BAB 5

ORGANISASI DAN STRUKTUR PENTADBIRAN

PENGURUSAN PENDIDIKAN
BBD 30102
Pengurusan –
proses sosial dibentuk untuk mendapatkan kerjasama, penyertaan dan penglibatan
ahli-ahli dalam sesebuah organisasi untuk mencapai sesuatu maklumat atau objektif
yang paling berkesan, maklumat ini disokong oleh pandangan yang menyatakan
bahawa kecekapan pentadbiran akan menyumbang kepada matlamat organisasi.

Peter F. Drucker
 KONSEP ORGANISASI

Tujuan utama organisasi pentadbiran:

(a) mencapai objektif kerajaan yang telah ditetapkan
(b) membahagikan tugas-tugas kerajaan supaya
dapat dijalankan dengan cekap dan berkesan
(c) mengelakkan pertindanan kerja melalui
penyelarasan
(d) menentukan bidang kuasa pejabat-pejabat
pentadbiran supaya mudah dikawal dan
megelakkan penyalahgunaan kuasa.
 Dalam organisasi, konsep pentadbiran dan
pengurusan sekolah selalu digunakan dan saling
bertukar ganti. Definisi pengurusan lebih kurang
sama dengan pentadbiran, iaitu proses mengarah,
mengawal sesuatu institusi yang melibatkan
perancangan.
 Di Malaysia istilah pentadbiran lebih kerap
digunakan kerana ia lebih menitikberatkan kepada
perkhidmatan dan bukan kepada keuntungan.
Konsep Organisasi
 MAKSUD ORGANISASI
Organisasi adalah suatu struktur yang dikendalikan oleh
sekumpulan individu yang bekerja bersama-sama ke
arah mencapai matlamat yang sama.
Perkumpulan atau perhimpunan yang terdiri dari dua
orang atau lebih yang mempunyai komitmen bersama
dan ikatan formal dalam mencapai tujuan organisasi
dan di dalam perhimpunannya terdapat hubungan
antara anggota dan kelompok dan antara pemimpin
dan angota yang dipimpin atau bawahan
(Beach and Reinhartz, 2004; Bush and Middlewood,
2005).
 Perkataan 'organisasi' juga telah digunakan dalam beberapa
cara iaitu:

Sebagai Suatu Proses

• Merancang penggunaan sumber syarikat, bahan-bahan dan peralatan, wang dan
kakitangan untuk mencapai pelbagai objektif dalam sesebuah pertubuhan.

Sebagai Suatu Rangka Perhubungan

• Struktur hubungan diantara kedudukan jawatan di dalam sesebuah pertubuhan
yang dicipta untuk mencapai objektif tertentu.

Sebagai Suatu Kumpulan

• Dilihat sebagai kumpulan orang yang menyumbang usaha ke arah matlamat
tertentu
 KONSEP ORGANISASI DALAM BIDANG PENDIDIKAN

Konsep ini bermula pada lewat tahun 1980-an.

Ahli falsafah berpendapat bahawa bidang
pendidikan sebagai satu cabang yang mapan
untuk masa depan.
Penting untuk melahirkan pelajar yang beretika,
berdisiplin dan bersahsiah.
 • Perlu mengadpatsikan pendidikan
Agoaglu ke dalam organisasi untuk
(2006) membantu organisasi pedidikan

• Perkembangan teknologi memberikan

Severino kelebihan kepada pihak organisasi untuk
membantu pihak pengurusan untuk
(2000) mengeuruskan organisasi dengan lebih
cekap.
 CIRI-CIRI ORGANISASI PENDIDIKAN

Malone,2002
Sebuah organisasi yang telah mencapai tahap yang
telah ditetapkan perlu memastikan bahawa setiap
elemen penting perlu diterapkan kepada setiap
individu dalam organisasinya.
Ciri-ciri yang telah ditetapkan secara konsisten dalam
organisasi pendidikan, antaranya:
PEMBELAJARAN SEPANJANG HAYAT

PERKONGSIAN ILMU PENGETAHUAN

PEMIKIRAN KRITIKAL

BERSIFAT FLEKSIBEL

MEMBANTU STAF
ORGANISASI
SEKOLAH
Setiap organisasi akan mempunyai beberapa unsur yang sama.

