PKES 3103

KAWALAN MUTU
MAKANAN , PEMAKANAN
DAN KESIHATAN
NIK SUZANA BINTI NIK MAT
NAMA : NUR KAISAH KAMILIA BINTI MOHAMAD FAUZY

PT1S2-4
SEJARAH DAN GARIS MASA BKMM Bahagian Keselamatan
dan Kualiti Makanan
( BAHAGIAN KESELAMATAN & KUALITI MAKANAN ) (BKKM) adalah salah
satu Program di bawah
Ketua Pengarah
Kesihatan, Kementerian
Kesihatan Malaysia
Bahagian Keselamatan (KKM)
dan Kualiti Makanan
diwujudkan untuk Aktiviti yang dijalankan
melindungi orang adalah :
Unit ini terletak di bawah
awam dari bahaya kawalan makanan
Bahagian Kesihatan
kesihatan dan keluaran tempatan/import;
Awam. Tanggungjawab
penipuan dalam mengambil contoh
unit ini adalah untuk
penyediaan, penjualan makanan untuk dianalisa;
menyelaras dan
dan penyimpanan mengawal perlabelan
merancang program
makanan. makanan;
kawalan mutu makanan di memberi perkhidmatan
peringkat Majlis nasihat kepada pengusaha
Perbandaran .. makanan/peniaga

VISI & OBJEKTIF VISI

Memastikan keselamatan makanan
dan mempertingkatkan integriti negara dalam
keselamatan dan kualiti makanan melaluii
tanggungjawab dan akauntabiliti bersama
berasaskan sistem pengurusan tripartite yang
berkesan ke arah Wawasan 2020

OBJEKTIF
Bahagian Keselamatan & Kualiti Makanan
ditubuhkan bagi memantapkan aktiviti merancang,
melaksana, memantau dan menilai program-
program keselamatan dan kualiti makanan bagi
BAHAGIAN KESELAMATAN melindungi orang ramai terhadap bahaya dari segi
kesihatan dan penipuan pada penyimpanan,
DAN KUALITI MAKANAN penyediaan, penjualan dan pengguna makanan
serta memudahkan perdagangan makanan.
KAWALAN MUTU MAKANAN ,
PEMAKANAN DAN
KESIHATAN
Peranan agensi kerajaan dan swasta
Peranan majlis perbandaran negeri
Peranan Sekolah
Akta Makanan 1983 dan Peraturan Peraturan Makanan 1985
Peranan dan Hak Pengguna
Perundangan, kod amali dan garis panduan berkaitan
 PERANAN AGENSI KERAJAAN & SWASTA DALAM MENGAWAL
MUTU MAKANAN, PEMAKANAN, KESIHATAN
( PENUBUHAN MKMPK )
MAJLIS KESELAMATAN

