Disenyo at

Pamamaraan ng
Pananaliksik
 Ang disenyo sa pananaliksik ay ang
pangkalahatang estratehiya na pinipili
ng pananaliksik upang pagsama samahin
ang lahat ng bahagi at proseso ng
pananaliksik ang suliranin na matutupad
ang layunin na itinakda nito. Ang
bahaging ito ng pananaliksik ay
kadalasang naglalaman ng paraan ng
pangongolekta, presentasyon, at
pagsusuri ng datos.
 Ayon sa Business Dictionary (2011),
and disenyo ng pananaliksik and
detalyadong balangkas kung paano
isasagawa ang imbestigasyon.
Kadalasang nilalaman nito kung sa
paanong paraan nangangalap ng datos
ang mananaliksik, ano at paano
gagamitin ang napiling instrument, at
ang mga pamamaraan kung paano
susuriin ang datos.
 Ang suliranin ng pananaliksik ang
nagtatakda sa uri ng disenyong
gagamitin ng mananaliksik. Kailangang
tiyakin na ang kabuuang disenyo ay
lohikal na sasagot sa suliranin ng
pananaliksik ay nangangailangan ng
pagtitiyak ng uri ng ebidensiya at
impormasyon upang subukin ang mga
teorya, tasahin ang programa, o kaya’y
ilarawan ang ugnayan ng mga kalahok
sa pananaliksik.
Madalas na nagiging pagkakamali ng
mga pananaliksik ang agad na
paglusong sa imbestigasyon at
pangangalap ng datos. Bago pa man
kritikal na pag isipan kung ano ang mga
tiyak na impormasyon ang kailangan
uoang matugunan ang suliranin ng
pananaliksik. Kung hindi magawa ang
batayang pangangailangang ito bago
gawin ang pananaliksik, kadalasang
hindi sapat na nasasagot ang itinakdang
tanong ng pag aaral o kaya’y mahina at
hindi akma ang nagiging konklusyon
nito. Ayon kay David de Vaus (2011),
kung mailalatag nang maayos ng isang
mananaliksik ang sistema ng disenyo ng
pananaliksik, tiyak na makakamit nito
ang sumusunod:
 Matutukoy nang malinaw ang
suliranin ng pananaliksik at
mapangangatuwiranan ang pagkakapili
nito;
Madaling makabubuo ng rebyu at
sintesis ng mga naunang pag aaral na
may kinalaman sa paksa at suliranin ng
ginagawang pananaliksik;
Malinaw at tiyak na matutukoy ang
mga haypotesis na pinaka sentral sa
pag-aaral;
Epektibong matutukoy at
mailalarawann ang datos na kailangan
sa pagsubok ng mga haypotesis at
maipapaliwanag kung paanong
makakalap ang mga datos na ito at;
Mailalarawan ang mga pamamaraan
ng pagsusuri ng gagamitin upang
alamin kung tama o mali ang mga
haypotesis.
Nahahati sa iba’t ibang paraan at
kategorya ang disenyo ng pananaliksik
batay na rin kunng anong disiplina ito
nakalinya. Madalas na ginagamit bilang
pangkalahatang dikstinksiyon ng
disenyo ang pagiging kuwantatibo o
kuwalitatibo ng pananaliksik.
Kuwantitatibo. Tumutukoy sa
sistematiko at empirical na
imbestigasyon ng iba’t ibang paksa at
penimenong panlipunan sa
pamamagitan ng matematikal,
estadiskal, at mga teknik na
pamamaraan na gumagamit ng
kompyutasyon. Kadalasang
ginagamitan ito ng mga nasusukat at
nakabalangkas na pamamaraan sa
pananaliksik gaya ng sarbey,
ekperimentasyon, at pagsusuring
estadistikal.
Kapaki pakinabang ang kuwantatibong
pananaliksik sa mga mananaliksik na
nais mmag aral at mag imbestiga ng
mga malakkihan at pangkalahatang
padron ng pagkilos at pag-uugali na
nasa ganitong disenyo.