Antara unsur-unsurnya ialah:

• Sebagai Wadah Atau Tempat Untuk Bekerja Sama

1
• Jelas Dengan Tugas Dan Kedudukannya Masing-masing
2
• Tujuan Yang Jelas
3
• Tanggungjawab
4
• Usaha Yang Positif Dan Kreatif.
5
ORGANISASI SEKOLAH

Organisasi sekolah merupakan unit-unit kecil yang

dibuat untuk menyelaras pelbagai program dan aktiviti
sekolah sama ada kurikulum dan kokurikulum.
Antara unit-unit yang dibentuk terdiri daripada :
Unit Kurikulum
Unit Kokurikulum
Unit Pentadbiran
Unit Hal Ehwal Murid
Unit Penyelia Petang
Contoh Carta Organisasi Sekolah
 UNIT PENTADBIRAN

 Berperanan dalam mengurus hal yang berkaitan

dengan guru. Ini termasuk juga aktiviti-aktiviti
tahunan yang disediakan untuk guru-guru sekolah.

 Unit ini terdiri daripada :

i. Setiausaha Mesyuarat Sekolah
ii. Guru Maklumat
iii. Kelab Staf
iv. PIBG
 UNIT KURIKULUM
 Unit Kurikulum bertindak menyelaras semua aktiviti kurikulum sekolah
sepanjang tahun.

 AJK-AJK kecil yang terdiri daripada :

i. AJK Penyelarasan Kelas
ii. AJK Panitia mata pelajaran
iii. Guru Kelas
iv. AJK Pusat Sumber
v. AJK PKBS
vi. AJK Unit UPSR
vii.AJK Jadual Waktu
viii.AJK Peralatan Sekolah
ix. AJK Carta Organisasi 
 UNIT KOKURIKULUM
 Bertindak dalam menyelaras segala aktiviti ko-
kurikulum sekolah.
 Unit ini terdiri daripada :
i. Unit Beruniform - menyelaras aktiviti pakaian seragam
ii. Unit Sukan & Permainan - menyelaras kegiatan sukan
sekolah
iii. Unit Persatuan & Kelab - menyelarasan aktiviti
berpersatuan
 UNIT HAL EHWAL MURID
 Ditubuhkan bertujuan untuk menyelaras dan memantau
aktiviti yang berkaitan murid.
 Unit-unit kecil HEM :
1. Unit SPBT ( Skim Pinjaman Buku Teks )
2. Unit Disiplin - memantau tahap disiplin murid
3. Unit PIBG - menyelaras aktiviti ibu bapa dan guru
4. Unit Keselamatan - memastikan keselamatan murid-murid
semasa di sekolah
5. Unit Kebajikan - memastikan setiap kebajikan murid
terpelihara
6. Unit kesihatan - berperanan dalam memantau tahap
kesihatan murid di sekolah
7. Unit Kebersihan - bertindak memastikan murid-murid
mematuhi arahan kebersihan sekolah
8. Unit Bimbingan & Kaunseling - memberi bimbingan dan
kaunseling kepada murid yang bermasalah
9. Unit Kecemasan - berperanan dalam mengawal sesuatu
keadaan sekiranya berlaku kecemasan di sekolah
 UNIT PENYELIA PETANG
 Unit Penyeliaan Petang (keceriaan) bertindak menyelaras
aktiviti sidang petang.
 Ia juga bertindak sebagai unit keceriaan sekolah. Unit ini
terdiri daripada :
i. Unit Kawasan Luar
ii. Unit Bilik Gerakan
iii. Unit Bilik Guru
iv. Unit Keceriaan Surau
v. Unit Keceriaan Bangunan
BENTUK HIRARKI PENTADBIRAN
DAN PERKAITAN DENGAN
ORGANISASI SEKOLAH
 BENTUK HIERARKI PENTADBIRAN DAN
PERKAITAN DENGAN ORGANISASI SEKOLAH
 HIERARKI

