 npe^ejı nponopunoHajibHOCTH ÖOTKH
6035 npe^ejı npoHHOCTH Ha pa3pbiB 13083 npnjınnaeMOCTb
6016 npe^ejı npoHHOCTH npH OKaTnn 18018 npnjıo^KeHHoe HanpnaceHne
6083 npe/ıejı ynpyrocTH 21090 npnMep
6175 npe/jejı ycTajıocTH 2132 npnMecHbin nojıynpoBO^HHK
6271 npe/jejı ycrajıocTH 2153 npHMecHbin nojıynpOBO/jHHK
6275 npe^ejı ycTajıocTH n-Tnna
23097 npe/jejı npoHHOCTH 2165 npnıvıecHbin nojıynpoBO/jHHK
8165 npe/jejibi npeoöpa30BaHHH npH p-Tnna
oxjıa>K,neHHH 8120 npnMecb
23405 npeAnoHHTaeMbiiı 23225 npnMecb, /joöaBKa
20182 npe^noHTHTejibHaH opneHTaımH 1208 npHMHTHBHan nnenKa
17029 npeKypcop 1191 llpuIIİtliII HCKJlIOHeHHH

7 05
1176 npHHUHn HCKjııOHenHfi IlayjiH 23021 IipOMeacyTOK
1039 npııııuıııı Heonpe^ejıeHHOCTM 9018 npoMeacyTOHHaH nacTb
1039 ııpııııliilıı Heoııpe/ıejıeHHOCTH T e u - 20013 npoMeacyTOHHoe coe^HHeHHe
3eHÖepra 8007 npoMeacyTOHHbie coc^hhchhh
1098 ııpmmmıı»ı Ay(J)6ay 1006 npoıvıevKyTOHHbiH
11092 npnnycK 1007 IipOMOKyTOHHblH ^erJreKT
11053 npHnycK Ha oöpaöorKy 12006 npOMOKyTOHHblH OT^KHr
9208 npHnycK Ha (JjopMOBKy 7082 11pOMOKyTOHHblH npO^yKT
10006 npnpaöoTOHHbiH h3hoc 8008 IipOMe^KyTOHHblH TBep^blİf pac-
22059 ııpHpo,uibiıi r a j TBOp
9099 ııpııpo ım.ıiı ııecoK 22181 npoMbiıujıeHHbiiı ajiMa3
9385 npHpo/iHbiH ııecoK 2210 IipOHHUaeMOCTb
13030 npHca^OMHbitt Merajuı 3031 npoHHuaeMOCTb
13074 IlpHCa^OHIIblH IipyTOK 9152 npoıiHuaeMOCTb
13111 npHXBaTOHiıaH csapKa 22178 ııpoııaıı
9191 HpOÖHBaTb OÖOJİOHKy 15149 IipOHHJIHT
20042 HpOÖHT-aHaJIHİ 22140 IipOHHTaHHblH KOKC
21024 npOÖHHK 12098 nponopuHOHajibHbiH peryjiHTop
2050 npOÖOH ^H3JieKipHKa 2093 ııponycKaHHe
6002 IlpOBepOHHbie HaiIpH^KCHHH 9133 npocaHHBaHHe
6197 npcmepoHHbie Hanp*mcHHH 10218 npocBer
9311 npOBHcaTb 20070 IipOCBeHHBaiOmHH 3JieKTpOHHbIH
23401 npOBO/ü MHKpocKon, T 3 M
2119 npOBO^HMOCTb 15064 ııpoceB
5018 npOBO/IHMOCTb 1198 npocTpaHCTBeHHan rpynna
2118 HpOBO/JHHK 11 2 7 npocTpancTBeHiıaH peıueTKa
19057 Hpouıa^KHBaHHe 1199 npocrpaHCTBeHHbie peuıeTKH
1 1 1 29 npo/ıojibHO-CTporajibHbiH cra- 23427 IipOCl paHCTBeHHblH
HOK 2208 IIpOCTpaHCTBeHHblH 3apH/^
9029 npozjynaTb a30iOM 23426 npOCTpaHCTBO
20094 IlpOeKHHOHHblîf MHKpOCKOII 15125 npocyuiHBaHHe
9113 npOH3BOAMTeJlbHOCTb OTJİHBKH 10037 npoTaHHBaHHe
19025 npOH3BOAHib (|)HHHHinyıo oöpa- 18102 npoTeKTopHan 3amMTa
ÖOTKy 23223 npOTHB
12110 npOKajiHBaeMOC i b 9355 npoTHBonojıo^KHaH 3aKajiKa
10248 ııpOKajibiBaHHe 6233 npoTHBonojıo>KHoe ııaııpH/KeıiHH
10086 npoKaTKa 23414 IipOTHBOnblJieBOH (|)HJlbTp
10089 npOKaTKa KOJieu 1179 npOTOH
14038 npoKaTKa nopoiHKa 23201 IipOTOTHIl
10088 npOKaTHaa OKajıııııa 23447 npo(|)HJib
10083 npoKaTHbiH cran 23257 npo(j)HJiaKTHKa
10079 npOKai HbiH craH 10157 npo(|)HJiHpoBKa Meıajuıa
16003 npOKaTHbiîî cTan orKpbnoro 10077 npoxo,a
THna 23212 npoxoaHaa nenb
10181 npOKarıibiH craH Cen/pHMHpa 23381 npouecc
23019 npoKJia^Ka 7002 npouecc «BepXHHH H HH'VKHHH
9088 npOKOJiKa co crepacueM rpaHHua»
1005 npOMeacyıoK 11004 npouecc aöpa3HBHOH oöpaöoTKH

706
9017 npouecc A htmokû 23415 nyjibBepH3npoBaTb
7019 npouecc Eerrca 16142 nyjibKa
9369 npouecc BAP (BaKyyMHO- 8012 nycTan nopoua
uyroBon nepenjıas) 16034 nynoK
18143 npouecc ropeHHH 17015 nynoK bojiokoh
7069 npouecc Kpojuıa 17024 nynoK bojiokoh
9062 npouecc KpOHHHra 22201 nyuıeHHan 6poH3a
10149 npouecc MaHHecMaHa 22162 nbuıeBHUHbin yrojib
7084 npouecc IlapKeca 23414 nbuıeyjıOBHTejib
7085 npouecc riaTTHHCOHa 2160 nbe3oejıeKTpnHecKHH
12122 npouecc cyjib(|)OHHTpnpoBaHHH 2159 nbe303JieKTpnK
7055 npouecc XaHcrnpra 2160 nbe303JieKTpnHeCKHH 3(^4>eKT
7054 npouecc Xojuıa 13075 nHTa CBapHoro coeuHHeHHH
9162 npouecc nepe3 nopncTyıo npoÖKy 19100 nHTHO
9172 npoHHOCTb (MaTepnajıa) b 2121 paöoTa Bbixoua
B03/iyUIHO-CyXOM COCTOHHHH 20027 paöonee paccTOHHne
9252 npOHHOCTb B CyXOM COCTOHHHH 8059 paBHOBecne
9381 npoHHOCTb BCbipyK) 23404 pasHOBecne
16049 npoHHOCTb Ha H3TH6 1073 paBHOBecHoe paccTOHHne ( m o k -
6011 npoHHOCTb Ha pa3pbIB aTOMHoe)
6043 npoHHOCTb Ha pa3pbiB Haupe3aH- 8079 paBHOOCHbin
hoto oöpa3ua 6251 paunajibHbie 6opo3UKH
6037 npoHHOCTb npn Haupe3e 1118 pa uiaıuioııııaH 3HeprnH
9203 npoHHOCTb (JjopMnpoBOHHoro nec- 21050 paunaunoHHoe noBpeacueHne
Ka 23193 paunaunoHHbin nnpoMeTp
20001 npOHBJinıomee ycTponcTBO 4009 pauıanm ı
23463 npyT 18099 paunKajı
22051 npyTKOBan 3aroTOBKa 21046 paUHOaKTHBHblH
13028 npHMan CBapKa 21047 paunoaKTHBHbin 3JieıvıeHT
10066 npHMan 3KCTpy3nn 21097 paunorpacJ)HH
10066 npHMoe BbiuaBjınBaHne 21049 paunoH30Ton
20046 npHMoe ocnemeHne 21048 paUHOH30TOnHbIH 3JieMeHT
12032 npHMoe nouaBJieHne 1045 paunyc Eopa
2061 npHMoe CMemeHne 2130 pa3ÖaBJieHne
15063 npHMon Knpnnn 23362 pa36aBJieHne
1095 npHMOJiHHenHbie 0Ö03HaHeHne 23361 pa36aBJieHHbin pacTBOp
8182 nceBuoÖHHapHaH cncTeMa 23360 pa3ÖaBjiHTb
22204 nceBuoBeKTop 13098 pa36pbi3rnBaHne
23005 nceBuoo>KHHceHHbin cjioh 15181 pa3ÖyxaHne
15206 nceBuonjıacTMaccoBan hchukoctb 11012 pa3BepTKa
23338 nya3 11099 pa3sepTKa
10247 nyaHCOH 11100 pa3BepTbmaHne
23215 ny3bipeK 10080 pa3Bm an 3aroTOBKa
21052 ny3bipb 7012 pa3uejıeHne <J)JiOTaunen
16072 ny3bipbKOBoe (J)opMnpoBaHne 16155 pa3uyBHoe (JjopMOBaHHe
16031 nyjiTpy3HH 23360 pa3>KH>KaTb
23340 nyjibBepn3aTop 23340 pai/Kii/Keııne
7101 nyjibBepn3auHH 6025 pa3JiaraTb