Kuwalitatibo. Kinapapalooban ng mga
uri ng pagsisiyasat na ang layunin ay
malalimang unawain ang pag-uugali at
ugnayan ng mga tao at ang dahilan na
gumagabay rito. Ang disenyong ito ay
pinapatnubayan ng paniniwalang ang
pag uugali ng tao ay laging nakabatay
sa mas malawak na kontekstong
pinangyayarihan nito at ang mga
panlipunang riyalidad gaya ng kultura,
Institusyon, at ugnayang pantao na
hindi maaaring mabilang o masukat.
Kung ang kuwantitatibong pananaliksik
ay ideya sa pag-aaral ng mga malakihan
at pangkalahatang padron, ang
kuwalitatibong pagdulog naman ay
labis na personal sapagkat ninanais
nitong malalimang unawain ang pag
uugali, katangian ng pakikipagrelasyon,
at partikularidad na ugnayan ng mga
kalahok sa pananaliksik.
Layunin nitong magpakita ng malinaw
at detalyadong salaysay ng karanasan
ng tao. Kabilang sa mga mmetodong
madalas gamitin sa ganitong uri ng
pananaliksik ang pakikisalamuhang
obserbasyon (participatory
observation), pakikipanayam, at
pagsusuri sa nilalaman. Ang kagamitang
ginagamit sa pangangalap ng datos sa
ganitong uri ng pananaliksikay walang
tiyak na estruktura o kakikitaan lamang ng
bahagyang estruktura at hindi ginagamitan
ng pagsusuring estadistikal ang datos na
nakakalap. Kung deskriptibo at depinitibo
ang kuwantittibong pananaliksik, ang
kuwalitatibo naman ay nag-uusisa at
eksploratori. Hindi ito makapagbibigay ng
tiyak at mapanlahat na kongklusyon,
bagkus ay layunin lamang nitong
magpaliwanag at magbigay ng inisyal na
pagkaunawa tungo sa pagbuo ng desisyon.
Bukod sa Deskriptibo. Pinag aaralan sa mga
paghahating palarawang pananaliksik ang
kuwantitatibo pangkasalukuyang ginagawa,
at kuwalitatibo, pamantayan, at kalagayan. Nagbibigay
maikaklasipika ito ng tugon sa mga tanong na sino,
rin ang ano, kalian, saan, at paano na may
pananaliksik kinalaman sa paksa na pag-aaral. Hindi
batay sa ito makatutugon sa mga tanong na
sumusunod na “bakit” sapagkat naglalarawan lamang
uri: ito ng tiyak ng kasalukuyang kondisyon
ng pangyayari at hindi ng nakalipas o
hinaharap. Maaaring maging konkreto
o abstrakto ang deskripsiyon sa
ganitong uri ng pananaliksik. Ang
halimbawa ng konkretong
paglalarawan ay maaaring magpakita
ng etnikong pagkakahati ng isang
komunidad o kaya ay nagbabagong
katangian ng populasyon.
Abstrakto naman ang paglalarawan
kung tinatangka nang sagutin ang mga
tanong gaya ng “Bumaba o tumataas
ba ang hindi pagkakapantay- pantay sa
lipunan?” o kaya ay “Ano ang antas ng
kahirapan sa isang tiyak na
komunidad?”
Kadalasang nagiging tuntungan ng iba
pang disenyo ng pag aaral ang
deskriptibong pananaliksik. Maaari din
itong pagsimulan ng mas detalyado at
malalimang pag-aaral. Mayaman din
ang datos na nakukuha rito upang
maging batayam ng mga
rekomendasyon para sa malakihang
populasyon.
Halimbawa:
 Persepsiyon ng mga mag-aaral sa
Divorce Bill
 Antas ng paggamit ng apat na core
values ng UST ng mga guro sa
kanilang pagtuturo.
Disenyong Action Research. Kaiba sa
deskriptibong pananaliksik,
inilalarawan at tinatasa ng isang
mananaliksik ang isang tiyak na
kalagayan, pamamaraan, modelo,
polisiya, at iba pa sa layuning palitan ito
ng mas epektibong pamamaraan.
Habang isinasagawa ang pananaliksik
ay bumubuo rin ng mga plano at
estratehiya ang mananaliksik kung
paanong makapagbibigay ng
makabuluhang rekomendasyon.
Kailangan din ang mga serye ng
ebalwasyon kung nakakamit o hindi
ang ideyal na awtput. Angkop na
gamitin ang Action Reseach sa larangan
ng edukasyon upang mapabuti ang
mga programa o pamamaraan sa
pagtuturo. Makabuluhan at
napapanahon ito upang paghusayin pa
ang nakasanyang praktika at baguhin
kung may kahinaan o pagkukulang.
