PAGHAHAMBING NG WIKANG KAPAMPANGAN/ PAMPANGO SA IBA

PANG PRINSIPAL WIKA AYON SA ORTOGRAPIYA, PONOLOHIYA,

MORPOLOHIYA AT SINTAKSIS
Ang Wikang Kapampangan ay isa sa mga pangunahing wika ng Pilipinas. Ito
ang pangunahing wikang ginagamit sa Pampanga. Ang naturang wika ay tinatawag
ding Pampango, Capampangan, Pampangueño, at Amanug Sisuan (Wikang Pinauso).

 Ortograpiyang Kapampangan
Alpabetong Filipino
Patinig – (5) Aa, Ee, Ii, Oo, Uu
Katinig – (23) Bb, Cc, Dd, Ff, Gg, Hh, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Ng, Ññ, Pp,
Qq, Rr, Ss, Tt, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz.
Alpabetong Kapampangan
Patinig – (5) Aa, Ee, Ii, Oo, Uu
Katining – (13) Bb, Dd, Gg, Kk, Ll, Mm, Nn, Pp, Rr, Ss, Tt, Ww, Yy.
Patini
Filipino Kapampangan
g Katinig Kapampanga Filipino
n
A amo amu
B bulati bulati
E alimasag ema
D damulag kalabaw
I buntot iki
G gamat kamay
O okra okra
K kutu kuto
U halik uma
L lamesa mesa
T tamumu wasp
W walu walo
Y yelu yelo
 Ponema Salita
i at e (ini, ine) (ding ,
deng)
o at u (kumusta, komusta)
(nukarin, nokarin)
d at r (ring / ding )

 Ponolohiya

Malayang Nagpapalitan

Paglilipat ng Diin at Pagbabago ng Kahulugan

Salita Kahulugan
gàlo to move, to change position
galó act or process of moving
káwe to swim
kawé act of one who swims
Paggamit ng
/w/ at /u/
 Para sa unang pantig ng salitang – ugat, gamitin ang /u/ sa halip na /w/
 Kapag pinagsamang salita, gamitin ang /w/ sa halip na /u/.
Salita Kahulugan
tua tanda
matwa matanda
mua galit
mimwa magalit
Paggamit ng /i/ at /y/
 Para sa unang pantig ng salitang-ugat, gamitin ang /i/ sa halip na /y/.
 Kapag pinagsamang salita, gamitin ang /y/ sa halip na /i/.
 Salita Kahulugan
kiak iyak
kikyak umiyak
sabi sabi
sabyan sabihan

Diptonggo
Diptonggo Salita
aw tamaraw
oy okoy
uy kasuy

Kambal katinig o klaster

Klaster Salita
ts tsupun

 Morpolohiya
Mga Bahagi ng Pananalita

Kailanan ng Pangngalan
Kailanan
Salita
Filipino Kapampangan
Tunggal
Isahan (ang ina) ing ima
metung
Dalawahan Tidwa tidwa (mag-ina) minda
Maramihan Tsaracal (mag-iina) mi minda

Panghalip
Panauhan / Kaukulan
 Kailanan Palagyo Paukol Paari
Isahan Filipino Kapampan Filipino Kapampangan Filipino Kapampan
gan
Una ako acu ko cu akin cacu
Ikalawa ikaw, ka ica, ca mo mu iyo queca
ikatlo siya iya niya niya kanya caya
Dalawahan
Una kami, cami,tamu natin tana atin quecatamu
tayo o itamu
Ikalawa kayo cayu ninyo ninyu inyo quecayu
ikatlo sila ila nila de kanila carela
Maramihan
Una
Ikalawa
ikatlo

Pandiwa
Salitang – Perpektibong
Perpektibo Imperpektibo Kontemplatibo
ugat Katatapos
isip nag-isip nag-iisip mag-iisip kaiisip
isip menisip mimisip magmisip kaiisip
aral nag-aral nag-aaral mag-aaral kaaaral
aral megaral magaral magaral kagagaral
suri nagsuri nagsusuri magsusuri kasusuri
suri menuri manuri manunuri kasusuri