7 07
9102 pa3JiHBKa 6114 pacnpocTpaHeHHe xpynKOH Tpe-
8106 pa3JiHBKa MeTa/iJia IHHHbl
9069 pa3JlHBOHHblîl KOBI1I 6223 pacnpocTpaHeHHH) bh3koh Tpe-
6013 pa3JiOHceHHoe KacarejibHoe Ha- mmııa
npaaceHHe 13098 pacıibuıeHHe
21014 pa3Mep 23339 pacribuıeHHe
23057 pa3Mep 14006 pacnbiJieHHe ıiJiaiiHimiMCH 3jıeK-
21117 pa3Mep 3epHa TpO^OM
15066 pa3Mep OTBepcTHM (cn ra) 14009 pacnbiJieHHe cnjıasa
20086 pa3Mep nHTHa 23340 pacnbuiHTeJib
15067 pa3Mep HneeK cma 15151 pacnbuiHTejibHaH cyuiKa
9303 pa3\ıeLunBaııne b Kosıue 23348 paccenBaHHe
6264 pa3MemeHHe 1180 paccenBaHne ceneHHH
20073 pa3MeıueHHe 19127 pacceHBaıoıuan cnocoÖHOCTb
1027 pa3MHO>KeHHe UHCJİOKaUHH 20090 pacceHHHH 3JieKTpoHa b ııaııpaii-
10238 pa3pe3 y3KHMH nojıocaMM jıeHHH pacııpocı paHeıiHH
20019 pa3peıuaıomaB cnocoÖHOCTb 10121 paccjıoeHHe
20034 pa3peuıeHHe 15116 paccıeKJiOBbiBaııııe
9161 pa3pyuıaeMOCTb 9044 paCCTOHHHH nHTaTeJlH
6170 pa3pyıuaH)uıaH Harpy3Ka 9138 pacTanjiHBaTb
21064 pa3pymaıoıuee HanpnaceHHe 8053 pac rBopeHHoe BeıpecTBO
10133 pa3pyıueHHe 20033 pacTBopeHHbiiı ynepou
21063 pa3pyuıeHHe 11015 pacTBopHMoe Macjıo
21065 pa3pyuıeHMe 8054 paCTBOpHMOCTb
23458 pa3pyuıeHHe 8115 paCTBOpHMOCTb b TBepuoîı (J)a3e
6145 pa3pyuıeHHH CMeıuaııııoro bitui 8050 paCTBOpHTeJlb
19136 pa3pbiB b ııoK|)i>mm 8051 pacTBopnıomee BemecTBO
23056 paıpnjl 19128 pacıeKarb
6261 pa3ynpoHHmomee cıapeHne 11018 pacTOHKa
20020 pa3be^HHeHHaa 3bi eKTHKa 11019 paCTOHHblîl CTaHOK
9296 pa3beMHan Mouejib 13118 pacxoAyeMbin 3JieKTpou
9074 pa3beMHaa onoKa 6256 pacıuenjıeHHe
6134 paKOBHCTblH H3JIOM 9370 pa(J)HHiıpoBaHHe b BaKyyMe
9285 pacKHCJiemıe 18015 peareHT
7060 paCKMCJlHTeJIb 18135 pearem
8135 paCKHCJİHTeJlb 18137 peaKTHBHOCTb
9285 pack’iıcjiHiejibiibiiı 9352 peaKTop
11062 pacnHJiOBKa 16121 peaKUHH ııo iHMcpınaumi
9134 pacnjıas 16148 peaKHHOHHoe HHaceKnııOHHoe
12075 pacnjıaBJieıiHbiîf (|)OpM()BaillIC
18028 pacnjıaBJiHTb 1017 peaKUHH
6264 pacnpe^ejıeHHe 18136 peaKUHH
2089 pacnpe^ejıeHHe <I>epMH 18112 peaKUHH OKHCJieHHH
23167 pacnpe^ejiHTejibHan KopoÖKa 13041 peaKUHH CBH3H
16067 pacnpocTpaHeHHe 18079 peaKUHH coKpaıueHHH
1051 pacnpocTpaHeHHe Bakancım 10100 peBepcHBHbiH uyocTaH
1188 pacnpocTpaHeHHe ıpamıma 3ep- 9293 pereHepaTHBHan nenb
Ha 9121 pereHepaTop

708
10008 peryjıapyeMaa no/yıoacKa 20080 po3eTKOo6pa3Hbiıı rpac[)HT
8058 peryjiHpyeıvıoe 3aTBep/jeBaıme 10153 pOJİHK
18125 peryjıaTop Hanpaacemıa 23048 poJiHKoeaa o ııo p a
3060 pe#KO-3eMejibHbie Marmmibie 13052 pojiH K o e aa c s a p K a
cnjıasbi 10154 pOJlHKOBaH 3KCTpy3HH
22151 peflK03eMejibHbie 3jıeMeHTbi 23281 pOJIHKOBblll KOHBeÜep
6045 peeHHbiiı MapTeHCHT 23048 pOJlHKOBblH IIO IIIim iH H K
23395 pC/KIİM 23345 pOJIHKOBblM IIO UNHIIHHK*
11068 peacymaa KpoMKa 23288 poJibraHr, ctoji npoKaTHoro CTa-
11070 peacymHİı HHCTpyMeHT ııa
16146 pciiıııa cTHponjıacT-öyTa^aeHa 8038 pOCT
23148 pe3ncTHBHbie 3jıeMeHTbi nena 12130 pocT iepııa
23108 pe3HCTOp 10038 poramıoııııaH ıııöka, pa uıajibiıo-
16134 pe30Ji BbiTHacHaa (jjopvıOBka
20034 pe30JiıouHa 10056 poıaıuıOHHaa kobkb
11090 pe3böoHape3Haa ıı.ıaııiKa 10224 poTauüOHHoe oöacaTHe
7041 peKajıecueHuaa 10222 poTopHan ApoÖHJiKa
9215 peıcapöıopıoaTop 7040 poTopHaa /jpoÖHJiKa, Bpamaıo-
ııjaaca ^poömiKa
9213 pebapoıopmamiH
15042 pyyTHaa nopo3HMeTpHH
12150 peKpHCTaJİJlH3aUHOHHbIH OTTKUr
19031 piyTHblH paCTBOp
12148 peKpHCTajiJiH3auHa
7051 py/ıa
9178 peKynepaTop
9349 pyKOHTKa
16060 pejıaKcauaa ııaııpaavcııııiî
16051 pyH H an pacKJia#Ka
13060 pejibe(l)iıaa caapKa
20081 pyHbeBOİı y3op
20190 peHTreHOBaa c|)jıyopecueHUHa
19020 p bioııa a a e ıu y a
20191 peHTreHOBCKaa (|)oto3mhcchoh-
18048 paa 3JieKTpo^BH>KymHx chji (pa#
Haa cneKTpocKonaa
3m
20192 peHTreHOBCKae jıyna
23208 caaca
20192 peHTreHOBCKoe n3JiyHemıe
1174 caMO/iH(j)(J)y3Ha
23192 peHTreHOCKonaa
22096 caM03aKajiHBaıomaaca CTajib
9299 peoKacTHHr
9173 caMOOTBepac/jaıomee CBa3yıomee
15002 peojıorHHecKHe cBOHCTBa BeıpecTBo
23003 peojıoma 3034 caMonpoH3BOJibHaa HaıvıarHH-
2054 peonapoMeTp HeHHOCTb
2166 peocTaT 7037 caM opo^H biiı MeTajiJi
20062 penjiHKa 23051 caMopo u ib iîî MeTajiJi (C 1 1 IA )
15203 peuapKyjıauHa 7078 caMopo^OK
6172 peıueHHe KpHTHnecKHx ııaııpa- 9225 caM O TBep^eıom aa necoHHaa ot-
/Keııniî coşara J lH B K a
1127 peuıeTKa 22193 CaMlUHT
1053 pemeTKa Bpaaaca 10136 camı
1199 peuıeTKa hpaiîe 15015 caHHTapHO-TexHHHecKHe H3#e-
9193 peıueTOHHaa CTeneHb jın a
1129 peuıeTOHHaa TenjıoeMKOCTb 23030 cöopıca
23302 pacK noTpeÖHTejıa 23067 cöopoHHaa e/iHHHua
19124 po^upoBaHue 13076 cBapaBaeMOCTb
9052 pOHCKOBblH J1HTHHK 13067 CBapna
20079 p03eTK00Öpa3HbIH 13063 C BapKa b 3am H TH oa aTM0cc|)epe

7 09
13064 ceapKa b yrjıeKHCJiOM ra3e 1037 CBH3aHHaH 3MHCCHH
13090 CBapKa B3pbIBOM 20025 CBînamibiH yrjıepo/ı
13081 CBapKa jıa3epnbiM jivhom 9338 CBH3Ka X0J10/JH0r0 OTBepHC^eHHH
13026 CBapKa oöpaTHbiM ciiocoöom 9255 cBH3yıomee BemecTBo
13044 CBapKa njıaBJieHHervı 9260 CBH3yıoıuee BemecTBo j\ jih CTep^K-
13096 CBapKa c npnnoeM ııeiı
13029 CBapKa COnpOTHBJieHHCM 9307 CBH3yH)IUHH nJiaCTHK
13103 CBapKa TpeHHeıvı 18081 CBH3biBaıoıuee hoh MeTajuıa b xe-
13027 CBapKa IHBOM JiaTHblH KOMnJieKC
13091 CBapKa umHJibKaıviM 1033 CBH3b
13070 CBapHan TOHKa 1204 CBH3b BaH-Aep-Bajibca
13069 CBapHOÎl BaJIMK 6068 crHÖaHHe
13112 CBapoHHası ropejiKa 6069 crHÖanMe
13072 CBapoHHbie Haııpa^KeHHB 6155 c jiB u r
11021 CBepjıeHHe 10111 c/iBMi uiTaMna
11005 CBepJIHJlbHblH naTpOH 6156 C/JBHTOBaH HaTîDKeHHH
11019 CBepJIHJlbHblH CTaHOK 9329 CAHpaHHC
11082 CBepJIHJlbHblH CTaHOK 9332 C/3HpOHHaH MaiUHHa
11083 CBepjıo 13007 c/ıyBaHMe jıy m
10115 csepTKa nam km 3027 CerHCT03JieKTpHHeCKMH MaTepH-
21105 CBepx3ByKOBaa BOJiHa ajı
21106 CBepx3ByKOBan onncTKa 18016 cerperar
23358 CBepX3ByKOBOH 8017 cerperauHH
6226 CBepXIlJiaCTHHHOCTb 6165 ceKymHİı MO^yjib
2176 CBepxnpOBO/lHMOCTb 7012 cejıeKTHBHan (H3ÖHpaTejibHaH)
2103 ener (|)J10TaHHH
20148 CBeTJioe nojıe 12017 cejıeKTHBHası 3aKajiKa
20149 CBeTJionojibHoe H3oöpa>KeHHe 14020 cejıeKTHBHoe jıa3epHoe cneKaHHe
22034 CBeTJIblH aHTH(j)pHKUHOHHbIH 18138 cejıeKTHBiıoe oKHCJieHHe
cıuıaB 21026 CeHCH6HJlM3aHMH
12105 CBCTJIblH OT^KMI 22134 cepa
2105 CBeıoBoe ocjıaÖJieıiMe 17013 cep/jueBHHa jıpeBecıııibi
2109 CBeTO/iHo;3 9394 cepeöpMCTbiM HyuiKOBbiîı nyryH
22133 CBHHeH 22169 cepeöpo 900 npoöbi
19078 CBHHUOBO-OJIOBHHHbljf CIIJiaB 22188 cepeöpo 925 npoöbi
11112 CBo6oAHan MexaHHHecKaH o6pa- 19066 cepeöpaHoe noKpbiTHe
ÖOTKa 20039 cepHH BOJİH
23320 CBOÖo^Haa noca^Ka 20112 cepHbiîı OTnenaTOK
8157 CBOÖo^Haa 3HeprHH 22121 cepbiiı jiHTeiiHbiiı nyryH
18055 CBOÖo^Han 3Hepi HH uk i Miiamnı 20004 ceTeBan CTpyKTypa
8092 CBOÖO/IHaH 3HCpr HH FeJIbMTOJIb- 16004 ceTeBbie nojiHMepbi
ua 1111 ceneHHe B3aHMO^eiıCTBHH
8090 CBOöo^Haa 3Hepi HH rw66ca 10024 OKaTan (|)op\ıoiîka
1069 CBOÖO^Hbie 3JieKTpOHbI 6015 OKaTHe
16139 CBOÖOAHblH pa^HKaJI 18143 OKHraHHe
20160 CBOÖo^Hbiiı yrjıepo# 6214 OKHMaeMOCTb
20159 CBOÖO/IHblH (|)eppHT 15161 CHaJIOH
23245 CBOHCTBeHHblH 20163 CMTMa-(J)a3a