Halimbawa:
 Tunay nga bang epektibo ang
modelong Outcome-Based Education
(OBE) sa lalong pagkatuto ng mga mag
aaral ng Arkitektura.
 Anong estratihiya sa pagtuturo ang
pinakaepektibo sa pagkatuto ng mga
mag-aaral na may suliranin sa
pandinig?
Historikal. Historikal na pananaliksik ay
gumagait ng iba’t ibang pamamaraan
ng pangangalap ng datos upang
makabuo ng mga konklusyon hinggil sa
nakaraan. Batay sa mga datos at
ebidensiya, pinalalalim ang pag unawa
sa nakaraan, kung paano at bakit
nangyari ang mga bagay-bagay, at ang
pinagdaanang proseso kung paanong
ang nakaraan ay naging kasalukuyan.
Mabuting gamitin ang historikal na
disenyo upang maglatag ng konteksto
ng isang tiyak na bagay o pangyayari.
Nagagamit din ito sa pagsusuri ng
kalakaran o trend analysis.
Halimbawa:
 Pag-unlad ng General Education
Curriculum (GEC) sa kolehiyo.
Pag unlad ng Wikang Pambansa ng
Pilipinas.
Pag aaral ng isang kaso/karanasan (Case
Study). Ang pananaliksik na nasa
ganitong disenyo ay naglalayong
malalimang unawain ang isang
partikular na kaso kaysa magbigay ng
pangkalahatang konklusyon sa iba’t
ibang paksa ng pag aaral. Ginagamit ito
upang paliitin, maging mas ispesipiko, o
kaya’y pumili lamang ng isang tiyak na
halimbawa mula sa isang napakalawak
na paksa. Mahusay ang disenyong ito
upang ipaunawa ang isang masalimuot
na paksa sa pamamagitan ng
detalyadong pagsusuri ng konteksto ng
mga pangyayari at ugnayan ng mga ito.
Angkop ding gamitin ito upang
malalimang unawain ang mga ispesipiko
at pambihirang kaso. Maaaring gumamit
ng iba’t ibang paraan ng pagkalap ng
datos at iba’t ibang batis ng
impormasyon ang disenyong ito.
Hindi lamang limitado sa pag-aaral ng
indibidwal ang uri ng pananaliksik na
ito, kundi maari ding maging pokus ang
mga komunidad, institusyon, at
organisasyon. Madalas na nagiging
paksa ang mga institusyong gaya ng
simbahan, paaralan, iba’t ibang uri ng
negosyo, mga kapatiran, o kaya ay mga
grupo ng homoseksuwal, adik sa droga,
delingkuwenteng kabataan, gang,
OFWs, guro, at iba pa.
Halimbawa:
 Antropolohikal na pag-aaral ng Iglesia
Watawat ng Lahi ni Propesor Covar
(1978)
 Kaso ng isang doctor na piniling
maging caregiver sa Estados Unidos.
Kahirapan sa Pagkatuto ng Ikalawang
Wika: Kaso ng ilang Mag-aaral ng UST
na may Dalawang Pagkamamamayan.
Komparatibong Pananaliksik. Naglalayong
maghambing ng anomang konsepto,
kultura, bagay, pangyayari, at iba pa.
Madalas na gamitin sa mga cross-national
na pag-aaral ang ganitong uri ng disenyong
upang mailatag ang mga pagkakaiba at
pagkakatulad sa pagitan ng mga lipunan,
kultura at innstitusyon. Ang madalas na
nagiging hamon para sa mga mananaliksik
na gumagamit ng ganitong disenyo ay ang
pagtatakda ng parametron ng pananaliksik
sapagkat maaaring hindi gumagamit ng
magkatulad na kategorya ang dalawang
lipunan o kulturang pinaghahambing o
kaya naman ay may ibang
pagpapakahulugan sa iisang kategorya.
Halimbawa, maaaring magkaiba ang
depinisyon ng kabayanihan,
kaligayahan, o kaya ay pagluluksa sa
iba’t ibang kultura o relihiyon.
