Ang Pamilya ni Dr.

Jose
Rizal
 FRANCISCO MERCADO (Francisco Engracio Rizal
Mercado y Alejandra II):
• Si Francisco Mercado, ama ni Jose Rizal,
• ay ipinanganak noong ika-11 ng Mayo 1818
• sa Biñan, Laguna. Siya ang pinakabata sa labintatlong
• anak nina Cirila Alejandro at Juan Mercado.
• Nag-aral siya ng Latin at pilosopiya sa
• Colegio de San Jose sa Manila at dito niya nakilala
• ang kanyang asawa, si Teodora Alonso Realonda
• na doon din nag-aral. Binuhay niya ang pamilya
• nila sa pamamagitan ng pagtanim ng mga
• bugas, tubo, at iba pang mga pananim.
• Itinuring nga siyang modelo na tatay ni Jose Rizal. Namatay si Francisco
Mercado noong
 TEODORA ALONSO (Teodora Morales
Alonzo Realonda de Rizal y Quintos):

• Si Teodora Alonso ay ang ina ni Jose Rizal na

ipinanganak noong ika-9 ng Nobyembre 1827 sa
Meisik, Tondo, Manila. Siya ang ikalawang anak
nina Lorenzo Alonso at Brijida de Quintos. Galing sa
may-kaya na pamilya, nag-aral siya sa Colegio de
Santa Rosa sa Manila at siya ay naging edukado.
Dalawampung taong gulang siya nang ikasal sa
tatay ni Jose Rizal na si Francisco Mercado at
tumira sila sa Calamba, Laguna.
• Si Teodora ay naging isang masipag at dedikadong
ina at nagsilbing unang guro ni Jose Rizal. Sa
Calamba, nakibahagi ang kanyang pamilya sa
agrikultura. Bilang nanay ng kalaban ng Espanyol,
nakulong siya sa loob ng dalawa't kalahating taon
dahil pinagbintangan siyang nilason niya ang asawa
ng kanyang kapatid at iba pang mga pagpapahirap.
Dahil sa malabong mga mata ni Teodora, napag-
isipan ni Jose Rizal na mag-aral ng medisina.
Namatay si Teodora Aquino noong ika-16 ng
Agosoto 1911 sa Calle San Fernando, Binondo,
Maynila dahil sa kaniyang kahinaan.
 SATURNINA RIZAL:

Si Saturnina ang panganay sa kanilang magkakapatid.

• Siya ay ipinanganak noong 1850 at may palayaw na
Neneng.
• Tinulungan niya kasama ang kanyang ina makaaral si Rizal
at siya ang tumayong pangalawang ina ni Rizal noong
nakulong ang kanilang ina na
• si Teodora. Napangasawa niya si Manuel Timoteo Hidalgo
ng Batangas.
• Sila ay may limang anak na si Alfredo, Adela, Abelardo,
Amelia at Augusto.
• Naging guro at kaibigan niya si Fr. Jose Burgos.
Sumali at sinuportahan ni Paciano ang
Propaganda Movement for social refroms at
ang diyaryo ng kilusan, Diariong Tagalog.
Sinuportahan din niya ang Katipunan sa
pagkuha ng mga miyembro galing sa Laguna.
Pagkamatay ni Jose Rizal, naging heneral si
Paciano ng Revolutionary Army at naging
military commander din ng revolutionary
forces sa Laguna noong Philippine-American
War. Dahil dito, hinuli siya ng mga Amerikano.
Namatay si Paciano ng siya'y 79 dahil sa
tuberculosis.
PACIANO RIZAL (Paciano Rizal Mercado
y Alonso Realonda):
• Si Paciano ay ang nakatatandang kapatid ni Jose
Rizal. Ipinanganak siya noong Marso 9, 1851 sa
Calamba, Laguna. Siya ang pangalawa sa labing-
isang magkakapatid. Inalagaan niya si Jose Rizal
at tinulungan niya siyang makarating sa Europa.
Habang nasa Europa si Jose, pinadalhan niya ng
pensiyon at sinulatan niya para mabalitaan si
Jose tungkol sa mga nangyayari sa Pilipinas at sa
kanilang pamilya. Nag-aral si Paciano sa Colegio
de San Jose sa Maynila.
 Narcisa Rizal:
• Ang Pinakamatulunging Kapatid na
• Babae ng Bayani
• Si Narcisa Rizal ay ipinanganak noong taong 1852 at may palayaw
na “Sisa”. Siya ang ikatlong anak sa pamilya Rizal. Tulad ni
Saturnina, tumulong si Sisa sa pag-aaral ni Rizal
• sa Europa, isinangla niya ang kanyang mga alahas at
• ibinenta niya ang kanyang mga damit para lang matustusan and
pag-aaral ni Jose Rizal. Lahat halos ng mga tula at
• isinulat ni Jose Rizal ay kanyang naisaulo. Si Sisa ang
pinakamatulungin sa kanilang pamilya. Nang ang kanilang mga
magulang na sina Don Francisco at Doña Teodora ay itinaboy sa
kanilang tahanan, si Sisa ang kumupkop sa kanila.
• Kahit na ang kasintahan ni Jose Rizal na si
Josephine Bracken ay pinatira niya sa
kanyang tahanan sapagkat pinaghinalaan
siya ng pamilya Rizal na isang espiya ng
mga paring
• Espanyol. Kaya’t noong taong 1896,
habang siya ay nakapiit sa barkong
“Castilla” na nakadaong sa Cavite ay
nagpadala ng liham ng pasasalamat si Jose
Rizal sa kapatid na si Sisa sa pagpapatuloy
kay Bracken sa kanyang tahanan.
 OLYMPIA RIZAL