710
23209 CHmajı 6211 cK Jiep ocK on
23008 cnrHajı TpeeorH 1136 cKOJibaceHHH
6062 CH/JHHaH ^HCJIOKaUHH 23240 cKOJib3Hmaa noca/jKa
1036 CHJia CBH3H 1056 CKOJlb3HU|HH BCKTOp
1195 CHJia cuenjıeHHH 12053 c K o p o c T H a n 3a K a jiK a
15163 cmiHKaT 6107 cKopocTb HaTHaceHHH
15038 cmiHKaT ııaıpm ı 18110 CKOpOCTb OKHCJieHHH
15001 CHjiHKaT c octpobkoboh CTpyKTy- 14001 CKopocTb noTO Ka
pı>ı 9137 C K opocT b pacnjıaBJieHHH
22106 CHJIHUHA KajIbUHH 11067 C K opocT b p c ia ıım ı
9256 CHJibHbiiı necoK 5009 C K o p o c T b T e n j ıo B o r o noT O K a
2012 chmboji aTOMa 6110 C K opocT b ynpoH H eH ne H aT nace-
23032 CHMMeTpHHeCKHİi HHH
23032 CHMMeTpHHHblH 8091 c K p b iT a a T en jiO T a
17002 C H M M eT p H H H b lH J ia M H H a T 8073 CKpbiTaa TenjiOTa njıaBJieHHH
23031 CHM M eTpHH 9396 cjıaöbiH necoK
16149 CHH/^HOTaKTHHeCKHH CTepeOH30- 20203 cjıe^bi 3ameMJieHHH
Mep 7075 cjihb MeTajuıa
6178 CHHeJİOMKOCTb 22044 cjihtok
19102 cHHeHHe 6029 cjıoacHbie HanpsmeHHH
23204 CHHepreTHnecKHH 17035 cjıoHCTaa CTpyKTypa
23203 CHHeprH3M 17021 cjlOHCTbie KOMno3HUHOHHbie Ma-
16068 cHHeprncTHHecKHe cnjıaBbi Tepnajibi
23202 CHHeprHH 23389 cjioh
12091 CHHHH OT^KHT 9231 cjioh KOKca
18022 CHHTe3HpoBaTb 9157 cjıynaiiHbie JiernpyıomHe 3Jie-
8163 CHHTeTHHecKan peaıajHH MeHTbl
23049 CHHTeTHHeCKHH 23133 cjıynaiiHbiiı 3jıeMeHT
16022 CHHTeTHHeCKHH KaynyK 22148 c j iio /ıa

9376 CHHTeTHHeCKHH necoK 22148 cjııo^ H C T b iH c j ıa H e u

22206 CHHTeTHHeCKHH nyryH 10147 cjihö

22206 CHHTeTHHeCKHH nyryH b nyuiKax 23442 CMa 3Ka

23140 CHHXpOHH3HpOBaTb 9267 CMa 3K a ^ jih CTepacHH

23117 CHCTeMa 11069 cMa30HHO-oxjıavK^aH)maH >kh/t

23122 chto KOCTb
15065 chtoboh aııa.ıın 23441 c M a 3b iB a H H e

9015 CH^OHHaa pa3JiHBKa 23366 c M a 3b is a H H e r p a H H U b i

4007 CHHHHe 8097 cM anH B aH H e

6134 cKajibHoe pa3pyuıeHHe 9180 cManHBaıomee BemecTBO

20174 cKaHHpyıomHH TyHHejibHbiiı mh - 15100 C M ecH T ejib

KpocKon 15109 C M ecH T ejib v -T H n a

20173 CKaHHpyiOmHH 3JieKTpOHHbIH 23224 C M ecb

MHKpOCKOn 1133 cMeuıaHHan/iHCJiOKaıiHH
23166 cKejreT 17030 cMeıuaHHan 3aTBep/jeBaHHH
23013 cKJiazı 9218 cMeıuaHHbiH jiHTbe
16079 CKJiaAnaTbiH uenHoiı MO/jejib 14015 cMeıueHHe
6046 cKJiepoMeTp 8110 cM euiH B aeM O C T b
6047 cKJiepoMeTpHHecKan TBep^ocTb 14013 c M e u iH B a H H e

711
14015 CMeuiHBaHMe 10015 COCTaBHOH UITaMn
6141 cıvıemeHHe 12145 C O C T a p e H H b lH

2018 CMemeHHe 18066 COCTOHHHe

16132 cıvıojıa 6097 cocTOHHHe H an p ım eH H H
9147 CMOJia (|)ypaHa 19024 COCTOHHHe nOBepXHOCTH

16109 cmojibi nojııocıepa 6106 COCTOHHHH IiaTHHCeHHH

10131 cıvıopmHBaHHe 17003 COTOBaH KOHCTpyKUHH

23114 CMblBaeMOCTb 23350 c o x p a H eH n e

12152 CMHrnaıomHH othcht 2095 c n a /ı

12151 CMHrneHHe 7093 cneKamıe

9391 CHHTHe 3ayceHHu 14033 c n eK a H n e

9068 cmiTHe 3ayceımeB 9192 cn eK a ıııiH o 6 o jio h k o b b ix (|)opM

23234 COÖCTBCHHblM 20175 cn eK T p

2133 COÖCTBeHHblM nOJiynpOBOİJHHK 1190 cııeK T p ajib H aH j ih h h h

coBOKynHbiiı 20176 c ııe K T p o rp a (|)

23409
20179 cneKTpOM eTp
6244 corjıacne
20178 cn eK T p ocK ori
21126 corjıacoBaHHOcrb
20177 CneKTpOCKOHHH
23314 co/ıep>KaHHe
19050 CIieKTpOCKOnHH 3HepreTHHeCKHX
23303 co^ep>KaHMe BJia^KHOCTiı norepb 3JieKrpoHOB
2063 coeAHHeHMe 21122 CIieUH(|)HKaUHH
8026 coe/iMHeHHe CIIHH
1082
9234 coe/iMHeHHe
1083 CnHHOBOe KBaHTOBOe HHCJIO
16017 coe/iHHeHHe
20168 cnHHOHAa^ibHan c ıp y K T y p a
23239 coe^HHemıe
8002 c ıu ıa B
8080 coeiiMHemıaH 3011a
22173 cıuıaB Ha OJİOBHHHOİİ OCHOBe
2015 coeriMHMTejib
7042 cııoivOHitaH crajib
23030 coe^HHMTejibHbie jıeTajın
7059 coKpauıeHMe 3034 cn oH T aH H an HaMarHHHeHHOCTb

2168 COJieHOHİl 23364 CIlOCOÖHOCTb

23293 cojıeHOH^ajibHbiH KJiaııan 10033 CnOCOÖHOCTb K BbITHVKKe
8116 cojih/ivc 20016 CpaBHHICJIbHblH MCTO/l jJJlH
on p e;ıejıeH H H p a 3 M ep a je p H a n o
8052 cojibByc
ASTM craH^apTy
12139 cojiHiıan Batına
23316 cpe/ja
21126 COOTBeTCTBHe
23287 conjıo 6198 cp e jiH ee Hanpn^KeHHe

16084 COIlOJIMMep 15137 cpe^HM İî /ın a M e ı p nacTH H bi

23108 conpoTMBJieHHe 23121 epe^HHH JİHHHH

16049 conpoTMBJieHHe M3i w6y 9315 CpOK CJiy>KÖbI

6164 conpoTHBJieHMe Ha h3jiom 16135 C-CTeKJlO

6230 conpoTHBJieHHe noji3yHecTH 12031 CTaÖHJlH3aUHH OTVKHTH

6066 conpoTMBJieHHe pa3pyuıeHHK) 23346 CTaÖHjibHbiiı yrjıepoA
npn njıocKOH #e<|)opMaHHH 23095 CTajıaiMOMeıp
6153 coııpoTHBJieHHe CitBHry 22147 CTaJlH C BblCOKOH MaTHHTHOH
23017 COnpOTHBJIHeMblH, yCTOHHHBblît n p o H H u a e M O C T b io

20167 COpÖHT 22050 CTajib

8025 COCTaB 22180 cı ajibHaH öypooaH ,apo6b
19083 cocTaB iyin 3amwTbi ot Hayrjıepo- 22061 CTajibH an o t j ih b k 3
/Kmiaıımı 8046 CTajibHoiı CKpan (BejiHKOÖpHTa-
17019 cocTaBHOH M aTepna.il hhh)