Halimbawa:
 Komparatibong pagsusuri ng mga
panitikang pambata ng mga Tagalog at
Bisaya.
Komparatibong pagsusuri ng mga
editorial cartoon ng Philippine Star at
Philippine Daily Inquirer sa pagbisita ni
Pope Francis sa Pilipinas.
Pamamaraang nakabatay sa
pamantayan (Normative Studies).
Madalas na inihahanay sa deskriptibong
uri ng pananaliksik ang disenyong
normative dahil naglalayon itong
maglarawan ng anomang paksa.
Gayunpaman, naiiba ang disenyong ito
sapagkat hindi lamang simpleng
deskripsiyon ang layunin nito, kundi
nagbibigay-diin sa pagpapabuti o
pagpapaunlad ng populasyong pinag-
aaralan batay sa mga tanggap na
modelo o pamantayan.
Madalas na bahagi ng rekomendasyon
ng ganitong pananaliksik ang proyekto o
pagpaplano upang makasapat o
makasunod sa hinihinging batayan ng
sinomang kalahok sa pananaliksik.
Halimbawa:
 Pagsusuri ng Kakayahan sa
Matematika ng mga Mag-aaral ng
Magsaysay High School batay sa
Itinakdang Kompetensi ng DepEd
 Bumababang kakayahan ng mga guro
sa Ingles sa pagsasalita at pagtuturo
ng Wikang Ingles.
Etnograpikong Pag aaral. Ang
etnograpiya ng isang uri ng
pananaliksik sa agham panlipunan na
nag iimbestiga sa kaugalian,
pamumuhay, at iba’t ibang gawi ng
isang panlipunang konteksto at ng mga
taong naninirahan dito sa pamamagitan
ng pag unawa sa kanilang mga
pagpapahalaga, pangangailangan,
wika, kultura at iba pa. Ngangailangan
ito ng field study na isang pamamaraan
ng pagtatala ng mga datos at
pangyayari sa pamamagitan ng mga
pandama (pagmamasid, pang amoy,
pandinig, o panlasa). Binibigyang-diin sa
obserbasyon ang lunan o setting (para
sa konteksto), mga Gawain at kilos ng
mga kasangkot, impormal na
interaksyon, hindi nakaplanong Gawain,
berbal at di-berbal na komunikasyon, at
iba’t ibang proseso.
Halimbawa:
 Pagpapakahulugan kay Rizal ng
mga Milinaryong Kilusan sa
Banahaw
Disenyong Eksploratori. Isinasagawa ang
disenyong eksploratori kung wala pang
gaanong pag aaral na naisagawa
tungkol sa isang paksa o suliranin. Ang
pokus nito ay upang magkaroon ng mas
malawak na kaalaman sa isang paksa na
maaaring magbigay daan sa mas
malawak at komprehensibong
pananaliksik. Layunin nitong
makapaglatag ng mga bagong ideya at
palagay o kaya ay makabuo ng mga
tentibong teorya o haypotesis tungo sa
mas malalim na pagkaunawa sa paksa.
Halimbawa:
 Panimulang Pag-unawa sa Masaker sa
Mamasapano Kaugnay ng Usapang
Pangkapayapaan sa Mindanao.
Ang mga nabanggit na batayang
disenyo ay ilan lamang sa napakaraming
uri ng pananaliksik sa iba’t ibang
disiplina. Maaaring gumamit ang
mananaliksik ng higit sa isang disenyo
lalo’t hinihiling ito upang masagot ang
suliranin ng pananaliksik.
 Ang metodolohiya ng panaliksik ay
sistematikong kalipunan ng mga
metodo o pamamaraan at proseso ng
imbestigasyon na ginagamit sa
METODOLOHIYA pangangalap ng datos sa isang
NG pananaliksik. Nagmula ito sa mga
PANANALIKSIK katagang Latin na methodus na
nangangahulugang patakaran o
alituntunin at logia na
nangangahulugang larangan sa pag-
aaral. Sumakatuwid, ang metodolohiya
ay tumutukoy sa isang organisadong
larangan ng pag-aaral ng mga
pamamaraan at tuntunin na ginagamit sa
pagtuklas ng bagong kaalaman. Ang
metodo ay tumutukoy sa pamamaraan ng
pagtuklas; ang metodolohiya naman ay
kalipunan at pagkakaayos ng mga
kaalamang ito. Bukod sa disenyo at
pamamaraan, nilalaman din ng bahaging
ito ang hakbang-hakbang na pangangalap
ng datos, pagsusuri ng datos,
paglalarawan ng lunan ng pananaliksik at
populasyon o magiging tagasagot, at
plano para sa presentasyon ng datos.