MAKANAN DAN PEMAKANAN PERANAN MPKK FUNGSI MPKK

KEBANGSAAN
Menjadi badan penasihat tertinggi kepada Kerajaan
MKMPK adalah badan penasihat Memastikan bekalan makanan negara dalam segala hal berkaitan keselamatan makanan dan
tertinggi negara dalam menangani adalah selamat, sihat dan berkualiti pemakanan;
Merangka pelan tindakan strategik terhadap aktiviti
semua perkara berhubung dengan Memastikan sokongan kerajaan terhadap
jangka panjang;
keselamatan makanan dan pemakanan. kepentingan bidang keselamatan Membentuk dan memepertingkatkan kerjasama dan
Ia juga bertindak untuk makanan dan pemakanan Memastikan penyelarasan bagi menghadapi cabaran-cabaran baru
dalam keselamatan makanan dan pemakanan tempatan,
memperkukuhkan usaha semua agensi kesejahteraan penduduk dicapai dan
serantau dan antarabangsa.
yang terlibat dalam keselamatan dikekalkan melalui pemakanan yang Membentuk sistem kawalan keselamatan makanan dan
makanan dan pemakanan supaya ia selamat, sihat dan berkualiti untuk pemakanan yang mantap berlandaskan fakta saintifik
dengan menggunakan pengawasan, penguatkuasaan,
boleh meningkatkan national coherence membolehkan mereka menyumbang
pemeriksaan, penyelidikan dan pembangunan secara
dengan mengambil kira keperluan secara berkesan ke arah pembangunan bersepadu. Di samping itu fakta makanan yang berkaitan
kepada pendekatan bersepadu, negara Meletakkan Malaysia sebagai dengan budaya dan agama juga akan diberi perhatian.
Membentuk persetujuan kerajaan berhubung dengan
mengurangkan pertindihan tugas yang negara yang memainkan peranan utama dasar keselamatan makanan dan pemakanan di setiap
mengoptimumkan sumber kepakaran dalam bidang keselamatan makanan dan peringkat pengeluaran makanan yang melibatkan
yang ada dari kedua-dua sektor awam pemakanan di peringkat serantau dan pelbagai agensi pusat, negeri, pihak berkuasa tempatan,
pengguna dan sektor tertentu termasuk swasta.
dan swasta. antarabangsa
OBJEKTIF MAJLIS
PERBANDARAN
NEGERI
Mewujudkan kesedaran
dikalangan penduduk di dalam
kawasan Majlis Daerah Jelebu
dilesenkan dan sentiasa mematuhi
undang-undang yang telah
ditetapkan
Melaksanakan Akta Dan Undang-
Undang Kecil yang berkaitan
dengan Kesihatan Awam Dan
Pelesenan Majlis Daerah Jelebu
Mengawal dan
meninggikan taraf
kesihatan awam bagi
Mengawal dan meningkatkan
lagi taraf kebersihan mutu
penduduk yang tinggal
dalam kawasan operasi
Majlis Daerah Jelebu agar
makanan dari peringkat
mereka dapat hidup dalam
penyediaan hingga ke
suasana yang selesa dan
peringkat penjualan tenteram
Menentukan semua
jenisperniagaan yang Memastikan tahap kebersihan
bandar dan tempat-tempat
beroperasi dalam
awam berada dalam keadaan
kawasan Majlis Daerah
terkawal. Mencegah daripada
Jelebu dilesenkan dan wujudnya penyakit berjangkit
sentiasa mematuhi sama ada penyakit bawaan
undang-undang yang makanan dan air mahupun
telah ditetapkan. bawaan vektor

Rancangan Kesihatan Sekolah ( RKS ) telah
dimulakan sejak tahun 1967 dengan tujuan
utamanya untuk melahirkan pelajar-pelajar
dan masyarakan sekolah yang sihat dan
produktif. Dalam tempoh dua puluh tahun
RKS dijalankan, dunia secara am dan
Malaysia secara khusus telah mengalami
banyak perubahan dari aspek kesihatan dan
trend penyakit.
OBJEKTIF
Menetapkan polisi atau dasar kesihatan
sekolah.Melahirkan warga sekolah
persekitaran yang selamat, sihat dan berkualiti ke
arah pencapaian wawasan negara.
Membina satu persekitaran sosial sekolah yang
menggalakkan amalan cara hidup sihat.
Meningkatkan pengetahuan, sikap dan amalan
yang berkaitan dengan kesihatan supaya setiap
warga sekolah yang bertanggungjawab terhadap
penjagaan kesihatan diri, keluarga dan
masyarakat.
MATLAMAT RKS :
Membentuk sikap dan perlakuan yangg
positif terhadap kesihatan. Melahirkan warga
sekolah dan persekitaran yang selamat, sihat
dan berkualiti ke arah pencapaian wawasan
negara.
Melahirkan warga sekolah dan persekitaran
yang selamat, sihat dan berkualiti ke arah
pencapaian wawasan negara.
PERANAN PIHAK
PERANAN PIHAK
SEKOLAH
SEKOLAH Mematuhi surat surat
pekeliling yang ditetapkan :
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 5/1995- keracunan makanan di
dan sekolahsekolah. Punca masalah keracunan makanan seringkali wujud
disebabkan makanan yang dijual di kantin sekolah, program- program
makanan seperti rancangan makanan tambahan dan program susu.
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 6/1997- Amalan Kebersihan di Sekolah.
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 2/1983 – Kantin Sekolah. (Bertarikh 3hb.
Februari, 1983) Kantin merupakan satu kemudahan yang penting di
sekolah seperti kemudahankemudahan yang lain. Dalam surat pekeliling
ini menegaskan bahawa guru besar harus memainkan peranan yang
penting dalam mengawasi semua aspek yang berkaitan dengan kantin
sekolah.
 CARA CARA PIHAK SEKOLAH
MENJAGA KESIHATAN PELAJAR
BUKU REKOD KESIHATAN MURID IMUNISASI KESIHATAN SEKOLAH
Adalah penting untuk IBU BAPA dan
PENJAGA memahami kandungan yang
terdapat dalam RKM 1 sebagai panduan
penjagaan kesihatan anak mereka
sepanjang masa persekolahan.