Kaantasan ng Pang – uri

Salita Lantay Pahambing Pasukdol

maliit malati mas malati pinakamalati

 manipis maimpis mas maimpis pinakamaimpis

mabigat mabayat mas mabayat pinakamabayat

Pang – uring Pamilang

Pang – angkop

Filipino Kapampangan Pangungusap

Kapampangan ne Bukas na darating ang pangulo.

Filipino na
Bukas na datang ing pangulo.
umaga abak
Pinagdasal ng ina ang anak.
madalingng ning
Penalangin ning ima ing anak.
ganinggaldo
araw
Nang umalis ang ama ay nalungkot ang
araw aldo lahat.
nang anyang
tanghali ugtu Anyang meko ya ing tatang melungkut
langan.
hapon gatpanapun
gabi bengi Pang – abay na Pamanahon
takipsilim sisilim
ala una ala una
alas dos alas dos
 Filipino Kapampangan
Filipino Kapampangan
alas tres alas tres
Lunes Lunes
alas kuwatro alas kuwatro
Martes Martes
alas singko alas singku
Miyerkoles Miyerkules
alas sais alas sais
Huwebes Huwebes
alas siyete alas siyete
Biyernes Biyernes
alas otso alas otso
Sabado Sabado
alas nuwebe alas nuwebe
Linggo Domingo
alas diyes alas diyes

Kap
Filip amp
Kahulugan
ino anga
n
kilos na
mags isinasagawa ng mam
i- higit sa isang a-
tao
kilos na
ginagawa ng
nag- mi-
higit sa isang
actor
pagpapahiwati
g na may ibang
nagp migp
taong gumawa
a- a-
ng kilos para sa
aktor
nangangahulug
maki ang gagawin maki
- ang kilos -
kasama ng iba
pagsasalo sa
ka isang ka-
karanasan
 magka-
Mga Panlapi sa Kapampangan

 Sintaksis
Di ganap na pangungusap
Filipino Kapampangan
Opo. Opu.
Magaling! Byasa!
Paalam na. Malaus na ku.

Parirala
Filipino Kapampangan
ay nagsiawitan manganta la
ang mga bayan ding balen
kanyang kokontra nala
sinasalungat

Pangungusap ayon sa gamit

1. Mabilis na ikinalat ang balita sa bayan.

p.a pkp. pdw. png. p.a.

Mabilis deng ikinalat ing balita queng balen.

p.a php. pdw. png. p.a. pnd

 2. Matapos ba ang paghihirap ng Pilipinas?

pdw. ing. png. pkp. png.

Mayari ya kaya ing pamagkasakit ning Pilipinas?

pdw. ing. png. pkp. png.

Mga kongklusyon
- Ang “ang” ay nagiging “ing”.
- Ang Wikang Kapampangan ay naimpluwensiyahan ng Kastila kaya’t
nagkaroon ng /c/ at /q/ gayundin ng mga Amerikano kaya’t nagkaroon ng
/k/, /x/, /f/, at /w/.
- Walang titik /h/ sa Kapampangan subalit karamihan ng mga salita na
nagtatapos sa patinig ay may tunog na /h/ o silent /h/ o pasutsot sa dulo ng
mga salita.
- Naimpluwensiyahan ng mga salitang Kastila at Filipino ang ilang salita
noong unang panahon. Ngunit dahil sa pagbabago, Malaki na ang naging
impluwensiya ng salitang Filipino sa mga kasalukuyang tagapagsalita ng
Kapampangan.
- Ang “ay” ay nagiging “e”.
- Ang “d” ay nagiging “r”.
- Nagbabago ang diin ng salitang – ugat kapag ito ay nilalaian.