Nahahati sa limang mahahalagang
bahagi ang nilalaman ng metodolohiya
ng pananaliksik.
1. Disenyo at Pamamaraan ng
Pananaliksik. Lilinawin sa bahaging
ito ang disenyo ng pananaliksik at
ang mga pamamaraan kung paano
ito maisasakatuparan. Nililinaw na
sa nakaraang aralin ang iba’t ibang
disenyo ng pananaliksik.
Kung ang disenyo ay tumutukoy sa
kabuuang balangkas at pagkakaayos ng
pananaliksik, ang pamamaraan naman
ay kung paanong mabibigyang-
katuparan ang disenyo. Iba’t ibang
pamamaraan ang maaaring isagawa ng
isang mananaliksik batay sa itinakdang
suliranin ng pananaliksik. Narito ang
ilang batayang pamamaraan:
a) Sarbey. Isang metodo na ginagamit
upang mangalap nng datos sa
sistematikong pamamaraan sa isang
tiyak na populasyon o sampol ng
pananaliksik. Pamilyar na sa atin
ang mga sarbey sa opinyon. Ang
sarbey ay ginagamit din sa mga
siyentipikong layunin tulad ng
marketing research, sikolohiya,
kalusugan at medisina at,
sosyolohiya.
Ang tagumpay nito ay batay sa husay
na pagpili ng representatib ng buong
populasyon (sampling). Kadalasang
ginagamitan ng payak na questionnaire
ang sarbey na hinahayaang sagutan ng
mga kalahok (kadalasan sa sarili nila
ngunit sa ilang pagkakataon ay
ginagabayan). Madalas itong ginagamit
sa mga deskriptibong pananaliksik na
karaniwang nangangailangan ng mas
malaking bilang ng mga tagasagot.
Sinusuri ang sarbey sa pamamagitan ng
iba’t ibang estadistikal na pamamaraan.
Ang sumusunod ang halimbawa ng mga
suliranin sa pananaliksik na maaaring
gamitan ng sarbey:
 Ilang bahagdan ng mga Pilipino ang
nagtitiwala pa sa pangulo ng Pilipinas?
 Gaano karaming mag-aaral ang
nakauunawa sa isyu ng Character
Change?
Bagama’t simple ang pagkakaayos ng
estruktura ng mga tanong sa sarbey
upang masagutan ng mga kalahok kahit
walang gabay mula sa mananaliksi,
makabubuting personal pa ring
pangasiwaan ng mananaliksik ang
pamamahagi at pagpapasagot sa
talatanungan upang matulungan ang
kalahok sa anomang magiging
suliranin.Tiyakin ding may maikling sulat
o note sa unahan ng talatanungan bago
ang mismong mga tanong upang
ipaliwanag sa mga sasagot kung tungkol
saan ang pananaliksik at kung ano ang
mga pangunnahing layunin nito.
Tukuyin din ang pagiging kompidensiyal
ng anomang impormasyong ibabahagi
ng mga kalahok.
b) Pakikipagpanayam o Interbyu. Ito
ay pagkuha ng imppormasyon sa isang
kalahok na may awtoridad o di kaya ay
may personal na pagkaunawa sa paksa
ng pananaliksik. Kaiba sa sarbey na
naglalaman ng mga simpleng tanong,
naglalayon ang pakikipagpanayam na
kumuha ng malalim at malawak ng
impormasyon mula sa taong kakapanayamin.
Gayunpaman, may tinatawag ding structured
interview o nakabalangkas na pakikipanayam
kung saan halos eksakto o tiyak ang
pagtatanong gaya ng mga nasa talatanungan
na ginagamit sa sarbey. Ang kaibahan
lamang ay pasalita ang pamamaraan nito at
binabaa ng mananaliksik ang mga tanong sa
tagasagot. Layunin nito na gawing mas
malinaw sa tagasagot ang mga tanong na
may kalabuan sa kanya.
