PENYAKIT DAN IMPAK

BAWAAN MAKANAN
BAGAIMANA BERLAKU ?
• Disebabkan oleh patogen yang telah masuk ke dalam
tubuh badan melalui makanan yang telah tercemar.
• Banyak penyakit yg disebabkan oleh makanan yg tidak
sihat , seperti jangkitan kuman atau akibat zat kimia
yang sengaja atau tidak ditambahkan dalam makanan.
 PENYAKIT BAWAAN MAKANAN

KERACUNAN MAKANAN
Merujuk kepada BOTULISME
intoksikasi dan jangkitan
bawaan makanan dan Disebabkan bakteria DISENTRI
air Clostridium botulinum
Dicemari oleh kuman Bakteria ini biasanya Disebabkan oleh bakteria TAUN
seperti bakteria, virus, terdapat di dalam tanah Shigella, berbentuk
bahan kimia, tumbuhan batang dan tidak
atau ikan yang beracun Penyakit jangkitan usus
membentuk spora
yang serius disebabkan
oleh bakteria, vibrio
cholera. Penyebaran virus
ini biasanya berlaku
melalui air minuman dan
makanan yang tercemar
oleh najis (produk sisa)
daripada orang yang
dijangkiti, termasuklah
orang dengan tanda yang
tidak jelas.
IMPAK PENYAKIT BAWAAN MAKANAN

• Keracunan makanan boleh mengakibatkan kematian jika tidak

mendapat rawatan awal.
• Ia juga boleh mengakibatkan kecacatan seperti lumpuh atau sakit
KERACUNAN MAKANAN sendi-sendi yang berpanjangan (kronik).

• Kegagalan sistem pencernaan menyebabkan diarrhea yang teruk

DISENTRI

• Botulin toksin sangat merbahaya dan kuat kerana satu microgram

mampu mengancam manusia
• Toksin ini bertindak dengan menyekat fungsi saraf yang menyebabkan
BOTULISME kelumpuhan

• Boleh menyebabkan kematian dalam masa beberapa jam

• Kadar kematian pesakit tidak dirawat boleh mengjangkau 50%, dengan
rawatan-10%
TAUN • Kes –kes ringan di kalangan kanak-kanak dengan hanya bercirikan
cirit-birit biasa.
• Kes-kes asimtomatik lebih kerap berlaku
 CIRI-CIRI PENTING DALAM MAKANAN BERSIH

Asingkan Makanan Masak Dengan Cara Simpan Makanan Pada Gunakan Air dan Bahan
Mentah Daripada Jaga Kebersihan
Yang Betul Suhu Yang Selamat Mentah yang Selamat
Makanan Yang Sudah
Dimasak
• Basuh tangan anda • Masak makanan • Simpan makanan yang • Guna air yang bersih at
• Asingkan makanan sebelum dan selepas dengan sempurna telah dimasak dan cepat au yang telah dirawat.
mentah seperti ayam,
daging dan makanan
menyediakan makanan. sepenuhnya terutama rosak di dalam peti • Pilih bahan makanan
laut daripada makanan • Basuh tangan anda daging, hasil ayam, telur sejuk (pada suhu di mentah yang segar dan
selepas keluar dari dan makanan laut. bawah 5°C). selamat dimakan.
yang telah dimasak atau
makanan yang dimakan tandas. • Masak makanan • Kekalkan suhu • Basuh sayur-sayuran
terus seperti ulam dan • Cuci peralatan yang berkuah dan sup makanan yang telah terlebih dahulu,
buah-buahan yang telah digunakan untuk sehingga mendidih. dimasak lebih daripada terutamanya jika
dipotong. menyediakan makanan Bagi daging dan hasil 60°C sebelum dimakan mentah.
dengan bersih. ayam, pastikan air dihidangkan. • Basuh dan kupas kulit
• Guna perkakas dapur
yang berasingan seperti • Lindungi kawasan dapur rebusannya kelihatan • Tidak membiarkan buah-buahan bagi
dan makanan daripada jernih dan bukan makanan lebih daripada mengurangkan
pisau dan papan berwarna merah jambu.
pemotong untuk dicemari oleh serangga, 2 jam pada suhu bilik. pencemaran makanan.
menyediakan makanan tikus dan lain-lain. • Masak makanan yang • Tidak menyimpan • Elakkan makanan yang
yang mentah. hendak dipanaskan makanan yang telah telah tamat tarikh
semula dengan dimasak atau lebihan luputnya.
• Simpan makanan dalam sempurna.
bekas bertutup untuk makanan dalam peti
mengelakkan makanan • Masak makanan seperti sejuk melebihi 3 hari.
mentah bersentuhan burger, daging kisar, • Tidak menyimpan
dengan makanan yang ayam panggang dan makanan sejukbeku
telah dimasak. bahagian tertentu dicairkan pada suhu
daging sepenuhnya bilik.
sebelum dimakan.
RUJUKAN
• Samhero, (2012).PENYAKIT BAWAAN MAKANAN DAN AIR.
• Lima Panduan Makanan Yang Selamat, Bahagian Keselamatan dan Kualiti
Makanan, Kementerian Kesihatan Malaysia, 2011.
• Mohd Nurul Haryadie, (2014). Portal My Health (Kementerian Kesihatan
Malaysia)
Pemilihan Jenis Makanan
PEMILIHAN JENIS MAKANAN BERDASARKAN
PIRAMID MAKANAN MALAYSIA
Aras 1 - Karbohidrat
Membekalkan tenaga (50% -55%) dari jumlah
tenaga harian

