q Muling sumigla ang panitik ng mga Pilipino

pagkatapos ng taong 1945. Nabuksang muli

ang mga palimbagan ng mga pahayagan at
magasin.
q Nagsimula muli ang pag-unlad ng Pilipinas
noong panahong ito. Tinatawag ding
“Panahon ng Isinauling Kalayaan”
 § Ang ekonomiya ng bansa ay humantong sa
kababaan.
§ Mas binigyang pansin ang mga gerilya kaysa
kabuhayang pambansa.
HUKBALAHAP (Hukbong bayan laban sa Hapon)
§ Binubuo ng pangkat ng mga gerilyang may
pagkiling sa komunismo.
§ Isa pang pamana ng digmaan na naging malaking
sagabal sa pambansang kaunlarang pang-ekonomiya.
§ Tila naging mapanghangad sa makukuhang
gantimpala ang mga manunulat ng panahong ito
sapagkat bago pa sumulat ng anumang akda ay
inaalam muna kung aling pahayagan kaya ang
magbabayad dito ng malaking halaga.
§ Pagsulpot ng mga kabataang mag-aaral sa larangan
ng pagsusulat.
 Itinatag ang mga samahang
Nagbukas ng mga palimbagan pampanitikan tulad ng:
para sa mga lingguhang
q Taliba ng inang wika (TANIW)
babasahin gaya ng mga: q Kapisan ng Diwa at panitik
q Liwayway (KADIPAN)
q Bulaklak q Kapisanan ng mga Mandudulang
q Tagumpay Pilipino (KAMPI)
q Ilang-ilang q Panitik
q Panitik ng mga kababaehang
q Malaya Manunulat
q Kayumanggi q Samahang Balagtas
q Sinag tala, atbp.
• Noong Setyembre 21, 1972 ay idineklara ni Pangulong
Ferdinand E. Marcos ang batas militar bunga ng
malawakang protesta ng mga kabataan noong panahon ng
isinauling Kalayaan.
• Ito ay nagpasimula ng pagpapakilala ng pangulo na
tanguhin ng kanyang pamahalaan na ang pagkakamit ng
kaunlaran ng bansa ay sa pamamagitan ng pagkakaroon
ng Bagong Lipunan.
• “Isang Bansa, Isang Diwa”
• Bagaman at maraming kanthang nalahala sa panahong
nauukol sa pagtataguyod ng mga layunin ng Bagong
Lipunan, may mga lathain ding naglalarawan ng tunay
na nadarama ng marami sa mga Pilipino ng panahong
iyon.
• Palihim na nailathala ang mga akdang nagpapahiwatig
n g p a g h ih im a g si k n g d a m d a m i n g n a m a m a y a n i a t
pagtutol sa nadaramang pagsupil sa ilang karapatang
pangtao katulad ng:
• Mula Pebrero 22 hanggang Pebrero 26,
1986 ito nagtagal, dahil dito nagwakas
ang Bagong Lipunan.
• Muling nanumbalik ang ganap na Kalayaan
ng mga mamamayang Pilipino.
• Nagpatuloy pa rin ang pagsusulat ng maikling
kwento ang mga manunulat na nagsisulat ng
maikling kwento noong panahon ng pananakoop ng
mga Hapones. Sila’y sina:
• Nagkaroon ng pagbabago sa paksa at estilo, at
nagsisunod sa mga Amerikano, Pranses, Ruso at Ingles.
• Nagtatag sila ng samahang tinatawag na
“Panitikan”upang mapasigla ang mga manunulat.
Kabilang dito sila:
Mga A k l a t n a
Na l i m b a g s a
o n g i t
P anah nan ang isang o
a k l a t k a tipu
Ang n a g p a s i g la sa
sangkap na P i l i pino
Paniti k a n g
Setyembre 13, 1903 – Marso 24, 1970
Ø Makata at manunulat sa wikang tagalog
Ø Ang kanyang tula ay nagtataglay ng
pagmamahal at pagpapahalaga sa mga maliliit
at dukhang manggagawa
Ø Kilala rin siya sa kanyang mga akada na...
q Isang Dipang Langit
q Ang ibong Mandaragit
q Luha ng Buwaya
q Langaw sa isang basong tubig
q Ibang kuwento
 Marso 10, 1906 – Agosto 26, 1969
Ø Makata ng bagong panahon na nakapagbago ng
tulang tagalog.
