PANITIKAN SA

PANAHON NG PROTESTA
AT AKTIBISMO
PANGKAT 6:
MARY JOY ARCILLA
DONNA MAE MALUNES
JHOLINA SEGUISA
FRAME ROSE DELOS SANTOS
BEED 3 A
MARY JOY ARCILLA
Taga- ulat
PANITIKAN SA PANAHON
NG PROTESTA

Sa pagtatapos ng mga panahong 1960, ang mga
manunulat ng maikling kuwento ay nagsimulang
pumaksa sa mga sakit ng lipunang Pilipino at sa
mga maling sistema ng pamamalakad ng ating
pamahalaan.
Ang panahong ito ay kinikilalang pinakataluktok
ng pagputol at protesta.
ANG MAIKLING
KUWENTO
 Hindi lamang ang paglalantad at pagtutol sa
karumal-dumal na kalagayan ng lipunan ang
ginagampanang papel ng mga maikling
kuwento kundi ang pagtataguyod ng
“pagbagsak sa bulok na sistemang
malakolonyal at malapiyudal napagpahintulot sa
paniniil at pagsasamantalang ilan sa masa ng
sambayang Pilipino”.
Ayon naman kay Pineda samantalang ang kabataang
aktibista ay nagpapatuloy ng awit ni Amado V.
Hernandez sa diwang sosyalista na inakala nilang
siyang pag-asa ng bayan, ang maraming makalumang
manunulat na Pilipino ay nagpatuloy parin sa mga
akdang pantakas sa katotohanang nagaganap sa
bansa na inilathala ng mga pahayagan at magasing
konserbatibo.
Kuwento ng Isang Pag-ibig”
“

ni Abdon Balde Jr.

na naglalahad ng kaisipan tungkol sa buhay ng
maliit at dukha na nayayapakan ng Malalaki at
mga makapangyarihan, ang paghahangad ng
mga kapos ng kapalaran natumikim ng
kakarampot man lang na paraiso ng mga may
kaya ngunit na bigo sa gayong pagtataka.
 M. Abdon Balde Jr.
Ipinanganak sa liblib na nayon ng Basuc, Oas, Albay.
Nagtapos ng B.S Civil Engineering, siya’y isang
inhenyero na pagkatapos ng 33 taon na konstruksyon
ay tumugon sa mapang-akit na tawag ng Musa ng
Panitik.

 Kasalukuyan siyang Kagawad ng Lupon sa Wila at

Salin ng National Commission on Culture and the Arts
(NCCA).
Nanalo ng National BooK Awards ang
kanyang mga aklat na Mayong at Hunyago sa
Baton na nagawaran ng Rokyaw Ibalong Bikol
Achievement Award in Literature.

Nanalo sa Carlos Palanca Awards for

Literature sa kategoryang Maikling Kuwento.
Halimbawa:
Tata Selo ni Rogelio R.Sikat
Parusa ni Genoveva Edroza Matute
Landas sa Bahaghari ni Benjamin
P.Pascual
Halimbawa:

Banyaga ni Liwayway Arceo

Utos ng Hari ni Juan Crus Reyes

 Liwayway Arceo
Isa sa pinakamahusay na kwentistang babae.
Palaging manunulat siya ng magasing tagalong
liwayway.
1962 nanalo siya ng Palanca Award sa kanyang
kwentong “Banyaga”
Ang kanyang “Uhaw ang Tigang na Lupa” ay nagkamit
din ng pangalawang gantimpala sa Palanca Awards
for Literature.
 Juan Crus Reyes
Isa sa mga natatanging muhon ng wikang Pilipino at
kamalayang Bulakenyo ng ating panahon.
Mula 1993 hanggang 2004 kung kalian siya ay Assistant
Professor sa Departmentong Pilipino at Panitikan ng
Unibersidad ng Pilipinas.
Nakapalabas siya ng maraming libro, kabilang ang Este-
Puwera na nagkamit ng unang premyo sa National
Centennial Literacy Contest noong 1998.
Sa pnitikang Hiligaynon isang maikling
kuwento rin ang sumasalamin sa
panahon ng protesta.Ang kwentong “Si
Pingkaw” ni Isabelo Sobrevego ay
nagbubunyag ng kabulukan ng Sistema
ng ating lipunan.
DONNA MAE MALUNES
TAGA ULAT
 Nobela,Dula At
Sanaysay
Naging masigla at agrisibo sa pakikilahok ng
mga kabataang manunulat sa panahon ng
Protesta at makikita ang kanilang kamalayan
tungkol sa kalagayang sosyal ng ating bansa
sa kanilang mga akdang naisatitik.
 Nobela
 Mula noong 1960 hanggang 1972 ay nakitaan ng malaking
pagbabago hindi lamang sa paraan ng pagsulat kundi sa
nilalaman man at sa layunin.
 Naging tema ng mga obelang nasulat sa panahong ito ang
magandang daigdig ng mga mayayaman at ang kaharasan ng
mga may kapangyarihan.
1. Daluyong ni Lazaro Francisco
2. Ibong Mandaragit ni Amado V. Hernandez
3. Sa mga Kuko ng Liwanag ni Edgardo M. Reyes
4. Satanas sa Lupa ni Celse Aj Caranuyan.
Dula
Ang mga dula sa panahon ng protesta ay
nagpapahayag ng paghahangad ng tao sa
pagbabago ng pamumuno sa bansa.
Dulang Romantiko o dula ng Pag-ibig
Naging layunin ng mga dula sa ganitong uri
ang magbigay-aliw.
Dulang mapanghimagsik
 Ito ay naging maligoy at mahahaba ang mga dula at nag iba ng
landas sa paksa at pamamaraan ng pagtatanghal hindi dayalogo
ng mga tauhan, may mga kaisipan at pangyayaring ipinahihiwatig
na lamang sa pamamagitan ng pagbibitin ng mga pangungusap.
 Halimbawa:

1. Paglitis ni mang Serapio (Rogelio Sikat)

2. Moses,Moses (Rogelio Sikat)
3. Ang Aktibista (Dioniso S. Salazar)
 Itim ang Kulay ng Paruparo (Bernando Del Rosario Jr.)
Halimbawa:

1. Paglitis ni mang Serapio (Rogelio Sikat)

2. Moses,Moses (Rogelio Sikat)
3. Ang Aktibista (Dioniso S. Salazar)
4. Itim ang Kulay ng Paruparo (Bernando Del
Rosario Jr.)
 Sanaysay
Di gaanong na bigyan ng pansin ang mga
sanaysay na nasulat sa panahong ito ay mga
sinulat ng mga mag-aaral nagsisisali sa mga
patimpalak na itinaguyod ng mga paaralan at
mga samahang nagpakitsa ng pagmamalasakit
sa uri ng panitikan.
Halimbawa:
 Ang kabilang Mukha ng Edukasyong Pilipino
(Teresita Capili-Sayo)
 Mendiola sa Pagitan ng Nag-aapoy na
Ideolohiya (Arturo Florante)
JHOLINA SEGUISA
TAGA ULAT
Ang Timpalak-Palanca
Isa ring nakapagsigla sa ating mga manunulat na
Plipino ang pagkakalunsad ng Timpalak-Palanca o
“Palanca Memorial Awards for Literature” na
pinamumunuan ni Ginoong Carlos Palanca Sr.
noong 1950.
Ang Kauna-unahang mga nagwagi sa unang taon
(1950-1951) ng timpalak sa larangan ng pagsulat
ng maikling kuwento ay mga sumusunod:
1. Unang Gantimpala- “Kuwento ni Mabuti” ni
Genoveva Edroza
2. Ikalawang Gantimpala- “Mabangis na kamay..
Maamong Kamay” ni Pedro S. Dandan
3. Ikatlong Gantimpala- “Planeta, Buwan, at mga
Bituin” ni Elpidio P. Kapulong.
Panitikan sa
Protesta:Anyong Patula
 
 

Ang Pagkakaroon ng mga katangian ng

ebolusyong panitikan sa tula ay nagsimula
sa Paghihimagsik ng mga kabataang
manunulat sa konserbatibo at konbensiyonal
na pananaw at pamamaraan sa pagtula sa
hangad nilang makabago.
 Patulang Anyo:
Ang mga tula sa panahong ito ay para
sa masa at marahas na salita upang
maipadama ang katotohanan sa mga
mambabasa.
MANUNULAT:
Amado V. Hernandez – ibong
mandaragit
Bienvenido A. Ramos
Teo S. Baylen – Tinig na Darating
Rodulfo Salandanan - Uod
Virgilio Almario
Jose M. Buhain
Katangian ng Tula
1. Nagsusuri sa kalagayan ng bayan
2. Nagsisiwalat ng mga katiwalian
3. Tahasang lumalabag sa kagandahang asal
(panunungayaw at may karahasan sa
pananalita)
 Mga Halilmbawa:
 
 

“ Tinapay” ni Amado V. Hernandez

Amado V. Hernandez isang manunulat na naghihimagsik

hindi sa anyo ng tula kundi sa lenggawahi nito. Ang
paggamit niya ng mga salita at ang nilalaman ng kanyang
tula ay binatay sa hinihingi ng panahon.
“Tinig ng darating” ni Teo S. Baylen

Teo S. BAylen ay isinilang sa Noveleta Cavite noong

Enero 21,1904. Nagkamit siya ng Republic Cultural
Heritage for Literature noong 1663 at naging Palanca
awardee noong 1965. Siya ay di lamang kilala bilang
manunulat , Isa din siyang musikero at kompositor.
FRAME ROSE P. DELOS SANTOS
TAGA ULAT
Dalawang
Klasipikasyon:
Realistang Burges- ay nakahulagpos na sa dating
sentimental na hiyaw-hinaing ng naunsyaming
pag-ibig o kaya’y bigong pangarap.