Aras 2 - Vitamin
Sumber baik untuk serat, vitamin, mineral dan
fitokimia yang membantu menguatkan ketahanan
terhadap penyakit (imuniti)

Aras 3 – Protein
Untuk membina tubuh kaya dengan vitamin B,
zat besi dan zink

Aras 4 – Lemak
Pengambilan berlebihan boleh meningkatkan
risiko penyakit kronik seperti obesiti, kencing
manis, penyakit jantung, tekanan darah tinggi
dan beberapa jenis kanser.
 2. Pemilihan Makanan Mengikut Saranan
Pengambilan
2000 kkal/hari 2500 kkal/hari
(Kanak-kanak, remaja (Lelaki dan wanita aktif,
1500 kkal/hari
perempuan, wanita remaja lelaki aktif ,
Kumpulan Makanan (Warga emas & wanita
sederhana aktif, dan lelaki lelaki kurang berat
yang tidak aktif)
badan)
tidak aktif)

Bijirin 4 sajian 6 sajian 8 sajian

Buah-buahan 2 sajian 2 sajian 2 sajian
Sayur-sayuran 3 sajian 3 sajian 3 sajian
Daging/Ayam ½ sajian 1 sajian 2 sajian
Ikan 1 sajian 1 sajian 1 sajian
Kekacang ½ sajian 1 sajian 1 sajian

Susu dan produk tenusu 1 sajian 2 sajian 3 sajian

Rujukan : Kementerian Kesihatan Malaysia (2010). Panduan Diet Malaysia. Bahagian Pemakanan
Kementerian Kesihatan Malaysia, Putrajaya.
Pemilihan Kualiti Makanan
PENGGUNAAN LOGO HALAL
• Logo halal bermaksud logo yang
didaftarkan di bawah Akta Cap
Dagangan 1976 dikeluarkan
oleh pihak berkuasa yang
diiktiraf iaitu pihak berkuasa
(mana-mana satu yang
berkenaan) :

• Jabatan Kemajuan Islam

Malaysia (JAKIM)

• Jabatan Agama Islam Negeri

(JAIN)

• Majlis Agama Islam Negeri

(MAIN)

Sumber : Manual Prosedur Pensijilan Halal Malaysia (semakan kedua) Tahun 2011
Portal rasmi Halal Malaysia – www.halal.gov.my
TATACARA PEMILIHAN MAKANAN
SIHAT
• Sentiasa merujuk kepada piramid makanan bagi
mendapatkan kuantiti makanan yang sihat dan
seimbang.
• Kenalpasti keperluan kalori yang diperlukan oleh
tubuh badan.
• Basuh buah-buahan dengan bersih sebelum dimakan.
• Basuh sayur-sayur tetapi jangan terlalu lama kerana
vitamin B kompleks dan vitamin C pada sayur akan
mudah larut air.
• Kurangkan pengambilan makanan yang berlemak,
masin dan manis
Kesan pemilihan makanan
bersih
 Tumbesaran
manusia akan
meningkat
secara normal
dan sempurna

Kesan
pemilihan
makanan
yang bersih
Dapat Perkembangan
meningkatkan mental
ketahan badan seseorang itu
dan penyakit tidak
berbahaya terganggu.
• Utusan online
ARKIB : 21/11/2010

Pembesaran kanak-kanak sihat

Kesihatan dan kesejahteraan kanak-kanak yang menyeluruh bukan saja Kurang Berlebihan
ditentukan melalui pertumbuhan fizikal yang baik, perkembangan mental yang
sihat juga sama pentingnya."Kanak-kanak yang sihat mental mampu meluahkan berat badan berat badan
perasaan, lebih yakin dengan diri, boleh menyayangi dan mempercayai orang lain
dan boleh menyesuaikan diri dengan keperluan hidup dengan positif," kata pakar
perunding psikiatri Dr Yen Teck Hoe.Tambah Dr Teck Hoe, sistem pendidikan kini 15 % 5.4%
terlalu menekankan pencapaian akademik menyebabkan kanak-kanak lebih
tertekan dan mengganggu perkembangan mental serta emosi mereka.