712
8046 CTajibHoiı CKpeöoK (CLUA) 23376 CTO Ke
10083 CTaH 8063 CTOJiönaTaH CTpyKTypa
10197 CTaH CreKKejiH 8062 CTOJlÖHaTblîl 3epHO
21112 CTaH^apT 23391 CTOJİHK MHKpOCKOna
9004 CTaH/japTHaa rjiHHa no AOJI 9348 CTonop
22187 CTaH^apTHoe 30jioto 9358 CTonopHbiiı cTepaceHb
9005 CTaHAapTHbiîı necoK no AOJI 9387 CTonoHHaa OTJiHBKa
11048 CTaHHHa 9388 CTonoHHaa (JjopMOBKa
9205 c raHHHa /jjih JiHTbH 6050 CTpHKUHH paCTJDKeHHH
6259 CTapeHne 9392 CTpOÖHpOBaHHe
12009 CTapeHne npn nocTeneHHO noBbi- 11130 CTporaHHe
uıaeMOİı TeıvınepaType 10 0 0 2 CTpOKH nOTOKa
6219 CTaTHHecKaH ycTajıocTb 20095 cTponeHHoe BKJnoneHHe
15169 CTeaTHTOBan KepaMHKa 11109 CTpyacKa
20169 CTe^HT 11111 CTpyVKKOJİOM
15030 creKjıo 15086 CTpyKTypa KOJibueBoro cnjiHKaTa
22047 CTeKJlOBOJİOKHO 15213 CTpyKTypa CHJiOKcaHOBOÎı uenn
15033 CTeKJ100Öpa3HbIH 15201 CTpyKTypa CJIOHCTbIX CHJIHKaTOB
15035 CTeKJiooöpa3yıomaH OKHCb 20041 CTpyKTypa THna “öbiHHH rjıa3”
15034 CTeKJIHHHOe BOJİOKHO 20059 CTpyKTypa 3ncHJiOHa
15031 CTeKJiHHHbie npoMeacyTOHHbie 22177 CTpyKTypHaa (fjopMa
OKHCH 8027 CTpyKTypHoe THnepoxjıa;>K/ıeHHe
15032 CTeKJIHHHblH MO/JH(|)HUHpyiOmHH 9023 CTpynbB 3p03HH
OKHCb 18070 CTyneHKa /jjih orpaHHneHHH cko-
18024 CTeKJIHHHblH 3JieKTpO/J pOCTH
23391 CTeneHb 9034 CTyneHHaTaa BbieMKa
20049 CTeneHb HacbimeHHOCTH 9033 CTyneHHaTaa HcnbiTaTejibHan
18111 CTeneHb okhcjichhh öajiKa (cTepaceHb)
16123 CTeneHb nojiHMepH3auHH 16073 CTyneHHaTaa nojiHMepH3auHH
8158 CTeneHb CBOÖo^bi 12066 CTyneHnaToe CTapeHHe
14030 CTeneHb çaçama 9035 CTyneHHaTbiH jihthhk
20110 CTepeorpac|)HHecKaH npoeKUHH 1182 C T yneH bK a

20187 CTepeorpaıJiHHecKaH npoeKUHH 15179 CTblKHBpa3Öe>KKy

16153 CTepeoH30Mep 13004 C T b iK O B a n H a n j ıa B K a

10231 CTepeocKonnHecKaH nenaTb 13104 CTbiKOBaa ciiapua

16152 CTepeocneuH(|)HHecKHH KaTajın- 13124 CTbiKOBaa CBapKa onjıaBJieHHeM
3aTop 13047 CTblKOBaH CBapKa C OTKpblTblM
22051 CTepaceHb 3a30p0M

9259 CTepaceHb (cep/meBHHa) 13003 CTbiKOBaa CBapKa conpoTHBJie-

9210 CTepaceHb /yın ncnbiTaHHH KJiıiHa HHeM
9261 CTepacHeBaa rojiOBKa 1015 CyÖaTOMHblM
9265 cTepacHeBOİı hiuhk 20010 cyörpaHHpa
1201 CTepHHeCKHH 1002 cyÖ3epHO
8136 CTexnoMeTpHHecKoe HHTepıvıe- 23011 cyÖHH^eKc
TajuiHHecKoe coeuHHeHne 15058 cyÖJiMMauMOHHaa cyuiKa
23052 CTeXHOMeTpHH 8004 cyöcTpaT
16145 CTHpOJiaKpHJlOHHTpHJl (CAH) 20092 cyöcTpyKTypa
2169 CTOK 15014 CyiJlHHOK

713
22055 cy^ocTpoHTejibHan jıaTyHb 6147 TBep^OCTb
6030 cy>KeHHe 6209 TBep/JOCTb
10022 cyaceHHe Tpyöbi 6020 TBep/ıocTb Ha B^aBJiHBaHHe
22189 cyjib(J)aT 6031 TBep/ıocTb no EpMHejiJiK)
22191 cyjib(|)ii/j 6252 TBep/ıocTb no BnKKepcy
12122 cyjib(J)H/jHpoBaHHe 6206 TBep/jocTb no TepöepTy
22190 Cyjfb(J)HT 6166 TBepaocTb no KHyny
19125 cynepHanbuıeHHe 6204 rnep/jocTb no PoKBejiJiy
1203 cyneppeuıerK a 6212 TBep/ıocTb no LUopy
23229 cycneH3HH 6067 TBep/ıocTb, onpe^ejıneM an Ha-
19097 cyxoe 3MajıııpoBaHHe nnjIbHHKOM
23270 cyuiHJiKa 13066 TBepjıoTejibHan cBapKa
9254 cyuiHjibHaH KaMepa 23230 TBep/ıorejibHbin npeoöpa30Ba-
15054 cyuiKa c peryjiHpoBanneM Bjıa>K- rejib
HOCTH 8114 TBepAbin pacTBOp
15058 cyııiKa cyÖJiHMauHeM 1011 TBep^bin pacrBop 3aMemeHHH
2091 c4>epa OepMH 19130 TBep/ibin xpOM
20118 dJjepnnecKan aocppaum ı 10208 TeKCTypa
20114 c(|)epoHi3 20048 reKcrypa
20162 c4)epoH j\ 6001 reKyHecib
20205 ct^epon/jajib 9007 reKynecrb
20115 c(|)epoHAajibHbiH 23006 TeKynecrb
20207 c(J)epoHAajibHbiiı 12134 Tejıe^KKa ora^nra
20116 c(|)epoH^ajibHbiH rpa<|)HT 20181 rejıepa/ınocKonnH
20206 c^epoH^ajibHbiii i pa(J)HT 22197 rejıjıyp
9258 C(|)epOH^M3aUHH 20097 reMHonojTbHoe n30Öpa^KeHne
20117 ccJ)epoH^H3MpoBaHHbiH nepjınT 5020 TeıvınepaTypa
20119 C(J)epOHAH3HpOBaHHbIH HeMeHTHT 9040 reMnepaTypa Bbmep>KKH
12087 C(|)epOH^M3UMR 21131 TeMnepaTypa 3aropaHnn
20113 c(|)epoo6pa3HbiH i patan ı 15047 reMnepaTypa KOH^eHcaunn
23078 cxeMa 21093 TeMnepaTypa KpacHoro KajıeHnn
23456 cxeMa pacnojıoa^eHHa 3015 reMnepaTypa Kıopn
9074 cbeMHaa oııona 8161 reMnepaTypa jınKBH/ıyca
12106 cbipan njıorHocTb 6088 reMnepaTypa nepexo^a
22094 cbipbe 16025 reMnepaTypa nepexo#a b c tc k jio -
17035 C3H^BHH oöpa3Hoe cocTonHne
23335 TaöJieiKa 23146 TeMnepaTypa no (PapenrenTy
23075 TaöJiHua 23351 TeMnepaTypa no uiKajıe IJejibCHH
7098 TaKOHHT 8066 TeMnepaTypa npeoöpa30BaHnn
15182 rajibK 12149 TeMnepaTypa peKpncTajuiH3a-
9351 raureHUHajibHbiH 3aTBop iuiii
8074 Taıoman TeMnepaTypa 23341 TeMiıeparypa PeHKHHa
8075 TaaHHe 8117 TeMnepaTypa cojiHAyca
12085 TBep^aa ueıvıeH i auHH 14034 reMnepaTypa cneKaHnn
8118 TBep^eHHe 16025 TeMnepaTypa CTeKJioBaHnn
23232 TBep/joe cMa3biBaHMe 16061 reMnepaTypa TenjıOBon /ıncTop-
6063 TBep^oMep CHH
19129 TBep^ocnjıaBuoe noKpbiTHe 23351 TeMnepaTypa LJeJibcnn

714
21093 TeMnepaTypa hpkocth 23301 TepM O^HHaMHHecKan TeM nepaTy-
8095 TeMnepaTypHaa 3a^ep^KKa pa
5022 TeMnepaTypHoe pacnpe^ejıeHHe 23406 TepMO^HHaMHHeCKHH
5024 TeMnepaTypHbiiı rpa^neHT 23026 TepMOMeTp
8072 TeMnepaTypHbifi HHTepeajı ıuıae- 10095 TepMOMexaHHHecKan oöpaöoTK a
JieHHH 15091 TepMOOöpaöoTaHHoe CTeıoıo
5023 TeMnepaTypHbiiı KOHTpojuıep 12054 TepMOOöpaöoTKa
12020 TeMnepaTypbi npeoöpa30BaHHH 10151 TepM ooöpaöoTKa b TBep/iOM Bn^e
^jih CTajıen 23186 T e pM on ap a
12109 TeMpepaTypa npeepameHHH hhc- 23189 TepM onjıacT
toto >Kejıe3a
16063 TepM onjıacTHH ecKne nojin M ep b i
6113 TeH30^aTHHK 16062 TepM opeaKTH BH bin nojiHM ep
23403 TeH30p 5023 TepMOCTaT
6175 TeopeTHHecKHÎı npe^ejı bmhoc-
16159 TepMO(|)OpMHpOBaHHe
JİHBOCTH
11051 TepMOXHMHHecKan MexaHHHec-
23268 Teopnn
Kan oöpaöoTK a
6117 Teopnn Fpnc^(J)HTa
18074 TepM03^C
2203 Teopnn nOHTH CBOÖO/I,HbIX 3JieK-
9083 TepM03JieKTpnHecKHH n n p o M e T p
TpOHOB
2101 TepM03JieKTpHHeCKHH 3(J)(J)eKT
2172 Teopnn cboöo^hoto 3JieKTpoHa
Tenjıonan npOBO^HMOCTb 18074 TepM03JieKTpO/JBH>KymaH CHJia
5016
Tenjıonan CTaönjibHOCTb 1117 TepM03JieKTpOHHaH SMHCCHH
5017
TenjlOBan TpemnHa 2183 TepM03JieKTpOHHan 3MHCCHH
12143
2102 Tenjıosan smhcchh 1085 TeTpa3/ıp

