[Softcopy Handout]

West Visayas State University

Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

I. Ano ang Semiotika?

Ang semiotika ay isang pag-aaral sa produksiyon ng pagpapakahulugan ng isang lipunan.
Pag-aaral ito sa mga senyas at simbolo at pagbuo sa mga ito. Pumapaloob dito ang usapin ng
senyas at isinesenyas. Multidisiplinaryong siyensiya ito na may kinalaman sa metodolohikal na mga
pagpapakahulugan sa mga katangian na nagbabago depende sa iba’t ibang larangan. Walang
makapipigil sa pagpapakahulugan at paglikha nito habang patuloy na gumagamit ng wika. Ang
pagpapakahulugang ito’y sumasailalim sa paraan ng pag-iisip ng nagsisimbolo at nais ipahayag
nito.

Sa wika nagmumula ang semiotika. Wika ang midyum ng komunikasyon. Ito ang
behikulong nagdadala ng mga kahulugan. Tinutukoy nito ang makabuluhang tunog at mga senyas
na ginagamit sa komunikasyon. Dahil tinitingnan ang wika hindi bilang midyum lamang ng
komunikasyon, kundi bilang isang penomenong panlipunan.

Mga Mahahalagang Punto at Halimbawa hinggil sa Semiotika:

Narito ang paliwanag tungkol sa semiotika, na may mga halimbawa mula sa Pilipinas:
1) Semiotika ay isang pag-aaral ng pagpapakahulugan:

 Ito ay nagpapakita kung paano natin nauunawaan ang mga senyas at simbolo sa ating
paligid (Peregrino, 2012).
 Halimbawa, ang pagkakahulugan natin sa isang simpleng senyales ng palad sa bawat isa
ay nag-iiba depende sa ating kultura at kaugalian. Sa Pilipinas, ang pagmano ay isang
senyales ng paggalang.

Pahina | 1
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

2) Pag-aaral ng Senyas at Simbolo:

 Semiotika ay tumutukoy sa mga senyas at simbolo sa ating kapaligiran.

 Ang mga senyas at simbolo ay mga bagay o tunog na nagbibigay kahulugan sa ating
kaisipan.
 Isang halimbawa nito ay ang traffic light na may mga kulay na pula, dilaw, at berde na
nagbibigay senyas sa mga motorista kung kailan sila dapat huminto o magpatuloy sa
kanilang pagmamaneho (SarKostik, 2017).

3) Multidisiplinaryong Siyensiya:

 Ang semiotika ay isang interdisiplinaryong disiplina na may kaugnayan sa iba't ibang

aspeto ng buhay tulad ng sining, kultura, panitikan, at marami pang iba.
 Halimbawa, ang awiting Pambansa na "Lupang Hinirang" ay may mga tekstong
nagpapakita ng semiotika sa pagpapakahulugan ng pagmamahal sa bayan (San Juan, Jr.,
E. 2015).

4) Wika bilang Midyum:

 Ang wika ay pangunahing midyum ng semiotika. Ito ay nagdadala ng mga kahulugan sa

pamamagitan ng mga salita (Chandler, 2001).
 Halimbawa, ang mga salitang "kababayan" o "kapwa" ay mga senyas ng pagkakaroon ng
ugnayan at pagkakaunawaan sa Pilipinas.

Pahina | 2
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

5) Pagpapakahulugan:

 Semiotika ay nag-aaral kung paano nabubuo ang kahulugan ng mga senyas at simbolo sa
iba't ibang konteksto.
 Halimbawa, ang araw ng Araw ng Kalayaan sa Pilipinas, Hunyo 12, ay may makabuluhang
kahulugan dahil ito ang araw ng kasarinlan o pagiging malaya ng bansa mula sa
masalimuot na pananakop ng mga banyagang dayuhan tulad ng mga Kastila.

6) Kontekstong Panlipunan:

 Ang semiotika ay may kaugnayan sa mga aspeto ng lipunan (Elam, 1991).

 Halimbawa, ang simbolo ng "bayanihan" sa Pilipinas ay nagpapakita ng kahulugan ng
pagtutulungan at pagkakaisa ng mga mamamayan.

Sa tulong ng semiotika, mas nauunawaan natin kung paano nabubuo ang kahulugan ng mga
senyas at simbolo sa iba't ibang aspeto ng ating buhay at kultura.

II. Ang Teatro sa Lipunang Pilipino

Ang teatro ay isang uri ng pagtatanghal na kakikitaan ng iba’t ibang sangkap ng

pagpapalabas. Mula sap ag-arte hanggang sa pagdadamit, ilaw, linya, at mga gamit na pandula.
Isa itong uri ng sining biswal na may iba’t ibang disiplina ng pagtatanghal. Kolaborasyon ito ng
mga larangang may kani-kaniyang papel sa biswalisasyon ng sining.

Pahina | 3
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Mahaba at masalimuot ang pinagdaanang landas ng teatro sa lipunang Pilipino. Sa

panahon ng Espanyol, relihiyon ang sabjek ng mga ritwal at pagpapalabas. Ginamit ito ng mga
prayle para makatulong sa biswalisasyon ng mga mananampalataya. Malaki ang papel ng mga
palabas upang makita mismo ng manonood bilang mananampalataya ang kanilang
sinasampalatayahan. Ilang halimbawa nito ang ‘’maytinis’’ or ‘’panunuluyan’’ sa Kawit, Cavite.
Maging sa panahon ng Amerikano. Mayroon nang mga palabas tulad ng bodabil variety show na
may kinalaman sa domestikasyon ng buhay, pagsusugal, pag-iinom, at usapang pag-ibig. Sa
panahon naman ng Hapon, ginamit ang teatro bilang taguan ng mga mandirigma, bagsakan at
palitan ng mensahe ng mga gerilya, at ang mga awit bilang signal.

