SHFMU ’’SELAMI HALLAÇI’’

Gjilan

Forca centripetale dhe centrifugale

Fizikë : Mësimdhënësja:
Klasa: VIII Selvete Sylejmani
 Hyrje
• Gjatë rrotullimit të trupit përreth boshtit të dhënë secila pikë e
saj përshkruan trajtore me qendër në boshtin e rrotullimit.
• Pra gjatë lëvizjes rrethore ekzistojnë dy forca:
- Forca centripetale dhe
- Forca centrifugale
 Forca centripetale

• Forca centripetale përcaktohet si forca që vepron në një trup që lëviz

në një rrugë rrethore që drejtohet drejt qendrës rreth së cilës trupi lëviz.
Termi vjen nga qendra e fjalëve latine për qendër dhe petere , që do të
thotë "të kërkosh".
Forca centripetale mund të konsiderohet forca që kërkon qendër.
Drejtimi i saj është ortogonal ndaj lëvizjes së trupit në drejtim drejt
qendrës së lakimit të rrugës së trupit.
Forca centripetale ndryshon drejtimin e lëvizjes së një objekti pa
ndryshuar shpejtësinë e saj
•• Përmbledhja
  matematikore e forcës centripetale është nxjerrë nga
fizikanti holandez Christiaan Huygens në vitin 1659. Për një trup pas një
rruge rrethore me shpejtësi konstante, rrezja e rrethit (r) është e barabartë
me masën e trupit (m) herë katrorin e shpejtësisë (v) ndarë nga forca
centripetale (F):
r =

Ekuacioni mund të riorganizohet për të zgjidhur për forcën

centripetale: F=

Forca centripetale nuk e lejon trupin të lëvizë sipas inercisë nëpër një vijë të

drejtë, por e detyron atë të bëjë lëvizje rrethore

 Forca centrifugale
•• Si
  rrjedhim nga ligji I tretë I Njutonit, krahas forcës
centripetale, te lëvizja rrethore paraqitet edhe forca
centrifugale (), e cila ka intensitet dhe drejtim të njëjtë me
forcën centripetale ( ) por me kahun e kundërt dhe vepron prej
qendrës së vijës rrethore nga periferia.
Forca centrifugale është
 

forcë e inercisë, ajo i

kundërvihet ndryshimit
të gjendjes së lëvizjes.
Këto dy forca janë të
barabarta për nga
intensiteti, kanë të
njëjtin drejtim, por me
kahun e kundërt.
Prandaj, lidhja midis
tyre mund të shprehet
me relacionin:
=
Detyrë shtëpie:
1. Numëroni disa trupa në natyrë që gjatë lëvizjes së tyrë kanë forcë
centripetale dhe centrifugale?
2. Trupi me masë 10kg lëviz nëpër vijë rrethore me rreze 0,5m dhe
shpejtësi lineare 2m/s. Sa është intensiteti i forcës centripetale?

Më shumë infomacione mund të gjeni në librin e fizikës

kl -IX ( Dukagjini) dhe në internet:
https://sq.eferrit.com/cila-eshte-forca-centripetale/
Mund të kontaktoni në email adresën: selvetesylejmaniii@gmail.com