23183 TenjlOBan 3Heprnn 15135 TexHHHecKan Kep aM H Ka

6129 TenjıOBoe HanpnnceHne 15187 TexHHHecKan Kep aM H Ka

5015 TenjıOBoe pacuınpeHne 6239 TexH nnecK an nponHOCTb cuenjıe-

h mı
5014 Tenjıofion a ııa .ın i
12056 TenjıoBon ynap 22205 TexHHnecKH HHCTan Me^b

5021 TenJIOBOH UHKJI 6191 TexHHHecKHH npe/jejı npoHHOCTH

5012 TenjıoeMKocTb 6192 TexHHnecKoe npo^ojibH oe y n m ı-

HeHne
1129 TenjıoeMKocTb pemeTKH
TenjıocTOİİKHH cnjıaB 6182 TexHOJiornn M exaHHH ecKon oö p a-
22103
ÖOTKH MeTaJlJIOB
23183 TenjiOTa
9305 Tnrejib H an nenb
16107 Tepec^TajraT nojınöyTHjıeHa
Tepec|)TajıaT nojın3THJieHa 22175 Tnrejib H an CTajib
16112
TepM 10243 THTpOBbie nOJIOCbl
23214
TepMHHH3aU,HH 9220 THKCOJIHTbe
16023
2173 TepMHCTOp 15142 THKCOTpOnHOe JIHTbe

13108 TepMHTHan CBapna 23231 THKCOTpOnHblH

12057 TepMHHecKan ^nc|)c|)y3HOCTb 23326 THnHHHblH

12054 TepMHHecKan oöpaöoTKa 2175 TOK yTeHKH

6130 TepMnnecKan ycTajıocTb 11126 TOKapHan oöpaöoTK a

TepMHHecKHH rpaBHMeTpnnec- 11088 TOKapHO-peBOJIbBepHblH CT3H0K
5001
KHİI aHaJ1H3 11125 TOKapHblîİ CTaHOK
19070 TepMnnecKoe HanbuıeHne 23212 TOJiKaTejibHan nenb
15090 TepMHnecKoe pacTpecKHBaHne 10051 TOMJieHne
23188 TepMnnecKoe TBep/jeHne 12036 TOMJieHne OTncnra
7058 TepMorpa^nn 12071 TOMJieHne c ^eKapöıopH 3anH eH

715
10103 TOHKHH ÖJİOK 23126 T p aH cn op T H p oB K a
22179 TOHKHH JIHCT 16147 TpaH C(|)epH oe n p e c c o B a H n e
20195 TOHKHH J1HCTOK 23008 ıp e B o r a
9053 TOHKHH JIHTCHHblH CepHCCHb 11114 T penaH H poB aH H e
20091 TOHKHH nepJIHT 12142 T p e x IIOİHHHOHHblH KOHTpOJIJiep
19073 TOHKHH CJİOH 14043 T p exM ep H oe n en aT aH H e
23149 TOHKHH CJİOH 15196 T pexocH aa c|)ap4>opo(|)asiHCOBafi
15094 TOHKHH CTaH^apTHblH KHpnHH CTpyKTypa

22179 TOHKOJIHCTOBaH CTaJIb 6248 r p e x o c H o e H anpanceH H e

23443 TOnjIHBO 8176 Tpex(J)a3H bie peaKUHH

22114 T o n o jib 16154 TpeX(J)yHKUHOHaJIbHbIH

23411 TOpp 13080 T p em H H a K p aT ep a

11136 T opn eB aH (|)pe3a 9201 T p eın H H a Ha JIHTbe

1166 TOHeHHan r p y n n a 20036 rpeuiM H a TpaB H JibH aa

18117 TOHeHHaH KOpp03HH 23388 TpHÖOJIOTHH

13094 ToneuH aH c s a p K a 15194 TpHÜHMHT

13051 ToneH H an csap K a BOJib(|)paMO- 11087 TpoeKTOpHH HHCTpyMeHTa

BbIM 3JieKTp0j30M 8179 T poH H aa TOHKa
1167 T oneH H bie iieıJıeKTbi 8178 T poH H aa (|)in o B a a jjnarpaıviM a
2174 ToneHHbiH ^eı|)eK T BiıejjpeHHH 8177 TpOHHOH CnJiaB
21094 TOHKa BCnblIUKH 10233 rp oH H oîi CTan
3015 TOHKa KlOpH 20185 TpOCTHT
8074 TOHKa OTBepjieBaHHH 23436 T p y ö a BeH TypH
15185 TOHKa OTHCHia 10048 T p y ö a BbiTecHeHHH

1139 TOHKa n ep ecen eH H H 23344 T p y ö a P n T T ep a

8074 TOHKa njıaBJieHHH 23336 TpyÖKa IİH ro
9378 TOHKa npHJIHIiaHHH 9048 T pyöoH K a / y ıa yTeHKH
8028 TOHKa CTpOeHHH 23109 rp yön aT aH n e n b conpoTHBJieHHH

8087 TOHKa (|)a30B oro n e p e x o /ıa 23197 T pyön aT aH p a n ı a ı u ı o m ı a a n e n b

12007 tohkh KpHTHnecKHx r e M iıe p a ıy p 22092 T yroıuıaB K H H M eTajuı

n p eB p am eH H H 23279 TyMÖJiep
9168 TOHHaH OTJİHBKa 9077 TyHTOBan M acJio
23398 TOHHan no^ roH K a 20054 TyHHeJlHpOBaHHe TJieKTpOHOB
9167 TOHHOe JIHTbe 12140 T yım ejib H aH n e n b
21023 TOHHOCTb 23163 TypO yjıeH TH oe TeneH H e
21038 TOHHOCTb 23163 T yp öyjıeH T H b iiı noTOK
20035 T p a sjıeH H e 10138 ryp K orojıO B b ie BajiKH
19041 TpaBJieHHe AHXpOMaTOM 6034 T ara
15076 ı p a n H iiH o ııııa H KepaMHKa 23070 T ara
9155 Tpa^HUHOHHOC JIHTbe B rnnco- 20082 y r jıe p o /ı OTncnra
B yıo (|)opM y 22108 yrjıep o^ H C T aa CTajib
9360 TpaMÖoBKa 17016 yrjıepoA H C T oe b o jio k h o

9200 TpaMÖOBKa JIHTbH 9214 yrjıep o^ H C T b iiı n e c o K

2186 TpaH3HCTOp 16075 y u ıe p o A H a a canca
16077 TpaHC- 7062 y rjıep o A H b iiı n o T e H u n a jı
23262 TpaHCKpHCTaJIJIHHeCKHH 20098 y r jıe p o ^ H b iiı 3KBHBajıeHT
21119 TpaHCKpHCTaJlJIHHeCKHH H3JIOM 23220 yu ıe^ iH K aıiH H
1189 TpaHCJlHUHOHHan CHMMeTpHH 21001 yrjıoB aT ocT b

716
20002 yrjıoBan anepTypa 23359 yjibTpa3ByK0Ban KpHCTajuım a-
13077 ynoBoe coe^HHeHHe umı
1001 yrjlOBOH MOMeHT 11104 yjibTpa3ByK0Ban MexaHHHecKan
13078 yrjıoBOH CBapHOH iuob oöpaöoTKa
11077 yrjlOBOH yrojı 13097 yjibTpa3ByK0Ban csapKa
6019 yrjıyÖJieHHe 21104 yjlbTpa3ByK0B0H KOHTpOJlb
11128 yrojı BepxHoro HaKJioHa 23300 yjibTpa(|)HOJieTOBaH pauıaıımı
11001 yrojı AonycKa 21108 yjibTpa(|)HOJieTOBoe H3JiyneHHe
23457 yrojı ecTecTBeHHoro OTKOca 10104 yMeHbiueHHe
13016 yrojı 3ana3AbiBaHHH 23145 yHHBepcajibHbifi
10059 yıiHBepca.ibiibiii kobohiibiiî cTaH
10096 yrojı 3axsaTa
yrojı 3axsaTa (MeTajuıosajiKaMH) 10125 yHHBepcajibHbiH CTaH
7036
1079 ynaKOBOMHbiH Koe(|)(|)iıneH i
10096 yrojı 3ena BajiKOB
14029 ynjıoTHeHHe
11075 yrojı KOHycHOCTH
20194 yrojı OTpaaceHHH
22182 ynjıoTHCHHbiiı cepbiiî nyryH
9326 ynjıoTHneMOCTb
7036 yrojı nepernöa
14028 ynjiOTHHeMOCTb
11063 yrojı pe3aHHH
8069 ynopHAoneHHbiH TBep^biiı pac-
1034 yrOJİ CBH3H
TBOp
6156 yrojı CABHra
8058 ynpaBjıneMoe 3aıvıopamiBaHHe
9330 yrojı CAHpaHHe 12030 ynpaBJineMoe oxjıa>K^eHMe
4026 yrojı cxoahmocth 6109 ynpoHHeHHe HaTH^emiB
21036 yrojibHHK 12118 ynpoHHeHHe npn 3aKajiKe
19144 y^ajıeHHe oıcaJiHHbi 6234 ynpoHHeHHe pa3Mepa 3epHa
6184 y/japHan ııcıibi ı aHmı no MeHame 6260 ynpoHHeHHe CTapeHHeM
10031 y^apHan noBepxHocTb 12074 ynpoHHeHHe TBepAoro pacTBopa
13015 y ıapnaa cBapKa 12129 ynpoHHeHHH othchtom
16102 yAejibHan MOAy*nı> Ha pacTnaceHHe 6076 ynpyran AecJıopMauHH
23327 yAejibHan npoHHOCTb 6082 ynpyrne CBOHCTBa
16101 yAejibHan npoHHOCTb Ha pacTH- 6181 ynpyrHH rncTepe3HC
/KeHne 6077 ynpyroe HanpımeHHe
8146 yAejibHan TenjıoeMKOCTb 6075 ynpyroe nocjıe^eiıcTBHe
8146 yAejibHan TenjiOTa 6093 ynpyroe nocjıe^eHCTBHe
11089 yAejibHan 3Heprnn 2084 ynpyroe pacceHBaHne
2156 yAejibHoe conpOTHBjıeHne 6079 ynpyrocTb
23460 yAejibHbiiı Bec 6080 ynpyrocTb
23329 yAejibHbin MOAyJi 19013 ypaBHeHHe AppeHnyca
23328 yAejibHbiH oöı>eM 2042 ypaBHeHHe ae Eponjın
2187 y^epacaHne 18059 ypaBHeHHe Oapa^en
3004 y^epacHBaıomaH cnoeoÖHOCTb 2170 ypaBHeHHe IlJpe/jHHrepa
6246 yAJiHHeHHe 6055 ypaBHOBeuıeHHbie cjioh
9188 yîKHMHHa 2090 yponeHb OepMH
23116 y3ejı 1019 ypOBHH aTOMHOH 3HepTHH
1131 y3ejı KpHCTajiJiHHecKOH peuıeTKH 9060 yca/jKa
1128 y3ejı peuıeTKH 14035 yca/jKa
2018 yKJİOH 9339 ycaAOHHan TpeujHHa
23207 yKpynHeHHe 8039 yca^OHHoe npocTpaHCTBO
22195 yjlbeBOH KOKC 13025 ycHjıeHHbiiı yrjlOBOH CBapııoîî
21104 yjibTpa3ByKOBan AecjıeKTOCKonHH IIIOB