Ø Pinakilala niya ang malayang taludturan at
ang mapaghinagsik na diwa ng imperyalismo.
Ø Ang ilan sa kanyang mga aklat ay ang...
q Ako ang Daigdig
q Mga Piling katha
q Mga Piling Sanaysay
q Maikling katha ng Dalawampung pangunahing
author: A.G. Abadilla at Ponciano B.P. Pineda
q Pagkamulat ni Magdalena
 Setyembre 5, 1929 – Enero 29, 2014
Ø Kilalang Pambansang Alagad ng Sining sa
Arkitektura noong 2006
Ø Ama ng Modernong Arkitekturang Landscape
sa Pilipinas
Ø Ang kanyang mga akda ay ang...
q Ang Guryon
q Tatlong Inakay
q Gabi
q Sa tabi ng Dagat
q Ulap at Mangingisda
 Setyembre 20,1936 - Mayo 15,2012
Ø Ang isa sa mga tinaguriang Haligi ng
Panitikang Pilipino
Ø Ang ilan sa kanyang mga naisulat ay ang...
q Sa mga kuko ng Liwanag
q Ang laro sa baga
q Ang mundong ito ay lupa
q Maynila sa mga kuko ng Liwanag
Siya rin ang sumulat ng “Mga agos sa
disyerto”. Ang kanyang mga likha ay unang
natampok sa Tagalog na magasin na Liwayway.
q Julio Madiaga – probinsyano na pumunta ng maynila sa
pagaakalang makikita niya ang kanyang kababatang si Ligaya.
q Ligaya Paraiso – nabiktima ni Mrs. Cruz at hinahanap ni Julio
Ø Mga kaibigan ni Julio
§ Atong (matalik na kaibigan)
§ Perla (kapatid ni Atong)
§ Pol (nagging matalikna kaibigan)
Ø Mga kaibigan ni Julio sa La Madrid Building
§ Omeng § Imong
§ Gido § Benny
§ Pol
 Si Julio, isang maralitang mangingisda. Isang
araw umalis si Ligaya ang kanyang kasintahan, na
kasama ang isang babaeng may pangalang Ginang Cruz
na pinangakuang makakapag-aral at makapaghanapbuhay
sa Maynila si Ligaya. Kaya't sinundan ni Julio sa
Maynila ang kanyang nobyang si Ligaya. Noong nasa
Maynila na, naging biktima si Julio ng mga
mapanlamang na mga tao sa lungsod. Nakaranas si
Julio ng mga pang-aabuso habang nagtatrabaho sa
isang lugar ng konstruksiyon at pagbebenta ng
sariling katawan para lang kumita ng malaking pera.
 Unti-unting nawawalan ng pag-asa si Julio na
matagpuan pa si Ligaya. Ngunit nagbago ang lahat ng
muli niyang makita si Ligaya at malaman mula sa
kasintahan na naging biktima ito ng prostitusyon at
pinagmamalupitan ng intyek na kinakasama. Nagbalak na
tumakas ang dalawa ngunit gaya ng sabi ni Ligaya kaya
siyang patayin ng kinakasama kapag ito ay nahuling
tumatakas. Dumaan ang gabi at sa paggising ni Julio ay
patay na si Ligaya. Ipinaghiganti ni Julio si Ligaya
at pinaslang ang kinakasama nitong intyek subalit
maraming nakasaksi at pinagmalupitan si Julio hanggang
sa ito ay mawalan din ng hininga.