• Si Olympia ay ang ikaapat na

anak sa pamilya Rizal. Siya ay
ipinanganak noong taong 1855.
Napangasawa niya si Silvestre Ubaldo
na isang Telegraph Operator sa Manila
at sila ay biniyayaan ng tatlong anak
ngunit ito rin ang dahilan ng kanyang
kamatayan noong taong 1887.
 Lucia Rizal: Kahati sa mga
Paghihirap ng Bayani
• Si Lucia Rizal ay ipinanganak noong 1857 at
panglima sa pamilya Rizal. Siya ay kasal kay
Mariano Herbosa ng Calamba, Laguna. Siya ay
pinagbintangan na nagsulsol sa kanyang mga
kababayan na huwag magbayad ng upa sa
kanilang mga lupa na nagdulot ng kaguluhan
at silang mag-asawa ay minsan nang
nagatulan na itapon sa ibang bansa kasama
ang ibang miyembro ng pamilya Rizal.
 Maria Rizal
• Siya ay ipinanganak noong 1859 at ang
pang-anim at nakatatandang kapatid ni
Jose Rizal. Ang asawa niya ay si Daniel
Faustino Cruz na galing sa Binan, Laguna.
Sinabi na si Maria daw ang kinausap ni
Jose noong panahon na gusto ni Jose na
pakalasan si Josephine Bracken. Namatay
siya noong 1945.
 Concepcion Rizal: Ang Unang
Pagdadalamhati ng Bayani

• Siya ang binansagang

“Concha” ng kanyang mga kapatid at
kaanak, si Concepcion Rizal ay
ipinanganak noong 1862 at namatay
sa edad lamang na tatlong taon,
noong 1865. Siya ang pangwalo sa
sampung magkakapatid.
• Sinasabing sa lahat ng kapatid na babae, si Concha
ang pinakapaborito ni Jose o “Pepe” Rizal na mas
bata nang isang taon sa kanya. Magkalaro sila at
lagging kinukuwentuhan ni Jose Rizal ang
nakababatang kapatid at sa kanya naramdaman ni
Jose Rizal ang kagandahan ng pagmamahal ng isang
kapatid na babae.
• Nang namatay si Concha sa isang sakit,
umiyak nang umiyak si Jose Rizal at isinulat niya na
noong siya ay apat na taong gulang ay nawalan siya
ng kapatid na babae at sa kauna-unahang
pagkakataon ay naiyak siya sa panghihinayang sa
pagkawala ng kapatid na kayang minamahal.
 JOSEFA RIZAL