717
23468 y cH J iH T ejib 16057 (J)eHOJiHHecKaH c ıv ıo jıa

21010 y c K o p e m ıo e H c n b n a ım e ıv ıe a ııo - 1104 (J)epMHOH

co jiH H b iM p a c n b iJ ie n H e ıv ı 20065 (|)ep p H T
21020 y c K o p e H H b ie M cn b n aH H H Ha 22078 (Jjep p H T H aa c T a jib
CTOHKOCTb K Me/lHOCOJlHHOIViy T y - 22079 (JjeppH T bi
M any (CASS recr)
8057 (})eppOaJlIOM HHHH
6168 y cjıO B H b iiı n p e / ı e j ı npoHHOCTH
7028 ( |) e p p o - 6 o p a
6273 v c T a jıo c T H a a ^ o jıro eeH H O C T b
7035 (|)e p p o -B O J ib (^ p a M
6271 y c T a jıo c T H a a ııp o n n o c T b npH N 7033 (|)e p p o -K p e M H H n
UM KJiax (SN)
3007 (J)eppoM arH eT H 3M
6272 y c T a jıo c T H o e p a j p y u ı e ı i H e
3010 (J)eppo!vıarH eT H 3M
6268 y c T a jıo c T b
3009 (Jjep p o M a rH H T H o e B e m e c T B O
6058 y c T a jıo c T b ı ı p n H 3 r n 6 e c B p a m e -
22141 (J je p p o M a p r a H e u
HH6M
7031 ( |) e p p o - M a p r a H e u
6151 y c T a jıo c T b n p n ( ^ p e r m i n e
7032 (Jjeppo-M O JiH Ö/ıeH
23030 y c ı aHOBKa
7027 ( |) e p p o - c n j ı a B a
9066 yCTaHOBOHHblH K o ııy c
23097 yCTOHHHBOCTb
22053 ( J je p p o c n j ıa B b i

23017 yCTOHHMBbllî
9328 (J je p p o c T a T H H e c K o e ^ a B J ie H iıe

2036 yCTpOHCTBO OCHOBHbIX HOCHTe-

7034 (|)e p p o -T H T a H

j ıe fi 7029 <)> ep p o-(|> oc(|)op

11010 yCTpOHCTBO C HHCJlOBblM npO - 7030 4 > e p p o -x p o M

rpaM M H biM y ııp a B jıe H H e M 2069 (|)ep p 03JieK T p H H eC T B O

23371 yyeH K a 10141 c |)e c T 0 H 0 0 6 p a 3 0 B a H H e

23371 VTeHKa 18060 (|)H3HHeCKaH aACOpÖUHH

9344 y m ım e H n e 23150 (J)H3MHecKaH M e T a ju ıy p r H H

9109 y n a cT O K 3 ajiH B K H 23151 (J)H3HHeCKMe CBOİÎCTBa

20063 (J)a3a 19060 cJ)H3HHecKoe o c a ^ e H M e ı ı a p o s o i ı

8082 (jja io ıu n ı M opc|)OJiorHH (|)aii»t

8083 (|)a 3 0 B a H o Ö JiacT b 15092 ( l) M k in iiiıa a T e M n e p a T y p a

20064 (|)a i(H ii,ıii koh ip a c ı 2026 (J)HJibxp B a T T e p B o p T a

1156 (|nm»ı JlaBeca 2019 4)H JibT p B e c c e j ı a

8084 (|)aii> ı paBH O BecM H 15175 (J )n jib T p a m iH

23142 (|)aKTOp 9144 (JjH Jib T p oB ajib H an c e T K a

6069 (J)ajibHOBKa 15176 (J )H J ib T p -n p e c c
2088 (J )a p a a 9333 (J)HJlbTpyiOU3HH K H pnH H
15049 (|) a |)(|)o p 9334 (J)H JlbTpyiO m HH KOBU1
15147 (|)a p (|)o p 6068 (|)JieKCHH
15098 (|)a p (|)()p o ıu m rJiHHa 15043 (J)J1HHT
19053 (J )a p (|)o p o B a H 3 M a jib 15212 4)Jio a T -cT eK J io
15022 (J)apc|)opo(|)aH H C O B bie H3#ejiM H 15191 (J)J10KyJlHUHH
20100 (JjaceT H poB aH M e 7005 (|)jıO T auH O H H oe p a 3 ^ e jıe H M e no
23330 (J)acKa (^paKUHHM
9232 ( |) a c k a jijih c p b i s a 7106 (|)J10TaUHH
8190 (|)a u e T 9165 (JjjıOTapHH y r j ı e p o ^ a
8192 (|)a u eT H b iH K pH C T aju ı 9135 (|)JllOHİ3H3aTOp
8191 (|)a u eT H b iH p o c T 2002 (J)JIIOKCOH/l
15073 (|)aHJIHT 21002 c |)jııo o p e c u e H T H a H /jetJıeKTOCKO-
16056 (J)eHOJi II1131

718
2001 (JjjııoopecueH U H n 22080 4)o c 4)o p
9145 (|)JlIOOpHT 2158 4 )o c 4 > o p e c u n p y ıo m H H
21003 (|)JlIOOpOCKOnHH 22083 4> o c4 )o p n cT a n 6 p o H 3 a
23192 (J)JlIOOpOCKOnHH 22082 4>oc4>opncTbiH n y r y H
4017 4)OKajibHaH /jjiHHa 2104 4>oto /jh o /j
4015 (J>OKyc 2111 4)OTOJIHTOrpa4>HH
23433 <J)OJibra 2108 4>OTOJlK)MHHHUeHCHH
23022 (|)OH 2107 4>OTOMacKa
5007 4)011011 2092 4>OTOH
16059 4>opM ajib/jerH /j 4005 4>OTOnpOBO^HHK
23312 (|)0|)rvm p oB aım e 2112 4>OTope3ncT
10054 (|)0|)M iıp o B a ım e KOHTypa 6131 (^ O T oyn p yrocT b

16120 ((jopM iıp O B aım e n o jiH M e p o e 10098 4)OTOXHMHHecKan o ö p a ö o T K a

10145 4 )op M u p O B aım e pe3HHOBon n p o - 23191 4>0T 03JieK TpnH ecK an nH enK a
KJia^KH 23191 4)0T03JieM eHT
16082 4)o p M iıp o B a ım a c jio h c t o r ) n j ıa c - 23190 4)OT03JieMeHT n n p o M eT p
THKa 2110 4)0T03MHCCHH
9061 4>opMHpoBKa b yrjıeKHCJiOM r a 3 e 6200 4)p a rM eH T a u n n
9202 4)OpMHpOBOHHbIH neCOK 10130 (^ p arM eH T au n n
9206 4>OpMOBaHHe 20103 (^ p a K T o rp a 4)n n
10201 4)OpMOBaHHe 11101 4>pe 3a
16157 4)opMOBaHHe MeTO^oM BaK yyM - 11044 4>p e3epH an rojiOBKa
H oro M eııiK a 11043 4)pe3epH bIH CTaHOK
15050 4)opMOBaHHe Ha roHnapHOM K py- 11045 4> p e3ep oB aH n e
re 11055 4> p e3ep oB aH n e n o K o n n p y
8076 4>OpMOBaHHH BOJİOKHa H3 pac- 21062 4)peTTHHT
ıı.ıa B a 10069 4)p n K a n o lim a n np ecc
9006 4>OpMOBKa C TeKyHHM neCKOM 19143 4> p n r r a
9079 4>OpMOBKa B HMe 16058 4 )T o p o n jıa c T
9253 4>opMOBKa B c y x y ıo 23221 4)y ju ıep eH ö a K n ö o jıa
11042 4>opMOBKa ^aBjıeH H eM 23222 4>yjiJiepeH a
9076 4>opMOBKa H3 ueM eH Ta 1193 4>yH ^aM eH TajibH bie c n jib i
15062 (|)opMOBKa K H pnH na m cto ^ om 16070 (^yHKUHOHajibHOCTb
cö p a c b iB a H H e 23152 4)yH K u nn
9281 4>OpMOBKa n o BOCKOBOİf MO/jeJIH 23169 (|)\ IIKHmi OUİHÖOK
9019 4)opMOBKa n o uıaÖJiOHy 9364 4>ypMa (/ jo h h o t o K O H sen ep a )
9224 t^opMOBOHHan jıoacK a 22084 4> yp 4>yp nji0B bin c n n p T
9207 4>opMOBOHHan M auiHH a 8156 XaOTHHHbIH T B ep^blH paCTBOp
9342 (|)OpMOBO*IIII,m IIiaOJIOH 6163 x a p a K T e p p a3p yu ıeH H H
10081 4)opM OH3M eHeHne oÖTHrnBaHneıvf 23219 xap aK T ep n cT H K a
13013 (|)oprvıoıi3M eım K )m aa CBapKa 20096 x a p a K T ep n cT H H ecK oe H3JiyHeHne
11093 4 > o p M O o6p a3yıom n n CTaHOK 10135 XBOCTOBHK-^ep>KaTeJlb
9209 4>opMyeMOCTb 18095 x e j ıa T n p y ıo u ıe e Bem ecTBO
15075 4)opcT epH T 18098 x e ın o c o p 6n n n
19061 4>oc4>aTHpoBaHHe 18098 XHMHHecKan a ^ c o p ö u n n
9146 4>oc4)aTH oe n o T eH n e 18096 xHM HHecKan K o p p o 3 n n
22081 ( |) o c 4 )o ı 7068 xHM HHecKan M e T a ju ıy p r n n
20169 4>oc4)H^Han cocTaBJinıomaH 11074 xHM H H ecKan M exaH H H ecK an 06-
4020 (|)oc(|)op p aöoT K a