PENDIDIKAN KESIHATAN PERKHIDMATAN KESIHATAN

Murid-murid mendapat pengetahuan melalui pameran,
ceramah dan tunjuk cara oleh anggota kesihatan. Pendidikan
kesihatan secara berkelompok mengutamakan masalah
kesihatan awam yang berkaitan dengan golongan murid
sekolah contohnya saringan talasemia, ‘tak nak merokok’ dan
gaya hidup sihat.
Pendidikan kesihatan individu diberi sebagai khidmat nasihat
dan kaunseling semasa sesi pemeriksaan kesihatan. Isu-isu
yang lazim didapati adalah berkaitan dengan pemakanan,
penyakit kulit, kebersihan diri dan lain-lain .
PERSEKITARAN SEKOLAH
Perkhidmatan kawasan persekitaran sekolah ini adalah tertakluk di
bawah beberapa akta seperti Akta Kawalan Tembakau dan Akta
Kawalan Penyakit Bawaan Vektor yang membawa kepada denda
sekiranya pihak pengurusan sekolah didapati gagal mematuhi
akta-akta tersebut. Di bawah perkhidmatan ini, sekolah-sekolah
menubuhkan pasukan-pasukan bagi membinasakan tempat
pembiakan nyamuk di sekolah bagi membanteras penyakit demam
denggi dan mewartakan sekolah sebagai kawasan larangan
merokok.
Akta Makanan 1983 dan Peraturan
Peraturan Makanan 1985
 HAK HAK & PERANAN PENGGUNA
HAK UNTUK HAK UNTUK HAK UNTUK HAK UNTUK HAK UNTUK
MENDAPATKAN MENDAPATKAN MENDAPATKAN MEMBUAT MENDAPATKAN
KEPERLUAN ASAS KESELAMATAN MAKLUMAT PILIHAN GANTI RUGI