Panahon ng Martial Law ginamit din ang teatro upang makapukaw ng damdamin ng mga
Pilipinong pinag-alab ang puso laban sa diktador. Ginamit ang lansangan para magpalabas.
Hanggang sa kasalukuyan, buhay na buhay ang teatro bilang bahagi ng buhay at pagtatanghal ng
mga Pilipino.

Sa ganitong kalagayan sumasalamin ang wika sa katayuan ng sitwasyon. Labis na

nagsisimbolo at bumubuo ng mga senyas ang wika ng teatro. Maririnig ang mga salitang
‘’imperyalismo’’ at ‘’kapitalismo’’. Lumabas ang tinatawag na dulansangan o street theater (dulang
panlasangan). Maririnig ang wika ng pag-aalsa tulad ng ‘’ibagsak’’, na mga salitang may galit at
poot. Epektibo ang mga salitang ito dahil nanggagaling sa puso, kaluluwa, isipan, at adhikain ng
mga Pilipino.

Pahina | 4
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Maaaring tingnan dito ang teatro bilang isang ideyang sinusuri, nagsusuri, nagpapaliwanag,
nagbibigay ng solusyon, at aksiyon na gamit ang wikang nauunawaan ng lahat at nagiging
behikulo ng malalim na pag-unawa.

Mga Mahahalagang Punto at Halimbawa hinggil sa Teatro sa Lipunang Pilipino :

Narito ang pagsusuri sa "Ang Teatro sa Lipunang Pilipino" na may mga halimbawa mula sa
kasaysayan ng Pilipinas:

1) Ang Teatro ay isang Uri ng Pagtatanghal:

 Ito ay nagpapakita ng iba't ibang aspeto ng sining, kabilang ang pag-arte, pagdadamit,
ilaw, linya ng mga aktor, at mga gamit sa pagdula (Peregrino, 2012).
 Halimbawa, sa tradisyonal na komedya ng Pilipinas na "Zarsuela," makikita ang makukulay
na kasuotan at mga awiting nagbibigay buhay sa mga tauhan.
2) Mahaba at Masalimuot ang Kasaysayan ng Teatro sa Pilipinas:

 Noong panahon ng Espanyol, ginamit ang teatro upang ipakita ang mga relihiyosong ritwal
at maitaguyod ang pananampalataya ng mga mananampalataya.
 Halimbawa, ang "Panunuluyan" sa Kawit, Cavite, ay isang tradisyonal na pagtatanghal na
ipinalalabas tuwing Pasko upang ipakita ang kwento ng pagsilang ni Hesus (Peregrino,
2012).
3) Papel ng Teatro sa Kasaysayan:

 Noong panahon ng Amerikano, naging bahagi ng buhay ang mga palabas tulad ng bodabil
variety show na nagpapakita ng mga aspeto ng buhay, pagsusugal, pag-iinom, at pag-ibig.
 Sa panahon ng Hapon, ginamit ang teatro para sa mga lihim na aktibidad ng mga gerilya,
tulad ng pagpapasa ng mensahe at signal (Peregrino, 2012).

Pahina | 5
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

4) Teatro sa Panahon ng Martial Law:

 Noong panahon ng Batas Militar, ginamit ang teatro upang magpakita ng pagtutol laban sa
diktadurya.
 Nagkaroon ng mga lansangan na pagtatanghal (street theater) at mga salita tulad ng
"ibagsak" na nagpapahayag ng galit at poot.

5) Pananaw ng Wika sa Teatro:

 Ang wika ng teatro ay nagiging malakas na senyales at simbolo.

 Halimbawa, ang paggamit ng mga salitang "imperyalismo" at "kapitalismo" ay nagpapakita
ng mga konsepto ng politikal na pakikibaka (Peregrino, 2012).
6) Ang Teatro bilang Behikulo ng Malalim na Pag-unawa:

 Ang teatro ay isang paraan upang suriin, magbigay-kahulugan, at magdala ng solusyon sa

mga isyu ng lipunan.
 Ang mga salita at aksiyon sa teatro ay nagpapahayag ng mga damdamin, kaluluwa, isipan,
at adhikain ng mga Pilipino (Fernando, 2009).

Sa kabuuan, ang teatro ay hindi lamang isang anyo ng pagtatanghal kundi isang behikulong
nagdadala ng mga kahulugan, mensahe, at pag-asa sa buhay ng mga Pilipino. Ang wika nito ay
mahalagang kasangkapan para maipahayag ang mga isyu at pag-asa ng bayan.