 Enero 3, 1915 – Marso 21, 2009
Ø Lumikha ng sikat na programa sa radio at
serye sa telebisyon na “Kuwentong Kutsero”
noong dekada 50
Ø Ang aklat niya ay kauna-unahang Katipunan ng
akda sa Filipino
Ø Ang ilan sa mga kinatha niyang maikling
kwento...
q Paglalayag sa puso q Sa kamatayan ni Tiyo
ng isang bata Samuel ni Efren Abueg
q Kuwento ni Mabuti q Kasalanan sa nayon ni
q Ako’y isang tinig Elueterio Fojas
Bata – munting ulilang galing sa lalawigan, lumuwas sa
malaking lungsod bilang utusan, kalahating araw na pumapasok sa
paaralan upang may makasama sa pagpasok at pag-uwi ang anak ng
kanyang amo.

Guro – ang patuloy na gumugunita sa pinagsamahan nila ng

maliit na batang naging estudyante niya dati na nagbigay sa
kanya ng aral. Mabilis magalit o mainitin ang ulo ngunit ito
rin ay mapagmahal, maunawain at mabuting guro.
 Sa paggugunita ng tagapagsalaysay sa samahang matagal
na niyang naranasan subalit hindi niya makalimutan ay muli
itong nanumbalik sa kanya.
Isang batang maliit at pinakapangit sa klase, may pipis
na ilong at may kakatuwang punto ng pagsasalita na
nagpapatunay na siya’y tagaibang lalawigan ay nasa walong
taong gulang. Siya’y munting ulila na lumuwas sa lungsod
upang maging utusan. Pumapasok lamang ito upang may kasaby
sa pag-uwi at pagpasok ang anak ng kanyang panginoon.
 Sa likod ng kahusga-husgang panlabas na anyo ay may isang
bagay na ka-ibig-ibig dito. Siya’y masipag na tumutulong sa mga
tagalinis ng silid aralan at nagpapaiwan ito upang ayusin ang mga
panlinis na naiwang hindi napulot. At bago ito tuluyang umalis ay
lagi itong lumilingon sa guro mula sa pintuan sa pagsasabi ng
“Goodbye, Teacher.”
Umiiwas rin ang batang ito sa ibang bata at gumawa ng mga
bagay nang mag-isa at tahimik. Sa kanyang mga ikinikilos ay tila
alam na alam nito ang kanyang kapangitan at kakaibang paraan ng
pananalita. Ngunit sa mabagal na paraan ay naging malapt ang
batang ito sa guro. Naging maligaya ito.
 Isang araw, sa di malamang dahilan ay sobrang
nagalit dito ang guro at napagsalitaan siya ng mga
masasakit na salita. Nalimutan ng guro ang pag-iisa
ng bata. Ngunit kahit pa napagalitan siya ng guro ay
patuloy pa rin siya sa paggawa ng mga gawaing kanyang
nakagawian. Inabotan niya ng tsinelas ang guro, at
tuloy pa rin sa pagpapantaypantay ng mga upuan nang
hindi man lamang lumilingon sa direksyon ng guro.
 Nagtungo ang bata sa pintuan na may
mabibigat na yabag at sa pagkakataong yaon,
noon lamang siya hindi nagsabi ng “Goodbye,
Teacher.” At ang mga yabag nito ay lumayo na
nang lumayo.
“Napopoot siya sa akin. Ano ang ginawa kong
ito?” paulit-ulit na sambit at tanong ng
guro sa kanyang sarili
 Biglang-bigla, ang pipis at pangit na mukha ng
bata’y nakita ng guro sa pintuan. Ang mga mata niyang
nakipag-salubungan sa aki’y may nagugulumihang tingin,
“Goodbye, Teacher” aniya at tuluyan nang umalis.
Kung gaano katagal ang pagkakaupo ng guro ay ay hindi
na nito magunita ngayon, ang tangi niya lamang magunita
ay ang pagpapakumbaba ng guro sa kalakhan ng puso ng
munting batang yaon nang sandaling ang bata ang kanyang
naging guro.