Pemakanan

Menurut Kajian Kesihatan dan Morbiditi Kebangsaan (NHMS) III 2006, terdapat
kira-kira 20 peratus kanak-kanak (berumur antara 1-18 tahun) yang mengalami
malnutrisi di seluruh negara.Statistik juga menunjukkan kira-kira 15 peratus
kanak-kanak kurang berat badan manakala 5.4 peratus terlebih berat badan.
Kumpulan kanak-kanak yang paling banyak mengalami masalah pemakanan
adalah yang bersekolah rendah."Malnutrisi adalah keadaan yang berpunca
daripada diet yang tidak seimbang. Ia termasuklah kekurangan pemakanan, di
mana kalori dan sesetengah nutrien penting tidak diambil dengan mencukupi
atau terlebih pemakanan, di mana pengambilan kalori dan sesetengah nutrien
melebihi jumlah yang diperlukan," terang pakar pemakanan Profesor Madya Dr
Norimah A Karim.
Perkembangan mental seseorang itu tidak
terganggu.

• Kekurangan zat makanan yang tertentu

boleh menjadikan mental seseorang itu
tidak cukup cerdas atau mudah letih apabila
cuba menyelesaikan sesuatu perkara yang
dialami dalam kehidupan seseorang itu.
• Keadaan ini menjadikan seseorang itu gagal
berfikir untuk menyelesaikan masalahnya
dengan lebih efektif berbanding dengan
individu yang seimbang aspek
pemakanannya
Dapat meningkatkan ketahan badan dan
mengelak daripada penyakit berbahaya
• Serangan jantug atau angina ahmar (strok)
• Lebihan kolestrol
• Tekan darah tinggi
• diabetis
Penyediaan
makan yang
bersih
 Apa yang perlu saya buat untuk
memastikan penyediaan makanan yang
selamat?
• Basuh tangan dengan betul, terutama sekali:
• Selepas keluar dari tandas
• Mengendalikan sisa makanan
• Selepas makan, merokok atau menghembus hidung
• Selepas mengendalikan bahan mentah dan sebelum menyajikan makanan
• Pastikan kuku sentiasa bersih dan pendek
• Pakai pakaian yang bersih dan penutup kepala
• Balut luka dengan pembalut luka yang kalis air
• Tanggalkan semua perhiasan seperti cincin, gelang dan jam tangan sebelum menyediakan
makanan
• Amalkan tabiat yang sihat apabila menyediakan makanan
• Gunakan sudu, garpu atau penyepit (tong) untuk menyajikan makanan
• Gunakan kain/tuala yang berasingan untuk mengelap tangan, meja dan peralatan makan
• Gunakan papan pemotong yang berasingan untuk bahan mentah dan yang telah dimasak
Anda jangan:

1) Meludah, mengorek hidung atau telinga semasa menyediakan makanan

Makan, merokok atau mengunyah gula-gula getah atau sirih semasa menyediakan makanan
2) Batuk atau bersin ke arah makanan
3) Menyentuh bahagian dalam permukaan pinggan, cawan atau gelas semasa menghidang
makanan.
4) Menjilat jari semasa menyediakan makanan
5) Menggaru kepala semasa menyediakan makanan
6) Menghembus udara ke dalam beg, pembungkus atau bekas yang digunakan untuk
makanan dan minuman.
7) Merasa makanan dengan jari atau sudu yang tidak dibasuh
8) Menggunakan tangan untuk menyajikan makanan
9) Menggunakan bahan bercetak seperti kertas surat khabar untuk membungkus makanan
10) Menggunakan peralatan seperti pinggan, cawan dan piring yang pecah, retak atau rosak
 Program pemeriksaan
premis makanan
Satu proses menilai tahap-tahap kebersihan:

- keatas keseluruhan premis,

- pengendali makanan,
- pengurusan premis dan
- makanan termasuk bahan mentah dan pengurusan
premis.
Tujuan Pemeriksaan Premis
Pengawasan Keadaan
Pendaftaran Premis
Sanitari Premis
Makanan
Makanan
• Pemeriksaan sebelum • Secara rutin.
premis beroperasi.
• Aduan dari orang awam.
• Pemeriksaan untuk
membaharui lesen. • Pemeriksaan susulan.
Pemeriksaan Makanan

Satu proses memeriksa keadaan fizikal makanan

sebelum pensampelan dijalankan.

· Keadaan makanan
· Pelabelan
· Keadaan pembungkus
· Benda asing
rujukan
Tihttp://ww1.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2010&d
t=1121&sec=Kesihatan&pg=kn_06.htmtle – 6

http://www.mdpputeh.gov.my/ms/mdpp/media-
centre/news/operasi-pemeriksaan-premis-
makanan