III. Wika ng Teatro bilang Simbolo

Labis na nagsisimbolo ang wika ng teatro. Sa senakulong bayan noong 1977 na sinuri ni
Nicanor Tiongson, ang mga tauhan sa senakulo ay inangkupan ng karakter sa buhay ng mga

Pahina | 6
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Pilipino. Ang tauhang ‘’birheng Maria’’ ay naging ‘‘inang bayan,’’ si ‘‘Kristo’’ ay naging ‘‘indio,’’ si
‘‘Anas’’ ay naging ‘‘Kastila,’’ si ‘‘Caipas’’ naman ay ‘‘Amerikano,’’ si ‘‘haring Herodes,’’ ‘‘Hapon,’’ at si
‘‘Poncio Pilato’’ kumakatawan sa ‘‘local elite.’’ Ang konsepto ng ‘’salubong’’ o pagtatagpo ni Hesus
at Maria sa muling pagkabuhay ay kakikitaan ng belong itim, puti, bulaklak, kandila na
sumasagisag sa iba’t ibang konsepto ng ritwal. Para sa pagluluksa ang itim, samantalang puti ang
sa pagkabuhay. Ang bulaklakay tanda ng pagdiriwang at ang mga kandila ay ilaw sa landas.
Maging ang salitang ‘’salubong’’ ay simbolo ng pagkikita sa muling pagkabuhay. Hindi ito simpleng
salubong lamang at muling pagkikita, kundi isang pagpapakahulugang pumapaloob sa isang
pangyayaring kaakibat ng pananampalataya.

Mga Mahahalagang Punto at Halimbawa hinggil sa Wika ng Teatro bilang Simbolo:

1. Pagiging Simbolo ng Kasaysayan: Ang wika ng teatro ay nagiging malalim na simbolo

ng kasaysayan at kultura ng Pilipinas. Ito ay nagsisilbing pagsasalin ng mga tauhan at
kwento mula sa senakulo tungo sa mas makabuluhan at makulay na pagpapakita ng buhay
ng mga Pilipino (Peregrino, 2012).
 Halimbawa: Sa senakulong bayan noong 1977, ang pag-aangkop ng mga tauhan sa
mga karakter ng buhay ng mga Pilipino ay nagpapakita ng kahalagahan ng wika sa
pagkukuwento ng mga pangyayari. Ang pagiging "inang bayan" ni 'Birheng Maria'
ay nagiging simbolo ng pagmamahal at pagkakaugnay ng Pilipino sa kanyang
bayan.
2. Pagpapahayag ng mga Konsepto: Ang wika sa teatro ay nagiging daan upang
maipahayag ang mga konsepto at ideya sa entablado. Ipinapakita nito ang mga kahulugan
at mensahe ng mga tauhan at ng kwento.

Pahina | 7
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Halimbawa: Sa paggamit ng mga salita at simbolo tulad ng "salubong," "itim,"

"puti," at "bulaklak," itinatampok ng wika ang iba't ibang konsepto ng ritwal at
simbolismo sa senakulo. Ito ay hindi lamang simpleng pagpapahayag ng kwento
kundi isang malalim na pag-uugma ng mga kahulugan at pagpapakita ng mga
pangarap at pananampalataya ng mga manonood.
3. Paggamit ng Wika para sa Pananampalataya: Ang wika sa teatro ay nagiging daan
upang maipahayag ang pananampalataya ng mga Pilipino. Ipinapakita nito ang
kahalagahan ng relihiyon sa kultura at buhay ng mga tao (Peregrino, 2012).
 Halimbawa: Ang paggamit ng mga katagang "salubong" at "muling pagkabuhay" ay
nagpapahayag ng pananampalataya ng mga Pilipino sa mga pangunahing aral ng
Kristiyanismo. Ito ay nagiging bahagi ng pagdiriwang at ritwal na nagpapakita ng
kanilang paniniwala.
Sa pamamagitan ng wika sa teatro, hindi lamang itinatampok ang mga kwento at tauhan, kundi
nagiging masusing pag-aaral at pagninilay-nilay ito sa mga konsepto at simbolismo na may
malalim na kahulugan sa kultura ng Pilipinas (Peregrino, 2012).

IV. Mga Elemento ng Dula bilang Wika

Ang dula at binubuo ng mga element, tulad ng ‘‘plot,’’ ‘‘karakter (tauhan),’’ ‘‘teksto,’’
‘‘wika,’’ ‘‘entablado,’’ ‘‘kilos at galaw,’’ ‘‘ilaw at tunog,’’ ‘‘kasuotan,’’ at ‘‘disenyo ng produksiyon.’’
Ang lahat ng ito ay kinapapalooban ng wika at sumasawika. Ang disenyo ng entablado ay isang
malinaw na mensahe sa manonood kung ano ang magaganap dito. Nagbibigay ito ng kaisipan sa
manonood. Ang mga kilos at galaw na makikita ay isang tiyak na kahulugang nais na iparating ng

Pahina | 8
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

karakter sa tao. Maging ang karater mismo at paraan ng pag-arte ay kakikitaan rin ng kahulugan
at mensahe mula sa nagsisiganap. Sa konsepto ng Moro at Kristiyano, nag-iiba sila ng simbolismo
sa kulay bilang identidad o pagkakakilanlan. Halimbawa, dominante sa Moro ang pula, orange,
pink, at matitingkad na kulay, samantala sa Kristiyano ay kulay asul, navy blue, dark green, at
purple naman. Sumasalamin ang mga kulay na ito sa values o pinapahalagahan at moral na
paniniwala (Peregrino, 2012).

Ilan ang nais pakahulugan at sabihin ng damit na mahaba sa maikli, may trail o wala.
Noong araw, ang trail ng damit ay simbolo ng istatus sa lipunan. Mas mahaba ang trail, mas
mayaman. Makikita rin sa mensahe ng damit kung ikaw ay pormal, impormal, bata, matanda,
estudyante, drayber, doctor, abogado, at iba pa. Nakikita sa damit ang mensahe. Nagbibigay ito
mismo ng impormasyong kailangan sa pagtatanghal kahit hindi magsalita ang karakter. Nakasaya
ang babae, ngunit kung lalaki naman ay nakasaya ay iba ang nais iparating nito. Sira-sira ang
damit kung pulubi o ginahasa. Nakapokus ang pagpapakahulugan sa tinatawag na theatrical text o
performance text. Tumutukoy ito sa paraan ng pagpapalabas o pagbibigay buhay sa dramatic text
na tumutukoy naman sa mode of fiction o iskrip. Magkaiba ang dalawa, ngunit magkaugnay na
ganap upang maging makabuluhan ang teatro (Peregrino, 2012).