Berasal daripada perkataan inggeris yang bermaksud kedudukan, tingkat,

struktur, gred
Susunan atau kedudukan tinggi rendah dalam organisasi, masyarakat
berdasarkan taraf atau kekuasaan
 FUNGSI HIERARKI

Satu bentuk susunan secara berlapis dan setiap lapisan

mempunyai hierarki tertentu.
Susunan itu menjelaskan hierarki jawatan, fungsi, bidang
tugas dan tanggungjawab.
Tugas Guru Besar
Pengurusan dan kepimpinan organisasi
Pengurusan kurikulum
Pengurusan ko-kurikulum
Pengurusan hal ehwal pelajar
Pengurusan kewangan
Pengurusan pentadbiran pejabat
Pengurusan persekitaran dan kemudahan fizikal sekolah
Pengurusan pembangunan sumber manusia
Pengurusan hubungan luar
Tugas Penolong Kanan (Pentadbiran)

Membantu guru besar dalam semua aspek perancangan dan pengurusan

sekolah
1. Kurikulum
2. Pengurusan
3. Pembangunan diri pelajar
4. Pembangunan organisasi
 Tugas Penolong Kanan (HEM)

Bertanggungjawab kepada guru besar dalam hal-hal kaunseling,

keselamatan dan kebajikan pelajar, buku teks, penerbitan dan
percetakan, perayaan sekolah, koperasi sekolah, kantin dan penyeliaan
asrama.
1. Disiplin
2. Kesihatan
3. Skim pinjaman buku teks
4. Biasiswa dan bantuan
5. Pengurusan
6. Pembangunan organisasi
 Tugas Penolong Kanan Kokurikulum
Membantu guru besar dalam semua aspek perancangan dan
pengurusan ko-kurikulum.
1. Bidang persatuan/kelab
2. Unit beruniform
3. Sukan dan permainan
4. pentadbiran
 Tugas Penyelia Petang

Bertanggungjawab kepada guru besar dalam mentadbir semua aspek

pengurusan sekolah bagi sesi petang
1. Kokurikulum
2. Disiplin, bimbingan dan kaunseling
3. Program keselamatan dan perlindungan murid
 PERKAITAN DENGAN ORGANISASI SEKOLAH

Penggunaan sistem hierarki di sekolah bagi

memastikan pengurusan dan pentadbiran
sekolah berjalan lancar.
Pentadbir sekolah perlu mewujudkan satu garis
autoriti yang jelas menurun dari tingkat paling
tinggi hinggalah tingkat paling rendah.
Organisasi sekolah yang baik mestilah mampu
dikaitkan dengan sistem pentadbiran yang baik.
PENTADBIRAN DAN PENGURUSAN
SEKOLAH
DEFINISI PENTADBIRAN DAN PENGURUSAN SEKOLAH:

• Griffiths(1959), menyatakan pentadbiran adalah satu corak

tingkahlaku yang didapati dalam semua organisasi
manusia.Ia adalah proses yang mengatur dan mengawal
sesuatu organisasi sosial itu.
• Stoner(1984) mengatakan pengurusan ialah satu proses
merancang,mengelola,memimpin, mengawal daya usaha
ahli-ahli organisasi dan menggunakan sumber-sumber lain
untuk mencapai matlamat yang ditentukan.
PEJABAT ATAU PIHAK PENGURUSAN SEKOLAH:

• Secara umumnya pengurusan pendidikan di sekolah

disokong oleh struktur pentadbiran yang lengkap
dan mempunyai fungsi-fungsi yang tertentu di
mana setiap fungsi itu saling melengkapi kepada
fungsi yang lain (complimentary). Sesebuah
pengurusan pendidikan yang cekap dapat
menggunakan semua sumber dengan berkesan.
• Pengurusan pendidikan juga dikaitkan dengan
kualiti pendidikan. Kualiti pendidikan diukur dengan
kualiti generasi baru yang dihasilkan.
 KURIKULUM SEKOLAH:

• Kurikulum boleh ditakrifkan sebagai pengalaman yang diberikan

kepada murid-murid secara terancang di bawah bimbingan dan
panduan sekolah. Dari segi prinsip utamanya, kurikulum sekolah
rendah memberi pendidikan yang bercorak pendidikan asas.
• Dari segi pelaksanaannya, kurikulum sekolah rendah
menegaskan pemerolehan pengetahuan dan kemahiran melalui
pengalaman secara langsung, yakni penglibatan setiap murid
secara aktif melalui aktiviti-aktiviti yang menarik dalam proses
pengajaran dan pembelajaran.
 TERDAPAT DUA JENIS KURIKULUM SEKOLAH IAITU:
• KURIKULUM TERSIRAT
• Kurikulum tersurat
• Kurikulum tersurat ditujukan kepada aspek- • Kurikulum tersirat pula adalah
aspek kurikulum yang telah ditetapkan dan unsur-unsur yang tidak dirancang
dinyatakan secara jelas dan terang kepada tetapi mempunyai pengaruh dan
pelaksana-pelaksana kurikulum. memainkan peranan yang berkesan
• Perkara perkara yang tersurat seperti mata terhadap proses kurikulum yang
pelajaran, sukatan pelajaran, peruntukan sudah tersurat tadi.
masa, bahanbahan pengajaran, kaedah-
• Contohnya iklim sekolah, budaya
kaedah pengajaran, pengurusan
pengajaran. kerja, budaya sosial sekolah dan
• Segala yang tersurat ini mudah dinilai dan persekitaran juga mendatangkan
dikawal berpandukan peraturan-peraturan, kesan dalam membentuk sikap,
arahan-arahan dan cara-cara penilaian minat, akhlak, aspirasi dan
yang telah ditetapkan. kepercayaan seseorang murid
 KOKURIKULUM :

• Kepentingan gerakerja kokurikulum adalah berasakan bahawa

semua murid harus ada perseimbangan antara perkembangan
mental dan perkembangan sosial, jasmani dan rohani. Dengan
itu murid-murid boleh dididik dan boleh pula mendidik diri
sendiri dan juga rakan-rakan mereka ke arah
memperkembangkan bakat semula jadi.
 MATLAMAT GERA KERJA KOKURIKULUM YANG HENDAK
DICAPAI ADALAH UNTUK:
• Menyemaikan kesedaran agama dan kepercayaan kepada tuhan di kalangan
murid-murid.
• Memperseimbangkan antara perkembangan mental dan fizikal murid-
murid.
• Mengukuhkan perhubungan dan pergaulan di kalangan murid-murid dalam
sekolah dan di antara sekolah-sekolah.
• Membina dan meningkatkan disiplin murid-murid.
• Membina dan meningkatkan lagi suasana sekolah supaya lebih menarik dan
menggembirakan.
• Membina dan meningkatkan kerjasama dan sumbangan dua hala antara
sekolah dengan ibu bapa dan masyarakat setempat.
 KEWANGAN SEKOLAH:

• Tanggungjawab tentang penggunaan kewangan sekolah

diletakkan di bahu guru besar.
• Perbelanjaan kewangan ini mestilah mengikut peraturan-
peraturan yang telah ditetapkan oleh Peraturan Kewangan
Sekolah Kementerian Pendidikan Malaysia.
• Semua peraturan ini termasuk juga tentang pemungutan wang,
pengawalan perbelanjaan, penyimpanan dan penyelenggaraan
cek, resit dan sebagainya.
• Segala kerja hendaklah dilaksanakan secara betul dan
bersistem supaya dapat memastikan kelancaran dan kelicinan
perjalanan sekolah.
Terima kasih.