INBRIDING I HETEROZIS

INBRIDING
 Predstavlja križanje unutar srodstva
 Razlikujemo različite stepene spram
toga koliko su jedinke genetski bliske
(samo-oplodnja predstavlja najviši oblik
inbridinga)
 Kod biljaka koje nisu prilagođene ovom
sistemu oplodnje, kao i kod životinja
rezultira u inbred depresiji
 Inbred depresija značajno utiče na
smanjenje produktivnosti jedinki
 HETEROZIS

 Predstavlja čestu pojavu pri ukrštavanju

genetski relativno udaljenih jedinki
 Rezultat navedenog križanja predstavlja (u
F1 generaciji) bujnija i bolje razvijena
jedinka
 Navedeni efekat slabi tokom daljnih križanja
hibrida, do sedme generacije kada isčeza
 Kod biljaka često se koristi u proizvodnji
sjemenskog materijala kukuruza
 Kod životinja su ovim principom stvorena
visokoproduktivna grla
PROMJENLJIVOST GENETIČKOG
MATERIJALA
POLIPLOIDIA
 Predstavlja pojavu većeg broja
hromosomskih garnitura pa time i
uvećanog broja hromosoma
 Može nastati u prirodi uslijed
hibridizacije između jedinki sa različitim
brojem hromosoma
 Može se inducirati hemijskim sredstvima
(npr. Kolhicin), temperaturnim šokovima,
zračenjem....
EUPLOIDIA
 Euploidi predstavljaju organizme koji
sadrže 2, 3, 4 ili više genoma (potpunih
garnitura hromozoma)
 Monoploidi- gameti...
 Diploidi- somatske ćelije većine sorti
trešnje, breskve, kajsije.....
 Triploidi- neke sorte jabuke, kruške, citrusa
 Tetraploidi- višnja, borovnica..
 Poliploidne biljke su generalno bujnije u
rastu, što je važno u pljoprivredi
ANEUPLOIDIA
 Predstavlja pojavu kod koje ćelije organizma
sadrže jedno, dva ili nekoliko hromosoma
manje ili više od uobičajenog za datu vrstu
 Monosomici (2n-1)
 Nulisomoci (2n-2)
 Trisomici (2n+1)
 Tetrasomici (2n+2)
 Predstavljaju pogodan materijal za
proučavanje položaja lokusa za određena
svojstva
PROMJENE U STRUKTURI HROMOSOMA

 Promjene u strukturi hromosoma se nazivaju

hromosomske aberacije, te mogu uzrokovati
djelomičnu ili potpunu sterilnost, te biti
letalne (smrtonosne) ili semiletalne
 Razlikujemo slijedeće tipove:
 Delecija
 Inverzija
 Adicija
 Translokacija
 Duplikacije
 Pozicioni efekat
PROMJENE U STRUKTURI HROMOSOMA

 Delecija- predstavlja gubitak određene sekvence

DNK u određenom dijelu hromosoma
 Inverzija- predstavlja poslijedicu prekida na dva
mjesta na jedno hromosomu kod koje se
prekinuti dio preokrena (invertira) i ponovo spoji
sa ostala dva dijela hromosoma
 Translokacija- premještanje segmenta
hromosoma na drugu lokaciju unutar
hromosoma
 Duplikacije- udvostručavanje određenog
segmenta hromosoma
 Pozicioni efekat- premještanje određenog lokusa
na drugu poziciju bez promjene sekvence
MUTACIJE
 Kvantitativne ili kvalitativne nasljedne
promjene koje imaju za posljedicu
mijenjanje određenih fenotipskih
kaktera
 Spram nivoa, mogu se podijeliti na:
 Mutacije gena
 Mutacije hromozoma
 Mutacije genoma