71 9
15107 xHMHHecKH 3aKajıeHHoe creKJio 22132 xpoMOMe^HCTbiH cnjıaB
14019 xHMHHecKH oca>Kxıaeıvibiîı nopo- 21032 XpynKHH H3J10M
III O K 21032 xpyıiKoe pa3pyuıeHHe
18097 xHMHHecKoe ocawıeHHe 6160 XpyilKOCTb
19028 xhMHHecKoe ocaacAernıe H3 napo- 6176 xpynKOCTb BbiiBaııııan ııaiikoîi
BOH (|)İH1,1 6039 xpynKOCTb npn Ha/ıpe3e
19115 xHMHHecKoe nojiHpoeaHHe 6221 xpynK0CTb npn cTapeHHH nocjıe
6215 XJia^HOJ10MKOCTb 3aKajiKH
9230 XJIOpH3aUMH 6220 xpynK ocrb Crea/ıa
22026 XJIOpHCTbIH aMMOHHH 7057 X yneca np ou ecc
13099 xo.no/iHaH B/ıaBJiHBaıomaH CBap- 11138 uaHroBbifi naTpoH
Ka 19123 UBeTHan ııo.ıııpoBka
10196 xo.no/iHaH Bbica/iKa 12108 UBeTHOİı nnpoMeTp
21111 xo.no/iHaH /ıpoöb 22054 UBeTHbie MeTajuibi
6216 xo.no/iHaH oöpaöoTKa 21098 OBeTOBan TeMnepaTypa
10194 xo.no/jHaH oöpaöoTKa 16138 uejuııoji03a
12117 xo.no/iHaH oöpaöoTKa 23394 uejıoe hhcjio
20164 xo.no/iHaH nposepKa 15048 peMeHT
13100 xo.no/iHaH cıuıpKa 22208 ueMeHi auHOHHaH Me/ib
21110 xojıo/3Han TpemHHa 12065 ueMeHTauHH
10191 XOJ10/lHaH 3KCTpy3HH 15152 ueMeHTHpoBaHHe
10186 xo.no/iHoe /xe(|)opMHpoBaHHe c no- 20158 UeMeHTHT
/ lo r p e B O M 11096 ueHTp TOKapHoro CTaHKa
10195 xo.no/iHoe npeccoBaHHe 16045 ueHTpoöe^KHan (|>opMOBKa
16144 xojıo/iHoe npeccoBaHHe 9314 ueHTpoöe^KHoe jiHTbe
9337 xojıo/iHoe (JjopMOBaHHe 9313 ueHTpoöevKHoe jiHTbe
10193 xojıo/3HOKaraıibie jihct 23354 ueHTpoöevKHbiiı /je3HHTerpaTop
10192 XOJTO/JHbIH npOKaTHblH CTaH 23355 UeHTpOÖe^KHblH KOJIJieKTOp
14021 ueHTpoBOH CTepnceHb
21109 xo.no/iHbiH cnaH
11097 UeHTpOBOHHOe CBepjIO
23373 xo.no/iHbiH cnan
16165 Hcııııoiî nojiHMep
12014 xojıocTan KapöıopınamiH
22176 im anıı ı KajiHH
12015 xojıocToe a3orHpoBaHHe
22185 u ııanıı ı Me/ın
19090 xojioctoh Kano/ı
12116 m ıaııııpoB aım e
19069 xoHHHroBaHwe
23074 HHKJlHHeCKHH
15115 XpH30JIHT
23355 H lik lO II
19092 xpoM arw poB aH H e
19036 ılıııikOBaııııe
19095 xpoMaTHpoBaHHe 19033 umikOBaııııe njıeKTpojiHTHHe-
20153 xpoM aT H H ecK an a ö c p p a u m ı CKHM CnOCOÖOM
20154 x p o M a T o r p a (|)H H 19034 mııikOBoe noKpbiTHe
22131 x p o M e jib 19035 UHHKOBblH OI/KIİI
21070 xpoMejib-ajHOMejıeBaH TepMona- 15214 H lip k O ll
pa 16026 11HC
19093 \poMiıpoBamıe 16027 u,hc-1 ,4-nojiHH3onpeH
19096 xpoMHpoBaHHe 16150 UHC-l,4-nojiHH3onpeH
15120 XpOMHCTbIH KHpnHH 23356 HII(J)pOBOH BbIXO/l
15121 XpOMHT 1141 HaCTHHHaH /IHCJlOKailHH
19094 xpoMOBan ııpoı paoa 8121 HacTHHHan peKpHCTajuiH3aıiHH
15119 XpOMOMarHe3HT 8159 HacTHHHan CMeuiMBaeMOCTb

720
12079 HaCTHHHblH OT2KHT 15208 UiapOBH^HaH TJIHHa
9187 nacTb rpyöoro jihtmi 22136 UiapOBH/IHblH rpa(J)HT
10114 naııiKa 23410 mapoBöiı TepMOMeTp
10108 HenaHKa 9097 ıuaxTHaH nenb
10190 neKaHKa 8134 uiBe^CKoe >Kejıe30
10242 HeKaHHblH 20028 UieBpOHHblH pilCVHOK*
16046 nepe/jyıomHHCH conojımvıep 20093 UieJIKOBHCTblH H3JIOM
15079 HepHan cep^ıieeHHa 15150 ıuejıyuıeHHe
19133 HepHeHaa noeepxHOCTb 19121 ıuepoxoBaTOCTb
22104 HepHOBaa ıvıe/jb 23012 uıecTepKa
23218 nepHoe Tejıo 11023 uıecTepHH
22184 HepHOcep^eHHbiiı kobkhh nyryH 23272 uıecTepHH
12067 MCpiIblİİ OT2KHT 9046 men nHTaTejı»
23076 nepTe^K 2143 ıııupuııa laııpemeııııoii 30Hbi
23054 nepTe^K /jokohhchhoto ^eTajın 1020 uiKajıa aTOMHOİı Maccbi
23342 nepT&K, TexHHHecKHH pncyHOK 6189 uiKajıa Mocca
8067 HeTBepHoîı cnjıaB 9063 uuıaK
10060 HeTbipeXBaJlKOBbIH npOKaTHblH 22049 ıujıaKOBaTa
CTaH
9065 uuıaKOBbinycKHoe okho
1085 neTbipexrpaHHHK
9331 uiJiaKOOT/ıejiHTejib
8067 HeTbipexKOMnoHeHTHbiH cnjıaB
7013 uuıaM
6059 4eTbipexTOHeHHoe HcnbiTaHMe Ha
9361 uuıaM
BblHOCJlHBOCTH 3arpy3KH
15027 IUJlHKep
6060 HeTbipexTOHeHHoe HcnbiTaHHe Ha
H3THÖ 15007 ıujiHKepHoe jiHTbe
hhcjio ÂBora/jpo
11118 IUJIH(|)OBaJIbHbIH CT3H0K
1025
8029 HHCJIO E h O 11115 UIJIHI^OBKa
hhcjio PeiiHOJib^a
19086 IUJIHCjlOBKa
23343
HHCJioBoe nporpaMMHoe ynpaB- 19118 ıııiH(|)()Bka
11103
jıeHHe, H n y 11116 IUJIH(|)OBOHHbie TpemHHbl
10090 HHCTOBaH (npeUH3HOHHaH) KOBKa 23040 ıunHH/ıejib
22188 HHCToe cepeöpo 15167 ıunHHejib
21025 HyBCTBHTeJIbHOCTb 10206 IUTaMn ,UJ1H THÖKH RO COnpHKOC-
6038 HyscTBHTejibHOCTb k Ha/jpe3y HOBeHHH
11117 HyBCTBHTeJIbHOCTb K UIJİH(|)OBKe 10065 uiTaMnoBKa
6108 HyBCTBHTeJIbHOCTb CKOpOCTH Ha- 10159 uiTaMnoBKa
TH>KeHHH 10175 uiTaMnoBKa
6269 HyBCTBHTeJIbHOCTb yCTaJIOCTH K 10172 IUTaMnOBKa B3pbIBOM
Hajıpe3y (q) 10204 uiTaıvınoBKa oca^KOÎı
8047 HyryHaa nyuiKa 10210 uiTaMnoBKa nepHOBoro BH^a
9119 nyryHan nyuiKa jihtchhoio uexa 10064 IUTaMIlOBOHHblH MOJİOT
7039 HyryHHbiiı CKpan 10053 HiTaMno/ıepîKaTejib
9302 nyryHHbiH cjihtok 7095 IUTeİIH
10225 ıuaöpeHHe 9268 uiTyKaTypHaa jıonaTKa
15177 UiaMOT 23168 my m
15178 UiaMOTHblH KHpnHH 7023 mcKOBaa ^poÖHJiKa
10013 uıapoBaa KajiHÖpoBKa 18065 mejıeBaa Koppo3HH
7020 mapoBan MejibHHua 19004 mejıOHHOH
10014 uıapoBaa nojınpoBKa 22009 mejıoHHoiı MeTajuı