Ang semi-structured interview o
pakikipanayam na bahagyang
nakabalangkas naman ay mas
nagbibigay ng control sa mananaliksik o
tagatanong sa magiging daloy ng
panayam. Ginagamitan lamang ito ng
mga gabay na tanong upang maging
maayos at sistematiko ang daloy ng
panayam ngunit hindi istrikto ang
pagsunod dito at nagpapaubaya sa
pagpapailalim at pagpapalawak ng
tanong na nagmumula sa
impormasyong ibinibigay ng
kinapanayam.
Mahalaga sa ganitong uri ng
pakikipanayam ang husay sa pagbuo ng
mga kasunod at kaugnay na tanong
(follow-up questions) upang mapalalim
ang panayam.
Maaari ding unstructured o walang
estruktura ang pakikipanayam. Ang
layunin nito ay upang galugarin ang
nararamdaman ng kalahok tungkol sa
paksa ng panayam. Maaari ding maging
paksa ng panayam ang kuwentong-
buhay o partikular na karanasan ng
kalahok. Kadalasang impormal ang
paraan ng pagtatanong sa ga itong uri
ng panayam. Madalas na ginagamit sa
mga kuwalitatibong pananaliksik ang
pamamaraang ito sapagkat hindi
nasusuri sa pamamagitan ng estadistika
ang datos na nagmumula rito.

Narito ang ilang paalala sa pagsasagawa

ng pakikipanayam:
 Maging maagap sa itinakdang oras ng
panayam.
 Ihanda ang gabay sa panayam at iba pang
kakailanganing materyales gaya ng
recorder, camcorder o anomang
kasanngkapan sa pagtatala.
 Magsagawa ng inisyal na pananaliksik
tungkol sa kaniya gaya ng buong
pangalan, propesyon, organisasyon, o
institusyong kinabibilangan, at iba pang
impormasyon na makatutulong sa
mananaliksik na maunawaan ang kanyang
mga tugon.
Magsalita nang malinaw kung
nagatatanong o nagpapaliwanag at
maging magalang sa bawat kilos at
pagsasalita. Maging handa na
ipaliwanag ang tanong o konsepto
kung malabo ito sa kinakapanayam.
Magbigay ng simpleng token o sulat ng
pasasalamat sa taong kinapanayam,
hindi bilang suhol, kundi pagpapakita
ng pagpapahalaga sa oras na inilaan ng
kalahok.
C. Dokumentaryong Pagsusuri. Isang
pamamaraan sa pananaliksik na
ginagamit upang kumalap ng
impormasyon na susuporta at
magpapatibay sa mga datos ng
pananaliksik sa pamamagitan ng
analitikal na pagbasa sa mga nasusulat
na komunikasyon at mga dokumento
upang malutas ang mga suliranin.
Madalas na ginagamit ito bilang
sekondaryang pamamaraan sa pagsusuri
ng mga kaugnay na literature o kaya ay
pangunahing pinagmulan ng resulta ng
pananaliksik. Ang mga uri ng
dokumentong maaaring pagmulan ng
pagsusuri ay mga pampublikong tala,
iba’t ibang uri ng media, biyograpiya,
katitikan ng mga pulong o tala ng mga
pangyayari sa isang komrensiya o
kongreso, mga ulat at plano, iba’t ibang
uri o genre ng panitikan at maging mga
biswal na dokumento gaya ng sining
biswal at iba pa.
D. Nakabalangkas na Obserbasyon at
Pakikisalamuhang Obserbasyon.
Ginagamit ito sa uri ng pananaliksik na
ngangailangan ng field study gaya ng
etnograpiya. Ang nakabalangkas na
obserbasyon ay pagmamasid ng
mananaliksik sa mga kalahok na pokus
ng pag-aaral habang sistematikong
itinatala ang kanilang pagkilos,
interaksiyon, at pag-uugali sa
pamamagitan ng gabay sa obserbasyon.
Maaaring maging bahagi ng tala ang
lahat ng pangyayaring namamasid sa
pamamagitan ng mga pandama
(pagmamasid, pang-amoy, pandinig,
panlasa, at pandamdam.) Bago paman
gawin ang obserbasyon, ipinaplano na
ang gabay kung saan nakalagay kung
ano ang mga tiyak na detalyeng
hahanapin ng mananaliksik at kung
paano itatala ang mga obserbasyon.