Mga Mahahalagang Punto at Halimbawa hinggil sa mga Elemento ng Dula bilang Wika
(Peregrino, 2012):

1. Plot (Banghay): Ang plot ay ang pangunahing istratehiya o pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari sa dula. Ito ang nagbibigay hugis at direksyon sa buong kwento. Ang

Pahina | 9
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

pagpapakahulugan dito ay nagmumula sa wika ng dula at kung paano inilalahad ang mga
pangyayari.
 Halimbawa: Sa dula ni Jose Rizal na "Noli Me Tangere," ang plot ay naglalaman ng
mga kaganapan na may ugnay sa pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Kastila.
Ang wika ng dula ay nagpapakita ng pang-aapi at paghihiganti sa pamamagitan ng
mga karakter at pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.

2. Karakter (Tauhan): Ang mga tauhan sa dula ay may kani-kaniyang papel at

personalidad. Ang kanilang mga linya at pagganap ay nagbibigay buhay sa kwento. Ang
kanilang wika ay sumasalamin sa kanilang karakter at motibasyon.
 Halimbawa: Sa "Ibong Adarna," ang karakter ni Don Juan ay nagpapakita ng
tapang at determinasyon sa pamamagitan ng kanyang mga linya at pagkilos. Ang
wika ng kanyang karakter ay nagpapakita ng pagiging bayani.
3. Teksto: Ang teksto sa dula ay binubuo ng mga linya ng mga tauhan at mga naratibo na
paglalahad ng kwento. Ito ay nagiging instrumento para maipahayag ang mga kaisipan at
damdamin ng mga karakter.
 Halimbawa: Sa "Ang Huling El Bimbo: The Musical," ang mga linya at awitin ng mga
tauhan ay nagpapakita ng mga kwento ng pagkakaibigan, pag-ibig, at pag-asa. Ang
wika ng teksto ay nagdadala ng emosyon sa manonood.

4. Entablado: Ang entablado o stage design ay nagbibigay konteksto sa kwento. Ipinapakita

nito ang lugar, panahon, at atmospera ng dula. Ang disenyo ng entablado ay isang visual
na wika na nagbibigay direksyon sa manonood.

Pahina | 10
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Halimbawa: Sa dula na may temang pag-ibig, maaaring gamitin ang entablado

upang ipakita ang mga espesyal na lugar kung saan nagaganap ang mga romantic
na eksena. Ang entablado ay nagpapahayag ng mga kuwarto, lansangan, o kahit
anong lokasyon na kailangan sa kwento.

5. Kilos at Galaw: Ang kilos at galaw ng mga tauhan sa entablado ay nagpapahayag ng

kanilang emosyon, intensyon, at mensahe. Ang mga ito ay isang uri ng wika na hindi
verbal.
1. Kilos:
 Ekspresyon ng Emosyon: Ang mga kilos tulad ng pag-iyak, pagtawa, paglakad ng
malungkot o masaya ay nagpapahayag ng emosyon ng mga tauhan.
 Halimbawa: Kung ang isang tauhan ay umiiyak at naglalakad nang malungkot, ito
ay nagpapakita ng kanilang kalungkutan at lungkot.
 Pagpapakita ng Personalidad: Ang kilos ng mga tauhan ay maaaring magbigay-ideya
sa personalidad nila. Halimbawa, ang isang tauhang palaging nagmamadali at maingay ay
maaaring mapag-interpretahan bilang masipag o naiinip.
2. Galaw:
 Pag-arte: Ang mga galaw tulad ng pag-ikot, pag-angat ng kamay, o pagsayaw ay bahagi
ng pag-arte sa entablado. Ito ay nagpapahayag ng mga aspeto ng karakter o kwento.
 Halimbawa: Kung may isang eksena ng sayaw sa dula, ang mga galaw ng mga
mananayaw ay nagpapahayag ng kahalagahan ng sayaw sa kwento o kultura ng
mga tauhan.

Pahina | 11
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Pag-atake: Ang mga galaw sa aksyon o fight scenes ay nagpapakita ng tensyon at

aksyon sa kwento. Ito ay nagbibigay-dagdag na kapanapanabik sa mga eksena ng laban o
pagtatalo.
 Halimbawa: Sa isang eksena ng pag-aaway sa dula, ang mga galaw ng mga
tauhan sa laban ay nagpapakita ng kanilang determinasyon o pagtutuos sa mga
isyu.
Sa kabuuan, ang kilos at galaw ay mahalagang bahagi ng pagsasalin-wika sa teatro. Ito ay
nagpapahayag ng mas maraming kahulugan at emosyon kaysa lamang sa mga salita. Sa
tulong ng mga kilos at galaw, mas nailalabas ng mga tauhan ang kanilang mga damdamin
at intensyon sa mga manonood nang hindi kinakailangang magsalita.