721
22010 meJlOHHOİİ OHHCTHTeJIb 2156 3JieKTpHHecKoe y^ejibHoe conpo-
22010 meJlOHHOH (J)HJIbTp THBJieHMe
22200 m e jlO H H b ie 3eMJiH 13037 3JieKTpora30Ban AyroBaa CBapKa
1005 m e j ib
19033 3jıeKTporajibBaHH3auHH
21024 m yn
10072 3JieKTporHApaBJiHHecKoe cJıopMH-
poıunme
8140 3BTeKTHHeCKÜH p e a K u ım
8138 3BTeKTHHeCKHH 13039 3JieKipoA
20146 3BTeKTHHeCKHH KapÖH/l
13019 3JieKTpOA Öe3 nOKpblTHH
13023 3JieKTpoa H3 nopouiKOBoro Hcejıe-
8142 3BXeKXOH/|
3a
22167 3BTeKTOHAHaa c ıa jib
13053 3JieKTpOACTOHKHMflOKpblTHeM
8144 3BTeKTOH/iHoe n p esp a m e m ıe
18047 3JieKTpOABH>KymaHCHJia (3AC)
21056 3BTeKTOMeTp
13040 3JieKTpoAHaa cnjıa
21007 3 K B M B a jıeH i fuıaBK O CTH n o n u p o -
M eT pH H ecK O M y K O H ycy 3 e ı e p a
18049 3JieKTpOAHbIHnOTeHUHaJI
15168 3KBMBajıeHT cxaHAapxHOxo KHp-
13006 3JieKTpoAyroBan pe3Ka
nnna
8011 3JieKTpoAyroBan CTajıenjıaBHJib-
3K3oreHHbie
Haa nenb
20193 bkjhohghmr
18040 3JieKipoAyroBoe pacnbiAemıe
18073 3K30TepMHHecbaa peaKUHH
10072 3JieKTpoHCKpOBoe 4>opMnpoBa-
9179 3K30TepMHHeCKMH
ıı il e
23004 3KpaH
3jıeKipoKepaMHKa
15070
20072 3KpailHpOBaHMe
18046 3JieKXpOJIH3
2190 3KCHTOH
19046 3jıeKxpojiH3Haa MexajiJiM3auHH
23432 3KCnOHeHUHaJlbHbIH 18045 3JieKXpOJlMX
6247 3KCTeH30MeTp (îipilÖOp JVm H3Me- 22073 3JieKXpOJIHXMHeCKaH MeAb
peiiiıa y/yiHHenHn)
11035 3JieKxpojiHXHHecKaH MexanHHec-
7083 3KCTpaKUM OHHan M e T a ju ıy p r M B
Kaa oöpaöoxKa
23106 3KCTpanojınpoBarb
19049 3JieKxpojiMXMHecKaa OHncxKa
23418 3KCTpeMyM
20052 3JieKXpOJlHXMHeCKaH nOJİHpOBKa
10046 3KCTpyj3,HpOBaTb
11036 3JieKxpojiHXHHecKaa m.ııi(|)OBKa
16033 3KCTpy3HOHHoe ^)opMMpoBanne
14007 3JieKXpOJlHXMHeCKHİl IlOpOIUOK
10047 3KCTpy3HB
10050 3KCTpy3HB nyCTOH ([)OpMbI
20053 3JieKxpoMaxHMXHoe H3JiyHemıe
10070 3KCUeHTpMKOBbIH IipeCC
23123 3JieKxpoMarHHXHoe nepeıvıeııiH-
Baııııe
23105 3KCUeHTpHHHbIH
6079 3JiaCTHHHOCTb
10071 3jıeKxpoManiHXHoe (|)opMOH3Me-
23134 3JiaCTOrHİ3pOZlHHaMHHeCKaH CMa3-
Heıme
Ka
3028 3JieKXpOM aXHHXHbIH

16091 3JiacTOMep 20053 3J ie K x p o M a x H H X H b iiı c n e K x p

9129 3JieKTpnHecKaH ııenb 7046 3 J ie K x p o M e x a j u ıy p x ııa

22072 3JieKTpHHecKaa ııenb 1093 3JieKXpOH

2068 3 J ie K T p H n e c K a a npoBOAHM OCXb 23124 3JieKXpOH - BOJlbX

9186 3JieKTpHHeCKMHneHb HH/3yKUHH 20018 3 J ie K x p o ıı O a^ e

9181 3JieKTpHHeCKMH nGHb COIipOTHB- 1099 3JieKXpOHBOJlbX, 3 B

JieilHH 1092 3 J ie K x p o H e x a x H B H b ie 3JieM eH X bi

2064 3JieKTpMHeCKMM TOK (İ) 1072 3 J ie K x p o H H a a B aK aH C H a
11032 3jıeKTpnnecKoe H3MejibHemıe 2074 3 J ie K x p o H H a a K O H (|)H x y p a u H a
21028 3JieKTpHHecKoe o c a ^ e H H e 2075 3 J ie K x p o H H a a M a c c a
2066 3jıeKTpüHecKoe nojıe 1097 3 J ie b x p o H H a a o ö ojiO H K a
2067 3JieKTpnnecKoe conpoxHBjıeım e 2078 3 J ie K x p o H H a a n o j ı a p ı o a n ı ı a

722
1100 3jıeKTpoHHaH TemıoeMKOCTb 18042 3JieKTpOXHMHHeCKaH HHeİIKa
2162 3JieKTpoHHO-^bipoHHbiH nepexoa 18041 3JieKTpOXHMHHeCKHH 3KBHBa-
(p-n nepexo/j) JieHT
2072 3JieKTpOHHOe CpO/JCTBO 7045 3JieKTpoxHMHnecKoe H3BJieneHHe
2077 3jıeKTpoHHoe ToneHHoe oöo3Ha- (MeTajiJiOB)
neHHe 13036 3JieKTpouuıaKOBaa CBapKa
20055 3JieKTp0HH0-30H/i0BbiH p em re- 9130 3JieKTpouiJiaKOBbiH nepenjıaB
HOBCKHH Mllk'poana.lin 9131 3jıeKTpomjıaKOBbiiı nepenjıaB
11037 3JieKTpoHHOJiyHeBaH MexaHHne- 11030 3JieKTp03p03H0HH0e oöopyjjOBa-
CKaa oöpaöoTKa Hiıe
9132 3jıeKTpoHHo-jıyHeBaH nenb 20143 3JieMeHT
11038 3JieKTpoHHOJiyneBaH pe3Ka 23125 3JieMeHT
13038 3JieKTpoHHO-JiyMeBaa csapıca 1038 3jıeMeHT cnMMeTpnn
21058 3jıeKTpoHHO-jıyHeBaH TpyÖKa 1041 3JieMeHTapHan nnenKa
20056 3jıeKTpoHHO-jıyHeBOH MHKpoaHa- 23375 3JIJlHnTHHeCKHH
JIH3 7107 3JHOTpnauHH
1094 3jıeKTpoHHbie cocTaBbi 19053 3MajıeBan (JjpniTa
1094 3jıeKTpoHHbie c|)a3bi 19054 3MajınpoBKa
2076 3JieKTpoHHbiîı 3apa/ı 19053 3 M a J lb
2073 3jıeKTpoHHbiH jıyn 19126 3MaJlb MaİfOJlHKH
2079 3jıeKTpoHHbiiî MaTepnajı 8043 3MÖpnOH
20055 3JieKTpOHHbIH MHKp030H,H 20199 3MHCcnoHHan cneKTporpa(])Hn
20057 3JieKTpOHHbIH MHKpOCKOn 20 200 3MHCCHOHHbIHCneKTpOMCTp
1069 3JieKTpOHbI BaJieHTHOCTH 2205 3MHCCHH
19052 3jıeKTpooca^eHHe 2204 3MHTTep
18039 3JieKTpooTpHuaTejibHOCTb 16143 3MyjibcnoHHan noJinMepn3annH
9101 3jıeKTponenb c HeHanpaBJieHHOİf 15009 3MyjibcncJ)HKaTop
ZiyroH 23368 3Myjibcnn
12038 3jıeKTponenb conpoTHBjıeHnn 20061 3HaHTHOTpOnHH
1009 3JieKTponojıo>KHTejibHbie 3Jie- 5013 3H^OTepMHHeCKHH
MeHTbl 2082 3HepreTHHecKne nojıocbi
11031 3JieKTpopa3pHj3HaH npoBOAHan 2080 3HepreTHHecKnn 3a3op
pe3Ka 2081 3HepreTHHecKnn ypoBeHb
13035 3jıeKTpopa3pH^Hoe pe3aHHe 18053 3Heprnn aKTHBaunn
22070 3jıeKTpocTajib 3038 3Heprnn aHH30Tponnn KpncTajı-
19047 3jıeKTpocTaTHHecKaa oKpacKa jıa
19051 3jıeKTpocTaTHHecKaa OKpacKa 1077 3Heprnn ^et^eKTa ynaKOBKH
21027 3JieKTpocTaTHHecKHM oca^HTejib 1028 3Heprnn jjncjıOKaunn
19045 3jıeKTpocTaTHHecKoe pacnbuıe- 3048 3Heprnn /lOMeHHon CTemcn
HHe 2124 3Heprnn ııoıımanmı
19051 3JieKTpocTaTHHecKoe pacnbuıe- 3049 3Heprnn MarHHTOKpncTajuınHe-
HHe ckoh aHH30Tponnn
2070 3JieKTpOCTpHKUHH 3043 3Heprnn MarHHTOCTpnKnnn
18050 3jıeKTpot|)ope3 23020 3Heprnn Me>K(|)a30Boro B3anMO-
10073 3JieKTpoc|)opMHpoBaHHe üencTBnn
18043 3JieKTpoxHMHHecKaa 3amwTa 1050 3Heprnn o6pa30BaHnn lîaıjaııcmı
18044 3JieKTpOXHMHHeCKaH K0pp03HH 1049 3Heprnn nepeMeıneHHH BaKaH-
11033 3JieKTpoxüMHHecKaH oöpaöoTKa cnn
11034 3JieKTpOXHMHHeCKaH UIJIH(J)OBKa 6162 3Heprnn pa3pyuıeHHH

723
1035 3HeprHH CBH3I1 3011 34>(J)eKT EapKxay3eHa
1036 3HeprHH CBH3H 6021 3<J)<|>eKT Eayıuımrepa
6052 3HeprHH y/japa 2101 3c|)(|)eKT 3ee6eıca
2090 3HeprHH OepMH Ef 1143 3<|)(|)eKT KHpKeH^ejuıa
20058 3HeproAHcnepcHOHHbiH pemre- 2147 3c|)(J)eKT MeccHepa
HOBCKI1H CneKTpOMeTp 6128 3^Hj)eKT TepMoynpyrocTH
15071 3HCTaTHT 2086 34>^eKTHBHaH Macca
8070 3HTaJIbIIHH 18090 3(J)(J)eKTHBHOCTb KaTO/ja
8111 3HTaJlbnHB CMeCH 3^)(|)eKTHBHOCTb HailJiaBKH
13120
8071 3HTpOIIHH
10025 fOzjaoiH-CevKypHeT npouecc
8112 3HTponHH CMeCH
1059 H/iepHblH
7044 3IIHTaKCHaJlbHbIH pOCT
20131 HAepHblM MarHMTHblH peSOHaHC
7044 3IIHTaKCHH
16052 3nOKCHAHaH CMOJia 8042 HAPO

18051 3p03H0HHaa KOPP03HH 12019 HAPO

9139 3p03HH 10139 H3biHKOBaa MaTpnua c pacceıca-

21030 3p03HH TejıeM
23265 3CKH3 20037 BMKa TpaBJieHHU
16054 3THJ1CH 20068 HMOHHblİf H3JIOM

16055 3THJieHOBaH IJIMKOJIb 20046 apKoe nojıefioe ocBememıe

15072 3THJİCHJlHKaT 22058 HCeHb
23393 3yueHTpMHecKHM 18068 aneHKa XapHHra

724
I