 Ang pakikisalamuhang obserbasyon
naman ay pag-aaral sa kilos, pag-uugali,
at interaksiyon ng mga kalahok sa isang
likas na kapaligiran. Kasabay ng
sistematikong obserbasyon, ang
mananaliksik ay nakikisalamuha at
nakikisali sa karaniwang proseso o
pamumuhay ng mga tao sa isang
komunidad. Makikinig at makikibahagi
siya sa mga kumbersasyon at maaari
ding magtanong sa mga kalahok.
Ayon sa sikolohistang si Virgilio
Enriquez, mahalagang isaalang-alang
ang taal na kultura at sikolohiya ng mga
Pilipino sa pagsasagawa ng ganitong
metodo kung kaya’t iminungkahi niya
ang mga pamamaraang pakapa-kappa,
pakikisalamuha, at
pakikipagpalagayang-loob upang
makakuha ng makatotohanan at
makabuluhang datos mula sa mga
kalahok.
2. Lokal at Populasyon ng Pananaliksik.
Sa bahaging ito ng metodolohiya,
nakasaad ang mga batayang
impormasyon tungkol sa kalahok ng
pananaliksik. Kabilang sa mga ito ay
kung sino, tagasaan, o kaya ay kung sa
anong institusyon o organisasyon may
kaugnayan ang kalahok. Ibinibigay ang
batayang impormasyon gaya ng
propesyon, edad, at kasarian depende
sa pangangailanagan ng pananaliksik.
Ipinapaliwanag sa bahaging ito ang
proseso ng sampling na pinagdaanan at
kung ano ang dahilan o pinagbabatayan
ng pamimili ng kalahok. Ilalagay rin sa
bahaging ito kung saan gagawin ang
pananaliksik.
Sa mga pananaliksik na walang
kalahok at dokumento ang pangunahing
pagkukunan ng datos, maaaring hindi
na isama ang bahaging ito. Maaaring sa
halip na batayang impormasyon ng
kalahok ang gamitin, ay talakayin na
lamang sa bahaging ito kung anong uri
ng dokumento, panitikan, o anomang
pagmumulan ng pagsusuri ang
gagamitin sa pananaliksik.
3. Kasangkapan sa Paglikom ng Datos.
Sa bahaging ito ng metodolohiya,
ilalahad ang uri ng kasangkapan o
instrumenting gagamitin upang
maisagawa ang pamamaraan ng
pananaliksik. Nakabatay sa disenyo at
pamamaraan ang instrument.
Halimbawa, kung magsasagawa ng
pakikipanayam, kailangan ang
gabay sa panayam o talaan ng mga
tanong. Kung obserbasyon,
kailangnan din ang isang talaan o
checklist na magsisilbing gabay sa
mga dapat
bigyang pansin sa obserbasyo, o kung
sarbey naman ay questionnaire o
talatanungan. Kailangang lagging nasa isip
ng mananaliksik kung masasagot ng
instrument ang mga suliranin ng
pananaliksik.
Binubuo ang instrument bago ang
aktuwal ng pangangalap ng datos.
Nagsisilbing bahagi ng apendiks ng
pananaliksikang mismong talatanungan,
checklist, o anomang bagay. Sa mismong
pananaliksik kung saan tinatalakay ang
metodolohiya, kailangang ipaliwanag ng
mananaliksik ang pangkalahatang
nilalaman, pagkakahati , at balangkas
ng instrumento.
4. Paraan sa Paglikom ng Datos.
Nilalaman naman ng bahaging ito ang
hakbang-hakbang na plano at proseso
sa pagkuha ng datos. Maaarig gumawa
ang mananaliksik ng dayagram upang
maipakita ang mga hakbang sa
pangangalap ng datos o kaya ay ilahad
na lamang ang mga ito.
5. Paraan ng Pagsusuri ng Datos. Kung
kuwantitatibo ang pananaliksik,
nakapaloob sa bahaging ito ang iba’t
ibang estadistikal na pamamaraan para
sa kompyutasyon at pagsusuri ng datos.
Kung kuwalitatibo naman, madalas na
tinutukoy rito kung paano isasaaayos at
bubuuin ang mga kategorya o maliliit na
paksa na magpapaliwanag sa mga datos
na nakalap.