6. Ilaw at Tunog: Ang mga aspeto ng ilaw at tunog sa dula ay nagbibigay diin sa mga
bahagi ng kwento. Ito ay nagpapahayag ng mga tagpo, emosyon, at atmospera.
1. Ilaw:
 Pagpapahayag ng Panahon: Ang ilaw ay nagagamit upang ipahayag ang panahon sa
kwento. Maaring gamitin ang malamlam na ilaw upang simbolisahin ang mainit na tag-
araw o madilim na ilalim ng buwan para sa mga eksena ng gabi.
 Halimbawa: Sa isang dula tungkol sa pag-ibig, ang maayos na ilaw sa isang
romantic scene ay nagbibigay-diin sa romantikong atmospera, habang ang mas
madilim na ilaw sa eksena ng hiwalayan ay nagpapakita ng lungkot at pagluha.
 Pagbibigay-diin sa Mga Detalye: Ang ilaw ay maaaring gamitin upang bigyang-diin ang
mga mahahalagang bahagi ng entablado o mga elemento ng kwento.

Pahina | 12
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Halimbawa: Sa isang dula na nagaganap sa loob ng isang bahay, maaaring

gamitin ang ilaw upang bigyang-diin ang isang larawan o simbolo sa pader,
nagpapahayag ng isang sikreto o mensahe.
2. Tunog:
 Musika at Soundtrack: Ang tunog, lalo na ang musika, ay nagbibigay-dagdag na
emosyon sa kwento. Maaring gamitin ang tugtugin o musika upang magbigay-diin sa mga
eksena.
 Halimbawa: Sa isang eksena ng pag-ibig, maaring gamitin ang romantic na
tugtugin upang palakihin ang damdamin ng mga tauhan. Sa eksena ng tensyon o
aksyon, maaaring gamitin ang maingay na tunog o sound effects upang palakihin
ang kaba ng mga manonood.
 Paghahatid ng Mensahe: Ang mga dialogo at boses ng mga tauhan ay mahalaga, at
ang tamang tunog ay makakatulong upang maipahayag ang mensahe ng mga karakter.
 Halimbawa: Kung ang isang karakter ay galit, ang tono at lakas ng kanilang boses
ay nagpapahayag ng kanilang emosyon. Ang mga boses at tunog ay nagiging
bahagi ng pag-arte ng mga aktor sa dula.
Sa pamamagitan ng tamang paggamit ng ilaw at tunog, mas napapahayag nang mabisa
ang mga emosyon, atmospera, at kahulugan sa isang dula. Ang mga ito ay nagdadala ng
buhay at kakaiba sa entablado, na nagpapahayag ng mas malalim na kahulugan ng kwento
sa mga manonood.

7. Kasuotan: Ang kasuotan ng mga tauhan ay nagbibigay impormasyon tungkol sa kanilang

karakter at kalagayan. Ito ay isang uri ng wika na biswal.

Pahina | 13
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Halimbawa: Sa dula ni Lualhati Bautista na "Dekada '70," ang pagbabago sa

kasuotan ng mga tauhan mula sa dekada 1970 hanggang 1980 ay nagpapakita ng
pagbabago sa kanilang mga buhay at pananaw.

8. Disenyo ng Produksiyon: Ang disenyo ng produksiyon ay nagpapakita ng kabuuang

konsepto ng dula, kabilang ang set design, lighting, at iba pang aspeto ng pagpapalabas.

 Halimbawa: Kung ang dula ay may temang paglalakbay, ang disenyo ng

produksiyon ay maaaring magkaroon ng mga backdrop at propesyonal na lighting
upang ipakita ang mga magagandang tanawin na binabaybay ng mga tauhan.

Ang mga elementong ito sa dula ay nagtutulungan upang maipahayag ang wika ng dula at ang
mga kahulugan na nais nitong iparating sa mga manonood. Ito ay isang kombinasyon ng verbal at
non-verbal na wika na nagpapahayag ng mga kwento at mensahe sa mga manonood at upang
mas mabisang mabigayang-buhay ang diwa ng dula at mga tauhan nito.

V. Proseso ng Semiotisasyon

Nagaganap ang semiotisasyon sa wika ng teatro sa pamamagitan ng transpormasyon ng

lahat ng bagay/katawan na may dating kahulugan tungo sa bago nitong papel sa teatro. Mula sa
normal na social function o gamit palipunan ng wika, tumuntungo ito sa pagkakaroon ng espesyal
na katangian o feature, kalidad, at bagong ibang sinisimbolo. Halimbawa, ang mesa, sa teatro,

Pahina | 14
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

puwede itong gamiting silya sa pagtatanghal. Maaari din itong gawing entablado, kung kailangan
sa pagpapakahulugan.

Ang aktor na dating ikaw ay nagiging ibang tao tungo sa pagiging bagong ikaw.
Ipinapakita rito ang tao bilang signifier ng ideya sa pamamagitan ng signifiying units tulad ng
kaniyang mga kilos o galaw, pananalita, at mga reflex (Peregrino, 2012).

Maging ang pagtatanghal ay nagiging network ng pagpapakahulugan. Mismong

pagtatanghal ang bukal ng pagpapakahulugan ng mga actor at manonood. Kaya nagkakaroon ng
transpormasyon ng mga senyas sa entablado. Hindi biro ang pagsesenyas at pagsisimbolo sa
teatro dahil napakadinamiko nito. Bawat kilos at galaw ay mga sensitibong senyas at simbolong
nagmumula sa tagaganap tungo sa pag-unawa ng manonood. Maaaring nagkakaroon ng iba’t
ibang interpretasyon ang mga manonood depende sa pag-unawa nila sa kanilang nakikita na
nakabatay naman sa kanilang mga karanasan at pagtingin.