Pengguna berhak Pengguna dilindungi Pengguna dipastikan Pengguna dipastikan Pengguna berhak mendapat
mendapatkan barang daripada pemerosesan mendapat maklumat mendapat maklumat penyelesaian untuk pembelian
langsung mengenai langsung mengenai keluaran yang cacat atau
dan perkhidmatan dan pemasaran
pelbagai keluaran dan pelbagai keluaran dan berbahaya ataupun perihal
asas bagi menjamin barang serta perkhidmatan. Pengguna
perkhidmatan. dagangannya yang
kehidupan yang perkhidmatan yang perlu diberikan penerangan
Pengguna perlu `mengelirukan' serta pampasan
memuaskan di dunia boleh membahayakan yang dapat memberi pilihan
bagi perkhidmatan yang
diberikan penerangan dalam membuat keputusan.
moden ini. Keperluan pengguna. menyeleweng atau tidak
yang dapat memberi Perlu ada jaminan bagi
asas ini termasuk menepati perjanjian.
pilihan dalam membuat menentukan mutu dan
makanan yang
keputusan. Perlu ada perkhidmatan memuaskan
mencukupi dan jaminan bagi dengan harga yang Ganti rugi harus diberi bagi
selamat, pakaian, berpatutan. keluaran atau perkhidmatan
menentukan mutu dan
perumahan, yang mengakibatkan kecederaan
perkhidmatan
kemudahan kesihatan kepada penggunanya yang
memuaskan dengan
menggunakan keluaran atau
dan pendidikan, dan harga yang berpatutan.
perkhidmatan itu mengikut
sebagainya
arahan pengeluar. Ganti rugi juga
wajib diberikan kepada
pengguna yang menjadi mangsa
akibat kecuaian majikan.
 LATAR BELAKANG TUJUAN
Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan Secara umum peraturan ini diwujudkan adalah untuk
(PPKM 2009) adalah satu peraturan di bawah menyediakan satu prasarana yang boleh mengawal
akta induk iaitu Akta Makanan 1983 (Akta 281). kebersihan premis makanan dan keselamatan makanan

Perundangan kod
di negara ini bagi melindungi kesihatan rakyat.
Peraturan ini telah diwartakan pada 2 Februari
Manakala secara spesifiknya untuk memastikan premis
2009. Secara amnya PPKM 2009 telah digubal
makanan bersih dan memuaskan dari segi rekabentuk
sejak tahun 1983 lagi berdasarkan beberapa
dan bangunan, memastikan pengendali makanan

amali dan garis

garis panduan seperti Kod Amali Kebersihan menjaga kebersihan diri dan mengelakkan amalan yang
Makanan 1974, The Codex general Principal of boleh mencemarkan makanan, memastikan perkakas dan
Food Hygiene, Regulation (EC) No. 852/2004 peralatan yang digunakan sesuai, bersih dan mudah
(hygiene of foodstuffs) dan regulation (EC) No. dicuci, membantu, mengukuh dan menyeragamkan

panduan berkaitan
853/2004 (hygiene rules for food of animal aktiviti penguatkuasaan kebersihan makanan di premis
origin). makanan

akta kawalan mutu PEMAKAIAN KANDUNGAN

“Premis” iaitu bangunan atau khemah atau

makanan kesihatan struktur lain, kekal atau sebaliknya kenderaan,

pengangkutan, vessel atau pesawat udara; dan
lebuh, tanah lapang, atau tempat peranginan
awam atau basikal atau kenderaan yang

keselamatan digunakan
pembungkusan,
untuk penyediaan,
penyimpanan,
pengedaran atau penjualan makanan;
pengawetan,
pengiriman,

“Premis Makanan” iaitu premis yang digunakan

untuk penyediaan, pengawetan, pembungkusan,
penyimpanan, pengiriman, pengedaran atau
penjualan makanan atau pelabelan semula,
pemprosesan atau pembaikan semula makanan.
 Kandungan Akta Makanan
Bahagian I Bahagian II Bahagian III
Pendaftaran Perjalanan dan
Permulaan Premis Pengendalian
Makanan Premis Makanan
Bahagian IV

KANDUNGAN
Pengendali
Bahagian VII Bahagian VI Bahagian V
Makanan
Keperluan Khas dalam
Pengendalian,
Pengangkutan
Pelbagai Makanan
Penyediaan,
Pembungkusan,
Penyajian, Penyimpanan
dan Penjualan Makanan
Khusus
Bahagian I
Bahagian permulaan menjelaskan berkenaan nama peraturan dan tafsiran-tafsiran penting berkaitan peraturan ini. Di
antara beberapa tafsiran penting adalah seperti;

“Bersih” ertinya suatu keadaan atau apa-apa hal keadaan yang tidak membawa kepada, atau menyebabkan apa-apa
pencemaran makanan dengan kotoran atau bahan lain yang tidak menyenangkan seperti sisa makanan, tanah, kotoran
atau gris.
“Pengendali makanan” termasuklah mana-mana orang yang terlibat secara langsung dalam penyediaan makanan;
menyentuh makanan atau permukaan yang menyentuh makanan; dan mengendalikan makanan yang berbungkus atau
tidak dibungkus, atau perkakas, dalam mana-mana premis makanan.

