Sejarah Perkembangan

Kesusasteraan Melayu di Malaysia

Catatan
Paridah Binti Mamat
Jabatan Pengajian Melayu IPG Kent
 Sastera tradisional
• Sebelum tahun 1800 Masehi Terdiri daripada 3
zaman:
• 1. Zaman lisan/purba
• 2. Zaman pengaruh Hindu/India/Sanskrit/Budha
3. Zaman pengaruh Arab/Islam/Jawi
• ada juga yang membahagikan kepada 8 zaman:
1) Zaman lisan/purba 2) Zaman Hindu/Budha 3)
Zaman peralihan Hindu-Islam 4) Zaman Islam 5)
Zaman Melayu awal 6) Zaman Melaka 7) Zaman
Aceh 8) Zaman Melayu akhir
 Tahap-tahap sastera tradisional
• Tahap pertama – animisme
• Kesusasteraan rakyat atau kesusasteraan lisan
merupakan bentuk kesusasteraan yang tertua
di dunia.
• Muncul sejak zaman animisme, dikenali
sebagai sastera rakyat (folk Literature/folklore)
• Dikenali sebagai sastera rakyat kerana bercirikan:
• Dihasilkan oleh rakyat
• Tiada nama pengarang – milik bersama masyarakat
• Disampaikan secara lisan
• Berlaku tokok tambah
• Hasil karya menggambarkan kehidupan/ pandangan
hidup masyarakat yang belum terjajah kerana itu hasil
sasteranya berkaitan dengankepercayaan kepada
makhluk halus, kesaktian,roh dan lain-lain.
• Zaman lisan/purba Puisi ( Milik Melayu asli ):
• Pantun/talibun
• Bahasa berirama
• Perbilangan adat Perpatih
• Dendangan
• Teka-teki
• Bahasa kiasan
• Nyanyian kanak-kanak
 Prosa Tradisional
• Prosa:
• Cerita rakyat ( asal usul, binatang, jenaka, lipur lara,
hantu )
• Mitos
• Legenda
• Teladan
• Hikayat
• Panji
• Epik
 Tahap ke 2 Zaman pengaruh
Hindu/India/Sanskrit/Budha
Dikenali juga sebagai zaman peralihan, bermula dalam abad keempat Masihi hingga ke
11 Masihi.
Waktu ini kebudayaan hindu meresap masuk kedalam sistem pemerintahan dan
kesusasteraan masyarakat di Nusantara. Sastera Hindu menggunakan bahasa Sanskrit.
• Puisi: Seloka
• Gurindam
• Jampi mentera
• Prosa:
• Hikayat
• Panji
• Epik
• Ketatanegaraan
contoh: epik Ramayana dan Mahabrata – melahirkan Hikayat Pandawa Lima,
Hikayat Pandawa Jaya, Hikayat Seri Rama.
 Tahap Ketiga Zaman pengaruh
Arab/Islam/Jawi
Sejak awal pertama hijrah- agama Islam berkembang ke
nusantara pada awal abad ke 13 Masihi.
• Bentuk Puisi:
• Syair
• Nasyid
• Nazam
• Ratib
• Masnawi
• Rubai
• Teromba
• Bentuk Prosa:
• Undang-undang
• Ketatanegaraan
• Adat istiadat
• Hikayat Agama
• Kitab
• Epik
• Panji
• Sejarah
• Karya yang dihasilkan memperlihatkan ciri-ciri
ajaran Islam, sebolehnya tidak bercampur
dengan unsur hindu.
• Contoh karya:
• Hikayat 1001 Malam
• Hikayat Darmata’siah
• Hikayat Qamar al-Zaman
• Hikayat Hassan Damsyik
• Sastera Moden ( Penulisan ) selepas tahun
1800 Masehi
• 1. Zaman Abdullah Munsyi ( 1800 M )
• Hikayat Abdullah ( 1849 )
• Kisah Pelayaran Abdullah ke Kelantan ( 1838 )
• Hikayat Pelayaran Abdullah ke Jedah
• Zaman sebelum perang ( 1900 – 1930-an) Sajak :
• Angan-angan dengan gurindam, Omar Mustaffa, 1913
• Di tengah segara, Mohd. Yassin Makmur ( Pungguk ),
1933 Dll.
• Cerpen:
• Kecelakaan Pemalas, Nor Ibrahim Madrasi, 1920- An
Kebajikan Seorang Lawyer, Ismail Sulaiman, 1923 Si
Mat Pisang Rebus, Abd. Rahim Kajai, 1933 Dll.
• Novel:
• Faridah Hanum, Syed Syeikh Ahmad al-Hadi,
1925/1926
• Kawan Benar, Ahmad Haji Muhammad Rashid
Talu, 1927
• Melur Kuala Lumpur, Harun Aminurrashid, 1930
Dll.
• Drama: Purbawara/bangsawan
 Zaman selepas perang
( 1940 – 1970-an )
• Zaman selepas perang ( 1940 – 1970-an )
• Sajak: Di Telapak Ibu, Thaharuddin Ahmad, 1943 Damai Tanahairku dan
Dunia,
• Usman Awang, 1955 Sungai Tua,
• Latiff Mohidin, 1966 Sumpah Anak Watan,
• Adi Badiozaman Tuah, 1973
• Cerpen: Kejadian Dalam Estet,
• Keris Mas, 1948 Kenangan Jauh,
• Usman Awang, 1948 Putih Mata,
• Awam il-Serkam, 1953 Peristiwa Hujan Gerimis,
• Khalidah Adibah Amin, 1964 Mereka Tidak Mengerti,
• Keris Mas, 1959 Wisata.
• Arena Wati, 1971 Dll.
• Novel
• Pahlawan Rimba Malaya – Kamaluddin
Mohamad (1946)
• Anak Angkat – Ahmad Lotfi (1950)
• Salina –A. Samad Said – (1961)
• Ombak Bukan Biru, Fatimah Busu (1977)
• Drama
• Drama sejarah (1940-an)
• Sandiwara (1950-an)
• Realisme (1960-an)
• Absurd/abstrak/kontemporari (1970-an)
• Tragedi, komidi dll (1980-an ke atas)
Drama sejarah (1940-an -1960-an)
• Megat Terawis (1951) The Fatimah Abd Wahab
• Keris Laksamana Bentan (1954) dan Tun Seri
Lanang (1959), Shaharom Hussin
 Drama Sandiwara (1950-an-1960-an)
• Si Bongkok Tanjung Puteri (1959) Shaharom
Hussin
• Dua Tiga Kuching Berlari (1960) Kala Dewata
 Drama Realisme (1960 an- sekarang)
• Tamu Di Bukit Kenney (1965) Usman Awang
• Waktu Sesudah Itu (1987) Othman Hj.
Zainuddin
 Drama absurd/abstrak/kontemporari
(1970-an hingga sekarang)
• Jangan Bunuh Rama-Rama – Nordin Hassan
• Pasrah – Johan Jaafar
• Memburu Bulan Sabit (1990) Adly Azamin
 Drama Tragedi (1980-an hingga
sekarang)
• Jebat – Hatta Azad Khan
• Bukit Kepong – Jim Shamsuddin
 Drama Komidi (1980-an hingga
sekarang)
• Paku Alam – Hasyim Yassin
 GENRE KESUSASTERAAN MELAYU
• Sastera tradisional
• Puisi dan Prosa
• Sastera moden
• Puisi dan Prosa
• (sudah dinyatakan dalam perkembangan
sastera Melayu)