May nagaganap ding transkodipikasyon sa semiotisasyon ng wika sa teatro. Ang paggamit

ng mime ay isang transkodipikasyon. Sa halip na gumamit ng tunay na bahay, maaaring
disenyong kakatawan sa bahay. Maaaring ang isang siwang na parihaba ang kumakatawan sa
bintana o pinto. Sa tipolohiya ng mga senyas, ang mga natural na senyas, tulad ng takot o gulat
ay maaaring gamitan ng artipisyal na senyas tulad ng disenyo sa ilaw para sa isang kidlat,
pagpapalit ng mood ng ilaw para kumatawan sa araw o gabi at panahon o para sa bagong eksena,
paghampas ng kahoy bilang putok ng baril o marami pang iba.

Pahina | 15
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Bahagi rin ng semiotisasyon ang paggamit ng iconic function. Halimbawa nito ang pagkuha
o paggaya ng hugis ng bagay o lugar na mahirap ilagay sa entablado. Puwedeng katawanin ng
bundok ang triyanggulong disenyo. Pumapaloob dito ang synecdoche, isa itong representasyon ng
isang miyembro ng isang class. Sa pamamagitan ng kahawig na hugis bilang katangian ng bagay o
lugar na nais ilagay sa entablado, maaari na itong palitan ng ibang bagay na nagtataglay ng
parehong hugis ng orihinal (Peregrino, 2012).

Mga Mahahalagang Punto at Halimbawa hinggil sa Proseso ng Semiotisasyon:

Ang proseso ng semiotisasyon sa wika ng teatro ay mahalagang bahagi ng pagsasalin-wika

ng mga elemento sa entablado tungo sa pagpapakahulugan. Narito ang mga halimbawa at
paliwanag para sa mga konsepto na nauugnay sa semiotisasyon:

1. Transpormasyon ng mga Bagay/Katawan:

 Sa teatro, ang mga pangkaraniwang bagay o katawan ay nagiging bahagi ng
pagpapakahulugan sa iba't ibang paraan.
 Halimbawa: Ang isang mesa, na karaniwang ginagamit sa bahay para sa pagkain, ay
maaaring gamitin sa teatro bilang silya para sa isang eksena. Ito ay isang halimbawa ng
transpormasyon ng kahulugan mula sa pagiging isang lamesa tungo sa pagiging isang
bahagi ng entablado.

2. Pagbabago ng Tauhan:
 Ang mga aktor sa teatro ay nagiging ibang tao sa pagganap nila sa mga karakter.

Pahina | 16
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Halimbawa: Ang isang aktor na nagpapaganap bilang isang kontrabida ay nagiging ibang
tao sa pagganap, at ito ay nagpapakita ng pagbabago sa kanyang pagkakakilanlan.
3. Pagtatanghal bilang Network ng Pagpapakahulugan:
 Ang buong proseso ng pagtatanghal sa teatro ay nagdadala ng mga senyas at simbolo na
nagpapahayag ng kahulugan.
 Halimbawa: Ang pagganap ng isang aktor at ang pagtanggap ng mga manonood sa
kanyang performance ay nagbubuo ng network ng pagpapakahulugan. Ito ay nagdudulot
ng iba't ibang interpretasyon batay sa mga karanasan at perspektiba ng mga manonood.
4. Transkodipikasyon:
 Ang transkodipikasyon ay nangyayari kapag ang isang bagay o senyas ay ginagamit para
kumatawan sa iba pang kahulugan.
 Halimbawa: Sa halip na gamitin ang tunay na bahay, maaaring gamitin ang isang disenyo o
hugis na sumasagisag sa bahay. Ito ay isang paraan ng transkodipikasyon sa pamamagitan
ng paggamit ng artipisyal na senyas.
5. Iconic Function:
 Ang iconic function ay nangyayari kapag ang isang senyas o simbolo ay kumakatawan sa
isang bagay o konsepto na may parehong hugis o anyo.
 Halimbawa: Ang pagkakatawan ng isang bundok sa pamamagitan ng isang triyanggulong
disenyo ay isang halimbawa ng iconic function. Ito ay isang paraan ng pagsasalin-wika ng
hugis bilang isang katangian ng orihinal na bagay.

Sa kabuuan, ang semiotisasyon sa wika ng teatro ay nagpapahayag ng masalimuot na proseso

ng pagbibigay-kahulugan sa mga elemento ng entablado. Ito ay isang paraan ng pagsasalin-wika
ng mga senyas at simbolo upang magbigay-buhay sa kwento at mensahe ng dula.

Pahina | 17
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

VI. Proseso ng Komunikasyon sa Teatro

Ayon sa French linguist na si George Mounin (1969), ganito ang itsura ng proseso ng
komunikasyon sa teatro.

Nagkakaproblema kung kaunti ang alam ng manonood sa code ng artista o kung Malabo
ang nais iparating ng artista sa manonood. Lumiliit ang distansiya ng hindi pagkaunawa ng
manonood sa mga ipinahihiwatig ng artista kung may alam at Malaki ang relasyon ng manonood
sa kaniyang pinapanood dahil ang pagtatanghal mismo ay wika. Dahil sa ganitong katangian at
kasalimuotan ng komunikasyon sa teatro, maaari itong tawaging multi-systematic communication.
Ito ay pinagtagni-tagni at habing mode ng ekspresyon na kung saan ang bawat isa ay nagtataglay
at pumapaloob sa kani-kanilang mga alituntunin.