• Si Josefa Rizal ay ang ika-9 na anak sa pamilya at siya

ipinanganak noong taong 1865. Si Josefa ay kilala rin
bilang si “Panggoy”. Noong si Rizal ay nasa Europa, siya ay
nagsusulat ng mga mensahe. Siya ay nagsulat para kay
Josefa na ang laman ay pagpupuri niya sa kanyang kapatid
dahil sa kanyang kaalaman sa Ingles. Si Rizal ay nagsulat
din ng mensahe tungkol sa bente pesos ngunit ang 10
doon ay para dapat sa lotto.
• Siya ay nagkaroon ng sakit na epilepsy ngunit sa kabila ng
kanyang sakit, nagawa niya pa ring sumali sa Katipunan at
maging isang Katipunera. Si Josefa ay nahalal bilang
pangulo ng mga babae sa Katipunan. Isa siya sa mga
orihinal na miyembro ng Katipunan kasama sila Gregoria
 Trinidad Rizal: Ang Katiwala ng
Pinakasikat na Tula ng Bayani
• Si Trinidad Rizal ay ika-10 sa magkakapatid na
Rizal. Siya ay ipinanganak noong 1868 at namatay
noong 1951. Ang palayaw niya ay Trining at siyang
tagapagtago at tagapamahala na pinakahuli at
pinakatanyag na tula ni Jose Rizal.
• Noong Marso 1886 ay sumulat si Jose Rizal kay
Trining at isinasalaysay niya na ang mga babae sa
Alemanya ay masisipag mag-aral. Pinayuhan niya si
Trining na habang bata pa ito ay dapat magbasa nang
magbasa ng buong puso.
• Pinangaralan niya ito na huwag hayaang
ang katamaran ang mamayani dahil
napuna ni Jose Rizal na wala sa loob nito
ang pag-aaral. Sinabi niya na kaunting
tiyaga lamang at siya ay magtatagumpay.
Makaraan ang apat na taon ay nagulat na
lamang si Jose Rizal nang makatanggap siya
ng liham mula kay Trining. Ipinaalam nito
na nakapagtapos ito ng Kolehiyo, dalawang
taon at isa’t-kalahating buwan na ang
nakakaraan.
 SOLEDAD RIZAL

• Si Soledad Rizal ay ang bunso sa pamilya Rizal at ipinanganak sa

taong 1870. Siya ay kilala rin bilang Choleng. Si Rizal ay saludo sa
kanya dahil siya ay isang guro at siya ang pinakaedukado sa
kanilang magkakapatid. Siya ay sinabihan ni Rizal na dapat siya
ay isang maging magandang huwaran para sa mga tao, ito ay
nakasulat sa mensahe noong 1890.
• Si Choleng din ang pinakakontrobersyal na anak sa kanilang
pamilya. Ang kanyang napangasawa ay si Pantaleon Quintero na
taga-Calamba Laguna rin ngunit sila’y nagpakasal nang walang
permiso sa kanyang mga magulang. Di sang-ayon si Rizal dito
kaya’t ginamit niya ang paksang ito at nagsulat at sinabi niya sa
mensahe niya na isang kakahiyan sa pamilya Rizal ang
pagpapakasal ng kapitid kay Pantaleon.
 Josephine Bracken
• Si Josephine Bracken ay ipinanganak sa Hongkong sa parehong
Irish na magulang na sina James Brown at Elizabeth MacBride.
Nakarating siya ng Pilipinas noong 1895 nang samahan niya
ang kanyang amain na si George Taufer para magpagamot kay
Jose Rizal sa Dapitan. Naging mabuti ang pagtitinginan nina
Josephine at Jose Rizal at sila'y namuhay na magkasama sa
Dapitan.
• Pagkatapos barilin si Rizal sa Bagumbayan nagtungo si Bracken
sa Cavite at doon ay sumapi sa rebolusyon. Nagbalik sa
Hongkong si Josephine at doon namatay sa sakit na
tuberkulosis.
• Hindi sila mapalad na naikasal pero namuhay at nagsama sila
na parang isang tunay na mag-asawa.