Realistang Anak-pawis- nakahulagpos din sa mga

sentimental na mga paksang pinamumungarang
ng mga makata sapul sa panahon ni Balagtas.
 Mga Lamggam na Pula sa kapirasong puso seko ni Rodulfo
Salandanan. 

 Gising na Bidasari ni Virligio Almario

Kilala sa kanyang sagisag na Rio Alma, si Virligio Almario ay

pangunahing makata, kritiko, tagasalin,editor, guro at
tagapamahalaang pangkultura ng pilipinas. Itinampok siya sa
orden ng mga pambansang alagad ng sining para sa literature
noong 2004 at ngayon ay maibabangga sa pangunahing hanay
g magagaling na makata sa ibang bansa.
“Langaw sa Baso ng Alak”

ni Rogilio G. Mangahas

Isinilang noong ika-9 ng Mayo 1939 Cabiao, Nueva Ecija.

KAbilang siya sa tungkong bato ng panulaang Pilipinas at
kasama sina virgilio Almario at Lamberto E. Antonio. Nagtapos
ng AB Pilipino si Mangahs noong 1965 sa University of the East.
Pinasok niya ang iba’t ibang trabaho gaya ng security guard
habang nag-aaral sa UE, bago naging guro sa wika ng panitikan
sa De La Salle University at Saint Scholastistica’s College.
 “Sa’yo na Lang” ni Jose M. Buhain

Taal na Bulakenyo si Jose M. Buhain. Isinilang

siya sa Malolos noong Pebrero 10, 1928.
Mababakas sa kanyang tulang “Sayo na lang”
ang higpit na kapit ng mamamayang Pilipino sa
Prinsipyong kanilang pinaniniwalaan sa kabila ng
kahirapan sa buhay.
“Wala’y Kamatayon ang kadalag-an” ni Nilo
Pamunag

Sa panulaang Hiligaynon, ipinagkakapuri rin ng

Iloilo ang Pagkakaroon ng isang batikang
manunulat. Ang makata na galling sa bayan ng
San Enrique, Passi ay naging pangulo ng
Sumakwelan noong 1982-1984 at Direktor ng
Iloilo Press Club,Inc. noong 1983.
“Yab-ok” ni Neri Godilano

Ilan pa sa maipagmamalaking Ilonggong manunulat ng

tula sa panahon ng protesta ay sina Neri Godilano at
Rodolfo M. Florentino na kapwa nagsiwalt ng kanilang mga
hinaing tungkol sa kabulukan ng Sistema ng ating
pamahalaan na makikita sa mga sinulat nilang mga tulang
“Yab-ok” at “off Season”.

“Off Season” ni Rodolfo M. Florentino

ANG PANITIKAN
SA PANAHON
NG AKTIBISMO
(DEKADA’70)
 Panahon ng Aktibismo
Nagsimula noong dumating ang mga Amerikano noong
1945.
Ang paghihimagsik ng kanilang damdamin ay sumidhi, at
ito ay tumagal hanggang 1970.
Ang mga manunulat ay unting-unting nagpakita ng
paglihis sa paksang panrelihiyon na itinakda ng mga may
kapangyarihang Kastila sa kanilang pananakop.
Nangyayari ito sa panahon nina Rizal, Del Pilar, Lopez
Jeana at iba pa.
Nagsusulat ng mga
akdang Mapanghimaksik:
 Patricio Mariano
 Tomas Remegio
 Pedro Paterno
 Pascual Poblete
 Juan Abad
 Aurelio Tolentino
 Mga kilalang manunulat
sa Panahon ng Hapon:

Teodoro Agoncillio
Teo S. Baylen
Pulang Panitik- isinulat sa placard
gamit ang pulang tinta at ang
panahong ito ay tinatawag na
panahon ng Duguang Placard.
 Tatlong Salitang Isinisigaw
ng estudyante sa
pagmimiting o rally:
Imperyalismo- pagpapalawak ng lakas o impluwensya.
Feudalismo- mga suliranin ng pagmamay-ari ngmga
lupang sakahan.
Facismo- ang pagiging diktador o paggamit ng kamay na
bakal at hindi paggalang sa karapatan ng kapwa.
Tatak ng Pagkamakabansa
paghahangad ninuman na mawala o
huwag bigyang- pansin ang tatlong “ismo”
Kaaway ng demokrasya o Pagkapantay-
pantay ng tao
Sumuusuporta sa isinisigaw na tatlong
“ismo”
 Hulyo 4,1946

Nagkaroon ng kalayaan ang pilipinas at

naging malawak ang kanilang impluwensiya
isang katibayan ay ang pananatili noon ng
Clark Air Base, Subic, Sangley at ila pa.
GOD is always true to His promises
That whatever He started in us
He will take it to Completion
Because he perfectly love us
Nothing is hard if the heart has LOVE
Nothing impossible if the heart UNDERSTAND
And nothing is HEAVY
When GOD in our HEART!!
Maraming Salamat!!!