Pahina | 18
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Maging ang espasyo ay may relasyon din sa pagpapakahulugan sa komunikasyon ng

teatro. May ibig sabihin ang proscenium o oval na entablado. Iba ang pakahulugan ng malapit sa
malayo, mataas o mababa, nasa gitna o nasa tabi. Kasama din ang espasyo o distansiya ng mga
indibidwal (aktor sa aktor, aktor sa manonood, manonood sa manonood) sa pagpapakahulugan.
Maaaring ang malapitan ay simbolong pagiging malapit o intimate, samantala ang paglayo ay
tumutukoy sag alit o hindi pagkakakilala. May dahilan kung bakit nasa itaas o ibaba ang isang
tagaganap. Malalaman lamang ito sa loob ng kuwento at kontekstong pinagsisilbihan ng
pagpapakahulugan. Pumapaloob dito ang pagtingin sa kilos ng katawan bilang wika. Dito
naipapakahulugan ang intensiyon ng aktor na nais ipaunawa sa tagapanood.

Bukod sa kilos ng katawan, mahalagi rin ang vocalic features. Malalaman sa voice set kung
lalaki o babae, bata o matanda ang nagsasalita. Sa voice qualities naman maririnig ang pitch
range at resonance.

Ito ang wika sa teatro at paninimbulo nito tungo sa lalo pang pag-unawa sa mga senyas
ng biswal na sining.

Pahina | 19
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Mga Mahahalagang Punto at Halimbawa hinggil sa Proseso ng Komunikasyon sa Teatro:

Si Georges Mounin, isang linggwista mula sa Pransiya, ay nagbigay ng isang pangunahing

argumento ukol sa proseso ng komunikasyon sa teatro noong 1969. Ito ay may kaugnayan sa
relasyon ng manonood at mga aktor sa isang pagtatanghal (Sahid, 1999).

1. Sa kanyang pananaw, hindi maaring ituring na isang proseso ng komunikasyon ang

relasyon ng mga aktor at manonood sa teatro (Sahid, 1999).
 Halimbawa: Sa isang traditional na pagtatanghal, ang mga aktor ay palaging
nagpapakita ng kanilang mga papel habang ang mga manonood ay naghahanap ng
mga mensahe mula sa kanilang mga galaw at pahayag.
2. Ayon kay Mounin, ang proseso ng komunikasyon sa wika ay nangangailangan ng
kakayahan ng dalawang o higit pang partido na gumagamit ng parehong kodigo o code
(Sahid, 1999).
 Halimbawa: Sa tunay na buhay, ang dalawang tao na nag-uusap sa iisang wika ay
nagkakaintindihan dahil pareho silang gumagamit ng kodigo o lenggwahe.
3. Ipinakita ni Mounin na sa teatro, ang proseso ng pagpaparating ng mensahe ay one-way
lamang, na nangangahulugan na ang mga aktor ay palaging nagsusulong ng mensahe at
ang mga manonood ay tumatanggap lamang nito (Sahid, 1999).
 Halimbawa: Sa isang teatro, ang mga aktor ay patuloy na naglalaro ng kanilang
mga papel bilang tagapadala ng mensahe, habang ang mga manonood ay
tumatanggap ng mga mensahe na ito.

Pahina | 20
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

4. Ayon kay Mounin, ang mga senyales sa teatro ay one-way at nauukit ang iba't ibang
"automatic reflexes" na hindi nagiging komunikatibo sa parehong axis.
 Halimbawa: Sa isang eksena ng pag-iyak sa teatro, maaaring makabuo ito ng
"automatic reflexes" tulad ng pag-iyak din ng mga manonood, ngunit hindi ito
nagiging tunay na komunikasyon.
5. Ang mas malakas na konsepto ng proseso ng komunikasyon sa teatro ay nagsasaad na ang
manonood ay dapat na makilala at matutunan ang kodigo ng tagapadala ng mensahe
upang maunawaan ang kahulugan ng mensahe (Sahid, 1999).
 Halimbawa: Ang mga manonood na may karanasan sa teatro ay mas nauunawaan
ang pagtatanghal dahil sila ay nakaka-alam ng mga kodigo ng dula at ang istilo ng
pagganap ng mga aktor.

Ang proseso ng komunikasyon sa teatro ay isang mahalagang bahagi ng

pagpapakahulugan sa palabas. Narito ang paliwanag at halimbawa para sa bawat aspeto ng
komunikasyon sa teatro:
1. Code ng Artista:
 Ang "code" sa teatro ay ang sistema ng wika at senyas na ginagamit ng mga artista para
maipahayag ang kanilang mga mensahe.
 Halimbawa: Kung ang isang artista ay nagpapakita ng galak o lungkot sa kanilang facial
expression at katawan, ito ay isang bahagi ng kanilang "code" na nagsasabi sa manonood
ng kanilang emosyon.
2. Multi-systematic Communication:
 Ang komunikasyon sa teatro ay maaaring tawaging "multi-systematic" dahil ito ay binubuo
ng iba't ibang aspeto ng wika at pagpapakahulugan.