Bahagian II
Menerangkan tentang pendaftaran premis makanan yang mengandungi lima (5) peruntukan peraturan yang
berkaitan iaitu premis makanan yang hendak didaftarkan, permohonan untuk pendaftaran, perakuan
pendaftaran, tempoh sah perakuan dan permohonan untuk pembaharuan perakuan.

Bahagian III
Mengandungi 22 peruntukan berkaitan perjalanan dan pengendalian premis makanan yang terdiri daripada
tiga (3) bab iaitu (Bab 1 – kewajipan tuan punya, pemunya atau penghuni premis makanan), (Bab 2 – kehendak
am premis makanan), dan (Bab 3 – kehendak khas premis makanan).
Bahagian IV
Bahagian ini berkaitan tanggungjawab pengendali makanan yang dibahagikan kepada dua (2) iaitu (Bab 1 –
latihan, pemeriksaan perubatan dan keadaan kesihatan, pakaian dan kebersihan diri pengendali makanan)
dan (Bab 2 – perlindungan makanan) serta mengandungi sembilan (9) peruntukan yang menjelaskan
perkara tersebut.

Bahagian V
Bahagian ini adalah bahagian terbesar yang mempunyai 18 peraturan menyentuh kepada keperluan
khas dalam pengendalian, penyediaan, pembungkusan, penyajian, penyimpanan dan penjualan makanan
khusus seperti (Bab 1 – daging), (Bab 2 – ikan), (Bab 3 – aiskrim dan konfeksi sejuk beku), (Bab 4 –
susu), (Bab 5 – ais), dan (Bab 6 – mesin jual air).

Bahagian VI
Menerangkan tentang aspek pengangkutan makanan seperti keadaan kebersihan, fungsi, kemudahan
pengasingan bahan makanan dan bukan makanan dan pengawalan suhu.
Bahagian VII
Bahagian terakhir iaitu pelbagai yang mengandungi peruntukan berkaitan kesalahan boleh
dikompaun, nilai kompaun dan penalti di bawah peraturan ini. Terdapat sebanyak 32 kesalahan yang
boleh dikompaun di bawah PPKM 2009, manakala penalti jika disabitkan kesalahan adalah denda
tidak melebihi RM10,000 atau penjara tidak melebihi 10 tahun. PPKM 2009 ini juga mengandungi
enam (6) jadual utama yang menjelaskan lebih lanjut maksud sesuatu peruntukan peraturan itu
sendiri.
CARA MEMILIH PREMIS MAKANAN YANG BETUL

Lengkap dengan kemudahan

Jauh dari jalan raya,
asas seperti bekalan air yang
tiada binatang Peralatan bersih dan sempurna
bersih dan selamat, elektrik,
berkeliaran, lalat, habuk, serta meja yang bersih.
saliran longkang dan tong
lipas dan mempunyai
sampah yang bertutup.
peredaran udara.
CARA MEMILIH PREMIS MAKANAN YANG BETUL

Pengendali yang bersih Makanan yang telah siap

Tempat sempurna untuk
memakai apron dan dimasak mesti ditutup. menyimpan makanan mentah
penutup kepala. (belum dimasak).
RUJUKAN
1. Akta Makanan 1983 (Akta 281)
2. Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan (PPKM 2009)
3. Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan (Bahan Promosi]
4. https://www.fomca.org.my/v1/index.php/tentang-kami/hak-hak-
pengguna
5. https://www.slideshare.net/MohdFaizalJan/program-kesihatan-sekolah
SEKIAN , TERIMA KASIH