Pahina | 21
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

 Halimbawa: Sa pagtatanghal, ang aktor ay gumagamit ng wika, katawan, at boses upang

maipahayag ang kaniyang karakter at mensahe. Ang bawat aspeto ay may kani-kaniyang
papel sa pagpapakahulugan.
3. Espasyo at Distansiya:
 Ang espasyo sa entablado at ang distansiya ng mga tauhan ay may mahalagang papel sa
komunikasyon.
 Halimbawa: Ang pagkakabukas ng mga brilyante at kurtina sa isang eksena ay
nagpapahiwatig ng pagbabago ng espasyo at oras. Ang malapitang distansiya ng mga
tauhan ay maaaring magpahayag ng intimacy, samantalang ang malalayong distansiya ay
maaaring magpahayag ng pagkakaiba o tensyon.

4. Kilos ng Katawan:
 Ang kilos ng katawan ng mga aktor ay isang anyo ng wika na nagpapahayag ng kanilang
emosyon at intensyon.
 Halimbawa: Kung ang isang aktor ay naglakad na may pag-aalanganin at pag-aatubiling
hakbang, ito ay maaaring nagpapahiwatig ng kanyang pangamba o pag-aatubiling
karakter.
5. Vocalic Features:
 Ang mga vocalic features ay kaugnay sa paggamit ng boses at tono ng mga aktor sa
kanilang pagganap.
 Halimbawa: Ang mataas na tono ng boses ng isang aktor ay maaaring nagpapakita ng
kanyang excitement o galak, maging ng galit o takot. Ang malalim na boses ay maaaring
nagpapahiwatig ng kabalisahan o kaseryosohan.

Pahina | 22
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Ang proseso ng komunikasyon sa teatro ay isang masalimuot na sistema ng

pagpapakahulugan na nagmumula sa mga iba't ibang sangkap ng pagtatanghal. Ito ay
nagpapahayag ng kwento, emosyon, at mensahe sa pamamagitan ng mga senyas, wika, at
pagganap ng mga aktor.

Pahina | 23
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Mga Sanggunian

Aston, E. & George S. (1991). Theatre As Sign-System: A Semiotics of Text and

Performance. London: Routledge. Hinango noong ika-16 ng Setyembre, 2023, mula sa
https://media.neliti.com/media/publications/12140-theatre-performance-communication-from-t-
1197260e.pdf

Sahid, Nur. (1999). Studi Perbandingan Literature Semiotika Teater. (Laporan Penelitian).
Lembaga Penelitian ISI, Yogyakarta. Hinango noong ika-16 ng Setyembre, 2023, mula sa
https://www.academia.edu/23597523/THEATRE_PERFORMANCE_COMMUNICATION_FROM_THE_
PERSPECTIVE_OF_THEATRE_SEMIOTICS

Chandler, D. (2001). Semiotics: The Basics. Hinango noong ika-16 ng Setyembre, 2023,
mula sa http://visual-memory.co.uk/daniel/Documents/S4B/

Fernando, G. C. (2009). Sining ng Kulturang Pilipino. Hinango noong ika-16 ng Setyembre, 2023,
mula sa HYPERLINK "https://www.scribd.com/document/419220447/Kasaysayan-Ng-Teatro-Sa-
Pilipinas"https://www.scribd.com/document/419220447/Kasaysayan-Ng-Teatro-Sa-Pilipinas#

Unknown. (n.d.). The History of Philippine Theatre. Hinango noong ika-16 ng Setyembre,
2023, mula sa https://studylib.net/doc/8733062/the-history-of-philippine-theatre

Pahina | 24
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Elam, K. (1991). The Semiotics of Theatre and Drama. London: RoutLedge. Hinango noong
ika-16 ng Setyembre, 2023, mula sa https://dokumen.tips/download/link/elam-keir-the-semiotics-
of-theatre-and-drama-5681993097857.html
Peregrino, J. (2012). Semiotika ng Teatro at Drama. Mula sa Aklat na Salindaw, Varayti at
Baryasyon ng Filipino. Sentro ng Wikang Filipino. Unibersid ng Pilipinas. Hinango noong ika-16 ng
Setyembre, 2023, mula sa https://www.coursehero.com/file/123070415/Sed-Fil-315-Semiotika-ng-
Teatro-at-Dramadocx/ at https://www.coursehero.com/file/p1eadf3h/Garcia-Lydia-G-1992-Mga-
Gramatikang-TagalogPilipino-1893-1977-Quezon-City-Sentro/

SarKostik (2017). Bakit ang Traffic Lights ay Pula (red), Dilaw (yellow) at Berde (green)?
Hinango noong ika-16 ng Setyembre, 2023, mula sa
https://ontopinformations.wordpress.com/2017/11/26/%E2%80%8Bbakit-ang-traffic-lights-ay-
pula-red-dilaw-yellow-at-berde-green/

San Juan, Jr., E. (2015). Lupang Hinirang, Lupang Tinubuan: Mga Sanaysay sa Kritika,
Kasaysayan,at Politikang Pangkultura. Hinango noong ika-16 ng Setyembre, 2023, mula sa
https://www.academia.edu/27013578/LUPANG_HINIRANG_LUPANG_TINUBUAN_Mga_Sanaysay_s
a_Panitikan_Kasaysayan_at_Politikang_Pangkultura_ni_E_SAN_JUAN_Jr

Pahina | 25
[Softcopy Handout]
West Visayas State University
Lambunao Campus
College of Education
Lambunao, Iloilo

FIL-ED 206 – BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Yunit VI: Mga Pag-aaral sa Barayti at Baryasyon ng Wikang Filipino
Aralin 1: Semiotika ng Teatro at Drama
ni Jovy M. Peregrino

ESTEVA, RACHEL ANNE L.

GINTORO, ANNA MARY A. ADONES F. OROFEO
Mga Taga-Ulat Guro

Pahina | 26